CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၉

တရုတ်ဗဟိုဘဏ်သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် နွေဦးရာသီက ဟန်ကျိုး (Hangzhou) မြို့တွင် နိုင်ငံတကာ ငွေကြေး လဲလှယ်မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် Bretton Woods သဘောတူညီချက်၏ နှစ်ပေါင်း ၈၀ ပြည့် အထိန်းအမှတ် အခမ်းအနား ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

Bretton Woods သဘောတူညီချက်သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးမူဘောင်တစ်ခုကို ဖော်ဆောင်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (IMF) ကဲ့သို့ အင်စတီကျူးရှင်းများသည် အနောက်နိုင်ငံများ၏ အကျိုးစီးပွားများ ကိုသာ ကိုယ်ကျိုးပြုသည့် အဖွဲ့များဖြစ်သည်ဟု တရုတ်ဗဟိုဘဏ်၏ လက်အောက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ရှူအန် ချန်နန် (Xuan Changneng) လို ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့တောင်ခြမ်းသည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး၏ ထက်ဝက်ကျော် ရှိနေမှုနှင့်အတူ မဲပေးပိုင်ခွင့်များသည် မျက်မှောက် ခေတ်ကမ္ဘာ၏ အရှိတရားကို ထင်ဟပ်စေခြင်း မရှိတော့ကြောင်း ရှူအန်က ပြောသည်။

အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံတကာ ဆွေးနွေးပွဲများ၊ အစည်းအဝေးပွဲများတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အက်စ် ဂျိုင်ရှန်ကာ (S. Jaishankar) သည် ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများသာ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ ဖြစ်သည်ဆိုသည့် အနောက်အုပ်စု၏ ယူဆချက် သို့မဟုတ် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ ချက်ချင်းဖြေရှင်းရမည့် ပြဿနာများကို အနောက်အုပ်စုက အာရုံစူးစိုက်မှုနည်းပါး ခြင်း အစရှိသည့် အခြေအနေများကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။

ဂျိုင်ရှန်ကာ၏ ထိုအတွေးအမြင်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုနည်းပါးသည့် နိုင်ငံများ၏ အသံကို ကျယ်လောင်စွာ ထွက်ပေါ် စေခဲ့သည်။

အာရှ အင်အားကြီး နိုင်ငံများဖြစ်သည့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယအကြားသည် ကမ္ဘာ့တောင်ခြမ်းဒေသ၏ နှလုံးသည်းပွတ်၊ ဒေသခံများ၏ ထောက်ခံမှုနှင့် ခေါင်းဆောင်မှုကဏ္ဍအတွက် ယှဉ်ပြိုင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ယှဉ်ပြိုင်နေရင်းမှ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်တို့သည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် မတူကွဲပြားသည့် အင်အားများနှင့် မတူညီသော ပုံစံများကို ဆောင်ကြဉ်းနိုင်ခဲ့ကြသည်။

အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်တို့သည့် COVID-19  ကပ်ရောဂါ ကာလက အလွန်ထိရောက်သော mRNA ကာကွယ်ဆေးများ ဖြန့်ချိမှု မမျှတခဲ့သည့် အခြေအနေကို တူညီစွာ မကျေနပ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ၎င်းတို့၏ မကျေနပ်ကြောင်း ဖော်ပြချက်များမှာ တူညီခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ ဥပမာ ပြရမည်ဆိုပါက အခြေအနေ တစ်ရပ်ကို သဘောထားချင်းတူညီစွာ ဆန့်ကျင်ခဲ့သော်လည်း ဆန့်ကျင်ပုံ ဆန့်ကျင်နည်းမှာ ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်ဖြင့် တူညီခြင်းမရှိပေ။

တရုတ်က ကျင့်သုံးခဲ့သည့် စနစ်သည် အလွန်စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသည်ကို လက်ခံရမည်ဖြစ်သည်။ 

တရုတ်နိုင်ငံကဲ့သို့ ဆင်းရဲတွင်းထဲမှ လျှင်မြန်စွာ ရုန်းထွက်နိုင်ခဲ့ဖူးသည့်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံမှ မရှိခဲ့ဖူးပေ။

အိန္ဒိယနဲ့တရုတ် ကုန်သွယ်မှုကိုပြထားစဉ်

၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်ကတည်းက တရုတ်၏ ကျေးလက်ဒေသနေ လူအများစုသည် လယ်ယာမြေများကို စွန့်ခွာပြီး မြို့ပြစက်မှု လုပ်ငန်းများတွင် လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသည်။

သိန်းနှင့်ချီသည့် စက်မှုလုပ်သားများသည် ပြည်တွင်း စျေးကွက်များသာမက နိုင်ငံတကာ စျေးကွက်များအတွက်ပါ ရောင်းချသည့် ကုန်စည်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။

တရုတ်စက်ရုံများသည် အရည်အသွေးမြင့် ထုတ်ကုန်များကို စတင်ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ ချမ်းသာသည့် ဝယ်သူများကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ 

အထူးသဖြင့် အရည်အသွေးကောင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများကို စျေးနှုန်းချိုသာစွာဖြင့် ဝယ်ယူနိုင်ရန် တရုတ်က လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကုန်စည်အများအပြား ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းတွင်လည်း တရုတ်ကို မည်သည့် နိုင်ငံကမျှ မယှဉ်နိုင်ပေ။

မျက်မှောက်ခေတ်တွင် တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် မနက်ဖြန် ရောင်းချမည့် ကုန်ပစ္စည်းများကို ယနေ့တွင် နေ့ချင်းပြီး ထုတ်လုပ်နိုင်မည့်နိုင်ငံမှာ တရုတ်နိုင်ငံသာ ရှိသည်ဟု ပြောရမလိုဖြစ်နေသည်။

စက်သုံးဆီ အသုံးပြုသည့်ကားထက် လျှပ်စစ်ကားများက ခေတ်စားလာမှုနှင့်အတူ  တရုတ်ကုမ္ပဏီများသည် လျှပ်စစ်ကားများအတွက် လိုအပ်သော ဘက်ထရီများကို ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် နည်းပညာရှိနေပြီဖြစ်သည်။

နည်းပညာသည် အချိန်နှင့်အမျှ အလုပ်အကိုင် တိုးတက်မှုနှုန်း နှေးကွေးလာမည်ဆိုသည့်တိုင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စက်ရုံအခြေပြု စီးပွားရေးသည် အခြားစီးပွားရေး မော်ဒယ်များထက် ကောင်းမွန်နေဆဲဖြစ်သည်။

ဥပမာ ပြရမည်ဆိုပါက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွင် ပုဂ္ဂလိက အလုပ်အကိုင်များ၏ အကြီးမားဆုံး ရင်းမြစ်မှာ တောင်ကိုရီးယား၏ ဆိုးလ်မြို့တော် အခြေစိုက် Youngone ကုမ္ပဏီဖြစ်ပြီး Patagonia နှင့် The North Face ကဲ့သို့သော အမှတ်တံဆိပ်များအတွက် တန်ဖိုးအမြင့်ဆုံး ဆောင်းရာသီ အဝတ်အထည်များကို အထည်ချုပ် ဝန်ထမ်းပေါင်း ၇၀,၀၀၀ ကျော်ဖြင့် ချုပ်လုပ်နေသည်။

သို့သော် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အထည်ချုပ်ဝန်ထမ်းများ၏ သားသမီးများသည် ဆေးကျောင်းတက်ရန် စီစဉ်ထားကြ သည်။

Youngone ကုမ္ပဏီနှင့် ၎င်း၏ လုပ်ငန်းများကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သည် ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် ဝင်ငွေ အလယ်အလတ် ရှိသော နိုင်ငံဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်က တွက်ချက်ထားသည်။

ထိုအချိန်အတောအတွင်း အိန္ဒိယသည် ၎င်း၏ စီးပွားရေးကို ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများအပေါ် အခြေတည်ပြီး ထူထောင်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယနဲ့တရုတ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကို တွေ့ရစဉ်

နည်းပညာသည် ကုန်ထုတ်စွမ်းအားကို မြှင့်တင်နိုင်ပြီး အလုပ်အကိုင်များကို ရှားပါးစေသည့် အချက်အရ အိန္ဒိယ အတွက် ၎င်း၏ စီးပွားရေးမော်ဒယ်ကို အသွင်ကူးပြောင်းရန် နောက်ကျသွားပြီဟု ပြောနိုင်သည်။

ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး လျှပ်စစ်ပစ္စည်များ ထုတ်လုပ်သည့်  Foxconn ကုမ္ပဏီသည် တရုတ်တွင် ဝန်ထမ်းပေါင်း ၃၀၀,၀၀၀ ဖြင့် စက်ရုံများ တည်ဆောက်ခဲ့သကဲ့သို့ အိန္ဒိယတွင် စက်ရုံများ တည်ဆောက်လိမ့်မည် မဟုတ်ပေ။

မျက်မှောက်ခေတ်တွင် အိန္ဒိယသည် ကုန်ထုတ်စွမ်းအားပိုင်း အားနည်းသဖြင့် မနက်ဖြန်အတွက် လိုအပ်သည့် ပစ္စည်းများကို ယနေ့ ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းတွင် တရုတ်နှင့် မယှဉ်နိုင်ပေ။ တချို့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများသည် အိန္ဒိယ အတွက် စမ်းကြည့်၍ပင် မသင့်တော်သည့် လုပ်ငန်းများရှိသည်။

ဥပမာအားဖြင့် ဆိုလာပြားများ ပြုလုပ်ရာတွင် လုပ်သား အနည်းငယ် လိုအပ်သော်လည်း ငွေအမြောက်အမြား လိုအပ်သည်။ အိန္ဒိယတွင် အရင်းအနှီး များပြားသောကြောင့် ဆိုလာပြားများ ထုတ်လုပ်ခြင်းသည် အကောင်းဆုံး ရွေးချယ်မှု မဟုတ်ပေ။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်မည့်အစား အိန္ဒိယသည် ၎င်း၏ ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော လူငယ် အများအပြားအတွက် အလုပ် အကိုင်ဖန်တီးရန် ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်သင့်သည်။

ကမ္ဘာက သတိမထားမိသော်လည်း အိန္ဒိယလူမျိုး အများစုက သတိထားမိသည့် အချက်ရှိသည်။

ထိုအချက်မှာ ဇန်နဝါရီလက အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျိုင်ရှန်ကာ (Jaishankar) သည် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ၏ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲတွင် ရှေ့ဆုံးတန်းထိုင်ခုံတွင် ထိုင်နေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သူသည် ထိုထိုင်ခုံနေရာတွင် ထိုင်ရမည် မဟုတ်သော်လည်း ဂျိုင်ရှန်ကာက နေရာရွှေ့ပြောင်းရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ 

ဆန့်ကျင်ဘက် အနေဖြင့် တရုတ်၏ ဒုသမ္မတသည် ဂျိုင်ရှန်ကာ၏ အနောက်တွင် ထိုင်နေသည့် အချက်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံသား အများစုက သတိထားမိခဲ့သည်။

ထို့ပြင် အိန္ဒိယ၏ ဘောလိဝုဒ် ရုပ်ရှင်များနှင့် ဂီတများကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက အားပေးနှစ်သက်မှုနှင့်အတူ အိန္ဒိယ သည် ပါဝါအပျော့ကို နားလည်နိုင်သည့်အတွက် ကြီးမားသော အားသာချက်တစ်ခု ဖြစ်သည်။

တရုတ်ကမူ ရုပ်ရှင်ကားများကို ဆင်ဆာ ဖြတ်ထားမှုနှင့်အတူ အာဏာအပျော့ ကျင့်သုံးမှုတွင် အိန္ဒိယလောက် အားကောင်းခြင်းမရှိပေ။

အချုပ်ဆိုရပါမူ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေး အခြေအနေနှင့် ပြည်တွင်း စျေးကွက်ကို ပြည်ပ၏ ယှဉ်ပြိုင်မှုမှ ကာကွယ်ရေးဝါဒအရ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယသည် ကမ္ဘာ့တောင်ခြမ်းကို တစ်နိုင်ငံချင်းစီ ဦးဆောင်နိုင်ရန် ခက်ခဲလှ သည်။

ထို့ကြောင့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့သည် အပြန်အလှန် မှီခိုအားထားခြင်းသည်သာ လက်တွေ့ကျသည့် ချဉ်းကပ်မှု ဖြစ်ပေသည်။

Source: Nikkei Asia

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၇

ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်တွေအတွင်းမှာ ဖီနာဘာချီအသင်းနည်းပြ မော်ရင်ဟိုက သူတို့ကို လူမျိုးရေး ခွဲခြားတယ် ဆိုပြီး ဂါလာတာစာရေးအသင်းက စွပ်စွဲမှုပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သတင်းဟာ မီဒီယာတွေရဲ့ အထက်မှာ ခေါင်းကြီးပိုင်းအဖြစ် နေရာယူထားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဖီနာဘာချီအသင်းနဲ့ ဂါလာတာစာရေးအသင်းတို့ ကစားခဲ့တဲ့ အစ္စတန်ဘူလ် ဒါဘီပွဲစဉ်အပြီးမှာ ဂါလာတာစာရေး အသင်းရဲ့ အရန်ခုံတန်းဟာ "မျောက်တွေလို ခုန်ပေါက်နေတယ်"လို့ မော်ရင်ဟိုက မှတ်ချက်ပေးခဲ့တာပါ။ 

မော်ရင်ဟိုရဲ့ မှတ်ချက်စကားအပေါ် ဂါလာတာစာရေးအသင်းက ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ အရေးယူမှုတွေ ပြုလုပ်မယ် ဆိုပြီး ထုတ်ပြန်ခဲ့သလို မော်ရင်ဟိုနဲ့ ဖီနာဘာချီအသင်းတို့ကလည်း ဂါလာတာစာရေးအသင်းကို တရားစွဲဆိုမှုတွေ ပြန်လည်ပြုလုပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

တူရကီလိဂ်မှာ ပြိုင်ဆိုင်မှုပြင်းထန်တဲ့ ဂါလာတာစာရေးအသင်းနဲ့ ဖီနာဘာချီအသင်းတို့ဟာ မော်ရင်ဟိုရဲ့ ဖြစ်ရပ် အတွက်လည်း အပြိုင်အဆိုင် ဖြစ်ခဲ့ကြတာပါ။ 

မော်ရင်ဟိုကို တွေ့ရစဉ်

လူမျိုးရေး ခွဲခြားတယ်လို့ စွပ်စွဲခြင်းခံထားရတဲ့ မော်ရင်ဟိုဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက Sky Sports နဲ့ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အင်တာဗျူးမှာ သူဟာ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

မော်ရင်ဟိုက "ဂါလာတာစာရေးအသင်းက ကျနော့်ကို တိုက်ခိုက်တဲ့ နည်းလမ်းမှာ လိမ္မာပါးနပ်မှု မရှိပါဘူး။ သူတို့ဟာ ကျနော့်ရဲ့အတိတ်ကို မသိခဲ့ပါဘူး။ အာဖရိကလူမျိုးတွေ၊ အာဖရိက ကစားသမားတွေ၊ အာဖရိက ပရဟိတ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့အတူ အာဖရိကနဲ့ ကျနော့်ရဲ့ ဆက်နွယ်မှုကို သူတို့မသိခဲ့ကြပါဘူး"လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ 

တကယ်လည်း မော်ရင်ဟိုဟာ သူကိုင်တွယ်ခဲ့တဲ့ အသင်းတိုင်းမှာ အာဖရိက ကစားသမားတွေနဲ့ အလွန် ရင်းနှီး ကျွမ်းဝင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို ကိုင်တွယ်ခဲ့ချိန်က ဒရော့ဘာ၊ အက်ဆီယန်၊ ကာလူး၊ မီခေးလ်တို့နဲ့ မော်ရင်ဟိုရဲ့ ဆက်ဆံရေးကို မြင်တွေ့ခဲ့ရမယ်ဆိုရင် မော်ရင်ဟိုက လူမျိုးရေးခွဲခြားတဲ့ သူမဟုတ်ဘူးဆိုတာ မြင်တွေ့ရမှာပါ။ 

မော်ရင်ဟိုနဲ့ ဒရော့ဘာကို တွေ့ရစဉ်

မော်ရင်ဟိုကို ဂါလာတာစာရေးအသင်းက စွပ်စွဲခဲ့ချိန်မှာ ဒရော့ဘာနဲ့ အက်ဆီယန်တို့ဟာ သူတို့ရဲ့နည်းပြ ဘက်ကနေ ရပ်တည်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

မော်ရင်ဟိုက သူ့ကစားသမားဟောင်းတွေရဲ့ အသံဟာ အလွန်အရေးကြီးတဲ့ အသံဖြစ်တယ်လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ 

ဒါအပြင် မော်ရင်ဟိုက သူ့ဆီမှာ မကောင်းတဲ့ အရည်အချင်းတွေရှိပေမယ့် လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုတော့ မပါဝင်ဘူးလို့ အင်တာဗျူးမှာ ထည့်သွင်းပြောခဲ့ပါတယ်။ 

မော်ရင်ဟိုက "လူတစ်ဦးအနေနဲ့ ကျနော်က ဘယ်သူလဲဆိုတာကို လူတိုင်းသိပါတယ်။ ကျနော့်ရဲ့ မကောင်းတဲ့ အရည်အချင်းကိုလည်း လူတိုင်းသိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လူမျိုးရေးခွဲခြားတာက ကျနော့်ရဲ့ မကောင်းတဲ့ အရည်အချင်းတွေထဲက တစ်ခုမဟုတ်ပါဘူး။ လုံးဝကို ဆန့်ကျင်ဘက်ပါ။ အရေးကြီးဆုံးက ကျနော်က ဘယ်သူလဲဆိုတာ ကျနော်သိပါတယ်။ လူမျိုးရေးခွဲခြားတယ်လို့ စွပ်စွဲတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုဟာ ဆိုးရွားတဲ့ ရွေးချယ်မှုတစ်ခုပါ"လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ 

မော်ရင်ဟိုကို တွေ့ရစဉ်

မော်ရင်ဟိုဟာ ဖီနာဘာချီအသင်းကို ရောက်ရှိလာပြီးကတည်းက အဖြစ်အပျက် အများအပြားဖြစ်ခဲ့ပြီး လူမျိုးရေး ခွဲခြားတယ်လို့ စွပ်စွဲမှုဟာ နောက်ဆုံးဖြစ်ခဲ့တဲ့ အရာဖြစ်ပါတယ်။ 

မော်ရင်ဟိုဟာ ဒီမတိုင်ခင်က တူရကီဒိုင်တွေနဲ့ ဘောလုံးတာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ စံနှုန်းတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ခဲ့တာကြောင့် ပွဲပယ်နဲ့ ဒဏ်ကြေးငွေတွေ ချမှတ်ခြင်းခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

မော်ရင်ဟို အနေနဲ့ လက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ လူမျိုးရေး ခွဲခြားမှုပြဿနာကို ထပ်ပြီး ဖြေရှင်းရဖို့ ရှိနေတာပါ။ 

မော်ရင်ဟိုဟာ ဖီနာဘာချီအသင်းကို အောင်မြင်မှုတွေ ရယူပေးဖို့ တူရကီကို ရောက်လာခဲ့ပေမယ့် အဖြစ်အပျက် အများကြီးကို ရင်ဆိုင်နေရပြီး ဒါတွေကို ကြံ့ကြံ့ခံ ရင်ဆိုင်နိုင်မလား ဒါမှမဟုတ် ရာသီအကုန်မှာ ထွက်ခွာသွား မလား ဆိုတာတော့ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဇန်နဝါရီလက စပို့တင်းလစ္စဘွန်းအသင်းကနေ ရောက်ရှိလာခဲ့တဲ့ ပေါ်တူဂီကွင်းလယ်လူ ဘရူနို ဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို ရောက်ရှိလာကတည်းကနေ အခုအချိန်ထိ အသင်းအတွက် မရှိမဖြစ် အလွန်အရေးပါတဲ့ ကစားသမား ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ငြင်းလို့မရပါဘူး။ 

အသင်းခေါင်းဆောင် ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ဝေဖန်မှု အခံရဆုံး ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ပေမယ့် သူကတော့ အသင်းအတွက်သာ အကောင်းဆုံး အာရုံစိုက်နေတဲ့သူပါ။ 
ဂန္ထဝင်နည်းပြကြီး ဆာအဲလက်စ် ဖာဂူဆန်နောက်ပိုင်း ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ နာမည်ကြီး ကစားသမား အများအပြားကို ခေါ်ယူခဲ့ပေမယ့် ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်လောက် အသင်းအပေါ် အကျိုးပြုနိုင်တဲ့ ကစားသမားဟာ လက်ချိုးပြီးရေတွက်လို့ရပါတယ်။ 

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ကို တွေ့ရစဉ်

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကစားတဲ့ ပွဲတိုင်းကို ပါဝင်ကစားချင်ပြီး ပွဲတိုင်းကိုလည်း ရေကုန် ရေခမ်းကစားတဲ့ ကစားသမားမျိုးပါ။ လက်ရှိအချိန်မှာ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်လောက် အသင်းအပေါ် ပေးဆပ်ပြီး ကစားတဲ့ ကစားသမားတွေဟာ နည်းပါးနေတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ အသင်းဖော်တွေ အားမလိုအားမရ ဖြစ်တာကြောင့် စိတ်ပျက်လက်ဖြစ်တဲ့ သူ့ရဲ့ခန္ဓာကိုယ် ဘာသာစကားကိုတော့ ဘောလုံးပွဲ ဝေဖန်သူတွေနဲ့ ကစားသမားဟောင်းတွေက နှစ်သက်မှု မရှိကြပါဘူး။ 

ဒါပေမယ့် ပေါ်တူဂီကွင်းလယ်လူဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို ကိုင်တွယ်တဲ့ နည်းပြတိုင်းရဲ့အဓိက ကစားသမား အဖြစ် အမြဲတမ်းရှိနေမယ့် စွမ်းဆောင်ရည်ကို ပြသနေတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီနေ့ခေတ် ဘောလုံးလောကမှာ ကစားသမား အများအပြားဟာ ဒဏ်ရာကြောင့် မကြာခဏဆိုသလို အနားယူ နေကြပေမယ့် ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ကတော့ ဒဏ်ရာကြောင့် လွဲချော်တဲ့ပွဲက အလွန်နည်းပါးခဲ့တာပါ။

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ဒဏ်ရာရနေရင်တောင် ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် ပါဝင်ကစားပေးဖို့ အကောင်းဆုံး ကြိုးစားတဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ကို တွေ့ရစဉ်

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ပါဝင်ကစားတဲ့ ပွဲတိုင်းတော့ အကောင်းဆုံး ခြေစွမ်းပြသနိုင်ခြင်းမရှိဘဲ အလွဲလွဲ အချော်တွေရှိနေပေမယ့် ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ သူ့အပေါ် မှီခိုနေရတယ်ဆိုတဲ့ အချက်တွေတော့ ရှိနေတာပါ။ 

အနီးစပ်ဆုံးပြောရရင် အစ်စဝှစ်ချ်အသင်းကို အနိုင်ရတဲ့ပွဲမှာ ယူနိုက်တက်အသင်း ရရှိခဲ့တဲ့ ၃ ဂိုးစလုံးဟာ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ရဲ့ တည်ကန်ဘောတွေ ကနေတဆင့် ရရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ဒီရာသီ ယူနိုက်တက်အသင်းရရှိခဲ့တဲ့ သွင်းဂိုးတွေထဲမှာ ၂၃ ဂိုး ပါဝင်ပတ်သက်မှုရှိခဲ့တာပါ။

အာဆင်နယ်အသင်း ကစားသမားဟောင်း အီယန်ရိုက်က ဘရူနိုသာမရှိရင် ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ တန်းဆင်းဇုန် မှာ တိုက်ပွဲဝင်နေရမယ်လို့ မှတ်ချက်ပေးထားပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဒီရာသီမှာ ရလဒ်တွေ အလွန်ဆိုးရွားနေပြီး ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ အမှတ်ပေးဇယား အဆင့် ၁၄ နေရာ ရပ်တည်နေတာကြောင့် ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်က သူအပါအဝင် အသင်းမှာရှိတဲ့သူတွေ အားလုံးကို ဒီထက်ပိုပြီး လုပ်ပေးနိုင်ဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ၂၀၂၇ ခုနှစ် နွေရာသီအထိ စာချုပ်ရှိနေပေမယ့် လာမယ့်ရာသီ အသင်းရဲ့ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုမှာ ဆက်ရှိ/မရှိဆိုတာက စောင့်ကြည့်ရမှာပါ။

ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် အရာအားလုံးကိုပေးတဲ့ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ကို အသင်းမှာ ဆက်ထိန်းပေးဖို့ တောင်းဆိုသူတွေရှိသလို သူ့ကိုရောင်းချဖို့ တောင်းဆိုတဲ့သူတွေကလည်း ရှိနေပါတယ်။ 

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ကတော့ ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် အကောင်းဆုံး လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ အတွက်ပဲ သူရဲ့ခေါင်းထဲမှာ ရှိနေတာပါ။ 

အသက် ၃၀ နှစ်အရွယ်ရှိ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် လက်ရှိအချိန်အထိ ၂၇၂ ပွဲ ပါဝင်ကစားထားပြီး ၈၉ ဂိုးသွင်းယူကာ ဂိုးဖန်တီးမှု ၇၉ ကြိမ် ပြုလုပ်ထားပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းနဲ့အတူ FA ဖလား၊ ကာရာဘောင်းဖလားတို့ကို ရယူထားနိုင်ခဲ့တဲ့ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်အနေနဲ့ ဒီရာသီမှာ ရလဒ်တွေဆိုးရွားနေတဲ့ အသင်းကို ရာသီကုန်ချိန်မှာ အရင်နှစ်တွေကလို ဆုဖလားအောင်မြင်မှုတွေ ရယူပေးဖို့ ဦးဆောင်ပေးနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃

ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် မြူးနစ်လုံခြုံရေးညီလာခံ၏ ပထမနေ့တွင် အမေရိကန်ဒုတိယသမ္မတ ဂျေဒီဗန့်စ် (J.D. Vance) ၏ မိန့်ခွန်းကို ဥရောပမဟာမိတ်များက စိတ်ရှုပ်ထွေးမှု၊ စိတ်ပျက်မှုနှင့် စိုးရိမ်မှုရှိခဲ့ကြောင်း ပြသခဲ့ကြသည်။

ဗန့်စ်သည် ယူကရိန်းနှင့်ပတ်သက်သည့် တိကျသော မူဝါဒများကို အနည်းငယ်မျှသာ ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သူသည် ယူကရိန်းအရေးထက် ဥရောပတွင် ဒီမိုကရေစီ တည်ဆောက်ရေး၊ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်ကို ကာကွယ်ရန်နှင့် ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ်များ တိုးမြှင့်ရေးတို့ကို ဥရောပခေါင်းဆောင်များအား အထက်စီးမှ ပြောဆိုခဲ့သည်။

အမေရိကန်ဒုတိယသမ္မတ ဂျေဒီဗန့်စ်နဲ့ ဥရောပ‌ခေါင်းဆောင်များကိုတွေ့ရစဉ်

ဥရောပခေါင်းဆောင်များက အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ၏ ထိတ်လန့်ဖွယ်မူဝါဒ အပြောင်းအလဲကြောင့် ဂယက် ရိုက်ခတ်မှုများအတွက် အသင့်ပြင်ထားကြသည်။

ဗန့်စ်၏ မိန့်ခွန်းသည် ထရမ့်၏ နိုင်ငံရေး အခြေခံကိုသာမက ဥရောပ၏ လက်ယာယိမ်း အင်အားစုများအတွက် လည်း ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ 

ထိုကြောင့် လာမည့် ဂျာမနီရွေးကောက်ပွဲတွင် အမေရိကန်က ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ဖွယ် ရှိနေသည်ဟု ကျွမ်းကျင် သူများက ယူဆနေကြသည်။

အမေရိကန်အပေါ် ထားရှိသည့် ဥရောပ၏ သဘောထားလည်း ပြောင်းလဲဖွယ်ရှိသဖြင့် အတ္တလန္တိတ် ဖြတ်ကျော် ဆက်ဆံရေးကို မရေမရာဖြစ်စေခဲ့သည်။။

အမေရိကန်နှင့် ဥရောပနိုင်ငံ အများအပြားသည် မဟာမိတ်အဖြစ် ဆက်ရှိနေမည် ဆိုသည့်တိုင် ဥရောပသည် ထရမ့် လက်ထက်တွင် အမေရိကန်၏ မူဝါဒအသစ်များကို မေးခွန်းထုတ်လာကြသည်။

သို့ဆိုလျှင် ထိုအခြေအနေသည် အမေရိကန် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးနှင့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် အခြေခံ စံနမူနာ အပြောင်းအလဲတစ်ခု ဖြစ်လာစေနိုင်သည်။

လက်တွေ့ကျသည့် ရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲကို အမေရိကန်နှင့် ဥရောပတို့က တုန့်ပြန်ပုံများ သည် အတ္တလန္တိတ်ဖြတ်ကျော် ဆက်ဆံရေးအတွက် အရေးကြီးသော စမ်းသပ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

အမေရိကန်၊ ရုရှား၊ ယူကရိန်းနှင့် ဥရောပနိုင်ငံ အသီးသီးတွင် ကွဲပြားသော သဘောထားများနှင့် မဟာဗျူဟာ ရည်မှန်းချက်များရှိသည်။

အမေရိကန်သည် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ လုပ်ဆောင်ရန်၊ ယူကရိန်းအတွက် အကူအညီများ လျှော့ချရန်နှင့် ဥရောပကို လုံခြုံရေး တာဝန်ပိုယူရန် တွန်းအားပေး လုပ်ဆောင်နေသည်။

ရုရှားသည် ၎င်း၏ ပထဝီဝင် နိုင်ငံရေး၊ လုံခြုံရေး၊ နေတိုး၏ အင်အားချဲ့ထွင်မှုနှင့် ၎င်း၏ အကျိုးစီးပွားများကို ထိခိုက်စေသည့် ပိတ်ဆို့မှုများ လျော့ပါးသက်သာစေရန် အာရုံစိုက်ဖွယ်ရှိသည်။

ယူကရိန်သမ္မတ ဇာလန်းစကီးနဲ့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

ယူကရိန်း၏ ဦးစားပေးကိစ္စမှာ ဆုံးရှုံးသွားသော နယ်မြေများကို ပြန်လည်ရယူရန်နှင့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို သေချာစေရန်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်က ၎င်း၏ဗျူဟာကို ပြင်ဆင်နေချိန်တွင် ယူကရိန်းဘက်မှ လိုက်လျော ပေးရဖွယ်ရှိသည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ဥရောပတိုက်အတွင်း ယူကရိန်း စစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြည်တွင်းရေး သဘောထား ကွဲလွဲမှုများ ရှိနေသည်။

အမေရိကန်-ရုရှား ဆွေးနွေးပွဲသည် ဥရောပ၏ အကျိုးစီးပွားကို ထိခိုက်လာစေနိုင်သည့် အခြေအနေအပေါ် ဥရောပခေါင်းဆောင် အများအပြားက စိုးရိမ်နေကြသည်။

ယူကရိန်း စစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်ပြီး ထရမ့်၏ “အမေရိကန် ပထမ” (“America first”) ချဉ်းကပ်မှုသည် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များတွင် ဥရောပကို ပိုမိုစည်းလုံးညီညွတ်မှုဆီသို့ ဦးတည်သွားစေနိုင်သည်။

သို့သော်လည်း အချို့ဥရောပနိုင်ငံများတွင် အချိန်တိုအတွင်း ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍကို တိုးမြှင့်နိုင်စွမ်းမရှိသဖြင့် ယူကရိန်းအတွက် ထရမ့်က ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးသော ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်ကို ဥရောပက လက်မခံချင် သော်လည်း လက်ခံရဖွယ်ရှိသည်။

ပဋိပက္ခများ ပိုပြီး အရှိန်မြင့် မလာမီအချိန်မှာပင် ထာဝရငြိမ်းချမ်းရေး ရရှိရန် အချိန်ယူလုပ်ဆောင်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။

အကယ်၍ ငြိမ်းချမ်းရေး အဆိုပြုချက်များကို လက်ခံရန် ဥရောပကို အမေရိကန်က ဖိအားပေးခဲ့မည်ဆိုပါက အမေရိကန်အနေဖြင့် ဥရောပနှင့် လုံခြုံရေး၊ စီးပွားရေး အစရှိသည့် အရေးကိစ္စများအတွက် ဆက်ဆံရေးပုံစံ အသစ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည်။

 ဥရောပလွှတ်တော်ကိုတွေ့ရစဉ်

အကယ်၍ အမေရိကန်နှင့် ရုရှားသည် ရေရှည်တွင် ယေဘုယျကျသည့် အချို့ကို ရှာတွေ့နိုင်ပြီး ဥရောပနိုင်ငံ များကလည်း ဥရောပတိုက်၏ လုံခြုံရေးမူဘောင်ကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရာတွင် ပါဝင်နေမည်ဆိုပါက စစ်ပွဲကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ 

 လက်တွေ့ကျသော ရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် ရှည်လျားသော ပဋိပက္ခသည် ဥရောပနှင့် ရုရှား အတွက်သာမက ယူကရိန်းအတွက် ဆိုးကျိုးများသာ ဖြစ်စေမည်ဖြစ်သည်။

ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းခြင်းသည်သာ အားလုံး၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ကောင်းမွန်စေမည်ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း ယူကရိန်းစစ်ပွဲ အဆုံးသတ်ရေးကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေမည့် အဓိကအချက် ၄ ချက်ရှိသည်။

ပထမအချက်မှာ ယူကရိန်းအနေဖြင့် နေတိုးအဖွဲ့ဝင် ဖြစ်လိုသည့် ရည်ရွယ်ချက်ကို စွန့်လွှတ်ရန်နှင့် ရုရှားက သိမ်းပိုက်ထားသည့် ယူကရိန်း၏ နယ်မြေများကို ရုရှားအား ပေးအပ်ရမည့် အချက်ဖြစ်သည်။ ထိုအချက်ကို ယူကရိန်းက လက်ခံရန် ခဲယဉ်းလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းကို လိုက်လျောရန် အမေရိကန်က ဖိအားပေးခဲ့မည်ဆိုသည့်တိုင် အဆိုပါ အခြေခံကွဲလွဲမှုများကို ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း ရှိ/မရှိ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရပေ။

ဒုတိယအချက်မှာ အမေရိကန်၏ ဖိအားပေးမှုများ ရှိနေသော်လည်း ဥရောပနိုင်ငံများသည် အမေရိကန်နှင့် အပြည့်အဝ လိုက်လျောညီထွေရှိရန် မသေချာသေးပေ။

တတိယအချက်မှာ ခေါင်းဆောင်အချင်းချင်း တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ ဆက်ဆံသည့် သံတမန် ဆက်ဆံရေးနှင့် ညှိနှိုင်း မှုများအတွင်း အမေရိကန်၏ ရပ်တည်ချက်သည် အချိန်မရွေး ပြောင်းလဲသွားနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။

စတုတ္ထအချက်မှာ ဥရောပနိုင်ငံများစွာရှိ လူထု၏ အမြင်သည် ယူကရိန်းအပေါ် အလွန်စာနာ သနားနေခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့် အနေဖြင့် ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိအောင် ဖော်ဆောင်ချင်သည်ဆိုပါက ဥရောပနိုင်ငံများ၏ သဘောတူညီချက်ကိုလည်း ရရှိရန် လိုအပ်လှပေသည်။

Source: South China Morning Post

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁

ပြီးခဲ့တဲ့နွေရာသီက ပီအက်စ်ဂျီအသင်းကနေ အလွတ်ပြောင်းရွှေ့ကြေးနဲ့ ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့တဲ့ ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်းက မန်စီးတီးအသင်းကို ၃ ဂိုး-၁ ဂိုးနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ပလေးအော့ဖ် ဒုတိယအကျော့ပွဲစဉ်မှာ ဟက်ထရစ် ဂိုးသွင်းယူပြီးနောက် ရှင်းလင်းတဲ့ သတင်းစကားပေးပို့ခဲ့ပါတယ်။ 

ဒီစကားကတော့ ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ သမိုင်း စာမျက်နှာသစ်တစ်ခု ရေးထိုးချင်တယ်လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ ဘတ်ပီဟာ အခုအချိန်မှာ ရီးရယ်လ်အသင်းအတွက် အကောင်းဆုံး ခြေစွမ်းပြသနေပေမယ့် သူ့ရဲ့ ဘာနေဗျူးခရီးစဉ် အစပိုင်း ဟာ ချောမွေ့မှုမရှိခဲ့ပါဘူး။ 

ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း ခံထားရတဲ့ ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်း ကို ရောက်ရှိလာပြီးနောက် အများကြီး မျှော်လင့်ခြင်းခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

 ဘတ်ပီကိုတွေ့ရစဉ်

ဒါပေမယ့် ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်း ကစားသမားဘဝ အစပိုင်းမှာ ခြေစွမ်းပြသနိုင်ဖို့ ရုန်းကန်ခဲ့ရတာပါ။ 

ပြင်သစ်အသင်းခေါင်းဆောင် ဘတ်ပီဟာ ဘယ်တောင်ပံမှာ ကစားရတာကို အနှစ်သက်ဆုံး ဖြစ်ပေမယ့် ရီးရယ်လ် အသင်းမှာ အထောင်တိုက်စစ်မှူးအဖြစ် ကစားခဲ့ရတာကြောင့် သူ့အတွက် အခက်တွေ့ခဲ့ပြီး အထောင်တိုက်စစ်မှူး နေရာနဲ့ အသားကျအောင် ကြိုးစားခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်း ကစားသမားဘဝ ပွဲဦးထွက် ၁၁ ပွဲမှာ ၃ ဂိုးသာ သွင်းယူနိုင်ခဲ့တာကြောင့် ဘောလုံး သုံးသပ်သူတွေ၊ အသင်းပရိသတ်တွေရဲ့ ဝေဖန်မှု ကြီးကြီးမားမားကို ခံစားခဲ့ရတာပါ။ 

ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်းမှာ အဆင်မပြေဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဟာဇတ် အပါအဝင် ကစားသမားတချို့နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ခြင်းကို ခံခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ 

အသက် ၂၆ နှစ်အရွယ်ရှိ ကစားသမားဟာ သူ့ရဲ့ အကောင်းဆုံးပုံစံကို ပြန်ရဖို့အတွက် ပြင်သစ်လူစာရင်းကနေ နုတ်ထွက်ပြီး ရီးရယ်လ်အသင်းအတွက် ပိုအာရုံစိုက်ခဲ့လို့ ပြင်သစ်အသင်း ပရိသတ်တွေရဲ့ဝေဖန်မှုတွေကိုလည်း ခံခဲ့ရတာပါ။  

ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်း ကစားသမားဘဝအစ အထနှေးတာကနေ အမြန်ဆုံး ရုန်းထွက်ပြီး မကြာခင်မှာ သူ့ရဲ့အကောင်းဆုံးပုံစံကို မြင်တွေ့ရမယ်လို့ ကတိပေးခဲ့ပါတယ်။ 

တကယ်လည်း ဘတ်ပီဟာ ဒါကိုလုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ရီးရယ်လ်အသင်းမှာ သူ့ရဲ့ခြေစွမ်းတွေ၊ သွင်းဂိုးတွေကို ဆက်တိုက် မြင်တွေ့ခဲ့ရပြီဖြစ်ပါတယ်။

ဘတ်ပီဟာ အခုဆိုရင် ရီးရယ်လ်အသင်းအတွက် ကစားထားတဲ့ ၃၈ ပွဲမှာ ၂၈ ဂိုးသွင်းပြီး ဒီအထဲမှာ ဟက်ထရစ် သွင်းဂိုး ၂ ကြိမ် ပါဝင်ကာ ထိပ်တန်းအဆင့် စွမ်းဆောင်ရည်တွေကို ထပ်မံပြသနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဘတ်ပီက "လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် လုပ်ရတဲ့ ကာလက ကုန်ဆုံးသွားခဲ့ပါပြီ။ အခုအချိန်ကတော့ ကျနော့်ရဲ့ အရည်အသွေးတွေကို ပြသရတော့မှာပါ။ ရီးရယ်လ်နဲ့ သမိုင်းကြောင်း ရေးထိုးပြီး ခေတ်တစ်ခုကို သတ်မှတ်ချင် ပါတယ်"လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

 ဘတ်ပီကိုတွေ့ရစဉ်

ဘတ်ပီဟာ သူ့ရဲ့ အကောင်းဆုံးပုံစံတွေကို ပြန်ရနေပြီ ဖြစ်တဲ့အတွက် သူ့ရဲ့ နောက်ထပ် ပစ်မှတ်ကတော့ ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ ဆုဖလား အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ဖို့ပါ။ 

ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်း ကစားသမားဘဝမှာ ဥရောပစူပါဖလားနဲ့ ဖီဖာတိုက်ကြီးများဖလား ချန်ပီယံဆုတွေ ကို ရယူထားနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါပေမယ့် ဘတ်ပီ အဓိကရယူချင်တဲ့ ဆုဖလားကတော့ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားဖြစ်ပြီး ဒါကြောင့်လည်း ရီးရယ်လ် အသင်းထံ ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့တာပါ။ 

ဘတ်ပီဟာ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းမှာ ကစားခဲ့တဲ့ အချိန်အတွင်း ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ အမြင့်ဆုံး အောင်မြင်မှုအဖြစ် ဗိုလ်လုပွဲသာ တက်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်သမိုင်းမှာ အအောင်မြင်ဆုံး အသင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိချန်ပီယံလည်း ဖြစ်တာ ကြောင့် ဘတ်ပီဟာ စပိန်ကလပ်နဲ့အတူ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆု ကိုင်မြှောက်ချင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အခုအချိန်မှာတော့ ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ၁၆ သင်းအဆင့်ကို တက်နိုင်ခဲ့တာကြောင့် ဘတ်ပီဟာ သူ့ရဲ့အိပ်မက်ကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မယ့် မျှော်လင့်ချက်ကို အသက်ဆက်နိုင်မှာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ ဒီရာသီ လာလီဂါ၊ ချန်ပီယံလိဂ်နဲ့ ကိုပါဒယ်ရေးဖလားပြိုင်ပွဲ ၃ ခုစလုံးရဲ့ ဆုဖလား လမ်းကြောင်းပေါ်မှာ ရှိနေတာကြောင့် ဆုဖလား ၃ လုံးရယူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက်တွေရှိနေပါတယ်။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ သမိုင်းကြောင်းကို ရေးထိုးချင်နေတဲ့ ဘတ်ပီအနေနဲ့ အသင်းအောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ဖို့ အတွက် ဘယ်လောက်အထိ ကူညီပေးနိုင်မလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ 

၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်အထိ မြန်မာနိုင်ငံသည် ပါလီမန်စနစ် ကို ကျင့်သုံးပြီး ပြည်တွင်းစစ်ကြားမှာ အရှေ့တောင်အာရှ ကျားကြီးအဖြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သည့် နိုင်ငံအနေဖြင့် ရပ်တည်ခဲ့သည်။

ထိုစဉ်အချိန်က ဒီမိုကရေစီစံနှုန်းများ ကျင့်သုံးနိုင်ခဲ့သော်လည်း ဖက်ဒရယ်စံနှုန်းများကတော့ အားနည်းခဲ့ပြီး ပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်ရန် တောင်းဆို/ဆွေးနွေးနေဆဲ ကာလဖြစ်သည်။

ထို့နောက် အယူဝါဒမျိုးစုံဖြစ် ပေါ်ပေါက်လာသော လက်နက်ကိုင်အင်အားစုများက မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း သိမ်းပိုက် ထိန်းချုပ်ထားရာ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်သာ ဦးနုအစိုးရက အုပ်ချုပ်နိုင်သည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ခဲ့သည်။

သို့သော် ဦးနုအစိုးရသည် လူထုက ရွေးကောက် တင်မြှောက်ထားသည့် အစိုးရဖြစ်သည့်အတွက် လူထု ထောက်ခံမှု ရထားသလို နိုင်ငံတကာ၏ ထောက်ခံမှုကိုလည်း ရထား၍ အိန္ဒိယအစိုးရသည် မြန်မာ့တပ်မတော်ကို လက်နက် ခဲယမ်းများ ထောက်ပံ့ပေးကာ ရောင်စုံသူပုန်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သော လက်နက်ကိုင်အင်အားစုများကို ပြန်လည် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ ပြည်တွင်းစစ် အတွင်းမှာပဲ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပညာရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ကျန်းမာရေး အဆင့်အတန်းများ နှင့် ဒီမိုကရေစီစံနှုန်းများသည် မြင့်မားလှ၍ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကိုသာ အဓိကထား ညှိနှိုင်းဖော်ဆောင်ရန် လိုအပ်ခဲ့ သည်။

ထိုစဉ်အချိန်ကာ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်မှသာလျှင် အားလုံး တန်းတူညီမျှမည်ဟု ဆို၍ အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံကို ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရန် ဆွေး‌နွေးခဲ့ကြရာ တိုင်းပြည်ပြိုကွဲနိုင်သည်ဟုဆိုပြီး ဦးနေဝင်း ဦးဆောင်သော မြန်မာ့တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းလိုက်သည်။

အထက်ပါ အခြေအနေများကို ထိုင်းနှင့်စင်္ကာပူနိုင်ငံများက သင်ခန်းစာယူ၍ ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံများကို တည်ဆောက်ခဲ့ ကြရာ ယနေ့ခေတ်မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံ အနေအထားနှင့် ထိုင်း-စင်္ကာပူ အနေအထားကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက အလွန်ကွာခြားသွားပြီကို တွေ့နိုင်ပါသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ လက်နက်ကိုင်ထားကြသော အင်အားစုများ၊ နိုင်ငံရေး အင်အားစုများ၊ အရပ်ဖက် အင်အားစုများ၊ အုပ်ချုပ်ရေး အင်အားစုများ၊ အုပ်ချုပ်ခံ လူတန်းစားများ အရှေ့တောင်အာရှ၏ ကျားကြီးကနေ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကို ပြန်လည်သုံးသပ်ကာ သင်ခန်းစာယူ၍ အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံကို ဘယ်လိုတည်ဆောက်ကြမလဲ အဖြေရှာသင့်သည်။

လက်ရှိမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ အင်အားစုများသည် သင်ခန်းစာများယူ၍ နိုင်ငံကို တည်ဆောက်ရန် ကြိုးပမ်းရမည့်အစား ဒီမိုကရေစီ-ဖက်ဒရယ်ဆိုသော စကားလုံးကို ပါးစပ်ဖျားက မချဘဲ စည်းရုံးရေး သပ်သပ် ကြွေးကြော်နေကြပြီး အတွေးအခေါ် ဦးနှောက်ထဲမှာတော့ အကျိုးစီးပွားအတွက် တည်ဆောက်နေကြသည်ဟု ထောက်ပြလာနေကြသည်။

ထို့ကြောင့် ဒီမိုကရေစီ တကယ် တည်ဆောက်လိုပါသလား၊ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကို တကယ်တည်ဆောက် လိုပါသလားဆိုသော အတွေးပေါင်း မြောက်များစွာနှင့် သံသယပေါင်းများစွာ လူထုကြားထဲ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော လက်နက်ကိုင်ထားသော အင်အားစုများသည် ဖက်ဒရယ်တည်ဆောက်နိုင်ရေး ညှိနှိုင်းနေ ကြရာမှာ နှစ်ပေါင်းဆယ်စုနှင့်ချီလာသည့်တိုင် သေချာရေရာသော အခြေအနေရအောင် မယူနိုင်သေးသည့် အချိန်မှာပဲ ၊ ဖက်ဒရယ်ထက် ကျော်လွန်သော စဉ်းစားချက်များနှင့် လိုအပ်ပါက နိုင်ငံထူ‌ထောင်နိုင်ရေး ပြင်ဆင် ထားရန်ဆိုသော စဉ်းစားပြင်ဆင်နေမှုများပါ ရှိလာနေသည်။

ထို့အပြင် ဒီမိုကရေစီ ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရေး၊ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး၊ စစ်အာဏာရှင် အမြစ်ဖြုတ်ရေး၊ သွေးကြွေးမှာ ဆွေးနွေးစရာမရှိဆိုသော ကြွေးကြော်မှုများဖြင့် လျှောက်လှမ်းခဲ့သော်လည်း လက်တွေ့မြေပြင်မှာတော့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးကို သွားနေကြရပြီး ကိုယ်ရရှိထားသော အနေအထားအတွက် ပိုင်နိုင်အောင် ကြိုးပမ်းနေကြသည်ကို တွေ့လာရသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ဒီမိုကရေစီ၊ ဖက်ဒရယ်ဆိုသော ပါးစပ်ဖျားက စည်းရုံးရေး စကားသည် အသက်/သွေးချွေး နှင့်ရင်းနှီးကြရသော်လည်း ဦးနှောက်ထဲက အကျိုးစီးပွားကို မြင်တွေ့လာရသောအခါမှာတော့ ဥပေဏ္ခာပြုခံရပြီး သမိုင်းဖြစ်သွားကြသည်။

ကမ္ဘာ့ပေါ်တွင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၂ နိုင်ငံရှိသည့်အနက် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို ကျင့်သုံး၍ ထူထောင်ထားသော နိုင်ငံမှာ နိုင်ငံပေါင်း ၂၈ သာရှိသည်။

ထိုနိုင်ငံများအနက် တချို့သော နိုင်ငံများသည် ပြန်လည်၍ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပွားနေသလို ခွဲထွက်ရေး တောင်းဆိုမှု ပြဿနာများလည်း ယနေ့အထိ မဖြေရှင်းနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေသည်။

ဥပမာ- အိန္ဒိယ၊ အီသီယိုပီးယား၊ ဆိုမာလီယာ၊ အီရတ်၊ ပါကစ္စတန်၊ ဆူဒန် စသည့် နိုင်ငံများကို လေ့လာကြည့် နိုင်ပါသည်။

ယခုကဲ့သို့သော တိုင်းပြည် အခြေအနေကို ဘယ်လိုနည်းလမ်း ရှာဖွေကုစားကြမည်နည်း။ တချို့ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီး လူတစ်ဦးတည်းမှာ ရှိနေသော အာဏာသုံးရပ်ကို ဖြန့်ခွဲ၍ အရပ်သားအစိုးရ ပေါ်ပေါက် သည့်အခါမှာ ထွက်ပေါက်တစ်ခု ရှာဖွေရန် စဉ်းစားလျက်ရှိသည်။

တချို့ကတော့ အပြုတ်တိုက်ပြီးတော့မှ အခင်းအကျင်းသစ် တစ်ခုကို ရှာဖွေ တည်ဆောက်ကြရန် စဉ်းစားနေကြ သည်။

တချို့ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီး ထွက်ပေါက်တစ်ခု ရှာဖွေမည်ဆိုသော အင်အားစုများသည် ရွေးကောက် ပွဲ ကျင်းပပြီးလို့မှ ၎င်းတို့ပြောသည့် ထွက်ပေါက်ကို ရှာဖွေမတည်ဆောက်နိုင်ဘူးဆိုပါက မည်ကဲ့သို့ တာဝန်ခံမလဲ မေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။

တချို့ကတော့ အပြုတ်တိုက်ရေးဆိုသော စဉ်းစားချက်မှာ လက်တွေ့ဖြစ်နိုင်ခြေ အလွန်နည်းပါးသည့်အတွက် အပြုတ်မတိုက်နိုင်ဘဲ ဆွေးနွေးပွဲကို သွားကြသည့်အခါမှာ အသက်ပေးခဲ့ရသူများအတွက် အပြုတ်တိုက်ရေး ကြွေး ကြော်ခဲ့သူများ မည်ကဲ့သို့ တာဝန်ခံမလဲ မေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများကြားမှာ မြန်မာနိုင်ငံသူ/သားများသည် အုပ်ချုပ်သူ လူတန်းစားများ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ နိုင်ငံရေးအင်အားစုများ၊ လက်နက်ကိုင်ထားသော အင်အားစုများအပေါ် တဖြေးဖြေးဖြင့် ယုံကြည်မှုများ ကင်းမဲ့ လာပြီး တိုင်းပြည်ကနေ ထွက်ခွာနိုင်အောင်သာ ကြိုးပမ်းလာခဲ့ကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်နိုင်မှ သူတို့၏ အနာဂတ်ကို ရှာဖွေနိုင်မည်ဟု မြင်လာခဲ့ကြသည်။

ထို့ကြောင့် ပါးစပ်ဖျားက ဖက်ဒရယ်၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် ဦးနှောက်က အကျိုးစီးပွားဆိုသော တည်ဆောက်မှု လမ်းကြောင်းကို သွားနေသည်ဟု လူထုက ယူဆလာနေပြီဖြစ်သည်။ ထိုယူဆချက်ကို မည်ကဲ့သို့ ပြန်လည် ကုစားကြမည်နည်း။