CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၁

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းကို ထိန်းချုပ်ထားသည့် “ဝ” တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် (UWSA)သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တရုတ်၏ အကျိုးစီးပွားများကို ကာကွယ်ပေးနေသည်။

ထိုင်းအရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းများကမူ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်မှုနှင့် သတ္တုတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင် ပတ်သက်နေသည့် “ဝ”အဖွဲ့အား အရေးယူရန် တောင်းဆိုထားသည်။

“ဝ”အဖွဲ့၏ ဇာစ်မြစ်သည် တရုတ်နိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းအရပ်ဘက်အဖွဲ့များက ပြောကြားနေသော်လည်း ထိုင်းအစိုးရက တရားဝင် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုမရှိခဲ့ပေ။

မယ်ဆိုင်(ထိုင်းနိုင်ငံ)တွင် ရေလွှမ်းမိုးမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် NGO များသည် Sai နှင့် Kok မြစ်များအတွင်း အဆိပ်သင့်ပစ္စည်းများ ရောသွားမည့်အရေးကို စိုးရိမ်နေကြပြီး သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းများ ပိတ်ပစ်ရန်အတွက် မြန်မာအာဏာပိုင်များနှင့် “ဝ”တပ်ဖွဲ့တို့အား ဖိအားပေးရန်  ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်ရန်  ထိုင်းအစိုးရကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ဖြူးထိုင်းအစိုးရနှင့် လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများသည် လက်ရှိတွင် သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းများ၊ “ဝ”တပ်ဖွဲ့များနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းအချက်အလက် အနည်းငယ်သာ ရရှိထားသည်ဟု ဆိုသည်။

 UWSA ခေါင်းဆောင် ပေါက်ယူချန်းနဲ့ တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ် တာဝန်ယူခဲ့သူ မစ္စတာဆွန်ကော်ရှန်ကို တွေ့ရစဉ်

“ဝ”ပြဿနာသည် လုံခြုံရေးစိန်ခေါ်မှု တစ်ခုထက်ပိုပြီး ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကိုပါ ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။

သတ္တုတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းများကို အပြီးတိုင် ရပ်တန့်ရန် မြန်မာအစိုးရ၊ တရုတ်အစိုးရနှင့် “ဝ”တပ်ဖွဲ့တို့အား ပြတ်သားသည့် သဘောထားကို ပြသရန် Greenpeace Thailand အမည်ရှိ NGO အဖွဲ့က ထိုင်းအစိုးရကို တိုက်တွန်းထားသည်။

တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် “ဝ”ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးပါတီ  (UWSP) နှင့် “ဝ”ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော်(UWSA) တို့ကို လွှမ်းမိုးထားသည်။

ထိုင်းတွင် “ဝ”နီ(Red Wa) ဟု လူသိများသည့် (UWSP) သည် ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့(MNDAA)၊ တအာင်းတပ်ဖွဲ့(TNLA)၊ မိုင်းလားတပ်ဖွဲ့(NDAA)နှင့် ရှမ်းတပ်ဖွဲ့(SSPP/SSA)တို့အပါအဝင် အခြားတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအပေါ် ဩဇာလွှမ်းမိုးထားသည်။

ကိုးကန့်သင်ခန်းစာ
*****************
လွန်ခဲ့သည့် ၂ နှစ်ခန့်က ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးတွင် ကိုးကန့်၊ တအာင်းနှင့် ရခိုင်(AA) လက်နက်ကိုင်သုံးဖွဲ့သည် မဟာမိတ်ဖွဲ့ပြီး မြန်မာ့တပ်မတော် စစ်စခန်းများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ကာ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ မြို့ ၂၀ ခန့်အား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

ထိုစစ်ဆင်ရေးသည် မြန်မာ့တပ်မတော်အတွက် ကြီးမားသည့် ထိုးနှက်ချက်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ယခုနှစ်တွင် မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်များ၏ အောင်ပွဲသည် ပြောင်းပြန်ဖြစ်သွားခဲ့ပြီး တရုတ်၏ လွှမ်းမိုးမှုနှင့်အတူ ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့(MNDAA)သည် မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါသည့် လားရှိုးမြို့ကို မြန်မာ့တပ်မတော်ထံ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၏ အဓိကမြို့ဖြစ်သည့် လားရှိုးမြို့သည် ပထဝီနိုင်ငံရေးတန်ဖိုး မြင့်မားသည့်မြို့ဖြစ်သည်။ 

လားရှိုးမြို့သည် မိုးမိတ်-ရွှေလီ ကုန်သွယ်ရေးစခန်း တစ်ခုဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံ၏ ယူနန်ပြည်နယ်၊ မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း အပါအဝင် ရှမ်းပြည်နယ်ကြား အဓိက ဂိတ်ပေါက်တစ်ခုဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပတ်လမ်းရပ်ဝန်းစီမံကိန်း (BRI) ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်သည့် တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံ (CMEC) ထဲတွင် ပါဝင်နေသည်။

ထိုစီးပွားရေးစင်္ကြံတွင် ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းများ၊ ရေနံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် အမြန်ရထားလမ်းစီမံကိန်းတို့ ပါဝင်သည်။

၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံက ငွေကြေးနှင့်လက်နက်များ ထောက်ပံ့ခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို ထိခိုက်စေခဲ့ သည့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ ကျားဖြန့်ဂိုဏ်းများကို နှိမ်နင်းခဲ့သည်။

ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၏ လူဦးရေမှာ တရုတ်လူမျိုးများဖြစ်ပြီး ယူနန်ပြည်နယ်မှ လူသုံးကုန်ပစ္စည်း များ၊ လျှပ်စစ်မီး၊ ရေနံနှင့် အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှုများကို အားကိုးနေရသောကြောင့် ကိုးကန့်စစ်ခေါင်းဆောင် များသည် ၎င်းတို့၏ မာနကို လျှော့ချခဲ့ရသည်။

UWSA ခေါင်းဆောင်နဲ့ NDAA ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ်

“ဝ”လူမျိုးတို့၏ သမိုင်းသည် မော်စီတုန်း၏ အယူဝါဒ လွှမ်းမိုးခဲ့သည့် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ (ဗကပ) နှင့်လည်း ဆက်စပ်နေသည်။

၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ဗကပထဲမှ “ဝ”အဖွဲ့ဝင်များသည် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲခဲ့ပြီးနောက် အထူးဒေသ ၂ ဟု လူသိများသည့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်များ ရရှိခဲ့သည်။

ထို့နောက် “ဝ”ခေါင်းဆောင်များသည် ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် UWSP နှင့် UWSA တို့ကို ထူထောင်ခဲ့သည်။

UWSP ၏ အုပ်ချုပ်မှုပုံစံသည် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ပုံတူကူးချထားခြင်းဖြစ်ပြီး အုပ်ချုပ်မှုကို ၂ ပိုင်းခွဲထား သည်။

“ဝ”ပြည်မြောက်ပိုင်း (အထူးဒေသ ၂) သည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ Salween(သံလွင်)မြစ်အရှေ့ပိုင်းရှိ မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်တစ်လျှောက်တွင် တည်ရှိသည်။

“ဝ”ပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် လူဦးရေ ၆၀၀,၀၀၀ ခန့်ရှိကာ စစ်သားအင်အား ၃၀,၀၀၀ ရှိပြီး မြို့တော်သည် ပန်ဆန်းမြို့ ဖြစ်သည်။

UWSA ငြိမ်းချမ်းရေးပွဲမှာ “ဝ”လူမျိုးတွေကို တွေ့ရစဉ် 

“ဝ”ပြည်တောင်ပိုင်းသည် ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင် ဩဇာလွှမ်းမိုးထားပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ချင်းမိုင်ပြည်နယ်၏ Fang၊ Mae Ai ၊ Wiang Haeng နှင့် Chiang Dao မြို့များ၊ မယ်ဟောင်ဆောင်ပြည်နယ်၏ Pang Mapha မြို့များနှင့် နယ်စပ်ချင်းထိစပ်နေသည်။

“ဝ”ပြည်တောင်ပိုင်း၏ မြို့တော်သည် Yon ဖြစ်ပြီး “ဝ”ပြည်တောင်ပိုင်းတပ်ဖွဲ့၏ တပ်မှူး Wei Xie Ying နှင့် ညီဖြစ်သူ  Wei Xie Kang တို့၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် မူးယစ်ဆေးဝါးများ ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်။

တောင်ဘက်ကို ချီတက်လာသည့် “ဝ”တပ်ဖွဲ့များ
*****************************************
စစ်အေးကာလအတွင်း ထိုင်းစစ်တပ်သည် မြန်မာ့တပ်မတော်၏ ရန်ကိုကြားခံ အကာအကွယ်ယူသည့် အနေဖြင့် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် တစ်လျှောက်ရှိ ကရင်တပ်ဖွဲ့(KNU)၊ ရှမ်းတပ်ဖွဲ့(RCSS) အစရှိသည့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များအပေါ် မှီခိုခဲ့ရသည်။

စစ်အေးကာလအပြီးတွင် မြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဦးခင်ညွန့်က UWSP နှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့ပြီး “ဝ”လူမျိုးများကို ပန်ဆန်း အပါအဝင် တရုတ်နိုင်ငံအနီးရှိ Mong Hsat (မိုင်းဆတ်)နှင့် Mong Ton(မိုင်းတုံ)မြို့များတွင် နေရာ ချထားပေးခဲ့သည်။ 

ထိုမြို့များသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ချင်းရိုင်နှင့် ချင်းမိုင်ပြည်နယ်များ၏ မျက်နှာချင်းဆိုင်တွင် တည်ရှိသည်။

လွန်ခဲ့သည့် အနှစ် ၂၀ ခန့်က ယွက်စစ် ဦးဆောင်သော RCSS ၏ ဩဇာကို တန်ပြန်ရန် ရည်ရွယ်သည့် မူဝါဒအရ “ဝ”ပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် နေထိုင်သည့် “ဝ”လူမျိုးများထဲမှ ၈၀,၀၀၀ ကျော်သည် “ဝ”ပြည်တောင်ပိုင်းသို့ ပြောင်းလာခဲ့ကြသည်။

MNDAA- AA- TNLA ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ် 

ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းရှိ တရုတ်၏ ဩဇာခံ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ
***********************************************************************
ဧပြီလက ပြုလုပ်သည့် UWSP ၏ ပါတီညီလာခံတွင် ပေါက်ယူချန်းကို ပါတီဥက္ကဋ္ဌနှင့် စစ်ဦးစီးချုပ်အဖြစ် အတည်ပြုခဲ့သည်။

အထူးသဖြင့် UWSP နှင့် UWSA တို့သည် ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၄ ဖွဲ့ကို ဩဇာ လွှမ်းမိုးထားသည်။

ထိုလေးဖွဲ့မှာ NDAA၊ MNDAA၊ SSPP/SSA နှင့် PSLF/TNLA တို့ဖြစ်သည်။

NDAA သည် ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်းရှိ ရှမ်း/အာခါ တိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုသည့် မိုင်းလားအဖွဲ့ ဖြစ်သည်။

MNDAA သည် ကိုးကန့်လူမျိုးများ ပါဝင်သည့် ကိုးကန့်အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

SSPP/SSA သည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ ကချင်ပြည်နယ် ဟိုင်းကျေးရွာတွင် ဌာနချုပ်ဖွင့်ထားသည့် ရှမ်းအဖွဲ့ ဖြစ်သည်။

PSLF/TNLA သည် ပလောင်(တအာင်း)လူမျိုးများကို ကိုယ်စားပြုသည့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

“ဝ”နှင့် ထိုတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တရုတ်၏ အကျိုးစီးပွားများကို ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပေးနေပြီး ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းများ၊ ရေနံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး၊ ဆိပ်ကမ်းများနှင့် အနာဂတ် မြန်နှုန်း မြင့် ရထားလမ်းစီမံကိန်းများ အပါအဝင် ပတ်လမ်းရပ်ဝန်းစီမံကိန်း (BRI) ၏ အဓိကလမ်းကြောင်းများကို အကာအကွယ် ပေးထားသည်။

“ဝ”နှင့် မဟာမိတ် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် NUG နှင့် ဆက်ဆံခြင်းမရှိသဖြင့် ထိုတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များအပေါ် တရုတ်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုသည် မြန်မာ့တပ်မတော် အတွက်လည်း အကျိုးရှိစေခဲ့သည်။

Source: The Nation

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက ကွန်းဖရန့်လိဂ်ပြိုင်ပွဲ ဗိုလ်လုပွဲမှာ ဘက်တစ်အသင်းကို ၄ ဂိုး-၁ ဂိုးနဲ့ ဂိုးပြတ်အနိုင်ရပြီး ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဒီဆုဖလားဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းအတွက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီက ဖီဖာကလပ်ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ရရှိပြီးနောက်ပိုင်း ပထမဆုံးဆုဖလား ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ 

ချယ်လ်ဆီး အမျိုးသားအသင်းဟာ တောဒ့်ဘိုလေ ဦးဆောင်တဲ့ ပိုင်ရှင်အစုအဖွဲ့ လက်ထက်မှာ ပြောင်းရွှေ့ကြေး ပေါင် ၁ ဘီလီယံကျော် သုံးစွဲပြီး ရရှိလာတဲ့ ပထမဆုံးဆုဖလားဆိုရင်လည်း မမှားပါဘူး။ 

ပြီးခဲ့တဲ့နွေရာသီကမှ ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို နည်းပြသစ်အဖြစ် စတင်တာဝန်ယူ ကိုင်တွယ်ခဲ့တဲ့ အီတလီလူမျိုး နည်းပြ မာရက်စ်ကာက ဒီဆုဖလားဟာ အသင်းရဲ့အောင်မြင်မှု စမှတ်ဖြစ်လာဖို့ မျှော်လင့်တယ်လို့ ပြောထား ပါတယ်။

ကွန်းဖရန့်လိဂ်ဆုဖလားနဲ့ တော့ဒ်ဘိုလေကို တွေ့ရစဉ်

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေအတွင်းမှာ အသင်းအောင်မြင်မှု ရယူနိုင်ဖို့ ငွေကြေး အများအပြား သုံးစွဲခဲ့ပေမယ့် နည်းပြ အပြောင်းအလဲတွေသာ လုပ်ခဲ့ရပြီး မနှစ်ကရာသီမှာ ကာရာဘောင်းဖလား ဗိုလ်လုပွဲ တက်နိုင်ခဲ့တာပဲရှိခဲ့တာပါ။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ နောက်ဆုံး ၂ ရာသီမှာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်နဲ့လည်း လွဲခဲ့ရပြီး လူစာရင်း များပြားမှုကြောင့်လည်း လှောင်ပြောင်မှုတွေ အကြိမ်ကြိမ် ခံခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီရာသီအစပိုင်းမှာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ရလဒ်ကောင်းတွေ ရရှိခဲ့ပြီး ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်မယ့် ပြိုင်ပွဲထဲမှာတောင် ပါဝင်ခဲ့တာပါ။

ဒါပေမယ့် ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ပွဲတွေပျောက်၊ ရလဒ်တွေဆိုးခဲ့ပြီး ချန်ပီယံလုပွဲကနေ ထွက်ခွာခဲ့ရသလို ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ကိုပါ စိုးရိမ်ခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ 

နည်းပြမာရက်စ်ကာဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းရဲ့ ရလဒ်တွေကြောင့် အသင်းပရိသတ်တွေရဲ့ လှောင်ပြောင်မှုကို ခံခဲ့ရတာပါ။ 

ရုပ်သံဘောလုံး ဝေဖန်သူတွေနဲ့ ပရိသတ်တွေက ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ လာမယ့်ရာသီ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သုံးသပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ 

ဒါပေမယ့် ချယ်လ်ဆီး အသင်းဟာ နောက်ဆုံးကစားခဲ့တဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ် ၆ ပွဲမှာ ၅ ပွဲအထိ အနိုင်ရလဒ်ရယူကာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ကို ရယူသွားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်ဟာ ဒီရာသီ ချယ်လ်ဆီးအသင်းရဲ့ အဓိကရည်မှန်းချက်တွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တာကြောင့် နည်းပြမာရက်စ်ကာဟာ အသင်းကို အောင်မြင်မှုရရှိအောင် ဦးဆောင်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ပြန်ရခဲ့ပြီးနောက် ရက်ပိုင်းအကြာမှာ ဥရောပရဲ့ တတိယတန်းစား ဖလားဖြစ်တဲ့ ကွန်းဖရန့်လိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဒီဆုဖလားကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ဥရောပဖလား အားလုံးကို ရယူနိုင်တဲ့ ပထမဆုံးအသင်း အဖြစ်လည်း စံချိန်သစ် တင်နိုင်ခဲ့တာပါ။

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ဒီရာသီကို ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်နဲ့ ဥရောပဆုဖလား တစ်လုံးရယူပြီး အဆုံးသတ်ခဲ့ တာကြောင့် အောင်မြင်ခဲ့တဲ့ ရာသီလို့ ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်း ပရိသတ်တွေဟာ သူတို့အသင်းကို အရင်လို ဆုဖလားအောင်မြင်မှုမျိုး ပြန်လည်ရရှိတာကို မြင်တွေ့ချင်နေတာကြောင့် ဒီအောင်မြင်မှုကို ကျေနပ်ခြင်းတော့ မရှိပါဘူး။ 

ဒါပေမယ့် ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီတွေမှာ ဆိုးရွားခဲ့တဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းရဲ့ အခြေအနေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ဒီရာသီက အောင်မြင်ခဲ့တယ်လို့ သတ်မှတ်ရမှာပါ။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ လာမယ့်ရာသီမှာ ပရီးမီးယားလိဂ်နဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားကို ရယူနိုင်ဖို့ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်လို့ အသင်းရဲ့လူစာရင်း အင်အားကို ပိုပြီးကောင်းမွန်အောင် ဖြည့်တင်းနိုင်ဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။

သူတို့ရဲ့ လက်ထက်မှာ ပြောင်းရွှေ့ကြေး အသုံးစရိတ်ပေါင် ၁ ဘီလီယံကျော်အထိ သုံးစွဲထားတဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်း ပိုင်ရှင်တွေဟာ အသင်းအောင်မြင်မှု ရယူဖို့အတွက် နောက်ထပ် ပြောင်းရွှေ့ကြေးသုံးစွဲဖို့ ဝန်လေးနေမှာ မဟုတ် တာပါ။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ နွေရာသီမှာ ဖီဖာကလပ် ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်ပြီး ဒီပြိုင်ပွဲဟာ အသင်း အတွက် ရာသီသစ် ပြင်ဆင်ဖို့ အထောက်အကူ ပေးနိုင်ပါတယ်။ 

နည်းပြ မာရက်စ်ကာ အနေနဲ့ ဖီဖာကလပ် ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကနေ စတင်ပြီး ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို အောင်မြင်မှုတွေ ထပ်ရယူပေးနိုင်ဖို့ ဦးဆောင်နိုင်မလားဆိုတာ မြင်တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Sport Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၅

၂၀၂၄-၂၅ ရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲကတော့ နောက်ဆုံးပွဲစဉ်တွေ ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီဖြစ်ပြီး ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် ၃ နေရာအတွက် အသင်း ၅ သင်း ပြိုင်ဆိုင်မှုဟာ အလွန်စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရာသီပိတ် နောက်ဆုံးပွဲစဉ် မတိုင်မီမှာ ချန်ပီယံဖြစ်မယ့် အသင်းနဲ့ တန်းဆင်းမယ့် အသင်းတွေက ထွက်ပေါ်ခဲ့ ပြီဖြစ်လို့ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်အတွက် ပြိုင်ဆိုင်မှုက နောက်ဆုံးပွဲစဉ်မှာ ပရိသတ်တွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်ဖို့ ရှိနေတာပါ။ 

ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ လာမယ့်ရာသီအတွက် ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် ၆ နေရာအထိ ရရှိထားပြီး ချန်ပီယံ လီဗာပူးလ် အသင်း၊ အမှတ်ပေးဇယား အဆင့် ၂ နေရာက အာဆင်နယ်အသင်းနဲ့ ယူရိုပါလိဂ်ချန်ပီယံ စပါးအသင်းတို့က ဝင်ခွင့်တွေကို ရရှိခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် လက်ကျန် ၃ နေရာအတွက် ပြိုင်ဆိုင်မှုဟာ နောက်ဆုံးပွဲစဉ်မှ အဖြေထွက်ပေါ်လာမှာပါ။

ဒီနေရာအတွက် မန်စီးတီး၊ နယူးကာဆယ်၊ ချယ်လ်ဆီး၊ အက်စတွန်ဗီလာနဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းတို့က ယှဉ်ပြိုင်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

 ချယ်လ်ဆီးအသင်းနဲ့ ယူနိုက်တက် ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ပွဲစဉ် ၃၇ ယှဉ်ပြိုင်အပြီးမှာ မန်စီးတီးအသင်းက ရမှတ် ၆၈ မှတ်နဲ့ အဆင့် ၃၊ နယူးကာဆယ်၊ ချယ်လ်ဆီးနဲ့ အက်စတွန်ဗီလာအသင်းတို့က ရမှတ် ၆၆ မှတ် ရရှိထားပြီး နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းက ရမှတ် ၆၅ မှတ် ရရှိထားတာပါ။ 

အဆင့် ၃ နေရာက အသင်းနဲ့ အဆင့် ၇ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ အသင်းတို့အကြားမှာ ရမှတ်ကွာဟမှုက ၃ မှတ် သာ ရှိတာကြောင့် ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရရှိဖို့ အသင်းတိုင်း မျှော်လင့်ခွင့်ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

လက်ရှိ အခြေအနေ အရဆိုရင် မန်စီးတီးအသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရရှိဖို့ အခြေအနေ အကောင်းဆုံး ဖြစ်နေတာပါ။

မန်စီးတီးအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် နောက်ဆုံးပွဲစဉ်အဖြစ် ဖူလ်ဟမ်အသင်း အိမ်ကွင်း သွားရောက် ယှဉ်ပြိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

မန်စီးတီးအသင်းဟာ ဒီပွဲစဉ်မှာ အနိုင်ရလဒ် ဒါမှမဟုတ် သရေတစ်မှတ် ရရှိတာနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရမှာဖြစ်ပြီး မရှုံးနိမ့်ဖို့တော့ လိုအပ်တာပါ။

ရှုံးနိမ့်ခဲ့မယ်ဆိုရင် အခြားအသင်းတွေရဲ့ ရလဒ်ကို စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်လို့ ရလဒ်ကောင်းရရှိအောင် ကြိုးစားခဲ့ရင် မန်စီးတီးအသင်းအတွက်  ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်ကို အေးအေးဆေးဆေး ရရှိနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ 

မန်စီးတီး အသင်းယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

မန်စီးတီးအသင်းနည်းပြ ဂွာဒီယိုလာက သူတို့အသင်း ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရရှိနိုင်မယ်ဆိုတာ ယုံကြည်မှုရှိ နေတာပါ။

နယူးကာဆယ်အသင်းဟာ နောက်ဆုံးပွဲစဉ်မှာ အဲဗာတန်အသင်းကို အိမ်ကွင်းယှဉ်ပြိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဗာတန်အသင်းဟာ နယူးကာဆယ်အသင်းအတွက် ကစားရခက်နိုင်တဲ့ အသင်းဖြစ်ပေမယ့် နယူးကာဆယ် အသင်းဟာ အိမ်ကွင်းရလဒ် ကောင်းတာကြောင့် အနိုင်ရရှိအောင် ကစားပြီး ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်ရရှိဖို့ ပစ်မှတ် ထားနေတာပါ။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်းကတော့ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ကို ရရှိဖို့ကြိုးပမ်းနေတဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းနဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံနေလို့ ခက်ခဲတဲ့ပွဲစဉ်တစ်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

အိမ်ကွင်းအားကောင်းတဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ဒီပွဲကို အိမ်ကွင်းကစားရမှာဖြစ်လို့ သူတို့အတွက် အားသာချက်ရှိနိုင်တာပါ။

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရရှိဖို့ အတွက်ဆိုရင် ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို အနိုင်ရရှိဖို့ လိုသလို သူတို့ရဲ့ အထက်မှာရှိတဲ့ အသင်းတွေထဲက အနည်းဆုံး တစ်သင်း ခြေချော်ဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်အတွက် မျှော်လင့်ချက် အနည်းဆုံး ဖြစ်ပေမယ့် ဝင်ခွင့်ရယူနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပါ။

နယူးကာဆယ်အသင်းကိုတွေ့ရစဉ်

ချယ်လ်ဆီးအသင်းကတော့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းကို အနိုင်ရလဒ်ရရှိတာနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရရှိမှာဖြစ်လို့ အနိုင်ရလဒ် ရယူနိုင်ဖို့ ပစ်မှတ်ထားနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အက်စတွန်ဗီလာအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ရာသီ နောက်ဆုံးပွဲစဉ်မှာ ယူနိုက်တက်အသင်းအိမ်ကွင်း သွားရောက် ယှဉ်ပြိုင်ရမှာပါ။ 

အက်စတွန်ဗီလာအသင်းအတွက် အနိုင်ရလဒ် ရရှိဖို့လိုသလို နယူးကာဆယ်၊ ချယ်လ်ဆီးအသင်းတို့ ရမှတ်လျော့ဖို့ ကိုလည်း မျှော်လင့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ကိန်းဂဏန်း အချက်အလက်တွေ တွက်ချက်တဲ့ Opta က မန်စီးတီးအသင်းကို ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရဖို့ အကောင်းဆုံး အသင်းအဖြစ် ၉၆.၈၃ ရာခိုင်နှုန်းပေးထားပြီး၊ နယူးကာဆယ်အသင်းကို ၈၁.၇၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို ၅၇.၈၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ အက်စတွန်ဗီလာအသင်းကို ၄၃.၉၇ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ် အသင်းကို ၁၉.၆၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ ပေးထားတာပါ။

အဲဒါကြောင့် ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် လက်ကျန် ၃ နေရာကို ဘယ်အသင်းတွေ ရယူသွားနိုင်မလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖွယ် စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၁

မြန်မာနိုင်ငံသည် စစ်ပွဲများဖြစ် အချိန်ကုန်နေပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလမ်းကြောင်းပေါ် မတက်နိုင်ခဲ့သည်မှာ နှစ်‌ပေါင်းများစွာ ကြာပြီဖြစ်သည်။

ယခု မိမိတို့ ရှင်သန်ဖြတ်သန်းနေသည့် နိုင်ငံသည် ပထမ မြန်မာနိုင်ငံလား၊ သို့မဟုတ် စတုတ္တမြန်မာနိုင်ငံလားဆို သည့်အပေါ်မှာလည်း ရှုမြင်ပုံများကွဲလွဲ၍ ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင် ချုပ်ငြိမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများ မအောင်မြင်ဘဲ ဖြစ်နေကြသည်။

ဗမာတိုင်းရင်းသားများ အားကောင်းသည့် နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် အင်အားစုများ အပါအဝင် မြန်မာ့တပ်မတော် ကတော့ ယခုမြန်မာနိုင်ငံသည် စတုတ္တနိုင်ငံ ဖြစ်သည်ဟု မှတ်ယူထားကြသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော အနော်ရထာ(ပထမမြန်မာနိုင်ငံ ထူထောင်သူ)၊ ဘုရင့်နောင်(ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံ ထူထောင်သူ)၊ အလောင်းဘုရား(တတိယမြန်မာနိုင်ငံ ထူထောင်သူ)တို့သည် ပထမ-ဒုတိယ-တတိယ မြန်မာနိုင်ငံ များကို ထူထောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှလက်အောက်မှ လွတ်လပ်ရေးယူခဲ့သော ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံသည် စတုတ္တနိုင်ငံဖြစ်သည်ဟု ယူဆထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲအတွင်း ပျက်စီးနေတဲ့ အဆောက်အအုံတွေကို တွေ့ရစဉ်(ဓာတ်ပုံ-ရိုက်တာ)

ဗမာမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားများကတော့ အနော်ရထာ၊ ဘုရင့်နောင်၊ အလောင်းဘုရားတို့နှင့်အတူ မိမိတို့မှာ လည်း ဘုရင်စနစ်ဖြင့် ကိုယ့်ထီးကိုယ့်နန်း အုပ်ချုပ်လာခဲ့ပြီး ၁၈၈၅ ခုနှစ်မှာ ဗြိတိသျှလက်အောက်သို့ လူမျိုးပေါင်း စုံ၏ နယ်မြေများအားလုံး ကျရောက်သွားကာ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့တွင် လွတ်လပ်ရေးယူ၍ ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံကို ထူထောင်ခဲ့သည့်အတွက် ပထမမြန်မာနိုင်ငံဟု မှတ်ယူထားကြသည်။

ထိုသို့ မှတ်ယူရခြင်းကလည်း မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးကို တောင်တန်းနှင့်ပြည်မ အတူတကွ ပေါင်းစည်းရေး သဘောတူညီမှု ရယူခဲ့ခြင်း အပါအဝင် လွတ်လပ်သော ပြည်ထောင်များ စုပေါင်း၍ ရယူခဲ့သော လွတ်လပ်ရေးမှ ပေါက်ဖွားလာသည့် မြန်မာနိုင်ငံဖြစ်သည့်အတွက်ကြောင့် ယူဆခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့နောက် တိုင်းရင်းသား တန်းတူညီမျှမှု မရှိခြင်း၊ အာဏာခွဲဝေမှု အားနည်းခြင်း၊ သယံဇာတခွဲဝေမှုအားနည်းခြင်း၊ ဒီမိုကရေစီ ပျက်စီးသွားခြင်း၊ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုအားကြီးခြင်း၊ မဟာဗမာ လူမျိုးကြီးဝါဒ ဖော်ဆောင်လာခြင်း၊ သဘော တရားရေးရာများ ကွဲပြားလာခြင်း စသည့် အခြေအနေများကြောင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့ လွတ်လပ်ရေးယူပြီး နောက် လပိုင်းအကြာမှာဘဲ ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ရာမှာ ယနေ့ (၂၀၂၅ ခုနှစ်)အထိ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်လာခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

လွတ်လပ်ရေး မရခင်တုန်းကလည်း ပဒေသရာဇ်စနစ်ကြောင့် ဘုရင်များသည် စစ်တိုက်၍ နယ်မြေချဲ့ထွင်၍ လူမျိုးစုများကြား စစ်ပွဲများဖြစ် အချိန်ကုန်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း လူမျိုးစုများ စုစုစည်းစည်း ဖြစ်လာမလားဆိုသော်လည်း ဖြစ်မလာဘဲ စစ်ပွဲများဖြစ်သာ အချိန်ကုန်နေပြန်သည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ ထိလည်းကောင်း၊ ၂၀၁၁ မှ ၂၀၁၅ ထိလည်း ကောင်း၊ ၂၀၁၅ မှ ၂၀၂၀ ထိလည်းကောင်း စသည့် အချိန်ကာလ သုံးပိုင်းသာ လူထုက ထိတွေ့ခံစားခွင့်ရရှိခဲ့ပြီ ကျန်အချိန်များမှာ စစ်ပွဲများအတွင်း အသက်ရှင် ရပ်တည်နေကြရသည်။

လက်နက်ကိုင်ထားသူ တစ်ဦးကို တွေ့ရစဉ် (ဓာတ်ပုံ-အေပီ)

လက်ရှိကို ကြည့်ပါကလည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်တွင် မြန်မာ့တပ်မတော်က NLD အစိုးရကို ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ မဲစာရင်း အငြင်းပွားမှုအား မဖြေရှင်းဘဲ အစိုးရဖွဲ့စည်းရန် ကြိုးစားသည်ဟုဆိုကာ ဖြုတ်ချ၍ နိုင်ငံတော်အား အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာပြီး အုပ်ချုပ်နေသည်။

ထို့နောက် လွတ်လပ်ခွင့်များ တဖြေးဖြေး လျှော့နည်းလာပြီး စစ်ဘောင်ကျယ်ပြန့်လာခြင်းနှင့်အတူ ဒီမိုကရေစီ ပျောက်ဆုံးလာနေသည်။

ထို့ကြောင့် ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည် အားကောင်းလာရေးအတွက် ကြိုးပမ်းကြရာမှာ အုပ်စု ၂ စု ကွဲလာခဲ့သည်။ အုပ်စု တစ်စုကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပ၍ စစ်တပ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးကို ဖယ်ရှားကာ ဒီမိုကရေစီစနစ် ပြန်လည်အား ကောင်းရေး ကြိုးပမ်းနေကြသည်။

နောက်ထပ် အုပ်စုတစ်စုကတော့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး နည်းလမ်းဖြင့် စစ်တပ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးကို ဖယ်ရှား ကာ ဒီမိုကရေစီစနစ် ပြန်လည်အားကောင်းရေး ကြိုးပမ်းနေသည်။

ထိုသို့ ကွဲလွဲနေချိန်မှာပဲ တချို့က ဒီမိုကရေစီကို ကာကွယ်ရန်အတွက် စစ်တိုက်နေခြင်းဟု ပြောသလို တချို့က တော့ ဒီမိုကရေစီ ဆုံးရှုံးသွားခြင်းကြောင့် စစ်တိုက်နေခြင်းဟု ပြောကြပြန်သည်။

အဆိုပါ အခြေအနေ ၂ ရပ်အကြား ပြည်သူလူထုသည် ကြားညှပ်၍ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လွတ်လပ်ခွင့် စသည့် အထွေထွေ ကျဆင်းမှု အကျပ်အတည်းများကို ရင်ဆိုင်ဖြတ်သန်းနေကြရသလို အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်သွားကြသလို မိသားစုများ ဆုံးရှုံးသွားကြရခြင်းများလည်း ကြုံတွေ့နေကြရသည်။

စစ်ဘုရင်များကတော့ သူ့နယ်မြေ ကိုယ့်နယ်မြေအဖြစ် နယ်မြေအပိုင်စားများဖြင့် ရပ်တည်လျက်ရှိသလို နယ်မြေ အပိုင်စားများ ရရှိရေးအတွက်လည်း ကြိုးပမ်းနေကြသည်။ တချို့သော စစ်ဘုရင်များကတော့ အာဏာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် ကြိုးပမ်းနေကြသည်။

"နိုင်ငံတွေက စစ်ပွဲကို ဖန်တီးတယ်, စစ်ပွဲတွေက နိုင်ငံကို ဖန်တီးတယ်" လို့ ဖရန်စစ်ဖူကူယားမားက ပြောခဲ့ဖူး သည်။ 

မြန်မာပြည်မှာတော့ စစ်ပွဲများကနေ အမုန်းတရားများကို ဖန်တီးလာပြီး အမုန်းတရားများက နိုင်ငံကို ပြိုကွဲအောင် ဖန်တီးနေသည်ဟု ပြောရမလိုဖြစ်နေသည်။

အဆုံးမှာတော့ မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် တဖြေးဖြေးနှင့် ပျက်စီးလာပြီး ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေးနှင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးအတွက် အဟန့်အတားပေါင်းစုံဖြင့် ရင်ဆိုင်လာနေရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ အလံကို တွေ့ရစဉ်

စင်္ကာပူနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့သည့် လီယွမ်ယုကတော့ “ကင်မရာ ကိုင်ထားတဲ့သူတွေက သေနတ်ကိုင်ထားတဲ့ သူတွေထက် ဒီမိုကရေစီကို ပိုပြီး ကာကွယ်နိုင်တဲ့ အဖိုးတန် ကာကွယ်ရေးသမားဖြစ်တယ်”ဟု ၁၉၆၂ ခုနှစ်က ပြောခဲ့ဖူးသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဒီမိုကရေစီနာမည်အောက်က သေနတ်ကိုင်ထားသူများသည် ငြိမ်းချမ်းရေး၊ ဖက်ဒရယ်ရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေး ကာကွယ်နေသူများဆိုကာ စားပွဲဝိုင်းတစ်ခုတည်းမှာ မျက်နှာချင်းဆိုင်ထိုင်၍ ဆွေးနွေးနေချိန်  အပ်တိုတစ်‌ချောင်းတောင် မကိုင်ထားသော ကလောင်/ကင်မရာ ကိုင်သူများကတော့ တိုင်းပြည်ပြိုကွဲအောင် လုပ်သူများဟု စွပ်စွဲခံနေရလေသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသည် စစ်ဘောင်ကျယ်ပြီး နိုင်ငံရေးဘောင်ကျဉ်းကာ ဒီမိုကရေစီနာမည်အောက်မှာ စစ်ဘုရင် များက အုပ်ချုပ်နေသည့် နိုင်ငံအဖြစ် ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။

ဒီမိုကရေစီနာမည်အောက်က စစ်ဘုရင်များ အုပ်ချုပ်သည့် နိုင်ငံအဖြစ်ကနေ ပြန်လည်ရုန်းထွက်ပြီး ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံသော ပြည်ထောင်စုစနစ်အား ဖော်ဆောင်နိုင်ရေးအတွက် ပြည်သူလူထုများ စည်းလုံး ညီညွတ်ရန်လိုအပ်သလို မှန်ကန်သော ရပ်တည်ချက်များကို ရွေးချယ်နိုင်ရန်လိုအပ်သည်။

သို့မဟုတ်ပါက စတုတ္တနိုင်ငံပဲ ပြောပြော၊ ပထမနိုင်ငံပဲ ပြောပြော မြန်မာနိုင်ငံသည် ပြိုကွဲနိုင်ငံ သို့မဟုတ် ကျရှုံးနိုင်ငံအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားနိုင်သည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနီးပတ်ဝန်းကျင်များနှင့် အဝေးက ဧည့်သည်များသည် မြန်မာနိုင်ငံကို ကိတ်မုန့်ကဲ့သို့ အစိတ်စိတ် ခွဲခြမ်းမျှဝေရန်အတွက် ကြိုးပမ်းနေကြခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ဒီမိုကရေစီနာမည်အောက်က စစ်ဘုရင်များ အုပ်ချုပ်နေသော နိုင်ငံအဖြစ်ကနေ ပြည်တွင်းညီညွတ်ရေး အင်အားဖြင့် ပြန်လည်၍ အသစ်တစ်ဖန် တည်ဆောက်နိုင်ရန်လိုအပ်သည်။ 

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီနှင့်ဖက်ဒရယ်သည် မည်သို့မည်ပုံ ဖြစ်တည်လာမလဲ ဆိုသည်ကိုတော့ စောင့်ကြည့်ရန်သာ ရှိတော့သည်။ 

ဂရေဟမ်ဘဲလ်က “တံခါးတစ်ပေါက်က ပိတ်နေချိန်မှာ ပွင့်နေတဲ့ အခြားတံခါးတွေရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့က ပိတ်နေတဲ့ တံခါးကိုပဲ ဝမ်းပန်းတနည်းနဲ့ အချိန်အကြာကြီး ထိုင်ကြည့်နေကြတယ်။ ကျနော်တို့အတွက် ဖွင့်ထားတဲ့ တံခါးတွေကို  မမြင်နိုင်ကြဘူး”ဟု ပြောခဲ့လေသည်။

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၉

ကမ္ဘာကြီးမှာ နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၀ ကျော်ရှိသည့်အနက် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပသည့်နိုင်ငံရှိသလို ရွေးကောက်ပွဲမရှိသည့် နိုင်ငံများရှိသည်။

အလားတူ နိုင်ငံရေးပါတီ ရှိသည့် နိုင်ငံရှိသလို နိုင်ငံရေးပါတီ မရှိသည့် နိုင်ငံများလည်းရှိသည်။ 

ဥပမာ- ဆော်ဒီ၊ ယူအေအီး၊ ကတာ၊ ဘရူနိုင်း စသည့် နိုင်ငံများတွင် ရွေးကောက်ပွဲမရှိသလို နိုင်ငံရေးပါတီများ လည်းမရှိကြပေ။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ နိုင်ငံအများစုတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ရှိသလို နိုင်ငံရေးပါတီများလည်းရှိကြသည်။ 

ထို့ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ ရှိသည့်နိုင်ငံများတွင် နိုင်ငံသူ/သား မဲဆန္ဒရှင်များက မဲပေးသည့်အခါမှာ မည်ကဲ့သို့သော အခြေအနေများကို လေ့လာဆန်းစစ်ပြီးမှ မဲပေးကြသလဲ၊ မဲပေးသင့်သလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ မှာလည်း မဲဆန္ဒရှင် တစ်ဦးအနေဖြင့် ဘယ်လို အခြေခံအကြောင်းတရားများအပေါ် ကြည့်၍ မဲပေးသင့်လဲစဉ်းစား သင့်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလများတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပသွားရန် ပြင်ဆင်နေကြသလို တခြားတစ်ဖက်မှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်ရေး ဟန့်တားရန် ပြင်ဆင်နေကြသည်။

ထိုအထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံသူ/သားများသည် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမည်ကို အားပေးထောက်ခံရမလား၊ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်ရေး ဟန့်တားနေခြင်းကို အားပေးထောက်ခံရမလား ဆိုသည့် အခြေအနေ ၂ ရပ်ကြားမှာ ကြားညှပ်နေသည်။

ထို့ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်ခြင်းမဖြစ်ခြင်းထက် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ ရွေးကောက်ပွဲရှိခဲ့ရင် မဲဆန္ဒရှင် တစ်ဦး အနေဖြင့် စဉ်းစားဆုံးဖြတ်သင့်သော အချက်များကိုသာ အဓိကထား ဆွေးနွေးသွားလိုပါသည်။

ပါတီ၏ မူဝါဒနှင့် ရည်မှန်းချက်များ
*******************************
    ပါတီများ၏ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံခြားရေး၊ ဒီမိုကရေစီအရေး၊ ဖက်ဒရယ် အရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လူငယ်အရေး စသည့် မူဝါဒများကို သေချာလေ့လာရန် လိုအပ်သည်။ ထိုမူဝါဒများ ရှိ/မရှိကိုလည်း လေ့လာရန် လိုအပ်သည်။

အဆိုပါ မူဝါဒများသည် မိမိ၏ ယုံကြည်ချက်နှင့် တန်ဖိုးထားမှုများဖြင့် ကိုက်ညီမှု ရှိပါသလား ဆိုသည်ကိုလည်း စဉ်းစားရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ပါတီ၏ ရည်မှန်းချက်များသည် လက်တွေ့ကျပြီး တိုင်းပြည်အတွက် အကျိုးရှိနိုင်ပါ့မလား ဆိုခြင်းကိုလည်း လေ့လာဆန်းစစ်ကြည့်ရမည်။

ပါတီ၏ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းနှင့် အတွေ့အကြုံ
*****************************************

    ထိုပါတီသည် ယခင်က အစိုးရအဖွဲ့မှာ ပါဝင်ခဲ့ဖူးလျှင် ဘယ်လိုမျိုး စွမ်းဆောင်ရည်များ ပြသခဲ့လဲဆိုသည် ကို လေ့လာရမည်၊ လူထုကို ဘယ်လို ဆက်ဆံခဲ့သလဲ၊ တိုင်းပြည်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင်လုပ်ပေးနိုင် ခဲ့သလား၊ နိုင်ငံသားများက ဆင်းရဲပြီး သူတို့က ချမ်းသာသွားကြသလား စသည့် အခြေအနေများကို လည်း လေ့လာ၍ စဉ်းစားရမည်။

ထို့နောက် ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းနှင့် အဖွဲ့ဝင်များ၏ အရည်အချင်း (နိုင်ငံရေးနှင့် လုပ်နိုင်စွမ်း အရည်အချင်းကို ဆိုလိုသည်) ပြည့်ဝပြီး တိုင်းပြည်အတွက် စွမ်းစွမ်းတမံ လုပ်ဆောင်နိုင်သည့်သူများ ဖြစ်ပါသလားဆိုသည်ကိုလည်း စဉ်းစားရမည် ဖြစ်သည်။

အလားတူ ပါတီ၏ အဖွဲ့အစည်း တည်ဆောက်ပုံနှင့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ပုံများသည် တည်ငြိမ်၍ ထိရောက်မှုရှိသ လားဆိုခြင်းကိုလည်း သုံးသပ်ရမည်။

ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ အရည်အချင်းနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရား
******************************************************

    မိမိ၏ မဲဆန္ဒနယ်တွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်သည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ ပညာအရည်အချင်း၊ လုပ်ငန်း အတွေ့အကြုံ၊ နိုင်ငံရေးအသိ ကြွယ်ဝမှု၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များကို လေ့လာရန်လိုအပ် သည်။

ကိုယ်စားလှယ်လောင်းသည် ပြည်သူကို ကိုယ်စားပြုနိုင်သည့် စိတ်ဓာတ်နှင့် ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်းမွန်သူ ဖြစ်သလားဆိုသည်ကို စဉ်းစားရမည်။ မဲဆွယ်စည်းရုံးစဉ်ကတစ်မျိုး လွှတ်တော်အမတ် ဖြစ်သည့်အခါတစ်မျိုး လုပ်တတ်သူလား သုံးသပ်ရမည်။

ထို့နောက် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ ‌ပြောဆိုလုပ်ကိုင်ပုံများသည် ယုံကြည်အားထားလောက်မှု ရှိပါသလားဆို သည်ကို လေ့လာသုံးသပ်၍ ဆန်းစစ်ရန်လည်း လိုအပ်သည်။ 

Party List စနစ်ဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပမည်ဆိုလျှင်တော့ မဲဆန္ဒရှင်သည် ကိုယ်စားလောင်းကို သိခွင့်မရ တော့ဘဲ ပါတီကိုပဲ မဲထည့်ရတော့မည်ဖြစ်သည့်အတွက် ပါတီသည် အုပ်စုဖွဲ့နိုင်ငံရေး သို့မဟုတ် ဆရာ-တပည့် မွေးနိုင်ငံရေးစနစ် ရှိနေသည့် ပါတီလားဆိုသည်ကို သုံးသပ်ပြီးမှ မဲပေးသင့် မပေးသင့်ကို ရွေးချယ်သင့်သည်။

အလားတူ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု ကြီးထွားသည့်ပါတီလား ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ လွတ်လပ်စွာ ပြည်သူအကျိုးကို ထမ်းခွင့်ပြုမည့် ပါတီလားဆိုသည်ကို စဉ်းစားရမည်။

ထို့ပြင် ပါတီအကျိုးစီးပွားနှင့် ပြည်သူလူထုအကျိုးစီးပွား ယှဉ်လာသည့်အခါ ပါတီအကျိုးစီးပွားရေး ကာကွယ်တာ လား ပြည်သူလူထုအကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်သည့်ပါတီလား ကြည့်ရန်လိုအပ်သည်။

ပါတီ၏ ပံ့ပိုးသူများနှင့် ရန်ပုံငွေ
*****************************

    ပါတီကို ဘယ်သူတွေက ပံ့ပိုးနေသလဲ၊ ဘယ်သူတွေက နောက်ကွယ်က ချုပ်ကိုင်ထားသလဲ၊ ဘယ်သူ တွေအတွက် အလုပ်လုပ်ပေးနေလဲ၊ ရန်ပုံငွေများကို ဘယ်လိုစီမံခန့်ခွဲလဲဆိုသည်ကို သိရှိအောင် လုပ်၍ မဲပေးသင့် မပေးသင့်အား စဉ်းစားဆုံးဖြတ်သင့်သည်။

ပါတီ၏ ရန်ပုံငွေ ရရှိမှုသည် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိပါသလား စစ်ဆေးရန် လိုအပ်သည်။ တချို့က ပါတီကို အကြောင်း ပြု၍ ကိုယ်ကျိုးစီးပွား ရှာကြသလို မလျော်ဩဇာသုံး၍ ရန်ပုံငွေကို ရှာဖွေလေ့ရှိကြသည်ကိုလည်း မမေ့သင့်ပေ။

ထို့နောက် ပါတီ၏ ပံ့ပိုးသူများနှင့် နောက်ကွယ်က အင်အားစုများ၏ အကျိုးစီးပွားသည် ပါတီ၏ မူဝါဒအပေါ် လွှမ်းမိုးမှု ရှိနေသလား မရှိဘူးလား စဉ်းစားသင့်သည်။

သတင်းအချက်အလက် ရယူခြင်းနှင့် ဝေဖန်ပိုင်းခြားနိုင်စွမ်း
*****************************************************

    ပါတီများနှင့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ အကြောင်းကို တရားဝင် သတင်းရင်းမြစ်များနှင့် ဘက်မလိုက် သည့် သတင်းဌာနများကနေ ရယူနိုင်ပါသည်။

ထို့နောက် မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုများတွင် သူတို့၏ ပြောကြားချက်များကို သေချာနားထောင်ရန် လိုအပ်သလို ထို ပြောကြားချက်များနှင့် ရရှိလာသော သတင်းအချက်အလက်များကို ဥာဏ်နှင့်ဆင်ခြင်တုံတရားကို အသုံးပြု၍ ဆုံးဖြတ်သင့်သည်။

ယခု ခေတ်ကာလများအရ ပါတီနှင့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ လှုပ်ရှားမှုများ၊ ပြောစကားများကို လူမှုကွန်ရက် (ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်၊ တစ်တော့၊ ယူကျူ၊ အိတ်စ်၊ တယ်လိုဂရမ်၊ အင်စတော်ဂရမ်)များမှာလည်း လေ့လာစောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ်သည်။

မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားနှင့် တိုင်းပြည် အနာဂတ်
***************************************

    မည်သည့်ပါတီက မိမိ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ အကျိုးစီးပွားအပြင် တိုင်းပြည်၏ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် အနာဂတ်ကို အကျိုးပြုနိုင်ခြင်း ရှိလည်းဆိုသည်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီးမှ မဲပေးသင့်မသင့်ကို ဆုံးဖြတ် သင့်သည်။

ထို့ပြင် မည်သည့်ပါတီ၏ မူဝါဒများက တိုင်းပြည်အတွက် အကောင်းဆုံး ဖြစ်နိုင်မလဲဆိုသည်ကို စဉ်းစားရမည် ဖြစ်သည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်သူလူထုများ လိုအပ်နေသည့်ပါတီမှာ (၁) ပြည်တွင်းစစ် ရပ်တန့်ရေး ဆောင်ရွက်နိုင် သော ပါတီ၊ (၂) ပြည်တွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်နိုင်သည့်ပါတီ၊ (၃) စီးပွားရေး ကျဆင်းမှု ပြန်လည်ဦးမော့ အောင် စွမ်းဆောင်နိုင်သည့်ပါတီ၊ (၄) ဒီမိုကရေစီစနစ် အားကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မည့်ပါတီ၊ (၅) ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး ဦးဆောင်နိုင်မည့်ပါတီ၊ (၆) အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်မှု ပြိုကွဲ နေခြင်းကို ပြန်လည် အားကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မည့်ပါတီ၊ ပညာရေးစနစ် နိုင်ငံတကာအဆင့်မှီရေး ဆောင်ရွက်နိုင်မည့်ပါတီ ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် (၇) နိုင်ငံသူ/သားများ တန်းတူညီမျှမှုရရှိရေး ဆောင်ရွက်နိုင်မည့်ပါတီ၊ (၈) အာဏာနှင့် ပြည်သူလူထု ဒုက္ခ ရောက်အောင် မလုပ်ဘဲ ကာကွယ်ပေးနိုင်မည့်ပါတီ၊ (၉) ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု နိုင်ငံတကာအဆင့်မှီ‌ရေး ဆောင် ရွက်ပေးနိုင်မည့်ပါတီ၊ (၁၀) လူငယ်များအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလှမ်းဖန်တီးပေးနိုင်မည့်ပါတီ၊ (၁၁) ခေတ် သစ် နည်းပညာကို အမှီလိုက်နိုင်သောပါတီ၊ (၁၂) လူငယ်များကို နေရာပေးရန် ဝန်မလေးသောပါတီ၊ (၁၃) ဗဟို ချုပ်ကိုင်မှု အားကြီးသော အစိုးရစနစ်ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲပေးနိုင်သောပါတီ၊ (၁၄) အဂတိတရား ကင်းရှင်းပြီး လူထုဝန်ဆောင်မှုကို ချောမွေ့အောင် လုပ်ပေးနိုင်မည့် အစိုးရအဖွဲ့အဖြစ် ပြောင်းလဲပေးနိုင်မည့်ပါတီ၊ (၁၅) ငွေများ တရားနိုင်ဆိုသော တရားရေးစနစ်ကို မှန်ကန်တည့်မတ်ပေးနိုင်သောပါတီ၊ (၁၆) မီဒီယာဆက်ဆံရေးနှင့် မီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့်ကို နားလည်နိုင်စွမ်း မြင့်မားသည့်ပါတီ စသည့် နိုင်ငံရေးပါတီနှင့်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်ကိုသာ ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မဲဆန္ဒရှင်များသည် မိမိ၏ မဲသည် ရွေးချယ်မှု မှန်ကန်ရန် လိုအပ်သည်။ ရွေးချယ်မှု မှားယွင်းပါက ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုမရှိသော စနစ်ကြီးအတွင်းမှာသာ ရှင်သန်ရပ်တည်နေရမည် ဖြစ်သည်။

မိမိနှင့်ထိုက်တန်သော အစိုးရကို မိမိရွေးချယ်သည့် မဲက အဆုံးဖြတ်ပေးမည်ဖြစ်၍ မိမိအနေဖြင့် နိုင်ငံရေး အသိပညာကြွယ်မှု ရှိရှိဖြင့် တိုင်းပြည်နှင့်လူထု အကျိုးကို မကာကွယ်ပေးဘဲ အာဏာနှင့်အဂတိတရားများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသော ပါတီနှင့်လွှတ်တော်အမတ်များ ကင်းရှင်းရေး မှန်ကန်သော မဲဆန္ဒရှင်များ လိုအပ်သည်။

ထိုမှသာလျှင် သန့်ရှင်းသော နိုင်ငံအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံ ရပ်တည်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး လူမှု-စီးပွားနှင့် တိုးတက်သော နိုင်ငံ ဖြစ်လာမည်။ ထိုအခြေအနေကို ရောက်လာမလား မရောက်သေးဘူးလားဆိုသည့်ကိုတော့ မဲဆန္ဒရှင်များ၏ ဆုံး ဖြတ်ချက်ကိုပဲ စောင့်ကြည့်ရပေတော့မည်။

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၇

အမေရိကန်၏ ကုန်သွယ်ခွန်များ တိုးမြှင့်ကောက်ခံမှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကို ပြန်လည် ပုံဖော် နေချိန်တွင် မူလက အမေရိကန်သို့ ပို့ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် တရုတ်ကုန်စည်များသည် မိမိတို့၏ နိုင်ငံများ အတွင်းသို့ စုံပြုံဝင်ရောက်လာမည့် အရေးကို နိုင်ငံအများအပြားက စိုးရိမ်နေကြသည်။

အထူးသဖြင့် စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုဖိအားများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် တရုတ်ကုန်စည်များကို ထိန်းထားရန်အတွက် အချို့က တရုတ်သွင်းကုန်များအပေါ် အခွန်များ စည်းကြပ်ကောက်ခံရန် ဆန္ဒရှိလာကြသည်။

ထိုအခြေအနေတွင် တရုတ်သည် နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်ရေးမှ အလုံးစုံ ဖြတ်တောက်ခံရမည်ဖြစ်ကာ အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump)အတွက် ထင်မှတ်မထားသည့် အောင်ပွဲကို ရရှိသွားလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေကို ရှောင်လွှဲရန်အတွက် တရုတ်အနေဖြင့် ဝင်ရိုးစုံကမ္ဘာအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်မှုပုံစံကို တည်ဆောက်ရန် ၎င်း၏ ရေရှည် ရည်မှန်းချက်နှင့် ကိုက်ညီသည့် ရေတိုမူဝါဒများကို ကျင့်သုံးရမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်သည် ၎င်းကိုယ်ကို ၂၁ ရာစု၏ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာမည်ဆိုသည့် အချက်ကို အများက သံသယ မဝင်စေရန်အတွက် သေချာလုပ်ဆောင်နေသည်။

အိန္ဒိယသည် ရာစုနှစ်လယ်ပိုင်းတွင် စူပါပါဝါ ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။ ဥရောပကလည်း ၎င်းတို့၏ အဆင့်အတန်း များကို မြှင့်တင်မည်ဖြစ်ပြီး ထရမ့်၏ အားကြီးသူသာ အမှန်ဆိုသည့် အယူအဆကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက လိုက်နာပြီး ၎င်းတို့၏ အနေအထားများကို မြှင့်တင်ဖွယ်ရှိသည်။

အမေရိကန်နဲ့တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကြား ညှပ်နေသူများကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိ တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးသည် ကမ္ဘာ့အင်အား အကြီးဆုံးနိုင်ငံနှင့် ဒုတိယအင်အား အကြီးဆုံး နိုင်ငံတို့ကြား ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေမှုကို ထင်ဟပ်စေခဲ့ကာ သက်ဆိုင်ရာ နယ်ပယ်ကဏ္ဍများတွင် သြဇာလွှမ်းမိုးမှု များအတွက် သဘောတူညီချက် ရရှိရန် လိုအပ်နေသည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ချဲ့ထွင်နေသည့် နှစ်ဖက်စလုံး၏ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများသည် နယ်ချဲ့ဝါဒ၏ သဘာဝပုံစံ ဖြစ်နေသည်။

ထရမ့်က ကနေဒါ၊ ဂရင်းလန်းကျွန်း၊ ပနားမားနှင့် ဂါဇာဒေသတို့ကို အမေရိကန်လက်အောက်သို့ သွတ်သွင်းချင် နေချိန်တွင် တရုတ်ကလည်း တောင်တရုတ် ပင်လယ်အတွင်းရှိ နယ်နိမိတ်များကို ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့ကာ အာဆီယံနိုင်ငံအချို့နှင့် ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားလျက်ရှိသည်။

သို့သော် ၎င်းတို့ နှစ်နိုင်ငံကြား ဖြစ်ပွားနေသည့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲက ၎င်းတို့၏ ပြိုင်ဆိုင်မှုများအပေါ် မည်သို့ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိမည်ဆိုခြင်းကို စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်နှင့် တရုတ်ကြား အပြန်အလှန် ကုန်သွယ်ခွန်များ တိုးမြှင့်နေခြင်းသည် နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရေး ချိတ်ဆက်မှုကို ကွာဟသွားစေခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ အခွန်တိုးမြှင့် ကောက်ခံမှုကို ခံခဲ့ရသည့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် အမေရိကန်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု အောက်ကို ဝင်ရောက်ရမည့် အခြေအနေကို ရောက်ရှိသွားမည်လားဟု မေးခွန်းထုတ်စရာရှိသည်။

အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများ၏ အလံများကို တွေ့ရစဉ်

တရုတ်အနေဖြင့် စူပါပါဝါနိုင်ငံ အားလုံးနှင့် ခင်မင်ရင်းနှီးခွင့်ရှိသည့် ၎င်း၏ ကုန်သွယ်ဖက် နိုင်ငံများ၏ အခွင့်အရေး များကို လေးစားနေသမျှ ကာလပတ်လုံး ထိုအခြေအနေသို့ ရောက်ရှိလိမ့်မည်မဟုတ်ဟု ဖြေရမည်ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေမျိုးတွင် တရုတ်နှင့် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ရသည်မှာ အလွန်အကျိုးများ နေဦးမည်ဖြစ်သည်။ 

သို့သော် ကုန်သွယ်ရေးမှ အကျိုးအမြတ် ရရန်နှင့် သီးခြားလွတ်လပ်စွာ ရပ်တည်ရန်အတွက် စူပါပါဝါနိုင်ငံများ (Super Powers) မဟုတ်သေးသည့် မစ်ဒယ်ပါဝါ (Middle Powers) ဟုခေါ်ဆိုသည့် အင်အားအလယ်အလတ် တန်းစားနိုင်ငံများသည် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။

ပထမဆုံးအနေဖြင့် မစ်ဒယ်ပါဝါ နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏ ဈေးကွက်များအတွင်းသို့ အပိုကုန်စည်များ စုပြုံ ဝင်ရောက် စေခြင်းမပြုရန် တရုတ်ကို တိုက်တွန်းရမည်ဖြစ်သည်။

ထိုကုန်စည်များသည် မူလက အမေရိကန်သို့ ပို့ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် ကုန်စည်များဖြစ်ပြီး တရုတ် ကလည်း ပို့ကုန်များကို အကန့်အသတ်ဖြင့် တင်ပို့ရန် သဘောတူရဖွယ်ရှိသည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် တရုတ်သည် ၎င်း၏နိုင်ငံအတွင်း အသုံးစရိတ်များကို တိုးမြှင့်ရန် လိုအပ်သည်။ 

အဓိပ္ပာယ်မှာ ဝင်ငွေခွန်နှင့် အရောင်းခွန်များကို လျှော့ချခြင်း၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုအတွက် အသုံးစရိတ် တိုးမြှင့်ခြင်း၊ ကလေးသူငယ် ပြုစုစောင့်ရောက်မှုအတွက် အသုံးစရိတ် တိုးမြှင့်ခြင်းနှင့် ပင်စင်များကို တိုးမြှင့်ခြင်း တို့ဖြစ်ပြီး ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများကို ပြည်သူများ အသုံးပြုရ လွယ်ကူစေအောင် လုပ်ဆောင်ရမည် ဖြစ်သည်။

ထိုကဲ့သို့ အပြောင်းအလဲများ ပြုလုပ်ခြင်းမှ ထိခိုက်မှုများကို လျော့ကျစရန်နှင့် ဘတ်ဂျက်လိုငွေပြမှုကို လျှော့ချရန် အတွက် တရုတ်သည် စီးပွားရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သင့်ပြီး ငွေကြေးစနစ်ကို ပြုပြင်သင့်သည်။

ဥပမာအနေဖြင့် တရုတ်သည် ပုဂ္ဂလိက ဘဏ်အသစ်များ ပိုမိုထူထောင်ခွင့်ပြုသင့်သည်။ 

ထိုဘဏ်များသည် အသေးစားနှင့် အလတ်စား စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေနိုင်ပြီး အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများကို ပေါ်ပေါက်လာစေနိုင်သည်။

တစ်ချိန်တည်းတွင် အာဆီယံနိုင်ငံများသည် ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့နှင့်အတူ Atlantic-Pacific Sustainability Pact (APSP) ဟုခေါ်သော အစီအစဉ်သစ်တစ်ရပ်ကို အကြံပြုသင့်ပြီး ထိုအစီအစဉ်ကို ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် ဗြိတိန်တို့ကိုလည်း တင်ပြသင့်သည်။

အမျိုးသမီးတစ်ဦး အလုပ်လုပ်နေစဉ်

APSP တွင် ရည်ရွယ်ချက် ၃ ခု ရှိမည်ဖြစ်ပြီး ပထမအချက်မှာ နိုင်ငံအားလုံးအတွက် လွတ်လပ်သည့် ကုန်သွယ်ရေး နယ်ပယ်တစ်ခု ဖန်တီးရန်ဖြစ်သည်။

ဒုတိယအချက်မှာ ကုလသမဂ္ဂနှင့် အခြား ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အစည်းအဝေးများတွင် ကြားနေ ငြိမ်းချမ်းရေးအုပ်စု ထူထောင်ရန်ဖြစ်သည်။ 

ထိုအုပ်စုသည် အမေရိကန်၊ တရုတ်နှင့် ရုရှားကြား တင်းမာမှုများကို ဟန့်တားပေးနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ရာသီဥတု ဖောက်ပြန် ပြောင်းလဲမှုနှင့် ကပ်ရောဂါကဲ့သို့ ပြဿနာများတွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

တတိယအချက်မှာ ဖွံ့ဖြိုးတိုတက်ရေး အေဂျင်စီတစ်ခု ထူထောင်ရန်ဖြစ်သည်။ 

ထိုအေဂျင်စီတွင် ချမ်းသာသည့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက ဆင်းရဲသည့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကို ငွေကြေးနှင့် နည်းပညာ အကူအညီများ ပေးလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ 

ထိုကဲ့သို့ ပံ့ပိုးကူညီမှုသည် ကာဘွန်ထုတ်လွှတ်မှု လျှော့ချရေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေးနှင့် ၎င်းတို့၏ စီးပွားရေးကို ကြီးထွားစေရန် အထောက်အကူ ဖြစ်စေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ဆင်းရဲသည့် နိုင်ငံများအပေါ် ကူညီထောက်ပံ့မှုများကို လက်နက်တစ်ခုအဖြစ် အသုံးချပြီး အင်အားကြီး နိုင်ငံများ၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အာဆီယံ၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုနှင့်အတူ ၂၀၄၅ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံသည် ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် ဗြိတိန် နိုင်ငံတို့လောက် အင်အားကြီးလာမည်ဖြစ်သည်။ 

ထိုသို့ ဖြစ်လာခဲ့မည်ဆိုပါက  APSP လည်း ပိုမိုသြဇာ ကြီးလာမည်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့ပါ ပူးပေါင်း  ပါဝင် လာဖွယ်ရှိသည်။

အမေရိကန်-တရုတ် ပြိုင်ဆိုင်မှုအတွင်း မစ်ဒယ်ပါဝါနိုင်ငံများအတွက် အတူတကွ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းသည် အကောင်းဆုံး ရွေးချယ်မှုဖြစ်သည်။

အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ အဖွဲ့လိုက် လုပ်ဆောင်မှုသည် ပဋိပက္ခများကို လျှော့ချပေးနိုင်ပြီး စူပါပါဝါနိုင်ငံများ ပိုမိုပေါ်ထွက်လာစေနိုင်ကာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အထောက်အကူ ဖြစ်စေလိမ့်မည် ဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်