CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၄

ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်းတွင် ဆန်ကို သက်သာသည့် နှုန်းထားဖြင့် ရောင်းချပေးသွားမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ သည်။

ဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဆန်ကုန်သည်များကို အရေးယူခြင်းနှင့် ခေါ်ယူမေးမြန်းခြင်းများ လုပ်ဆောင်ပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က ယခုကဲ့သို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် ဆန်ဈေးကွက်ကို ထိန်းချုပ်ရာတွင် ကုန်သည်များအတွက် အကျိုးအမြတ်ကို ကြည့်၍ စနစ်တကျ ချုပ်ကိုင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ အတင်းအကြပ် လုပ်ဆောင်ပါက ဆန်ကုန်သည်များကို ဆန်ကြိတ် ခွဲမှုများကို မလုပ်ဆောင်ပါက ကုန်စည်ရှားပါးပြီး မှောင်ခိုဈေးကွက် ဖြစ်ပေါ်သွားနိုင်သည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နိုင်ငံတော်က သူချုပ်ကိုင်မယ်ဆိုလည်း စည်းနဲ့ကမ်းနဲ့ ထုတ်လုပ်သူတွေဆီကနေပြီးတော့ ဝယ်ထားတဲ့ ဈေးနဲ့ အခု သူတို့ သိုလှောင်ထားရတဲ့ လျော့တွက်၊ ကုန်ကျစရိတ်နဲ့ အဲဒါနဲ့ သင့်တင့်မျှတတဲ့ ဈေးတန်းတစ်ခုနဲ့ ထိန်းထားဖို့တော့ လိုအပ်မယ်။ အလွန်အမင်း မတက်စေဖို့ ထိန်းချုပ်ဖို့က မလွယ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် သူတို့ အတိုင်း အတာတစ်ခု ညှိနှိုင်းပြီးတော့ ဥပမာဆိုပါတော့ တစ်လကို ၅ ရာခိုင်နှုန်းပဲတက်ပါ။ ဒါ့ထက်တော့ ပိုမတက်နဲ့၊ စပါး အဟောင်းကို။ အဲဒီလိုပဲ ထိန်းချုပ်သင့်တယ်။ အဲဒီလို အလွန်အမင်း အရောင်းအဝယ် လုပ်တဲ့သူတွေကို ဟိုလိုကိုင် ဒီလိုကိုင်ဆိုရင် အဲဒီတော့ ဘာဖြစ်သွားမလဲဆိုတော့ ခါတိုင်းကြိတ်ခွဲနေတဲ့ ပြည်တွင်းဆန်စက်တွေက အဲဒါကို မကြိတ်ခွဲရဲတော့ဘူး၊ မလုပ်တော့ဘူးဆိုရင် အဲဒီတော့မှ ကုန်ပစ္စည်း ရှားပါးပြတ်လပ်တာနဲ့ မှောင်ခိုဈေးကွက် ဖြစ်သွားနိုင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ဆန်ဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

သက်သာသည့် နှုန်းထားဖြင့် ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းကို ၁၃၅,၀၀၀ ကျပ်မှ ၁၄၅,၀၀၀ ကျပ်၊ ဧရာဝတီပေါ်ဆန်းကို ၁၁၀,၀၀၀ ကျပ်မှ ၁၂၀,၀၀၀ ကျပ်၊ ဧည့်မထဆန်ကို ၇၀,၀၀၀ ကျပ်မှ ၇၂,၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ရန်ကုန်ရှိ ဝါးတန်း ကုန်စည်ဒိုင်နှင့် ဘုရင့်နောင် ကုန်စည်ဒိုင်တွင် ရောင်းချပေးမည်ဟု သိရသည်။

ထို့နောက် လက်လီအနေဖြင့် ဆန်ချောတစ်ပြည်ကို ၅၀၀၀ ကျပ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဆန်ကြမ်းတစ်ပြည်လျှင် ၃၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချပေးမည်ဖြစ်ပြီး အိတ်လိုက်ဝယ်ယူသူအနေဖြင့် အိမ်ထောင်စုတစ်စုလျှင် တစ်လစာ အတွက် ဆန်ချာတစ်အိတ်နှင့် ဆန်ကြမ်း တစ်အိတ်နှုန်းဖြင့် ရောင်းချပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော်လည်း ယခုကဲ့သို့ ရောင်းချပေးမှုသည် ရန်ကုန်တိုင်းအတွက်သာ ဖြစ်နေပြီး တခြားသော ဒေသများ အတွက် အဆင်မပြေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်ကျဆင်းရေးအတွက် အထောက်အကူ မဖြစ်နိုင်ကြောင်း သုံးသပ်နေကြသည်။

နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် ဆန်ဈေးကွက်ကို ထိန်းညှိလိုပါက စပါးပေါ်ချိန်တွင် အရန်ဆန်ဝယ်ယူပြီး ဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ချိန်၌ သက်သာသည့်နှုန်းထားဖြင့် ရောင်းချပေးသည့် စနစ်ဖြင့် လုပ်ဆောင်မှသာ ထိန်းညှိနိုင်မည် ဖြစ်သည်ဟု ဆန်ကုန်သည် ဦးအေးဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ဆန်ဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “စပါးပေါ်တဲ့အချိန်မှာ နိုင်ငံတော် ဘတ်ဂျတ်တစ်ခုအဖြစ် အရန်ဆန်လို သဘောမျိုးပေါ့ ဥပမာ ၁၆ သိန်း တုန်းက ဝယ်ထားတဲ့ စပါး၊ ၁၇ သိန်းတုန်းက ဝယ်ထားတဲ့စပါးတွေကို ကြိတ်ခွဲပြီးတော့ ဒီနေ့ဒီအချိန်မှာ လိုအပ်တဲ့ နေရာတွေမှာ ရောင်းချပေးလိုက်ရင် ဈေးတန်း အလွန်အမင်း မတက်အောင် ထိန်းညှိပေးသလို ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ်ဝယ်ယူ စားသောက်နေတဲ့ သူတွေဆီအရောက် ရွေ့လျားစနစ်နဲ့ လိုက်ပြီးတော့ ရောင်းချပေးတဲ့ သဘောမျိုး လုပ်လိုက်ရင်လည်းပဲ ထိန်းရာရောက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ်ကို လုံလုံလောက်လောက် ရောင်းပေးဖို့ရယ်၊ ဥပမာ ဆန်အိတ် ၁၀၀၀ ကို ခွင့်ပြုလိုက်တဲ့အချိန်မှာ ၅၀၀ ပဲရောင်းပြီး ၅၀၀ ကို အောက်က မှောင်ခိုဈေးနဲ့ ဒါလည်း ထိန်းချုပ်ဖို့ လိုအပ်မယ်လို့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးကွက်တွင် ရွှေဘိုပေါ်ဆန်း တစ်အိတ်လျှင် ၁၉၀,၀၀၀ ကျပ်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ဧရာဝတီပေါ်ဆန်းတစ်အိတ်လျှင် ၁၂၀,၀၀၀ ကျပ်မှ ၁၅၀,၀၀၀ ကျပ်သို့လည်းကောင်း၊ ဆန်ကြမ်းတစ်အိတ်လျှင် ၈၀,၀၀၀ ကျပ်မှ ၁၁၀,၀၀၀ ကျပ်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းသည် နှစ်စဉ် ယခုကာလတွင် မြင့်တက်လေ့ရှိပြီး စက်တင်ဘာလအထိ ဆက်လက် မြင့်တက်နိုင်သည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၄

မလေးရှားသို့ ဒုက္ခသည်အဖြစ် ရခိုင်နှင့် ချင်းတိုင်းရင်းသားများ ယခင်ကထက် ပိုမိုဝင်ရောက်လာကြောင်း သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသားဒုက္ခသည် အဖွဲ့အစည်းတို့၏ တာဝန်ရှိသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားရှိ ချင်းတိုင်းရင်းသား ဒုက္ခသည်ဦးရေမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ကောက်ယူထားသည့် စာရင်းအရ ၅ သောင်း  ဝန်းကျင်သာရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ၈ သောင်းကျော်အထိ ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား ဒုက္ခသည် ဦးရေမှာလည်း သောင်းကဏန်းကျော်အထိ ပိုမိုဝင်ရောက်လာကြောင်း ဒုက္ခသည်အဖွဲ့အစည်းတို့၏ တာဝန်ရှိ သူများက ပြောသည်။

ထိုသို့ ဝင်ရောက်လာကြရာတွင် မိသားစုအလိုက် ရောက်ရှိလာကြသူ နည်းပါးကာ လူငယ်များ အဓိကအများဆုံး လာရောက်ကြသည်ကို ပိုမိုတွေ့လာရကြောင်း Arakanese Community Malaysia (ARRC) မှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ချင်းဒုက္ခသည်များကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အရင်ကထက်တော့ များလာတယ်။ များလာတဲ့အခြေအနေမှာ လူငယ်ပိုင်းတွေပိုများလာတယ်။ ကျနော် တို့ကတော့ New Arrival လို့ ပြောတာပေါ့။ ဒီဘက်မှာ အသစ်ရောက်လာတဲ့ လူတွေပေါ့။ အဓိကကတော့ ပြည်တွင်းက Impact တွေကြောင့် ဖြစ်မယ်လို့ ယူဆလို့ ရတယ်။ မိသားစုလိုက် ရောက်လာတာတော့ သိပ်မတွေ့ ဘူး။ ကျနော်တို့ကတော့ ရခိုင် community ပေါ့။ ရခိုင် community မှာကြတော့ မိသားစုလိုက် အဲဒီလိုမျိုး ရောက် တာတော့ သိပ်မရှိဘူး။ လူငယ်တွေပေါ့ အဓိကကတော့ အလုပ်လုပ်ကိုင်မယ့် လူငယ်၊ လူလတ်ပိုင်းတွေ များတာ ပေါ့။ သူတို့ကတော့ ရခိုင်ပြည် အပြင်ဘက်မှာနေပြီးမှ တခြားနေရာတွေမှာ အလုပ်လုပ်ကိုင်ရင်းနဲ့ အဆင်မပြေလို့ ထွက်လာတဲ့ အခြေအနေမျိုး အဲဒီလိုမျိုး ခန့်မှန်းလို့ရတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထိုသို့ လာရောက်ကြရာတွင် နယ်စပ်များမှ တရားမဝင်ခိုးဝင်ကာ ဒုက္ခသည်အဖြစ်ခံယူရန် လာ‌ရောက်ကြသလို အလည်ဗီဇာဖြင့် လာရောက်ပြီး Overstay အဖြစ်ခံကာ လာရောက်ကြသူများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

မလေးရှားသို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား တိုင်းရင်းသားဒုက္ခသည်များသည် UNHCR မှ ထုတ်ပေးသည့် ဒုက္ခသည်ကဒ် ရရှိမှုနှုန်းထားသည် ယခင်ကတည်းက အရေအတွက် နည်းပါးခြင်းဖြစ်သော်လည်း ယခု နောက်ပိုင်း ဒုက္ခသည်အဖြစ် ရောက်လာသည့် လူသစ်များမှာ ဒုက္ခသည်ကဒ် ရရှိရန် ပို၍ ကြန့်ကြာကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့အပြင် မလေးရှားအစိုးရမှလည်း နိုင်ငံတွင်း ဒုက္ခသည်များ ထူထပ်ပေါများသွားမည်ကို မလိုလားသဖြင့် တင်းကြပ်မှုများရှိကြောင်း Alliance of Chin Refugees မှ ဥက္ကဋ္ဌ James Bawi Thang Bik က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

ချင်းဒုက္ခသည်များကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မလေးရှားရဲ့ လက်ရှိ အခြေအနေမှာက UN ကဒ် ရသူ၊ မရသူ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် မရသေးတဲ့သူ အရမ်းများတာ ဖြစ်တယ်။ ပြီးတော့ နောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံ conflict က အရမ်းဖြစ်တဲ့အခါမှာ လူငယ်လူရွယ် အများကြီး ရောက်လာကြတယ်။ တချို့ CDM သမားတွေလည်း UN ကဒ် ရမယ်ဆိုပြီးလာကြတယ်။ မလေးရှား မှာက CDM ပဲဖြစ်ဖြစ် CDM မဟုတ်ဘဲဖြစ်ဖြစ် ဦးစားပေးခွဲခြားပြီး ပေးတယ်ဆိုတာ မရှိဘူး။ UN ကပေးတာမှာ ကျန်းမာရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ဟာလောက်ပဲ သူတို့က ဦးစားပေးတာ။ CDM ဆိုလည်း ဦးစားပေးတာတွေ ဘာတွေ မရှိဘူး။ UN ပေးတာက လူသစ်ကိုပေးတာ လုံးဝ အခုနောက်ပိုင်း ရောက်လာတဲ့ လူတွေ  ဘယ်သူမှ သူတို့မပေး သေးဘူး။ ပြီးတော့ တော်တော်နဲ့ ပေးမှာမဟုတ်ဘူး။ အခုသူတို့ ပြောတာတော့ ၂၀၁၉-၂၀ မှာ UN လျှောက်ထားတဲ့ သူတွေကိုပဲ သူတို့က ပေးနေသေးတာဖြစ်တယ်။ အဲဒါတောင်မှ သူတို့က ပေးနှုန်းတအားနည်းတာဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားသို့ UNHCR ဒုက္ခသည်ကဒ် မြန်ဆန်စွာ ရရှိမည်ဟု တွေးထင်ပြီး လာရောက်မည်ဆိုပါက မဖြစ်နိုင် ကြောင်း၊ ဒုက္ခသည်အဖြစ် လာရောက်ကြသူများထဲတွင် လူငယ် ပညာတတ် ဘွဲ့ရများပြားကြောင်း  သိရသည်။

မလေးရှားသို့ ဝင်ရောက်လာသည့် ဒုက္ခသည်နှုန်းထား များပြားလာသည်နှင့်အမျှ ကျန်းမာရေး အပါအဝင် အခြား သော အခက်အခဲများစွာကိုလည်း ကြုံတွေ့နေကြကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရားဝင် လုပ်သားစေလွှတ်ရန် နိုင်ငံပေါင်း ၁၇ နိုင်ငံ ခွင့်ပြုထားသည့်အနက် ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ ကိုရီးယား၊ ဂျပန်၊ စင်္ကာပူ စသည့်နိုင်ငံများသို့ အဓိက သွားရောက်လုပ်ကိုင်နေကြခြင်းဖြစ်ကာ ပုဂ္ဂလိက အေဂျင်စီ များမှ စေလွှတ်ခြင်းအပြင် အစိုးရ၏ အစီအစဉ်ဖြင့်လည်း စေလွှတ်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ခွင့်အပေါ် ကန့်သတ်ချက်များကြောင့် ပုံမှန်စေလွှတ်နေကြ နိုင်ငံများမှ အလုပ်ခေါ်စာ အသစ်များ နည်းပါးလာသဖြင့် ဗီယက်နမ်၊ လာအို စသည့် နိုင်ငံများသို့ပါ လုပ်သားများကို ပြောင်းလဲစေလွှတ် လာနေကြပြီး တရုတ်နိုင်ငံသို့ တရားဝင်လမ်းကြောင်းဖြင့် လုပ်သားစေလွှတ်နိုင်ရေးကို နှစ်နိုင်ငံတာဝန်ရှိသူများ ဆွေးနွေးနေကြကြောင်း သိရသည်။

ယခုကဲ့သို့ ပြည်ပနိုင်ငံများကို အားကိုး၍ လူသားအရင်းအမြစ်များ စေလွှတ်ပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်မည့် အဆင့်သို့ ရောက်ရှိလာခြင်းသည် ပြည်တွင်း၌ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်များ မရှိသလောက်ဖြစ်သွားကာ တိုင်းပြည်အတွက်ပါ နစ်နာဆုံးရှုံးခြင်းဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားအခွင့်အရေးဖောင်ဒေးရှင်း (LRF) မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တိုင်းပြည်ကို အရပ်သားအစိုးရက စနစ်တကျ စီမံခန့်ခွဲအုပ်ချုပ်နေမယ်ဆိုရင်တော့ ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ လူငယ် အရင်းအမြစ်က ခေတ်နဲ့အညီ လိုက်လျောညီထွေစွာ ခေတ်ပညာတွေ တတ်မြောက်ပြီးမှ ကိုယ်ပိုင်စီစဉ် ဉာဏ်ဆတွေနဲ့ တိုးတက်ရာတိုးတက်ကြောင်း၊ ဖွံ့ဖြိုးရာဖွံ့ဖြိုးကြောင်းတွေ လုပ်နိုင်မယ့် အနေအထားပါ။ အခုလို မျိုး အခြေအနေမျိုးမှာဆိုရင်တော့ ပြည်ပနိုင်ငံတွေကိုပဲ အားကိုးပြီးမှ လူသားအရင်းအမြစ်တွေကို စေလွှတ်ပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်တဲ့ အဆင့်မျိုးကို ရောက်နေတယ်ဆိုတာ တိုင်းပြည်အတွက် အင်မတန် ဆုံးရှုံးတာပါ။ တကယ် တမ်းကြတော့ ဒီလူတွေဟာ ကိုယ့်တိုင်းပြည်မှာ တိုင်းပြည်ရဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုတွေ၊ တိုင်းပြည်မှာ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ၊ နိုင်ငံတကာ investment တွေ တအားများလာတဲ့အခါမှာ ကျနော်တို့တိုင်းပြည်က အရှေ့တောင် အာရှမှာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်တဲ့နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်ရမှာပါ” ဟု ပြောသည်။

 မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေကို တွေ့ရစဉ်

အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်းရှိသူ အများစုသည် ပြည်ပနိုင်ငံများ၏ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကို သွားရောက် မြှင့်တင်ပေးနေသည့် အတွက် ပြည်တွင်းတွင် လုံလောက်သော ကုန်ထုတ်လုပ်မှု အားနည်းလာခြင်း၊ လုပ်သားမရှိခြင်းက အများအပြား ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှု ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက သုံးသပ်ကြသည်။
၂၀၁၄ ခုနှစ်က ကောက်ယူထားသည့် သန်းခေါင်စာရင်းများအရ မြန်မာနိုင်ငံမှ လူဦးရေ ၄.၂၅ သန်းသည် ပြည်ပ နိုင်ငံများ၌ ပြောင်းရွှေ့ နေထိုင်နေကြသူများဖြစ်ပြီး ထိုအထဲတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ မလေးရှားသို့ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ စင်္ကာပူနှင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ၄ ရာခိုင်နှုန်းစီ ရောက်ရှိနေကြသလို ကျန်ရာခိုင်နှုန်းမှာ အခြားနိုင်ငံများ သို့ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်းမှ စတင်ကာ လက်ရှိအထိ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ထွက်ခွာကြ သူ နှုန်းထားမှာ ယခင်ထက် နှစ်ဆကျော်လောက် မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်ကြသည်။

စစ်မှုထမ်းဥပဒေ အတည်ပြုပြီးနောက် ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ခွင့်အပေါ် ကန့်သတ်ချက်များ ပြုလုပ်လာသဖြင့် စိုးရိမ်မှုကြောင့် ပြည်ပထွက်လိုသူနှုန်းထားမှာ ယခင်ထက်ပို၍ များပြားလာသဖြင့် ထိုကန့်သတ်ချက်ကို ဖြေလျှော့ ပေးသင့်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ထိခိုက်နစ်နာဆုံးရှုံးမှုတွေ အများကြီးရှိတာပေါ့။ မတတ်နိုင်တဲ့ ကျောင်းမနေနိုင်တဲ့ ကလေးတွေဘာညာဆို မိဘတောင်ယာ လယ်သမားတွေဆိုလည်း သူ့မိဘနောက်လိုက်ပြီးတော့ ကိုယ်နဲ့ နီးစပ်ရာ နီးစပ်ရာအလုပ်တွေ လုပ်တဲ့ ကလေးတွေရှိတာပေါ့နော်။ သို့ပေမယ့်လည်း အခုလက်ရှိမှာ စစ်မှုမထမ်းရ(စစ်မှုမထမ်းမနေရ) ဥပဒေ အနေနဲ့ ဒီလိုမျိုး ထုတ်ပြန်လိုက်တော့ သူတို့အနေနဲ့လည်း နောက်ဆုံး သမာအာဇီဝ ရိုးသားစွာနဲ့ ရှာဖွေလုပ်ကိုင် စားသောက်ချင် ပေမယ့်လည်း ဒီဥပဒေကြီးကြောင့် သူတို့ မနေနိုင်တော့လို့ သူတို့ကိုယ်တိုင်ပဲ လွတ်ရာကျွတ်ရာ နီးစပ်ရာတွေကို တိမ်းရှောင်တဲ့ သူတွေကလည်း အများကြီး ရှိတာပေါ့နော်။ အဲဒီနေရာတွေမှာ ဘယ်နေရာ၊ ဘယ်ဒေသမှာပဲဖြစ်ဖြစ် နိုင်ငံအတွင်းမှာရှိတဲ့ စီးပွားရေး ယန္တရားတွေမှာ လစ်ဟာမှုတွေ လိုအပ်ချက်တွေ အများ ကြီးဖြစ်လာမှာပေါ့။ ဒါက နောက်ဆုံး ပြောရမယ်ဆို အုပ်ချုပ်ပိုင်းက အောက်ခြေက လက်မခံနိုင်သေးသရွေ့ ဘယ်လိုမှ အဆင်ပြေလာမှာ မဟုတ်ဘူး။ ဆိုးသထက်ဆိုးဖို့ပဲ ရှိတယ်လို့ မြင်မိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ပြည်ပသို့ အဓိကတင်ပို့နေသော ပို့ကုန်များမှာ ရော်ဘာ၊ ပြောင်း၊ ပဲ၊ နှမ်း၊ ဆန်၊ သကြားနှင့် ရေထွက် ကုန်တို့ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃-၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်းပေါင်း ၁၄,၆၄၀ ကျော် တင်ပို့ထားကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် ပြည်ပနိုင်ငံ အသီးသီးသို့ သွားရောက်နေကြသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများထံမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၅၇၁ သန်းကျော် ပြန်လည် ဝင်ရောက်ထားကြောင်း သိရသည်။ 

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁

လူပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း ငွေပေးချေခြင်းအတွက် ဒီဂျစ်တယ် ငွေပေးချေမှုကို တစ်ရက်လျှင် အများဆုံး ငွေကျပ် သိန်း ၁၀၀ အထိသာ ဆောင်ရွက်နိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က သတ်မှတ်လိုက်သည်။

ဒစ်ဂျစ်တယ် ငွေပေးချေရာတွင် တစ်ကြိမ်လျှင် ငွေကျပ် ၁၀ သိန်းဖြင့် တစ်ရက်လျှင် ငွေကျပ် သိန်း ၁၀၀ အထိ သတ်မှတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ပမာဏ ကန့်သတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်များ၏ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်သည့်နှုန်းထားအပေါ် သက်ရောက်မှု ဖြစ်ပေါ်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုကန့်သတ်ထားချက်သည် ရေရှည်သွားမည်ဆိုပါက အောက်ခြေ လုပ်သားများကိုပါ ထိခိုက်မှု ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ဘဏ်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။ 

၎င်းက “တစ်ယောက်ချင်းစီရဲ့ လုပ်ငန်းလည်ပတ်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ ပမာဏက ဘယ်လောက်လဲဆိုတာ မသိနိုင် ဘူးလေ။ သဘောက volume (ထုထည်/ပမာဏ) ကြီးတဲ့သူက နည်းလို့ရှိရင် သူက လုပ်လို့မရတော့ဘူး။ လုပ်လို့ မရဘူးဆိုတာနဲ့ သူ့ရဲ့ စီးပွားရေး ထိခိုက်တာပဲ။ သူ့စီးပွားရေး ထိခိုက်လို့ရှိရင် ကျန်တဲ့စီးပွားရေး ထိခိုက်ရော၊ စီးပွားရေးဆိုတာ တစ်ခုရှိတာက ဒီတိုင်းပြည်မှာ ဥပမာအားဖြင့် လုပ်ငန်းရှင်တွေ အလုပ်မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် အလုပ် လက်မဲ့တွေ ဖြစ်ကြတယ်။ အလုပ်လက်မဲ့တယ်ဆိုတာက တက္ကစီသမားလည်း သွားထိတယ်၊ ဆိုက်ကားသမား လည်း သွားထိတာပဲ။ စီးပွားရေးဆိုတာက တစ်ယောက်ထိခိုက်လို့ရှိရင် ကျန်တဲ့လူ မထိခိုက်ဘူး ထုံးစံမရှိဘူး။ မက်ခရိုဘောဂဗေဒနဲ့ ပြောရင်တော့ အရှည်ကြီး ပြောရမှာပေါ့။ သို့သော်ငြားလည်း ပြောချင်တဲ့ အဓိပ္ပာယ်က သူ့အတွက် စွမ်းရည်အမြင့်ဆုံးမဟုတ်တော့ စွမ်းဆောင်ရည် မရှိတော့ဘူး။ သူစွမ်းဆောင်ရည် မရှိလို့ရှိရင် ဆိုကြပါ စို့ သူက အလုပ် အကိုင် အယောက် ၁၀၀ ပေးထားမယ်၊ ၁၀ ယောက် ပေးထားမယ်ဆိုလို့ရှိရင် သူစွမ်းဆောင်ရည် မရှိတော့ အလုပ်လုပ်လို့ မရလို့ရှိရင် သူတို့ဆီမှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့သူတွေရဲ့ အလုပ်အကိုင် လုံခြုံမှုကလည်း ပြဿနာ ဖြစ်လာမှာ။ ဒါက တစ်စိတ်တပိုင်း ပြောပြတာ၊ အကျယ်ကြီးပြောရင်တော့ အများကြီးပဲပေါ့။ ဒီအခြေအနေက ဘယ်လောက်ကြာမယ်မှန်း မသိဘူး။ တကယ်လို့ ဒီအစီအစဉ်တွေက permanent (အမြဲတမ်း) ဖြစ်သွားလို့ရှိရင် ပတ်လည် ထိခိုက်ကုန်မှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ဒီဂျစ်တယ်ကဒ်များကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံဗဟိုဘဏ်က သတ်မှတ်ထားသည့် လုပ်ငန်းများတွင် ရွှေဆိုင်များ၊ အီလက်ထရောနစ် အရောင်းဆိုင် များ၊ ဆောက်လုပ်ရေး အရောင်းဆိုင်များနှင့် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုစင်တာများ ပါဝင်သည်။

အဓိကအားဖြင့် ရွှေဆိုင်များ ရွှေအရောင်းအဝယ်ကို ကန့်သတ်လိုသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ရွှေဆိုင်များ၊ ရွှေကုန်သည်များအနေဖြင့် အရောင်းအဝယ် လုပ်ဆောင်ရာတွင် ငွေကြေး သိန်းထောင်နှင့်ချီ၍ လုပ်ဆောင်ကြသည့်အတွက် ယခု ကန့်သတ်လိုက်သည့် ငွေကျပ်သိန်း ၁၀၀ သည် အဆင်မပြေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အရောင်းအဝယ်ပိုင်းတွင် ငွေကြေးအတွက် ရက်ချိန်းယူရမှုများ ဖြစ်ပေါ်သွားမည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဓိကက သူက cash ဘက်ကို မလှည့်ဘဲနဲ့ digital currency ဘက်ကို လှည့်လိုက်တဲ့သဘော။ သိန်း ၁၀၀ အထက်တွေဘာတွေ ဖြစ်လာပြီဆိုရင် စာတင်ရမှာနဲ့၊ လုပ်ငန်းပြရမှာနဲ့ ဘာအတွက်လဲ၊ ညာအတွက်လဲ၊ ဘယ်သူမှ အလုပ်ရှုပ်မခံချင်ဘူး။ လုပ်ငန်းတွေ ကြန့်ကြာသွားနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် လူတွေက မြေပြင်အထိ လိုက်လုပ်ဆောင်နိုင်မှ ဖြစ်မယ့်အရာတွေ၊ ဖြစ်ရင်တောင်မှ အနည်းအကျဉ်းပေါ့လေ။ ရေရှည်တော့ ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေနိုင်ဘူးဗျ ဒီလိုပုံစံမျိုးနဲ့တော့။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အလုပ်က ၂ ခေါက်လောက် ရှုပ်မယ်လေ။ ဘဏ် တစ်ခေါက် ပြန်သွားရအုံးမယ်၊ အဲဒီအတွက်က အချိန်ပုပ်တယ်။ လုပ်ငန်းရှင်တွေက အဲဒီလောက်ထိ မအားဘူး လေ။ ဘဏ်ဆိုတာက လိုအပ်တဲ့အချိန်လောက်ပဲ သုံးတာကောင်းတယ်။ အမြဲတမ်းကြီး အတွက်ကျတော့ အဆင်မပြေဘူးလေ။ mobile banking နဲ့ လွှဲလို့ ပြီးမယ့်ကိစ္စကို ဘဏ်ကို တစ်ခေါက် သွားနေရမှာ အဆင်မပြေ တော့ဘူး။ သောင်းကဏန်းလောက်ပေါ့၊ ထောင်ကဏန်းတောင် မရဘူး။ ဆိုင်ကြီးတွေဆို သောင်းကဏန်းပေါ့။ တစ်ပိုင်းပဲ ရောင်းမယ်ဆိုရင်ပဲ ထားပါတော့၊ အခု တစ်ပိုင်းမှာဆိုရင် ၁ ကျပ်သားကို ၅၀၊ ၁၀ ကျပ်သား တစ်ပိုင်း ဆိုရင် ၅၀၀၊ အဲဒီမှာ သိန်း ၁၀၀ အထက်က ဖြစ်သွားပြီ။ တစ်ပိုင်းဆိုရင်တောင်မှ သိန်း ၅၀၀ အထက်မှာ ရှိသွားပြီ။ ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေဘူး။ အရောင်းအဝယ် လုပ်တဲ့သူတိုင်းက ၃/၄ ပိုင်းတော့ သွားကြတာပဲ။ သိန်းထောင် ကဏန်းက အရောင်းအဝယ်ကိစ္စတွေမှာ ရှိတယ်။ ဆိုင်တွေမှာဆိုရင် သောင်းကဏန်းက ပိုပြီးတော့ ရှိလိမ့်မယ်။ အဲဒီအတွက်က ဘာဖြစ်သွားမလဲဆိုတော့ ရွှေဆိုင်တွေမှာ ဒီငွေ ရဖို့အတွက် ရက်ချိန်းယူရတာမျိုးတွေ” ဟု ပြော သည်။

 ဒီဂျစ်တယ် ငွေပေးချေမှုကို တွေ့ရစဉ်

ယခုကဲ့သို့ ဒစ်ဂျစ်တယ် ငွေပေးချေမှု ပမာဏ ကန့်သတ်ရခြင်းသည် ငွေသားအသုံးမပြုသည့် ပေးချေမှုများနှင့် ငွေပေးချေမှု စနစ်ပေါင်းစုံ အပြန်အလှန် ချိတ်ဆက်ပေးချေနိုင်မှုကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ငွေပေးချေဝန်ဆောင်မှုများကို ပြည်သူများ အသုံးပြုမှု မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

မိုလ်ဘိုင်း ငွေကြေးစာရင်းများ၏ အမြင့်ဆုံး လက်ကျန်ငွေ ပမာဏကိုလည်း ကျပ်သိန်း ၁၀၀ အထိသာ ထားရန်နှင့် သိန်း ၁၀၀ ကျော်လွန်ပါက ဘဏ်စာရင်းကို ပြောင်းရွှေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသည့်ပြောင်းကို အိန္ဒိယသို့ တင်ပို့ရာတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံက အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ပြုလိုက် ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပဲမျိုးစုံ၊ ပြောင်းနှင့် နှမ်းကုန်သည်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံက အခြားနိုင်ငံများမှ ပြောင်းတင်သွင်းရာတွင် အကောက်ခွန် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းအပြင် စုပေါင်းကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုအခွန် ၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ လူမှုဖူလုံ‌ရေး ထပ်ဆောင်းအခွန် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း စုစုပေါင်း ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကောက်ခံနေခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြောင်းလိုအပ်ချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံမှ တင်ပို့သည့် ပြောင်းများကို အကောက်ခွန် ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပဲမျိုးစုံ၊ ပြောင်းနှင့် နှမ်းကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ပြောင်းကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူတို့ ပြည်နယ်ပေါ့ဗျာ၊ ဥပမာ ကိုးကတ္တားဆိပ်ကမ်းတို့ ဘာတို့ သူတို့ဘက်က အသင်းတွေလည်း ရှိတာ ပေါ့။ သူတို့ကနေပြီးတော့ ဒီဘက်နဲ့ ညှိနှိုင်းပြီးတော့ သူတို့ဘက်မှာလည်း duty free ရအောင်ပေါ့ duty free ရအောင် ပြောဆိုကြပြီးတော့ ဒီဘက်နဲ့ ဆက်သွယ်ပြီးတော့ အကောင်အထည် ဖော်လာတဲ့သဘော။ အဲဒီလို ဖြစ်တာဆိုတော့ အဲဒီလိုလေးတွေကတော့ သွားနေတာပေါ့လေ။ ဟိုဘက်ကလည်း သူတို့က လိုအပ်ချက် ရှိနေ တယ်။ ကျနော်တို့ ဒီကလည်း တခြားနိုင်ငံကို ပို့နေတယ်။ အခြေအနေ ပေးလာတယ်၊ ဈေးတွေကလည်း ပြန်ကောင်းလာတယ်၊ ဒါမျိုးတွေ ဖြစ်နေတော့ ဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ သူတို့ဘက်ကလည်း လိုအပ်ချက်ရှိတယ်၊ ဒီဘက် ကလည်း ရောင်းနိုင်တယ်၊ ထိုင်းတို့ ဘာတို့ ပို့နေတယ် သိတဲ့အခါကျတော့ သူတို့ရဲ့ လိုအပ်ချက်ကိုလည်း ဒီကနေ တဆင့် ညှိနှိုင်းလာတာပေါ့။ ညှိနှိုင်းလာတော့ ဒီဘက် စမ်းပို့လာတဲ့ သဘောမျိုးပါပဲ ကျနော်တို့မြင်တာတော့လေ” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်၌ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် အစေ့ထုတ်ပြောင်း တန်ချိန် ၃၈ သန်းကျော် ထွက်ရှိသော်လည်း ယခုနှစ်၌ တန်ချိန် ၃၅ သန်း ဝန်းကျင်ခန့်သာ ထွက်ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ ကြက်မွေးမြူရေးကဏ္ဍတစ်ခုတည်းပဲ နှစ်စဉ် ပြောင်းတန်ချိန် ၁ သန်းခန့် ထပ်ဆောင်း လိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် ဖေဖော်ဝါရီလမှ ဩဂုတ်လအထိ တင်ပို့ခွင့် ရရှိထား သော်လည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံက အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ကို မည်ကဲ့သို့ သတ်မှတ်ပေးထားသည်ကို မသိရသေးပေ။

ပြီးခဲ့သည့် မတ်လနှင့် မေလအတွင်းတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ မြန်မာ့ပြောင်း တင်ပို့ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ ၏ ပြောင်းဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်နေခြင်းကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အဓိက တင်ပို့လျက် ရှိနေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ပြောင်းကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လွန်ခဲ့တဲ့ မတ်လ၊ ဧပြီ၊ မေလ လောက်မှာတော့ အိန္ဒိယကို သွားပါတယ်။ သွားလို့လည်း အိန္ဒိယကိုလည်း ရောင်းတယ်ပေါ့နော်။ လောလောဆယ် ထိုင်းဈေးက နည်းနည်းသာတော့ ထိုင်းဘက်ကို တက်ကြတယ်ပေါ့နော်။ ထိုင်းနဲ့ သွားတာထက်စာရင် ကိုက်တယ်ပေါ့နော် အဲဒီလိုတော့ ပြောသံကြားတယ်။ အရင်တုန်းက အိန္ဒိယက ထိုင်းထက်စာရင် ဈေးလေးနည်းနည်းသာတော့ ရောင်းကြတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီတုန်းက စာချုပ်တွေကျန်လို့ အခုလက်ရှိ ပို့နေတာတော့ ရှိကောင်းရှိနိုင်တယ် နောက်ထပ် အသစ်ကတော့ မပြောတတ်ဘူး။ အခုလက်ရှိ သွားနေတာ တော်တော်များများကတော့ ထိုင်းကိုပဲ အခြေပြုပြီး သွားနေကြတာ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ အကောက်ခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် မြန်မာ့ပြောင်းကို သင်္ဘော ၃ စီး တင်ပို့ထားပြီး စာချုပ်ချုပ်ဆိုထားမှုအရ နောက်ထပ်သင်္ဘော ၁၀ စီး ထပ်မံတင်ပို့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ပြည်ပသို့ နှစ်စဉ် ပြောင်းတန်ချိန် ၂ သန်းခန့် တင်ပို့လျက်ရှိပြီး နယ်စပ်မှ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ အများဆုံး တင်ပို့လျက်ရှိနေကြောင်း၊ ပင်လယ်ရေကြောင်းမှတစ်ဆင့် အာဆီယံနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ဖိလစ်ပိုင်၊ ဗီယက်နမ်နှင့် အခြားသောနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

မလေးရှားနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြသူများထဲတွင် တရားမဝင်လမ်းကြောင်းဖြင့် ဝင်ရောက်လာ သည့် အသက်မပြည့်သေးသော မြန်မာလုပ်သား ယခင်ကထက် ပိုများလာကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာပရဟိတ အဖွဲ့အစည်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ အသက်မပြည့်သေးသူများအား လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း လုပ်ကိုင်ခွင့်မပြုထားသော်လည်း အသက်မပြည့်သေးသည့် မြန်မာလုပ်သားများမှာ ယခင်ကတည်းက မလေးရှားသို့ လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင် နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် ယခုနောက်ပိုင်းတွင် ပိုများလာကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေးကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လက်ရှိမှာတော့ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ကလေးတွေ အများကြီး ဝင်ရောက်လာတာ တွေ့ရတာပေါ့နော်။ အရင်ကထက်စာရင် ပိုပြီးတော့များလာတာကို တွေ့ရပါတယ် အခုနောက်ပိုင်းမှာပေါ့လေ။ အရင်က မရှိခဲ့တာ မဟုတ်ဘူး။ ရှိခဲ့ပါတယ် ဒီအကျဉ်းထောင်တွေမှာ ကလေးတွေဆိုရင် ၁၈ နှစ်အောက် ၂၁ နှစ်အောက် ဆိုပြီး သီးသန့်ခွဲထားတဲ့ အကျဉ်းထောင်တို့ လ.ဝ.က ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းတို့ဆိုတာ အရင်ကတည်းက ထားခဲ့ပါတယ်။ မရှိခဲ့တာမဟုတ်ဘူး ရှိခဲ့ပါတယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း အခုအချိန်မှာ အသစ်ထပ်ဖွင့်တာတွေကိုတောင် တွေ့ရပါတယ် ဒီအသက်မပြည့်တဲ့ကလေးတွေကို ထိန်းသိမ်းဖို့နေရာ သီးသန့်ထပ်ဖွင့်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ပြီးတော့ ဖမ်းဆီးမှုတွေလည်း ပိုများပါတယ်။ အရင်က အဲဒီလောက်ကြီး မဟုတ်ခဲ့ပါဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

အသက်မပြည့်သေးသူများအား ကလေးထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများသို့ ပို့ဆောင်ကာ နေရပ်ပြန်ပို့ခြင်း လုပ်ဆောင် ကြောင်းနှင့် လက်ရှိတွင် ၎င်းထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများ ထပ်တိုးဖွင့်လှစ်လာနေခြင်းသည် အသက်မပြည့်သေးသည့် လုပ်သားဦးရေ များပြားလာသည်ဟု သတ်မှတ်၍ ရကြောင်းလည်း သုံးသပ်ကြသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံရှိ စက်ရုံအလုပ်ရုံတစ်ခုမြင်ကွင်း

အချို့ အသက်မပြည့်သေးသူများအနေဖြင့် လုပ်ငန်းခွင်များတွင် အသက်အား လိမ်လည်၍ အလုပ်လုပ်ကိုင် နေကြ ခြင်းဖြစ်သော်လည်း အချို့လုပ်ငန်းခွင်များတွင် အသက်မပြည့်သေးသူများအား နားလည်မှုဖြင့် စေခိုင်းနေကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ရတနာစက္ကနာရေးကူညီမှုအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အဆိုပါ လုပ်သားများမှာ မြို့ပေါ်တွင် လုပ်ကိုင်ကြသူ အနည်းငယ်သာရှိပြီး တောထဲရှိ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးခြံ များတွင် လုပ်ကိုင်ကြသူမှာ ပိုများကြောင်းလည်း ၎င်းက ပြောသည်။

“ဒီမှာက များသောအားဖြင့် တရုတ်သူဌေးတွေပေါ့။ သူတို့ကလည်း တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုတော့ မပေးဘူးပေါ့။ မင်းတို့ဖြစ်ရင် မင်းတို့ခံပေါ့လေ။ မင်းတို့လွတ်အောင်ပြေး အကယ်၍ မိတယ်ဆိုလို့ရှိရင်လည်း ငါ့ဆီမှာ လုပ်တယ် လို့ မပြောနဲ့ပေါ့ အဲဒါမျိုးသဘောတူညီချက်ယူရင် ငါမင်းတို့ကို အလုပ်ခန့်မယ်ဆိုတော့ ဒီကလေးတွေမှာလည်း ရွေးချယ်စရာမရှိဘူးပေါ့။ အဓိကကတော့ အလုပ်ရဖို့က အရေးကြီးတယ်ဆိုတော့ အားလုံးပဲ ခေါင်းငြိမ့်လိုက်ရတာ ပေါ့လေ။ အဓိကအားဖြင့် တိုင်းရင်းသားတွေက ပိုများတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့အပြင် ဇွန်လကုန်၌ RTK 2.0 ပါမစ်စတစ်ကာများအား အပြီးသတ်ထုတ်ပေးမည်ဖြစ်သောကြောင့် RTK 3.0 ထပ်မံဖွင့်ပေးမည်ဟု ပွဲစားများမှ လူသစ်စုဆောင်းရန် လိမ်လည်ပြောဆိုနေမှုများလည်း ရှိနေသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံသည် လက်ရှိတွင် တရားမဝင် နိုင်ငံခြားသားများကို လျှော့ချနေခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် RTK 3.0 ဖွင့်ပေးရန်မှာ အချိန်ကာလအားဖြင့် ကြာမြင့်နိုင်ဖွယ်ရှိသေးကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မားများက သုံးသပ်ထားကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

ပြည်တွင်းစားအုန်းဆီ ဈေးကွက်အတွင်း စားအုန်းဆီ ရှားပါးလာခြင်းနှင့် လိုသလောက် ဝယ်ယူ၍ မရသည့် အခြေအနေများ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ဈေးနှုန်းသည်လည်း ၂ ဆခန့် မြင့်တက်လာနေသည်။

ပြီးခဲ့သည့်လတွင် စားအုန်းဆီ ၁ ပိဿာလျှင် ၆၀၀၀ ကျပ်ခန့်သာရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် ၁၂၀၀၀ ကျပ်မှ ၁၄၀၀၀ ကျပ်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု စားသုံးသူပြည်သူများထံမှ သိရသည်။

ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာသည့်အပြင် လိုအပ်သလောက် ဝယ်ယူ၍ မရကြောင်း၊ သက်သာသည့်နှုန်းထားဖြင့် တစ် ပိဿာလျှင် ၆၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် လာရောက်ရောင်းချပေးနေမှုများ ရှိသော်လည်း လိုအပ်သလောက် မရကြောင်း ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ညောင်တုန်းမြို့နယ်မှဒေသခံ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဝယ်လို့တော့ ရပါပြီ။ ပြောချင်တာတော့ ဈေးလေးကြီးတာပဲ ရှိပါတယ်။ သူတို့ သတ်မှတ်တယ်ဆိုတဲ့သတင်းနဲ့ လောလောဆယ် ပကတိအခြေအနေမှာတော့ မြေပြင်မှာ ဝယ်စားနေရတဲ့ဈေးကတော့ အများကြီး ကွာပါတယ်။ တစ်ခါတရံတော့ ရှိပါတယ်၊ လမ်းဆုံလေးတစ်ခုမှာ၊ ရပ်ကွက်တစ်ခုမှာ ပေပါ တစ်လုံးတလေ တင်လာပြီးတော့ အဲဒီမှာ ဆီတွေ ရောင်းပေးမယ် လူတစ်ယောက်ကို ၅၀ သားပေါ့ တန်းစီ၊ အဲဒီလိုဥစ္စာမျိုးကတော့ ဆီ ၅၀ သားကို  ၃၀၀၀ နဲ့ ရောင်းပေးတာမျိုးတော့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါက ခဏတဖြုတ်ပဲလေ။ ပြောချင်တာက ဒီလို ရောင်းပေးနေတယ်ဆိုပြီးတော့ တကယ့်တကယ်ကျတော့ ကိုယ်လိုချင်တဲ့အချိန်၊ ကိုယ်လိုချင်သလောက် သွားဝယ်တဲ့အချိန်မှာတော့ ၁၃၀၀၊ ၁၃၅၀ တစ်ဆယ်သားကိုလေ။ ၁၄၀၀ အဲဒီလို ဝယ်ရပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဈေးကွက်အတွင်း စားအုန်းဆီ ရှားပါးလာရခြင်းသည် ပြည်ပမှ စားအုန်းဆီ တင်သွင်းသည့် ပမာဏ လျော့ကျ လာခြင်းနှင့် ပြည်ပမှ တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများကို ကန့်သတ်လိုက်ခြင်းနှင့် သွင်းကုန်လိုင်စင် ခွင့်ပြုချက် မရမီ ဆိပ်ကမ်းသို့ ရောက်ရှိလာသည့် ကုန်စည်များကို အရေးယူမည့် ကြေညာချက်ကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်ဟု သုံးသပ်မှုများလည်း ရှိနေသည်။

ဆီအရောင်းဆိုင် မြင်ကွင်း

ဈေးကွက်အတွင်း စားအုန်းဆီကို ရောင်းချရာတွင် ဝယ်ယူတင်သွင်းထားသည့် ဈေးနှုန်း၏ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းထက် ပို၍ မရောင်းချကြရန်နှင့် ရောင်းချပါက အရေးယူမည်ဟု သက်ဆိုင်ရာ ပြောဆိုထားသော်လည်း ထိရောက်မှု မရှိ ဖြစ်နေသည်။

ထို့ကြောင့် အဓိကအားဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာစေရန် ဖန်တီးနေသည့် တင်သွင်းခွင့် လိုင်စင်ရထားသည့် ကုမ္ပဏီ ကြီးများနှင့် ပြန်လည်ဖြန့်ဖြူးရောင်းချသည့် ကိုယ်စားလှယ်များကို စနစ်တကျ ကိုင်တွယ်သင့်သည်ဟု ဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးမျိုးဟန်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
“ပြောချင်တာက ဒါကို ဆီတင်သွင်းခွင့်ရတဲ့ ကုမ္ပဏီကြီးတွေက ဘယ်ဈေးနဲ့ ရောင်းလိုက်လို့လဲ။ အချင်းချင်းမှာ နားလည်မှုနဲ့ ဈေးတင်ရောင်းသလား။ ဒါမှမဟုတ်ရင် တဆင့်ယူပြီး ပြန်ရောင်းတဲ့ လက်ကားကိုယ်စားလှယ်တွေက ဈေးတင်ချင်တာလား။ ဒါမှမဟုတ် လက်လီဆိုင်တွေကပဲ ဆီတစ်ပိဿာကို ၆၀၀၀ နဲ့ ဝယ်ပြီးတော့ သူတို့က တစ်ပိဿာကို ၁၂၀၀၀၊ ၁၃၀၀၀ နဲ့ ရောင်းနေတာလား။ ဒါက လက်လီသမားက တစ်ဦးတည်း လုပ်နေတာ မဟုတ်ဘူး။ လက်လီသမားက အများစုဖြစ်တဲ့အတွက် အဲဒီလက်လီသမားက ဒီဈေးကွက်ကို အဲဒီလိုကြီးဖြစ်အောင် မဖန်ဆင်းနိုင်ဘူးလို့ သဘောပေါက်တယ်။ ဒီဈေးကွက်ကြီး ဒီလိုဖြစ်အောင် ဖန်ဆင်းနိုင်ခြင်းက လက်ကား သို့မဟုတ်ရင် ဝယ်ယူတင်သွင်းခွင့်ရတဲ့သူ import လိုင်စင်ရသူများကသာလျှင် ဒီကိစ္စကို ဖန်ဆင်းနိုင်မယ်။ အဲဒီ ၂ ချက်လုံးကို ချုပ်ကိုင်လိုက်ရင် စနစ်တကျ ကိုင်တွယ်လိုက်မယ်ဆိုရင် ရပါတယ်။ လက်လီရောင်းတဲ့သူတွေကြောင့် တော့ ဒီဈေးကွက်က ဘယ်တော့မှ ဒီလောက် မြင့်မားမသွားနိုင်ဘူး။ အဲဒီလက်ကြီးနဲ့ ဝယ်ယူတင်သွင်းခွင့်ရတဲ့ import ကုမ္ပဏီကြီးတွေကသာလျှင်၊ လိုင်စင်ရ ကုမ္ပဏီကြီးတွေကပဲ ဒီဈေးကို ဖန်ဆင်းတာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာ အဖြေက ရှင်းပါတယ်” ဟု ပြောသည်။ 

ပြည်တွင်းတွင် တစ်နှစ်လျှင် စားသုံးဆီ တန်ချိန် ၃ သိန်းခန့် ထုတ်လုပ်လျက်ရှိနေပြီး စားသုံးမှုအနေဖြင့် တန်ချိန် ၁၂ သိန်းခန့် ရှိသည့်အတွက် ပြည်ပမှ တန်ချိန် ၉ သိန်းကျော် နှစ်စဉ် တင်သွင်းနေရသည်ဟု ကုန်သွယ်ရေး ဦးစီးဌာနထံမှ သိရသည်။

အဓိကအားဖြင့် မလေးရှားနိုင်ငံနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတို့မှ တင်သွင်းပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၆၀၀ ကျော်ခန့် နှစ်စဉ်တင်သွင်းနေရခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် RTK 3.0 ပါမစ် ပြုလုပ်ပေးမည်ဟု အများအပြားပြောဆိုနေကြသော်လည်း အစိုးရဌာန ဆိုင်ရာများ၊ မလေးရှားသတင်းဌာနများမှ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ထားခြင်းမရှိသေးကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများနှင့် ပရဟိတအဖွဲ့အစည်းများမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

RTK 2.0 အား ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် စတင်ဖွင့်ပေးခဲ့ပြီး ယခုဇွန်လကုန်တွင် ပါမစ်စတစ်ကာ များကို အပြီးသတ်ထုတ်ပေးသွားမည် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ဇွန်လကုန်တွင် RTK 3.0 ထပ်မံဖွင့်ပေးမည်ဟု ပွဲစားများမှ ခန့်မှန်းပြောဆိုနေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားတွင်နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

“အခုဟာက RTK 3.0 ဆိုတာက ပွဲစားတွေပဲ ပါးစပ်ထဲမှာလျှောက်ပြီးပြောနေတာပဲ ရှိတယ်။ ဒါ မလေးရှား ဘက်က လုံးဝသတင်းဌာနတွေ ပြီးတော့ ဌာနဆိုင်ရာတွေက မပြောသေးပါဘူး။ အခုလောလောဆယ်က ဘယ်လိုဖြစ်နေလဲဆိုတော့ ပွဲစားတွေက လူရရေးနဲ့ စာအုပ်တွေလက်ခံပြီးတော့ ပိုက်ဆံတွေ deposit တောင်းတာတွေ၊ ဘယ်ရက်ထွက်မယ်၊ ဘယ်ရက်ထွက်မယ်ဆိုပြီးတော့ deposit ယူပြီးတော့ ဒါတွေပဲရှိတယ် လောလောဆယ်မြင်တွေ့နေရတာက။ လက်ရှိအခြေအနေကတော့ ဒီမှာလည်း အလုပ်တွေက အရမ်းရှားပါးနေတဲ့ ကာလကြီးလည်းဖြစ်တယ်။ လူဦးရေလည်း တအားထူထပ်နေတဲ့အတွက် လုပ်ပေးဖို့ကတော့ အတိုင်းအဆတစ်ခု မရှိပါဘူး။ လောလောဆယ် အော်ပရာစီတွေကလည်း မပြီးဆုံးသေးဘူးလေ။ ဖမ်းနေတုန်းဆိုတော့ ဒီ 3.0 ကတော့ လုပ်ပေးမယ်ဆိုရင်တောင် ကြာဦးမယ်ထင်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံသည် တရားမဝင်လုပ်သားများအား လျှော့ချသည့် အစီအစဉ်ကို အမြဲပြုလုပ်နေကြဖြစ်သော်လည်း ယခင်နှစ်များထက် ယခုနှစ်ဖမ်းဆီးမှုမှာ ပိုများလာကြောင်း၊ သို့သော် ယခုရက်ပိုင်းတွင် အဖမ်းအဆီးမှာ ပြန်နည်း နေကြောင်း သိရသည်။

လက်ဗွေနှိပ်လုပ်ငန်းစဉ် လုပ်ဆောင်နေစဉ်

ထိုအခြေအနေများကြောင့် တရားမဝင်နိုင်ငံခြားသားရွှေ့ပြောင်းများအား ဆက်တိုက်ဖမ်းဆီးကာ နေရပ်ပြန်ပို့ခြင်း၊ ပါမစ်ထပ်မံထုတ်ပေးခြင်းတို့အနက် မလေးရှားအာဏာပိုင်များအနေဖြင့် မည်သို့ လုပ်ဆောင်မည်ကို ခန့်မှန်းရ ခက်ကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများနှင့် ပရဟိတအဖွဲ့အစည်းများက ပြောသည်။

သို့သော် ပါမစ်စတစ်ကာ အပြီးအစီးထုတ်ပေးပြီးသည့်နောက် ဇွန်လအကုန်တွင် ဖမ်းဆီးမှုများ ကြမ်းလာနိုင်ဖွယ် ရှိသည်မှာသေချာကြောင်း နှလုံးလှပရဟိတ လူငယ်များသွေးလှူရှင်အဖွဲ့မှ ဥက္ကဋ္ဌ ကိုသက်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

RTK 2.0 ပိတ်လိုက်သည်မှာ မကြာသေးသည့်အတွက် 3.0 ထပ်ဖွင့်ပေးရန်မှာ မဖြစ်နိုင်သေးကြောင်း၊ ပါမစ် ဖွင့်ပေး သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသားများမှာ မပြုလုပ်ကြသူများပြား‌ကြောင်း ၎င်းက ပြေသည်။

လက်ဗွေနှိပ်လုပ်ငန်းစဉ် လုပ်ဆောင်နေစဉ်

“လောလောဆယ် 3.0 အနေနဲ့ မလေးရှားနိုင်ငံက တရားဝင် မထုတ်‌သေးပါဘူး။ တချို့ကြတော့ မှန်းပြီးတော့သာ ပြောနေကြတာ။ 2.0 ဖွင့်တုန်းကတောင် ပါမစ်တွေ မလုပ်ကြဘူးလေ။ တချို့ဆို အလုပ်လေးကောင်းတယ်။ နေရာ ထိုင်ခင်းလေးကောင်းတယ်။ ဒီနေရာကတော့ အေးဆေးပါ ပါမစ်လုပ်စရာမလိုဘူးဆိုတဲ့ လူတွေကလည်း များတယ်။ မလုပ်ချင်တဲ့လူကတစ်ဝက်၊ လုပ်ချင်တဲ့လူကတစ်ဝက် အဲဒီလိုတွေရှိတယ် ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေ ကလည်း။ အလုပ်အဆင်ပြေတယ် ဘာလုပ်မှာလဲကွာ ပါမစ်ကြီးလုပ်မနေတော့ပါဘူး။ ၈၀၀၀၊ ၉၀၀၀၊ ၁၀၀၀၀ ကြီး မပေးနိုင်ဘူးဆိုတဲ့ လူတွေကလည်း များတယ်။ သူတို့အခြေအနေအရပေါ့။ နှစ်တိုင်းကတော့ ၂ နှစ်၊ ၃ နှစ် ခြား ပေးနေတာပဲလေ။ လောလောဆယ် အခုပိတ်ပြန်တော့ ပိတ်ပြန်ပြီ။ ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေ မလေးရှား ရောက်လာရင် အောက်လမ်းပဲလာလာ၊ အပေါ်လမ်းပဲလာလာ မြန်မာနိုင်ငံသားဆိုတဲ့ ပတ်စပို့စာအုပ်ရှိသင့်တယ်။ စာအုပ်ကိုင် ထားပြီး ကိုယ်လုပ်တဲ့အလုပ်သော်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်ပိုင်ကဒ်သော်လည်းကောင်း နေထိုင်ခွင့် ပါမစ်က ကပ်လို့ ရတယ်။ ဒါပေမယ့် မကပ်တဲ့သူကများတယ်။ ၁၀၀ ရှိရင် အယောက် ၅၀ လောက်က မကပ်ဘူး။ ပါမစ်ပိတ်တော့ ပိတ်ပြန်ပြီ၊ ဖွင့်ဖို့ကို မျှော်ပြန်ပြီ ဖွင့်တဲ့အခါကြရင်လည်း ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေက မကပ်တဲ့သူကများတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံ၌ ရီကာလီဘရာစီပါမစ် RTK 2.0 လျှောက်ထားသူများထဲမှ လက်ဗွေမနှိပ်လိုက်ရသူများအား တရားမဝင်များအဖြစ်သတ်မှတ်ကြောင်း မလေးရှားအာဏာပိုင်များဘက်မှ ကြေညာထားသည်။

ပွဲစားများဘက်မှ ပါမစ်အသစ်ဖွင့်ပေးခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ပြောဆိုစည်းရုံးနေကြမည်ဖြစ် သောကြောင့်  မလေးရှားနိုင်ငံမှ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်ကိုသာ စောင့်ကြည့်ကြရန် မလေးရှားရှိ မြန်မာအဖွဲ့အစည်းများက အကြံပြုသည်။ 

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၈

ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများသည် တရုတ်၊ ဗီယက်နမ်၊ လာအိုတို့သို့ လုပ်သားများ ပြောင်းလဲစေလွှတ်လာ ကြကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများထံမှ စုံစမ်းသိရှိရသည်။

ထိုသို့ လုပ်သားများ ပြောင်းလဲစေလွှတ်လာနေကြရာမှာ တရုတ်သို့ တရားဝင်လုပ်သား စေလွှတ်နိုင်ရေး နှစ်နိုင်ငံ ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းနေကြကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်ခွင့်အပေါ် အသက်ကန့်သတ်ချက်များကြောင့် လက်ရှိတွင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများ အနေဖြင့် အနုတ်ပြနေသည့် အနေအထား ဖြစ်သောကြောင့် ဗီယက်နမ်၊ လာအို ဘက်များသို့ လိုင်စင်ရ အေဂျင်စီအချို့မှ လုပ်သားပြောင်းလဲ စေလွှတ်လာကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း လပ်ကီးပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အလုပ်အကိုင်က မလေးရှားက လုံးဝပိတ်သွားပြီ။ ဟိုဘက်က မခေါ်တော့ဘူး။ ထိုင်းဘက်ကကြတော့ demand အဟောင်းတွေ ရှိတယ်။ demand ရရှိမှု ထိုင်းဘက်အခြမ်းက နည်းသွားတယ်။ အခု တရုတ်ပြည်ကို လမ်းဖောက်နေကြတယ်။ အတည်ချုပ်တို့ ဘာတို့နဲ့ ဗီယက်နမ်တို့ လာအိုတို့ ပို့ကြတယ်။ ပို့တဲ့သူကလည်း အထည်ချုပ် စက်ရုံကို ပို့တယ်ကြားတယ် လိုင်စင်ရအေဂျင်စီပဲ။ အဆင်ပြေနေတယ် သူ့ဟာနဲ့သူ။ MOU မရှိပေမယ့် demand ရှိရင် demand တင်၊ အစိုးရက ခွင့်ပြုရင် စေလွှတ်လို့ရတယ်လေ။ လာအိုနဲ့ကတော့ ပို့တဲ့ကုမ္ပဏီက ပို့နေတယ်။ ဒါပေမယ့် MOU အဆင့်မရှိဘူး။ တရုတ်နဲ့ကလည်း MOU အဆင့်မရသေးဘူး” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ထိုင်းဘက်အခြမ်း၌ အလုပ်ခေါ်စာများအား အေဂျင်စီများမှ အပြိုင်အဆိုင် ဝယ်ယူနေကြသည့်အတွက် အလုပ်ခေါ်စာ တစ်စောင်လျှင် ဘတ် ၁၀,၀၀၀ ခန့် ဈေးပေါက်နေပြီး စက်ရုံ/အလုပ်ရုံ အလုပ်ခေါ်စာများ ဖြစ်ပါက ဘတ်ငွေ ၃၀,၀၀၀ အထက်အထိ ဈေးပေါက်‌နေကြောင်းလည်း သိရသည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၌ လုပ်သား လိုအပ်ချက်များရှိနေသဖြင့် တရားဝင် စေလွှတ်နိုင်ရေးအတွက် နှစ်နိုင်ငံ တာဝန်ရှိသူများမှ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးနေကြကြောင်း၊ အဆင်ပြေသွားပါက လုပ်သားစေလွှတ်သည့် လမ်းကြောင်းတစ်ခု တိုးလာမည် ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အဖွဲ့ချုပ် MOEAF မှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်သမားရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုမှ ဖောက်တုန်းပါပဲ။ ထွက်တဲ့သူတောင် သိပ်မထွက်နိုင်သေးဘူး။ MOU တော့ မထိုးရသေးဘူး။ MOU ပုံစံမျိုးပဲ သွားလို့ရမှာ။ ထွက်တာတော့ ထွက်သွားပြီ အယောက် ၉၀ လောက်တော့ ထွက်တော့ထွက်သွားပြီ။ ဒါပေမယ့် တခြား နည်းနည်းချောအောင်တော့ ပြန်လုပ်နေတယ်။ လိုအပ်ချက်ကတော့(လုပ်သား) အများကြီးပါပဲ တရုတ်ဘက်က ပိုများတယ် အများကြီး လိုအပ်တယ်။ ဗီယက်နမ်ကကြတော့ လစာတွေ တိုးလာတဲ့အခါကြတော့ သူတို့လည်း လိုအပ်ချက်က ရှိလာပြီလေ။ ရှိလာတဲ့ အခါကြတော့ သူတို့လည်း ထပ်ပြီးတော့ ခေါ်တာပေါ့” ဟု ပြော သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလမှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီလအထိ အေဂျင်စီများမှ စေလွှတ်ထားသည့် အလုပ်သမားများ၏   မိသားစုလွှဲပို့ငွေစာရင်း အထောက်အထားများအား ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ မှ စတင်ပြီး လစဉ် လဆန်း ၅ ရက်ထက် နောက်မကျဘဲ ပေးပို့ရမည်ဟု အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ စာထုတ်ထားသည်။

ထို့အပြင် လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်း မရှိသည့် အေဂျင်စီများအား အရေးယူသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပါရှိသဖြင့် ပြည်ပ အလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများမှာ အခက်တွေ့ နေကြကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၇

မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မိတ္ထီလာခရိုင်အတွင်း ကြက်သွန်နီ စိုက်ပျိုးမှုများရှိနေပြီး အထွက်နှုန်းကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ဒေသတွင်း စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးကို များစွာအထောက်အကူ ဖြစ်စေနိုင်သည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

မိတ္ထီလာမြို့မှာ မြို့မိမြို့ဖများနှင့် ဌာနဆိုင်ရာများဖြင့် တွေ့ဆုံစဉ် ၎င်းက အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ် သည်။

ကြက်သွန် အထွက်ကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ပြီး ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် ကြက်သွန်ကို အခြေခံသည့် တန်ဖိုးမြင့် ထုတ်ကုန်များလည်း ထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ကြက်သွန်ကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး ထုတ်လုပ်ရောင်းချကြရန် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က  တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

မိတ္ထီလာနယ်တွင် ယခင်က ကြက်သွန် စိုက်ပျိုးမှုရှိသော်လည်း ပိဿာချိန် ၈၀ ခန့်သာ ထွက်ရှိကြောင်း၊ သို့သော် လည်း ပြီးခဲ့သည့် ၃ နှစ်ဝန်းကျင်ခန့်မှ စတင်၍ တိုးချဲ့ စိုက်ပျိုးလာကြရာ ကြက်သွန် အထွက်နှုန်းသည် မြင်းခြံနှင့် ပခုက္ကူမြို့နယ်များနှင့်နည်းတူ ဖြစ်လာသည်ဟု မြင်းခြံကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးအောင်မြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာကြက်သွန်နီကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဟိုတုန်းကတော့ ဘာမှမရှိဘူး။ အခု ၂ နှစ်၊ ၃ နှစ်လောက် ရှိပြီပေါ့။ အဲဒီဘက်က ပျော်ဘွယ်ရယ်၊ မိတ္ထီလာ ရယ်၊ မိတ္ထီလာနယ်ထဲ ပါတာပေါ့ သဲတောတို့၊ ဝမ်းတွင်းတို့ အဲဒါတွေတော့ ခြုံလိုက်ရင် ဘာမှ သိပ်မထူးတော့ ဘူးလေ ပခုက္ကူတို့နဲ့ level တန်းလောက် လိုက်သွားပြီ။ ဟိုးတုန်းက လေးလေးတို့ ငယ်ငယ်တုန်းက သဲတောတို့၊ ဝမ်းတွင်းတို့က ကြက်သွန် စိုက်မှမစိုက်ကြတာ။ အခုတော့ များသွားပြီပေါ့။ များသွားကြတော့ လေးလေးတို့ဘက် တွေနဲ့ level လောက် လိုက်သွားပြီ။ ဒါပေမယ့် သူတို့ဆီကတော့ ချောင်းမရှိဘူးပေါ့။ ချောင်းမရှိတော့ သူတို့ဆီက ကုန်းကြက်သွန်တွေပဲပေါ့။ လေးလေးတို့ ဒီဘက်တွေကတော့ တောင်သာ၊ မြင်းခြံကတော့ ချောင်းတွေ ရှိတာကိုး။ ချောင်းတွေရှိတော့ လေးလေးတို့ဘက်တွေမှာ ချောင်းကြက်သွန်ဆိုတာ သပ်သပ်ရှိတာကိုး။ သူတို့ဘက်ကတော့ ကုန်းမြေကြီးပဲ စိုက်ရတာပေါ့။ ကြက်သွန်ကတော့ သူတို့ဘက်က ပိုပြီး ကွာလတီ ကောင်းသေးတယ်” ဟု ပြော သည်။

မိတ္ထီလာခရိုင်အတွင်းတွင် နွေကြက်သွန်ကိုသာ စိုက်ပျိုးကြရာ နွေကြက်သွန်ကို ဒီဇင်ဘာလတွင် စတင်စိုက်ပျိုးကြ ပြီး မတ်လ၌ ထွက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

ထွက်ရှိသည့် ကြက်သွန်ကို ပြည်ပတင်ပို့မှုအနေဖြင့် တရုတ်၊ ဗီယက်နမ်၊ မလေးရှားနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ တင်ပို့မှု ရှိသည်။

ထို့အပြင် ကြက်သွန်ကုန်ချောအဖြစ် ကြက်သွန်ကြော် ထုတ်လုပ်လျက်ရှိပြီး မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးသို့ ဖြန့်ချီလျက် ရှိကြောင်း၊ တစ်လလျှင် ကြက်သွန်ကြော် ပိဿာချိန် သိန်းနှင့်ချီ၍ ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်ဟု သိရသည်။

ထို့နောက် တချို့သော လုပ်ငန်းရှင်များသည် ကြက်သွန်ကြော်ကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့ကြသည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးသောင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကုန်ချောအနေနဲ့ကတော့ တော်တော်များများတော့ ကြက်သွန် အကြော်ကြော်တာ များတယ်။ အဓိက ကတော့ ကြက်သွန်ကြော်ပါပဲ။ ဆီသွပ်ဘူးတွေ ဘာတွေကတော့ မလုပ်နိုင်ဘူး။ ကြက်သွန်ကြော်ကတော့ တချို့က ကြက်သွန်ကြော် export တောင် ရှိကြတယ်။ ကြက်သွန်ကြော်တို့၊ ကြက်သွန် အခြောက်တို့ပေါ့။ ကြက်သွန်ကြော် ကို အခြောက်လှန်းပြီးထားတယ်၊ နောက်ပြီးတော့ ကြော်ပြီးတော့ ထားတယ်။ ပြည်တွင်း အကြော်ဖိုတွေက export အပယ်တွေပေါ့၊ export အကျ ခေါ်တာပေါ့။ export ကွာလတီ မမှီတဲ့ ကြက်သွန်တွေကို ချပေးရတာပေါ့။ ပယ်ရသေးတာကိုး၊ အဲဒီအပယ်တွေကိုပဲ ကြော်ကြတယ်။ တစ်လတစ်လကို အကျလိုင်းကတင်ကို အကြော်ဖိုတွေ ပေါင်းရင် ပြောရရင်ကို မကွေး၊ မန္တလေး၊ စစ်ကိုင်းပေါ့ အဲဒီ တိုင်း ၃ တိုင်းက ထွက်တဲ့အကျဆိုရင် တစ်လ သိန်းကဏန်း ရှိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မိတ္ထီလာခရိုင်အတွင်း ကြက်သွန်ကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး ထွက်ရှိရန်အတွက် စိုက်ပျိုးကြရန် နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က တိုက်တွန်းထားသော်လည်း ထိုဒေသတွင် ချောင်းရေနည်းပါးခြင်း၊ မိုးရွာသွန်းမှု နည်းပါးခြင်းနှင့် ကုန်းမြင့်ပိုင်းဒေသ ဖြစ်သည့်အတွက် မိုးကြက်သွန် စိုက်ပျိုးရန် အခက်အခဲ ရှိနိုင်ကြောင်း ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

ထို့အပြင် မိုးကြက်သွန် စိုက်ပျိုးပါက အထွက်နှုန်း နည်းပါးနိုင်ပြီး နွေကြက်သွန်၏ အထွက်နှုန်းအပေါ်တွင်လည်း ထိခိုက်မှုဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၇

ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများအနေဖြင့် မိမိတို့ စေလွှတ်လိုက်သည့် လုပ်သားများ၏ မိသားစုထံလွှဲပို့ငွေနှင့် ပတ်သက်၍ စာရင်းတင်ပြရမည် ဖြစ်သောကြောင့် အခက်တွေ့နေကြကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီ များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မိမိစေလွှတ်လိုက်သည့် လုပ်သားတစ်ဦးချင်းစီမှ မိသားစုထံလွှဲပို့ငွေဖြစ်သော လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား တရားဝင်ဘဏ်များဖြင့် လွှဲပို့ခြင်း ရှိ/မရှိအား စာရင်းတင်ပြရမည်ဟု ဝန်ကြီးဌာနဘက်မှ ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းက စာထုတ်လာသည့်အတွက် အခက်တွေ့နေရကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်း ရှင်များအဖွဲ့ချုပ် MOEAF မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အရေးယူမယ့် အပိုင်းတွေ ပါတာပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုး မတင်ပြနိုင်ရင် ရပ်ဆိုင်းမယ်လို့ ဘာတို့ပါနေလို့ အေဂျင်စီတွေ အကုန်လုံး ပြဿနာလေးတွေ ရှိနေတာပေါ့။ လုပ်သားက သူ့ဘာသာသူ သူ့အိမ်ကို သူပို့မှာလေ။ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ဘဏ်စနစ်ကနေ သူ့ဘာသာသူပို့မှာ။ အဲဒီသူပို့တဲ့စာရင်းကို အစ်ကိုတို့က တင်ပြရမှာ ဖြစ်နေတာ။ ဘာလို့ဆို အစ်ကိုတို့က ဒီပိုက်ဆံကြီး သွားယူလို့မှ မရတာ။ သွားယူပြီးတော့ အတင်းပို့ခိုင်းလို့မရဘူး။ သူတို့က ကြတော့ သူတို့ငွေဈေးနဲ့ သူတို့ပို့တာပေါ့။ နောက်တစ်ခုက ငွေဈေးကလည်း ဟိုဘက်နဲ့ ဒီဘက် ပေါက်ဈေးက နည်းနည်းလေး လိုနေတာလေးတွေရှိတာပေါ့။ ဒီဘက်ကတော့ အေဂျင်စီတွေကတော့ ဘဏ်စနစ်နဲ့ လွှဲဖို့အတွက် အကုန်လုံးပြောလိုက်တာပဲ။ ဘဏ်တွေလည်း ဖွင့်ပေးလိုက်တာပဲ။ ဒါပေမယ့် တချို့တွေကြတော့လည်း လွှဲမယ် ထင်တယ်။ တချို့တွေကြတော့လည်း များသောအားဖြင့်က နယ်ကိုအတိုးနဲ့ပြန်လွှဲနေရတာဖြစ်တော့” ဟု ပြော သည်။

ပြည်ပထွက်ခွာရန် အေဂျင်စီများနှင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုထားသူများကို တွေ့ရစဉ်

လုပ်သားများအနေဖြင့် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ မထွက်ခွာခင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများနှင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုရာ၌ လစဉ်လုပ်ခလစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မိသားစုထံသို့ တရားဝင်လမ်းကြောင်းမှ လွှဲပို့မည့်အချက်ကို ထည့်သွင်း ချုပ်ဆိုထားကြခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် တစ်ဖက်နိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိချိန်တွင် မိသားစုထံလွှဲပို့ငွေနှင့်ပတ်သက်၍ စာချုပ်ချုပ်ဆိုထားမှုမှာ အသက်ဝင်ရန် အခက်အခဲဖြစ်သွားကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ အခက်အခဲများကြောင့် ဝန်ကြီးဌာနနှင့် အေဂျင်စီများ ပြန်လည်ညှိနှိုင်းရမည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်း လပ်ကီးပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ဒေါ်လာနှင့် ကျပ်ငွေ 

“ကိုယ်လွှတ်ထားတဲ့ကလေးတွေက အရပ်ဒေသတွေကလည်း အများကြီး။ လွှတ်တဲ့ကုမ္ပဏီတွေကလည်း အများကြီး။ လိုက်ဆင်းကောက်ဖို့ကလည်း မလွယ် အဲဒါမျိုးအခက်အခဲတွေရှိပါတယ် အေဂျင်စီတွေမှာ။ လိုက် ကောက်ခိုင်းတယ်။ push လုပ်ခိုင်းတယ် အေဂျင်စီတွေကို တာဝန်ယူခိုင်းတာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ဒီဘက်ကတော့ မလွယ်ဘူးထင်တယ် အဲဒီကိစ္စတွေက။ ဝန်ကြီးဌာနကနေပြီးတော့ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတော်အဆင့်တွေကို ပြန်ပြီး မေတ္တာရပ်ခံပြောပေးမှ အဆင်ပြေမှာ။ အခက်အခဲအကြပ်အတည်း ဖြစ်သွားပြီလေ။ အကောင်းဆုံးဘယ်လို ဖြစ်ရ မလဲဆိုတာ မိခင်ဝန်ကြီးဌာနကို တင်ပြ၊ မိခင်ဝန်ကြီးဌာနကနေမှ နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲတွေကို ပြန်တင်ပြ ဒါမျိုးသွားရမှာလေ။ လုပ်ချင်တိုင်းလုပ်လို့မရပါဘူး ဒီကိစ္စမှာ။ လူကြီးတွေရဲ့ ဖြေလျှော့မှုအပေါ်မှာပဲ တို့က လမ်းလျှောက်လို့ရမှာ” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

လက်ရှိတွင် အမျိုးသားများ၏ ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်ခွင့်အပေါ် အသက်ကန့်သတ်ချက်များ ပြုလုပ်ထား သဖြင့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ၏ ဈေးကွက်မှာ အနုတ်ပြနေသည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် ယခင်အလုပ်ခေါ်စာအဟောင်းများကိုသာ စေလွှတ်နေကြခြင်းဖြစ်ပြီး အလုပ်ခေါ်စာ အသစ်များမှာလည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံ၌ နှုန်းထားမြင့်တက်နေသည့်အတွက် ရရှိမှု နည်းပါးနေကြောင်းလည်း ပြည်ပ အလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများထံက သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန် ၁၄

ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်တွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား ပေါများနေပြီး လုပ်သားမရှားပါးသည့် အခြေအနေ ဖြစ်သော ကြောင့် ထိုင်းအလုပ်ရှင်များမှ လုပ်ခလစာ တိုးမပေးချင်ကြကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက် နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် နယ်စပ်၌ ယခင်ရှိခဲ့သည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား နှုန်းထားထက် နှစ်ဆခန့် ပိုမိုပေါများလာပြီး လုပ်ငန်းခွင်နှင့် လုပ်သားဦးရေ နှိုင်းယှဉ်ပါက လုပ်သားဦးရေမှာ ပိုများနေသဖြင့် ထိုင်းအလုပ်ရှင်များမှ လုပ်ခလစာ တိုးမပေးချင်ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရောင်ခြည်ဦးအလုပ်သမားများအဖွဲ့မှ တွဲဖက်အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးမိုးကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “များလာတဲ့အခါကြတော့ နယ်စပ်ဒေသတွေမှာက ရှိတဲ့လုပ်ငန်းခွင်နဲ့ လုပ်သားနဲ့ဆို လုပ်သား အရေ အတွက်က ပိုများနေတာပေါ့။ များနေတဲ့အခါကြတော့ တိုးပေးမယ်လို့ အစိုးရကပြောနေတယ် အခြေခံ လုပ်ခလစာတွေ တိုးမြှင့်ပေးမယ်လို့ အခြား ထိုင်းအလုပ်သမားသမဂ္ဂတွေ တောင်းဆိုနေတယ် လွှတ်တော်ထဲမှာ ဆွေးနွေးနေတယ် ဆိုပေမယ့်လို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေဘက်က ဒီဘက် နယ်စပ်ဘက်မှာ တိုးမပေးချင်ဘူး။ ဘာလို့ဆို သူတို့က လုပ်သား အင်အားပေါနေတာ။ လုပ်သားအင်အားပေါ နေတယ်ဆိုတာက ဈေးပေါပေါနဲ့ သုံးလို့ရတဲ့အထိ ပေါနေတာပေါ့လေ။ ကြိုက်တဲ့လူခေါ်လို့ရတယ် အရင်တုန်းကလို မဟုတ်တော့ဘူး။ ဒီတစ်ဖွဲ့မလုပ်ချင်ဘူးဆို ရတယ် တစ်ဖွဲ့လုံး ပစ်သွားလို့ရတယ်။ နောက်တစ်ဖွဲ့ လာရင်လာတယ်။ အဲဒီလိုမျိုးဖြစ်နေတာပေါ့။ ပြောချင်တာ ကတော့ လုပ်သားဦးရေများတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ စမွတ်စခွန်ခရိုင် အလုပ်သမားမှတ်ပုံတင်ရုံးရောက် မြန်မာအလုပ်သမားများ (ဓာတ်ပုံ − EPA)

နယ်စပ်ဒေသများ၌ လုပ်ငန်းနှင့် လုပ်သားဦးရေ မမျှတခြင်းမှာ လုပ်ငန်းအရေအတွက် နည်းသွားခြင်းကြောင့် မဟုတ်ဘဲ အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ဝင်ရောက်လာကြသည့် လုပ်သားအင်အား များလာနေခြင်းကြောင့်ဟု ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက ပြောသည်။

ထို့အပြင် ဝင်ရောက်လာကြသူ များပြားလာသဖြင့် နေထိုင်ခွင့် လုံခြုံ‌ရေးကိစ္စများကြောင့် အထောက်အထားများ ပြုလုပ်ကြသည့်အခါတွင် ငွေကြေးအရှုပ်အရှင်းများ ရှိလာကြောင်းလည်း သိရသည်။

လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဗီဇာဝေါ့ပါမစ် ( Visa-Work permit ) သက်တမ်းကုန်ကြမည့် မြန်မာ၊ လာအို၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ဗီယက်နမ် စသည့် လေးနိုင်ငံမှ လုပ်သားများအနေဖြင့် နယ်စပ်ဆင်း၍ သက်တမ်းတိုးရမည်ဟူ၍လည်း သတင်းများထွက်ပေါ်နေကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများထံမှ သိရသည်။

ထိုသို့ နယ်စပ်ဆင်း၍ သက်တမ်းတိုးရမည်ဆိုပါက မြန်မာနိုင်ငံဘက်သို့ သွားရောက်သက်တမ်းတိုးရခြင်းမျိုး မဟုတ်ဘဲ ထိုင်းဘက်အခြမ်းတွင်သာ သက်တမ်းတိုးနိုင်ရေးကို တောင်းဆိုထားကြောင်း အလုပ်သမားအခွင့်အရေး ဖောင်ဒေးရှင်း (LRF) မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ပထုံဌာနီမြို့ရှိ စက်ရုံတစ်ခုအတွင်းမှ မြန်မာလုပ်သားတစ်ဦးကို ၂၀၁၈ အတွင်းက မှတ်တမ်း တင်ထားစဉ် (ဓာတ်ပုံ – AFP)

၎င်းက “ကျ‌နော်တို့တောင်းဆိုတာ ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းမှာပဲ စာရွက်စာတမ်းတွေ အားလုံးကို ပြန်လည်ပြီးမှ ပြုလုပ် ပေးဖို့ပဲ တောင်းဆိုတာ တစိုက်မတ်မတ်ပါ။ သို့သော် သူတို့အနေနဲ့ စီစဉ်လို့ နယ်စပ်မှာ လုပ်ရမယ်ဆိုရင်လည်း ကျနော်တို့ အမြင်မှာတော့ ကိုယ့်မြန်မာနိုင်ငံတို့ဘာတို့ ပြန်ပြီးမှ စာချုပ်ချုပ်ပြီး လုပ်တာထက်စာရင် အသက် အန္တရာယ်လည်းမရှိဘူး၊ ဘေးဒုက္ခအန္တရာယ်လည်း မရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် နယ်စပ်မှာ သွားလုပ်တာဟာ ကြီးမားတဲ့ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုရှိမယ်လို့ မသုံးသပ်ပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိထိုင်းနိုင်ငံတွင် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များအား နေထိုင်အလုပ်လုပ်ခွင့် ဘတ်ပန်းရောင်ကဒ် ပြုလုပ်ပေးရန် ထိုင်းအစိုးရမှ အတည်ပြုထားပြီး တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များအား ဖမ်းဆီးရန် ၄ လတာ ကြာမြင့်မည့် စစ်ဆင်ရေးကိုလည်း ဆောင်ရွက်ရန် လုပ်ဆောင်နေသည်။

ထို့ကြောင့် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များအနေဖြင့် သတိပြု သွားလာပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြရန်နှင့် ဘတ်ပန်းရောင်ကဒ် ဖွင့်ပေးသည့်အချိန်တွင် ပြုလုပ်ထားကြရန် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက် နေသူများက အကြံပြုသည်။