CNI International Article    

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၂

ဖိလစ်ပိုင်နှင့် တရုတ်တို့သည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အကြား မဖော်ပြနိုင်သော “လူကြီးလူကောင်းဆန်သည့် သဘောတူညီချက်”  (Gentleman's Agreement) ကို ရရှိခဲ့ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတဟောင်း ရိုဒရီဂို ဒူတာတေး (Rodrigo Duterte) ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုသဘောတူညီချက်အရ အနောက် ဖိလစ်ပိုင်ပင်လယ်တွင် ရှိရင်းစွဲ အခြေအနေကို တရုတ်က စိန်ခေါ်မည် မဟုတ်ဘဲ ဖိလစ်ပိုင်သည် အာယွန်ဂင် သောင်ခုံ (Ayungin Shoal) ရှိ ၎င်း၏ စစ်မှုထမ်းများနှင့် အဆောက်အအုံ များဆီသို့ အခြေခံထောက်ပံ့ရေး ပစ္စည်းများကိုသာ ပေးပို့ရမည်ဖြစ်သည်။

သို့သော် ယခုအခါ ဖိလစ်ပိုင်သည် ဒေသတွင်း တရုတ်၏ မဟာဗျူဟာ ရည်မှန်းချက်များကို တွန်းလှန်ရာတွင် မရှိမဖြစ် အရေးပါသည့် နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာပြီး ပင်လယ်ရေကြောင်း ထိပ်တိုက်တွေ့မှုများနှင့် ဥပဒေသစ်များ ထုတ်ပြန်မှုမှတဆင့် ဖိလစ်ပိုင်၏ ရေကြောင်းပိုင်နက်ဆိုင်ရာ တောင်းဆိုမှုများကို သမ္မတ ဖာဒီနန်မားကို့စ် ဂျူနီယာ၏ အစိုးရအဖွဲ့က ကြေညာလျက်ရှိသည်။

တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်ရေယာဉ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဖိလစ်ပိုင်သည် ပြည်တွင်းတွင် ကြီးမားသည့် ပြသနာများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရချိန်၌ ထိုအခြေအနေများ ပေါ်ပေါက် လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မကြာသေးမီက အဂတိလိုက်စားမှု၊ ငွေကြေးခဝါချမှု၊ သူလျှိုမှု စွဲချက်များနှင့် စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည့် မြို့တော်ဝန်ဟောင်း အလိုက်စ်ဂူ (Alice Guo) ၏ အမှုပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။  

ထိုအမှုက ဖိလစ်ပိုင်၏ ပြည်တွင်းရေးတွင် အဂတိလိုက်စားမှု ပြဿနာသည် တရုတ်၏ လွှမ်းမိုးမှုကို တန်ပြန်ရာ တွင် အားနည်းချက် ဖြစ်စေခဲ့ကြောင်း ပြသရာရောက်ခဲ့သည်။

ဖိလစ်ပိုင်အနေဖြင့် ၎င်း၏ အနာဂတ်နှင့် အရှေ့တောင်အာရှ တည်ငြိမ်ရေးကို ပုံဖော်ပေးနိုင်သည့် ထိုစိန်ခေါ်မှုကို  မည်သို့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းသွားမည်ဆိုခြင်းကို စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်သည် ဖိလစ်ပိုင် ခေါင်းဆောင်များအား သြဇာလွှမ်းမိုးရန် စစ်ရေးအရ ဆောင်ရွက်မှုများအပြင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ မှုများကို အသုံးပြုကာ တရုတ်ကိုလိုလားသည့် သဘောထားမျိုး ပြောင်းလဲလာစေရန် တွန်းအားပေးလျက်ရှိသည်။

ထိုလုပ်ဆောင်ချက်သည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ၊ စီးပွားရေး သဘောတူညီချက်များနှင့် စီးပွားရေး မက်လုံးများဖြင့် အခြားနိုင်ငံများ၏ အထက်တန်းလွှာများကို ပစ်မှတ်ထားပြီး သြဇာလွှမ်းမိုးချင်သည့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ မဟာဗျူဟာ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်သမ္မတနဲ့ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတကို တွေ့ရစဉ်

ဖိလစ်ပိုင်သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် သက်တမ်းဝက် ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ၂၀၂၈ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲများ နီးကပ် လာသည်နှင့်အမျှ တရုတ်သည် ၎င်း၏ချဉ်းကပ်မှုများကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဆွေးနွေးလိုသည့် ဖိလစ်ပိုင် ခေါင်းဆောင်များနှင့် ခင်မင်ရင်းနှီးရန် သို့မဟုတ် ဩဇာလွှမ်းမိုးရန် ကြိုးပမ်းလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ပုံစနစ်၊ အစိုးရ၏ ထိန်းချုပ်မှုနှင့် လူထုကို စောင့်ကြည့်သည့်စနစ် အစရှိသည့် တရုတ်၏စနစ်များကို လက်ခံပြီး လိုက်နာကျင့်သုံးမည့် ဖိလစ်ပိုင်အစိုးရအဖွဲ့သစ် ပေါ်ပေါက်လာ နိုင်သည်။

ထိုသို့သော အစိုးရမျိုးသည် အတိုက်အခံများကို နှိမ်နှင်းရာတွင် တရုတ်၏ နည်းလမ်းများအား အသုံးပြုနိုင်မည် ဖြစ်ပြီး ထိုလုပ်ဆောင်မှုများအတွက် တာဝန်မယူဘဲ ခေါင်းရှောင်နိုင်ရန် တရုတ်၏ အရှိန်အဝါနှင့် နိုင်ငံရေး အကူအညီများကို ရယူနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ဖိလစ်ပိုင်ပြည်သူများ၏ အကျိုးကို ထမ်းဆောင်ရမည့် အင်စတီကျူးရှင်းများသည်လည်း အတိုက်အခံများနှင့် ဝေဖန်ရေးသမားများကို စောင့်ကြည့်မှု၊ တားမြစ်ကန့်သတ်မှုများ ပြုလုပ်သည့် လက်ကိုင်တုတ်များ ဖြစ်လာနိုင်ပြီး တရုတ်သည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ဖိလစ်ပိုင်ကို ခိုင်မာစွာ ခြေကုပ်ယူနိုင်မည့် အခွင့်အရေး ရလာမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်သည် သတင်းအချက်အလက် စစ်ဆင်ရေးများကို တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင် တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်နေပြီး အမေရိကန် ဆန့်ကျင်ရေး ဝါဒဖြန့်မှုများနှင့် တရုတ်လိုလားသည့် အတွေးအမြင်များကို ပိုမိုမြှင့်တင်ရန် ဖိလစ်ပိုင်အား အစမ်း လေ့ကျင့်ရေး ကွင်းတစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုနေသည်။

ဖိလစ်ပိုင်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးရေးလုပ်စဉ်

Facebook နှင့် TikTok ကဲ့သို့ လူမှုမီဒီယာများတွင် တရုတ်အကောင့်များသည် ဖိလစ်ပိုင်နှင့် အမေရိကန်ကြား ဆက်ဆံရေးကို မေးခွန်းထုတ်သည့် အကြောင်းအရာများကို မျှဝေခဲ့ကြပြီး ဖိလစ်ပိုင် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ယုံကြည်မှုများကို လျော့ကျစေခဲ့သည်။

ဖိလစ်ပိုင်၏ ပြည်တွင်းရေး ပြဿနာများကို အမြတ်ထုတ်ခြင်းဖြင့် တရုတ်သည် ၎င်း၏ ပင်လယ်ရေကြောင်း ဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဖိလစ်ပိုင်အာဏာပိုင်များ၏ အာရုံကိုလွှဲရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။

နောက်ထပ် အာရုံလွှဲနိုင်မည့် အရင်းအမြစ် တစ်ခုမှာ မူဆလင် မင်ဒါနာအို (Barmm) ဒေသရှိ Bangsamoro ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတွင် ပြုလုပ်မည့် ရွေးကောက်ပွဲများဖြစ်သည်။

ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် တုံ့ဆိုင်းနေခဲ့မည်ဆိုပါက ထိုဒေသသည် ဖိလစ်ပိုင်အစိုးရ၏ အာရုံစိုက်မှုနှင့် အခြား အခွင့်အလမ်းများကို ရရှိလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများသည် ဖိလစ်ပိုင်ရှိ တရုတ်၏ အကြီးစား အခြေခံ အဆောက်အအုံ စီမံကိန်းများနှင့် မယှဉ်နိုင်သော်လည်း အနောက်နိုင်ငံများ၏ အကူအညီသည် ဖိလစ်ပိုင်အတွက် နောက်ထပ် ရွေးချယ်စရာ တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်။

ထိုမဟာဗျူဟာသည် ဖိလစ်ပိုင်၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို အထောက်အပံ့ ဖြစ်စေရုံသာမက အင်ဒို-ပစိဖိတ် ဒေသရှိ အမေရိကန်မဟာမိတ်များ၏ ကွန်ရက်ကို အားကောင်းစေမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်သြဇာ လွှမ်းမိုးမှုကို တန်ပြန်ရန် အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များသည် ဦးစားပေး လုပ်ငန်းစဉ် ၄ ခုကို အာရုံစိုက်သင့်သည်။

ပထမအချက်မှာ အဂတိလိုက်စားမှုသည် အမျိုးသားလုံခြုံရေး ခြိမ်းခြောက်မှု တစ်ခုဖြစ်သောကြောင့် လုပ်ငန်း ပိုင်ဆိုင်မှု၊ ကြွေးမြီ စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် အစိုးရ၏ အသုံးစရိတ်နှင့် တင်ဒါခေါ်ယူရေး လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် ပွင့်လင်းမြင် သာမှုရှိအောင် လုပ်ဆောင်သင့်သည်။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် တရားမျှတသည့် စီးပွားရေး ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးပေးပြီး ဖိလစ်ပိုင် အဖွဲ့အစည်း များကို ပြည်ပ၏ ဝင်ရောက် စွက်ဖက်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ဒုတိယအချက်မှာ ရွေးကောက်ပွဲများ၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို မြှင့်တင်ရမည်ဖြစ်သည်။ 

 တရုတ်ကို ကန့်ကွက်နေကြစဉ်

ရွေးကောက်ပွဲများကို ရေရှည် စောင့်ကြည့်ခြင်းသည် ပြည်ပ၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုနှင့် အရင်းအမြစ်များ အလွဲသုံးစား လုပ်မှုကို ဖော်ထုတ်ရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေပြီး၊ လုပ်ငန်းစဉ်များကို ပိုမိုပွင့်လင်းမြင်သာစေကာ ပြည်ပ၏ ဖိအားများကို ခံနိုင်ရည်ရှိစေမည်ဖြစ်သည်။

တတိယအချက်မှာ အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များသည် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေး အစီအစဉ်များ ကို ရန်ပုံငွေ ထောက်ပံ့ခြင်း အပါအဝင် မူဆလင် မင်ဒါနာအို (Barmm) ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတွင် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကို ပံ့ပိုးပေးရန်ဖြစ်သည်။

နောက်ဆုံးအချက်မှာ ဖိလစ်ပိုင်၏ မဟာမိတ်များသည် ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံသားများနှင့် အရာရှိများကို တရုတ်က စောင့်ကြည့်နေမှုကို တန်ပြန်ရန် ကူညီပေးရန် လိုအပ်သည်။ 

ဒစ်ဂျစ်တယ် အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ရန် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးနှင့် အစီအမံများအတွက် အမေရိကန်၏ ကူညီပေးမှုသည် တရုတ်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးရေး နည်းဗျူဟာများကို အားနည်းစေနိုင်ပြီး ဒစ်ဂျစ်တယ် ပလက်ဖောင်းများတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုကို မြင့်တက်စေရန် အထောက်အကူ ဖြစ်စေမည်ဖြစ်သည်။

တည်ငြိမ်ပြီး ဒီမိုကရေစီနည်းကျသော ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်၏ အကျိုးစီးပွားများနှင့် ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးအတွက် အလွန်အရေးကြီးသည်။

အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏ အင်ဒို-ပစိဖိတ် မိတ်ဖက်နိုင်ငံများ အနေဖြင့် ဖိလစ်ပိုင်အား ၎င်း၏ ရေပိုင်နက်များတွင် သာမက ၎င်း၏နိုင်ငံရေးတွင်လည်း တရုတ်၏ ရန်လိုမှုကို တွန်းလှန်ရာ အတူတကွ ပူးပေါင်းကူညီပေးရမည် ဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၀

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ မထင်မှတ်ထားလောက်အောင် ရလဒ် ကောင်းတွေ ရရှိထားပြီး ထိပ်ဆုံးနေရာက ဦးဆောင်နေတဲ့ လီဗာပူးလ်အသင်းထက် ၁ ပွဲပို ကစားကာ ရမှတ် ၆ မှတ်လျော့နဲ့ အမှတ်ပေးဇယားအဆင့် ၃ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ အဆင့် ၂ နေရာက အာဆင်နယ်အသင်းနဲ့ ရမှတ်တူညီနေပြီး ဂိုးကွာခြားချက် ကြောင့် အဆင့် ၃ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတာပါ။ 

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာ အဆင့် ၁၇ နေရာ ရပ်တည်ကာ တန်းဆင်းမယ့် အခြေအနေကနေ လွတ်မြောက်ခဲ့ပေမယ့် ဒီရာသီမှာတော့ ထိပ်ဆုံး ၃ သင်းထဲကို ဝင်ရောက်လာ ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်နဲ့ လီဗာပူးလ်အသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ နောက်ဆုံးကစားခဲ့တဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ်ပွဲစဉ်မှာ ဝုလ်ဗ်စ်အသင်းကို အဝေးကွင်း မှာ ၃ ဂိုး-ဂိုးမရှိနဲ့ အနိုင်ရခဲ့ပြီးနောက် အမှတ်ပေးပြိုင်ပွဲမှာ ၆ ပွဲဆက်တိုက် နိုင်ပွဲရရှိခဲ့တာပါ။ 

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းရဲ့ ဒီနိုင်ပွဲတွေမှာ ယူနိုက်တက်၊ ဗီလာ၊ စပါး၊ အိမ်ကွင်း မာကျောတဲ့ ဘရန်ဖို့ဒ်၊ အဲဗာတန်နဲ့ ဝုလ်ဗ်စ်အသင်းတို့ ပါဝင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းရဲ့လက်ရှိပုံစံတွေကြောင့် သူတို့ဟာ ၂၀၁၅-၁၆ ရာသီက ဘယ်သူမှ မထင်မှတ်ထား ဘဲ ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလားကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ လက်စတာအသင်းလို ဖြစ်နိုင်မလားဆိုပြီး ထင်ကြေးပေးမှုတွေလည်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့တာပါ။ 

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာ လီဗာပူးလ်အသင်းကို အနိုင်ယူထားတဲ့ တစ်သင်းတည်းသော အသင်းဖြစ်ပြီး လာမယ့်တွေ့ဆုံမှုမှာ ထပ်ပြီး အနိုင်ရခဲ့မယ်ဆိုရင် ချန်ပီယံဆုအတွက် ပြိုင်ဆိုင်မှုမှာ ပါဝင်လာမယ်လို့ လီဗာပူးလ်အသင်းဂန္ထဝင် ကာရေဂါက ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

လက်စတာအသင်းနဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်ကို နှိုင်းယှဉ်ပြထားစဉ်

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ပွဲစဉ် ၂၀ ကစားအပြီးမှာ ရမှတ် ၄၀ ရရှိထားမှုက ၂၀၁၅-၁၆ ရာသီက ပရီးမီးယားလိဂ်ပွဲစဉ် ၂၀ ကစားအပြီး ရမှတ် ၄၀ ရရှိခဲ့တဲ့ လက်စတာအသင်းနဲ့ တူညီနေခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

လက်စတာအသင်းဟာ ပွဲစဉ် ၂၀ ကစားအပြီးမှာ အဆင့် ၂ နေရာ ရပ်တည်ခဲ့ပေမယ့် ရာသီကုန်ချိန်မှာ အာဆင်နယ် အသင်းကို ၁၀ မှတ် အသာရကာ ချန်ပီယံဆုကို ကိုင်မြှောက်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ အဆင့် ၃ နေရာ ရပ်တည်နေပေမယ့် အဆင့် ၂ နေရာက အာဆင်နယ်အသင်းနဲ့ ရမှတ်တူနေတဲ့အတွက် လက်စတာအသင်းလို ရာသီကုန်ချိန်မှာ ဆုဖလားရယူနိုင်မလား ဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းသားတွေကို တွေ့ရစဉ်

ဒါပေမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလားကို နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်း ရယူနိုင်ဖို့က ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းတယ်လို့ သုံးသပ် နေကြပေမယ့် ဘောလုံးမှာ ဘယ်အရာမှ ကြိုပြီးတော့ ပြောလို့မရပါဘူး။ 

အဲဒါကြောင့် နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ် အသင်းအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ခြေစွမ်းနဲ့ ရလဒ်တွေကို ပုံမှန်အတိုင်း ထိန်းနိုင်မယ် ဆိုရင် မျှော်လင့်ချက် အများအပြားကို ဆက်ထိန်းသိမ်းနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် ဆုဖလားကို စိန်မခေါ်နိုင်ရင်တောင် လက်ရှိပုံစံအတိုင်းဆိုရင် ၁၉၉၅-၉၆ နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအကြိမ် ဥရောပဘောလုံးပြိုင်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ဖို့ ရှိနေပါတယ်။

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ လာမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ်ပွဲစဉ် ၅ ပွဲအဖြစ် လီဗာပူးလ်၊ ဆောက်သမ်တန်၊ ဘုန်းမောက်၊ ဘရိုက်တန်၊ ဖူလ်ဟမ်အသင်းတို့နဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာပါ။ 

လီဗာပူးလ်အသင်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမယ့်ပွဲစဉ်က နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ် အသင်းအတွက် ကြီးမားတဲ့ စမ်းသပ်မှုဖြစ်ပြီး ဒါကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ရင် သူတို့ဟာ လက်စတာအသင်းလိုမျိုး လုပ်ပြနိုင်မယ့် ယုံကြည်မှုတွေ ပိုပြီးတိုးလာမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၃

ဒီရက်ပိုင်း ယူနိုက်တက်အသင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းတိုင်းမှာ တန်းဆင်းဇုန်ဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာဟာ မပါမဖြစ် ပါဝင်နေတာကို မြင်တွေ့နေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် တစ်ခုတုန်းက ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ချန်ပီယံဆုအတွက် ယှဉ်ပြိုင်နေရတဲ့ ယူနိုက်တက် အသင်းရဲ့ လက်ရှိအနေအထားဟာ တန်းဆင်းဇုန်ထဲ မကျရောက်အောင် ရုန်းကန်နေရတဲ့ အနေအထားမျိုးကို ရောက်ရှိလာတယ်ဆိုတာ လက်သင့်ခံရမယ့် အခြေအနေပါ။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ နောက်ဆုံးကစားခဲ့တဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ်ပွဲစဉ်မှာ နယူးကာဆယ်အသင်းကို အရေးနိမ့် ပြီးနောက် တန်းဆင်းဇုန်ထဲမှာရှိနေတဲ့ အသင်းတွေနဲ့ အမှတ်ကွာဟမှုက အများကြီးမရှိတော့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါကြောင့် နည်းပြအာမိုရင်က ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ တန်းဆင်းဇုန်ထဲ ကျရောက်နိုင်မယ့် အန္တရာယ်မှာ ရှိနေတယ်လို့ ဝန်ခံခဲ့တာပါ။ ယူနိုက်တက်အသင်း ထိပ်တန်းလိဂ်ပြိုင်ပွဲကနေ နောက်ဆုံး တန်းဆင်းခဲ့တာက လွန်ခဲ့တဲ့အနှစ် ၅၀ က ဖြစ်တဲ့ ၁၉၇၃-၇၄ ရာသီအကုန်မှာဖြစ်ပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် အမည်နဲ့ စတင်ကျင်းပခဲ့တဲ့ ၁၉၉၂ ခုနှစ်ကတည်းကနေ အခုအချိန်ထိ တန်းမဆင်းရသေးတဲ့ ၆ သင်းထဲက ၁ သင်းဖြစ်ပေမယ့် အခုအချိန်မှာတော့ ချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲထံ တန်းဆင်းရမယ့် အလားအလာတွေ ရှိလာနေတာပါ။

ယူနိုက်တက်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ နောက်ဆုံးကစားခဲ့တဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ် ၆ ပွဲမှာ ၅ ပွဲအထိ အရေးနိမ့်ကာ အဆိုးရွားဆုံး ပုံစံပြသနေပြီး နည်းပြအာမိုရင်လည်း အသင်းရဲ့ အခြေအနေကိုကြည့်ပြီး စိတ်ပျက်လက်ပျက် ဖြစ်နေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ နည်းပြအာမိုရင် လက်ထက် ပရီးမီးယားလိဂ် ၈ ပွဲမှာ ၅ ပွဲအထိ အရေးနိမ့်ခဲ့ပြီး ၂ ပွဲနိုင်၊ ၁ ပွဲ သရေကျကာ ရရှိနိုင်မယ့်ရမှတ် ၂၄ မှတ်ထဲက ၇ မှတ်သာ ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ ဒီနောက်ပိုင်းကိန်း ဂဏန်းတွေဟာ အသင်းပရိသတ်တွေအတွက် ကျေနပ်စရာတစ်ခုမှ မရှိခဲ့ပါဘူး။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်းများစွာက စံချိန်မှတ်တမ်းဆိုးတွေကို ပြန်ပြီးရယူနေခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းကို အင်္ကျီစပွန်ဆာပေးတဲ့ Adidas ဆိုရင် အသင်းတန်းဆင်းခဲ့ရင် သူတို့နဲ့ ချုပ်ဆိုထားတဲ့ စာချုပ်ကို ရပ်တန့်ဖို့အထိ စဉ်းစားနေတယ်လို့တောင် သတင်းတွေ ထွက်နေခဲ့တာပါ။ 

ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ်ပွဲစဉ် ၁၉ ပွဲပဲ ကစားထားရသေးပြီး နောက်ထပ်ပွဲစဉ် ၁၉ ပွဲ ကျန်ရှိနေသေးတာကြောင့် အချက်အလက်တွေ တွက်ချက်တဲ့ Opta ကတော့ ယူနိုက်တက်အသင်း တန်းဆင်းဖို့ ရာခိုင်နှုန်း အလွန်နည်း တယ်လို့ ဖော်ပြထားတာဖြစ်ပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်းအနေနဲ့ ပုံမှန်ခြေစွမ်းပြန်ပြပြီး နိုင်ပွဲတွေ ရယူနိုင်မယ်ဆိုရင် တန်းဆင်းဇုန်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းတွေဟာ ရပ်တန့်သွားနိုင်တာပါ။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ နိုင်ပွဲတွေ ပြန်လည်ရယူနိုင်ဖို့ဆိုရင် သူတို့ရဲ့ယုံကြည်မှုကို အမြင့်ဆုံး ပြန်လည်ရောက်ရှိအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီလိုမှမလုပ်နိုင်ရင် နည်းပြအာမိုရင် အတွက်လည်း ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ ရလဒ်တွေကို ပြန်လည်ကောင်း မွန်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ဖို့ ခက်ခဲနေဦးမှာပါ။ 

နည်းပြအာမိုရင်ဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ အသင်းကို ပြန်လည် တည်ဆောက်နေတဲ့အတွက် ယူနိုက်တက်အသင်းရော ပရိသတ်တွေကပါ သူ့ကို စိတ်ရှည်ပြီး စောင့်ကြည့်ရဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ တန်းဆင်းဇုန်နဲ့ ဝေးကွာအောင် လုပ်ရဦးမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ရမှတ်တွေကို ရသလောက်စု ဆောင်းရဦးမှာပါ။ 

နှစ်အဟောင်းကို စိတ်ပျက်စရာတွေနဲ့ အဆုံးသတ်ခဲ့ရတဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် နှစ်အသစ်မှာ ဆီးကြိုနေ တဲ့ပွဲက လီဗာပူးလ်အသင်းနဲ့ ဖြစ်နေလို့ နောက်ထပ် ခက်ခဲတဲ့ပွဲစဉ်တစ်ပွဲကို ထပ်ပြီး ဖြတ်သန်းရဦးမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၃

မကြာသေးမီက ထိုင်းအစိုးရအိမ်တော်၏ သတင်းထောက်များက ဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် ရှင်နာဝပ် (Paetongtarn Shinawatra) နှင့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များကို အစဉ်အလာအတိုင်း အမည်ပြောင်များ ပေးခဲ့ခြင်းသည် ရိုးသားသည့် လှောင်ပြောင်သရော်မှု ဖြစ်ပုံပေါ်သော်လည်း ပေတုန်တန်၏ ခေါင်းဆောင်မှုအပေါ် လူထုအမြင်ကို ရိုက်ခတ်သွားစေခဲ့သည်။

ယခုနှစ်အတွင်း ပေတုန်တန်သည် ဇာတ်ညွှန်းများကို အားကိုးနေရသည့် ပေတုန်တန်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော Paetongphoey ဟူသည့် အမည်ပြောင် အပေးခံခဲ့ရသည်။ 

ပေတုန်တန်သည် အရေးကြီးသည့် အစည်းအဝေးများ၊ ပွဲအခမ်းအနားများတွင် ကြိုတင်ရေးမှတ်လာသည့် စာရွက်စာတမ်းများကို မှီခိုနေရခြင်းကို သရော်သည့်အနေဖြင့် ထိုအမည်ပြောင် ပေးခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်ကမူ ထိုအမည်ပြောင်ကို ဟာသအမြင်ဖြင့်သာ ရှုမြင်ခဲ့ပြီး သူသည် မိန့်ခွန်းပြောကြားမှုများအတွက် iPad ကို အသုံးပြုနေရသဖြင့် ပေတုန်ပက် (Paetongpad) ဟူသည့် အမည်ပြောင်က ပိုသင့်တော်ကြောင်း အကြံပြုချက်များလည်း ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် ပေတုန်တန်၏ အစိုးရအဖွဲ့ကို "အဖေ့အလိုကျ အစိုးရ" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည့် "Por Liang government" ဆိုသည့် အမည်ပြောင်ပေးခဲ့ခြင်းက သူ့ဖခင်ဖြစ်သော ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင် ရှင်နာဝပ် (Thaksin Shinawatra) ၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို မီးမောင်းထိုးဖော်ပြရာ ရောက်ခဲ့သည်။

ထိုအမည်ပြောင်သည် ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့အတွက် ကြီးမားသည့် ထိုးနှက်ချက်တော့ မဟုတ်ပေ။ 

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပေတုန်တန်၏ ခေါင်ေးဆာင်မှုကဏ္ဍသည် သက်ဆင်၏ အရှိန်အဝါအောက်တွင် ရှိနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။

မကြာသေးမီက သက်ဆင်၏ မှတ်ချက်စကားများနှင့် လုပ်ဆောင်ချက်များသည်လည်း ပေတုန်တန်၏ ဂုဏ်ရှိန် ထက် သာလွန်နေသည်။

ပေတုန်တန်သည် မိန့်ခွန်းပြောချိန်တိုင်းတွင် စာရွက်စာတမ်းများနှင့် iPad ကို ကြည့်ပြီး ပြောနေရခြင်းက ပြဿနာ တစ်ရပ် မဟုတ်ပေ။ 

သူ့အနေဖြင့် မိန့်ခွန်းကို လူနားလည်အောင် ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ပြောဆိုတတ်လျှင် အဆင်ပြေနေဦးမည်ဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် စစ်မှတ်သည့် ခေါင်းဆောင်တိုင်းသည် စကားပြော ကျွမ်းကျင်ပါးနပ်မှုထက်ပိုသည့် ပြုမူပြောဆိုပုံများ၊ လုပ်ဆောင်ချက်များကို ပြသနိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်သည် နိုင်ငံအတွင်း ဖြစ်ပွားသည့် ရေလွှမ်းမိုးပြသနာကို စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲအကြို ကတိကဝတ်များကို ဖော်ဆောင်ခြင်း အပါအဝင် အဓိကအရေး ကိစ္စများကို ဖြေရှင်းချိန်တွင် လူထုနှင့် သဟဇာတ ဖြစ်မည့် အခြေအနေတစ်ခုကို ဖန်တီးရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း မျှော်မှန်းထားသလောက် အရာမထင်ခဲ့ပေ။

ထိုင်းနိုင်ငံသားများသည်လည်း ၎င်းတို့၏ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သည့် ပေတုန်တန်ထံဆီမှ အရည်အသွေးများကို မျှော်မှန်းထားသလောက် မြင်တွေ့ခဲ့ရခြင်းမရှိပေ။

အဓိကပြဿနာမှာ သက်ဆင်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုက ပေတုန်တန်အတွက် ခွန်အားတစ်ခုလည်းဖြစ်သလို စိန်ခေါ်မှု တစ်ခုလည်း ဖြစ်နေသည်။

သက်ဆင်၏ အတွေ့အကြုံနှင့် အတွေးအခေါ်များသည် အသက် ၃၇ နှစ်သာရှိသေးသည့် ပေတုန်တန်ကို ကောင်းစွာ လမ်းပြနိုင်မည်ကို သံသယဖြစ်စရာမလိုပေ။

သို့သော် သက်ဆင်၏ ပုံမှန်ထက်လွန်ကဲသည့် ဩဇာအာဏာသည် ပေတုန်တန်၏ အရှိန်အဝါကို ဖုံးလွှမ်းနေသဖြင့် ပေတုန်တန်သည် ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်ရန်ထက် သက်ဆင်၏ လောင်းရိပ်အောက်တွင်သာ ရောက်ရှိ နေသည်။

သက်ဆင် ကိုယ်တိုင်ကလည်း သူသည် နေရာတကာတွင် ဝင်ပါတတ်သူဖြစ်ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့ပြီး သူ့ကိုယ်သူ "Sor Tor Ror" ဟု အရွန်းဖောက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာလို နားလည်အောင် ဘာသာပြန်ရမည်ဆိုပါက "ပါလေရာ ငပိချက်" ဆိုသည့် အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်သည်။ နေရာ တကာ ဝင်ပါတတ်သူ ဟူသည့် အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်သည်။

သက်ဆင်၏ သူ့ကိုယ်သူ အမည်ပြောင်ပေးခြင်းသည် ပေတုန်တန်၏ ခေါင်းဆောင်မှုကဏ္ဍနှင့် ပေတုန်တန်၏ ပုံရိပ်ကို အထောက်အကူ ဖြစ်စေခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

ပေတုန်တန် အနေဖြင့် ဖခင်၏ လောင်းရိပ်အောက်မှ ထွက်ပြီး ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်ချသူ၊ ကိုယ်ပိုင်တွေးခေါ် နိုင်သူ၊ ကိုယ်ပိုင်ဩဇာအာဏာ ရှိသူအဖြစ် ပုံဖော်ရမည်ဖြစ်သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ် ရောက်ရှိလာသည်နှင့်အမျှ ပေတုန်တန်၏ အစိုးရအဖွဲ့သည် ပေတုန်တန်အပေါ် ရှုမြင်နေသည့် လူထု၏အမြင်ကို ပြန်လည်ပုံဖော်ရန် အခွင့်အလမ်းလည်း ရရှိနေပြီဖြစ်သည်။

ယခင်က ပေတုန်တန်၏ ဘေးတွင် သက်ဆင်နှင့် ဆက်ဆံရေး နီးစပ်သူ အများစုပါဝင်သည့် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်များ က ဝိုင်းရံခဲ့ကြသည်။

ထိုကြောင့် ပေတုန်တန်သည် သူ၏ တမူထူးခြားသည့် ခေါင်းဆောင်မှု အရည်အသွေးကို ပြသရန် ကိုယ်ပိုင် အကြံပေးအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်သည် ပေတုန်တန်အတွက် ခေါင်းဆောင်မှုကဏ္ဍတွင် ကိုယ်ပိုင်အစွမ်းအစကို ပြသရန် အတွက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို လုပ်ဆောင်နိုင်မည့် အခွင့်အရေးကို ရရှိနေပြီး သူ့ကိုယ်သူ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ စစ်မှန်သည့် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် သက်သေပြရမည်ဖြစ်ပေသည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၇

မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါ အီဘရာဟင် (Anwar Ibrahim) သည် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင် (Thaksin Shinawatra) ကို ၎င်း၏ အကြံပေးအဖွဲ့တွင် ထည့်သွင်း လိုက်ခြင်းအားဖြင့် ၎င်း၏ နိုင်ငံရေး ပါးရည်နပ်ရည်ရှိမှုကို ပြသလိုက်သည်။

ထိုဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဒေသတွင်း အခြေအနေ၊ ခေါင်းဆောင်ဟောင်းများနှင့် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိသည့် ပုဂ္ဂိုလ်များက ဒေသတွင်း ကိစ္စရပ်များတွင် ဆက်လက် ပါဝင်နိုင်စွမ်း ရှိနေသေးသည်ဆိုသည့် အချက်ကို ပြသရာရောက်ခဲ့သည်။

မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ်၏ အကြံပေးအဖွဲ့ထဲတွင် စင်္ကာပူနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဟောင်းများဖြစ်သည့် ဂျော့ချ် ယို (George Yeo) နှင့် ရတ်နို မာဆူဒီ (Retno Marsudi) အပါအဝင် လူသိများထင်ရှားသည့် အထင်ကရ ပုဂ္ဂိုလ်အချို့ ပါဝင်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ထိုအကြံပေးအဖွဲ့ထဲတွင် ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန် (Hun Sen)ပင် ပါဝင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ထိုင်း မီဒီယာများက ထင်ကြေးပေး ဖော်ပြခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင်လည်း အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်ဟောင်းများ ပါဝင်လာ ဖွယ်ရှိသည်။

မစ္စတာ အန်ဝါ၏ မဟာဗျူဟာမြောက် ရွေးချယ်ခန့်အပ်မှုများသည် မလေးရှားနိုင်ငံက ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ တွင် အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌနေရာကို တာဝန်ယူရမည့် အချိန်အခါနှင့် တိုက်ဆိုင်နေသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံအတွက် အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌရာထူးနှင့်အတူ များပြားသည့် စိန်ခေါ်မှုများက စောင့်ဆိုင်းနေ သည်။

ဦးစားပေး ဖြေရှင်းရမည့် အချက်မှာ အာဆီယံနှင့် စူပါပါဝါ နှစ်နိုင်ငံအကြား ဆက်ဆံရေးများဖြစ်သည်။ အာဆီယံ-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးနှင့် အာဆီယံ-တရုတ် ဆက်ဆံရေးများအကြား ပြိုင်ဆိုင်မှု မြင့်တက်လာဖွယ် ရှိသည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်နဲ့ ရှီကျင့်ဖျင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အတူ အမေရိကန်တွင် ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) အာဏာပြန်ရလာမှုကြောင့် အမေရိကန်သည် တရုတ်အပေါ် တင်းကျပ်သည့် မူဝါဒများ ချမှတ်ရန် သေချာသလောက်ဖြစ်သည်။

တရုတ်သည် အာဆီယံနှင့် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးအရ ဆက်ဆံမှုများ ဆက်လက် မြှင့်တင်နေချိန်တွင် အမေရိကန်၏ တရုတ်ရေးရာမူဝါဒများသည် အာဆီယံအပေါ်ကိုလည်း တိုက်ရိုက် သက်ရောက်မည်ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် အာဆီယံသည် တရုတ်၏ နံပါတ် ၁ ကုန်သွယ်ဖက် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

မစ္စတာအန်ဝါ အနေဖြင့် အကြံပေးအဖွဲ့ထဲတွင် ပါဝင်သူများကို အတည်ပြုမည်ဆိုပါက မလေးရှားသည် တရုတ်၏ ယုံကြည်မှုကို ရရှိမည်ဖြစ်သည်။

မလေးရှားသည် တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် တရုတ်နှင့် နယ်နိမိတ် ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားနေသည့် အာဆီယံ နိုင်ငံများထဲ၌ ပါဝင်နေသဖြင့် ထိုပြဿနာကို အာဆီယံနိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်းဖြေရှင်းခြင်း၊ တရုတ်နှင့်မလေးရှား အကြား တိုက်ရိုက်ဖြေရှင်းခြင်းတို့အတွက် ချဉ်းကပ်ဆောင်ရွက်ပုံများကို ပြသခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

အမေရိကန်ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ထရမ့်သည် နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးများကို ပြန်လည် ပုံဖော်နေမှုနှင့်အတူ လာမည့် သီတင်းပတ် အနည်းငယ်အတွင်း အာဆီယံသည် သိသာထင်ရှားသည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပထဝီနိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲများကို မြင်တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

မစ္စတာအန်ဝါ အနေဖြင့် ထိုအခြေအနေများကို ခွဲခြားသိရှိပြီး မလေးရှားနှင့် အာဆီယံအတွက် စူပါပါဝါနိုင်ငံများ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများနှင့် ဟန်ချက်ညီသည့် ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းရမည်ဖြစ်သည်။

အခြား အာဆီယံခေါင်းဆောင်များနှင့် မတူညီသည့် အချက်က အန်ဝါသည် အမေရိကန်၏ စံနှုန်းနှစ်မျိုး ကျင့်သုံး သည့် သံတမန် ဆက်ဆံရေးအပေါ် မကြာခဏ မှတ်ချက်ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် မလေးရှားသည် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် မြန်မာ့အရေးကို ဖြေရှင်းရန် ကိုယ်ပိုင် နည်းလမ်းများဖြင့် ဆောင်ရွက်ဖွယ်ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားသည့် ပဋိပက္ခများကြောင့် ဘင်္ဂါလီ (မူရင်းတွင် ရိုဟင်ဂျာဟုဖော်ပြ) ၁၂၀,၀၀၀ ခန့်သည် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ ဒုက္ခသည်အဖြစ် ခိုလှုံလျက်ရှိသည်။

ထိုဒုက္ခသည်များသည် လွန်ခဲ့သည့်နှစ် များအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်မှ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၊ အထူးသဖြင့် မလေးရှားနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံများသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အန်ဝါကမူ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် မိမိတို့ ပြည်တွင်း ပြဿနာများအတွက် တာဝန်ယူဖြေရှင်းရန်နှင့် ဘင်္ဂါလီ လူနည်းစု၏ အခြေအနေကို ပိုမိုတိုးတက် ကောင်းမွန်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိမှု၊ လွတ်လပ်ပြီး ပေါင်းစုံ ပါဝင်သည့် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမှု၊ အမျိုးသားပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး၊ ပဋိပက္ခများ အဆုံးသတ်ရေး အစရှိသည့် အချက်များ ပြည့်စုံရန် လိုအပ်သည်။

မစ္စတာအန်ဝါနှင့် ထိုင်းခေါင်းဆောင်များအကြား ခိုင်မာသည့် ဆက်ဆံရေးများရှိနေပြီး၊ အန်ဝါသည် ထိုင်းနိုင်ငံရေး အခြေအနေအကြောင်းကို ကောင်းစွာသိရှိ နားလည်ထားသည်ကိုလည်း ထည့်တွက်ရမည်ဖြစ်သည်။

သက်ဆင်အား ၎င်း၏ အကြံပေးအဖွဲ့ထဲတွင် ထည့်သွင်းခဲ့ခြင်းသည် မလေးရှားနှင့် ထိုင်းအကြား ဆက်ဆံရေး ခိုင်မာစေရန် လုပ်ဆောင်သည့် မဟာဗျူဟာတစ်ခုဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် အန်ဝါသည် မြန်မာ့အရေးကို ဖြေရှင်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများကိုလည်း ထောက်ခံခဲ့ပြီး မလေးရှား၏ အတွေ့အကြုံ ရင့်ကျက်သည့် သံတမန်တစ်ဦးဖြစ်သော ဒါတွတ် အော့စ်မန်ဟက်ဆန် (Datuk Othsman Hassan) ကိုလည်း မြန်မာ့အရေး မလေးရှားအထူးသံတမန်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါကိုတွေ့ရစဉ်

မကြာသေးမီက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အာဆီယံ အစည်းအဝေးများတွင်လည်း မလေးရှားနိုင်ငံသည် မြန်မာ့အရေးနှင့် ပတ်သက်သည့် ၎င်း၏ အစီအစဉ်များကို ချပြခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ တောင်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် သောင်းကျန်းမှုများက ထိုင်းနှင့်မလေးရှား နှစ်နိုင်ငံစလုံးအတွက် စိန်ခေါ်မှုဖြစ်နေပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်သည်။

ထို့ကြောင့် မလေးရှား၏ အာဆီယံ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ သက်တမ်းတွင် အန်ဝါ၏  ခေါင်းဆောင်မှုပိုင်းသည် ငြိမ်းချမ်းရေး မြှင့်တင်ရေးနှင့် ဒေသတွင် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးများအတွက် အဓိကကျသည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေသည်။

ထို့ပြင် အန်ဝါသည် အာဆီယံ၏ စီးပွားရေး အင်အားအကြီးဆုံးဖြစ်သည့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ သမ္မတ ပရာဘိုဝို ဆူဘီယန်တို (Prabowo Subianto) ကဲ့သို့ ဒေသတွင်း ခေါင်းဆောင်များနှင့် ကောင်းမွန်သည့် ဆက်ဆံရေးများ ထူထောင်ခြင်းဖြင့် ကမ္ဘာ့စင်မြင့်ထက်တွင် မလေးရှား၏ အခန်းကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။

မလေးရှားနှင့် အင်ဒိုနီးရှားသည် ပါလက်စတိုင်း ပြဿနာများနှင့်ပတ်သက်ပြီး တူညီသည့် သဘောထားရှိကာ ကျယ်ပြန့်သည့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသဆိုင်ရာ သံတမန်ဆက်ဆံရေးများရှိသည်။

ထို့ကြောင့် အန်ဝါအနေဖြင့် အာဆီယံ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ သက်တမ်းအတွင်း ရရှိမည့် အခွင့်အလမ်းများကို ကောင်းစွာ အသုံးချနိုင်ခဲ့မည်ဆိုပါက အာဆီယံအဖွဲ့အတွင်း မလေးရှား၏ အခန်းကဏ္ဍကို မြင့်တက်စေမည်ဖြစ် သလို ကမ္ဘာ့စင်မြင့်ထက်တွင်လည်း  ကြီးမားသည့် အပြောင်းအလဲကို ဖြစ်စေခဲ့သည့် ခေါင်းဆောင်အဖြစ် နာမည် ကောင်းနှင့် သမိုင်းတွင်စေမည်ဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၇

မကြာခင် ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ အဆုံးသတ်တော့မယ့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်းမှာ မြန်မာအသင်းရဲ့ မျှော်မှန်းချက်တွေ ဟာ ထင်သလိုမဖြစ်ခဲ့ဘဲ ဝေးကွာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာအသင်းဟာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ထဲမှာ ပွဲပေါင်း ၁၂ ပွဲ ကစားခဲ့ပြီး နိုင်ပွဲ ၂ ပွဲသာရရှိကာ သရေ ၃ ပွဲနဲ့ ရှုံးပွဲ ၇ ပွဲအထိ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတာပါ။ 

မြန်မာအသင်း အနိုင်ရရှိခဲ့တဲ့ ၂ ပွဲကတော့ သီရိလင်္ကာနဲ့ လာအိုအသင်းတို့ ပွဲစဉ်တွေဖြစ်ပြီး ဒီအသင်းတွေဟာ သူတို့ထက် ကမ္ဘာ့အဆင့် သတ်မှတ်ချက် နိမ့်တဲ့အသင်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာအသင်းဟာ ဒီ ၂ ပွဲစလုံးကို အိမ်ကွင်းဖြစ်တဲ့ သုဝဏ္ဏကွင်းထဲမှာ အနိုင်ရလဒ် ရယူနိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး အဝေးကွင်းမှာဆိုရင် နိုင်ပွဲရယူနိုင်ပါ့မလားတောင် ထင်ချင်စရာဖြစ်ခဲ့တာပါ။ 

မြန်မာအသင်းဟာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ထဲမှာ ဆီးရီးယား၊ ဂျပန်နဲ့ ဗီယက်နမ်အသင်းတို့ကို ဂိုးပြတ်၊ ခြေပြတ် အရေးနိမ့်ခဲ့ တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

မြန်မာအသင်းကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာအသင်းဟာ ဒီနှစ်ထဲမှာ နည်းပြ အပြောင်းအလဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဂျာမန်လူမျိုးနည်းပြ မိုက်ကယ်ရဲ့ နေရာမှာ တိုက်စစ်မှူးဟောင်းဖြစ်တဲ့ ဦးမျိုးလှိုင်ဝင်းကို နည်းပြသစ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့တာပါ။

ဦးမျိုးလှိုင်ဝင်းဟာ မြန်မာအသင်းကို အာဆီယံချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲ အုပ်စုပွဲစဉ် ၄ ပွဲနဲ့ ခြေစမ်းပွဲ ၄ ပွဲ ကိုင်တွယ်ခဲ့ပြီး ၂ ပွဲနိုင်၊ ၂ ပွဲသရေ၊ ၄ ပွဲ ရှုံးရလဒ် ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ထဲမှာ မြန်မာအသင်း ရရှိခဲ့တဲ့ နိုင်ပွဲ ၂ ပွဲဟာ နည်းပြ ဦးမျိုးလှိုင်ဝင်းရဲ့ လက်ထက်မှာ ရရှိခဲ့တာပါ။ 

ဒါပေမယ့် ဦးမျိုးလှိုင်ဝင်းဟာ မြန်မာအသင်းရဲ့အဓိက ပစ်မှတ်ဖြစ်တဲ့ အာဆီယံချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲမှာ နောက်တဆင့် တက်နိုင်အောင် ကိုင်တွယ်ပေးနိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိသလို အသင်းဟာ ပွဲတိုင်းရုန်းကန်ခဲ့ရပါတယ်။ 

မြန်မာအသင်းဟာ အမြဲတမ်းနီးပါး နိုင်နေကျဖြစ်တဲ့ လာအိုအသင်းနဲ့ပွဲစဉ်မှာ နိုင်ပွဲရယူနိုင်ဖို့ အသည်းအသန် ကစားခဲ့ရပြီး မိနစ် ၉၀ ပြည့်ပြီး နာကျင်အချိန်ပိုမှာ သွင်းယူတဲ့ ဂိုးတွေကြောင့်သာ အာဆီယံချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲမှာ နိုင်ပွဲရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

 မြန်မာအသင်းနည်းပြ ဦးမျိုးလှိုင်ဝင်းကို တွေ့ရစဉ်

ဗီယက်နမ်အသင်းကို ဂိုးပြတ် အရေးနိမ့်တဲ့ပွဲမှာတော့ မြန်မာအသင်းရဲ့ ဘောလုံးအဆင့်အတန်းဟာ အာဆီယံ ထိပ်သီးအသင်းတွေရဲ့ အနောက်မှာ အများကြီး ပြတ်ကျန်ခဲ့ပြီလို့ ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

လာအို၊ တီမောတို့ရဲ့ ဘောလုံး အဆင့်အတန်းတွေဟာ တိုးတက်လာချိန်မှာ မြန်မာအသင်း အနေနဲ့ အခုထက်ပိုပြီး တိုးတက်အောင် မလုပ်နိုင်ရင် အာဆီယံဒေသတွင်းထဲမှာ အဆင့်ရပ်တည်မှုတွေ ထပ်ပြီး ကျဆင်းသွားနိုင်တာပါ။ 

၂၀၂၄ ခုနှစ်ကို ရလဒ်ဆိုးတွေနဲ့ အဆုံးသတ်ခဲ့တဲ့ မြန်မာအသင်းကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်ထဲမှာ အာရှဖလားခြေစစ်ပွဲက ဆီးကြိုနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

မြန်မာအသင်းကို တွေ့ရစဉ်

၂၀၂၇ အာရှဖလား ခြေစစ်ပွဲအဖြစ် မြန်မာအသင်းဟာ ဆီးရီးယား၊ အာဖဂန်နစ္စတန်၊ ပါကစ္စတန်တို့နဲ့ တစ်အုပ်စု တည်း ကျရောက်နေတာပါ။ အိမ်ကွင်း၊ အဝေးကွင်း ကစားရမယ့် ဒီခြေစစ်ပွဲမှာ ထိပ်ဆုံးတစ်သင်းတည်းသာ အာရှဖလားပြိုင်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

မြန်မာအသင်းအနေနဲ့ နှစ်ပေါင်း ၆၀ နီးပါး ဝေးကွာနေတဲ့ အာရှဖလားပြိုင်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရရှိချင်တယ်ဆိုရင် အသင်းကို ပြောင်းလဲမှုတွေ အများကြီးလုပ်ဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။

ဒီလိုမှ မဟုတ်ရင်တော့ ပရိသတ်တွေဟာ မြန်မာအသင်းရဲ့ ရလဒ်တွေကို အမြဲတမ်း စိတ်ပျက်နေရဦးမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။