CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၅

နွေရာသီ အပြောင်းအရွှေ့ ကာလရောက်တိုင်း ကစားသမားတွေနဲ့ ကလပ်အသင်းတွေ အကြားမှာ အဆင်မပြေမှု တွေ အများအပြားရှိပြီး နောက်ဆုံးမှာ အဖုအထစ်တွေဖြစ်ကာ ဆက်ဆံရေးတွေ ပျက်ပြယ် သွားခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါ တယ်။ 

ကစားသမားတွေဟာ စိန်ခေါ်မှု အသစ်အတွက် အသင်းပြောင်းရွှေ့ချင်ကြတဲ့ သူတွေရှိသလို တချို့ ကစားသမား တွေကြတော့ အသင်းက သူတို့ကို မလိုအပ်တော့လို့ ထွက်ခွာဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ရတဲ့ သူတွေလည်း ရှိကြတာပါ။ 

ဒီနွေရာသီ အပြောင်းအရွှေ့မှာလည်း နာမည်ကြီး ကစားသမားတွေနဲ့ ထိပ်တန်းကလပ်တွေ အကြားမှာ အဆင် မပြေမှုတွေ အများအပြား ကြုံတွေ့နေကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းက အီတလီဂိုးသမား ဒွန်နာရမ်မာဟာ PSG အသင်းက သူ့အပေါ် ဆက်ဆံပုံတွေကို အလွန် စိတ်ပျက်ပြီး ဒီနွေရာသီမှာ အသင်းက ထွက်ခွာတော့မယ်လို့ ကြေညာခဲ့တာပါ။

ဒွန်နာရမ်မာဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက PSG အသင်းကို ချန်ပီယံလိဂ်ဖလား ရယူပေးနိုင်ခဲ့သလို ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ဂိုးသမားတွေထဲက တစ်ဦးအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခြင်းကို ခံထားရတဲ့သူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

အသက် ၂၆ နှစ် အရွယ်သာရှိသေးတဲ့ ဒွန်နာရမ်မာကို ဒီနွေရာသီမှာ ရောင်းချမယ့် PSG အသင်းရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို မေးခွန်းထုတ်တဲ့သူတွေ ရှိကြပေမယ့် သူ့ကို ရောင်းချဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေကလည်း ရှိနေတာပါ။ 

ဒွန်နာရမ်မာကို တွေ့ရစဉ်

ဒွန်နာရမ်မာဟာ PSG အသင်းမှာ လုပ်ခလစာ အများဆုံးရရှိတဲ့ ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်သလို သူ့ရဲ့ စာချုပ်က ၁ နှစ်ပဲ ကျန်ရှိတော့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

PSG အသင်းဟာ သူတို့ရဲ့ လုပ်ခလစာ ပေးချေမှုတွေကို ပြန်လည်သုံးသပ်နေသလို ဘတ်ပီ တုန်းကလို အလွတ်နဲ့ ဆုံးရှုံးရမှာကို ထပ်မဖြစ်ချင်တာကြောင့် ဒွန်နာရမ်မာကို ဒီနွေရာသီမှာ ရောင်းချတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

နယူးကာဆယ်အသင်းနဲ့ တိုက်စစ်မှူး အစ်ဆက်တို့ရဲ့ အခြေအနေကလည်း ဒီနွေရာသီ အပြောင်းအရွှေ့ ကာလ တစ်လျှောက်လုံး ခေါင်းကြီးပိုင်းအဖြစ် ရှိနေတာပါ။ 

အစ်ဆက်ဟာ နယူးကာဆယ်အသင်းကနေ ထွက်ခွာပြီး လီဗာပူးလ်အသင်းထံ ပြောင်းရွှေ့ဖို့ ဆုံးဖြတ်ပြီးပြီ ဖြစ်ပေမယ့် နယူးကာဆယ်အသင်းဟာ သူ့ကို ရောင်းချဖို့ ဆန္ဒမရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အစ်ဆက်ဟာ ရာသီကြို ခြေစမ်းပွဲတွေမှာလည်း နယူးကာဆယ်အသင်းနဲ့ မပူးပေါင်းသလို တစ်ဦးတည်း လေ့ကျင့်မှုတွေ ပြုလုပ်နေတာပါ။  

နယူးကာဆယ်အသင်းဟာ အစ်ဆက်ရဲ့ နေရာမှာ အစားထိုးဖို့ တိုက်စစ်မှူးတွေ ရှာဖွေပေမယ့် သူတို့ရှာဖွေထားတဲ့ တိုက်စစ်မှူးတွေဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ဘက်အသင်းတွေကို ရွေးချယ်ခဲ့တာကြောင့် အခက်တွေ့နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် အစ်ဆက်ကို အသင်းမှာ ဆက်ထိန်းသိမ်းဖို့ လုပ်ဆောင်နေပေမယ့် အစ်ဆက်ကတော့ အပြောင်းအရွှေ့ မဖြစ်ခဲ့ရင်လည်း နယူးကာဆယ်အသင်းအတွက် ကစားပေးတော့မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောခဲ့တာကြောင့် တင်းမာမှုတွေ ပိုပြီးဖြစ်လာနိုင်တာပါ။

ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ "bomb squad"လို့ သတ်မှတ်ခြင်း ခံထားရတဲ့ ဂါနာချို၊ ဆန်ချို၊ အန်တိုနီနဲ့ မာလာစီယာ တို့ဟာ အသင်းအတွက် ကစားပေးဖို့ ဆန္ဒမရှိတော့ဘဲ အသင်းသစ် ရှာဖွေမှုတွေ ပြုလုပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဂါနာချိုဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းထံ အပြောင်းအရွှေ့ ဖြစ်အောင် မလုပ်ပေးရင် တစ်ရာသီလုံး ယူနိုက်တက် အသင်းအတွက် ကစားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြတ်သားတဲ့ မက်ဆေ့ချ် ပေးထားတာပါ။ 

ဆန်ချို၊ အန်တိုနီ၊ ဂါနာချိုကို တွေ့ရစဉ်

ယူနိုက်တက် အသင်းအနေနဲ့ သူတို့လိုချင်တဲ့ ပြောင်းရွှေ့ကြေး မရရင် ဂါနာချိုကို ရောင်းချသွားမှာ မဟုတ်သလို သူ့ကို တစ်ရာသီလုံး အသုံးမပြုဘဲ လူစာရင်းကနေ ဖယ်ထားခဲ့ရင် ကစားသမားအတွက် ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ မှာ အာဂျင်တီးနား လက်ရွေးစင် အသင်းအတွက် ပါဝင်ခွင့်ရဖို့ မျှော်လင့်ချက် ပြီးဆုံးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဆန်ချိုနဲ့ အန်တိုနီတို့ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကနေ ထွက်ခွာခွင့်ရဖို့ ကြိုးပမ်းနေကြပြီး အသင်းဘက်ကလည်း သူတို့ ၂ ဦးစလုံးကို ထိုက်တန်တဲ့ ပြောင်းရွှေ့ကြေးရရင် ချက်ချင်း ရောင်းချသွားတော့မှာပါ။ 

ဘရန်ဖို့ဒ်အသင်း တိုက်စစ်မှူး ဝီဆာကလည်း အသင်းကနေ ထွက်ခွာချင်တာကြောင့် အသင်းရဲ့ ရာသီကြို ခြေစမ်းပွဲတွေကို မပါဝင်ခဲ့သလို ပရီးမီးယားလိဂ် အဖွင့်ပွဲစဉ်ကိုလည်း လွဲချော်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

အတ္တလန်တာအသင်း တိုက်စစ်မှူး လွတ်ခ်မန်းဆိုရင်လည်း နွေရာသီ အပြောင်းအရွှေ့မှာ ထွက်ခွာဖို့ ကြိုးပမ်း နေပြီး အသင်းနဲ့ အဆင်မပြေမှုတွေ ပိုပြီးတိုးလာနေတာပါ။ 

နွေရာသီ အပြောင်းအရွှေ့ ဈေးကွက်ပိတ်ဖို့ ရက်အနည်းငယ်သာ လိုတော့တာကြောင့် လက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေ ဘယ်လို အဆုံးသတ် သွားမလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI Sport Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၀

၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက် ချီးမြှင့်မယ့် Ballon d'Or ဆုအတွက် ဆန်ခါတင် ၃၀ ဦးစာရင်းကို ထုတ်ပြန်ခဲ့တာမှာ နာပိုလီနဲ့ စကော့တလန်အသင်း ကွင်းလယ်လူ တော်မီနေးလည်း တစ်ဦးအနေနဲ့ ပါဝင်လာခဲ့ပါတယ်။

အသက် ၂၈ နှစ်အရွယ်ရှိ တော်မီနေးဟာ နာပိုလီအသင်းအတွက် ပွဲဦးထွက်ခဲ့တဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီမှာ အသင်းကို စီးရီးအေ ချန်ပီယံဆု ရရှိအောင် စွမ်းဆောင်ပေးနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

အဲဒါကြောင့်လည်း တော်မီနေးဟာ အားကစားလောကရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာ အရှိဆုံး တစ်ဦးချင်း ဆုတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Ballon d'Or ဆု ဆန်ခါတင် စာရင်းထဲမှာ ပါဝင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

မနှစ်က နွေရာသီမှာ ငယ်ဘဝကလပ် ယူနိုက်တက်အသင်းကနေ ထွက်ခွာပြီး နာပိုလီအသင်းထံ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့တဲ့ တော်မီနေးဟာ နည်းပြကွန်တီရဲ့ အသင်းမှာ ချက်ချင်း အသားကျခဲ့ပြီး အသင်း စီးရီးအေဖလား ရယူနိုင်ခဲ့တာမှာ အဓိကအခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ခဲ့တာပါ။ 

တော်မီနေးဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက နာပိုလီအသင်းအတွက် ပြိုင်ပွဲစုံ ၃၆ ပွဲ ပါဝင်ကစားခဲ့ပြီး ၁၃ ဂိုးသွင်းယူကာ ဂိုးဖန်တီးမှု ၆ ကြိမ် ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

Ballon d'Or ဆု ဆန်ခါတင်စာရင်းကို တွေ့ရစဉ် 

တော်မီနေးဟာ အီတလီ စီးရီးအေပြိုင်ပွဲရဲ့ အကောင်းဆုံး ကစားသမားဆုကို ရရှိခဲ့သလို အီတလီကို ပြောင်းရွှေ့ အပြီး တစ်နှစ်အကြာမှာ Ballon d'Or ဆု ရယူနိုင်မယ့် စာရင်းထဲ ပါဝင်လာခဲ့တာပါ။ 

တော်မီနေး အတွက်တော့ သူ့ရဲ့ ကစားသမားဘဝမှာ ပထမဆုံးအကြိမ် Ballon d'Or ဆု ဆန်ခါတင် စာရင်းထဲမှာ ပါဝင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

တော်မီနေးဟာ ၁၉၈၇ ခုနှစ်က အယ်လီမက်ကွိုက်စ် နောက်ပိုင်း ဒီဆုရဲ့ ဆန်ခါတင် စာရင်းထဲပါဝင်တဲ့ ပထမဆုံး စကော့တလန် ကစားသမားအဖြစ်လည်း မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့တာပါ။ 

တော်မီနေးဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ပွဲထွက်ခွင့်ရဖို့ ရုန်းကန်ခဲ့ရပေမယ့် နာပိုလီအသင်းမှာ အဓိက ကစားသမား ဖြစ်ခဲ့ပြီး နေပယ်လ်မှာ ပရိသတ်အချစ်တော် ကစားသမားတစ်ဦးအဖြစ် ရှိနေပါတယ်။ 

တော်မီနေးအနေနဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ဆက်ရှိမယ်ဆိုရင် Ballon d'Or ဆု ဆန်ခါတင် စာရင်းဝင်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ဖွယ် မရှိပေမယ့် နာပိုလီအသင်းမှာတော့ ဒီဆုကို ရရှိဖို့ အိပ်မက်ထဲတောင် ထည့်မက်လို့ရပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁ ရက်ကနေ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်အတွင်း ပြသခဲ့တဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ပေါ် မူတည်ပြီး ၂၀၂၅ Ballon d'Or ဆုအတွက် ဆန်ခါတင် စာရင်း ရွေးချယ်တာဖြစ်ပြီး တော်မီနေးဟာ ဒီကာလအတွင်းမှာ နာပိုလီအသင်း အတွက်ရော စကော့တလန် လက်ရွေးစင်အသင်းအတွက်ပါ အကောင်းဆုံး စွမ်းဆောင်ရည် ပြသထားတာပါ။ 

Ballon d'Or ဆုကို စကော့တလန် ကိုယ်စားပြု အနေနဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်း ဂန္ထဝင် ဒင်းနစ်လော တစ်ဦးတည်း က ၁၉၆၄ ခုနှစ်မှာ ရယူထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

တော်မီနေးကို တွေ့ရစဉ် 

Ballon d'Or ဆန်ခါတင် စာရင်းထဲမှာ ပါဝင်တာဟာ တော်မီနေးအတွက် ဂုဏ်ယူစရာဖြစ်ပြီး ဆုရယူဖို့က ဝေးကွာနေပေမယ့် ဆုပေးပွဲမှာ နံပါတ်ဘယ်လောက် ရပ်တည်မလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေတာပါ။ 

နာပိုလီအသင်းဟာ ရာသီသစ်မှာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာ ဖြစ်တာကြောင့် တော်မီနေးအနေနဲ့ လာမယ့် နှစ်အတွက် Ballon d'Or ဆုကို မျှော်မှန်းချင်တယ်ဆိုရင် ဒီပြိုင်ပွဲမှာ ဗိုလ်စွဲအောင် အသင်းကို ကူညီပေးရမှာ ဖြစ်သလို စီးရီးအေ ချန်ပီယံဆုကို ဆက်ထိန်းဖို့နဲ့ ပြည်တွင်း ပြိုင်ပွဲတွေမှာ အောင်မြင်မှု ရရှိအောင် လုပ်ဆောင် ပေးဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။

ဒါအပြင် စကော့တလန်အသင်းကို ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလား ခြေစစ်ပွဲတွေမှာ ရလဒ်ကောင်းတွေ ရရှိအောင် ကူညီပေး နိုင်ဖို့လည်း လိုအပ်တာပါ။

၂၀၂၅ Ballon d'Or ဆုပေးပွဲ အခမ်းအနားကို စက်တင်ဘာ ၂၂ ရက် ပါရီမှာ ကျင်းပသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၈

ပထဝီနိုင်ငံရေး တင်းမာမှုများသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပါဝါဗဟိုချက်များကို ဦးတည်ချက် ပြောင်းလဲနေချိန်တွင် ရုရှား၊ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ် (RIC)၏ သုံးပွင့်ဆိုင်ဖိုရမ်သည် သံတမန်ရေးရာ အကျိုးစီးပွားများအတွက် အဓိက ကျသည့် နေရာမှ ပါဝင်လာခဲ့သည်။

ထိုသုံးပွင့်ဆိုင် အဖွဲ့ကို ပြန်လည် အသက်သွင်းရေးအတွက် ရုရှားက အကောင်းမြင်စိတ်ရှိကြောင်း ဖော်ပြနေပြီး တရုတ်ကလည်း ထိုအိုင်ဒီယာကို ထောက်ခံပုံ ပေါ်နေချိန်တွင် အိန္ဒိယသည် အခြေအနေကို ဂရုတစိုက် လေ့လာ စောင့်ကြည့်နေသည်။

ဝင်ရိုးစုံကမ္ဘာ ထူထောင်ရာတွင် ခြင်္သေ့(အိန္ဒိယ)၊ နဂါး(တရုတ်) နှင့် ဝက်ဝံ(ရုရှား) တို့သည် နောက်တစ်ကြိမ် အတူတကွ ဟန်ချက်ညီညီ ဆောင်ရွက်နိုင်မည်လောဆိုသည့် မေးခွန်းလည်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

ရုရှားအတွက် RIC ကို အသက်ပြန်သွင်းခြင်းသည် မဟာဗျူဟာမြောက် ရည်ရွယ်ချက်ရှိသည်။

ယူကရိန်းကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် စစ်ပွဲကြောင့် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ဖယ်ကြဉ်မှုနှင့် ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခံခဲ့ရသည့် ရုရှားသည် နိုင်ငံတကာ အခင်းအကျင်းတွင် အရေးကြီးသည့်နေရာမှ ဆက်လက် ပါဝင်နိုင်ရန် အာရှမိတ်ဖက်နိုင်ငံများအပေါ် ပိုမိုမှီခိုလာခဲ့သည်။

အိန္ဒိယနဲ့တရုတ် စစ်ရေးတင်းမာမှုကို ပြသထားစဉ်

ဇွန်လက RIC ကို ပြန်လည်ဆန်းသစ်စေရန် ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂေ လာဗရော့ဗ် (Sergey Lavrov) ၏ တိုက်တွန်းချက်အရ RIC သည် ရုရှား၏ မရှိမဖြစ် အရေးပါသည့် အစီအစဉ်တစ်ခုအဖြစ် ထင်ဟပ်စေခဲ့သည်။

RIC ကြောင့် ရုရှားသည် အနောက်နိုင်ငံများမပါဘဲ ကျန်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများနှင့် အင်အားစုဖွဲ့စည်းနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး BRICS အဖွဲ့ကိုလည်း ပိုမိုအားကောင်းစေမည်ဖြစ်သည်။

RIC ကို သွေးသစ်လောင်းခြင်းဖြင့် ရုရှားအတွက် အကျိုးအမြတ်များစွာ ရရှိမည်ဖြစ်ပြီး ယူရေးရှားတိုက်တွင် ၎င်း၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်ကလည်း RIC ကို ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ရေး အိုင်ဒီယာကို ထောက်ခံမှုသည် ဟန်ပြသက်သက်ကြောင့် မဟုတ်ဘဲ ယုတ္တိကျသည့် အချက်အလက်များအပေါ် အခြေခံခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

RIC နှင့်ပတ်သက်ပြီး သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲတွင် သတင်းထောက်များ၏ မေးမြန်းခြင်းကို ခံခဲ့ရချိန်တွင် တရုတ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ လင်ကျန်း (Lin Jian) က တရုတ်-ရုရှား-အိန္ဒိယ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုသည် ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်ရေးအတွက် အလွန်အရေးကြီးကြောင်း ဖြေကြားခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ တရုတ်သည် တရုတ်ပြည်သူ့ လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(PLA)၏ အဆင့်မြှင့်တင်ရေး ရည်မှန်း ချက်များ အပါအဝင် ထိုင်ဝမ်နှင့်ပတ်သက်သည့် အရေးကိစ္စများကို အာရုံစိုက်ထားသည်။

ရုရှားနဲ့ယူကရိန်း စစ်ပွဲရှေ့တန်း တစ်နေရာကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယစစ်သားများကြား ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က ဂေါ်ဝန်တောင်ကြား (Galwan Valley) ဒေသ၌ ပြင်းထန်စွာ ခိုက်ရန် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် အိန္ဒိယနှင့် ဆက်ဆံရေး တင်းမာခဲ့သဖြင့် အိန္ဒိယနယ်စပ်တွင် တည်ငြိမ်မှု ရရှိရန်လည်း ကြိုးပမ်းနေသည်။

သို့သော် ထိုကဲ့သို့ တင်းမာမှုများ ရှိနေသည့်တိုင် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့သည် ကြီးမားသည့် ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံ များအဖြစ် ဆက်လက် တည်ရှိနေသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်က အိန္ဒိယနှင့်တရုတ်ကြား ကုန်သွယ်မှု တန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၁၃၆ ဘီလျံရှိခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ယူကရိန်းစစ်ပွဲ စတင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ရုရှားသည် ရေနံများကို လျှော့စျေးဖြင့် ရောင်းချခဲ့၍ အိန္ဒိယနှင့် ရုရှားကြား ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုးသည် ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း ဒေါ်လာ ၆၅ ဘီလျံရှိခဲ့သည်။

တရုတ်နှင့် ရုရှားကြား ကုန်သွယ်မှု တန်ဖိုးမှာလည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ်က ဒေါ်လာ ၂၄၄ ဒသမ ၈ ဘီလျံရှိခဲ့သည်ဟု အမေရိကန် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် အဖွဲ့ဖြစ်သည့် CFR က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်ရေးတွင်လည်း ထိုသုံးနိုင်ငံစလုံးသည် ဗဟိုအာရှနှင့် တောင်အာရှဒေသတွင် အစ္စလာမ်မစ် အစွန်းရောက်မှုကို ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသည်။

၎င်း ၃ နိုင်ငံသည် ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (SCO) အတွင်းတွင်လည်း အကြမ်းဖက်မှုနှင့် မူးယစ် ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အိန္ဒိယ၏ မဟာဗျူဟာအချို့က RIC ပြန်လည် ဆန်းသစ်ရေးအတွက် စိန်ခေါ်မှုများ ဖြစ်စေမည် ဖြစ်သည်။

အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယသည် အမေရိကန်၊ ဂျပန်နှင့် ဩစတြေးလျ နိုင်ငံတို့နှင့်အတူ ဖွဲ့စည်းထားသည့် Quad အဖွဲ့ထဲ တွင် ပါဝင်နေသည်။ ထိုအဖွဲ့သည် တရုတ်ကို တန်ပြန်ရန် ဖွဲ့စည်းထားသည့် အဖွဲ့အဖြစ် ယူဆခံထားရသည်။

Quad အဖွဲ့ အစည်းအဝေး ကျင်းပနေစဉ်

ထို့ပြင် အိန္ဒိယသည် အမေရိကန်နှင့်လည်း ကာကွယ်ရေး ဆက်ဆံရေး နက်ရှိုင်းခဲ့သည်။

အချုပ်ဆိုရပါမူ ရုရှား၊ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်တို့သည့် အာရှဒေသကို တည်ငြိမ်စေရန်အတွက် အကန့်အသတ်ရှိသည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး နည်းလမ်းတစ်ခု ရှာဖွေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အထူးသဖြင့် အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး၊ စွမ်းအင်နှင့် ကုန်သွယ်ရေး၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အရေးကိစ္စများတွင် အနောက်နိုင်ငံများ၏ လွှမ်းမိုးမှုတို့ကို လျှော့ချရေးတို့ဖြစ်သည်။

သို့သော် မဟာဗျူဟာမြောက် ယုံကြည်မှု ပျက်ယွင်းသည့် ကိစ္စများလည်း ရှိနိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်ကြားတွင် ထိုပြဿနာရှိနေနိုင်သည်။

ထို့ပြင် ရုရှားကလည်း တရုတ်အပေါ် မှီခိုမှု မြင့်တက်နေခြင်းသည် RIC အတွက် အဟန့်အတားများဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယ၊ တရုတ်နှင့် ရုရှားကြား မဟာဗျူဟာမြောက် မဟာမိတ်များထက်  နည်ဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်နိုင်ငံများအဖြစ် အာရှဒေသ တည်ငြိမ်ရေးအတွက် အတူတကွ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

Source: Nikkei Asia

CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ ဩဂုတ် ၃

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၅ ရက်က မြန်မာနိုင်ငံမှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် အချို့အပေါ် ချမှတ်ထားသော ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုကို ရုပ်သိမ်းပေးခဲ့သည့် အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဌာန၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို သိသိသာသာ ပြောင်းလဲသွားစေခဲ့သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်က အာဏာကို လွှဲပြောင်းရယူခဲ့ပြီးနောက် ယခင် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်(Joe Biden) အစိုးရအဖွဲ့မှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ထိုပိတ်ဆို့မှုများကို ချမှတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုပိတ်ဆို့မှုများကို ရုပ်သိမ်းခြင်းသည် ထရမ့်၏ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် စိုးရိမ်မှုမကင်းသည့် လုပ်ဆောင်ချက် တစ်ခု အဖြစ် မှတ်ယူခံခဲ့ရပြီး အရှေ့တောင်အာရှတွင် တရုတ်၏ နောက်ထပ် မဟာဗျူဟာမြောက် အောင်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ကိုယ်ကျင့်တရား ရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် ထရမ့်၏ လုပ်ရပ်သည် အံ့ဩစရာတော့ မဟုတ်ပေ။ ထရမ့်သည် ရုရှား၏ ထိုးစစ်ကို ခုခံနေရသည့် ယူကရိန်းကို လျစ်လျူရှုထားပြီး ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် လူမျိုးသုဉ်း သုတ်သင် ရှင်းလင်းရေး ထောက်ခံအားပေးနေသည်။

ထိုအချက်များက အမေရိကန်၏ ဒီမိုကရေစီ ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်စေခဲ့သည့် ထရမ့်၏ အကြီးမားဆုံး မဟာဗျူဟာမြောက် အမှားအယွင်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်ခဲ့သည်။

အမေရိကန် ပိတ်ဆို့မှုက ဖယ်ပေးလိုက်တဲ့ မြန်မာစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကိုတွေ့ရစဉ်

မူဝါဒ ပြောင်းလဲခြင်း၏ နောက်ကွယ်တွင် ကျိုးကြောင်းဆီလျော်မှုသည် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိဘဲ အမေရိကန် အစိုးရကလည်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

သို့သော် အချိန်အခါသည် အလွန်အရေးကြီးသည်။ မြန်မာစီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များအပေါ် ပိတ်ဆို့မှုများ ပြန်လည် မရုပ်သိမ်းမီ ရက်ပိုင်းအလိုကပင် အမေရိကန်လွှတ်တော်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ခုခံတော်လှန်မှု အား ထောက်ခံအားပေးကြောင်း ဥပဒေမူကြမ်း ၃ ခုကို အတည်ပြုခဲ့ပြီး တပ်မတော်ကို စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်သွားမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။

တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် ကုန်သွယ်ရေး ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ အတွင်း ထရမ့်ကို ချီးကျူးခဲ့သည်။

ထို့နောက် အမေရိကန်အစိုးရက မြန်မာစီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များအပေါ် ချမှတ်ထားသည့် ပိတ်ဆို့မှုများကို ရုပ်သိမ်းပေးခဲ့သည်။

ထိုအချက်က ထရမ့်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ မြှောက်လုံးပင့်လုံးများ လွှမ်းမိုးနေသည့် အချက်ကို ထင်ရှားစေခဲ့သည်။

သို့သော် အမေရိကန်မူဝါဒ အပြောင်းအလဲ၏ နောက်ကွယ်တွင် စနစ်တကျ တွက်ချက်မှုများကိုလည်း မြင်တွေ့ ရသည်။

တရုတ်က မြန်မာသယံဇာတကို သယ်ယူနေစဉ်

စမတ်ဖုန်းများမှ ဒုံးကျည်များအထိ နည်းပညာမြင့် ပစ္စည်းများ အားလုံးအတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော မြန်မာနိုင်ငံ ၏ မြေရှားသတ္တုများသည် အမေရိကန်အတွက် မဟာဗျူဟာမြောက် ပိုင်ဆိုင်မှုများ ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လော်ဘီများက ထရမ့်ကို နားချခဲ့ပုံပေါ်သည်။

အမှန်တကယ်တွင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မြေရှားသတ္တု ထောက်ပံ့ရေး စျေးကွက်တွင် ထင်ရှား သည့် နိုင်ငံအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရုတ်က မြေရှားသတ္တုများ တူဖော်မှုများ ပြုလုပ်နေသည်။

ထိုနေရာတွင် တစ်ချက် သတိပြုရမည်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြေရှားသတ္တုများရှိသည့် နယ်နိမိတ်များသည် တပ်မတော်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်၌ ရှိမနေဘဲ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (EAO) များ၏ ထိန်းချုပ်မှု အောက်တွင် ရှိနေသည်။

ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA/KIO) သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ကမ္ဘာအကြီးမားဆုံး မြေရှားသတ္တု မိုင်းတွင်း များကို သိမ်းယူခဲ့သည်။

ထိုအခြေအနေကို အမေရိကန်က သတိမထားမိဘဲ နေမည်မဟုတ်ပေ။ အချို့လော်ဘီများသည် ထရမ့် အစိုးရအဖွဲ့ ကို အဆိုပြုချက် ၂ ချက် တင်သွင်းထားသည်။

ပထမအချက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြေရှားသတ္တုများကို ရယူရန် အမေရိကန်အစိုးရ အနေဖြင့် KIO နှင့်တိုက်ရိုက် ဆွေးနွေးရေး၊ ဒုတိယအချက်မှာ KIO နှင့် တပ်မတော်ကြား ငြိမ်းချမ်းရေးရအောင် ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးရေး ဖြစ်သည်။

ပထမအဆိုပြုချက်သည် ထောက်ပံ့ ပို့ဆောင်မှုဘက်မှ ကြည့်မည်ဆိုပါက ယုတ္တိမရှိပေ။ ကချင်ပြည်နယ်သည် ကုန်းတွင်းပိတ်ဖြစ်ပြီး တပ်မတော်က ထိန်းချုပ်ထားသည့် နယ်နိမိတ်များက ဝိုင်းဝန်းပိတ်ဆို့ထားသည်။

ဒုတိယ အဆိုပြုချက်သည်လည်း ပို၍ပင် လွဲမှားနေသည်။ ထိုအဆိုပြုချက်သည် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုကို စီးပွားရေးလုပ်ငန်း တစ်ခုအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲပေးနေသည့် အမေရိကန်စီးပွားရေးလော်ဘီများ၏ သဘောထားကို ထင်ဟပ်စေခဲ့သည်။

 KIA ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ဂွမ်မော်နဲ့ တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သူ မစ္စတာဆွန်ကော်ရှန်ကို တွေ့ရစဉ်

KIO ကို အကျိုးအမြတ် တစ်ခုတည်းဖြင့်သာ လှုံ့ဆော်ခဲ့မည်ဆိုလျှင် နှစ်ဖက်အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသည် တရုတ်၏ ဖိအားပေးမှုအောက်တွင် ရှိနေပေလိမ့်မည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် KIO ၏ ရည်မှန်းချက်များသည် စီးပွားရေး မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံရေး ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

KIO သည် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်အတွက် ကာလကြာရှည် တိုက်ပွဲဝင်နေသည့် အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတစ်ဝန်း လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို အဓိက ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

KIO သည် နိုင်ငံတကာ၏ တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုမှုကို ရရှိမထားသဖြင့် အမေရိကန် အနေဖြင့် တပ်မတော်နှင့် ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးရန် အခွင့်အလမ်း အလွန်နည်းပါးသည်။

ထို့ပြင် KIO သည် တရုတ်ကို မှီခိုနေရသည့် ဆက်ဆံရေးကြောင့် တရုတ်ကို ခြေစုံကန်လိမ့်မည် မဟုတ်ပေ။

ထိုအချိန်အတောအတွင်း “ဝ”ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော် (UWSA) ထိန်းချုပ်ထားသည့် ဒေသများတွင် မြေရှားသတ္တုတူးဖော်မှု သိသိသာသာ တိုးလာနေသည်။

UWSA အဖွဲ့ကိုလည်း တရုတ်က လက်နက်နှင့် အခြားအကူအညီများ ထောက်ပံ့ပေးထားသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာ့မြေရှားသတ္တု ကဏ္ဍတွင် အမေရိကန်သည် ခြေကုပ်ယူနိုင်သည်ဟူသော အယူအဆသည် ယုတ္တိ မရှိဟု ပြောနိုင်သည်။

ထို့ပြင် မြန်မာမြေရှားသတ္တုများကို တရုတ်၏ လက်ထဲမှ တိုက်ရိုက် ဖြတ်လုမည်ဆိုပါက အမေရိကန်အတွက် အန္တရာယ်ပင် ရှိလာနိုင်သည်။

တရုတ်သည် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ကြီးမားသော သြဇာအာဏာကို ကိုင်စွဲထားပြီးဖြစ်သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ‌ဒေါ်နယ်ထရမ့်နဲ့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကို တွေ့ရစဉ် 

ယခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် အမေရိကန်၏ ပြည်ပ အကူအညီပေးရေး အေဂျင်စီဖြစ်သည့် USAID ကို လျှော့ချ ဖြတ်တောက်မှုများသည် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးကို ကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ်မှု၌ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရပ်တည်ချက်ကို ပိုမို ခိုင်မာစေခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာစီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များအပေါ် ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုများအား ရုတ်သိမ်းခြင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ အပေါ် တရုတ်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်ခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

မြန်မာ့တပ်မတော် ခေါင်းဆောင်များက အမေရိကန်၏ မူဝါဒ အပြောင်းအလဲကို လက်ခံကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ 

သို့သော် တပ်မတော်သည် လက်နက်များ၊ ငွေကြေးနှင့် သံတမန်ရေး ကိစ္စများအတွက် တရုတ်နှင့် အလွန်ခိုင်မာ သည့် ဆက်ဆံရေးများ ရှိထားသဖြင့် တရုတ်ကိုလည်း စွန့်လွှတ်လိမ့်မည် မဟုတ်ပေ။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်မြေတစ်ဝက်ကျော်ကို ထိန်းချုပ်ထားသည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် မျက်ကွယ်ပြုခံရမည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိနေသည်။

Burma Act ဥပဒေအရ မြန်မာလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို အသက်သေစေနိုင်ခြင်း မရှိသေည့် အကူအညီများ ပေးမည်ဟု ကတိပြုထားသော်လည်း ဘိုင်ဒန် အစိုးရက ထိုအကူအညီများ ပေးအပ်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သည်။

ယေဘုယျအားဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုသည် ကြီးမားသော သင်္ကေတဖြစ်ပြီး၊ ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုများ၊ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ စကားလုံးများဖြင့် ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း ပြောဆိုလေ့ရှိသည်။

ကူညီထောက်ပံ့မှုများနှင့် ပတ်သက်ပြီး အနောက်နိုင်ငံများ၏ လေလုံးထွား ပြောဆိုမှုများကို နှစ်နှင့်ချီ ကြားခဲ့ရ ပြီးသည့်နောက် လက်ရှိတွင် မြန်မာလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် အနောက်နိုင်ငံများအပေါ် ယုံကြည်မှု အနည်း ငယ်သာ ရှိတော့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များသည်လည်း မည်သည့်ဘက်သို့ ယိမ်းရမည်ကို တွက်ချက်ထား ပုံရသည်။ 

UWSA ကဲ့သို့ အချို့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက တရုတ်နှင့် ကာလကြာရှည် ဆက်ဆံရေးရှိသလို KIO ကဲ့သို့ အချို့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက အနောက်နိုင်ငံများကို မျှော်လင့်ခဲ့ဖူးသည်။

သို့သော် KIO သည်လည်း ရှုပ်ထွေးသည့် နိုင်ငံရေး အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သဖြင့် ခေါင်းဆောင်ပိုင်းများကြားတွင် အတွေးအခေါ် အယူအဆများ၊ မဟာဗျူဟာမြောက် ဦးစားပေး ကိစ္စများတွင် သဘောထားချင်း ကွဲလွဲနေသည်။

KIO ခေါင်းဆောင်အချို့က မြေရှားသတ္တုနှင့်ပတ်သက်သည့် ထရမ့်၏ အစီအစဉ်များကို လိုလိုလားလား လက်ခံ ဖွယ်ရှိသည်။

သို့သော် တစ်ဖက်တွင်လည်း KIO သည် ထရမ့်၏ မဖြစ်နိုင်သည့် အဆိုပြုချက်များကိုလည်း နားလည်ထားသည်။

ဤနေရာတွင်လည်း ထရမ့်၏ မူဝါဒသည် အနောက်အုပ်စု လိုလားသော အသံများကို တိမ်ဝင်စေခဲ့ပြီး တရုတ်နှင့် ပိုမိုနီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးကို နှစ်သက်သူများအား ပိုမိုအားကောင်းစေနိုင်သည်။

အမေရိကန်အနေဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ၎င်း၏ မူဝါဒ အပြောင်းအလဲကို အလောတကြီး လုပ်ဆောင်ခဲ့မည် ဆိုပါက တရုတ်ကို ပိုမိုအားကောင်း လာစေမည်ဖြစ်ကာ အမေရိကန်ကို အားနည်းစေပြီး မြန်မာပြည်သူများ အတွက်လည်း ကောင်းကျိုးရှိမည် မဟုတ်ဟု သုံးသပ်နိုင်ပေသည်။

Source: Asia Times

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁

ကြောင်နက်တွေလို့ ခေါ်ဝေါ်တဲ့ ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲနဲ့ ၈ နှစ်ကြာ ဝေးကွာပြီးနောက် မနှစ်ကရာသီမှာ တန်းပြန်တက်နိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် ရာသီသစ်မှာ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲကို ပြန်လည်ယှဉ်ပြိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ အရင်ကစားခဲ့ချိန်က ထိပ်သီးအသင်းတွေကို ဒုက္ခပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ ရာသီသစ် မတိုင်မီ အားဖြည့်မှုတွေကြောင့် တန်းတက်အသင်းတွေထဲမှာ စောင့်ကြည့်ချင်စရာ ကောင်းတဲ့ အသင်း အဖြစ် ရှိနေပါတယ်။ 

ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ ကစားသမားသစ် ခေါ်ယူမှု အများအပြား ပြုလုပ်ထားပြီး ပြောင်းရွှေ့ ကြေး အသုံးစရိတ် ပေါင်သန်း ၁၀၀ ကျော် သုံးစွဲထားတာပါ။ 

ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ဆက်ပြီးရှိနေဖို့ အတွက်ဆိုရင် လူစာရင်း အင်အား တောင့်တင်းအောင်လုပ်ဖို့ လိုအပ် တာကိုသိတဲ့ ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ သူတို့အတွက် လိုအပ်နေတဲ့ နေရာတွေကို အားဖြည့်ထားပါတယ်။ 

ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာ အတွေ့အကြုံရှိပြီး ပရိသတ်တွေနဲ့ ရင်းနှီးတဲ့ ကစားသမား တွေကို ခေါ်ယူထားတာပါ။

ဆန်းဒါးလန်းက အားဖြည့်ခေါ်ယူထားတဲ့လူတွေကိုတွေ့ရစဉ်

ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ အာဆင်နယ်အသင်းမှာ ၇ ရာသီကြာ ကစားခဲ့ပြီး လေဗာကူဆင် အသင်းနဲ့လည်း ဘွန်ဒက်လီဂါဖလားကို ရှုံးပွဲမရှိ ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ ဆွစ်ဇာလန် ကွင်းလယ်လူ ရှာခါကို ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက ခေါ်ယူခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရှာခါကို ခေါ်ယူခဲ့တာဟာ ဆန်းဒါးလန်းအသင်းရဲ့ ကွင်းလယ်ပိုင်းကို ပိုပြီးအားကောင်းသွားမယ်ဆိုတာ သေချာနေ တာပါ။ 

ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ ရှာခါမတိုင်မီက အန်ဇိုလီဖီး၊ ဟာဘစ်ဒီယာရာ၊ နိုအာဆာဒီကီ၊ ရီနယ်လ်ဒိုမန်ဒါဗာ၊ တယ်လ်ဘီနဲ့ အဒင်ဂါရာတို့ကို ခေါ်ယူထားတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ရီနယ်လ်ဒိုမန်ဒိုဗာဆိုရင် အသလက်တီကိုအသင်းမှာ ၃ ရာသီကြာ ပွဲပေါင်း ၁၀၀ ကျော်အထိ ပါဝင်ကစားခဲ့ပြီး အဒင်ဂါရာက ပရီးမီးယားလိဂ်ကလပ် ဘရိုက်တန်အသင်းမှာ ၂ ရာသီကြာအဓိက ကစားသမားအဖြစ် ပါဝင်ခဲ့ကာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်က အိုင်ဗရီကို့စ်အသင်းနဲ့ အာဖရိကဖလား ရယူထားနိုင်တဲ့သူပါ။

အန်ဆိုလီဖီးဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ဆန်းဒါးလန်းအသင်းမှာ အငှားကစားခဲ့ပြီး အသင်း ပရီးမီးယားလိဂ်ထံ တန်းတက်ချိန်မှာ အပြီးသတ် ပြောင်းရွှေ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ ဂျူပ်ဘ်ဘယ်လင်ဂမ်နဲ့ တွမ်ဝပ်ဆန်တို့ကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရပေမယ့် သူတို့ရဲ့နေရာမှာ ပြန်လည်အားဖြည့်မှုတွေ ပြုလုပ်ထားတာပါ။ 

ဆန်းဒါးလန်းအသင်း အောင်ပွဲခံနေစဉ်

ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ ငွေကြေး အများအပြားသုံးစွဲပြီး လူစာရင်း အားဖြည့်ထားပေမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာ ဆက်ရှိဖို့အတွက် ရလဒ်ကောင်းတွေ ရယူနိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ 

ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲရဲ့ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ ရာသီကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် တန်းတက်လာတဲ့ အသင်းတွေအားလုံးဟာ ချက်ချင်း တန်ပြန်ဆင်းသွားတာကို မြင်တွေ့ရမှာပါ။ 

ပရီးမီးယားလိဂ်ပြို င်ပွဲဟာ ကာလရှည်ပြိုင်ပွဲ ဖြစ်တာကြောင့် ပွဲအရေအတွက် များလာတာနဲ့ အသင်းတွေကြားမှာ ဟွာဟချက်တွေ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ 

ဆန်းဒါးလန်းအသင်းအနေနဲ့ ဒီလိုတွေ မဖြစ်အောင် ပြင်ဆင်ပြီး သင်ယူထားဖို့လည်း လိုအပ်နေတာပါ။ 

ဆန်းဒါးလန်းအသင်း လေ့ကျင့်ခန်းဆင်းနေကြစဉ်

ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ ရာသီကြို ပြင်ဆင်မှုတွေ ပြုလုပ်နေပြီး ခြေစမ်းပွဲတွေ ကစားထားတာမှာ ရလဒ်တွေ ကတော့ ကောင်းမွန်မှု မရှိပါဘူး။ 

ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် ရာသီသစ် မတိုင်မီ နောက်ထပ် ခြေစမ်းပွဲတွေ ကစားဖို့ရှိနေပြီး ဒီပွဲတွေမှာ ရှာခါ အပါအဝင် ကစားသမားသစ်တွေ အားလုံး ပါဝင်လာဖို့ ရှိနေပါတယ်။

ဆန်းဒါးလန်းအသင်းဟာ ၂၀၂၅-၂၆ ရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ် အဖွင့်ပွဲစဉ် ၅ ပွဲမှာ ဝက်စ်ဟမ်း၊ ဘန်လေ၊ ဘရန်ဖို့ဒ်၊ ခရစ္စတယ်ပဲလေ့စ်၊ အက်စတွန်ဗီလာအသင်းတို့နဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာပါ။ 

ဒီပွဲတွေမှာ ဆန်းဒါးလန်းအသင်းရဲ့ ခြေစွမ်းနဲ့ ရလဒ်တွေကို စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပြီး ဆန်းဒါးလန်းအသင်း အနေနဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ တန်းတက်အသင်းတွေလို မဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်မလားဆိုတာ မကြာမီ မြင်တွေ့ရတော့မှာ ဖြစ်ပါ တယ်။ 

အိန္ဒိယ၏ မြန်မာရေးရာဗျူဟာအတွက် အဓိကကျလာသည့် AA

CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၆

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က အိန္ဒိယ၏ ဆိပ်ကမ်း၊ သင်္ဘောနှင့် ရေကြောင်းဝန်ကြီး ဆာဘနန်ဒါ ဆိုနိုဝယ်လ် (Sarbananda Sonowal) သည် ကုလားတန် ဘက်စုံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်း (KMMTTP) ကို ၂၀၂၇ ခုနှစ်တွင် စတင်အသုံးပြုသွားမည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။

ထိုစီမံကိန်းသည် အိန္ဒိယ၏ အရှေ့ပိုင်း ကိုးလ်ကတ္တား (Kolkata) မြို့နှင့် မြန်မာနိုင်ငံ ရခိုင်ပြည်နယ်၏ စစ်တွေမြို့ တို့ကို ရေကြောင်းမှ ဆက်သွယ်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။

ထို့ပြင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်တွေမှ ပလက်ဝမြို့တို့ကို ကုလားတန်မြစ်လမ်းကြောင်းမှ ချိတ်ဆက်မည်ဖြစ်ပြီး ပလက်ဝမှ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်၏ ဇိုရင်ပူအီ (Zorinpui) မြို့သို့ ကုန်းလမ်းကြောင်းဖြင့် ချိတ်ဆက်မည် ဖြစ်သည်။

ထိုစီမံကိန်းကို အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အိန္ဒိယဗဟိုအစိုးရက ရန်ပုံငွေ ထောက်ပံ့ထားပြီး ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် ကတည်းက စီမံကိန်းဖော်ဆောင်ရာတွင် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ကိုးလ်ကတ္တားမှ စစ်တွေသို့ ဆက်သွယ်သည့် လမ်းကြောင်း အကွာအဝေးသို့ ၁၃၂၈ ကီလိုမီတာ လျှော့ချပြီး စီလီဂူရီ စင်္ကြံလမ်း (Siliguri Corridor) ဖောက်လုပ်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်က အိန္ဒိယမှ ပထမဆုံး ကုန်တင်သင်္ဘောများသည် စစ်တွေဆိပ်ကမ်းတွင် ဆိုက်ကပ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ပလက်ဝမှ ဇိုရင်ပူအီမြို့သို့ ဆက်သွယ်သည့် ကုန်းလမ်းသည် အပြီးသတ် ဖောက်လုပ်ရခြင်း မရှိသေးပေ။

ကုလာတန်းမြစ်အတွင်း သွားလာနေသူများကို တွေ့ရစဉ်

“ကုလားတန်စီမံကိန်းဟာ အိန္ဒိယ-မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးစာချုပ်ရဲ့ ရလဒ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ အိန္ဒိယရဲ့ အရှေ့ မြောက်ပိုင်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကြား ချိတ်ဆက်မှုကို မြင့်တက်စေမှာပါ” ဟု ဆိုနိုဝယ်လ်က ပြောကြားခဲ့သည်။
စီမံကိန်းကို အပြီးသတ်ရန် အိန္ဒိယ၏ ဆိပ်ကမ်း၊ သင်္ဘောနှင့်ရေကြောင်းဝန်ကြီးဌာနသည် ရင်းဂစ် ၁၀၀၀ ကုဋေကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့သည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်က တပ်မတော်က အာဏာကို ရယူပြီးနောက် KMMTTP စီမံကိန်း၏ အနာဂတ်သည် သေချာရေရာခြင်း မရှိတော့ကြောင်း ယူဆခံခဲ့ရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း များပြားသည့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ(EAOs)သည် တပ်မတော်နှင့် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေပြီး နိုင်ငံရေးအင်အားစုမျာသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်အတွက် အရေးကြီးသည့် အခန်းကဏ္ဍ၌ ပါဝင်လာခဲ့သည်။

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချို့က ဖက်ဒရယ်စနစ်အတွက် တိုက်ခိုက်နေခြင်းဖြစ်ကာ အချို့အဖွဲ့များက တပ်မတော်ထံမှ ခွဲထွက်ပြီး သီးခြားကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ ရရှိရေးအတွက် တိုက်ခိုက်နေခြင်းဖြစ်သည်။

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် ၎င်းတို့၏ ထိန်းချုပ်နယ်မြေများကို ဆက်လက် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ရန် ကြိုးပမ်း နေသဖြင့် ပဋိပက္ခမှာ ရှည်ကြာနေခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တိုင်းရင်းသားလက်န်ကိုင်များ ထိန်းချုပ်ထားသည့် နယ်နိမိတ်သည် နိုင်ငံ့နယ်နိမိတ်၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းချက်များ ထွက်ပေါ်နေသည်။

သို့သော် နိုင်ငံလူဦးရေ အများစုသည် တပ်မတော်က ထိန်းချုပ်ထားသည့် နယ်နိမိတ်များအတွင်း ဆက်လက် နေထိုင်နေကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့  ၂၀၀ ကျော်ရှိပြီး တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အားလုံးသည် လူအင်အား၊ လက်နက်အင်အားနှင့် သြဇာလွှမ်းမိုးမှု အတိုင်းအတာခြင်း တူညီမှုမရှိကြပေ။

ကုလားတန်မြစ်အတွင်း အချက်အချာချတဲ့ ပလက်ဝမြို့ကိုတွေ့ရစဉ်

အချို့တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် နယ်မြေလုရင်း အချင်းချင်း တိုက်ခိုက်နေကြသည်။

ထိုကဲ့သို့ ရှုပ်ထွေးပွေလီသည့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအနက် သက်တမ်းအနုဆုံး တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့သည် သြဇာလွှမ်းမိုးမှု အရှိဆုံး အခန်းကဏ္ဍတွင် ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

ထိုအဖွဲ့မှာ KMMTTP စီမံကိန်း တည်ရှိသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်မှ အာရက္ခတပ်တော် ခေါ် Arakan Army (AA) အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

ထိုအဖွဲ့သည် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ နယ်နိမိတ် အများစုကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ်က လူအင်အား ၂၅ ဦးဖြင့် စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည့် AA အဖွဲ့သည် ရက္ခိတအိမ်မက် ဆိုသည့် လမ်းစဉ်အပေါ် အခြေခံပြီး ထူထောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုအဖွဲ့သည် ၁၄၂၅ ခုနှစ်မှ ၁၇၈၅ ခုနှစ်အထိ တည်ရှိခဲ့သည့် တစ်ချိန်က အင်အားကြီးမားခဲ့သော ရခိုင်ဘုရင့် နိုင်ငံတော် (Arakan Kingdom) ၏ အမွေအနှစ်များကို သတိရပြီး လွတ်လပ်သည့် ရခိုင်နိုင်ငံထူထောင်ရန် ရည်မှန်းထားသည်။

လက်နက်ကိုင်အင်အား ၃၀,၀၀၀ နှင့်အတူ AA အဖွဲ့သည် အခြား အင်အားနည်းပါးသည့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များကို စစ်သင်တန်းပေးနေပြီး လက်နက်ကိုင် ၆၀၀၀ ခန့်ကို မဟာမိတ် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ များ ထိန်းချုပ်ထားသည့် နယ်မြေများသို့ စေလွှတ်ထားသည်။

AA ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းမြတ်နိုင်ကို တွေ့ရစဉ် 

ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းမြတ်နိုင် ကဲ့သို့ ငယ်ရွယ်သည့် ခေါင်းဆောင်မှုအောက်တွင် AA သည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နိုင်ငံတကာ၌ ၎င်းတို့၏ ကွန်ရက်ကို ချဲ့ထွင်နိုင်မှုကြောင့် လူသိများသည်။

ထို့ပြင် AA သည် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ နယ်နိမိတ် အများစုနှင့် ချင်းပြည်နယ်၏ ပလက်ဝမြို့ကို ထိန်းချုပ်ထားသဖြင့် ဒေသခံများကြား ရေပန်းစားသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်၏ မြို့နယ် ၁၇ ခုအနက် ၁၄ ခုကို AA က ထိန်းချုပ်ထားသည်။ သို့သော် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ မြို့တော် ဖြစ်သည့် စစ်တွေ၊ တရုတ်၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ တည်ရှိသည့် ကျောက်ဖြူနှင့်  မာန်အောင်ကျွန်းတို့ကို တပ်မတော် က ထိန်းချုပ်ထားသည်။

AA တွင် ရေတပ်အင်အား မရှိသဖြင့် ထိုနယ်မြေများကို မသိမ်းယူနိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်။

လတ်တလောတွင် တရုတ်သည် AA နှင့် သဘောတူညီချက်ယူပြီး ကျောက်ဖြူအနီး၌ ဆိပ်ကမ်းတည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေပြီး တရုတ်ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်သားများကို AA က ကာကွယ်ပေးနေရ သည်ဆိုသည့် သတင်းများလည်း ထွက်ပေါ်နေသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် တရုတ်က ထောက်ပံ့ပေးထားသည့် ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့ဖြစ်သော MNDAA ၊ TNLA နှင့် AA တို့သည် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးဖြင့် တပ်မတော်ကို ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

ထိုအချိန်က တရုတ်သည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ ကျားဖြန်လုပ်ငန်းများကို နှိမ်နင်းရန် တပ်မတော်ကို ဖိအား ပေးခဲ့သည်။ 

ထို့နောက် တပ်မတော်က ထိုကျားဖြန့်များကို နှိမ်နင်းခဲ့ပြီးနောက် တရုတ်သည် EAO များနှင့် တပ်မတော်ကြား ၎င်း၏ ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းညှိခဲ့သည်။

တရုတ်၏ ရည်ရွယ်ချက်များမှာ မြန်မာနိုင်ငံကို အနောက်နိုင်ငံများ၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှု မရှိစေရန်၊ ကျောက်ဖြူ ရေနက်ဆိပ်ကမ်း ကဲ့သို့ ၎င်း၏ အခြေခံ အဆောက်အအုံ စီမံကိန်းများ လုံခြုံမှုရှိစေရန်ဖြစ်သည်။

AA စစ်ဒေသတာဝန်ခံနဲ့ မီဇိုရမ်လွှတ်တော်အမတ် တွေ့ဆုံပြီး ကုလားတန်မြစ်စီမံကိန်း စတင်ရေး ဆွေးနွေးနေစဉ်

တရုတ်သည် တပ်မတော်နှင့်ရော AA နှင့်ပါ သဘောတူညီမှုများ ပြုလုပ်ထားသည်ဆိုပါက အိန္ဒိယအတွက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်သည်။

တစ်ဖက်တွင်လည်း အိန္ဒိယက မြန်မာနိုင်ငံကို ချဉ်းကပ်သည့် စီမံချက်ကို လုပ်ဆောင်နေပြီး နစကနှင့် ဆက်ဆံရေး လမ်းကြောင်းများကို ဆက်လက် ဖွင့်လှစ်ထားသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်က မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရစ်ချ်တာစကေး ၇ ဒသမ ၇ ပြင်းအားရှိ ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် အိန္ဒိယသည် မြန်မာနိုင်ငံကို လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများ ပေးခဲ့သည်။

ထို့ပြင် အိန္ဒိယသည် KMMTTP  စီမံကိန်းအပြင် အိန္ဒိယ-မြန်မာ-ထိုင်း သုံးပွင့်ဆိုင် အဝေးပြေး လမ်းမတစ်ခု ဖောက်လုပ်သည့် စီမံကိန်းကိုလည်း လုပ်ဆောင်နေသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အိန္ဒိယ၏ မြန်မာရေးရာမူဝါဒသည် လက်ရှိတွင် အိန္ဒိယ၏ အရှေ့မြောက် နယ်စပ်ဒေသများကို လုံခြံမှုရှိအောင် လုပ်ဆောင်ရန် အာရုံစိုက်သင့်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်။

KMMTTP စီမံကိန်းကို အောင်မြင်စွာ အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ခဲ့မည်ဆိုပါက ထိုစီမံကိန်းသည် အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာကြား ချစ်ကြည်ရေးစာချုပ် ထက်ပိုပြီး အဓိပ္ပာယ်ရှိလာစေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယသည် ဒေသတွင်း အင်အားကြီးနိုင်ငံ ဖြစ်လိုသည့် ဆန္ဒရှိပါက ကုလားတန်စီမံကိန်းကို အမြန်ဆုံး အပြီးသတ် အကောင်အထည်ဖော်ရမည်ဖြစ်သည်။

Source: Firstpost