CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂

ထိုင်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်(Thaksin Shinawatra) သည် မကြာသေးမီက နိုင်ငံတောင်ပိုင်းသို့ သွားရောက် သည့် ခရီးစဉ်အတွင်း ဆယ်စုနှစ် ၂ စုနီးပါးကြာ ဖြစ်ပွားနေသော ထိုဒေသ၏ အကြမ်းဖက်မှုများကို အဆုံးသတ်ရန် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။

မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါ အီဘရာဟင် (Anwar Ibrahim) နှင့် ရင်းနှီးသည့် ဆက်ဆံရေးရှိမှုက သက်ဆင် အတွက် ထိုကဲ့သို့ ယုံကြည်ချက်များ မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။

အန်ဝါသည် မကြာသေးမီက သက်ဆင်ကို ၎င်း၏ အာဆီယံရေးရာ အလွတ်သဘော အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

၎င်းတို့ ၂ ဦး၏ ခိုင်မာသည့် ဆက်ဆံရေးသည် ထိုင်းအစိုးရနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် ခွဲထွက်ရန် ကြိုးပမ်းနေ သည့် အစ္စလာမ်မစ်အဖွဲ့ (Barisan Revolusi National) တို့ကြား ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု အလားအလာကို မြင့်တက်စေနိုင်သည်။

Barisan Revolusi National အဖွဲ့သည် တရားစီရင်ခံရမည့် အရေးမှ ရှောင်လွှဲရန် ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းမှ မလေးရှားနိုင်ငံအတွင်းသို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည့် လက်နက်ကိုင်များကို ပြန်လည်လွှဲပြောင်းရယူရန် လွတ်လပ်သော နိုင်ငံအဖြစ် သီးခြားခွဲထွက်ရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်းဖြစ်သည်။

သက်ဆင်၏ နိုင်ငံတောင်ပိုင်း ခရီးစဉ်မတိုင်မီ ၁ ရက်အလိုက ယာလာ (Yala) ပြည်နယ်တွင် ဗုံးပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပွားပြီး လူ ၁ ဦးသေဆုံးကာ ၇ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။

ပုံစာ- ထိုင်းတောင်ပိုင်း ကားဗုံးပေါက်ကွဲစဉ်

ထို့ပြင် နာရာသီဝတ် (Narathiwat) ပြည်နယ်သို့ သက်ဆင်တို့ လေယာဉ် ရောက်မလာမီ နာရီပိုင်းအလိုကလည်း လေဆိပ်ရှိ လေကြောင်းထိန်းချုပ်ရေး တာဝါအနီးတွင် ဗုံးပေါက်ကွဲခဲ့သည်။

သက်ဆင်ကမူ ထိုဗုံးပေါက်ကွဲမှုများသည် ၎င်းအား ကြောက်လန့်စေခဲ့ခြင်း အလျဉ်းမရှိကြောင်း ရဲဝံ့သည့် မျက်နှာ ထားဖြင့် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျနော်ဟာ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရမှု ၄ ကြိမ်ကနေ အသက်ရှင်လျက် လွတ်မြောက်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဘာဖြစ်ဖြစ် ကိစ္စမရှိပါဘူး” ဟု သက်ဆင်က တောင်ပိုင်းခရီးစဉ်မှ ဘန်ကောက်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိချိန်တွင် မီဒီယာများကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုဗုံးပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်စဉ်များကို ထောက်ရှုခြင်းဖြင့် အစိုးရသည် နိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် အကြမ်းဖက် မှုများအား အဆုံးသတ်လိုသော ၎င်းတို့၏ ရည်မှန်းချက်နှင့် အလှမ်းကွာဝေးနေဆဲ ဖြစ်သည်ကို သုံးသပ်ရနိုင်သည်။

အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီ(NSC)က ပြင်ဆင်ခဲ့သည့် ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ် အသစ်သည် မြေပြင်ရှိ ပကတိ အရှိတရားနှင့် သဟဇာတ ဖြစ်/မဖြစ် ဆိုခြင်းကို မေးခွန်းထုတ်ရမည်ဖြစ်သည်။

ယခုနှစ် အစောပိုင်းက ဒုဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး တာဝန်ယူထားသူ ဖွမ်သမ် ဝီချာယာချိုင်း (Phumtham Wechayachai) သည် နိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် အမြစ်တွယ်နေသည့် အကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းရန် NSC အား ညွှန်ကြားခဲ့သည်။

ပုံစာ- ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်နဲ့ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါကိုတွေ့ရစဉ်

NSC ၏ ယခင် အစီအစဉ်သည် နိုင်ငံတောင်ပိုင်းဒေသတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းရန် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များ အား ဖြန့်ကြက်ချထားရေးအပေါ် အလွန်အကျူး အာရုံစိုက်ထားကြောင်း ဝေဖန်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

NSC ၏ အစီအစဉ် အသစ်သည်လည်း ထူးမခြားနားပင် ဖြစ်သည်။ ထိုအစီအစဉ်သစ်သည် Order 66/23 ဟု လူသိများသည့် နှစ်ပေါင်း ၄၀ ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်သည့် လွတ်ငြိမ်းခွင့် မူဝါဒကို ပြန်လည်ဆန်းသစ် ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုလမ်းညွှန်ချက် မူဝါဒကို ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်က ဝန်ကြီးချုပ် ပရမ် တင်ဆူလာနွန်ဒါ (Prem Tinsulanonda) ၏ အစိုးရအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ဝဲယိမ်း ကျောင်းသားများနှင့် နိုင်ငံရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများကို လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ပြန်လည်ခေါ်ယူရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ် ကာလများက လက်ဝဲယိမ်း ကျောင်းသားများ၏ ဆန္ဒပြမှုများသည် နိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် အမြစ်တွယ်နေသည့် သောင်းကျန်းမှု အခြေအနေနှင့် နှိုင်းယှဉ်၍မရနိုင်ပေ။

အထူးသဖြင့် သောင်းကျန်းသူများသည် အစိုးရလက်အောက်မှ ခွဲထွက်ရန်အတွက် လက်နက်စွဲကိုင် တိုက်ခိုက် နေခြင်းဖြစ်သည်။ ကျောင်းသားများမှာမူ အစိုးရအဖွဲ့၏ သဘောတရားရေးရာများ အပြောင်းအလဲ ပြုလုပ်ရန်သာ တောင်းဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ယခင်အစိုးရများကလည်း အလားတူ မူဝါဒများကို ကျင့်သုံးခဲ့သော်လည်း အောင်မြင်မှုသည် အကန့်အသတ်သာ ရှိခဲ့သည်။

အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်ရပ်မှာ ၂၀၁၈ ခုနှစ်က ထိုင်းတော်ဝင် စစ်တပ်၏ Bring People Home အစီအစဉ်ဖြစ်သည်။

ပုံစာ- ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

ခြောက်လကြာမြင့်ခဲ့သည့် ထိုပညာပေး အစီအစဉ်တွင် လူပေါင်း ၃၀၀ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့အနက် ၃၉ ဦးသည် သောင်းကျန်းသူများအဖွဲ့၌ ရာထူးကြီး ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ကာ ကျန်ရှိသူအားလုံးသည် သာမာန် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့ဝင်များသာ ဖြစ်သည်။

မည်သည့် သောင်းကျန်းသူကမျှ ၎င်းတို့ သဘောဆန္ဒဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများတွင် ပါဝင်လာမည် မဟုတ်၍ အစိုးရအနေဖြင့် လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပေးမည့် ကတိကဝတ်များနှင့် အလုပ်အကိုင် လေ့ကျင့်သင်ကြားမှုများဖြင့် ကမ်းလှမ်းရမည်ဖြစ်သည်။ 

ထို့ပြင် ပြည်သူလူထု မပါဘဲ မည်သည့် ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်ကမျှ အောင်မြင်မည် မဟုတ်ဆိုသည့် အချက်ကို လည်း အစိုးရအနေဖြင့် သတိချပ်ရမည်ဖြစ်သည်။

အာဏာပိုင်များ အနေဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများကို အကျိုးလို၍ ညောင်ရေလောင်းသည့် ပုံစံမျိုဖြင့် ရှုမြင် နေခြင်းကို ရပ်တန့်ရမည်ဖြစ်သည်။

ထိုင်းအစိုးရအနေဖြင့် နိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် နေထိုင်သူများ၏ ခိုင်မာသည့် အားပေးထောက်ခံမှုကို ရရှိရန် လိုအပ် သည်။

လူထု၏ ယုံကြည်မှုကို မြှင့်တင်ခြင်းမပြုဘဲ နိုင်ငံတောင်ပိုင်းဒေသမှ မတည်ငြိမ်မှုများကို ဖြေရှင်းမည့် အစိုးရ၏ အစီအစဉ်များသည် အလှမ်းကွာဝေးနေဦးမည်သာဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဇန်နဝါရီလက စပို့တင်းလစ္စဘွန်းအသင်းကနေ ရောက်ရှိလာခဲ့တဲ့ ပေါ်တူဂီကွင်းလယ်လူ ဘရူနို ဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို ရောက်ရှိလာကတည်းကနေ အခုအချိန်ထိ အသင်းအတွက် မရှိမဖြစ် အလွန်အရေးပါတဲ့ ကစားသမား ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ငြင်းလို့မရပါဘူး။ 

အသင်းခေါင်းဆောင် ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ဝေဖန်မှု အခံရဆုံး ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ပေမယ့် သူကတော့ အသင်းအတွက်သာ အကောင်းဆုံး အာရုံစိုက်နေတဲ့သူပါ။ 
ဂန္ထဝင်နည်းပြကြီး ဆာအဲလက်စ် ဖာဂူဆန်နောက်ပိုင်း ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ နာမည်ကြီး ကစားသမား အများအပြားကို ခေါ်ယူခဲ့ပေမယ့် ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်လောက် အသင်းအပေါ် အကျိုးပြုနိုင်တဲ့ ကစားသမားဟာ လက်ချိုးပြီးရေတွက်လို့ရပါတယ်။ 

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ကို တွေ့ရစဉ်

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကစားတဲ့ ပွဲတိုင်းကို ပါဝင်ကစားချင်ပြီး ပွဲတိုင်းကိုလည်း ရေကုန် ရေခမ်းကစားတဲ့ ကစားသမားမျိုးပါ။ လက်ရှိအချိန်မှာ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်လောက် အသင်းအပေါ် ပေးဆပ်ပြီး ကစားတဲ့ ကစားသမားတွေဟာ နည်းပါးနေတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ အသင်းဖော်တွေ အားမလိုအားမရ ဖြစ်တာကြောင့် စိတ်ပျက်လက်ဖြစ်တဲ့ သူ့ရဲ့ခန္ဓာကိုယ် ဘာသာစကားကိုတော့ ဘောလုံးပွဲ ဝေဖန်သူတွေနဲ့ ကစားသမားဟောင်းတွေက နှစ်သက်မှု မရှိကြပါဘူး။ 

ဒါပေမယ့် ပေါ်တူဂီကွင်းလယ်လူဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို ကိုင်တွယ်တဲ့ နည်းပြတိုင်းရဲ့အဓိက ကစားသမား အဖြစ် အမြဲတမ်းရှိနေမယ့် စွမ်းဆောင်ရည်ကို ပြသနေတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီနေ့ခေတ် ဘောလုံးလောကမှာ ကစားသမား အများအပြားဟာ ဒဏ်ရာကြောင့် မကြာခဏဆိုသလို အနားယူ နေကြပေမယ့် ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ကတော့ ဒဏ်ရာကြောင့် လွဲချော်တဲ့ပွဲက အလွန်နည်းပါးခဲ့တာပါ။

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ဒဏ်ရာရနေရင်တောင် ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် ပါဝင်ကစားပေးဖို့ အကောင်းဆုံး ကြိုးစားတဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ကို တွေ့ရစဉ်

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ပါဝင်ကစားတဲ့ ပွဲတိုင်းတော့ အကောင်းဆုံး ခြေစွမ်းပြသနိုင်ခြင်းမရှိဘဲ အလွဲလွဲ အချော်တွေရှိနေပေမယ့် ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ သူ့အပေါ် မှီခိုနေရတယ်ဆိုတဲ့ အချက်တွေတော့ ရှိနေတာပါ။ 

အနီးစပ်ဆုံးပြောရရင် အစ်စဝှစ်ချ်အသင်းကို အနိုင်ရတဲ့ပွဲမှာ ယူနိုက်တက်အသင်း ရရှိခဲ့တဲ့ ၃ ဂိုးစလုံးဟာ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ရဲ့ တည်ကန်ဘောတွေ ကနေတဆင့် ရရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ဒီရာသီ ယူနိုက်တက်အသင်းရရှိခဲ့တဲ့ သွင်းဂိုးတွေထဲမှာ ၂၃ ဂိုး ပါဝင်ပတ်သက်မှုရှိခဲ့တာပါ။

အာဆင်နယ်အသင်း ကစားသမားဟောင်း အီယန်ရိုက်က ဘရူနိုသာမရှိရင် ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ တန်းဆင်းဇုန် မှာ တိုက်ပွဲဝင်နေရမယ်လို့ မှတ်ချက်ပေးထားပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဒီရာသီမှာ ရလဒ်တွေ အလွန်ဆိုးရွားနေပြီး ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ အမှတ်ပေးဇယား အဆင့် ၁၄ နေရာ ရပ်တည်နေတာကြောင့် ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်က သူအပါအဝင် အသင်းမှာရှိတဲ့သူတွေ အားလုံးကို ဒီထက်ပိုပြီး လုပ်ပေးနိုင်ဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။

ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ၂၀၂၇ ခုနှစ် နွေရာသီအထိ စာချုပ်ရှိနေပေမယ့် လာမယ့်ရာသီ အသင်းရဲ့ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုမှာ ဆက်ရှိ/မရှိဆိုတာက စောင့်ကြည့်ရမှာပါ။

ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် အရာအားလုံးကိုပေးတဲ့ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ကို အသင်းမှာ ဆက်ထိန်းပေးဖို့ တောင်းဆိုသူတွေရှိသလို သူ့ကိုရောင်းချဖို့ တောင်းဆိုတဲ့သူတွေကလည်း ရှိနေပါတယ်။ 

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ကတော့ ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် အကောင်းဆုံး လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ အတွက်ပဲ သူရဲ့ခေါင်းထဲမှာ ရှိနေတာပါ။ 

အသက် ၃၀ နှစ်အရွယ်ရှိ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် လက်ရှိအချိန်အထိ ၂၇၂ ပွဲ ပါဝင်ကစားထားပြီး ၈၉ ဂိုးသွင်းယူကာ ဂိုးဖန်တီးမှု ၇၉ ကြိမ် ပြုလုပ်ထားပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းနဲ့အတူ FA ဖလား၊ ကာရာဘောင်းဖလားတို့ကို ရယူထားနိုင်ခဲ့တဲ့ ဘရူနိုဖာနန်ဒက်စ်အနေနဲ့ ဒီရာသီမှာ ရလဒ်တွေဆိုးရွားနေတဲ့ အသင်းကို ရာသီကုန်ချိန်မှာ အရင်နှစ်တွေကလို ဆုဖလားအောင်မြင်မှုတွေ ရယူပေးဖို့ ဦးဆောင်ပေးနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃

ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် မြူးနစ်လုံခြုံရေးညီလာခံ၏ ပထမနေ့တွင် အမေရိကန်ဒုတိယသမ္မတ ဂျေဒီဗန့်စ် (J.D. Vance) ၏ မိန့်ခွန်းကို ဥရောပမဟာမိတ်များက စိတ်ရှုပ်ထွေးမှု၊ စိတ်ပျက်မှုနှင့် စိုးရိမ်မှုရှိခဲ့ကြောင်း ပြသခဲ့ကြသည်။

ဗန့်စ်သည် ယူကရိန်းနှင့်ပတ်သက်သည့် တိကျသော မူဝါဒများကို အနည်းငယ်မျှသာ ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သူသည် ယူကရိန်းအရေးထက် ဥရောပတွင် ဒီမိုကရေစီ တည်ဆောက်ရေး၊ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်ကို ကာကွယ်ရန်နှင့် ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ်များ တိုးမြှင့်ရေးတို့ကို ဥရောပခေါင်းဆောင်များအား အထက်စီးမှ ပြောဆိုခဲ့သည်။

အမေရိကန်ဒုတိယသမ္မတ ဂျေဒီဗန့်စ်နဲ့ ဥရောပ‌ခေါင်းဆောင်များကိုတွေ့ရစဉ်

ဥရောပခေါင်းဆောင်များက အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ၏ ထိတ်လန့်ဖွယ်မူဝါဒ အပြောင်းအလဲကြောင့် ဂယက် ရိုက်ခတ်မှုများအတွက် အသင့်ပြင်ထားကြသည်။

ဗန့်စ်၏ မိန့်ခွန်းသည် ထရမ့်၏ နိုင်ငံရေး အခြေခံကိုသာမက ဥရောပ၏ လက်ယာယိမ်း အင်အားစုများအတွက် လည်း ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ 

ထိုကြောင့် လာမည့် ဂျာမနီရွေးကောက်ပွဲတွင် အမေရိကန်က ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ဖွယ် ရှိနေသည်ဟု ကျွမ်းကျင် သူများက ယူဆနေကြသည်။

အမေရိကန်အပေါ် ထားရှိသည့် ဥရောပ၏ သဘောထားလည်း ပြောင်းလဲဖွယ်ရှိသဖြင့် အတ္တလန္တိတ် ဖြတ်ကျော် ဆက်ဆံရေးကို မရေမရာဖြစ်စေခဲ့သည်။။

အမေရိကန်နှင့် ဥရောပနိုင်ငံ အများအပြားသည် မဟာမိတ်အဖြစ် ဆက်ရှိနေမည် ဆိုသည့်တိုင် ဥရောပသည် ထရမ့် လက်ထက်တွင် အမေရိကန်၏ မူဝါဒအသစ်များကို မေးခွန်းထုတ်လာကြသည်။

သို့ဆိုလျှင် ထိုအခြေအနေသည် အမေရိကန် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးနှင့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် အခြေခံ စံနမူနာ အပြောင်းအလဲတစ်ခု ဖြစ်လာစေနိုင်သည်။

လက်တွေ့ကျသည့် ရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲကို အမေရိကန်နှင့် ဥရောပတို့က တုန့်ပြန်ပုံများ သည် အတ္တလန္တိတ်ဖြတ်ကျော် ဆက်ဆံရေးအတွက် အရေးကြီးသော စမ်းသပ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

အမေရိကန်၊ ရုရှား၊ ယူကရိန်းနှင့် ဥရောပနိုင်ငံ အသီးသီးတွင် ကွဲပြားသော သဘောထားများနှင့် မဟာဗျူဟာ ရည်မှန်းချက်များရှိသည်။

အမေရိကန်သည် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ လုပ်ဆောင်ရန်၊ ယူကရိန်းအတွက် အကူအညီများ လျှော့ချရန်နှင့် ဥရောပကို လုံခြုံရေး တာဝန်ပိုယူရန် တွန်းအားပေး လုပ်ဆောင်နေသည်။

ရုရှားသည် ၎င်း၏ ပထဝီဝင် နိုင်ငံရေး၊ လုံခြုံရေး၊ နေတိုး၏ အင်အားချဲ့ထွင်မှုနှင့် ၎င်း၏ အကျိုးစီးပွားများကို ထိခိုက်စေသည့် ပိတ်ဆို့မှုများ လျော့ပါးသက်သာစေရန် အာရုံစိုက်ဖွယ်ရှိသည်။

ယူကရိန်သမ္မတ ဇာလန်းစကီးနဲ့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

ယူကရိန်း၏ ဦးစားပေးကိစ္စမှာ ဆုံးရှုံးသွားသော နယ်မြေများကို ပြန်လည်ရယူရန်နှင့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို သေချာစေရန်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်က ၎င်း၏ဗျူဟာကို ပြင်ဆင်နေချိန်တွင် ယူကရိန်းဘက်မှ လိုက်လျော ပေးရဖွယ်ရှိသည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ဥရောပတိုက်အတွင်း ယူကရိန်း စစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြည်တွင်းရေး သဘောထား ကွဲလွဲမှုများ ရှိနေသည်။

အမေရိကန်-ရုရှား ဆွေးနွေးပွဲသည် ဥရောပ၏ အကျိုးစီးပွားကို ထိခိုက်လာစေနိုင်သည့် အခြေအနေအပေါ် ဥရောပခေါင်းဆောင် အများအပြားက စိုးရိမ်နေကြသည်။

ယူကရိန်း စစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်ပြီး ထရမ့်၏ “အမေရိကန် ပထမ” (“America first”) ချဉ်းကပ်မှုသည် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များတွင် ဥရောပကို ပိုမိုစည်းလုံးညီညွတ်မှုဆီသို့ ဦးတည်သွားစေနိုင်သည်။

သို့သော်လည်း အချို့ဥရောပနိုင်ငံများတွင် အချိန်တိုအတွင်း ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍကို တိုးမြှင့်နိုင်စွမ်းမရှိသဖြင့် ယူကရိန်းအတွက် ထရမ့်က ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးသော ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်ကို ဥရောပက လက်မခံချင် သော်လည်း လက်ခံရဖွယ်ရှိသည်။

ပဋိပက္ခများ ပိုပြီး အရှိန်မြင့် မလာမီအချိန်မှာပင် ထာဝရငြိမ်းချမ်းရေး ရရှိရန် အချိန်ယူလုပ်ဆောင်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။

အကယ်၍ ငြိမ်းချမ်းရေး အဆိုပြုချက်များကို လက်ခံရန် ဥရောပကို အမေရိကန်က ဖိအားပေးခဲ့မည်ဆိုပါက အမေရိကန်အနေဖြင့် ဥရောပနှင့် လုံခြုံရေး၊ စီးပွားရေး အစရှိသည့် အရေးကိစ္စများအတွက် ဆက်ဆံရေးပုံစံ အသစ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည်။

 ဥရောပလွှတ်တော်ကိုတွေ့ရစဉ်

အကယ်၍ အမေရိကန်နှင့် ရုရှားသည် ရေရှည်တွင် ယေဘုယျကျသည့် အချို့ကို ရှာတွေ့နိုင်ပြီး ဥရောပနိုင်ငံ များကလည်း ဥရောပတိုက်၏ လုံခြုံရေးမူဘောင်ကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရာတွင် ပါဝင်နေမည်ဆိုပါက စစ်ပွဲကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ 

 လက်တွေ့ကျသော ရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် ရှည်လျားသော ပဋိပက္ခသည် ဥရောပနှင့် ရုရှား အတွက်သာမက ယူကရိန်းအတွက် ဆိုးကျိုးများသာ ဖြစ်စေမည်ဖြစ်သည်။

ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းခြင်းသည်သာ အားလုံး၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ကောင်းမွန်စေမည်ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း ယူကရိန်းစစ်ပွဲ အဆုံးသတ်ရေးကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေမည့် အဓိကအချက် ၄ ချက်ရှိသည်။

ပထမအချက်မှာ ယူကရိန်းအနေဖြင့် နေတိုးအဖွဲ့ဝင် ဖြစ်လိုသည့် ရည်ရွယ်ချက်ကို စွန့်လွှတ်ရန်နှင့် ရုရှားက သိမ်းပိုက်ထားသည့် ယူကရိန်း၏ နယ်မြေများကို ရုရှားအား ပေးအပ်ရမည့် အချက်ဖြစ်သည်။ ထိုအချက်ကို ယူကရိန်းက လက်ခံရန် ခဲယဉ်းလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းကို လိုက်လျောရန် အမေရိကန်က ဖိအားပေးခဲ့မည်ဆိုသည့်တိုင် အဆိုပါ အခြေခံကွဲလွဲမှုများကို ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း ရှိ/မရှိ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရပေ။

ဒုတိယအချက်မှာ အမေရိကန်၏ ဖိအားပေးမှုများ ရှိနေသော်လည်း ဥရောပနိုင်ငံများသည် အမေရိကန်နှင့် အပြည့်အဝ လိုက်လျောညီထွေရှိရန် မသေချာသေးပေ။

တတိယအချက်မှာ ခေါင်းဆောင်အချင်းချင်း တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ ဆက်ဆံသည့် သံတမန် ဆက်ဆံရေးနှင့် ညှိနှိုင်း မှုများအတွင်း အမေရိကန်၏ ရပ်တည်ချက်သည် အချိန်မရွေး ပြောင်းလဲသွားနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။

စတုတ္ထအချက်မှာ ဥရောပနိုင်ငံများစွာရှိ လူထု၏ အမြင်သည် ယူကရိန်းအပေါ် အလွန်စာနာ သနားနေခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့် အနေဖြင့် ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိအောင် ဖော်ဆောင်ချင်သည်ဆိုပါက ဥရောပနိုင်ငံများ၏ သဘောတူညီချက်ကိုလည်း ရရှိရန် လိုအပ်လှပေသည်။

Source: South China Morning Post

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁

ပြီးခဲ့တဲ့နွေရာသီက ပီအက်စ်ဂျီအသင်းကနေ အလွတ်ပြောင်းရွှေ့ကြေးနဲ့ ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့တဲ့ ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်းက မန်စီးတီးအသင်းကို ၃ ဂိုး-၁ ဂိုးနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ပလေးအော့ဖ် ဒုတိယအကျော့ပွဲစဉ်မှာ ဟက်ထရစ် ဂိုးသွင်းယူပြီးနောက် ရှင်းလင်းတဲ့ သတင်းစကားပေးပို့ခဲ့ပါတယ်။ 

ဒီစကားကတော့ ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ သမိုင်း စာမျက်နှာသစ်တစ်ခု ရေးထိုးချင်တယ်လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ ဘတ်ပီဟာ အခုအချိန်မှာ ရီးရယ်လ်အသင်းအတွက် အကောင်းဆုံး ခြေစွမ်းပြသနေပေမယ့် သူ့ရဲ့ ဘာနေဗျူးခရီးစဉ် အစပိုင်း ဟာ ချောမွေ့မှုမရှိခဲ့ပါဘူး။ 

ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း ခံထားရတဲ့ ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်း ကို ရောက်ရှိလာပြီးနောက် အများကြီး မျှော်လင့်ခြင်းခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

 ဘတ်ပီကိုတွေ့ရစဉ်

ဒါပေမယ့် ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်း ကစားသမားဘဝ အစပိုင်းမှာ ခြေစွမ်းပြသနိုင်ဖို့ ရုန်းကန်ခဲ့ရတာပါ။ 

ပြင်သစ်အသင်းခေါင်းဆောင် ဘတ်ပီဟာ ဘယ်တောင်ပံမှာ ကစားရတာကို အနှစ်သက်ဆုံး ဖြစ်ပေမယ့် ရီးရယ်လ် အသင်းမှာ အထောင်တိုက်စစ်မှူးအဖြစ် ကစားခဲ့ရတာကြောင့် သူ့အတွက် အခက်တွေ့ခဲ့ပြီး အထောင်တိုက်စစ်မှူး နေရာနဲ့ အသားကျအောင် ကြိုးစားခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်း ကစားသမားဘဝ ပွဲဦးထွက် ၁၁ ပွဲမှာ ၃ ဂိုးသာ သွင်းယူနိုင်ခဲ့တာကြောင့် ဘောလုံး သုံးသပ်သူတွေ၊ အသင်းပရိသတ်တွေရဲ့ ဝေဖန်မှု ကြီးကြီးမားမားကို ခံစားခဲ့ရတာပါ။ 

ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်းမှာ အဆင်မပြေဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဟာဇတ် အပါအဝင် ကစားသမားတချို့နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ခြင်းကို ခံခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ 

အသက် ၂၆ နှစ်အရွယ်ရှိ ကစားသမားဟာ သူ့ရဲ့ အကောင်းဆုံးပုံစံကို ပြန်ရဖို့အတွက် ပြင်သစ်လူစာရင်းကနေ နုတ်ထွက်ပြီး ရီးရယ်လ်အသင်းအတွက် ပိုအာရုံစိုက်ခဲ့လို့ ပြင်သစ်အသင်း ပရိသတ်တွေရဲ့ဝေဖန်မှုတွေကိုလည်း ခံခဲ့ရတာပါ။  

ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်း ကစားသမားဘဝအစ အထနှေးတာကနေ အမြန်ဆုံး ရုန်းထွက်ပြီး မကြာခင်မှာ သူ့ရဲ့အကောင်းဆုံးပုံစံကို မြင်တွေ့ရမယ်လို့ ကတိပေးခဲ့ပါတယ်။ 

တကယ်လည်း ဘတ်ပီဟာ ဒါကိုလုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ရီးရယ်လ်အသင်းမှာ သူ့ရဲ့ခြေစွမ်းတွေ၊ သွင်းဂိုးတွေကို ဆက်တိုက် မြင်တွေ့ခဲ့ရပြီဖြစ်ပါတယ်။

ဘတ်ပီဟာ အခုဆိုရင် ရီးရယ်လ်အသင်းအတွက် ကစားထားတဲ့ ၃၈ ပွဲမှာ ၂၈ ဂိုးသွင်းပြီး ဒီအထဲမှာ ဟက်ထရစ် သွင်းဂိုး ၂ ကြိမ် ပါဝင်ကာ ထိပ်တန်းအဆင့် စွမ်းဆောင်ရည်တွေကို ထပ်မံပြသနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဘတ်ပီက "လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် လုပ်ရတဲ့ ကာလက ကုန်ဆုံးသွားခဲ့ပါပြီ။ အခုအချိန်ကတော့ ကျနော့်ရဲ့ အရည်အသွေးတွေကို ပြသရတော့မှာပါ။ ရီးရယ်လ်နဲ့ သမိုင်းကြောင်း ရေးထိုးပြီး ခေတ်တစ်ခုကို သတ်မှတ်ချင် ပါတယ်"လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

 ဘတ်ပီကိုတွေ့ရစဉ်

ဘတ်ပီဟာ သူ့ရဲ့ အကောင်းဆုံးပုံစံတွေကို ပြန်ရနေပြီ ဖြစ်တဲ့အတွက် သူ့ရဲ့ နောက်ထပ် ပစ်မှတ်ကတော့ ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ ဆုဖလား အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ဖို့ပါ။ 

ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်း ကစားသမားဘဝမှာ ဥရောပစူပါဖလားနဲ့ ဖီဖာတိုက်ကြီးများဖလား ချန်ပီယံဆုတွေ ကို ရယူထားနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါပေမယ့် ဘတ်ပီ အဓိကရယူချင်တဲ့ ဆုဖလားကတော့ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားဖြစ်ပြီး ဒါကြောင့်လည်း ရီးရယ်လ် အသင်းထံ ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့တာပါ။ 

ဘတ်ပီဟာ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းမှာ ကစားခဲ့တဲ့ အချိန်အတွင်း ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ အမြင့်ဆုံး အောင်မြင်မှုအဖြစ် ဗိုလ်လုပွဲသာ တက်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်သမိုင်းမှာ အအောင်မြင်ဆုံး အသင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိချန်ပီယံလည်း ဖြစ်တာ ကြောင့် ဘတ်ပီဟာ စပိန်ကလပ်နဲ့အတူ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆု ကိုင်မြှောက်ချင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အခုအချိန်မှာတော့ ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ၁၆ သင်းအဆင့်ကို တက်နိုင်ခဲ့တာကြောင့် ဘတ်ပီဟာ သူ့ရဲ့အိပ်မက်ကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မယ့် မျှော်လင့်ချက်ကို အသက်ဆက်နိုင်မှာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ ဒီရာသီ လာလီဂါ၊ ချန်ပီယံလိဂ်နဲ့ ကိုပါဒယ်ရေးဖလားပြိုင်ပွဲ ၃ ခုစလုံးရဲ့ ဆုဖလား လမ်းကြောင်းပေါ်မှာ ရှိနေတာကြောင့် ဆုဖလား ၃ လုံးရယူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက်တွေရှိနေပါတယ်။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ သမိုင်းကြောင်းကို ရေးထိုးချင်နေတဲ့ ဘတ်ပီအနေနဲ့ အသင်းအောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ဖို့ အတွက် ဘယ်လောက်အထိ ကူညီပေးနိုင်မလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ 

၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်အထိ မြန်မာနိုင်ငံသည် ပါလီမန်စနစ် ကို ကျင့်သုံးပြီး ပြည်တွင်းစစ်ကြားမှာ အရှေ့တောင်အာရှ ကျားကြီးအဖြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သည့် နိုင်ငံအနေဖြင့် ရပ်တည်ခဲ့သည်။

ထိုစဉ်အချိန်က ဒီမိုကရေစီစံနှုန်းများ ကျင့်သုံးနိုင်ခဲ့သော်လည်း ဖက်ဒရယ်စံနှုန်းများကတော့ အားနည်းခဲ့ပြီး ပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်ရန် တောင်းဆို/ဆွေးနွေးနေဆဲ ကာလဖြစ်သည်။

ထို့နောက် အယူဝါဒမျိုးစုံဖြစ် ပေါ်ပေါက်လာသော လက်နက်ကိုင်အင်အားစုများက မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း သိမ်းပိုက် ထိန်းချုပ်ထားရာ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်သာ ဦးနုအစိုးရက အုပ်ချုပ်နိုင်သည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ခဲ့သည်။

သို့သော် ဦးနုအစိုးရသည် လူထုက ရွေးကောက် တင်မြှောက်ထားသည့် အစိုးရဖြစ်သည့်အတွက် လူထု ထောက်ခံမှု ရထားသလို နိုင်ငံတကာ၏ ထောက်ခံမှုကိုလည်း ရထား၍ အိန္ဒိယအစိုးရသည် မြန်မာ့တပ်မတော်ကို လက်နက် ခဲယမ်းများ ထောက်ပံ့ပေးကာ ရောင်စုံသူပုန်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သော လက်နက်ကိုင်အင်အားစုများကို ပြန်လည် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ ပြည်တွင်းစစ် အတွင်းမှာပဲ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပညာရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ကျန်းမာရေး အဆင့်အတန်းများ နှင့် ဒီမိုကရေစီစံနှုန်းများသည် မြင့်မားလှ၍ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကိုသာ အဓိကထား ညှိနှိုင်းဖော်ဆောင်ရန် လိုအပ်ခဲ့ သည်။

ထိုစဉ်အချိန်ကာ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်မှသာလျှင် အားလုံး တန်းတူညီမျှမည်ဟု ဆို၍ အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံကို ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရန် ဆွေး‌နွေးခဲ့ကြရာ တိုင်းပြည်ပြိုကွဲနိုင်သည်ဟုဆိုပြီး ဦးနေဝင်း ဦးဆောင်သော မြန်မာ့တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းလိုက်သည်။

အထက်ပါ အခြေအနေများကို ထိုင်းနှင့်စင်္ကာပူနိုင်ငံများက သင်ခန်းစာယူ၍ ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံများကို တည်ဆောက်ခဲ့ ကြရာ ယနေ့ခေတ်မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံ အနေအထားနှင့် ထိုင်း-စင်္ကာပူ အနေအထားကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက အလွန်ကွာခြားသွားပြီကို တွေ့နိုင်ပါသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ လက်နက်ကိုင်ထားကြသော အင်အားစုများ၊ နိုင်ငံရေး အင်အားစုများ၊ အရပ်ဖက် အင်အားစုများ၊ အုပ်ချုပ်ရေး အင်အားစုများ၊ အုပ်ချုပ်ခံ လူတန်းစားများ အရှေ့တောင်အာရှ၏ ကျားကြီးကနေ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကို ပြန်လည်သုံးသပ်ကာ သင်ခန်းစာယူ၍ အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံကို ဘယ်လိုတည်ဆောက်ကြမလဲ အဖြေရှာသင့်သည်။

လက်ရှိမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ အင်အားစုများသည် သင်ခန်းစာများယူ၍ နိုင်ငံကို တည်ဆောက်ရန် ကြိုးပမ်းရမည့်အစား ဒီမိုကရေစီ-ဖက်ဒရယ်ဆိုသော စကားလုံးကို ပါးစပ်ဖျားက မချဘဲ စည်းရုံးရေး သပ်သပ် ကြွေးကြော်နေကြပြီး အတွေးအခေါ် ဦးနှောက်ထဲမှာတော့ အကျိုးစီးပွားအတွက် တည်ဆောက်နေကြသည်ဟု ထောက်ပြလာနေကြသည်။

ထို့ကြောင့် ဒီမိုကရေစီ တကယ် တည်ဆောက်လိုပါသလား၊ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကို တကယ်တည်ဆောက် လိုပါသလားဆိုသော အတွေးပေါင်း မြောက်များစွာနှင့် သံသယပေါင်းများစွာ လူထုကြားထဲ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော လက်နက်ကိုင်ထားသော အင်အားစုများသည် ဖက်ဒရယ်တည်ဆောက်နိုင်ရေး ညှိနှိုင်းနေ ကြရာမှာ နှစ်ပေါင်းဆယ်စုနှင့်ချီလာသည့်တိုင် သေချာရေရာသော အခြေအနေရအောင် မယူနိုင်သေးသည့် အချိန်မှာပဲ ၊ ဖက်ဒရယ်ထက် ကျော်လွန်သော စဉ်းစားချက်များနှင့် လိုအပ်ပါက နိုင်ငံထူ‌ထောင်နိုင်ရေး ပြင်ဆင် ထားရန်ဆိုသော စဉ်းစားပြင်ဆင်နေမှုများပါ ရှိလာနေသည်။

ထို့အပြင် ဒီမိုကရေစီ ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရေး၊ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး၊ စစ်အာဏာရှင် အမြစ်ဖြုတ်ရေး၊ သွေးကြွေးမှာ ဆွေးနွေးစရာမရှိဆိုသော ကြွေးကြော်မှုများဖြင့် လျှောက်လှမ်းခဲ့သော်လည်း လက်တွေ့မြေပြင်မှာတော့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးကို သွားနေကြရပြီး ကိုယ်ရရှိထားသော အနေအထားအတွက် ပိုင်နိုင်အောင် ကြိုးပမ်းနေကြသည်ကို တွေ့လာရသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ဒီမိုကရေစီ၊ ဖက်ဒရယ်ဆိုသော ပါးစပ်ဖျားက စည်းရုံးရေး စကားသည် အသက်/သွေးချွေး နှင့်ရင်းနှီးကြရသော်လည်း ဦးနှောက်ထဲက အကျိုးစီးပွားကို မြင်တွေ့လာရသောအခါမှာတော့ ဥပေဏ္ခာပြုခံရပြီး သမိုင်းဖြစ်သွားကြသည်။

ကမ္ဘာ့ပေါ်တွင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၂ နိုင်ငံရှိသည့်အနက် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို ကျင့်သုံး၍ ထူထောင်ထားသော နိုင်ငံမှာ နိုင်ငံပေါင်း ၂၈ သာရှိသည်။

ထိုနိုင်ငံများအနက် တချို့သော နိုင်ငံများသည် ပြန်လည်၍ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပွားနေသလို ခွဲထွက်ရေး တောင်းဆိုမှု ပြဿနာများလည်း ယနေ့အထိ မဖြေရှင်းနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေသည်။

ဥပမာ- အိန္ဒိယ၊ အီသီယိုပီးယား၊ ဆိုမာလီယာ၊ အီရတ်၊ ပါကစ္စတန်၊ ဆူဒန် စသည့် နိုင်ငံများကို လေ့လာကြည့် နိုင်ပါသည်။

ယခုကဲ့သို့သော တိုင်းပြည် အခြေအနေကို ဘယ်လိုနည်းလမ်း ရှာဖွေကုစားကြမည်နည်း။ တချို့ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီး လူတစ်ဦးတည်းမှာ ရှိနေသော အာဏာသုံးရပ်ကို ဖြန့်ခွဲ၍ အရပ်သားအစိုးရ ပေါ်ပေါက် သည့်အခါမှာ ထွက်ပေါက်တစ်ခု ရှာဖွေရန် စဉ်းစားလျက်ရှိသည်။

တချို့ကတော့ အပြုတ်တိုက်ပြီးတော့မှ အခင်းအကျင်းသစ် တစ်ခုကို ရှာဖွေ တည်ဆောက်ကြရန် စဉ်းစားနေကြ သည်။

တချို့ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီး ထွက်ပေါက်တစ်ခု ရှာဖွေမည်ဆိုသော အင်အားစုများသည် ရွေးကောက် ပွဲ ကျင်းပပြီးလို့မှ ၎င်းတို့ပြောသည့် ထွက်ပေါက်ကို ရှာဖွေမတည်ဆောက်နိုင်ဘူးဆိုပါက မည်ကဲ့သို့ တာဝန်ခံမလဲ မေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။

တချို့ကတော့ အပြုတ်တိုက်ရေးဆိုသော စဉ်းစားချက်မှာ လက်တွေ့ဖြစ်နိုင်ခြေ အလွန်နည်းပါးသည့်အတွက် အပြုတ်မတိုက်နိုင်ဘဲ ဆွေးနွေးပွဲကို သွားကြသည့်အခါမှာ အသက်ပေးခဲ့ရသူများအတွက် အပြုတ်တိုက်ရေး ကြွေး ကြော်ခဲ့သူများ မည်ကဲ့သို့ တာဝန်ခံမလဲ မေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများကြားမှာ မြန်မာနိုင်ငံသူ/သားများသည် အုပ်ချုပ်သူ လူတန်းစားများ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ နိုင်ငံရေးအင်အားစုများ၊ လက်နက်ကိုင်ထားသော အင်အားစုများအပေါ် တဖြေးဖြေးဖြင့် ယုံကြည်မှုများ ကင်းမဲ့ လာပြီး တိုင်းပြည်ကနေ ထွက်ခွာနိုင်အောင်သာ ကြိုးပမ်းလာခဲ့ကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်နိုင်မှ သူတို့၏ အနာဂတ်ကို ရှာဖွေနိုင်မည်ဟု မြင်လာခဲ့ကြသည်။

ထို့ကြောင့် ပါးစပ်ဖျားက ဖက်ဒရယ်၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် ဦးနှောက်က အကျိုးစီးပွားဆိုသော တည်ဆောက်မှု လမ်းကြောင်းကို သွားနေသည်ဟု လူထုက ယူဆလာနေပြီဖြစ်သည်။ ထိုယူဆချက်ကို မည်ကဲ့သို့ ပြန်လည် ကုစားကြမည်နည်း။

CNI Knowledge

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၆

အမေရိကန်အစိုးရ၏ လုပ်ငန်းစဉ်များကို ကူညီပေးသည့် အစိုးရအကျိုးဆောင်ဌာန(DOGE)ကို ဦးဆောင်နေသော အီလွန်မာ့စ် (Elon Musk) ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် အပေါ်ယံအားဖြင့် ကြည့်မည်ဆိုပါက ဖက်ဒရယ်ဗျူရိုကရေစီ စနစ်၏ ထိရောက်မှုမရှိသည့် အားနည်းချက်များအားလုံးကို ရှင်းလင်းပစ်ရန်ဖြစ်သည်။

သို့သော် အတွင်းကျကျ လေ့လာကြည့်ရမည်ဆိုပါက ဖက်ဒရယ်အသုံးစရိတ်များ လျှော့ချဖြတ်တောက်မှုနှင့် ထိရောက်ပြီး တွက်ခြေကိုက်သည့် စနစ်ဖော်ဆောင်မှုသည် ပြဿနာဖြစ်စေနိုင်သော စိတ်မှန်းဖြစ်နိုင်ခြေများကို ပေါ်ပေါက်စေခဲ့သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) သည် ယခင်က အမေရိကန် ဒစ်ဂျစ်တယ် ဝန်ဆောင်မှုဌာန အဖြစ် လူသိများသည့် ဌာနက အစိုးရအကျိုးဆောင်ဌာနအဖြစ် အမည်ပြောင်းလဲပြီး မာ့စ်ကို အထူးအစိုးရ ဝန်ထမ်း အဖြစ် သုံးနှုန်းခေါ်ဆိုကာ ထိုဌာနကို ဦးဆောင်စေခဲ့သည်။

မာ့စ်တို့ အဖွဲ့၏ ရည်ရွယ်ချက်များမှာ အစိုးရအဖွဲ့အတွက် လုပ်ငန်းများကို အချိန်တိုတိုနှင့် ထိရောက်မှု ရှိစေရန် ဖြစ်ပြီး မလိုအပ်သည့် အရာများကို ဖယ်ရှားရှင်းလင်းရန်ဖြစ်သည်။

ထိုပုံစံသည် အမေရိကန်နည်းပညာ ဗဟိုချက်ဖြစ်သည့် Silicon Valley ပုံစံ အုပ်ချုပ်မှုစနစ်နှင့် ဆင်တူနေသည်။

 ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် အမေရိကန်အစိုးရ၏ လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် မာ့စ်၏ ပါဝင်ပတ်သက်နေမှုသည် ကိုယ်ကျိုးကို မငဲ့ကွက်သည့် အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုစစ်စစ် မဖြစ်နိုင်ပေ။

မာ့စ်သည် ကော်ပိုရိတ် လုပ်ငန်းများစွာကို ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး AI နည်းပညာတွင် ရည်မှန်းချက်များ၊ ဘဏ္ဍာရေး အင်အားအတွက် အလိုဆန္ဒများရှိနေနိုင်သည်။

လျှို့ဝှက်အဆင့် သတ်မှတ်ထားသည့် အစိုးရ၏ စနစ်များကို ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ပြီး အေဂျင်စီများကို ပြန်လည် ဖွဲ့စည်းနိုင်စွမ်းတို့အရ မာ့စ်သည် သူ့ကိုယ်တိုင် အတွက်သာမက Tesla လျှပ်စစ်ကားကုမ္ပဏီ ၊ SpaceX အာကာသ ကုမ္ပဏီများ အပါအဝင် သူ့ကုမ္ပဏီများအတွက်လည်း မဟာဗျူဟာမြောက် အကျိုးရလာဒ်များကို ဆွဲထုတ်နိုင်စွမ်း ရှိနေသည်။

ထိုအခြေအနေနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြနိုင်သည့် ဖြစ်ရပ်တစ်ခုသည် သမိုင်းတွင်လည်း ရှိခဲ့သည်။

၁၆၀၀ ပြည့်နှစ်က British East India Company အမည်ရှိ ပင်လယ်ကူးသင်္ဘောကုမ္ပဏီသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ တွင် ကုန်သွယ်ခွင့်အတွက် အထူးအခွင့်အရေးများရရှိခဲ့ပြီး ထိုအချိန်က အာရှတွင် ဗြိတိသျှ လက်အောက်ခံ ကိုလိုနီနိုင်ငံများကို ထင်သလို ထိန်းချုပ်ခဲ့သည့် ဖြစ်ရပ်ဖြစ်သည်။

အီလွန်မာ့စ်နဲ့ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီကိုတွေ့ရစဉ်

ယခုလည်း အမေရိကန်တွင် ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီတစ်ခုက အစိုးရ လုပ်ငန်းများအား လွှဲယူနေသည့် လက္ခဏာများကို မြင်တွေ့နေရသည်။

ကိုလိုနီခေတ် ပြီးဆုံးသွားပြီးနောက် ၂၁ ရာစုသို့ ရောက်ရှိလာချိန်တွင် အချက်အလက်များကို စိတ်ကြိုက် ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ခြင်း၊ ဒစ်ဂျစ်တယ် ငွေကြေးစနစ်များက အဓိကကျလာခဲ့သည်။

ဆက်သွယ်ရေး စနစ်များသည် အဓိကကျသည့် အခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်လာခဲ့ပြီး ခိုင်မာအားကောင်းလာခဲ့သည်။

မာ့စ်၏ ကော်ပိုရိတ်အင်ပါယာကို လေ့လာကြည့်ပါက အာဏာကို ဆွဲကိုင်မှုသည် ပိုမိုထင်ရှားလာခဲ့သည်။ 

မာ့စ်သည် ဖက်ဒရယ်ကန်ထရိုက်များ၊ အစိုးရ၏ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် ဆက်နွှယ်နေသည့် ကုမ္ပဏီများစွာကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။

မာ့စ်၏ SpaceX ၊ Tesla ၊ The Boring Company ၊ Neuralink နှင့် xAI ကုမ္ပဏီများအားလုံးသည် အစိုးရ၏ ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင် အခွင့်အလမ်းများကို လိုသလို ဖန်တီးနိုင်သည့် စျေးကွက်များထဲ၌ လည်ပတ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

DOGE အကြီးအကဲ တစ်ဦးအနေဖြင့် မာ့စ်သည် အစိုးရ၏ လျှို့ဝှက်အဆင့် စနစ်များနှင့် အချက်အလက်များကို ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ပြီဖြစ်သည်။

ထိုအချက်အလက်များထဲတွင် လူမှုလုံခြုံရေး နံပါတ်များ၊ ဘဏ်အကောင့်များ၏ အချက်အလက်များနှင့် အခွန် မှတ်တမ်းများလည်း ပါဝင်နေသည်။

မာ့စ်တို့ အဖွဲ့သည် အစိုးရ၏ ငွေပေးချေမှု စနစ်များကိုပင် ပြောင်းလဲခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း သတင်းများလည်း ထွက်ပေါ်နေသည်။

ထိုအပြောင်းအလဲများသည် လူမှုလုံခြုံရေးနှင့် ကန်ထရိုက်တာများအတွက် ငွေကြေးပေးချေမှုများကို တားမြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဖုံးကွယ်ခြင်းတို့ ပြုလုပ်ရန် ပိုမိုလွယ်ကူစေသည်ဟု ဆိုသည်။

ထိုအချက်အလက်များကို ဖတ်ရှုနိုင်ခြင်းရှိသဖြင့် DOGE ဝန်ထမ်းများသည် အမေရိကန်နိုင်ငံသားများ၏ ကိုယ်ရေး အချက်အလက်များကို မိတ္တူယူနိုင်လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

အီလွန်မာ့စ်နဲ့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် တရားရုံးက ထိုကဲ့သို့ အစိုးရအချက်အလက်များကို ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုမှုအား ယာယီပိတ်ဆို့ခဲ့ သော်လည်း အန္တရာယ်များ ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

မာ့စ်၏ AI ကုမ္ပဏီဖြစ်သည့်  xAI ကုမ္ပဏီသည် အစိုးရ အချက်အလက်များကို Twitter ဟု လူသိများခဲ့သည့် X လူမှုမီဒီယာနှင့် ပေါင်းစပ်ဖွယ်ရှိနေသည်။

ထိုအခြေအနေအရ မာ့စ်သည် စီးပွားရေး အပြောင်းအလဲများကို ခန့်မှန်းနိုင်စွမ်းရှိလာနိုင်ပြီး မဲဆန္ဒရှင်များ အပေါ်ကိုလည် လွှမ်းမိုးနိုင်စွမ်း ရှိလာလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

DOGE သည် မာ့စ်၏ ကုမ္ပဏီများကို ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲနေသည့် အေဂျင်စီများကိုလည်း ဖျက်သိမ်းဖွယ် ရှိနေသည်ဟု ဝေဖန်ရေးသမားများက သတိပေးခဲ့သည်။

အစုရှယ်ယာနှင့် ငွေကြေးလဲလှယ်ရေး ကော်မရှင် (SEC) နှင့် အမျိုးသား အဝေးပြေးလမ်းမ လုံခြုံရေး အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တို့ကဲ့သို့ အဖွဲ့အစည်းများသည် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ ကျဆင်းလာဖွယ်ရှိသည်။

မာ့စ်သည် ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေး ကဏ္ဍတွင်လည်း ထဲထဲဝင်ဝင် ပါဝင်ပတ်သက်နေမှုက စိုးရိမ်မှုများကို မြင့်တက်စေခဲ့သည်။

ထရမ့်၏ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေးနှင့် DOGE နှင့် သဟဇာတဖြစ်နေသည့် Dogecoin အမည်ရှိ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေး တို့ ပေါင်းစပ်မှုသည် တိုက်ဆိုင်မှုတစ်ခု ဆိုသည်ထက် ပိုနေသည်။

ထို့ကြောင့် ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်မှုများ မြင့်တက်လာသော်လည်း လမ်းများပေါ်ထွက်ပြီး ဆန္ဒပြမှုများက မာ့စ်ကို ဟန့်တားရန် လုံလောက်လိမ့်မည် မဟုတ်ပေ။

လွှတ်တော်၏ ဆောင်ရွက်ချက်များ နှေးကွေးနေချိန်တွင် မာ့စ်၏ လှုပ်ရှားမှုများက မြန်ဆန်လွန်းနေသည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံသားများ အနေဖြင့် ထိုအခြေအနေကို တုန့်ပြန်ရန် နှောင့်နှေးကြန့်ကြာနေမှုသည် အန္တရာယ်ကြီးသည့် အခြေအနေတစ်ခုကို ရောက်ရှိစေမည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times