CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ မတ်လ ၂၉

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခများ၏ အကျိုးဆက်များထဲ၌ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ချင်းပြည်နယ်နှင့် အိန္ဒိယ၏ မီဇိုရမ် (Mizoram) ပြည်နယ်ရှိ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုများ၏ သမိုင်းဝင် အနှောင်အဖွဲ့များ ပေါင်းစည်းခြင်းလည်း ပါဝင်လာခဲ့သည်။

ထိုဒေသသည် မီဇို-ချင်း-ကူကီး-ဇို မျိုးနွယ်စုများ စုစည်းနေထိုင်ရာ ဒေသဖြစ်သည်။

ထိုလူမျိုးများသည် ခရစ်ယာန်ဘာသာကို ကိုးကွယ်ကြပြီး ဒေသိယစကား အမျိုးမျိုး ပြောဆိုကြသော်လည်း တပ်မတော်ကို ဆန့်ကျင်သည့် ရည်မှန်းချက်မှာမူ တူညီနေကြသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်က အာဏာကို လွှဲပြောင်းရယူခဲ့ပြီးနောက် လအနည်းငယ် အကြာမှာပင် ချင်းပြည်နယ် နှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ထောင်နှင့်ချီသည့် စစ်ဘေး ဒုက္ခသည်များသည် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်သို့ နယ်စပ် ဖြတ်ကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။

ထိုဖြစ်ရပ်သည် ၁၉၈၈ ခုနှစ် လူထုအုံကြွမှုအပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော အခြေအနေကို ပြန်ပြောင်း အောင့်မေ့စေခဲ့သည်။

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်သည် ဒုက္ခသည်များကို ကူညီရန် အစွမ်းကုန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။

ပြည်နယ်အစိုးရက ဒုက္ခသည်စခန်းများ ဆောက်လုပ်ရန် မြေနေရာများ လျာထားသတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။

အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းများကလည်း ဒုက္ခသည်များကို အကူအညီပေးရန် လိုအပ်သည့် အရင်းအမြစ်များကို စုဆောင်းထားပြီး လက်ရှိတွင် ဒုက္ခသည် အရေအတွက် ၃၁,၀၀၀ ခန့်ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်သည် ချင်းပြည်နယ်နှင့် ကီလိုမီတာ ၅၁၀ အရှည်ရှိ နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသည်။

ထိုပြည်နယ် ၂ ခုစလုံးမှ ဒေသခံများသည် ကန့်သတ်ချက်မရှိဘဲ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် သွားလာခွင့်ရှိခဲ့သည်။

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ချင်းသူပုန် ၂ ဖွဲ့ပေါင်းစည်းရေးသဘောတူညီကြစဉ်

မကြာသေးမီက အိန္ဒိယအစိုးရသည် နယ်စပ်ဒေသတလျှောက် သွားလာလှုပ်ရှားမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်း လာခဲ့သည်။

သို့သော် အိန္ဒိယအစိုးရက နယ်စပ်ခြံစည်းရိုးခတ်မည့် အစီအစဉ်ကို ကြေငြာခဲ့ချိန်တွင် ထိုအစီအစဉ်ကို မီဇိုရမ် ပြည်နယ် သာမကဘဲ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်ချင်း ထိစပ်နေသည့် အိန္ဒိယ၏ အခြားပြည်နယ်များကပါ ဆန့်ကျင် ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။

မြန်မာသူပုန်အဖွဲ့များ၏ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်တွင် ခိုလှုံနေကြသည်မှာ အဆန်းတော့ မဟုတ်ပေ။

ချင်းပြည်နယ်ရှိ လက်နက်ကိုင်လှုပ်ရှားမှုအတွက် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်က ထောက်ပံ့ပေးမှုသည် တပ်မတော်ကို ဆန့်ကျင်သည့် အင်အားချိန်ခွင်လျှာကို တိမ်းစောင်းစေရန် အဓိက ကျနေသည်။

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချို့၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို ယုံကြည်ရမည်ဆိုပါက လက်ရှိတွင် တပ်မတော်သည် ချင်းပြည်နယ် တစ်ခုလုံး၏ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းထက် မပိုသော နယ်မြေများကိုသာ ထိန်းချုပ်ထားသည်။

ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အများအပြားသည် လွန်ခဲ့သည့် သုံးနှစ်အတွင်း မီဇိုရမ်ပြည်နယ်မှရရှိသည့် အကူအညီအတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပဋိပက္ခမဖြစ်ပွားမီ ချင်းပြည်နယ်တွင် နေထိုင်သူများသည် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ကို နည်းမျိုးစုံဖြင့် မှီခိုအားထားခဲ့ရသည်။

အကြောင်းရင်းမှာ လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်နှစ်ခန့်အတွင်းက မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်များနှင့် တိုင်းဒေသကြီး အားလုံး အနက် ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှုန်း အမြင့်မားဆုံး ဖြစ်ခဲ့သော ချင်းပြည်နယ်၏ စီးပွားရေး အခြေအနေမှာ ဆိုးရွားခဲ့ခြင်း ကြောင့် ဖြစ်သည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ် စစ်တမ်းတစ်ခုအရ အိမ်ထောင်စု ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း နီးပါးသည် စားနပ်ရိက္ခာ လုံခြုံမှု သတ်မှတ်ချက်တွင် အလွန်နိမ့်ကျသည့် နေရာ၌ ရှိနေခဲ့သည်ကို ဖော်ပြထားသည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနယ်စပ် အနီးတွင် နေထိုင်သော ချင်းပြည်နယ်မှ လူအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ စားဝတ်နေ ရေးအတွက် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ကို မှီခိုအားထားနေရသည်မှာ အံ့သြစရာကိစ္စတော့ မဟုတ်ပေ။

၎င်းတို့သည် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်တွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် မီဇိုရမ်နှင့် ကုန်စည်ကူးသန်း ရောင်းဝယ်မှုများ တွင် ပါဝင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသည်။

မဏိပူရပြည်နယ်မှာ ကူကီးနဲ့ကသည်း လူမျိုးရေးပဋိပက္ခဖြစ်ပွားစဉ်

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်မှ တင်ပို့သည့် ကုန်ပစ္စည်းများမှာ ဆေးဝါး၊ လောင်စာဆီ၊ ဆိုလာပြားများ၊ ဟင်းရွက်ဆီ၊ ဆားနှင့် အဝတ်အထည်များမှအစ မူးယစ်ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်ရေးတွင် အသုံးပြုသည့် ဓာတုပစ္စည်းများအထိ ပါဝင်သည်။

လက်နက်ကိုင်များ ထိန်းချုပ်ထားသည့် နယ်မြေများကို ဝိုင်းဝန်းပိတ်ဆို့သည့် တပ်မတော်၏ “ဖြတ်လေးဖြတ်” ဗျူဟာကြောင့် အိန္ဒိယမှ ချင်းပြည်နယ်သို့ လောင်စာဆီ (ဓာတ်ဆီ၊ ဒီဇယ်) နှင့် ဆေးဝါးများ တင်ပို့မှု ပိုမိုမြင့်တက် ခဲ့သည်။

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်မှ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ကုန်စည်များကို လမ်းကြောင်းများစွာဖြင့် ဆက်လက် ထောက်ပံ့နေခြင်း ကြောင့် ချင်းပြည်နယ်တွင် ဆိုးရွားသည့် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းသည် အဆိုးဆုံး အခြေအနေအထိ ရောက်ရှိခဲ့ခြင်းမရှိသေးပေ။

စျေးနှုန်းများ မြင့်တက်မှုနှင့် ဝယ်လိုအားများသည် တစ်ခါတစ်ရံ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်တတ်သော်လည်း နယ်စပ် နှစ်ဘက်ရှိ လူမျိုးစု အသိုင်းအဝိုင်းများကြားတွင် နီးကပ်သည့် ဆက်ဆံရေးများ ရှိနေခြင်းကြောင့် အခက်အခဲ အချို့ကို ပြေလည်စေခဲ့သည်။

မီဇို-ကူကီး-ဇို လူမျိုးစုများ နေထိုင်သည့်  မီဇိုရမ်ပြည်နယ် အပါအဝင် ဆက်စပ်နေသော အိန္ဒိယပြည်နယ်များ ဖြစ်သော မဏိပူရ၊ အာသံနှင့် တြိပူရ ပြည်နယ်များ အားလုံးကို စုစည်းကာ  “မဟာမီဇိုရမ်ပြည်နယ်” ကို ထူထောင်ရန် တောင်းဆိုမှုသည် မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း အားကောင်းလာခဲ့သည်။

ထိုအယူအဆသည် လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကတည်းက ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မီဇိုရမ်ပရာဒက်ရှ် လွှတ်တော်ကော်မတီသည် ၎င်း၏ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် မဟာမီဇိုရမ်ပြည်နယ်အတွက် တောင်းဆိုမှုကို ထည့်သွင်းထားသည်။

မီဇိုအမျိုးသားတပ်ဦး (MNF) သည် ၁၉၈၆ ခုနှစ် မီဇိုသဘောတူညီချက် ရရှိစေခဲ့သည့် အိန္ဒိယအစိုးရနှင့် ဆွေးနွေး မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ချိန်က အဆိုပါ နယ်မြေများ ပေါင်းစည်းရေးကိစ္စကို ထည့်သွင်းဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလက မဏိပူရပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခများကြောင့် ကူကီး-ဇို ကျေးရွာ များမှ လူပေါင်း ၁၀,၀၀၀ ခန့်သည် ၎င်းတို့၏ အိုးအိမ်များမှ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ကာ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်တွင် ခိုလှုံခဲ့ရပြီးနောက် မဟာမီဇိုရမ်ပြည်နယ် ထူထောင်ရေး အယူအဆသည် ပိုမိုအားကောင်းလာခဲ့သည်။

ထိုအယူအဆသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် မီဇိုရမ်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲများတွင်လည်း မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စ တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေးပါတီ အားလုံးသည် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအားလုံးကို ပေါင်းစည်းရန် အချေအတင် ငြင်းခုံဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

 မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ချင်းသူပုန် ၂ ဖွဲ့ပေါင်းစည်းရေး ဆွေးနွေးအပြီးတွေ့ရစဉ်

၂၀၂၁ ခုနှစ်က မြန်မာနိုင်ငံမှ ဒုက္ခသည်များ ဝင်ရောက်မှုကို တားဆီးရန် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အိန္ဒိယပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာန၏  အမိန့်ကို မီဇိုရမ်ပြည်နယ်အစိုးရက ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ပြည်နယ်တွင်းရှိ ရပ်ရွာလူထုနှင့် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များက ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအကြား ပြည်နယ်တွင်း တွေ့ဆုံပွဲများ ကျင်းပခဲ့ကာ တပ်မတော်ကို ဆန့်ကျင်နေသည့် ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအား စည်းလုံးညီညွတ်စေခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က အိုင်ဇောလ် (Aizawl) မြို့တော်အခြေစိုက် ဇိုမီးပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးအဖွဲ့ (ZORO) သည် ချင်းပြည်နယ်အတွင်း ဇိုမီးတော်လှန်ရေးအဖွဲ့ (ZRO) နှင့် ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) တို့ကြား တိုက်ခိုက်မှုများ အဆုံးသတ်ရန်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ရရှိစေရန် ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးသည့် အစည်းအဝေးကို ကျင်းပပေးခဲ့သည်။

ထိုကြိုးပမ်းမှုကြောင့် လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲများကို ရှောင်ရှားရန် နှစ်ဖက်ခေါင်းဆောင်များ၏ ကတိကဝတ် များနှင့်အတူ သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ကြသည်။

ယခုလအစောပိုင်းတွင် မီဇိုရမ်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ် လာဒူဟိုမာ (Lalduhoma) သည် ချင်းပြည်နယ်ရှိ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချို့မှ ခေါင်းဆောင်များကို ဖိတ်ကြားကာ အချင်းချင်း ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားမှုများကို အဆုံးသတ်ရန် ရည်ရွယ်ပြီး ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ချင်းပြည်ကောင်စီ (CC) နှင့် နိုင်ငံတကာ ချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (ICNCC) တို့သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၇ ရက်က ပေါင်းစည်းညီညွတ်သော ချင်းအမျိုးသားကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းရန် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။ 

ထိုသဘောတူညီချက် မတိုင်မီကလည်း (K. Vanlalvena) က ချင်းပြည်နယ်ရှိ ချင်းပြည်ကောင်စီရုံးသို့ မီဇိုရမ်ပြည်နယ် လွှတ်တော်အမတ် ကေ ဗန်လာဗီနာ သွားရောက်ခဲ့ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့်ပူးပေါင်းရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။

မြန်မာတပ်မတော်ကမူ အိန္ဒိယနိုင်ငံရေး သမားများအနေဖြင့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည့် “ကိုယ်ကျိုးစီးပွားရှာမှုများ” ကို ရှောင်ရှားရန် တိုက်တွန်းထားသည့် ကြေညာချက်ဖြင့် ပြင်းထန်စွာ တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

အချုပ်ဆိုရပါမူ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်၏ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်  ပံ့ပိုးကူညီမှုကြောင့် မြန်မာ့တပ်မတော် အနေဖြင့် ချင်းပြည်နယ်ကို လွယ်ကူစွာ ပြန်လည် ထိန်းချုပ်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

ထို့ကြောင့် ချင်းပြည်နယ်ကို မီဇိုရမ်ပြည်နယ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ပါဝင်သွားနိုင်မည့် အရေးကို အချိန်မီ တားဆီးရန် လိုအပ်သည်ကို သတိချပ်သင့်ပေသည်။

Source: The Diplomat

CNI Sport Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈

ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူစိတ်ဝင်စားမှု အမြင့်ဆုံးပြိုင်ပွဲတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲဟာ ၂၀၂၆ ခုနှစ်မှ ကျင်းပမှာ ဖြစ်ပေမယ့် လက်ရှိအချိန်မှာ ခြေစစ်ပွဲအောင် အသင်းတချို့ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတကာ ရက်သတ္တပတ်အတွင်းမှာ ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်တဲ့ အသင်း ၄ သင်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့တာပါ။

ဒီအသင်းတွေကတော့ ဂျပန်၊ နယူးဇီလန်၊ အီရန်နဲ့ လက်ရှိချန်ပီယံ အာဂျင်တီးနားအသင်းတို့ ဖြစ်ပါတယ်။ 

၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကို ပူးတွဲအိမ်ရှင်အဖြစ် ကျင်းပမယ့် အမေရိကန်၊ မက္ကဆီကိုနဲ့ ကနေဒါအသင်းတို့ဟာ အလိုအလျောက် ခြေစစ်ပွဲ အောင်မြင်ထားတာကြောင့် အခုဆိုရင် ဒီပြိုင်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရရှိတဲ့ အသင်း အရေအတွက်ဟာ ၇ သင်းအထိ ရှိလာခဲ့တာပါ။

အသင်းပေါင်း ၄၈ သင်းနဲ့ ကျင်းပမယ့် ဒီပြိုင်ပွဲအတွက် ဝင်ခွင့်လက်မှတ် နောက်ထပ် ၄၁ နေရာကို ရရှိဖို့ အသင်း အများအပြားဟာ အခွင့်အရေးတွေ ရှိနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။ 

လက်ရှိအချိန်မှာ ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ ခြေစစ်ပွဲအတွက် သမုဒ္ဒရာပိုင်းဇုန်က ပြီးဆုံးသွားခဲ့ပြီဖြစ်ပြီး အာရှဇုန်နဲ့ တောင်အမေရိကဇုန်တွေကလည်း ပြီးဆုံးဖို့ နီးစပ်လာခဲ့ပြီဖြစ်တာပါ။

ဂျပန်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ကွန်ကာကပ်ဖ်နဲ့ အာဖရိကတို့က ယှဉ်ပြိုင်နေဆဲဖြစ်သလို ဥရောပဇုန်က အခုမှခြေစစ်ပွဲတွေစတင် ယှဉ်ပြိုင်နေ တာဖြစ်ပါတယ်။ 

သမုဒ္ဒရာပိုင်းဇုန်မှာ နယူးဇီလန်အသင်းက တိုက်ရိုက် ခြေစစ်ပွဲ အောင်မြင်ခဲ့ပြီး နယူးကာလီဒိုးနီးယားအသင်းက ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရဖို့အတွက် ပလေးအော့ဖ် ယှဉ်ပြိုင်ရဦးမှာပါ။

အာရှဇုန်ကတော့ ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့် ၈ နေရာနဲ့ ပလေးအော့ဖ် ၁ နေရာရှိထား ပါတယ်။ 

လက်ရှိအချိန်မှာ ဂျပန်နဲ့ အီရန်တို့က တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့် ရရှိထားပြီး ဥဇဘတ်ကစ္စတန်၊ ယူအေအီး၊ တောင်ကိုရီး ယား၊ ဂျော်ဒန်နဲ့ သြစတြေးလျတို့ ကလည်း တိုက်ရိုက် ဝင်ခွင့်နေရာကို ရယူနိုင်ဖို့ အပြိုင်ကြိုးစားနေကြတာပါ။ 

အာဖရိကဇုန်ကတော့ တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့် ၉ နေရာနဲ့ ပလေးအောဖ့် ၁ နေရာ ရရှိထားပါတယ်။ 

အာဂျင်တီးနားအသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်တဲ့ အသင်းတွေ မထွက်ပေါ်သေးပေမယ့် အသင်းကြီးတွေဖြစ်တဲ့ အီဂျစ်၊ အိုင်ဗရီကို့စ်၊ မော်ရိုကို၊ အယ်လ်ဂျီးရီးယား၊တူနီးရှားနဲ့ ဂါနာအသင်းတို့ ဟာ ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်ဖို့ နီးစပ်နေပြီလို့ ပြောရမှာပါ။

၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် တောင်အမေရိကဇုန်ကအသင်း ၆ သင်း တိုက်ရိုက် ဝင်ခွင့်ရမှာဖြစ်ပြီး ပလေးအော့ဖ်က ၁ နေရာ ရရှိထားပါတယ်။ 

လက်ရှိအချိန်မှာ အာဂျင်တီးနားအသင်းက ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်ထားပြီး အီကွေဒေါ၊ ကိုလံဘီယာ၊ ဘရာဇီးလ်နဲ့ ဥရုဂွေးအသင်းတို့ဟာ လာမယ့်ပွဲတွေမှာ ရလဒ်ကောင်း ရယူနိုင်ခဲ့ရင် ကျန်တဲ့ တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့် ၅ နေရာကို ဒီအသင်းတွေပဲ ရယူသွားနိုင်တာပါ။ 

ကွန်ကာကပ်ဖ်ဇုန်ကတော့ ပူးတွဲအိမ်ရှင် ၃ နေရာအတွက် ပေးထားရလို့ နောက်ထပ် တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့် ၃ နေရာနဲ့ ပလေးအော့ဖ် ၂ နေရာ ရရှိထားပါတယ်။

အီရန်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ဥရောပဇုန်က ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် ဝင်ခွင့်အများဆုံးအဖြစ် ၁၆ နေရာရရှိမှာပါ။ ဥရောပဇုန်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတကာ ရက်သတ္တပတ်ကမှ ခြေစစ်ပွဲတွေ စတင်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရလို့ ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်တဲ့ အသင်းတွေ ထွက်ပေါ်ဖို့ ၂၀၂၆ ခုနှစ်အထိ စောင့်ဆိုင်းရဖို့ ရှိနေပါတယ်။

၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် ခြေစစ်ပွဲတွေကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာကတည်းက စတင်ယှဉ်ပြိုင် နေတာဖြစ်ပြီး ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ မတ်လမှသာ ခြေစစ်ပွဲတွေ အားလုံးပြီးဆုံးသွားမှာပါ။ 

နောက်ထပ် နိုင်ငံတကာပွဲတွေကို ဇွန်လရောက်မှသာ ပြန်လည်ယှဉ်ပြိုင်မှာဖြစ်လို့ ဇွန်လထဲမှာ ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလား ခြေစစ်ပွဲ အောင်မြင်တဲ့ အသင်းအရေအတွက်တွေကို ထပ်ပြီးပေါင်းထည့်လို့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် ဘယ်အသင်းတွေက နောက်ထပ် ခြေစစ်ပွဲ အောင်မြင်တဲ့ အသင်းတွေအဖြစ် ထပ်မံထွက်ပေါ် လာမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၆

မြန်မာနိုင်ငံကို တောင်တန်း-ပြည်မ ပူးပေါင်း၍ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်တွင် လွတ်လပ်ရေးရယူခဲ့ကြသည်။ 

ထိုသို့ လွတ်လပ်ရေးကို ရယူစဉ်မှာ တိုင်းရင်းသားအားလုံး တန်းတူညီမျှရေးကို အခြေခံခဲ့ကြသလို အားလုံး ပေါင်း စည်းရေးကို ဦးတည်ခဲ့ကြသည်။

သို့သော် လွတ်လပ်ရေးရပြီး မကြာခင်မှာပဲ လူနည်းစုနှင့် လူများစုကြား တန်းတူညီမျှမှု မရှိခြင်း၊ လူမျိုး တစ်မျိုးက အရာရာမှာ အခွင့်အရေး အသာစီးရယူထားခြင်း၊ ကိုယ့်ကံကြမ္မာ ကိုယ်တိုင် ဖန်တီးခွင့်များ ဆုံးရှုံးလာခြင်း၊ တရားမျှ တမှုများ အားနည်းလာခြင်း စသည့် အခြေခံ မူများအပေါ်မှာ သဘောထားကွဲလွဲမှုများ ဖြစ်ကာ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးဆီသို့ ဦးတည်သွားခဲ့သည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗမာလူမျိုးကြီး ကျင့်သုံးသည်ဟု ဆိုသော အမြင်များ ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ထွက်ပေါ်လာသလို ဗမာလူမျိုးများက တခြားသော လူမျိုးများကို တိုင်းရင်းသားဟု ခေါ်ဝေါ် သုံးစွဲခြင်းနှင့် မျိုးနွယ် စုလေးများဟု မှတ်ယူလာခြင်းများ ရှိလာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးများ အဆုံးသတ်ရေး ငြိမ်းချမ်း‌ရေး (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံရေး စေ့စပ် ဆွေးနွေး မှုများတွင်လည်းကောင်း၊ အုပ်ချုပ်သူ လူတန်းစားများကြားတွင်လည်းကောင်း တိုင်းရင်းသားများဆိုသော စကား လုံးများကို သုံးဆွဲလေ့ရှိသည်။

ဥပမာ- တိုင်းရင်းသား အခွင့်အရေး၊ တိုင်းရင်းသားများ တောင်းဆိုသည့် အချက်များ၊ တိုင်းရင်းသားများ ဆွေးနွေး သည့် အချက်များ စသဖြင့် တိုင်းရင်းသား ဆိုသော စကားလုံးများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြောလေ့ရှိသည်။

ထိုသို့ဆိုလျှင် မေးခွန်းထုတ်စရာများရှိလာသည်။ ဗမာလူမျိုးကရော တိုင်းရင်းသား မဟုတ်ဘူးလား....?၊ ဗမာက လွဲပြီး တခြားသော လူမျိုးများကပဲ တိုင်းရင်းသားများလား.....?၊ ဗမာလူမျိုးများ၏ ကိုယ်ပိုင်အမှတ်အသား သရုပ် သဏ္ဍန်က ဘာလဲ....?၊ ဗမာမဟုတ်သော လူမျိုးများက ဆွေးနွေးပွဲများလုပ်သည့်အခါ ဗမာကို ဘာကြောင့် အများစုက ချန်လေ့ရှိတာလဲ....? စသည့် မေးခွန်းများ ရှိလာသည်။ 

ထို့ကြောင့် ဦးသိန်းစိန်နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ ဦးဆောင်သည့် အစိုးရ လက်ထက်များက ကျင်းပခဲ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ (သို့မဟုတ်) ၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံများ အပါအဝင် ဆွေးနွေးပွဲများတွင် မရှင်းလင်းသော ကိုယ်စားပြုမှု တစ်ခုရှိခဲ့သည်။

အလားတူ လက်ရှိ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် ဦးဆောင်ပြီး လျှောက်လှမ်းနေသည့် အင်အားစု လက်ထက်မှာ လည်း မရှင်းလင်းသော ကိုယ်စားပြုမှု တစ်ခုရှိသည်။

ထိုအချက်က ဗမာလူမျိုးကို ဘယ်သူက ကိုယ်စားပြုနေပါသလဲ....?၊ ဗမာလူမျိုးများ ဖြစ်စေလိုသော နိုင်ငံ၏ စနစ် (သို့မဟုတ်)သရုပ်သဏ္ဍန်က ဘယ်လိုမျိုးလဲ....?ဆိုသော အချက်ဖြစ်သည်။

ဗမာမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားများတွင် မိမိတို့၏ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် နိုင်ငံရေးပါတီများက ကိုယ်စားပြု ပါဝင်နေပြီး သက်ဆိုင်ရာ လူမျိုးများ၏ အသံကို ၂၁ ရာစုပင်လုံ ညီလာခံသို့ တင်ပြ ဆွေးနွေးနိုင် နေကြသော်လည်း ဗမာတိုင်းရင်းသားများကမူ မည်သူ (သို့) မည်သည့်အဖွဲ့က ကိုယ်စားပြု ဦးဆောင်နေသည်မှာ မရှင်းလင်းပေ။

ထိုအချက်မှာ စဉ်းစားစရာများ ရှိနေသကဲ့သို့ မေးခွန်း ထုတ်စရာမျာ လည်း ရှိလာသည်။ ဗမာတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ မရှိခြင်းကြောင့်လား၊ တပ်မတော်ကို ဗမာတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဟု မှတ်ယူ ထားခြင်းကြောင့်လား သို့မဟုတ် အစိုးရအား ဗမာတိုင်းရင်းသား အစိုးရအဖွဲ့ဟု မှတ်ယူထားခြင်းကြောင့်လား စသဖြင့် မေးခွန်းထုတ်စရာများ ဖြစ်လာသည်။

တပ်မတော်နှင့် အစိုးရအဖွဲ့အား ဗမာတိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ၏ ဦးဆောင်သူဟု မှတ်ယူကြမည်ဆိုလျှင်တောင်မှ ဗမာတိုင်းရင်းသားများက တပ်မတော်နှင့် အစိုးရအဖွဲ့သည် မိမိတို့အား ကိုယ်စားပြုကြောင်း ထုတ်ဖော် ပြောကြား ခြင်း မရှိသည့်အတွက် ရှင်းလင်းမှု မရှိပေ။

မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရအောင် အဓိကကျခဲ့သော ပင်လုံစာချုပ် သဘောတူညီချက်တွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း သည် ဗမာတိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ပြောနိုင်သော်လည်း သူသည် တပ်မတော်နှင့် အစိုးရ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းမဟုတ်ပဲ ဖဆပလဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းသာ ဖြစ် သည်။

တချို့က တပ်မတော်နှင့် အစိုးရသည် ဗမာတိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု မြင်ကောင်း မြင်နိုင်ပါသည်။ ထိုအဖွဲ့အစည်း ၂ ရပ်သည် ဗမာတိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုကြောင်း ထုတ်ပြန် ကြေညာထားခြင်း မရှိသ ကဲ့သို့ ပြောဆိုမှုများလည်း မရှိပေ။

တပ်မတော်သည် နိုင်ငံ့တပ်မတော် ဖြစ်သကဲ့သို့ အစိုးရသည်လည်း နိုင်ငံ့အစိုးရဖြစ်ရာ လူမျိုးတစ်မျိုးတည်းကို ကိုယ်စားပြု၍ မရဘဲ နိုင်ငံအတွင်းရှိ လူမျိုးများအားလုံးကို ကိုယ်စားပြုရပြီး နိုင်ငံသားအားလုံး၏ အကျိုးစီးပွား အား ဆောင်ရွက်ရသည်။

ဤသို့မဟုတ်ပဲ လူမျိုး တစ်မျိုးတည်းကိုသာ ကိုယ်စားပြု၍ ဆောင်ရွက်နေပါက လူမျိုးကြီးဝါဒ ကျင့်သုံးနေခြင်းဟု မှတ်ယူသွားနိုင်ပြီး နိုင်ငံသား အချင်းချင်းအကြား စိတ်ဝမ်းကွဲမှုများ ဖြစ်ပွား၍ အတူယှဉ်တွဲ နေထိုင်နိုင်ရေးနှင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ (ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံနှင့် ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု နိုင်ငံဟု သဘောထားကွဲလွဲနေ) တည်ဆောက်ရေးအပေါ် အဟန့်အတားများ ဖြစ်လာနိုင်သည်။

ထို့ကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံများတွင် တပ်မတော်နှင့် အစိုးရမှ ကိုယ်စားလှယ်များ ဆွေးနွေးမှုများသည် နိုင်ငံတော်ကို ကိုယ်စားပြု၍ ဆွေးနွေးနေခြင်းသာဖြစ်ပြီး လူမျိုး တစ်မျိုးတည်းကို ကိုယ်စားပြု တင်ပြဆွေးနွေးမှုကိုဖြင့် မတွေ့ရခြင်းကြောင့် ဗမာတိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုနေခြင်း မဟုတ်ကြောင်း မှတ်ယူနိုင်မည်ဟု ထင်ပါသည်။

အလားတူ ပြည်ထောင်စု ကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ (USDP)နှင့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD)တို့သည် လည်း ဗမာတိုင်းရင်းသားများ အများစု ပါဝင် ဖွဲ့စည်းထားသော်လည်း တိုင်းရင်းသားအားလုံး ပါဝင်နေခြင်း ကြောင့် သူတို့၏ ကိုယ်စားပြုမှုများမှာလည်း မရှင်းလင်းပေ။

ကျင်းပပြီးစီးခဲ့သော ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံများကို ပြန်လည် လ့လာကြည့်ပါက USDP နှင့် NLD ပါတီသည် ဗမာတိုင်းရင်းသားများ၏ သဘောထားဆန္ဒ၊ ရပ်တည် ချက်များဟုဆို၍ သီးခြားတင်ပြခြင်း မရှိသကဲ့သို့ ဗမာတိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟုလည်း ထုတ်ပြန် ကြေညာထားခြင်း မရှိပေ။

ထို့ကြောင့် ဗမာတိုင်းရင်းသားများ၏ အသံသည် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ၊ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံများတွင် ပျောက်ကွယ်နေပြီး အနာဂတ် နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရေး ဆွေးနွေး အဖြေရှာနေသော ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွင် သူ(ဗမာလူမျိုး)တို့ သဘောထား ဆန္ဒနှင့် ရပ်တည်ချက် မည်သို့ရှိကြောင်း မသိရဘဲ ဖြစ်နေသည်။

ဤသို့ဆိုလျှင် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံများမှ ထွက်ပေါ်လာမည့် ဘုံသဘောတူညီချက်များသည် အနာဂတ် နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စု စစ်စစ်မူကို အမှန်တကယ် ရရှိလာမည်ဟု မည်သူက အာမခံ နိုင်မည်လဲဆိုခြင်းမှာ စဉ်းစားစရာ ဖြစ်လာသည်။

နိုင်ငံရေးပါတီကြီး တစ်ခုမှ ခေါင်းဆောင်တဦးက “ ဗမာတိုင်းရင်းသားဆိုရင် လှုပ်ရှားမှုတောင် မတွေ့ဘူး။ ဘယ် သူ ခေါင်းဆောင်မလဲ ဆိုတာတောင် မသိဘူး။ ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံမှာ ဗမာအမျိုးသားတွေရဲ့ သဘောထားက ဘာဖြစ်မလဲ၊ ဘာလဲ၊ မပါဘူးဆိုတဲ့ သဘောလား။ ပါတယ်လို့ပဲ ပြောရမလား ဘယ်သူက ကိုယ်စားပြုမယ် ဆိုတာ ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိဘူး” ဟု ပြောဖူးသည်။

ဥပမာ တစ်ခုကို ပြရလျှင် ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၄ ရက်မှ ၂၉ ရက်အထိ ကျင်းပခဲ့သော ၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံတွင် ပြည်ထောင်စု သဘောတူညီချက် အစိတ်အပိုင်း(၁)ဟုဆိုကာ သဘောတူညီချက် အချက်ပေါင်း ၃၇ ချက်ကို NCA ထိုးထားသော လက်နက်ကိုင် ၈ ဖွဲ့က လက်မှတ်ထိုးခဲ့သည်။

ထိုအပေါ် NCA လက်မှတ်ထိုး ၈ ဖွဲ့ထဲက ရှမ်းပြည်ပြန်လည် ထူထောင်ရေးကောင်စီ(RCSS)က မိမိတို့အနေဖြင့် ရှမ်းလူမျိုးများ၏အသံ ပါဝင်ခြင်း မရှိသည့်အတွက် လက်ခံနိုင်ခြင်း မရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ပြောကြားခဲ့သလို NCA မထိုးရသေးလို့ ညီလာခံသို့ တက်ရောက်မလာနိုင်သော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ အပေါ်ကိုလည်း ယခု သဘော တူညီချက်က လွှမ်းမိုးမှု ရှိသလား/မရှိဘူးလား ဆိုခြင်းမှာလည်း မရှင်းလင်းပါ။

ဤသို့ဆိုလျှင် တစ်နှစ်ကို ၂ ကြိမ် ကျင်းပရန် ပြဋ္ဌာန်းထားသော NCA သဘောတူညီချက်များအရ ကျင်းပရသော ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံများသည် အနာဂတ် နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စု သဘောတူညီ ချက် ထွက်ပေါ်လာရေး ကြိုးပမ်းနေခြင်းမှာ အချည်နှီးသာ ဖြစ်နေမည်။

အလားတူ NCA တွင် လူမျိုးအလိုက် အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပခွင့်ရှိသည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထား သော်လည်း ဗမာလူမျိုးများ၏ အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပခြင်းကို မတွေ့ရဘဲ တခြားသော လူမျိုးများကသာ အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများကို ကျင်းပ၍ သူတို့ တည်ဆောက်လိုသော နိုင်ငံရေး စနစ်နှင့် အသွင်ပုံသဏ္ဍန်များကို ချပြခဲ့ကြသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံများတွင် အသံစုံ ပါဝင်ရန် လိုအပ်သကဲ့သို့ တိကျပြတ်သားသော ကိုယ်စားပြုမှုများလည်း ရှိရန်လိုအပ်သည်။ ဗမာမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသား များ၏ အသံများ ပါဝင်နေပြီး ဗမာတိုင်းရင်းသားများအသံ မပါပါကလည်း ပြည်ထောင်စု စစ်စစ်မူ ထွက်ပေါ်လာ ရေး မည်သူက အာမခံနိုင်ပါသလဲ။

၂၀၁၆ ခုနှစ်က ကျင်းပ ပြီးစီးခဲ့သော ၂၁ ရာစု ပင်လုံ ညီလာခံတွင် စည်းလုံးညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ ဖက်ဒရယ်ကောင်စီ (UNFC) အဖွဲ့ဝင် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး သူတို့၏ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရာမှာ မပါမဖြစ် ပါဝင်ရမည့် အခြေခံ မူဝါဒ ၈ ချက်ကို တင်ပြခဲ့ဖူးသည်။

ထိုသို့ တင်ပြရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံဆိုသော အမည်ကို ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံနှင့် လိုက်ဖက်ညီမည့် အမည်ဖြင့် ပြင်ဆင်ရန် အပါအဝင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းတွင်းမြစ် အထက်ပိုင်း ဒေသများကို အမျိုးသားများ ပြည်နယ် အဖြစ် ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းရန်နှင့် တခြားသော တိုင်းဒေသကြီး နှစ်ခုကိုလည်း အမျိုးသားများ ပြည်နယ်အဖြစ် ပြင်ဆင် ဖွဲ့စည်းရန် တင်ပြမှု တချို့ရှိခဲ့သည်။

ဤအခြေအနေများသည် ဗမာမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားများ၏ အသံဖြင့်ပင် ဆောင်ရွက်၍ မပြည့်စုံနိုင်ပေ။ ဗမာ တိုင်းရင်းသားများ၏ သဘောထားဆန္ဒကိုလည်း ရယူသင့်သည်။

သို့မဟုတ်ပါက သဘောတူညီချက် ထွက်ပေါ်လာပြီး နောက်မှ ဗမာတိုင်းရင်းသားများက သဘောမတူကြောင်း ကန့်ကွက်မှုများ ရှိလာမည်ဆိုလျှင် မည်သို့ ဖြေရှင်း ဆောင်ရွက်ကြမည်နည်း။

အလားတူ ချင်းတွင်းမြစ် အထက်ပိုင်းတွင် ရှမ်းနီလူမျိုးများ နေထိုင်လျက်ရှိပြီး ၎င်းတို့သည် ဗြိတိသျှကိုလိုနီ ခေတ်က ရှမ်းနီလူမျိုးများ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သော ဒေသများဖြစ်သကဲ့သို့ လက်ရှိမှာလည်း ပြည်နယ်ရရေး ပြန်လည်တောင်းဆိုနေခြင်းကြောင့် ရှမ်းနီတိုင်းရင်းသားများ၏ အသံကို နားထောင်ရန်လည်း လိုအပ်ပေသည်။
ထို့ကြောင့် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံတွင် ဗမာတိုင်းရင်းသားများ အသံလည်း ပါဝင်ရန် လိုအပ်သကဲ့သို့ တိကျ ပြတ်သားသော ကိုယ်စားပြုမှု ဖြစ်ရန်လည်း လိုအပ်သည်။

ဗမာတိုင်းရင်းသားများ၏ ကိုယ်စား မည်သူ (သို့) မည်သည့် အဖွဲ့အစည်းက ကိုယ်စားပြုနေပါသနည်း၊ မည်သူက ခေါင်းဆောင် နေပါသနည်း စသည့် အခြေအနေများမှာ မရှင်းလင်းခြင်းနှင့်အတူ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများတွင်  ဗမာတိုင်းရင်းသားများအသံ ပျောက်ကွယ်နေခြင်းကလည်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ အတားအဆီးဖြစ်လာနိုင်သည်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သူမ ဦးဆောင်သော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD)သည် ဗမာတိုင်းရင်းသား များကို ကိုယ်စားပြုနေသလား သို့မဟုတ် ဦးဆောင်နေ သလားဆိုခြင်းမှာလည်း မည်သူမှ မပြောနိုင် သကဲ့ သို့ ကိုယ်စားပြုသည်ဟုဆိုသော ဗမာတိုင်းရင်းသားများ အားလုံးက လက်ခံနိုင်ခြေ ရှိ/မရှိ မရှင်းလင်းပဲ ဖြစ်နေသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ (USDP)ကဲ့သို့ ဗမာတိုင်းရင်းသားအများစု ပါဝင်သော ပါတီနှင့် ၎င်းအား ထောက်ခံသူများက ကန့်ကွက်နိုင်ခြေရှိသည်။ USDP က ဦးဆောင်မည် ဆိုလျှင် လည်း NLD ပါတီနှင့် ၎င်းပါတီအား ထောက်ခံသော ဗမာတိုင်းရင်းသားများက လက်ခံကြမည်။
အလားတူ မည်သည့်ဘက်မှ မလိုက်သော တခြားသော အစုအဖွဲ့ကလည်း လက်ခံနိုင်ခြင်း ရှိ/မရှိ မရှင်းလင်းပေ။

ထို့ကြောင့် အနာဂတ် နိုင်ငံတော်သစ်ကို တည်ဆောက်နိုင်ရေး ဆွးနွေးအဖြေရှာနေကြသော ခေါင်းဆောင်များ အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသားအားလုံး၏ အသံများပါ ပါဝင်အောင် ကြိုးပမ်းသွားရန် လိုအပ်နေ သေးသလို ဗမာက တိုင်းရင်းသားမဟုတ်ဘဲ တခြားသော လူမျိုးစုများက တိုင်းရင်းသားဖြစ်နေသလားဆိုသော အချက်ကိုလည်း ဂရုပြု စဉ်းစားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ မတ်လ ၂၁

နယ်စပ်တံတိုင်းတစ်ခုသည် ရာဇဝတ်သမားများ အားလုံးကို အန္တရာယ်မပြုနိုင်အောင် ဟန့်တားနိုင်ခဲ့မည်ဆိုပါက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ နိုင်ငံများအားလုံးသည်  နယ်စပ်တံတိုင်းများကို နိုင်ငံပတ်ပတ်လည်တွင် တည်ဆောက် ကြလိမ့်မည်ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာကြီးသည် လုံခြုံသောနေရာတစ်ခု ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ လက်တွေ့တွင်မူ ထိုအယူအဆနှင့်ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံများအကြား ထိစပ်နေသည့် နယ်စပ်ဒေသများတွင် စိန်ခေါ်မှုများ ရှိနေနိုင်သော်လည်း နှစ်နိုင်ငံအကြား သို့မဟုတ် နှစ်နိုင်ငံထက်ပိုသည့် နိုင်ငံများကို ခွဲခြားရန် မြင့်မားသောတံတိုင်းများ ထူထောင်ခြင်းသည် ထိုပြဿနာ များအား ဖြေရှင်းနိုင်မည် မဟုတ်သကဲ့သို့ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်မှုများကိုလည်း အမှန်တကယ် အကာအကွယ် ပေးမည် မဟုတ်ပေ။

စင်စစ်တွင် နယ်စပ်တံတိုင်း ထူထောင်ခြင်းသည် ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းခြင်းထက် ပြဿနာများကို ပိုမို ပေါ်ပေါက် လာစေနိုင်သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် (Paetongtarn Shinawatra) ၏ အစိုးရအဖွဲ့သည် ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ် တလျှောက် ကျားဖြန့်ဂိုဏ်းများကို ပိုမိုအရှိန်ကောင်းစေသည့် တရားမဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဝင်ရောက်မှုများကို တားဆီးရန် နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်တွင် တံတိုင်းတည်ဆောက်မည့် အခြေအနေအား လေ့လာလျက်ရှိသည်။

ထိုင်းလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

အွန်လိုင်းပေါ်မှ လိမ်လည်မှုများသာမက လူကုန်ကူးမှု၊ ခေတ်သစ် ကျေးကျွန်ပြုမှုတို့နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် ထိုရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများကို အာဏာပိုင်များက အရှိန်မြှင့် နှိမ်နင်းနေချိန်တွင် ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်တစ်လျှောက် တံတိုင်းတစ်ခု တည်ဆောက်မည့် အစီအစဉ်သည် လူအများကို အုတ်အော်သောင်းတင်းဖြစ်စေခဲ့သည်။

ပေတုန်တန်သည် နယ်စပ်တံတိုင်း တည်ဆောက်ရေး အဆိုပြုချက်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ကမ္ဘောဒီးယား တာဝန်ရှိ သူများနှင့် ဆွေးနွေးရန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနများကို  ညွှန်ကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်သည် အရှည် ၈၁၇ ကီလိုမီတာရှိသော်လည်း နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်တွင် ဖြတ်ကျော် ဝင်ရောက်မှု အများအပြားရှိသည့် ဆာကီယို-ပွိုင်ပက် (Sa Kaeo-Poipet) နယ်စပ်၌ ၅၅ ကီလိုမီတာ ရှည်လျား သော တံတိုင်းတစ်ခုကို တည်ဆောက်ရန် ထိုင်းကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက အဆိုပြုထားသည်။

ကနဦး လေ့လာသုံးသပ်ချက်အရ နယ်စပ်တံတိုင်း ထူထောင်ခြင်းသည် ခိုင်မာသည့် အဟန့်အတား တစ်ခုဟု ထင်ရနိုင်ပြီး မှောင်ခိုသမားများနှင့် လူကုန်ကူးသူများအတွက် ဒုစရိုက်မှုများ လုပ်ကိုင်ရန် ပိုမိုခဲယဉ်းစေလိမ့်မည်ဟု ယူဆရသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူများကို နယ်စပ်တံတိုင်း တစ်ခုတည်းဖြင့် မတားဆီးနိုင်ကြောင်း သမိုင်းကြောင်းများရှိခဲ့သည်။

ဥပမာအားဖြင့် အမေရိကန်-မက္ကဆီကို နယ်စပ်တံတိုင်းသည် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူများနှင့် မူးယစ် ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးမှုတို့ကို တားဆီးနိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူများသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အတားအဆီးဖြစ်သည့် နယ်စပ်တံတိုင်းများကို ကျော်ဖြတ်ရန် အခြားနည်းလမ်းများဖြစ်သော မြေအောက်လိုဏ်ခေါင်းများ ဖောက်ခြင်း၊ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုနှင့် စာရွက် စာတမ်း အတုများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။

 ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်တံတိုင်း ဆောက်နေမှု ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် စစ်‌ဆေးနေစဉ်

ထို့ပြင် နယ်စပ်တံတိုင်းတစ်ခု တည်ဆောက်ရေးအတွက် ကုန်ကျစရိတ်က ကြီးမားလှသည်။

တံတိုင်း၏ အမြင့်နှင့် အသုံးပြုမည့် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများပေါ် မူတည်ပြီး ၅၅ ကီလိုမီတာ အရှည်ရှိသည့် တံတိုင်း တစ်ခု တည်ဆောက်ရန် ဘတ်ငွေ သန်းပေါင်း ရာနှင့်ချီ ကုန်ကျနိုင်သည်။ 

နယ်စပ်တံတိုင်း တည်ဆောက်ပြီးသည့်တိုင် ရေရှည်စောင့်ကြည့်မှုနဲ့ နယ်စပ်ဒေသ ထိန်းချုပ်ရေးများကိုလည်း ဆက်လက် လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဖွမ်သမ် ဝီချာယာချိုင်း (Phumtham Wechayachai) က မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ် ဖောက်ကားမှုမှအစ လေထုညစ်ညမ်းမှု ဖြစ်စေနိုင်သည့် တရားမဝင် စိုက်ခင်းများ မီးရှို့ရှင်းလင်းခြင်းအထိ  ရာဇဝတ်မှု အမျိုးအစားအားလုံးကို တားဆီးရန် နယ်စပ်ကို တံတိုင်းကာရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် နယ်စပ်တံတိုင်းကို ထိန်းသိမ်းပြီး ၂၄ နာရီ စောင့်ကြည့်မှုကို သေချာစေရန်အတွက် များပြားသည့် လူအင်အားနှင့် အရင်းအမြစ်များ လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုများကို ငြှိမ်းသတ်ရေးကဲ့သို့ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရေးတွင် နယ်စပ်တံတိုင်းက အနှောင့်အယှက်လည်း ဖြစ်လာနိုင်သည်။ 

ဥပမာအားဖြင့် နယ်စပ်ဒေသတွင် တောမီးများ လောင်ကျွမ်းပါက တံတားကာရံထားမှုကြောင့် မီးသတ်ကားများ အဝင်အထွက်ကို အနှာင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်သည်။

ထိုင်း- ကမ္ဘောဒီးယားနယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်ကို တွေ့ရစဉ် 

ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ထောက်ပံ့ ပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများအပြင် နယ်စပ်တံတိုင်း တစ်ခုသည် မလိုလားအပ် သော စီးပွားရေးနှင့် သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ အကျိုးဆက်များ ရှိလာနိုင်သည်။

ထိုင်းနှင့်ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်မြို့ အများအပြားသည် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ခရီးသွားလာမှုအပေါ် မှီခိုနေရပြီး အလုပ်သမားများနှင့် ကုန်သည်များသည် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ နယ်စပ်ကို ဖြတ်ကျော်ပြီး အပြန်အလှန် သွားလာနေ ကြသည်။

ထို့ကြောင့် နယ်စပ်တံတိုင်းသည် စီးပွားရေး လှုပ်ရှားမှုများကို အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေနိုင်ပြီး နှစ်နိုင်ငံစလုံးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။

နှစ်နိုင်ငံအကြား နယ်စပ်ဒေသတွင် တင်းမာမှုများရှိနေသော်လည်း ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားသည် တံတိုင်းဖြင့် ခွဲခြားထားခြင်းထက် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ပိုမိုခိုင်မာစေရန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ခြင်းသည် ပိုမိုအကျိုးရှိစေမည်ဖြစ်သည်။

နယ်စပ်နှင့် ဆက်နွှယ်သည့် ရာဇဝတ်မှုများနှင့် ပတ်သက်ပြီး စဉ်းစားရမည်ဆိုပါက အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် တရား ဥပဒေစိုးမိုးမှု အားနည်းခြင်းသည် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်မှုများ ဖြစ်ပွားရသည့် အဓိက အကြောင်းရင်းများ ဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် နယ်စပ်တံတိုင်းများကို တည်ဆောက်ခဲ့မည်ဆိုသည့်တိုင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်မှုများ အတွက် အဓိက အကြောင်းရင်းများဖြစ်သည့် အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု အားနည်းခြင်းကို ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း မရှိသရွှေ့ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

နယ်စပ်တံတိုင်း တည်ဆောက်မည့်အစား အစိုးရသည် ခေတ်မီသော နယ်စပ်လုံခြုံရေးအစီအမံများကို ပိုမို လုပ်ဆောင်သင့်ပေသည်။ 

နယ်စပ်ဒေသအား အမြဲမပြတ် စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနှင့် ထောက်လှမ်းရေးသတင်းများကို မျှဝေခြင်းသည် ရာဇဝတ်မှုများကို တားဆီးရာတွင် ပိုမိုထိရောက်လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မှုများကို တားဆီးသည့် နယ်စပ်တံတိုင်း တည်ဆောက်မည့်အစား ရာဇဝတ် ဂိုဏ်းများ၏ ကွန်ရက်များကို ချေမှုန်းရေးအပေါ် ပိုမိုအာရုံစိုက် လုပ်ဆောင်သင့်ပေသည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၁

ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်တာ ပွဲစဉ် ၂၉ ပြီးဆုံးသွားခဲ့ပြီဖြစ်လို့ ရာသီအဆုံးသတ်ဖို့ နောက်ထပ်ပွဲစဉ် ၉ ပွဲသာ ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ကျန်ရှိတော့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီအချိန်မှာ ထိပ်ဆုံးနေရာက လီဗာပူးလ်အသင်းဟာ အဆင့် ၂ နေရာက အာဆင်နယ်အသင်းကို ၁၂ မှတ်အထိ ဖြတ်ထားနိုင်တာကြောင့် လက်ကျန်ပွဲတွေမှာ ခြေမချော်ရင် ချန်ပီယံဆုက သူတို့အတွက်ဖြစ်ဖို့ သေချာနေတာပါ။ 

တန်းဆင်းမယ့်နေရာ ၃ နေရာ အတွက်ကလည်း မနှစ်က ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို တန်းတက်လာတဲ့ အသင်း ၃ သင်းစလုံးဟာ တန်းပြန်ဆင်းဖို့ ရာခိုင်နှုန်းများသွားပြီလို့ ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။

အဆင့် ၁၈ နေရာက အစ်စဝှစ်ချ်နဲ့ အဆင့် ၁၉ နေရာက လက်စတာအသင်းတို့ဟာ အဆင့် ၁၇ နေရာက ဝုလ်ဗ်စ် အသင်းနဲ့ ၉ မှတ်ကွာဟနေပြီး အဆင့် ၂၀ နေရာက ဆောက်သမ်တန်အသင်းဆိုရင် ရမှတ် ၉ မှတ်သာရရှိကာ အခြေအနေ ဆိုးရွားနေတာပါ။ 

သင်္ချာနည်းအရကလွဲပြီး ဒီအသင်း ၃ သင်းစလုံးဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ဆက်ရှိဖို့ ခက်ခဲနေတာဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် လက်ကျန် ပရီးမီးယားလိဂ် ပွဲစဉ်တွေမှာ စိတ်ဝင်စားစရာ အကောင်းဆုံးက ဥရောပဝင်ခွင့် နေရာ အတွက် ပြိုင်ဆိုင်မှုပါ။

ပရီးမီးယားလိဂ်အသင်းတွေကို တွေ့ရစဉ်

အဆင့် ၃ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် မရရင်တောင် ဥရောပ ဝင်ခွင့်တစ်နေရာကို ရယူနိုင်ဖို့ အခြေအနေ ကောင်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

လက်ရှိအချိန်မှာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေတာက အဆင့် ၄ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းနဲ့ အဆင့် ၁၀ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ ဘုန်းမောက်အသင်းတို့အကြားမှာ ရမှတ်ကွာဟမှုက ၅ မှတ်သာရှိတာပါ။ 

ရမှတ်ကွာဟမှုက ကျဉ်းမြောင်းတာကြောင့် လက်ကျန်ပွဲစဉ်တွေမှာ သူတို့တွေရဲ့ ရလဒ်အပေါ် မူတည်ပြီး အဆင့် ရပ်တည်မှုတွေကလည်း အများကြီး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ 

ဒီရာသီ ဥရောပပြိုင်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်နေတဲ့ အင်္ဂလန်ကလပ် အသင်းတွေဟာ ပြိုင်ပွဲ ၃ ခုစလုံးရဲ့ ကွာတား ဖိုင်နယ်ကို တက်ရောက်ထားတာကြောင့် အင်္ဂလန်ဟာ UEFA ရဲ့လက်ရှိ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်မှာ ထိပ်ဆုံးနေရာ ရပ်တည်နေတာပါ။ 

အင်္ဂလန်အနေနဲ့ ရာသီအကုန်ထိ ဒီအဆင့်နေရာမှာ ရပ်တည်နေမယ်ဆိုရင် လာမယ့်ရာသီကို ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် ၅ နေရာ ရရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ပုံမှန်ဆိုရင် ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ ထိပ်ဆုံး ၄ သင်း ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရမှာဖြစ်ပေမယ့် UEFA ရဲ့အဆင့် သတ်မှတ် ချက်အရ အပိုဝင်ခွင့် တစ်နေရာ ရမှာဖြစ်လို့ အဆင့် ၅ နေရာမှာ ရပ်တည်တဲ့အသင်းလည်း ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့် ရရှိမှာပါ။

 လီဗာပူးလ်နဲ့နယူးကာဆယ်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

အဲဒါကြောင့် ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့် အပိုတစ်နေရာအတွက် အသင်းတွေရဲ့ ပြိုင်ဆိုင်မှုဟာ ပိုပြီးစိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် နေရာကို ထပ်ပြီးရယူနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေကလည်း ရှိသေးတာပါ။ 

ဒါကတော့ လက်ရှိ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်နေတဲ့ အက်စတွန်ဗီလာအသင်းဟာ ချန်ပီယံဆု ရယူနိုင်ခဲ့ရင် ဝင်ခွင့်ထပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပြီးတော့ ယူရိုပါလိဂ်မှာ ယှဉ်ပြိုင်နေတဲ့ ယူနိုက်တက်နဲ့ စပါးအသင်းတို့ထဲက တစ်သင်းသာ ချန်ပီယံဆု ရယူနိုင်ခဲ့ ရင် ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်နေရာကို ထပ်ပြီးရရှိသွားမှာပါ။

ဒီလိုတွေသာဖြစ်ခဲ့ရင် ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်နေရာကို ၇ နေရာအထိ ရရှိသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူရိုပါလိဂ် ဝင်ခွင့်နေရာမှာလည်း ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ ၃ နေရာအထိ ရယူသွားနိုင်တဲ့ အခွင့်အရေး ရှိနေပါတယ်။ 

ပရီးမီးယားလိဂ် အမှတ်ပေးဇယားအဆင့် ၆ နေရာမှာ ရပ်တည်တဲ့ အသင်းက ယူရိုပါလိဂ်ဝင်ခွင့်တစ်နေရာ၊ FA ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်တဲ့အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် မရတဲ့အသင်းဖြစ်ရင် ယူရိုပါလိဂ်ဝင်ခွင့် တစ်နေရာ ကို ရရှိမှာပါ။

မန်စီးတီးအသင်းနဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ပြီးတော့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းအနေနဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲကနေ ဥရောပဝင်ခွင့်မရခဲ့ဘဲ ကွန်းဖရန့်လိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်ခဲ့ရင် ယူရိုပါလိဂ်ဝင်ခွင့် တစ်နေရာကို ရရှိသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ကာရာဘောင်းဖလား ဗိုလ်လုပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်ခဲ့တဲ့ နယူးကာဆယ်အသင်းဟာ ကွန်းဖရန့်လိဂ် ပလေးအော့ဖ်အဆင့် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရရှိထားတာပါ။

ဒါပေမယ့် နယူးကာဆယ်အသင်းအနေနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ဒါမှမဟုတ် ယူရိုပါလိဂ် ဝင်ခွင့်ရခဲ့မယ်ဆိုရင် နောက်ထပ် အသင်းတစ်သင်းကို ကွန်းဖရန့်လိဂ် ဝင်ခွင့်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလိုတွေသာဖြစ်ခဲ့ရင် ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ လာမယ့်ရာသီမှာ ဥရောပဝင်ခွင့်ကို ၁၁ နေရာအထိ စံချိန်တင် ရရှိသွား မှာပါ။ 

ဒီလိုစံချိန်တင် ဝင်ခွင့်ရဖို့က လွယ်ကူမှာ မဟုတ်ပေမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ် ကလပ်အသင်းတွေ အနေနဲ့ ဒီရာသီ ဥရောပပြိုင်ပွဲ၊ FA ဖလားပြိုင်ပွဲနဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲတွေရဲ့ လက်ကျန် ပွဲစဉ်တွေမှာ ဘယ်လောက်အထိ စွမ်းဆောင်နိုင်မလဲဆိုတာတော့ စောင့်ကြည့်ချင်စရာ ကောင်းနေတာဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ မတ်လ ၁၆

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်(Paetongtarn Shinawatra) ၏ အစိုးရအပေါ် ပထမဆုံးအကြိမ် အယုံအကြည်မရှိ အဆို စကားစစ်ထိုးပွဲကို မတ်လကုန်ပိုင်းတွင် ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားသည်။

သို့သော် အာဏာရ ဖြူးထိုင်းပါတီသည် ပေတုန်တန်၏ အစိုးရအဖွဲ့အား စေ့စေ့စပ်စပ် စစ်ဆေးမည့် အတိုက်အခံ ပါတီများကို ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်မှုများ ပြုလုပ်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။

ပြည်သူ့ပါတီက ဦးဆောင်သည့် အတိုက်အခံ အင်အားစုက ပေတုန်တန် တစ်ဦးတည်းကိုသာ အယုံအကြည်မရှိ အဆိုတင်သွင်းခဲ့ပြီး အစိုးရ၏ ပျက်ကွက်မှုအတွက် ပေတုန်တန် တစ်ဦးတည်းသာ တာဝန်ရှိသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်သည် အစိုးရကို ဦးဆောင်ရန် လိုအပ်သော အတွေ့အကြုံများ ကင်းမဲ့ပြီး ပြည်သူများ၏ စိုးရိမ်မှုများကို ဖြေရှင်းဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့သည်ဟု အတိုက်အခံများက စွပ်စွဲထားသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဂျီဒီပီ တိုးတက်မှုနှုန်းသည် အာဆီယံများနောက်တွင် နောက်ကောက်ကျ ကျန်ခဲ့ခြင်းသည် ပေတုန်တန်၏ စီးပွားရေးမူဝါဒများ မှားယွင်းစွာ စီမံခန့်ခွဲခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု အတိုက်အခံများက စွပ်စွဲ ပြစ်တင်ရန် စီစဉ်ထားသည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် အကြီးမားဆုံး စွပ်စွဲချက်မှာ ပေတုန်တန်သည် ဖခင်ဖြစ်သူ သက်ဆင်(Thaksin Shinawatra) ၏ ကြီးမားသည့် သြဇာလွှမ်းမိုးမှု အောက်တွင်ရှိနေသည်။ သက်ဆင်သည် အစိုးရ၏ နောက်ကွယ်မှ ကြိုးကိုင် ထားသည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲချက်ဖြစ်သည်။

ထိုစကားစစ်ထိုးပွဲကို မတ်လ ၂၄ ရက်တွင် ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ခဲ့သော်လည်း လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များက ထိုရက်တွင် ပြုလုပ်ရန် အစီအစဉ်နှင့် စကားစစ်ထိုးပွဲ၌ ပြောကြားမည့် အကြောင်းအရာများကို သဘော မတူခဲ့သဖြင့် ရက်ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

စကားစစ်ထိုးပွဲ ပြုလုပ်မည့် ကာလအပိုင်းအခြား၊ စည်းမျဉ်းများနှင့် ပတ်သက်ပြီးလည်း သဘောထားကွဲလွဲမှုများ ရှိနေသည်။

အစိုးရအကြီးအကဲ ဝီဆွတ် ချိုင်နာရန် (Wisut Chainarun) က စကားစစ်ထိုးပွဲကို ၁ ရက်အတွင်း အပြီးသတ် လုပ်ဆောင်ရန် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ပုံမှန်အားဖြင့် ၄ ရက်မှ ၅ ရက်အထိ ပြုလုပ်လေ့ရှိသည့် အယုံအကြည်မရှိအဆို စကားစစ်ထိုးပွဲ များထက် အချိန်ကာလ အလွန်တိုတောင်းနေသည်ကို တွေ့ရသည်။

အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ဝမ် မိုဟာမက် နျူအာ မာသာ (Wan Muhamad Noor Matha) ကလည်း အယုံအကြည် မရှိအဆို စကားစစ်ထိုးပွဲတွင် သက်ဆင်၏ အမည်ကို ထည့်သွင်းပြောဆိုခြင်း မပြုရန် အတိုက်အခံများကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် ဦးဆောင်တဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးကျင်းပနေစဉ်

လွှတ်တော်တွင်း ပြုလုပ်သည့် စကားစစ်ထိုးပွဲများတွင် ဝင်ေရာက် ပြောဆိုခွင့် မရှိသည့် ပြင်ပပုဂ္ဂိုလ်များကို ကိုးကားခြင်းမှာ တရားမျှတမှု မရှိသည့်အချက်အား ဝမ်က ထောက်ပြခဲ့သည်။

ကျွမ်းကျင်သူများကမူ အစိုးရအဖွဲ့အနေဖြင့် လွှတ်တော်တွင်း စကားစစ်ထိုးပွဲကို ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်ရန် ကြိုးပမ်း မည်ဆိုပါက ဒီမိုကရေစီ၏ အခြေခံမူများအား လျော့ပါးစေသည့် အချက်ကို သိရှိနားလည်ရမည်ဟု ပြောကြား ခဲ့သည်။

အစိုးရအဖွဲ့အနေဖြင့် မိမိကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်မှု ရှိမည်ဆိုပါက လွှတ်တော်တွင် အတိုက်အခံများ၏ စွပ်စွဲချက် များကို ခုခံချေပနိုင်မည့် အခွင့်အရေးအား လက်ခံရမည်ဟုလည်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်။

စစ်စစ်အားဖြင့် အစိုးရပြင်ပမှ ပုဂ္ဂိုလ်များကို အယုံအကြည်မရှိအဆို စကားစစ်ထိုးပွဲများတွင် ထည့်သွင်း ပြောကြားခြင်းသည် ထူးဆန်းသည့် ကိစ္စတော့မဟုတ်ပေ။

ဖြူးထိုင်းပါတီသည် အတိုက်အခံအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့ချိန်ကလည်း အစိုးရပြင်ပမှ လူပုဂ္ဂိုလ်များကို အယုံအကြည်မရှိ အဆို စကားစစ်ထိုးပွဲများတွင် ထည့်သွင်း ပြောဆိုခဲ့ဖူးသည်။

လွှတ်တော်အမတ်များ အနေဖြင့်လည်း စွပ်စွဲမှုများ ပြုလုပ်ရာတွင် တရားရေး စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို ကျော်လွန်ခြင်း မရှိစေရန် ဂရုစိုက်ရမည်ဖြစ်သည်။

အစိုးရ၏ မူဝါဒများအပေါ် သက်ဆင်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ငြင်းဆိုရန် ခက်ခဲလိမ့်မည်ဖြစ်ပြီး အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးများကလည်း သက်ဆင်၏ ပြောဆိုမှုများအတိုင်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။

ထို့ကြောင့် သက်ဆင်သည် အစိုးရအဖွဲ့ နောက်ကွယ်တွင် စစ်မှန်သည့် အာဏာကို ကိုင်ဆွဲထားသည်ဆိုသည့် ထင်ကြေးပေးမှုများကို ပိုမိုအားကောင်းလာစေခဲ့သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

သက်ဆင် ကိုယ်တိုင်ကလည်း ၎င်း၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို ဝန်ခံခဲ့ပြီး၊ သူသည် ထိုင်းဘာသာစကားဖြင့် Sor Tor Ror ( မြန်မာလို ဘာသာပြန်ရမည်ဆိုပါက ပါလေရာ ငါးပိချက်) ဖြစ်ကြောင်း ဟာသနှောကာ ပြောဆိုခဲ့သည်။

သက်ဆင် အနေဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်းတစ်ဦး၏ အမြင်များကို မျှဝေခြင်းသည် သဘာဝကျသော်လည်း ဖြူးထိုင်းပါတီသည် သက်ဆင်၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်ပြီး လွှတ်တော်တွင် စိစစ်မေးမြန်းခံရချိန်၌ ခုခံကာကွယ်ရန် အခက်တွေ့လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

အာဏာရပါတီသည် စကားစစ်ထိုးပွဲကို ကန့်သတ်ချက်များ မထားဘဲ ခိုင်လုံသော အချေအတင် ဆွေးနွေးမှုကို ခွင့်ပြုခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ ဒီမိုကရေစီ ခံယူချက်အား ပြသသင့်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများ ပြောသည်။

ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် တာဝန်ခံမှုတို့သည် ဒီမိုကရေစီ အစိုးရတိုင်း၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်နှင့် ၎င်း၏ အစိုးရအဖွဲ့သည် ၎င်းတို့၏ ခေါင်းဆောင်မှု စွမ်းဆောင်ရည်အပေါ် ယုံကြည်မှု ရှိမည်ဆိုပါ က ၎င်းတို့၏ မူဝါဒများကို ရှင်းလင်းရန်နှင့် သံသယများအား ပြေပျောက်စေရန် အယုံအကြည်မရှိအဆို စကား စစ်ထိုးပွဲကို အခွင့်အရေး တစ်ခုအဖြစ် လက်ခံသင့်သည်။

သို့မဟုတ်ဘဲ စကားစစ်ထိုးပွဲကို စိစစ်ကန့်သတ်ရန် ကြိုးပမ်းမည်ဆိုပါက ထင်ကြေးပေးမှုများကို ပိုမိုဆိုးရွား စေနိုင်ပြီး လူထု၏ ယုံကြည်မှုကို ပျက်ပြားစေမည်သာဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်