CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂၅ 

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှကိုလိုနီ အုပ်ချုပ်မှုအောက်ကနေ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၅ ရက်တွင် လွတ်လပ်ရေး ရယူခဲ့ပြီး ၃ နှစ် ဒိုမီနီယံအဖြစ် နေထိုင်ကာ ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက်တွင် ၂ နှစ်နီးပါးကြား ရေးဆွဲခဲ့သော အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ‌ရေးဆွဲပြီးမြောက်ကာ ကျင့်သုံးခဲ့သည့်အခါမှာတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် သီးခြား လွတ်လပ်သော နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်တွင် ဗြတိသျှကိုလိုနီ အုပ်ချုပ်မှုအောက်ကနေ လွတ်လပ်ရေး ရယူခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာသည် သမိုင်းအရ တချို့ အစိတ်အပိုင်းများနှင့် အခြေအနေများသည် တူညီမှုများ ရှိသလို လူမျိုးများသည်လည်း ရောယှက်နေထိုင်လျက်ရှိနေသည်။

ဥပမာ- ကသည်း၊ နာဂ၊ ရှမ်း၊ ချင်း စသည့် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာရော၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာရော နေထိုင်လျက်ရှိသလို နာဂလန်း၊ မဏိပူရ်၊ မီဇိုရမ်၊ အာရုနာချာပရာဒေ့ရှ်ပြည်နယ်များသည်(အရင်က အာသံ ပြည်နယ်နှင့် မဏိပူရ်ပြည်နယ်သာရှိခဲ့) မြန်မာဘုရင်၏ လက်အောက်မှာလည်း ရှိခဲ့ဖူးသည်။ ယခုအခါမှာတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။

အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသော ဥပဒေအများစုသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံက ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် ဥပဒေများ ကနေ ဆင်းသက်လာသည်ဟုလည်း ဆိုကြခြင်းကြောင့် အိန္ဒိယနှင့်မြန်မာသည် သမိုင်းကြောင်းအရ တူညီမှု တချို့ ရှိသည်ဟု ဆိုကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနှင့် တိုင်းရင်းသားအရေး ဖြေရှင်းရန်အတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကို ဥပမာထား လေ့လာ၍ ဖြေရှင်းရန် ကြိုးပမ်းနေသလို တပ်မတော်အကြီးအကဲများသည်ပင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို လေ့လာကာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်သင့်သည်ဟု ပြောဆိုလာခဲ့ သည်။

ဤသို့သော အခြေအနေအရ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် နိုင်ငံရေးစနစ်များကို လေ့လာရန် လိုအပ် လာခြင်းကြောင့် မိမိအနေဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိစဉ်က လေ့လာခဲ့ရသော အခြေအနေများကို ပြန်လည် မျှဝေလိုသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ မေလက သွားရောက်ခဲ့ပြီး တစ်ပတ်ကျော်လောက် နေထိုင်ကာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး အခြေအနေများနှင့် တိုင်းရင်းသား အခွင့်အရေးများ ဖော်ဆောင်ပေးထားသော အခြေအနေများကို လေ့လာခွင့်ရခဲ့သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ရောက်သည့် အခါမှာတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် တိုင်းရင်းသား အခွင့်အရေး များ ပေးထားချက်များကို လေ့လာခွင့် ရရှိခဲ့သည်။ 

ထိုလေ့လာမှုများကို နယူးဒေလီမြို့ အပါအဝင် ကသည်း-အာသံ-နာဂ လက်နက်ကိုင်များ လှုပ်ရှားသည့် မဏိပူရ် ပြည်နယ်၊ အင်ဖာနှင့် မိုရေးမြို့များတွင် နေထိုင်ကာ လေ့လာခဲ့ရသည်။

ကသည်း ဘုရင်နဲ့စစ်သူကြီးများကို ပြတိုက်အတွင်းမှာတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစုံဝါဒ
***********************************
အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ ၇ ခု၊ ပြည်နယ် ၂၈ ပြည်နယ်ရှိသည့်အနက် လူမျိုးစုပေါင်း ၂၀၀ ဝန်းကျင် စုပေါင်းနေထိုင်သော နိုင်ငံကြီး တစ်ခုဖြစ်သည်။

အလားတူ ဘာသာပေါင်းစုံနှင့် ဘာသာစကားပေါင်းစုံ ဖြစ်သည့်အတွက် အရောင်အသွေး စုံလင်လှသည်။ ဘာသာ စကားများကလည်း အများအပြား ပြောဆိုကြသည်။
 
ရုံးသုံးဘာသာကိုတော့ ဟိန္ဒူနှင့် အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကားတို့ကို ပြဋ္ဌာန်း သတ်မှတ်ထားပြီး အမျိုးသား လက္ခဏာ ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ပြည်နယ်များတွင်မူ ပြည်နယ်အတွင်းရှိ လူမျိုးစုများ၏ ဘာသာစကားကိုလည်း ဟိန္ဒူ-အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကားတို့ဖြင့် တွဲဖက်ကာ ရုံးသုံး ဘာသာစကား အနေဖြင့် သုံးစွဲခွင့် ပြုထားသည်။ 

ဥပမာ နာဂလန်းပြည်နယ်ဆိုလျှင် ဟိန္ဒူ၊ အင်္ဂလိပ်၊ နာဂ ဘာသာစကား သုံးမျိုးကို ရုံးသုံးအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး မဏိပူရ်ပြည်နယ်တွင် ဟိန္ဒူ၊ အင်္ဂလိပ်၊ ကသည်း ဘာသာစကားတို့အား ရုံးသုံးအဖြစ် သတ်မှတ်ကာဆောင် ရွက်ကြသည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ရုံးသုံး ဘာသာစကားအဖြစ် ဟိန္ဒူ၊ အင်္ဂလိပ် (အဓိက ဘာသာစကား) အပါ ဘာသာ စကား ၁၄ မျိုး ပြဋ္ဌာန်းထားကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုများ၏ အထင်ကရ အဆောက်အအုံများ၊ ရုပ်တုများ၊ သက်မဲ့ အရာဝတ္ထုများ ကိုလည်း သက်ဆိုင်ရာ မျိုးနွယ်စုများအား ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခွင့် ပြုပေးထားသည်။ 

မဏိပူရ်ပြည်နယ် အင်ဖာမြို့တွင် ကသည်းဘုရင် HIJAGANG ၏ နန်းတော်ဟောင်း(ကန်ဂလာခံတပ်)နှင့် ကသည်း စစ်သူကြီး PRONA BRAJABASI ကို ဂုဏ်ပြုထားသော စစ်သမိုင်းပြတိုက်များကို ကသည်းလူမျိုးများအား စောင့်ရှောက်ခွင့် ပေးထားသည်။

သို့သော် ယနေ့ချိန်ထိ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ဇာတ်နိမ့်၊ ဇာတ်မြင့် ခွဲခြားဆက်ဆံသည့် အခြေအနေကို မဖြေရှင်း နိုင်သေးသလို ဟိန္ဒူနှင့် အစ္စလာမ်ကြား စည်းလုံးညီညွတ်ရေးကိုလည်း မတည်ဆောက်နိုင်သေး သည်ကိုလည်း တွေ့ရပြန်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစုံဝါဒ
*************************************
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အခန်း(၁) နိုင်ငံတော်အခြေခံမူများ ပုဒ်မ (၃) နိုင်ငံတော်သည် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးပေါင်းစုံတို့ စုပေါင်းနေထိုင်ကြသော နိုင်ငံဖြစ်သည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ 

ပုဒ်မ (၂၁) နိုင်ငံသားတိုင်းသည် ဤဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် တန်းတူညီမျှမှု အခွင့်အရေး၊ လွတ်လပ်မှု အခွင့်အရေး၊ တရားမျှတမှု အခွင့်အရေးတို့ ခံစားခွင့်ရှိသည်ဟု ဆိုထားသည်။

ထို့နောက် ပုဒ်မ ၂၂ (က)နိုင်ငံတော်သည် တိုင်းရင်းသားများ၏ စကား၊ စာပေ၊ အနုပညာ၊ ယဉ်ကျေးမှုတို့ကို ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်စေရန် ကူညီဆောင်ရွက်မည်၊ (ခ) တိုင်းရင်းသား အချင်းချင်း စည်းလုံးညီညွတ်ရေး၊ ချစ်ကြည် လေးစား ရေးနှင့် ရိုင်းပင်းကူညီရေးတို့ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းစေရန် ကူညီဆောင်ရွက်မည်ဟုလည်း ဆိုထားသည်။

ထို့ပြင် အစိုးရ၊ တပ်မတော်၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များ လက်မှတ်ထိုးထားသည့် တစ်နိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ် တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ်(NCA)၏ အခန်း(၁) အပိုဒ်-၁ (စ) ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော် အတွင်း မှီတင်းနေထိုင်ကြသော တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ၏ နောက်ခံသမိုင်း၊ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု၊ စာပေ၊ ဘာသာ စကားနှင့် အမျိုးသား လက္ခဏာများ မတူကွဲပြားမှုကို လက်ခံ အသိအမှတ်ပြု၍ လူမျိုးပေါင်းစုံ၊ ဘာသာစကား ပေါင်းစုံတို့ဖြင့် ပြည်ထောင်စု လက္ခဏာ တစ်ရပ်ကို နိုင်ငံသားအားလုံး စုပေါင်းဖော်ဆောင်ရန်ဟု သဘောတူညီ ထားသည်။

သို့သော် ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၉ ရက်မှ ၂၁ ရက်ထိ ကျင်းပခဲ့သော ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ- ၂၁ ရာစု ပင်လုံ အစည်းအဝေးတွင် ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ(RCSS/SSA)၏ ဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ် (NCA)ထိုး ထားသည့် လက်နက်ကိုင် ၁၀ ဖွဲ့၏ အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားသည် မိန့်ခွန်းပြောရာမှာ မိခင် ရှမ်းဘာသာစကားဖြင့် ပြောလိုသည့်တိုင် အစိုးရဘက်က ခွင့်မပြုခဲ့ဘဲ ဗမာစကားဖြင့်သာ မိန့်ခွန်းပြောခဲ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များဖြင့် ကွဲလွဲနေသကဲ့သို့ အစိုးရ၊ တပ်မတော်၊ လက်နက် ကိုင်များ သဘောတူ လက်မှတ်ထိုးထားသည့် NCA စာချုပ်ပါ သဘောတူညီချက်များဖြင့်လည်း ကွဲလွဲနေသည်။

မဏိပူရပြည်နယ်က အာဇာနည်ဗိမာန်မှာ ကသည်းစကား၊ အင်္ဂလိပ်စကား၊ ဟိန္ဒိူစကားတို့ကို ရေးသားထားစဉ်

အိန္ဒိယ၏ တည်ငြိမ်မှု ဆောင်ရွက်ပုံ
*********************************
အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် နာဂလန်းပြည်နယ်၊ မဏိပူရ်ပြည်နယ်၊ အာသံပြည်နယ်၊ အရုနာချာပရာဒေ့ရှ်ပြည်နယ်၊ မီဇိုရမ် ပြည်နယ်တို့ ပါဝင်သည့် အရှေ့မြောက်ပြည်နယ် (၇)ခုတွင် ကသည်း၊ နာဂ၊ အာသံ ၊ ဘိုဒိုလန် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့ များ၏ ခွဲထွက်ရေး လှုပ်ရှားမှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ 

အလားတူ ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ်၊ ပန်ဂျပ်ပြည်နယ်တို့တွင်လည်း ဆစ်လူမျိုးများနှင့် မူဆလင် လက်နက်ကိုင် များ၏ ခွဲထွက်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

အဆိုပါ ခွဲထွက်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများကို အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် အာသံ ရိုင်ဖက်တပ်၊ အထူးတပ်၊ ရဲ၊ အထူးရဲတပ်ဖွဲ့၊ နယ်ခြားစောင့်တပ်များဖြင့် တည်ငြိမ်အေးကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ 

မဏိပူရ်ပြည်နယ် ၊ အင်ဖာမြို့ အတွင်းမှာဆိုရင် အာသံရိုင်ဖယ်တပ်၊ အထူးတပ်၊ ရဲ၊ အထူးရဲတပ်ဖွဲ့များသည် ၂၄ နာရီ လုံခြုံရေးသတိဖြင့် ဆောင်ရွက် လျက်ရှိသလို တချို့က ကားဖြင့် မြို့တွင်းပတ်ကာ လုံခြုံရေး ဆောင်ရွက် လျက်ရှိသည်။

တဖက်မှာလည်း လက်နက်ကိုင်များဖြင့် အိန္ဒိယအစိုးရက ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးလျက်ရှိသည်။ 

နာဂလက်နက်ကိုင် ၅ ဖွဲ့နှင့် အိန္ဒိယအစိုးရက ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှု ပြုလုပ်လျက်ရှိပြီး အထူးသဖြင့် အိုက်ဇက်-ဗွီးဗာတို့ ဦးဆောင်သည့် NSCN-IM နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆောင်ရွက်နိုင်မှုကို ပိုမိုအာရုံစိုက် ဆောင်ရွက်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

ဤသို့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို တစ်ဖက်မှာ ဆောင်ရွက်နေသကဲ့သို့ တဖက်မှာလည်း မြို့တွင်းနှင့် ပြည်နယ် လုံခြုံရေးကို အထက်ပါအတိုင်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသလို ဘဏ်များ ဓားပြမတိုက်ခံရအောင် ဘဏ်လုံခြုံရေးများကို သေနတ် များ ကိုင်ဆောင်ခွင့် ပြုထားသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။ 

ထို့နောက် ဗဟိုအစိုးရကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်နေသော လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ မျိုးနွယ်တူ လူမျိုးများ ကို အစိုးရအဖွဲ့ထဲမှာ ရာထူးကြီးကြီးများပေးကာ တန်တူးရေးကို ဖော်ဆောင်ပေးထားခြင်းဖြင့် တည်ငြိမ်ရေးကို ဆောင်ရွက်ထားသလို လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်နေသော မျိုးနွယ်တူသူများကို ပြည်နယ်တွင်း ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ပေး၍လည်း အချင်းချင်း ပြန်လည်ထိန်းကြောင်းစေခိုင်းကာ တည်ငြိမ်အေးကို ဆောင်ရွက်ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

အိန္ဒိယ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကို ဘယ်လိုထိန်းထားလဲ
***************************************************
အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ၏ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် သမ္မတဖြစ် သည်။ သို့သော်လည်း ကြည်းတပ်၊ ရေတပ်၊ လေတပ်နှင့် ကမ်းခြေစောင့်တပ်များကိုမူ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန က စီမံခန့်ခွဲကြောင်း သိရသည်။

ထို့ပြင် လက်နက်ကိုင်ရဲတပ်ဖွဲ့များ၊ တပ်မတော်အရန်တပ်ဖွဲ့များ၊ ဗဟိုလက်နက်ကိုင်ရဲတပ်ဖွဲ့များ၊ အခြား အထူး တပ် တချို့ကို ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက ထိန်းချုပ်ကွပ်ကဲလေ့ရှိသလို တချို့သော အထူးတပ်ဖွဲ့များကိုမူ နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်ရှိ ထောက်လှမ်းရေးဌာနအောက်တွင် ထားရှိကြောင်း သိရသည်။

နယ်စပ်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့(BSF)၊ ဗဟိုစက်မှုလုပ်ငန်း လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့(CIF)၊ ဗဟိုအရန်ရဲတပ်ဖွဲ့(CRPF)၊ အိန္ဒိယ-တိဘက်နယ်စပ်ရဲ(ITBP)၊ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအစောင့်တပ်(NSG)၊ နယ်စပ်ထောက်လှမ်းရေးတပ်( SSB)၊ အမျိုးသားသဘာဝဘေးအန္တရာယ် တုန့်ပြန်မှုတပ်ဖွဲ့(NDRF)၊ အမြန်လှုပ်ရှားတပ်ဖွဲ့(RAF)၊ မဆုတ်မနစ် အရေးယူ ပေးသော ကွန်မန်ဒိုတပ်ရင်း(COBRA) စသည့် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော ဗဟို လက်နက်ကိုင် ရဲတပ်ဖွဲ့များ(Central Armed Police Forces)ကို ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန အောက်မှာထားသည်။

တခြားသော အသေးစိတ်များကိုတော့ ဒေါက်တာဆလိုင်းငွေကျုံးလျန်ရေးသည့် ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ(၅) နိုင်ငံ၏ လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များဆိုင်ရာ အခြေခံဥပဒေနှင့် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေများတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အာဏာများကို နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာများ စာအုပ်ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။

ကသည်းစစ်သူကြီးရဲ့ သမိုင်းပြတိုက်အဝင် မုခ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကို ဘယ်လိုထိန်းထားလဲ
**********************************************************
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၀ (ခ) တပ်မတော်သည် တပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကိစ္စအားလုံးကို လွတ်လပ်စွာ စီမံခန့်ခွဲ စီရင်ဆောင်ရွက်ပိုင်ခွင့်ရှိသည်၊ (ဂ)တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့ အားလုံး၏ အကြီးအကဲ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုထားသည်။

အလားတူ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး၊ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး၊ လုံခြုံရေးနှင့်နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးတို့ကို ခန့်အပ်ပိုင်ခွင့်ရှိ ရရှိထားသည်။

၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် အုပ်ချုပ်ပုံစနစ်ကို မနှစ်သက်၍ တော်လှန်တိုက်ခိုက်နေသော လူမျိုးစု လက်နက် ကိုင် အဖွဲ့များကတော့ တပ်မတော်၏ ကွပ်ကွဲမှုအောက်မှာ မရှိပေ။ 

သို့သော် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များကနေ ငြိမ်းချမ်းရေးယူ၍ နယ်ခြားစောင့်တပ်(BGF)နှင့် ပြည်သူ့စစ် (ပသစ)အဖြစ် ပြောင်းလဲ ဖွဲ့စည်းခဲ့သော လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကတော့ တပ်မတော်၏ ကွပ်ကွဲမှုအောက်မှာ တည်ရှိသည်။

အလားတူ မိမိဘာသာ ပြည်သူ့စစ်(ပသစ)အဖြစ် ဖွဲ့စည်းထားသည့် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များသည်လည်း တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ ကွပ်ကဲမှုအောက်မှာ ရှိသည်။

 မဏိပူရပြည်နယ် အင်ဖာမြို့မှာ လုံခြုံရေးချထားစဉ် 

အိန္ဒိယဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဥပဒေပြုအာဏာ ခွဲဝေပေးထားမှု
***************************************************************
အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ ဗဟိုက ဆောင်ရွက်ရမည့် ဥပဒေများနှင့် ပြည်နယ်များက ဆောင်ရွက်ရမည့် ဥပဒေများကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ပေးထားသလို ပြည်ထောင်စု-ပြည်နယ်များ ပူးတွဲကျင့်သုံးရမည့် အရေးကိစ္စများကိုလည်း ပိုင်းခြားပေးထားသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် သြစတေးလျ၊ ဗြိတိန်၊ အမေရိကန်နိုင်ငံများ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များထဲက ဆိုးကျိုးကောင်းကျိုးများကို လေ့လာသုံးသပ်၍ ၂ နှစ်နီးပါးကြာအောင် ရေးဆွဲကာ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဥပဒေပြုအာဏာခွဲဝေရေးကို (၃)မျိုး ခွဲခြားထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ 

ပြည်ထောင်စု ဥပဒေပြုစာရင်း၊ ပြည်နယ် ဥပဒေပြုစာရင်း၊ ပြည်ထောင်စု-ပြည်နယ် ပူးတွဲ ဥပဒေပြုစာရင်း စသဖြင့် ခွဲခြားထားသည်။

ထိုဥပဒေပြု အာဏာခွဲဝေရေး (၃) မျိုးတွင် ပြည်ထောင်စုက ဥပဒေပြု ဆောင်ရွက်နိုင်သည့်ကိစ္စ (၉၇)မျိုးရှိပြီး ပြည်နယ်များက ဥပဒေပြုဆောင်ရွက်နိုင်သည့်ကိစ္စ (၆၆)မျိုး၊ ပြည်ထောင်စု-ပြည်နယ် ပူးတွဲဥပဒေပြုနိုင်သည့် ကိစ္စ(၄၇)မျိုးရှိသည်။

ပြည်ထောင်စု ကာကွယ်ရေး၊ ကြည်းတပ်- ရေတပ်- လေတပ်ဆိုင်ရာများ၊ အနုမြူစွမ်းအား၊ စစ်ကြေညာခြင်း၊ နိုင်ငံ သား ဖြစ်မှု၊ မီးရထားပို့ဆောင်ရေး၊ စာတိုက်နှင့်ကြေးနန်း၊ နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး၊ ဘဏ်လုပ်ငန်း၊ ငွေကြေးစနစ်၊ နိုင်ငံခြား ကုန်သွယ်ရေး၊ ပြည်ထောင်စု ပြည်သူ့လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှု စသည့် အရေးကြီး ကိစ္စရပ်များသည် ပြည်ထောင်စုက ဥပဒေပြု ဆောင်ရွက်နိုင်သည့်ကိစ္စ(၉၇)မျိုးတွင် ပါဝင်သည်။

ပြည်နယ်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေး၊ ဒေသန္တရအစိုးရ၊ ရဲ၊ အကျဉ်းထောင်နှင့် စာရိတ္တ ပြုပြင်ရေး စခန်းများ၊ ပြည်သူ့ ကျန်းမာ ရေး၊ ပညာရေး၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ ရေပေးဝေရေး၊ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း၊ ပြည်နယ်အတွင်း ကူးသန်းရောင်း ဝယ်ရေး၊ စိုက်ပျိုး ရေးအခွန် စသည့် ကိစ္စရပ်များသည် ပြည်နယ်များက ဥပဒေပြု ဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိသည့်ကိစ္စ(၆၆)မျိုး၌ ပါဝင်သည်။

ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၊ လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်းနှင့် ကွာရှင်းပြတ်စဲခြင်း၊ ပစ္စည်းလွှဲပြောင်း ပေးခြင်း၊ စာချုပ်စာတမ်းများ(ပဋိဉာဉ်)၊ ဒေဝါလီခံမှု၊ တရားစစ်ဆေးစီရင်ရာတွင် လိုက်နာရမည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်း များ၊ သစ်တောဆိုင်ရာများ၊ ဘာသာရေး အသင်းအဖွဲ့များ၊ သတင်းစာနှင့်စာနယ်ဇင်းများ စသည့် ကိစ္စရပ်များသည် ပြည်ထောင်စု-ပြည်နယ်ပူးတွဲဥပဒေပြု ဆောင်ရွက်နိုင်သော ကိစ္စရပ် (၄၇)မျိုးထဲတွင် ပါဝင်သည်။

အဆိုပါ ဥပဒေပြုအာဏာ ခွဲဝေမှုတွင် ပြည်ထောင်စုနှင့် ပြည်နယ်အကြား တစ်စုံတစ်ရာ ပြဿနာ ရှိလာပါက ပြည်ထောင်စုပါလီမန်မှပြုသည့် ဥပဒေသည်သာ အတည်ဖြစ်ပြီး ပြည်နယ်၏ ဥပဒေပြုမှု ပျက်ပြယ်သွားသည်ဟု အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၌ ပြဋ္ဌာန်းထားခြင်းကြောင့် ပြည်ထောင်စုကပြုသည့် ဥပဒေသည် ပြည်နယ် ကပြုသည့် ဥပဒေအပေါ် လွှမ်းမိုးသွားလေ့ရှိသည်။

အထက်ပါ အခြေအနေများကို လေ့လာကြည့်ခြင်းအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးအတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံ အစိတ်အပိုင်းနှင့် ဖော်ဆောင်နေသော စနစ်များထဲက မည်သည့် အစိတ် အပိုင်းတချို့ကို ကိုးကား ရယူမလဲဆိုသည့်အပေါ် စဉ်းစားနိုင်မည်ဟု ထင်မိပါသည်။

#အကိုးအကား

- ဖက်ဒရယ်ရေးရာ(စာအုပ်)

-ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ(၅) နိုင်ငံ၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များဆိုင်ရာ အခြေခံဥပဒေနှင့် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေများတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အာဏာများကို နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာများ(စာအုပ်)

- တွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်း

-အိန္ဒိယနိုင်ငံသား ပရောဖက်ဆာ Mr.Horam နှင့် ဆွေးနွေးခြင်း

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၁

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် ရှင်နာဝပ် (Paetongtarn Shinawatra) သည် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် စတင်ရုံးထိုင်ခဲ့ပြီး ၁ လကျော်အကြာမှာပင် မြင့်တက်နေသည့် နိုင်ငံရေးဖိအားများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

နောက်ဆုံး ဖိအားတစ်ခုမှာ ပေတုန်တန်၏ဖခင် သက်ဆင် ရှင်နာဝပ် (Thaksin Shinawatra) ၏အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သည့် ဆန္ဒပြမှုကို ဦးဆောင်ခဲ့သည့် ရှပ်ဝါတက်ကြွလှုပ်ရှားမှု ခေါင်းဆောင်ဟောင်း ဆွန်ဒီ လင်သွန်ကူလ် (Sondhi Limthongkul) ၏ ဖိအားပေးမှုဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်အား ရာထူးမှနုတ်ထွက်စေရန် လာမည့်နှစ် အစောပိုင်းတွင် လမ်းပေါ်ထွက်ပြီး ဆန္ဒပြရန် အသင့်ရှိ ကြောင်း ဆွန်ဒီက  ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်အတွင်း ပြောကြားခဲ့ကာ သက်ဆင်အစိုးရကို အမြစ်ဖြတ်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆွန်ဒီ၏ ပြောကြားချက်ကို ပေတုန်တန်က စိတ်ပျက်ကြောင်းဖော်ပြခဲ့ပြီး ဝေဖန်ရေးသမားများအနေဖြင့် ၎င်း၏ အစိုးရအဖွဲ့ကို အချိန်ပေးရန်နှင့် တစ်လကျော်အတွင်း ဝေဖန်သုံးသပ်မှုများမလုပ်ရန် တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဆန္ဒပြမှုများ ပြုလုပ်ခြင်းထက် မိမိတို့ တောင်းဆိုချက်များကို ပြည့်မြောက်စေရန် စားပွဲဝိုင်းတွင် ထိုင်ပြီး ဆွေးနွေးရန်လည်း ပေတုန်တန်က တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ဖျက်သိမ်းခံလိုက်ရတဲ့ Move Forward Party ခေါင်းဆောင် ပီတာ လင်ဂျာရွတ်ရတ်ကို တွေ့ရစဉ်

အမျိုးသား ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေး အုပ်ချုပ်ရေး အင်စတီကျု (Nida) ၏ နောက်ဆုံး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် လူထုသဘော ဆန္ဒ စစ်တမ်းတွင် ပေတုန်တန်သည် လူထုထောက်ခံမှုနှုန်း အများဆုံးရရှိခဲ့သည်။

ထိုင်းတွင် ယခင်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လူထုသဘောဆန္ဒ စစ်တမ်းများတွင် ယခုဖျက်သိမ်းသွားပြီဖြစ်သည့် Move Forward Party ခေါင်းဆောင် ပီတာ လင်ဂျာရွတ်ရတ် (Pita Limjaroenrat) သည် ထောက်ခံမှုနှုန်း အများဆုံး ရရှိခဲ့ပြီးနောက် နောက်ဆုံးစစ်တမ်းတွင်မူ ပေတုန်တန်သည် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် လူထုထောက်ခံမှုနှုန်း အများဆုံးရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်သည် ခေါင်းဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍများတွင်လည်း တက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

မကြာသေးမီက ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ရေလွှမ်းမိုးမှုများကို စီမံခန့်ခွဲမှု၌ ပေတုန်တန်၏ ပါဝင်ဆောင်ရွက် မှုများသည် မီဒီယာများတွင် ကောင်းမွန်သည့် မှတ်ချက်များဖြင့် ဖော်ပြခံခဲ့ရသည်။

နောက်ထပ် အောင်မြင်မှုတစ်ခုမှာ ထိုင်းလူမျိုးများအား ဘတ် ၁၀,၀၀၀ စီ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေး ထောက်ပံ့မှု အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည် ဖော်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်၏ မာနမကြီးသည့် နေပုံထိုင်ပုံ၊ အထူးသဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး ရရှိထားသည့်တိုင် အစိုးရထိပ်သီး အရာရှိများကို လေးစားစွာ ဆက်ဆံပုံများကြောင့် ချီးကျူးဂုဏ်ပြုမှုများကို ရရှိခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ သက်ဆင်၏ သမီးဖြစ်နေသည့်အတွက် ပေတုန်တန်သည် ၎င်းဖခင်၏ နိုင်ငံရေးလောင်းရိပ် အောက်မှ လွတ်မြောက်နိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

Palang Pracharath ပါတီ၏ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ပိုင်ဘွန် နီတိတဝမ်ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် ပေတုန်တန်နှင့် ၎င်း၏ ဖြူးထိုင်းပါတီကို တိုင်ကြားသည့် တိုင်ကြားစာများလည်းရှိနေကာ ၎င်းတို့ပါတီ၏ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာ စံနှုန်းများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပေးရန် တောင်းဆိုမှုများ ထွက်ပေါ်လျက်ရှိသည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ဖြူးထိုင်းပါတီ၏ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ထဲမှ ထွက်ခွာသွားသည့် Palang Pracharath ပါတီ၏ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ပိုင်ဘွန် နီတိတဝမ် (Paiboon Nititawan) က ဖြူးထိုင်းပါတီသည် တရားရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ် မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိပြီး ထိုစိန်ခေါ်မှုများကို သင့်တော်စွာ မဖြေရှင်းနိုင်ပါက အစိုးရအဖွဲ့ ပြုတ်ကျသွားနိုင် ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ဖြူးထိုင်းပါတီ၏ အမှုဆောင်များနှင့် ဝန်ကြီးချုပ်၏ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်များကမူ ထိုပြောကြားချက် များကို အရေးမထားခဲ့ဘဲ ထိုတိုင်ကြားချက်များသည် အစိုးရအဖွဲ့အတွက် ကြီးမားသည့် ခြိမ်းခြောက်မှု မဟုတ် ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းတွင် လမ်းများပေါ်ထွက်ပြီး ဆန္ဒပြမည့် အလားအလာသည် စောလွန်းနေသည့်တိုင် ဝန်ကြီးချုပ်အနေဖြင့် ထိုဆန္ဒပြခံရမည့် အခြေအနေကို လျစ်လျူရှုထားနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

အကယ်၍ ထိုဆန္ဒပြမှုများသည် အရှိန်အဟုန် ကောင်းလာပြီး လူထုအများအပြား ပါဝင်လာခဲ့မည်ဆိုပါက အစိုးရအဖွဲ့ ပြုတ်ကျသွားနိုင်သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

ပေတုန်တန်၏ အစိုးရသည် တရားရေးဆိုင်ရာ ဘက်လိုက်မှု၊ သက်ဆင်ကို အလေးပေး ဆက်ဆံမှုစွဲချက်များ အပါအဝင် နယ်ပယ် အသီးသီးတွင် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ထို့ပြင် ကာစီနိုလုပ်ငန်းများကို ဖျော်ဖြေရေး လုပ်ငန်းများအဖြစ် ခေါင်းစဉ်တပ်ကာ တရားဝင်ခွင့်ပြုရေး၊ ပြည်ပ နိုင်ငံသားများကို မြေနေရာ ငှားရမ်း အသုံးပြုခွင့်ကို ၉၉ နှစ်အထိ တိုးချဲ့ပေးရေး၊ မြေအောက်စီးပွားရေး လုပ်ငန်း များကို တရားဝင်ခွင့်ပြုရေး အစရှိသည့် အစီအစဉ်များသည် ဆန္ဒပြမှုများ ဖြစ်လာစေနိုင်သည့် အကြောင်းရင်းခံ များဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန် အစိုးရအဖွဲ့၏ ကြံ့ကြံ့ခံ ရပ်တည်နိုင်စွမ်းသည် နိုင်ငံနှင့် ပြည်သူ၏ ကောင်းကျိုးချမ်းသာကို လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်သည့် ပေတုန်တန်၏ လုပ်နိုင်စွမ်းအပေါ်တွင် မူတည်နေသည်။

ပေတုန်တန် အစိုးရအဖွဲ့အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအကျိုးစီးပွား သို့မဟုတ် အနည်းငယ်သော လူအုပ်စုများ၏ အကျိုး စီးပွားထက် ပြည်သူလူထု၏ အကျိုးစီးပွားကို ဖြစ်ထွန်းစေသည့် မူဝါဒများကို ချမှတ်နိုင်မည်ဆိုပါက၊ ပွင့်လင်းမြင် သာမှု၊ အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး အစရှိသည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို ခိုင်မာစွာ လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဆိုပါက ဆန္ဒပြမှုများကို ထိရောက်စွာ တားဆီးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့်သာ ပေတုန်တန် အစိုးရအဖွဲ့အတွက် ပြဿနာများကို ကျော်လွှားနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး အနာဂတ်တွင် အစိုးရအဖွဲ့ တည်မြဲရေးအတွက် စိတ်ချသေချာ စေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article

 ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၁

စပိန်အသင်းနဲ့ ဘာစီလိုနာအသင်းဂန္ထဝင် အင်နီယေစတာဟာ အသက် ၄၀ နှစ်အရွယ်မှာ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ဘောလုံးသမား ဘဝကနေ အနားယူသွားခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အဓိက ဆုဖလား အများအပြားကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ အင်နီယေစတာဟာ ဘောလွန်းဒီအောဆုရရှိဖို့ ထိုက်တန်တဲ့သူတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့တာပါ။ 

ဒါပေမယ့် အင်နီယေစတာဟာ ဒီဆုကို ရခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ ကစားသမားဘဝကို အဆုံးသတ်ခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ 

လာမာစီယာအကယ်ဒမီထွက် အင်နီယေစတာဟာ သူ့ရဲ့ကစားသမားဘဝမှာ ဒီဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိလို့ နောင်တမရဘူးလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ ၂၀၁၀ နဲ့ ၂၀၁၂ ဘောလွန်းဒီအော ဆုပေးပွဲတွေမှာ ဒုတိယနဲ့ တတိယ ရရှိခဲ့တာတွေက သူ့အတွက် အအောင်မြင်ဆုံး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာကတော့ ဘောလွန်းဒီအော စင်မြင့်ထက်မှာ လာမာစီယာအကယ်ဒမီထွက် ကစားသမား ၃ ဦး စလုံးရှိတာက သူ့အတွက် အနိုင်ရတာထက် ပိုပြီးကြီးမားတယ်လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ 

အင်နီယေစတာက "စင်မြင့်ပေါ်မှာ မက်ဆီ၊ ဇာဗီနဲ့ ကျနော်တို့ အတူရှိနေတဲ့ပုံက ကျနော့်အတွက်တော့ ဆုရတာ ထက် ပိုပြီးကြီးမားပါတယ်။ လာမာစီယာက ၃ ဦး စင်မြင့်ပေါ်မှာ ရှိနေတာက အကြီးမားဆုံးဆုပါပဲ။ ဆုရတဲ့ အရာထက်တောင် ပိုပါတယ်"လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ 

ဘောလွန်းဒီအောဆုပေးပွဲမှာ ဇာဗီ၊ မက်ဆီနဲ့အတူ အင်နီယေစတာကိုတွေ့ရစဉ်

အင်နီယေစတာဟာ စပိန်အသင်းက နယ်သာလန်အသင်းကို ၁ ဂိုး-ဂိုးမရှိနဲ့ အနိုင်ရခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ကမ္ဘာ့ဖလား ဗိုလ်လု ပွဲရဲ့အချိန်ပို ၁၁၆ မိနစ်မှာ စပိန်အသင်း ချန်ပီယံဖြစ်စေမယ့် သွင်းဂိုးကို သွင်းယူနိုင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် ၂၀၁၀ ဘောလွန်းဒီအောဆုကို အင်နီယေစတာ ရရှိသင့်တယ်လို့ ပြောခဲ့ကြပေမယ့် ဒီဆုကို မက်ဆီက မဲအသာနဲ့ ရရှိခဲ့တာပါ။ 

အင်နီယေစတာက သူဟာ ဒီဆုကို ရရှိချင်ပေမယ့် မရခဲ့တဲ့အပေါ် စိတ်မကောင်း မဖြစ်မိသလို ကစားသမားဘဝမှာ ရရှိခဲ့တဲ့ အောင်မြင်မှုတွေအတွက် အလွန်ပျော်ရွှင်တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ သူ့ရဲ့ဘောလုံးအပေါ် ကျွမ်းကျင်မှုတွေကြောင့် ချီးကျူးမှုတွေ အများကြီး ရခဲ့တဲ့သူဖြစ်ပြီး စပိန်နဲ့ ဘာစီလိုနာအသင်း အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့တာမှာ သူဟာ အဓိကအခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ခဲ့တဲ့သူပါ။ 

အင်နီယေစတာဟာ ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှာ ဘာစီလိုနာအသင်းကြီးအတွက် စတင်ပွဲဦးထွက်ခွင့်ရခဲ့တာဖြစ်ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်အထိ ကစားခဲ့တာပါ။ 

အင်နီယေစတာဟာ တစ်ရာသီအတွင်း ဆုလား ၃ လုံး နှစ်ကြိမ် ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ ဘာစီလိုနာအသင်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အင်နီယေစတာဟာ ဘာစီလိုနာအသင်းနဲ့ လာလီဂါဖလား ၉ ကြိမ်၊ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလား ၄ ကြိမ် အပါအဝင် ဆုဖလားပေါင်း ၃၅ ခုအထိ ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဘာစီလိုနာအသင်းနဲ့နောက်ဆုံးပွဲ ကစားအပြီး အင်နီယေစတာတစ်ယောက်တည်း ကွင်းထဲကျန်ခဲ့စဉ်

အင်နီယေစတာဟာ ဘာစီလိုနာအသင်းအတွက် နောက်ဆုံးပွဲကစားပြီးအချိန် နူးကမ့်ပ်ကွင်းကြီးထဲမှာ တစ်ဦးတည်း ထိုင်နေခဲ့တဲ့ ပုံရိပ်ဟာ ဝမ်းနည်းစရာကောင်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ ဘာစီလိုနာအသင်းကနေ ထွက်ခွာပြီးနောက် ဂျပန်ကလပ် ဗစ်ဆဲလ်ကိုဘီအသင်းနဲ့ စာချုပ် ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်အထိ ကစားခဲ့တာပါ။ အင်နီယေစတာဟာ ဗစ်ဆဲလ်ကိုဘီအသင်းနဲ့ ဂျေလိဂ်ဖလား အပါအဝင် ဆုဖလား ၃ လုံး ရယူနိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ ဂျပန်ကလပ်ကနေ ထွက်ခွာအပြီးမှာ ယူအေအီးကလပ် အီးမရိတ်စ်အသင်းမှာ တစ်ရာသီကြာ သာကစားကာ ထွက်ခွာခဲ့တာပါ။ 

ဘာစီလိုနာကွင်းလယ် ကစားသမားဟောင်းဟာ စပိန်လက်ရွေးစင်အသင်းအတွက် ၂၀၀၆ ခုနှစ်မှာ စတင်ပွဲ ထွက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်အထိ ပွဲပေါင်း ၁၃၁ ပွဲ ပါဝင်ကစားခဲ့ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ စပိန်အသင်းနဲ့ ၂၀၁၀ ကမ္ဘာ့ဖလား၊၂၀၀၈ နဲ့ ၂၀၁၂ ယူရိုချန်ပီယံဆုတို့ကို ကိုင်မြှောက်နိုင်ခဲ့ တာပါ။ အဲဒါကြောင့် အင်နီယေစတာဟာ သူ့ရဲ့ကစားသမားဘဝမှာ ဘောလွန်းဒီအောကလွဲပြီး အရာအားလုံးကို အောင်မြင်မှုရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာ ဂျပန်ကလပ်မှာ ကစားနေစဉ်

အင်နီယေစတာဟာ သူ့ရဲ့ကစားသမားဘဝမှာ အလွန်ကောင်းမွန်တဲ့ မှတ်တမ်းကောင်းတစ်ခုရှိခဲ့ပြီး ဒါကတော့ ကစားခဲ့တဲ့ပွဲပေါင်း ၁,၀၀၀ ကျော်မှာ အနီကတ်တစ်ကြိမ်မှ ပြသခံရခြင်း မရှိဘူးဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။ 

ဒီလိုမျိုးလုပ်နိုင်တဲ့ ကစားသမားဟာ အရေအတွက် အနည်းငယ်သာရှိပေမယ့် ဒီအထဲမှာ အင်နီယေစတာဟာ တစ်ဦးအနေနဲ့ ပါဝင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ ကစားသမားဘဝကနေ အနားယူခဲ့ပြီးဖြစ်တာကြောင့် နည်းပြ လောကထဲကို ဝင်ရောက်ဖို့ ခြေလှမ်းတွေ ပြင်ဆင်နေပြီဖြစ်တာပါ။ 

အင်နီယေစတာဟာ သူ့ရဲ့နည်းပြဘဝအစကို ဘာစီလိုနာ လူငယ်အသင်းတွေမှာ စတင်ဖို့ရှိနေပြီး ကစားသမား ဘဝမှာ အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့သလို နည်းပြဘဝမှာရော အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့် ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၅

စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်က ဟစ်ဇ်ဘိုလာခေါင်းဆောင် ဟက်ဆန် နာဆရာလာ (Hassan Nasrallah) လုပ်ကြံ သတ်ဖြတ်ခံရမှုနှင့်အတူ အစ္စရေးသည် ဂါဇာစစ်ပွဲကို အလွန် အတိမ်းအစောင်း မခံနိုင်သည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိစေရန် ဆွဲခေါ်သွားခဲ့သည်။

ဘေရွတ် (Beirut) မြို့တော် တောင်ဘက် ဆင်ခြေဖုံးရှိ လူနေထူထပ်သည့် နေရာတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အစ္စရေး၏ စစ်ဆင်ရေးအတွင်း ပေါင် ၂၀၀၀ အလေးချိန်ရှိ ဗုံးများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။

အစ္စရေးက လက်ဘနွန်တွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ အဖွဲ့ဝင်များ အသုံးပြုသည့် ပေဂျာများနှင့် စကားပြောစက်များကို အံ့အားသင့်ဖွယ် ဖောက်ခွဲတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ခေါင်းဆောင်ကို ချေမှုန်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုအချက်များအားလုံးကို ခြုံငုံသုံးသပ်ရမည်ဆိုပါက အစ္စရေးတွင် ကြီးမားသည့် နည်းဗျူဟာပိုင်းဆိုင်ရာ အသာစီးရမှုရှိနေသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာခေါင်းဆောင် ဟက်ဆန် နာဆရာလာကို တွေ့ရစဉ်

ထိုနည်းဗျူဟာများအပြင် အခြားနည်းဗျူဟာမြောက် စစ်ဆင်ရေးများကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တုန့်ပြန်တိုက်ခိုက်နိုင်စွမ်းကို ထိရောက်စွာ အားနည်းစေလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တိုက်ခိုက်ရေး အထူးတပ်ဖွဲ့ဖြစ်သည့် Radwan Force ၏ အမိန့် နာခံမှုအပိုင်းကို ကြီးမားသည့် ထိုးနှက်ချက်ဖြစ်ခဲ့သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တောင်ပိုင်းတပ်မှူး အလီ ကာရာကီ (Ali Karaki) လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရမှုသည် ကြီးမားသည့် ဆုံးရှုံးမှုဟု ထင်ရသော်လည်း ၎င်းသေဆုံးမှုသည် အစ္စရေး၏ မြို့များကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နေသည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ အဖွဲ့၏ စွမ်းရည်ကို ထိခိုက်ပုံမပေါ်ပေ။

အစ္စရေး၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဂါဇာစစ်ပွဲနှင့် လက်ဘနွန်တွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့နှင့်ဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခကို သီးခြားစီ ခွဲထားရန်ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအစိုးရကလည်း ထိုရည်မှန်းချက် အောင်မြင်အောင် လက်ဘနွန်တွင် တိုက်ခိုက်မှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

အစ္စရေးလေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် မီးလောင်နေစဉ်

ဟားမာ့စ်နှင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ကို သီးခြားစီ ခွဲထုတ်ပြီး တိုက်ခိုက်သည့် ရည်မှန်းချက် အောင်မြင်မည်ဆိုပါက ဟားမာ့စ်နှင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ ပါဝင်နေသော တော်လှန်ရေးဝင်ရိုးစွန်း အဖွဲ့ဝင်များအကြား သဘောထားကွဲလွဲမှုကို ဖန်တီးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း အစ္စရေးအတွက် အရဲစွန့်ရမည့် အချက်တစ်ခုမှာ မျှော်မှန်းထားသည်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် ရလဒ် ထွက်လာနိုင်မည့် အချက်ဖြစ်သည်။ အစ္စရေးသည် ၂၀၀၆ ခုနှစ်က လက်ဘနွန်နှင့်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် စစ်ပွဲပုံစံအတိုင်း ကြုံတွေ့လာရနိုင်သည်။

ထိုစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးက အင်အားကြီးခဲ့သော်လည်း ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့နှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ချိန်တွင် အရေးနိမ့်ခဲ့ သည်ဟု ယူဆခံခဲ့ရသည်။ 

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အင်အားခြင်း မမျှသည့် စစ်ပွဲ (asymmetric war) တွင် မဟာဗျူဟာမြောက် စိတ်ရှည် သည်းခံမှု၊ စစ်ပွဲရှည်ကြာမှုသည် အင်အားနည်းသည့်ဘက်မှ အနိုင်ရရှိနိုင်ပြီး အင်အားကြီးမားသော ပြိုင်ဘက် အတွက် အရင်းအမြစ်များ ကုန်ခန်းစေနိုင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေမျိုးတွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့ အနေဖြင့် ခေါင်းဆောင်များကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့်တိုင် အစ္စရေးနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ချိန်တွင် နောက်မဆုတ်ရန် အရေးကြီးသည်။ ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် လောင်းကြေးများ မြင့်မားလှသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ အနေဖြင့် နောက်ဆုတ်မည်ဆိုပါက ၎င်းတို့ကို ယုံကြည်နေသည့် ထောက်ခံသူများ၏ ယုံကြည်မှု ကို ဆုံးရှုံးရုံသာမက ၂၀၀၆ စစ်ပွဲနောက်ပိုင်း ထူထောင်ခဲ့သော မဟာဗျူဟာမြောက် အခြိမ်းအခြောက် အဟန့် အတားလည်း ပျက်စီးသွားမည်ဖြစ်သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာရဲ့ ဒုံးကျည်များကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် အသက်ရှင် ကျန်ရစ်နေဆဲဖြစ်သည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ခေါင်းဆောင်များသည် စစ်ပွဲကို အဆုံးအထိ တိုက်ခိုက်ဖွယ်ရှိနေသည်။

လက်ရှိအခြေအနေတွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် အစ္စရေးနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းကို ရှိရှိသမျှ ဒုံးကျည်များဖြင့် တိုက်ခိုက် မှုများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပင် လက်ဘနွန်နိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်လာသည့် အစ္စရေး၏ မြေပြင်ထိုးစစ်ကို ခုခံစစ်ဆင်နွှဲနေသည်။

အစ္စရေးစစ်တပ်အနေဖြင့် ပြင်းထန်သည့် ခုခံတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရဖွယ် မရှိသည့်တိုင် ကန့်သတ် မြေပြင် စစ်ဆင်ရေးကိုသာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကာ ထိုစစ်ဆင်ရေးသည် ယာယီသာဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အစ္စရေးသည် စစ်ဆင်ရေးကို ထပ်မံချဲ့ထွင်ရန် အစီအစဉ် ရှိ/မရှိကို ရွေးချယ်ရမည်ဖြစ်သည်။

အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့က ဆက်တိုက် တုန့်ပြန်နေမှုကြောင့် အင်ပြည့်အားပြည့် စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားမည့် အခြေအနေသို့ တွန်းပို့ရာ ရောက်နေသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် မြေပြင်စစ်ဆင်ရေးတွင် နည်းဗျူဟာမြောက် အသာစီးရမှုများ ရှိနေသည်။

လက်ဘနွန် နယ်မြေအတွင်း အစ္စရေး စစ်သားများ ရှိနေခြင်းကြောင့် အစ္စရေးလေတပ်သည် မိမိတို့ စစ်သားများကို မှားယွင်းပြီး လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခြင်း မဖြစ်စေရန် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကို လျှော့ချမည်ဖြစ်သည်။

အစ္စရေးလေတပ်၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သာမက မြေပြင်ရှိ အစ္စရေးစစ်သားများလည်း အန္တရာယ်ကြုံနိုင်သဖြင့် လေတပ်၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို လျှော့ချရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့တွင် လေယာဉ်ပစ် ဒုံးကျည်များ ရှိနေနိုင်သဖြင့် အစ္စရေးလေတပ်က လေယာဉ်များ အသုံးပြုမှုကို ကန့်သတ်ရဖွယ်ရှိသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် နောက်ထပ် အားသာချက်တစ်ခုမှာ လက်ဘနွန်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိ ကြမ်းတမ်းသည့် မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အနေအထားဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် ထိုမြေမျက်နှာ သွင်ပြင်ပေါ်တွင် အခက်အခဲမရှိ လှုပ်ရှားသွားလာနိုင်ပြီး ထိုဒေသ၌ ထောက်ပို့နှင့် စစ်ရေးအခြေခံ အဆောက်အအုံများစွာ ဆောက်လုပ်ထားသည်။

အစ္စရေး၀န်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုကို တွေ့ရစဉ်

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် အစ္စရေးနှင့် ရေရှည်တိုက်ပွဲ ဆင်နွှဲမည်ဆိုပါက နိုင်ငံရေး အကျိုးအမြတ်လည်း ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် အာရပ်များ၏ အကျိုးစီးပွားများကို ခိုင်မာစွာ ကာကွယ်ပေးနေသည့် အဖွဲ့အဖြစ် ၎င်းတို့၏ ပုံရိပ်ကို မြှင့်တင်နေသည်။

အစ္စရေးအတွက်မူ ရှည်ကြာသည့် စစ်ပွဲကို ဆင်နွှဲဖွယ်မရှိဘဲ ရှောင်ကြဉ်ဖွယ်ရှိသည်။ အစ္စရေး စစ်မှုထမ်းများ အသက်ဆုံးရှုံးခြင်းက အစ္စရေးအစိုးရအတွက် ဖိအားများ မြင့်တက်စေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အဆုံးသတ်တွင် တော်လှန်ရေး ဝင်ရိုးစွန်း မဟာမိတ်အဖွဲ့များအကြား သဘောထား ကွဲလွဲစေရန် လုပ်ဆောင်နေသည့် အစ္စရေး၏ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများသည် မှန်းချက်နှင့် နှမ်းထွက်မကိုက်သကဲ့သို့ ကြုံတွေ့ လာရနိုင်သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက်မူ အစ္စရေးနှင့် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းသည် အခြားလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ၏ ထောက်ခံမှုကို ပိုမိုရရှိရုံသာမက လက်ဘနွန်၊ ပါလက်စတိုင်းနှင့် အခြားနိုင်ငံများတွင်ရှိသည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ကွန်ရက်များကို ပိုပြီးစည်းလုံး ညီညွတ်စေမည်ဖြစ်သည်။

Source: Al Jazeera

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၄

၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ စတင်တည်ထောင်ပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ မေဂျာလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တဲ့ အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းဟာ မက်ဆီ မရောက်ခင်အချိန်ထိ အောင်မြင်မှုတွေနဲ့ ဝေးကွာပြီး ရလဒ်တွေ ဆိုးရွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းရဲ့ ပူးတွဲပိုင်ရှင်ဖြစ်တဲ့ ဒေးဗစ်ဘက်ခမ်းဟာ အသင်းကို အောင်မြင်မှုတွေ ရယူပေး နိုင်ဖို့အတွက် မက်ဆီကို ခေါ်ယူခဲ့ချိန်ကစပြီး အခုဆိုရင် အသင်းဟာ ဆုဖလား ၂ ခုအထိ ရယူနိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်တာပါ။ 

အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းဟာ မက်ဆီကို ခေါ်ယူနိုင်မှုနဲ့အတူ နည်းပြအဖြစ် မာတီနို၊ သူ့ရဲ့ ဘာစီလိုနာ အသင်းဖော် ဟောင်းတွေဖြစ်တဲ့ ဘက်စ်ကွက်စ်၊ အယ်လ်ဘာနဲ့ တို့ကို ခေါ်ယူပြီး အသင်းကို အမြင့်ဆုံး အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင် ဖို့ မျှော်လင့်ချက်ထားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

တကယ်လည်း အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းဟာ ၂၀၂၃ ရာသီမှာ အသင်းရဲ့ သမိုင်းတစ်လျှောက် ပထမဆုံးဆုဖလား ဖြစ်တဲ့ လိဂ်ဖလားကို ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းဟာ မေဂျာလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ရလဒ်ဆိုးပြီး ပလေးအော့ဖ် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယ်။ 

 မက်ဆီကို တွေ့ရစဉ်

အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းဟာ ၂၀၂၄ ရာသီမှာ ဆုဖလား အောင်မြင်မှုတွေ ပိုပြီးရယူနိုင်ဖို့အတွက် မက်ဆီရဲ့ ဘာစီလိုနာအသင်းဖော်ဟောင်း ဆွာရက်ဇ်နဲ့ လူငယ်ကစားသမားအချို့ကို ထပ်ပြီး အားဖြည့်ခဲ့တာပါ။ 

အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းရဲ့ စနစ်တကျ ပြင်ဆင်လုပ်ဆောင်မှုတွေကြောင့်ပဲ မေဂျာလိဂ်ရာသီ မကုန်ခင်မှာ သူတို့ရဲ့ ဒုတိယမြောက်ဆုဖလားအဖြစ် Supporters' Shield ဖလားကို ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

မက်ဆီဟာ ဒီရာသီမှာ ဒဏ်ရာကြောင့် အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းရဲ့ ပွဲတွေ အများအပြား လွဲချော်ခဲ့ပေမယ့် အသင်းရဲ့စုဖွဲ့မှုက ကောင်းမွန်ခဲ့တဲ့အတွက် ဆုဖလားကို ထိုက်ထိုက်တန်တန် ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

မက်ဆီဟာ ဒဏ်ရာကြောင့် ပွဲတွေလွဲချော်ခဲ့ပေမယ့် သူပါဝင်တဲ့အချိန်မှာ အင်တာမိုင်ယာမီ အသင်းအတွက် စွမ်းဆောင်ပေးခဲ့တဲ့ အရာတွေဟာ အလွန်ကောင်းမွန်ခဲ့တာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ 

မက်ဆီဟာ ဒီရာသီမှာ အင်တာမိုင်ယာမီ အသင်းအတွက် မေဂျာလိဂ် ၁၇ ပွဲ ပါဝင်ကစားခဲ့ပေမယ့် ၁၇ ဂိုးသွင်းပြီး ဂိုးဖန်တီးမှုက ၁၀ ကြိမ်အထိရှိခဲ့တာပါ။ 

မက်ဆီကို တွေ့ရစဉ်

အင်တာမိုင်ယာမီ အသင်းအတွက် မေဂျာလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ဂိုးအများဆုံး သွင်းယူခဲ့တဲ့ ဆွာရက်ဇ်တောင် မက်ဆီထက် ဂိုးပါဝင်ပတ်သက်မှုမှာ နည်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းရဲ့ ဆုဖလား အောင်မြင်မှုတွေမှာ မက်ဆီရဲ့အခန်းကဏ္ဍက အလွန်အရေးပါခဲ့ တာဖြစ်ပါတယ်။

မက်ဆီ အတွက်လည်း အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းနဲ့ ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ ဆုဖလား ၂ ခုကြောင့် သူ့ရဲ့ကစားသမားဘဝမှာ ကလပ်နဲ့ နိုင်ငံအသင်းအတွက် ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ ဆုဖလားဟာ ၄၆ ခုအထိ ရှိခဲ့တာပါ။ 

ဘောလုံးလောကမှာ ဆုဖလား အများဆုံးရယူနိုင်တဲ့ ကစားသမားစာရင်းမှာ မက်ဆီဟာ ဒုတိယနေရာမှာရှိနေတဲ့ ဘာစီလိုနာ အသင်းဖော်ဟောင်း အဲလ်ဗက်စ်ထက် ဆုဖလား ၂ ခု အသာရထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

မက်ဆီ အနေနဲ့ နောက်ထပ် ဆုဖလားတွေကို ထပ်ပြီး ရယူနိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင် ဘောလုံးလောကမှာ သူ့ရဲ့စံချိန်ကို ချိုးဖျက်ဖို့က အလွန်ခက်ခဲသွားတော့မှာပါ။ 

မက်ဆီကို တွေ့ရစဉ်

မက်ဆီဟာ ဒီရာသီမှာ အင်တာမိုင်ယာမီ အသင်းနဲ့အတူ ပထမရည်မှန်းချက် ပြီးမြောက်သွားပြီဖြစ်ပေမယ့် နောက်ထပ် အောင်မြင်မှုတွေကို ထပ်ပြီး ရယူပေးနိုင်ဖို့ ပစ်မှတ်ထားနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းဟာ မေဂျာလိဂ်ဖလား ပလေးအော့ဖ် ယှဉ်ပြိုင်ရဖို့ရှိနေပြီး ဒီပြိုင်ပွဲမှာသာ ချန်ပီယံ ဆုဖလားကို ရယူနိုင်မယ်ဆိုရင် အသင်းအတွက်တော့ သမိုင်းဝင် စံချိန်တင်တွေကို ထပ်ပြီးတင်နိုင်ဖို့ရှိနေတာပါ။ 

အင်တာမိုင်ယာမီ တစ်သင်းလုံးဟာ အောင်မြင်မှု ရယူနိုင်ဖို့အတွက် စိတ်ဓါတ်အမြင့်ဆုံးမှာ ရှိနေတာကြောင့် ဒီရာသီကို ဆုဖလား ၂ လုံးရယူပြီး အဆုံးသတ်နိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် ရှင်နာဝပ် (Paetongtarn Shinawatra) သည် ဖခင်ဖြစ်သူ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်ရှင်နာဝပ် (Thaksin Shinawatra) ကို သစ္စာခံသည့် မဟာဗျူဟာမြောက် တွေးခေါ်မြော်မြင်တတ်သူ ၅ ဦးပါဝင်သော မူဝါဒအကြံပေးများအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခန့်အပ်ခဲ့သည်။

အသက် ၆၇ နှစ်မှ ၈၁ နှစ်ကြား အရွယ်များဖြစ်သည့် နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြံ ရင့်ကျက်သော  ပညာရှင် ၅ ဦးသည် အသက် ၃၈ နှစ် အရွယ်သာရှိသေးသည့် နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံနည်းပါးသော ပေတုန်တန်ကို ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေး အပိုင်းနှင့် အစိုးရမူဝါဒချမှတ်မှု အပိုင်းများတွင် ကူညီလိမ့်မည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်ထားသည်။

စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ပေတုန်တန်၏ အမိန့်အရ ထိုမူဝါဒ အကြံပေးများအဖွဲ့ကို သက်ဆင်၏ ဝန်ကြီးချုပ် သက်တမ်းကာလဖြစ်သည့် ၂၀၀၁ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၆ ခုနှစ်အတွင်း စီးပွားရေးမူဝါဒ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သော ပန်ဆက် ဗင်ယာရတ် ပန်ဆက် (Pansak Vinyaratn. Pansak) က ဦးဆောင်မည်ဖြစ် သည်။

ဒုတိယခေါင်းဆောင်အဖြစ် သက်ဆင်၏ အယုံကြည်ရဆုံး လက်ထောက်များထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီးဟောင်း ဆူရာပွန် ဆူဘွန်လီ (Surapong Suebwonglee) က တာဝန်ယူမည်ဖြစ်သည်။

ကျန်အဖွဲ့ဝင် ၃ ဦးမှာ အမျိုးသား စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကောင်စီ (NESDC) ဥက္ကဋ္ဌ ဆူပါဝူ ဆိုင်ချင်ဝါ (Supavud Saicheua)၊ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး၏ အမြဲတမ်းအတွင်းဝန်ဟောင်း ထုံထန် ချန်ဒရန်ဆူ (Tongthong Chandransu) နှင့် တရားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ပွန်သက် သက်ကန်ဂျာနာ (Pongthep Thepkanjana) တို့ ဖြစ်သည်။

ထိုအကြံပေး ၅ ဦးသည် သက်ဆင် ဝန်ကြီးချုပ်လက်ထက်က ၎င်း၏ အတွင်းစည်းထဲမှ လူယုံများဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်နဲ့ဆရီသာကို တွေ့ရစဉ်

ဖြူးထိုင်းပါတီ၏ တရားဝင်ခေါင်းဆောင်သည် ပေတုန်တန် ဖြစ်သော်လည်း သက်ဆင်သည် ထိုပါတီ၏ နောက်ကွယ်မှ ကြိုးကိုင်သူဖြစ်ကြောင်း ယူဆခံထားရသည်။

ဘူရာဖာ (Burapha) တက္ကသိုလ်၏ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံနှင့် ဥပဒေရေးရာ မဟာဌာနမှ ကထိကဖြစ်သူ အိုလန် သင်ဘန်တီယို (Olarn Thinbangtieo) ကမူ ထိုအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်များသည် ပေတုန်တန်၏ ပုံရိပ်ကို မြင့်တက် စေရန်နှင့် အစိုးရအဖွဲ့အတွင်း ပေတုန်တန်၏ အတွေ့အကြုံနည်းပါးမှုကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ ကူညီပေးလိမ့်မည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

"အတွေ့အကြံများတဲ့ အကြံပေးအဖွဲ့ဟာ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ စွန့်ဦးတီထွင်သူတွေနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေရဲ့ ယုံကြည်မှုကို မြှင့်တင်နိုင်ပါတယ်။ သူတို့ကို ရာထူးခန့်အပ်တာဟာ ငယ်ရွယ်တဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ အားနည်းချက်တွေ ကို ဖာထေးပေးဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ပေတုန်တန်ရဲ့ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံ အားနည်းချက်ကြောင့် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်တွေ ကို မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါတယ်" ဟု အိုလန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်များသည် ပေတုန်တန်အပေါ် လူထု၏ ယုံကြည်မှုကို တည်ဆောက်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး ပေတုန်တန်ကို သက်ဆင်က ကြိုးကိုင်နေသည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲချက်များကို လွင့်ပြယ်စေရန် အထောက်အကူ ပြုပေးနိုင်လိမ့်မည်ဟုလည်း အိုလန်က ဆိုသည်။

ပေတုန်တန်၏ မူဝါဒအကြံပေးအဖွဲ့ အကြီးအကဲဖြစ်သည့် ပန်ဆက်သည် အဖွဲ့ဝင်များထဲတွင် အသက်အကြီးဆုံး ဖြစ်ပြီး သူ့အသက်သည် ၈၁ နှစ်အရွယ်ရှိပြီဖြစ်သည်။

သူသည် စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးတွင် ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး လန်ဒန်တက္ကသိုလ်မှ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေပညာဖြင့် ဘွဲရရှိခဲ့သူဖြစ်သည်။

သူသည်  Krungthai ဘဏ်တွင် အသက်မွေးဝန်းကြောင်း အလုပ်ကို စတင်ခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် မီဒိယာဘက်သို့ ကူးပြောင်းခဲ့ကာ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ထုတ်ဝေသည့် Bangkok World သတင်းစာတွင် သတင်းထောက်အဖြစ် စတင် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။

 သက်ဆင်နဲ့ ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်တွင် Jaturat အမည်ရှိ လစဉ်ထုတ် မဂ္ဂဇင်းကို ထူထောင်ခဲ့ပြီးနောက် ၅ နှစ်အကြာတွင် ထိုမဂ္ဂဇင်းသည် အပတ်စဉ်ထုတ် သတင်းစာအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။

၁၉၇၆ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလက စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ၎င်း၏ လက်ဝဲယိမ်း အပတ်စဉ်ထုတ် သတင်းစာသည် ရပ်နားသွားခဲ့ကာ ပန်ဆက်သည် လူ့အသိုင်းအဝိုင်းအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှု တစ်ခုအဖြစ် တံဆိပ် ကပ်ခံခဲ့ရပြီး အကျဉ်းချခံခဲ့ရသည်။

အမေရိကန်အစိုးရ၏ မေတ္တာရပ်ခံချက်ကြောင့် နောက်ပိုင်းတွင် ပန်ဆက်သည် ပြန်လည်လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ 

ထောင်မှလွှတ်မြောက်ခဲ့ပြီးနောက် ပန်ဆက်သည် နိုင်ငံအတွင်းမှ ထွက်ခွာက အမေရိကန်တွင် ၂ နှစ်ကျော် နေထိုင်ခဲ့ပြီး ထိုင်းသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။

၁၉၈၈ ခုနှစ်က ချတ်တီချိုင်း ချွန်ဟာဗန် (Chatichai Choonhavan) အစိုးရလက်ထက်တွင် ပန်ဆက်သည် ဝန်ကြီးချုပ်၏ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။

၂၀၀၁ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၆ ခုနှစ်အတွင်း သက်ဆင်၏ စီးပွားရေးအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ ချိန်ကလည်း ပန်ဆက်သည် သက်ဆင်နောမစ် (Thaksi nomics) ဟု လူသိများသည့် သက်ဆင်၏ စီးပွားရေး အတွေးအမြင်ဆိုသည့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးမူဝါဒဖြင့် ချီးကျူးခံခဲ့ရသည်။

ထို့ပြင် ပန်ဆက်သည် သက်ဆင်၏ နယ်ရုပ်များအဖြစ် ရှုမြင်ခံခဲ့ရသည့် ဆာမက် ဆွန်ဒါရာဝီ (Samak Sundaravej) နှင့် ယင်းလပ်ရှင်နာဝပ် (Yingluck Shinawatra) တို့၏ အစိုးရအဖွဲ့များတွင်လည်း အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် အဖြစ် ပါဝင်ခဲ့သည်။

ဖြူးထိုင်းပါတီ ဦးဆောင်သည့် အစိုးရတွင် ပေတုန်တန် မတိုင်မီ ယခင် ဖြူးထိုင်းပါတီ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သည့် ဆရီသာ သာဗီဆင် (Srettha Thavisin) လက်ထက်တွင်လည်း ပန်ဆက်သည် အမျိုးသား အာဏာအပျော့ မဟာဗျူဟာ ကော်မတီတွင် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့ပြီး ထိုအချိန်က ပေတုန်တန်သည် ထိုကော်မတီ ၏ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်များအဖွဲ့၏ ဒုတိယခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည့် ဆူရာပွန် (၆၇ နှစ်) သည်လည်း သက်ဆင် အစိုးရလက်ထက်တွင် သတင်းအချက်အလက်နှင့် ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာ(ICT)ဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

ဆာမက် အစိုးရအဖွဲ့ လက်ထက်ကလည်း ဒုဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့ပြီး ဆရီသာ အစိုးရ၏ အာဏာအပျော့ ကော်မတီတွင်လည်း အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့သည်။

ဒေါက်တာ ဆူရာပွန်သည် မဟီဒေါလ် တက္ကသိုလ် (Mahidol University) တွင် ဆေးပညာဖြင့် ဘွဲရခဲ့ပြီး ချူလာလောင်ကွန်း တက္ကသိုလ် (Chulalongkorn University) တွင် စီးပွားစီမံ မဟာဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့သည်။

သူသည် နိုင်ငံရေးလောကထဲ မဝင်ရောက်မီ ဆေးပညာ ကတိကတစ်ဦးအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့ပြီး မဟီဒေါတက္ကသိုလ် ၏ ဆေးပညာမဟာဌာနတွင် ဒုတိယမဟာဌာနမှူးအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည်။

ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ICT ဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည့် ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လတွင် သက်ဆင်မိသားစု ပိုင်ဆိုင် သည့် Shin Satellite Plc ကုမ္ပဏီနှင့် သဘောတူညီမှုတစ်ခုတွင် အမှားအယွင်း ပြုလုပ်ခဲ့မှုဖြင့် တရားရုံးချုပ်၏ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာဌာနက ဆူရာပွန်ကို ထောင်ဒဏ် ၁ နှစ်ချမှတ်ခဲ့သည်။

အသက် ၆၇ နှစ်အရွယ် ဆူပါဝူသည်လည်း စီးပွားရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေးနယ်ပယ်တွင် ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးဖြစ်သည်။ 

သူသည် Phatra Securities Plc ကုမ္ပဏီတွင် သုတေသီအကြီးအကဲနှင့် အမှုဆောင် မန်နေဂျင်းဒါရိုက်တာအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည်။ 

လက်ရှိတွင် သူသည် အမျိုးသား စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကောင်စီ (NESDC) ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိသည်။

နောက်ထပ် အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးမှာ အသက် ၆၉ နှစ်အရွယ် ထုံထန် ဖြစ်ပြီး သူသည် သက်ဆင်၏ ညီမဖြစ်သူ ယင်းလပ်၏ အစိုးရလက်ထက်တွင် ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး၏ အမြဲတမ်းအတွင်းဝန်အဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည်။

ထို့ပြင် သူသည် ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်၏ ဥပဒေမဟာဌာနတွင် ဌာနမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး သက်ဆင်၏  ယောက်ဖတော်စပ်သည့် ဝန်ကြီးချုပ် ဆွမ်ချိုင်း ဝေါင်ဆဝတ် (Somchai Wongsawat) ၏ အစိုးရ အဖွဲ့ လက်ထက်တွင် တရားရေးအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

ပေတုန်တန် မတိုင်မီ ယခင်ဝန်ကြီးချုပ် ဆရီသာ လက်ထက်တွင်လည်း သူသည် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သူဖြစ်သည်။

နောက်ဆုံးအဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးဖြစ်သည့် တရားသူကြီးဟောင်း ပွန်သက် (၆၈ နှစ်) သည် သက်ဆင် လက်ထက်က တရားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ယင်းလပ် လက်ထက်တွင် ဒုဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ပညာရေးဝန်ကြီး အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် သူသည် သက်ဆင်၏ အကျင့်ပျက်ခြစားမှု စွဲချက်များနှင့် ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် သက်ဆင်၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူအဖြစ် ခန့်အပ်ခံခဲ့ရသည်။

Source: Thai PBS World