CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၀

ရေကြီးရေလျှံမှုကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း၏ စိုက်ခင်းဧကပေါင်း သိန်းချီပျက်စီးသွားသဖြင့် ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှု အပေါ် အစိုးရမှ မူဝါဒချမှတ်ကာ ထိန်းသိမ်းလုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စိုက်ပျိုးရေး အကြံပေးများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုစိုက်ခင်းများ ပျက်စီးသွားမှုသည် လက်ရှိ တင်ပို့ရမည့် ဆန်ဈေးကွက်အပေါ် သက်ရောက်မှု မရှိသော်လည်း လာမည့် လပိုင်းအတွင်း သက်ရောက်မှုရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခု လက်ရှိဖြစ်သွားတဲ့ အခြေအနေက လက်ရှိပို့ရမယ့် ဆန်ဈေးကွက်ပေါ်တော့ မထိခိုက်နိုင်သေးဘူး။ နောင် ၆ လ၊ ၇ လအတွင်းမှာတော့ ဒါထိခိုက်လာလိမ့်မယ်။ အခုစိုက်ထားတဲ့ မိုးစပါးတွေက ရိတ်သိမ်းမယ်၊ ခြွေလှည့်မယ်၊ ဈေးကွက်ထဲကိုပို့မယ်၊ ဒီအခြေအနေကနေ ပြည်ပကို ပို့မယ့်ဟာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ရင်တော့ သေချာ တာကတော့ နောင် ၄၊ ၅၊ ၆ လမှာ ပြည်ပဆန်တင်ပို့မှုကို အစိုးရအနေနဲ့ မူဝါဒတစ်ခုနဲ့ control လုပ်ရမယ်။ ပျက်စီး သွားတဲ့ ရေနစ်မြှုပ်သွားတဲ့ စိုက်ဧကတွေကို ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ဖို့အတွက် လုပ်ငန်းတွေ လုပ်နေသလို ပြည်ပကို ဆန်တင်ပို့မှုကို control လုပ်နိုင်မှသာ ပြည်တွင်းဆန်ဈေးကွက်ကလည်း တည်ငြိမ်မှုဖြစ်လာနိုင်တယ်” ဟု ပြော သည်။

ဆန်တင်ပို့နေစဉ်

ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့ရာတွင် နိုင်ငံခြားငွေ ရရှိသည့်အတွက် မတင်ပို့ဘဲ ရပ်တန့်ထားရန်မှာ မဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ သို့သော် လက်ရှိအနေအထားအရ နိုင်ငံအတွင်း စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံရေးကိုသာ အဓိကဖြေရှင်းရမည်ဖြစ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးကျွမ်းကျင်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပဘက်မှလည်း ဆန်လိုအပ်ချက်များ ရှိနေသောကြောင့် ဝယ်လိုအား မလျော့သွားနိုင်သဖြင့် ပြည်တွင်းလိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်သွင်းပြီးမှ ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှုအား လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လတ်တလောမှာကတော့ ဖြစ်သွားတဲ့ ကပ်ဘေးတွေအရတော့ ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုကိုပဲ ဦးစားပေး စဉ်းစားရမယ်လို့ထင်တယ်။ အခုလိုမျိုး အခြေအနေနဲ့ကတော့ ဆန်တင်ပို့ဖို့ဆိုတာက very challenging ဖြစ်သွားပြီလို့ ထင်တယ်။ နိုင်ငံခြားကို ထွက်ဖို့နေနေသာသာ ပြည်တွင်းမှာရော ဆန်ဖူလုံရဲ့လားဆိုတာက မေးခွန်း ထုတ်စရာ ဖြစ်လာမယ်။ နောက်တစ်ခုက အရင်တုန်းကဆို ကချင်ပြည်နယ်မှာ သူတို့ထွက်တဲ့ ဆန်ရှိတယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်မှာဆိုလည်း ရှမ်းဆန်ဆိုပြီး ထွက်တာရှိတယ်။ ဆိုတော့ အဓိကလိုအပ်ချက်ရှိနေတာက ဆန်မထွက် တဲ့ တခြားမြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တိုင်းဧရိယာတွေက လိုအပ်ချက်များတာပေါ့။ အခုကအဲဒီလို မဟုတ်တော့ဘူး ရှမ်းပြည် မှာလည်း ရေကြီးတယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်မှာလည်း ရေကြီးတယ်၊ အဲဒီမှာကတည်းက စပါးအထွက်နှုန်းတွေမှာ တော်တော်လေး ထိခိုက်လာခဲ့ပြီဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဆန်လိုအပ်ချက်က များမယ်ဆိုတာ ဒေတာမကြည့်ပဲ လည်း ပြောလို့ရတယ်။ ပြည်တွင်းစားသုံးမှု ဖူလုံမှုကို အဓိကဖြေရှင်းပြီးမှသာ နိုင်ငံခြားတင်ပို့တယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စတွေ က နောက်တစ်ခုလာမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

 ရေကြီးမှုကြောင့် ကလောမြို့ ရေနစ်မြှုပ်နေစဉ်

ထို့အပြင် ဆန်သိုလှောင်ခွင့် မှတ်ပုံတင်ခြင်းကို ယခင်က ဆန်စပါးသိုလှောင်ရုံ လုပ်ငန်းများနှင့်  ကုန်သည်ကြီးများ ကိုသာ မှတ်ပုံတင်ခိုင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုအခါတွင် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးရှိ ဆန်ဆိုင် အသေးစားများပါ သိုလှောင်ခွင့် မှတ်ပုံတင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် သိုလှောင်ထားသည့် ဆန်ပမာဏကို စာရင်းအတိအကျ ရလိုခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပြီး အရန် ဆန်ပမာဏနှင့် တွက်ချက်ကာ ပြည်တွင်း စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးကို တွက်ချက် ချိန်ဆရန် ဖြစ်နိုင်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်ကြသည်။

ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့ရာတွင် ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီလအထိ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၅၀၀ ကျော်ကို တင်ပို့ထား ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၉

ဆန်သိုလှောင်ခွင့်ကို မှတ်ပုံတင်များအား မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးရှိ ဆန်ဆိုင် အသေးစားများမှအစ ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ် ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလမှ စတင်ကာ  ဆန်စပါးသိုလှောင်ရုံ လုပ်ငန်းများကို မှတ်ပုံတင်ဆောင်ရွက် ခိုင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်  ကြောင်း၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် ဆန်တန်ချိန် ၅၀ သို့မဟုတ် စပါးတင်း ၅၀၀၀ နှင့်အထက် သိုလှောင်သည့် ဆန်စပါးသိုလှောင်ရုံ ပိုင်ဆိုင်သူများအနေဖြင့်လည်း မဖြစ်မနေ မှတ်ပုံတင်ရမည်ဟု ထပ်မံထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း ဖြစ် သည်။

ထို့နောက် ယခုအခါတွင် အသေးစားဆန်ဆိုင်များပါမကျန် ဆန်သိုလှောင်ခွင့် မှတ်ပုံတင်ကြရန် လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်ပြီး ၎င်းအသေးစား ဆန်ဆိုင်များအတွက် မှတ်ပုံတင်ကြေး ကင်းလွတ်ခွင့် ပြု/မပြု မသိရသေးကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်ပွဲရုံကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အရင်ကတော့ ဆန်အိတ် ၁၀၀၀ နဲ့အထက်ကိုပေါ့။ အခုကတော့ ဆန်ရောင်းတဲ့သူတွေအကုန်လုံးကို မှတ်ပုံတင်ဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ သူတို့ကတော့ ဆန်ရောင်းတဲ့လူတွေရဲ့ သိုလှောင်စာရင်းတွေ အကုန်သိချင် တော့ အကုန်မှတ်ပုံတင်ခိုင်းတာ။ စီးပွားကူးသန်းကပဲ စိစစ်လို့ရမယ် အဖွဲ့ဖွဲ့ထားတာရှိတယ်။ ဆန်ရောင်းတဲ့ အိတ် ၂၀၀၊ ၃၀၀ ဒါပေမယ့် ၂၀၀၊ ၃၀၀ သမားကြတော့ မှတ်ပုံတင်ကြေးတွေ ဘာတွေ ကင်းလွတ်ခွင့်ရှိမယ်တို့ဘာတို့ အဲဒါတွေက နောက်ထပ် ထပ်တော့ထုတ်ရဦးမယ်။ ပထမက ဆန်အိတ် တစ်ထောင်နဲ့ စပါးတင်း ၅၀၀၀ ပေါ့ အဲဒါပဲ ပါတယ်။ အခုနောက်ထပ် ထပ်ညွှန်ကြားတဲ့ဟာတွေကတော့ အသေးစိတ်တော့ ထပ်မထုတ်ရသေးဘူး။ အဲဒီလူ တွေကိုတော့ မှတ်ပုံတင်ကြေး ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုမယ်လို့တော့ ပြောထားတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်း ဆန်စပါးဖူလုံရေး၊ ပြည်ပသို့ စနစ်တကျ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရေး၊ ဆန်စပါးစျေးကွက်နှင့် စျေးနှုန်း တည်ငြိမ် မှန်ကန်စေရေး၊ ဆန်စပါးသိုလှောင်မှု အခြေအနေများကို စနစ်တကျ စာရင်းပြုစု မှတ်ပုံတင်ထားနိုင် ရေး၊ သိုလှောင်ရုံ ကုန်အပ်လက်မှတ်ကို အခြေပြုသည့် ငွေကြေး ထောက်ပံ့မှုစနစ်ကို ဖော်ဆောင်နိုင်ရေးတို့ အတွက် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ အသိပေးထားသည်။

လက်ရှိတွင် မုန်တိုင်းအရှိန်ကြောင့် ရေကြီးရေလျှံမှုများကို နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း ကြုံတွေခဲ့ရပြီး စိုက်ခင်းပေါင်း ၆ သိန်း ကျော် ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။

 ဆန်ပွဲရုံကို တွေ့ရစဉ်

ထိုသို့ အများအပြား ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့်အတွက် အထွက်နှုန်းမှာ ယခင်ထက် သန်းနှင့်ချီ လျော့ကျနိုင်သဖြင့် စားသုံးမှုအတွက် လိုအပ်မည့်ပမာဏအား သိရှိစေရန်နှင့် ဈေးကစားမှုများကို ထိန်းချုပ်ချင်သည့် အတွက်ကြောင့် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

၎င်းက “သူတို့အရန်ဆန် ဘယ်လောက်ရှိမလဲဆိုတဲ့အပေါ် ဒေတာလိုချင်တာလည်းရှိမယ်။ နောက်တစ်ခုက အခုလို အခြေအနေမျိုး ကပ်တွေကျပြီဆိုရင် ထုံးစံအတိုင်း ဝယ်လိုအား မြင့်လာတဲ့အခါမှာ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ လိုက်တက် တာကိုလည်း သူတို့ ကြိုပြီးတားဆီးချင်တဲ့ သဘောမှာလည်း ရှိမယ်ထင်ပါတယ်။ အရင်တုန်းက ဆိုရင်တော့ ဆန်ကုန်သည် အကြီးတွေလောက်ပဲ register လုပ်ခိုင်းပေမယ့် အခုက သူတို့ထိန်းချုပ် ချင်တာလည်း ပါလိမ့်မယ်။ နောက်တစ်ခုက အရန်ဆန်မှာလည်း နည်းနည်းလေး လိုအပ်ချက်တွေရှိတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ရှေ့လျှောက်စားသုံးမှုအတွက် လိုမယ့်ပမာဏနဲ့ ဒီမှာရှိနေတဲ့ ပမာဏကို သူတို့ချိန်ဆချင်တာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါ တယ်” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့အထိ မှတ်ပုံတင်ထားသော ကုမ္ပဏီများ၏ သိုလှောင်ရုံ အရေအတွက် ၂၁၃ လုံး၊ တစ်ဦးချင်း လုပ်ငန်းရှင်များ၏ သိုလှောင်ရုံ ၅၁၃ လုံး၊ စုစုပေါင်း သိုလှောင်ရုံ အရေအတွက် ၇၂၆ လုံး မှတ်ပုံတင် ဆောင်ရွက်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းအရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၈

ပြည်ပထွက်ခွာမှုများအပေါ် တင်းကြပ်နေသည့်အပြင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများအပေါ်လည်း ပိုမို တင်းကြပ်နေသည့်ကြားမှ အေဂျင်စီအသစ်များ ထပ်တိုးလာခြင်းအပေါ် မည်သည့်အတွက်ကြောင့်လဲဆိုကာ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများအကြား သုံးသပ်မှုများရှိနေသည်။

ယခင်ရှိနေသည့် အေဂျင်စီ အဟောင်းများသည် လက်ရှိတွင် လုပ်ရကိုင်ရခက်ခဲ ကြပ်တည်းနေသည့် အခြေအနေ မှာ ယခုကဲ့သို့ အေဂျင်စီအသစ်များ ထပ်မံတိုးလာခြင်းက မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားအခွင့်အရေး ဖောင်ဒေးရှင်း LRF မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အံ့ဩစရာကောင်းတဲ့ အချက်အလက်ပဲ။ အေးဂျင့်တွေလည်း တချို့လည်း အရေးယူခံလိုက်ရတာတွေ၊ နောက်ပြီး သူတို့သတ်မှတ်ထားတဲ့ အခွန်တို့၊ မိဘဆွေမျိုးထံ ပြန်လည်လွှဲပေးတဲ့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း စာရင်း အချက် အလက်တွေ သတင်းမပေးပို့နိုင်တဲ့ အေးဂျင့်တွေကိုလည်း သူတို့ Blacklist သွင်းတာတွေ လုပ်နေတဲ့ ကြားထဲက အခုလို အသစ်ပြန်ပေါ်ပေါက်လာတာက ပိုင်ရာဆိုင်ရာတွေ နီးစပ်ရာနီးစပ်ကြောင်းတွေ ပြန်လည်ထူထောင်တယ် လို့ သုံးသပ်မိတယ်။ တချို့ကြတော့လည်း တော်တော်ကြီးကို သူတို့နဲ့ ဆွေမျိုးနီးစပ်တွေ၊ လက်ရှိ စစ်ကောင်စီ အစိုးရနဲ့ ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်၊ ထဲထဲဝင်ဝင်ရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက လစ်လပ်သွားတဲ့ နေရာတွေမှာ ပြန်လည် အစားထိုးပြီး ယူတယ်လို့ပဲ သုံးသပ်မိပါတယ်။ သူတို့နဲ့ ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်တဲ့ သူတွေဆိုတော့ ငါတို့ကို အရေးမယူ လောက်ဘူးဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးနဲ့ လုပ်နေတယ်လို့ပဲ သုံးသပ်တယ်။ မဟုတ်ရင်တော့ ဒီအချိန်မှာ အသစ်ပြန် လည်ပြီး မှတ်ပုံတင် လျှောက်ထားပြီးမှ အေးဂျင့်အသစ်တွေ ထွက်လာဖို့ဆိုတာ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အနေ အထားပါ” ဟု ပြောသည်။ 

 ပြည်ပထွက်မည့် အလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှလည်း လိုင်စင်များ ချပေးလျက်ရှိရာ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီ အရေအတွက်မှာ ၅၈၂ ခုအထိ ရှိလာပြီဖြစ်သည်။

သို့သော်  ထိုအေဂျင်စီအသစ်များသည် အမှန်တကယ် လုပ်သားစေလွှတ်မည့် အေဂျင်စီများ ဖြစ်ခဲ့ပါကလည်း လက်ရှိ အခြေအနေတွင် လုပ်ကိုင်ရ အဆင်မပြေနိုင်ကြောင်း ပညာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ပြည်ပထွက်မည့် အလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူတို့တွေက လက်ရှိ အဆင်ပြေအောင်ပို့ ဖို့ဆိုတာက၊ နောက် အသစ်ပဲဖြစ်ဖြစ် အဟောင်းပဲဖြစ်ဖြစ် အဲဒီ အေဂျင်စီတွေအနေနဲ့ လုပ်နိုင်သလားပေါ့။ လုပ်နိုင်သလားဆိုတာ တခြားမဟုတ်ဘူး အခုလောက် စည်းမျဉ်းစည်း ကမ်းတွေ၊ တောင်းဆိုချက်တွေ အရမ်းများတဲ့ အခါကြတော့ အဲဒါကို လုပ်နိုင်တယ်ဆိုရင်တော့ မဆိုးဘူးပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကျနော်ထင်တယ် မလွယ်လောက်ဘူး။ အခုဟာက MOU ဖြစ်ဖြစ် အသက် ၂၃ ဘာညာဆို အဲဒီအရွယ် အုပ်စုတွေဆို အာဏာပိုင်တွေရဲ့ လက်ထဲမှာ အကုန်ပေးထားတာလေ။ ဘယ်လောက်ပဲ စာရွက်စာတမ်းပြည့်စုံပြီး အဆင်ပြေနေပါစေ သက်ဆိုင်ရာ ဌာနဆိုင်ရာ တစ်ခုကနေ သံသယရှိတယ် လိုအပ်တယ်လို့ထင်ရင် သွားလို့မရဘူး လေ” ဟု ပြောသည်။

အေဂျင်စီအသစ်များ တိုးလာသော်လည်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနဘက်မှ ပြည်ပထွက်ခွာခွင့်နှင့် အေဂျင်စီများ အပေါ် တင်းကြပ်မှုများက လျော့ကျသွားမည် မဟုတ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူများက သုံးသပ်ကြသည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပထွက်ခွာခွင့်များအပေါ် တင်းကြပ်ထားမှုသည် ကာလအတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ ရှိနေပြီဖြစ်သော ကြောင့် ပြန်လည်ဖြေလျှော့ပေးရန်လည်း ၎င်းတို့က အကြံပြုကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၇

ထိုင်းတွင် PE(Passport For Education) နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကိုင်ဆောင်ပြီး Non-ED ဗီဇာဖြင့် ကာလတို သင်တန်းတက်ရောက်သည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် အခြားအထောက်အထားများ ပြုလုပ်ထားကြရန် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သည့် မြန်မာများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းတွင် Non-ED ဗီဇာဖြင့် ကာလတိုသင်တန်းတက်ရောက်နေသည့် မြန်မာများအား စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ PE နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကို သက်တမ်းတိုးခြင်းအား မဆောင်ရွက်ပေးတော့ကြေင်း ဘန်ကောက်ရှိ မြန်မာသံရုံးက ထုတ်ပြန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

နိုင်ငံကူးလက်မှတ်သက်တမ်းမတိုးပေးတော့ခြင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်ကြဟု ဆိုလိုသည့် အဓိပ္ပါယ်ဖြစ် ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် PE နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းမကုန်သေးပါက ထိုင်းမှထုတ်ပေးသည့် အခြား အထောက် အထားများ ပြုလုပ်ထားကြရန် အလုပ်သမားအခွင့်အရေးဖောင်ဒေးရှင်း LRF မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာသံရုံးရှေ့တွင် လာရောက်စောင့်ဆိုင်းနေကြသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းများ

“ပြောချင်တာကတော့ ဒီလူတွေအားလုံးကို ပြည်တွင်းကို ပြန်လည်ဝင်ရောက်စေချင်တဲ့ ဆန္ဒပါ သူတို့က အဓိက ကတော့။ သူက အဲဒီလို extension မလုပ်ပေးဘူးဆိုရင်တော့ ဒီလူအားလုံးက ထိုင်းနိုင်ငံမှာ တရားမဝင် နေထိုင်တဲ့ လူတွေ ဖြစ်ပြီးမှ အခက်အခဲတွေမြောက်များစွာ ကြုံတွေ့ရမှာကို တွေ့ရပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ ပထမ ဝန်ကြီးချုပ် ဆရီသာလက်ထက်မှာ ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ကတိပေးထားတာတစ်ခုရှိတယ်။ အထောက်အထား မပြည့်စုံတဲ့လူတွေအားလုံးကို ထိုင်းနိုင်ငံမှာ နေထိုင် အလုပ်လုပ်ခွင့်လက်မှတ်တွေ ပြန်လည် ပြုလုပ်ပေးမယ်ဆိုပြီး ထွက်ထားတာရှိတယ်။ အဲဒါကလည်း ပြန်နောက်ဆုတ်သွားတယ်ဆိုတာက လတ်တလောမှာက ထိုင်းနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်တယ်၊ ဝန်ကြီးချုပ်တွေ အပြောင်းအလဲ လုပ်တယ် ဘာညာ ဆိုတော့ cabinet မှာ ထပ်မံဆွေးနွေးပြီး တင်ပြပေးရင်တော့ အထောက်အထားတစ်ခုခု ပြန်လည်လုပ်ဆောင်ပေးမယ်လို့ လုပ်သားတွေ က မျှော်လင့်နေကြပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခင်က PE နိုင်ငံကူးလက်မှတ်သက်တမ်းတိုးခြင်းကို ဘန်ကောက်ရှိ မြန်မာသံရုံးနှင့်၊ ချင်းမိုင်မြို့ရှိ မြန်မာ ကောင်စစ်ဝန်ချုပ်ရုံး တို့တွင် နေ့ချင်းပြီးဆောင်ရွက်ပေးနေခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် ထိုင်းဘာသာစကားသင်တန်း၊ ဆရာများအတွက် အင်္ဂလိပ်စာသင်တန်း စသည့် ကာလတိုသင်တန်းများ အား Non-ED ဗီဇာ ရယူပြီး virtual format ပုံစံဖြင့် တက်ရောက်နေသည့် မြန်မာကျောင်းသား/ ကျောင်းသူ အလွန်များပြားလာသဖြင့် ၎င်းတို့အား PE နိုင်ငံကူးလက်မှတ်သက်တမ်းတိုးခြင်းကို မဆောင်ရွက်ပေးတော့ ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သံရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

မြန်မာသံရုံးရှေ့တွင် လာရောက်စောင့်ဆိုင်းနေကြသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းများ

ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ၎င်းနိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကိုင်ဆောင်ထားသူများအနက် နစက အပေါ် ဆန့်ကျင် သည့်သူများ ပါနိုင်သည့်အတွက် တင်းကြပ်ခြင်းဖြစ်နိုင်ကြောင်းလည်း ပညာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဖောင် ဒေးရှင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တစ်ခုမဟုတ် တစ်ခုကိုတော့ သူတို့ ရွေးရတော့မှာပေါ့။ အိမ်ပြန်လို့ရမလား ရတယ်ဆိုရင် ပြန်၊ မရဘူးဆိုလည်း ဒီမှာတရားမဝင်နဲ့ပဲ ဆက်ပြီးနေတာ၊ ဒါမှမဟုတ်လည်း တက္ကသိုလ်၊ လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုခုမှာ အလုပ်ရအောင် လုပ်ပြီးတော့ ဆက်ရပ်တည်ပြီးနေပေါ့ ဒီလိုပဲရှိမှာ။ ဒါမှမဟုတ်လည်း အလုပ်သမား လူသစ်လျှောက်တဲ့အခါမျိုးမှာ သူတို့လုပ်မလား အဲဒီလိုပဲရှိမယ်။ ဒါတွေက သူတို့လုပ်မယ့်ဟာပဲလေ။ စစ်အစိုးရဘက်က တရစ်ချင်း တရစ်ချင်း သူတို့လုပ်သွားတာ။ သူတို့ပုံမှန်လုပ်တာ၊ ကျနော်တို့ဘက်က မပြင်ဆင်ထားတာ အလုပ်သမားတွေ ဒီဘက်ကပေါ့။ ဒီလိုဖြစ်လာနိုင်တဲ့ဟာကို မပြင်ဆင်ထားတာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိထိုင်းနိုင်ငံတွင် PE(Passport For Education) နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကိုင်ဆောင်ပြီး Non-ED ဗီဇာဖြင့် နေထိုင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံသားဦးရေမှာ အများပြားရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

ကာလတိုသင်တန်းတက်ရောက်နေသူများကို သက်တမ်းမတိုးပေးသော်လည်း ဘွဲ့ကြို၊ ဘွဲ့လွန် ကာလရှည် တက်ရောက်သည့် ကျောင်းသား/ကျောင်းသူများ၊ Primary နှင့် Secondary တက်ရောက်သည့် ကျောင်းသား/ ကျောင်းသူများအနေဖြင့် သက်တမ်းတိုးမှုကို ယခင်အတိုင်း ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၆

မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းပြီး ရေကြီးရေလျှံမှုများကြောင့် ယခုနှစ် မိုးစပါးအထွက်နှုန်းမှာ သန်းနှင့်ချီ လျော့ကျသွားနိုင်ကြောင်း တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့်လပိုင်းက ယခုနှစ်အတွက် မိုးစပါး စတင်စိုက်ပျိုးချိန်တွင်လည်း နေရာအနှံ့ ရေကြီးရေလျှံမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စပါးစိုက်ခင်း ပျက်စီးမှုများကြောင့် ဆုံးရှုံးမှုများဖြစ်ခဲ့သည်။

ထို့အပြင် ယခုလက်ရှိတွင် စပါးရိတ်သိမ်းချိန်ကာလသို့ ရောက်ရှိချိန်နီးကပ်မှ အကြီးအကျယ် ရေကြီးရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သဖြင့် ဆန်ဈေးကွက်သို့ ထိုက်သင့်သည့် ရိုက်ခတ်မှု ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေး အသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဆန်ဈေးတော့ ထိုက်သင့်တဲ့ အတိုင်းအတာ ရိုက်ခတ်မှုတစ်ခုတော့ ဖြစ်နိုင်တာပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် တိုင်းပြည်အတွက် စားနပ်ရိက္ခာကတော့ ပူပန်စရာ သိပ်မရှိပါဘူး။ နွေစပါးပြန်စိုက်ကြမယ်။ နွေစပါးမှာက ပိုးမွှားအန္တရာယ် အပျက်အစီး မရှိဘူးဆိုရင် နှစ်တိုင်းလည်း နွေစပါးရာသီမှာ အင်နဲ့အားနဲ့ ပြန်စိုက်နေတာဖြစ်တဲ့ အတွက် တိုင်းပြည်အတွက် စားနပ်ရိက္ခာတော့ ပူစရာမရှိဘူး။ ခါတိုင်းထက် အခုနှစ်က စပါးအထွက်နှုန်းက တန်ချိန် သန်းနဲ့ချီပြီးတော့ လျော့သွားတာဖြစ်တဲ့အတွက် အတိုင်းအတာတစ်ခုတော့ ဆန်ဈေးရိုက်ခတ်မှုတော့ ရှိလာနိုင်တယ်ပေါ့။ အလွန်ကြီးတော့လည်း မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း နှစ်တိုင်း ဆန်ဈေး စပါးဈေးထက် တော့ ဥပမာ မိုးစပါးပေါ်တဲ့ ရာသီမှာပေါ့လေ အဲဒီရာသီနဲ့စာရင်တော့ ဒီနှစ်က ငွေကြေးဖောင်းပွမှု အနေအထား ရယ်၊ စပါးအထွက် လျော့သွားတာရယ်ဆိုတော့ အတိုင်းအတာ တစ်ခုတော့ နှစ်တိုင်းထက်တော့ သာနေမှာပဲလေ” ဟု ပြောသည်။

ရေကြီးရေလျှံနေကြစဉ်

လက်ရှိတွင် ရေလွှမ်းမိုးခြင်းခံလိုက်ရသည့် စိုက်ခင်းပိုင်ရှင် တောင်သူများအနေဖြင့် ဆုံးရှုံးမှုကြီးနိုင်ပြီး ရေလွှမ်းမိုး မခံလိုက်ရသောဒေသများမှ တောင်သူများမှာမူ အဆင်ပြေကြကြောင်း၊ ထို့အပြင် ယခုလက်ရှိတွင် ပဲခူးနှင့် ဧရာဝတီဘက်များသို့လည်း ရေဝင်ရောက်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင် စပါးစိုက်ပျိုးမှုများရှိသော်လည်း ယခုလက်ရှိ ရေကြီးသည့်အထဲ၌ ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းလည်း ပါဝင်လာသဖြင့် ဆန်စပါးစားနပ်ရိက္ခာ လိုအပ်ချက်မှာ ပိုမိုများပြား လာနိုင်ကြောင်းလည်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေးများက သုံးသပ်ကြသည်။

ထို့အပြင် ပြည်တွင်း အရန်ဆန်မှာလည်း နယ်မြေ မတည်ငြိမ်မှုများနှင့် သဘာဝဘေးများကြောင့် လုံလောက်စွာ ရှိ/ မရှိကို မသိနိုင်ကြောင်းလည်း ထောက်ပြကြသည်။

ရေလွှမ်းမိုးခြင်းခံရသည့် စိုက်ခင်းများအား အချိန်မီ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ပြီး မိုးစပါးအသစ် ပြန်စိုက်ပျိုးမည်ဆိုပါက အချိန်မီမည်မဟုတ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ကလောမြို့ ရေကြီးရေလျှံဖြစ်နေစဉ်

၎င်းက “အခုကာလက စပါးစိုက်ပြီးတာ တော်တော်လေး ကြာပြီပေါ့။ မိုးစပါးဆိုရင် စိုက်ပြီးသွားပြီ။ ရေလွှမ်းသွားပြီ ဆိုရင် ရေပဲလွှမ်းတာ မဟုတ်ဘူး။ ရေနဲ့အတူ နုန်းတွေပါ ပါလာတာပေါ့။ နုန်းတွေပါလာတယ်၊ မြေကြီးတွေပါလာ တယ်၊ ဒါတွေက စပါးပင်တွေ အကုန်လုံးကိုပိသွားတော့ စပါးပင်တွေ ရှင်သန်နိုင်ဖို့က ခက်သွားပြီ။ သေချာတာ တစ်ခုကတော့ ရေလွှမ်းသွားတဲ့ဒေသတွေ တော်တော်များများကတော့ စပါးပြန်မရနိုင်တော့ဘူး။ ပြန်မထွက်နိုင် ဘူး ဖြစ်သွားပြီ။ ပြန်စိုက်မယ်ဆိုရင်တောင်မှ ဒါတွေကို ပြန်ပြီးပြုပြင်ရမယ်။ ပြုပြင်ပြီး ပြန်စိုက်မယ်ဆိုရင် အနည်း ဆုံး ပြင်ဆင်ချိန်က တစ်လ နှစ်လတော့ ယူမယ်။ အဲဒီတော့မှ စပါးစိုက်ပြန်ရင်လည်း မိုးကုန်သွားရင် ရေပြဿနာ ကြုံလာမယ်” ဟု ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့ ရေကြီးရေလျှံမှုများ ပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာနေခြင်းသည် မြေဆီလွှာအား ထိန်းသိမ်းနိုင်သည့် သစ်ပင်များ မရှိတော့သည့် အတွက်ကြောင့်ဖြစ်ပြီး ထိုအခြေအနေကို တောင်သူများအနေဖြင့် ကြိုတင်ကာကွယ်ထားရန်မှာ မလွယ်ကူကြောင်းလည်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေးများက သုံးသပ်ကြသည်။

ထို့ကြောင့် အချိန်အတိုင်းအတာ တစ်ခုပေး၍ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အား ပြန်လည်ကောင်းမွန်စေရန် သစ်ပင်များ ပြန်လည်စိုက်ပျိုးကာ လုပ်ယူရမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၃

ဒေါ်လာအပါဝင် နိုင်ငံခြားငွေဈေးများသည် ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်း ပြန်လည်ကျဆင်းနေသော်လည်း စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများမှာမူ ပြန်မကျသေးသဖြင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများ အကြား သုံးသပ်ဆွေးနွေးမှုများရှိနေသည်။

စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများ ပြန်မကျခြင်းသည် လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့ရေနံပေါက်ဈေးမှာ အတက်ဘက်တွင်ရှိနေသည့် အတွက်ကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ စက်သုံးဆီကို စာချုပ်ဖြင့်ဝယ်ယူသည့်အခါတွင် ဆီသင်္ဘောများအား လနှင့်ချီ၍ စောင့်ဆိုင်းရခြင်းဖြစ်သဖြင့် ယခုရောင်းချပေးသည့်ဆီများသည် ဒေါ်လာတက်ဈေးဖြင့် ဝယ်ထား သည်များ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ကြသည်။

သို့သော် ယခုတွင် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းမှာ ယခင်ထက် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိသို့ ကျဆင်းနေပြီဖြစ်သောကြောင့် စက်သုံးဆီတင်သွင်းဖြန့်ဖြူးရောင်းချရေးကော်မတီ အသင်းအဖွဲ့များအနေဖြင့် လုပ်ငန်းရှင်များအား ကြပ်မတ်ရန် လိုကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဒီနေ့တော့ ဒေါ်လာဈေးကျသွားပြီဟေ့ ၅၂၀၀ နဲ့။ ငါ့ကို ၅၂၀၀ နဲ့ ရောင်းပေးပါလို့ပြောလို့၊ ဒီနေ့ ရောင်းပေးမယ့် ၅၂၀၀ နဲ့ရောင်းပေးတဲ့စက်သုံးဆီသင်္ဘောက ချက်ချင်းကြီး ဝုန်းဒိုင်းနဲ့ သီလဝါကို ရောက်မလာဘူးပေါ့။ ဆိုတော့ လနဲ့ချီပြီးစောင့်ရတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါအရင်တုန်းက ဝယ်ထားတဲ့ဈေးတွေနဲ့ ရောက်နေတဲ့ သင်္ဘောတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီဈေးနှုန်းတွေနဲ့ သူတို့က ရောင်းချနေရတဲ့အပိုင်းတွေ ရှိပါတယ်။ စက်သုံးဆီတင်သွင်း ဖြန့်ဖြူးရောင်းချရေးအသင်းက တာဝန်ရှိသူတွေအနေနဲ့လည်း ဒီအပိုင်းကို သိပြီးသားဖြစ်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် ကိုယ့်မှာရှိတဲ့လုပ်ငန်းရှင်တွေကို ဒီကိစ္စကို ကြပ်မတ်ဖို့လိုပါတယ်။ ဈေးတက်ရင် တက်သလို ယူထားပြီးပြီ ဖြစ်တဲ့ အတွက် ဈေးကျတဲ့အခါမှာလည်း ရိုးရှင်းစွာနဲ့ဈေးပြန်ချပြီး ပြည်သူတွေမျက်နှာကို ပြန်ကြည့်ကြဖို့ ဒီနေရာကနေ တောင်းဆိုချင်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဆီတင်သင်္ဘောတစ်စင်းကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ကုန်သွယ်မှုများသည် မည်သည့်ပုံစံဖြင့်သွားနေသည်ကို ခန့်မှန်းရခက်သဖြင့် ဒေါ်လာဈေး ကျသော်လည်း အခြားဆက်စပ်ကုန်ပစ္စည်းများမှာ ဈေးမကျကြောင်း၊ ထိုသို့ ဈေးမကျခြင်းသည် တက်ဈေးဖြင့် ဝယ်ယူထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ပြန်မကျသေးသဖြင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ဘဏ်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

သို့သော် ဈေးမကျသည့် အကြောင်းအရင်းအမှန်မှာ တက်ဈေးဖြင့်ဝယ်ယူထားခြင်းကြောင့် မဟုတ်ဘဲ အခြား အကြောင်းတရားများလည်း ရှိနိုင်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆီဆိုရင် Just in time ဆိုတာ အခု ဒေါ်လာဈေးကျပြီတဲ့ ဆီဈေးမကျသေးဘူး။ ၃၂၀၀ လောက်နဲ့ ဝယ်နေရတာ။ supply များရင် ဈေးကျတာပေါ့။ supply ကို အများကြီးဆောင်ထားလို့ရှိရင် ဈေးကလျော့သွားမှာဆိုတော့ ယေဘုယျအားဖြင့်တွေးကြတာ၊ အခုက ဒေါ်လာဈေးကျပြီး ဆီဈေးက မကျဘူး။ ပြောချင်တဲ့အဓိပ္ပါယ်က ဘာလဲဆိုတော့ ဈေးမြင့်နဲ့ဝယ်ထားရတာတွေကို သူတို့ဈေးအနိမ့်နဲ့ ထုတ်မရောင်းနိုင်တဲ့  သဘောများလား။ ပြောချင်တာက အကြောင်းအရာတွေက တစ်ခုနဲ့တစ်ခု အနုစိပ်ဆက်နွယ် ပတ်သက်နေတယ်။ အဲဒီ သဘော တရားကိုမြင်မှပဲ ကိုင်တွယ်ရအဆင်ပြေလိမ့်မှာပေါ့။ JIT မဖြစ်ဘူးပေါ့ သဘောက ရှိတဲ့ stock က။ အမြင့်ဈေးနဲ့ ဝယ်ထားမိတာရှိမယ် အခု ဒေါ်လာဈေးကျလာပြီ ဆီဈေးကမကျသေးဘူး။ တခြားပစ္စည်းလည်း ထိုနည်း လည်းကောင်း ဖြစ်မှာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဒေါ်လာဈေးအပါအဝင် နိုင်ငံခြားငွေဈေးများသည် အနေအထားတစ်ခုတွင် တည်ငြိမ်နေခြင်းက မြန်မာကျပ်ငွေပြန်မာလာခြင်းကြောင့်မဟုတ်ဘဲ ဗဟိုဘဏ်မှ ဒေါ်လာများအား အလုံးအရင်းဖြင့် ထုတ်ရောင်းပေး နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်မှုများရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၂

ထိုင်းနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်းများအပေါ် ယခင်ကထက် ပိုမိုအမြင်မကြည် ဖြစ်လာကြကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေးဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားရွှေ့ပြောင်းဦးရေမှာ ပိုမိုဖောင်းပွလာနေကာ Live လွှင့်ဈေးရောင်းခြင်း၊ အထောက်အထား ပြုလုပ်ပေးခြင်း၊ ပွဲစားများပြုလုပ်ခြင်း စသည်တို့ကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် ပြုလုပ်လာကြသည့် အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံသားများအတွက် အမြင်မကြည်ဖြစ်စေကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက် နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်သမားအခွင့်အရေးဖောင်ဒေးရှင်း LRF မှ ဦးအောင်ကျော်က “ကျနော်တို့ နိုင်ငံသားတွေက ဝင်ပြီးမှ လုယူ သလို ဖြစ်သွားတာပေါ့။ ဥပမာ အွန်လိုင်းဈေးရောင်းတဲ့ လုပ်ငန်းတွေမှာ မြန်မာလုပ်သားတွေက တော်တော်များ များ လုပ်နေကြတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါတွေက တားမြစ်ထားတဲ့ လုပ်ငန်း အမျိုးအစားတွေထဲမှာ ပါနေတဲ့အတွက် ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများစု တော်တော်များများ online shopping တွေ တအားလုပ်နေကြတဲ့အခါမှာ သူတို့ ကိုယ်တိုင် ဈေးဆိုင်ဖွင့်လှစ်ပြီး ရောင်းချတာတို့၊ သူတို့လုပ်နေတဲ့ ရောင်းအားကျသွားတဲ့အခါမှာ ဒါတွေကို နိုင်ငံတော်အစိုးရကို တင်ပြပြီးမှ ဒါတွေကို တားမြစ်ပေးပါဆိုပြီး တောင်းဆိုတာတွေရှိတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အဲဒီ ဟာတွေက အခုနောက်ပိုင်းမှာ အဖမ်းအဆီး လုပ်မယ်၊ အရေးယူမယ်ဆိုတာတွေ ပေါ်ပေါက်လာတာဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းအာဏာပိုင်များက ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို ဖမ်းဆီးထားစဉ်

တိုင်းတစ်ပါးနိုင်ငံ၏ ဥပဒေများအား သေချာစွာ မလေ့လာထားဘဲ မြန်မာနိုင်ငံကဲ့သို့ ပြုမူနေထိုင် လုပ်ကိုင်နေကြ သည့်အတွက် ပိုမိုအမြင်မကြည် လာကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအရေး ကူညီပေးနေသူများက ထောက်ပြကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တားမြစ်ထားသည့် လုပ်ငန်းများအား လုပ်ကိုင်ကြရာတွင်လည်း အထောက်အထား ရှိသူများ သာမက အထောက်အထား မရှိသူများပါ လုပ်ကိုင်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းက အထောက် အထား မရှိဘဲ Live လွှင့် ဈေးရောင်းနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားအချို့ ဖမ်းဆီးခံလိုက်ရသည်။

ထို့အပြင် အထောက်အထား ပြုလုပ်သည့် ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ဗွီဒီယိုရိုက်ကူးပြီး ဖော်ပြထားသည့် မြန်မာ အမျိုးသမီးနှင့် ပတ်သက်၍လည်း အရေးယူ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထိုင်းတွင် အာဏာပိုင်များမှ AI နည်းပညာ အသုံးပြု၍ ရှာဖွေဖမ်းဆီးခြင်းများ ပြုလုပ်နိုင်သည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ သားများ အနေဖြင့် သတိပြုနေထိုင်ကြရန် ပညာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း FED မှအလုပ်သမား တာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းအာဏာပိုင်များက ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား တစ်ဦးကို စစ်ဆေးနေစဉ်

၎င်းက “နောက်ဆို ဒီထက်ပိုဖြစ်မှာပါ။ ဘာလို့ဆို မြန်မာတွေ ထင်တာက ကိုယ်ပြောချင်တာပြောလိုက်ရင် ပြီးသွား တယ် လို့ထင်တာ။ မဟုတ်ဘူး ဒီခေတ်က AI သုံးပြီးတော့ ရှာဖွေတာ ပိုပြီးတိကျလာတယ်။ တစ်ခုခုဆိုတာနဲ့ ထိုင်း တွေက AI နဲ့ ပြန်လိုက်ရင် အကုန်လုံး သိနေပြီလေ။ ဆိုတော့ ပြဿနာတွေက ပိုတက်မှာပေါ့နော်။ ပြောရရင်တော့ သတိလေးနဲ့ နေမှရမယ့် သဘောပေါ့။ အလုပ်သမားတွေကလည်း အများကြီးဆိုတော့။ အခုကာလမှာကတော့ တော်တော်လေး ဆိုးနေတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ ကျနော်တို့ တွေ့နေရတာတော့ ဆိုရှယ် မီဒီယာတွေကတဆင့် ကျနော်တို့ မြန်မာတွေက မသိဘဲ လုပ်လိုက်မိတဲ့ ဟာတွေက အကျိုးသက်ရောက်မှု တွေဖြစ်တာပေါ့။ အချိန်တော့ နည်းနည်း ပြန်ပေးရမယ်ထင်တယ် ” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ ထိုင်းအစိုးရအသစ်၏ မူဝါဒများကိုလည်း စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံသားများ အနေ ဖြင့် ၎င်းနိုင်ငံ၏ ဥပဒေများကို သေချာလေ့လာပြီးမှ အလုပ်များအား လုပ်ကိုင်ကြရန် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ အရေး ကူညီပေးနေသူများက အကြံပြုကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၂

ပြည်တွင်းတွင် နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုနှင့် လုံခြုံရေးအခြေအနေများ စိုးရိမ်ရသဖြင့် လာမည့် ပွင့်လင်းရာသီ၌ ပြည်တွင်းခရီးသွားလာမှုများ လျော့ကျနိုင်ကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တွေထံမှ သိရသည်။

နယ်မြေမတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် ကန့်သတ်နယ်မြေသတ်မှတ်ထားမှုမှာလည်း ပိုမိုများပြားလာသဖြင့် ခရီးသွား လာရန် ဒေသခရီးစဉ်များ ယခင်ထက်လျော့နည်းလာကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးသက်တိုးလွင်က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုကတော့ ကန့်သတ်နယ်မြေတွေ များလာတာပေါ့နော်။ မန္တလေးတောင် ကျနော်တို့ ဧည့်သည်တွေ လာရင် မန္တလေးတောင် မတက်ရတော့ဘူး။ နောက် မင်းကွန်းဘက်တွေလည်း သွားလို့မရတော့ဘူး။ အဲ့လို ဖြစ်လာတာပေါ့နော်။ ခရီးစဥ်တွေထဲမှာ ကျနော်တို့ ထည့်ထားတာကို အင်းဝတို့ မင်းကွန်းတို့ ပါတယ်ဆိုပေမယ့် အခုသွားလို့မရဘူးပေါ့နော်။ မန္တလေးတောင် တက်တာတောင်မှ ကျနော်တို့ မနည်းပြောဆိုတက်ရတာပေါ့နော်။ အဲ့လိုမျိုးတွေတော့ရှိတယ်။ အင်းလေးဆိုလည်း အလားတူပဲ ဖယ်ခုံတို့ ဟိုဘက်တွေ သွားလို့မရဘူးပေါ့နော်။ ချင်းတို့ ကယားတို့ ရခိုင်တို့ ငပလီတို့နော်၊ နောက် ရှမ်းမြောက်တို့ ရှမ်းတောင်တို့ အခြေအနေက ပြောလို့မရဘူး ပေါ့နော်။ အင်းလေးတော့ သွားနေတုန်းပေါ့ ကျနော်တို့ ဧည့်သည်တွေ၊ နောက်ပြီး ဒီ တနင်္သာရီလည်းမရဘူး။ ကျိုက်ထီးရိုးတော့သွားတယ် ကျနော်ဧည့်သည်တွေက ကျိုက်ထီးရိုးတော့သွားကြပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များက ပြည်တွင်းခရီးသွား ၇ သန်းခန့် ရှိခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ကုန်စျေးနှုန်းကြီးမြင့်ခြင်း၊ စက်သုံးဆီများပြတ်လပ်ခြင်းတို့ကြောင့် ကုန်းလမ်းကြောင်းဖြင့် ခရီးသွားလာမှုတွင် အခက်အခဲများ ရှိနိုင်သည့် အတွက် နည်းပါးသွားနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ကြသည်။

ထို့အပြင် လမ်းခရီးတွင် လူငယ်များ၊ လူလတ်ပိုင်းများအနေဖြင့် စစ်ဆေးမေးမြန်းမှုများလည်း ကြုံတွေ့ရကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ပုဂံ၊ အင်းလေး၊ ကလော၊ ရန်ကုန်၊ ပဲခူး၊ ကျိုက်ထီးရိုး၊ ငွေဆောင်၊ ချောင်းသာ စသည့် ဒေသများကိုသာ ခရီးသွားလာရန် အဆင်ပြေကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် လုံခြုံမှုမရှိသဖြင့် ယခင်နှစ်များထက် ပြည်ပမှဝင်ရောက်သည့် ခရီးသွားဦးရေမှာ လျော့ကျသွားနိုင်ကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင် ဦးသက်တိုးလွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကမ်းခြေတွင် ခရီးသွားများကို တွေ့ရစဥ်

၎င်းက “မနှစ်ကတော့ အဝင်ကို 1.2 Million လို့ ပြောခဲ့တယ်။ ဟိုးတစ်နှစ်တုန်းကတော့ ၄၊ ၅ သိန်း လောက် ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် 1.2 Million ဆိုတာ နိုင်ငံတကာဧည့်သည်ပေါ့၊ International Visitor တွေက ဝင်ပေါက်က ကြည့်မယ်ဆိုရင်တော့ ၂ သိန်းခွဲပဲရှိတာ ရန်ကုန်က။ ကျန်တာတွေက border တွေက ကြည့်တာပေါ့နော်။ မူဆယ်တို့ တာချီလိတ်တို့ ကော့သောင်း ဝင်ပေါက်တို့ကကြည့်တာ။ အခုကြတော့ မူဆယ်ဝင်ပေါက်ကလည်း မသေချာတော့ဘူး၊ ပိတ်သွားပြီ။ တာချီလိတ်ဝင်ပေါက်နဲ့ ကော့သောင်းဝင်ပေါက်ဆိုတာလည်း Visitors Active လို့ပဲပြောရမှာပေါ့နော်။ ဒီနှစ်ကတော့ ကျနော်ထင်တယ် အီလည်လည်ပဲ ဖြစ်ဦးမှာ” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်းခရီးသွားလာမှုများသည့် ပုဂံဒေသတွင် လက်ရှိ ခရီးသွားလာမှုအခြေအနေ နည်းပါနေသော်လည်း လာမည့် ပွင့်လင်းရာသီတွင် ခရီးသွားများ ပိုမိုဝင်ရောက်နိုင်ရန် မျှော်လင့်ထားကြောင်း ပုဂံ၊ ညောင်ဦး ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းရှင် ကိုကျော်စွာလင်းက CNI သတင်းဌာန သိုပြောသည်။

၎င်းက “ ကျနော်တို့ လက်ရှိအခြေအနေအရကတော့ ပြည်ပကလည်း လာကြတဲ့ အဖွဲတွေလည်း ရှိတယ်ပေါ့နော်။ အဓိကတော့ ကျနော်တို့ကတော့ local ပေါ့၊ လက်ရှိအခြေအနေအရတော့ ကျနော်တို့ local ပေါ့။ ပြည်တွင်းက ဘုရားဖူးလာမယ့် အဖွဲတွေကို ကျနော်တို့က ပိုပြီးတော့ အလေးထား မျှော်လင့်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

ယခုအခြေအနေအရ  ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ ခရီးသွားများ နည်းပါးနေသကဲ့သို့ ပြည်တွင်း၌ နေထိုင်သည့် နိုင်ငံခြားသား အနည်းငယ်ကိုသာ တွေ့ရကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို အမှီပြု အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုသူများအတွက်လည်း အကျပ်အတည်းများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၁

ဒေါ်လာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားငွေ ဈေးနှုန်းများ ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ထပ်မံကျဆင်းလာသဖြင့် မြန်မာကျပ်ငွေ တန်ဖိုး ပြန်မာလာပြီလားဟု ပြည်သူများအကြား မေးခွန်းထုတ်လျက်ရှိသည်။

နိုင်ငံခြားငွေဈေး ကျဆင်းခြင်းသည် ကျပ်ငွေတန်ဖိုး ပြန်မာလာခြင်းကြောင့်ဟု ပြောရန်မှာ စောလွန်းသေးကြောင်း၊ လက်ရှိ နိုင်ငံခြားငွေ ကျဆင်းခြင်းမှာ ဒေါ်လာငွေ ဝယ်လိုအားများသည့် ကိစ္စတစ်ခု ခေတ္တရပ်သွားခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပြန်မာတယ်လို့ပြောဖို့က စောသေးတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် တစ်ခုရှိတာက ဒါပေမယ့် ဒေါ်လာငွေ demand ပေါ့ ဒေါ်လာငွေ လိုတဲ့ဟာ ရုတ်တရက် အကြောင်းကိစ္စတွေ ခဏခဏပေါ်ပုံရတယ်။ ကျနော်တို့လည်း တိကျ သေချာ မသိဘူးပေါ့။ တိုင်းပြည်မှာလေ ဒေါ်လာငွေအနုတ်ပေါ့ လိုအပ်တာပေါ့။ အဲဒီကိစ္စတွေ အားလုံးပြီးသွားတဲ့ အချိန်မှာ ပြန်ကျသွားရော။ ဒေါ်လာငွေက လောလောဆယ် ကုန်သွယ်မှုတို့၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတို့၊ စီးပွားရေးတို့က မကောင်း ကြဘူးလေ။ အဲဒီအချိန်မှာ ဒေါ်လာကို အကြီးအကျယ် ကုန်သွယ်ရေးကြောင့် လိုစရာအကြောင်းတော့ တအားကြီးမရှိဘူး။ သို့သော်လည်း ဆောင့်ဆောင့်တက်တဲ့ သဘောတရားကြီးကတော့ ဒေါ်လာငွေ အနုတ်က တစ်နေရာရာမှာ တစ်ပွိုင့်ပွိုင့်မှာတော့ တအားများနေတဲ့အချိန်မှာ အဲဒီလိုဖြစ်တာ။ အဲဒီဒေါ်လာငွေ ဝယ်လိုအား တအားများတဲ့ကိစ္စ ခဏရပ်သွားတဲ့သဘောပေါ့။ ဘယ်လိုအကြောင်းတွေကြောင့် ဒေါ်လာငွေလိုလဲက အားလုံးက စဉ်းစားကြည့်ကြရမှာပေါ့လေ” ဟု ပြောသည်။

 ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ Wan Yi တွေ့ဆုံစဉ်

ထို့အပြင် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မစ္စတာဝမ်ယိ မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာပြီးနောက်ပိုင်း နစကနှင့် လုပ်ငန်းသဘော အရ ညှိနှိုင်းသဘောတူညီမှုများ ရရှိခဲ့သည့်အပြင် အကူအညီများလည်း ရရှိခဲ့ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များ ထံက သိရသည်။

ထို(တရုတ်)အကူအညီများ ရရှိခဲ့သည့်အတွက် နိုင်ငံခြားငွေ ဈေးကွက်သို့ သက်ရောက်မှုများရှိနိုင်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် ဗဟိုဘဏ်မှလည်း ဒေါ်လာများအား ဈေးကွက်အတွင်းသို့ အလုံးအရင်းဖြင့် ထည့်နေခြင်းကြောင့် လက်ရှိ နိုင်ငံခြားငွေဈေးများ ကျဆင်းနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်သည်။

ဒေါ်လာငွေကြေး စီးဆင်းမှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန်အတွက် မည်သည့် အတိုင်းအတာအထိ လိုအပ်သည်ကို ပြောရန် ခက်သော်လည်း ဗဟိုဘဏ်အနေဖြင့် ဈေးကွက်ထဲသို့ ဒေါ်လာများ မည်သည့် အတိုင်းအတာအထိ ထည့်ပေး မလဲဆိုသည့် ပေါ်လစီအပေါ်သာ မူတည်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်လာကို တွေ့ရစဉ် 

၎င်းက “ဘယ်အတိုင်းအတာ လောက်မှာပဲ ဈေးနှုန်းရှိသင့်တယ်လို့ သူတို့သတ်မှတ်ထားလဲ။ အဲဒီအတိုင်းအတာ ထဲကို မရောက်ရောက်အောင် အစိုးရအနေနဲ့ ဖန်တီးပြီးတော့ ဆောင်ရွက်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအစိုးရရဲ့ ပေါ်လစီ ကို ဗဟိုဘဏ်က အကောင်အထည်ဖော်တဲ့ အခါမှာလည်း ဒီအပိုင်းကနေ အကောင်အထည်ဖော်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် ဘယ်လောက်အထိ ဈေးကွက်ထဲ ထည့်မယ်ဆိုတာ ပြောရခက်ပေမယ့် သူတို့လိုချင်တဲ့ ပမာဏပေါ့နော်။ ကျနော် ခန့်မှန်းချက်အရတော့ အစိုးရအနေနဲ့ ဒေါ်လာဈေးကို ၅၀၀၀ အောက်အထိကို လျှော့ချဖို့အတွက် ပြင်ဆင်နေ တယ်လို့ကြားတယ်။ ၅၀၀၀ ထက် ပိုမများသွားဖို့အတွက် သူတို့ပြင်ဆင်တာတွေ လုပ်နေတယ် ဆိုတဲ့အခါ တစ်ဒေါ်လာ ငွေဈေးနှုန်းက ၅၀၀၀ အောက်ကျတယ်ဆိုရင် အရင်အခြေအနေ ထက်စာရင်တော့ ကောင်းတယ် ပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ ဖြစ်စေချင်တာကတော့ ၄၀၀၀ ပတ်ချာလည်၊ ၃၉၀၀ ပတ်ချာလည်၊ ၃၈၀၀ ပတ်ချာလည် ဖြစ်သွားရင်တော့ အလွန်ကောင်းတဲ့ ကိစ္စပဲပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

သို့သော် ထိုဈေးနှုန်း အနေအထားထိသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိရန်မှာ ခက်ခဲလှမည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်းလည်း ဦးအောင်ပြည့်စုံက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒေါ်လာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားငွေဈေးများ ကျဆင်းလာသည့် အခါတိုင်း ဈေးပြန်တက်ရန် ရည်ရွယ် ချက်ဖြင့် မသမာမှုများ လုပ်ဆောင်တတ်လေ့ရှိသဖြင့် ထိုအပေါ် အစိုးရဌာနဆိုင်ရာမှ အဂတိကင်းကင်းဖြင့် ဖမ်းဆီး ထိန်းချုပ်ရန် လိုအပ်ကြောင်းလည်း ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၀

ထိုင်းတွင် အနည်းဆုံး အခြေခံလုပ်ခလစာကို ဘတ် ၄၀၀ သို့ တိုးပေးမည်ဖြစ်သော်လည်း လုပ်သားအားလုံး ပါဝင် မည် မဟုတ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခင်ဝန်ကြီးချုပ် ဆရီသာ လက်ထက်၌ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ အခြေခံလုပ်ခလစာအား ဘတ် ၄၀၀ သို့ တိုးမြှင့်ပေးရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး လုပ်သားအားလုံးကို တိုးမြှင့်ပေးရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။

သို့သော် လက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ်အသစ်နှင့် အစိုးရအပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက် ဘတ် ၄၀၀ တိုးပေးမည့် မူဝါဒမှာ မပြောင်းလဲသော်လည်း ကန့်သတ်ချက်ဖြင့်သာ တိုးပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ် သတင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပညာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “ဒါပေမယ့် အသေးစိတ် တော့ မသိရသေးဘူး။ သူတို့ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ဖွဲ့တာပဲ တစ်ရက် နှစ်ရက်ပဲ ရှိသေးတယ်လေ။ အဲဒီတော့ မူဝါဒပိုင်း ဆိုင်ရာ အတိအကျတွေက ကျနော်တို့လည်း မသိရသေးဘူး။ သူတို့ရေးထားတဲ့ အထဲမှာတော့ အဲဒီ မပြောထား ဘူး။ သူတို့သတ်မှတ်ထားတဲ့ နေရာနဲ့ အလုပ်အပေါ် မူတည်ပြီးတော့ပဲ တိုးမယ့်သဘောရှိတယ်။ အကုန်လုံးကို ပေးတာ မဟုတ်လောက်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းက ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ယခုကဲ့သို့ ဘတ် ၄၀၀ တိုးမြှင့်ပေးခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍လည်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအပေါ် ထိခိုက်စေနိုင်သည်ဟု လုပ်ငန်းရှင်များဘက်မှ စိုးရိမ်မှုများ ရှိနေကြသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား၏ အနိမ့်ဆုံး အခြေခံလုပ်ခလစာ မြှင့်တင်ခြင်းသည် ဖြူးထိုင်းပါတီ၏ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်စည်းရုံးစဉ် ကာလက ကတိတစ်ခုဖြစ်သည်။

အစိုးရသက်တမ်း ပထမနှစ်တွင် အနိမ့်ဆုံး အခြေခံလုပ်ခလစာအား ဘတ် ၄၀၀ သို့ တိုးမြှင့်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး အစိုးရ သက်တမ်း ၂၀၂၇ ခုနှစ်အထိတွင် ဘတ် ၆၀၀ အထိသို့ တိုးမြှင့်ပေးမည်ဟု ကတိပြုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ဝန်ကြီးချုပ်ဆရီသာ ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံရပြီး ပေတုန်တန်သည် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်း အခြေခံလုပ်ခလစာ တိုးမြှင့်ရေးကို စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် အနည်းဆုံး အလုပ်သမား ၂၀၀ ရှိသော ကုမ္ပဏီများနှင့် စက်ရုံများတွင်သာ ကျင့်သုံးသင့်သည်ဟု ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးက ထုတ်ဖော်ပြောကြားလာသဖြင့် လုပ်သားအားလုံး တန်းတူညီမျှ တိုးပေးသင့်ကြောင်း အလုပ်သမားအခွင့်အရေးဖောင်ဒေးရှင်း LRF မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ထိုင်းက ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူတို့က ကန့်သတ်ချက် limit တွေ ထားထားတာပေါ့။ လုပ်သားဦးရေ ဘယ်လောက်အထက်မှာ အဲဒီ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတွေက လုပ်အားခတိုးမြှင့်ခြင်းကို ခံစားရမယ်ဆိုပြီး ပြောဆိုလာတဲ့အခါမှာ ဒါ ကျနော်တို့ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံပေါ့။ အမှန်တော့ တကယ်ဖြစ်စေချင်တာက လုပ်သား တစ်ဦးပဲဖြစ်စေ၊ နှစ်ဦးပဲဖြစ်စေ အားလုံးက အလုပ်ရှင်ကနေ တစ်ရက် ၈ နာရီ လူတိုင်းက အလုပ်လုပ်ရတဲ့ အတွက်ကြောင့် တန်းတူညီမျှ ရစေချင်တဲ့ သဘော မှာရှိပါတယ်။ သို့သော် သူတို့ပြောလိုက်တဲ့ အနေအထားမျိုးကတော့ ဘယ်လိုကြောင့် သူတို့အခုလို သုံးသပ် လိုက် တယ်ဆိုတာတော့ စဉ်းစားရခက်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြေခံ အနိမ့်ဆုံး လုပ်ခလစာသည် ပြည်နယ်ပေါ် မူတည်၍ တစ်ရက်လျှင် ဘတ် ၃၃၀ မှ ၃၇၀ ကြား ရရှိနေကြခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် အချို့လုပ်ငန်းခွင်များရှိ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် လုပ်ခလစာ အပြည့်အဝ မရရှိကြခြင်းကို လက်ရှိအချိန်ထိ ကြုံတွေ့နေကြရဆဲဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအခြေအနေများအား ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှ စိစစ် ကြီးကြပ်သင့်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၉

မလေးရှားတွင် RTK 2.0 ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ပေးရန် မလေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် အေဂျင်စီများက မလေးရှား လ.ဝ.က ထံ ထပ်မံတောင်းဆိုထားကြကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ တောင်းဆိုခြင်းသည် ဒုတိယအကြိမ်မြောက်ဖြစ်ပြီး ပထမတစ်ကြိမ် တောင်းဆိုချိန်တွင် မလေးရှား လ.ဝ.က ဘက်မှ တစ်စုံတစ်ရာ ပြန်လည်တုန့်ပြန်ခြင်းမရှိသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ထပ်မံတောင်းဆိုကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် မလေးရှား လ.ဝ.က ဘက်မှ တစ်စုံတစ်ရာ တုန့်ပြန်ခြင်း မရှိသေးကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“သူတို့ ဒီ RTK 2.0 မှာ လူဦးရေ အကန့်အသတ်ရှိတာပေါ့။ အဲဒီ အလုပ်သမားဦးရေက ထုတ်ပေးထားတဲ့ စာရင်းမှာ လုံလောက်သွားပြီလို့ ထင်လို့ အခုလိုမျိုး ပိတ်လိုက်ရခြင်း ဖြစ်တယ်လို့ ထင်မိပါတယ်။ အဓိကက မြန်မာအေးဂျင့် တွေက သူတို့ ဒီပါမစ် လုပ်ဆောင်ကတည်းကိုက RTK 2.0 ဖွင့်ကတည်းကိုက ဘယ်နှဦး ဘယ်နှယောက်ဆိုပြီး ကန့်သတ်ချက်တွေ ရှိပြီးသားပါ။ သို့ပေမယ့်လည်း ဒီ RTK 2.0 မှာ မှတ်ပုံတင်တာကတော့ လူတိုင်းမှတ်ပုံတင်လို့ ရတယ်။ အဲဒီမှာမှ တဖြေးဖြေးချင်း စိစစ်ပြီးတော့ ပစ်မှုကျူးလွန်တဲ့ လူတွေကို ဖယ်ထုတ်လိုက်တာတွေရှိသလို လျှောက်လို့ရတဲ့ လူတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ အဲဒီအနေအထားမျိုးမှာ လူတိုင်းက ဥပမာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုမှာ RTK  2.0 ဖွင့်ပြီးကတည်းက အလုပ်ရုံ၊ စက်ရုံ၊ ကုမ္ပဏီတစ်ခုမှာ နိုင်ငံခြားသား ဘယ်နှဦး ဘယ်နှယောက် လျှောက်ပိုင်ခွင့်ရှိလဲ သူတို့ ထုတ်ပြန်ပြီးသား။ သို့ပေမယ့်လည်း မြန်မာအေးဂျင့်တွေက ဘယ်နှယောက်လာလာ သူတို့လက်ခံပြီး လုပ်ဆောင်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ၅၀ မက အယောက် ၅၀၀၊ ၅၀၀၀ အဲဒီလိုမျိုးခေါ်ဆိုပြီး လုပ်ဆောင်နေတော့ reject ဖြစ်သွားတာတွေလည်း အများကြီး ရှိပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှား လ.ဝ.ကရုံးကို တွေ့ရစဉ်

မလေးရှားအာဏာပိုင်များမှ ထိုတောင်းဆိုချက်နှင့်ပတ်သက်၍ တုန့်ပြန်ခြင်း မရှိသေးသော်လည်း ပွဲစားနှင့် အေးဂျင့်များမှ လုပ်ကွက်ရှာနေပြီဖြစ်သဖြင့် စုံစမ်းလေ့လာပြီးမှ ဆောင်ရွက်ကြရန် မလေးရှားရှိ မြန်မာများက အကြံပြုကြသည်။

ထို့အပြင် မလေးရှားနိုင်ငံသားများ၏ တိုင်ကြားမှုများကြောင့် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို ဖမ်းဆီး ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး လုပ်ငန်းခွင်များတွင်လည်း ၎င်းနိုင်ငံသားများနှင့် အထောက်အထား ရှိသူများကိုသာ ခန့်အပ် ခြင်းကြောင့် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှုနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

သို့သော် ၎င်းနိုင်ငံသားများသည် အလုပ်သေချာ မလုပ်နိုင်ကြသဖြင့် လုပ်ငန်း၌ လစ်ဟင်းမှုများကြောင့် နိုင်ငံခြား သား ရွှေ့ပြောင်းများကိုသာ ပြန်လည် ခန့်အပ်နေရသည့်အတွက် အလုပ်အကိုင် အနည်းငယ် အဆင်ပြေလာ ကြောင်း ရတနာစက္ကနာရေးကူညီမှုအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို လက်ဗွေရယူနေစဉ်

“ဒီဘက်မှာက သူတို့ကတော့ discussing လုပ်နေတယ် ကြားတယ်။ အဖြူအမည်းတော့ မထုတ်သေးဘူး။ အလုပ်အကိုင်ပိုင်းတွေက အရင်က ၂ လပိုင်း၊ ၃ လပိုင်း၊ ၄ လပိုင်းကနေ အခု ၆ လပိုင်းလောက်အထိက တော်တော်လေး ခက်ခဲတယ်။ အခု ၇ လပိုင်းကျော်၊ ၈ လပိုင်းက အလုပ်လေးတွေက နည်းနည်းလေး ပြန် ပေါလာပါပြီ။ ဘာလို့ဆို ပြန်တဲ့လူတွေလည်း များလာတယ်။ နောက်ပြီး မလေးလူမျိုးတွေက လုပ်နိုင်ရင်လည်း တစ်လ၊ နှစ်လလောက်ပဲ လုပ်နိုင်တာလေ။ အဲဒီနေရာတွေမှာ လစ်ဟင်းမှုတွေ ရှိလာတာပေါ့။ သူတို့မလုပ်ချင်တဲ့ အလုပ်တွေကိုတော့ ပြန်လုပ်ရတာပေါ့။ နီးနီးစပ်စပ် ကြားရတာကတော့ အခု မလေးရှားအစိုးရက မလေးပြည်သူ တွေရဲ့ တောင်းဆိုချက်အတိုင်း လုပ်လိုက်တယ်။ လုပ်လိုက်ပေမယ့် မလေးလူမျိုးတွေက အလုပ်ကို ထိထိရောက် ရောက် မလုပ်ကြဘူးလေ။ အန်ဝါက သူ့ရဲ့ အစီအစဉ်ကတော့ မင်းတို့မလုပ်လို့ နိုင်ငံခြားပဲပြန်ခန့်ရတယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး လမ်းပေါက်အောင် ဖောက်နေတာ။ အခု မလေးလူမျိုးတွေက နောက်ပိုင်း complain တက်တာတွေ နည်း လာတယ်”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်သည့်အခါတွင် စာအုပ်ကြေးမှာ ယခင်ကထက် နှုန်းထား တိုးမြင့်သွားကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပ ထွက်ခွာခွင့်များကို ကန့်သတ်မှုများကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံမှတဆင့် မလေးရှားနိုင်ငံထဲသို့ တရားမဝင် ဝင်ရောက်လာသူမှာ ပိုမိုများပြားလာကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၆

ပြည်ပရောက် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများအနေဖြင့် လစဉ် လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား တရားဝင် လွှဲပို့ထားခြင်းမရှိပါက နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းမတိုးပေးသည့်အပြင် လိုအပ်သလို အရေးယူဆောင်ရွက်ခြင်း ခံရမည်ဟု အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခင်က ပြည်ပထွက်ခွင့်ပိတ်ခြင်းနှင့် OWIC ကဒ် မထုတ်ပေးခြင်းကိုသာ ဥပဒေအရ လုပ်ဆောင်မည်ဟု ပြောဆို ထားခြင်းဖြစ်သော်လည်း ယခုအခါတွင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းတိုးမပေးခြင်းအပြင် လိုအပ်သလို အရေးယူ ဆောင်ရွက်မည်ဟု ထပ်တိုးသတ်မှတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းတိုးမပေးတော့ဟု သတ်မှတ်လိုက်သည့်အတွက် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများ အနေ ဖြင့် ၎င်း ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မဖြစ်မနေ လွှဲပို့ရမည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားရှိ ရတနာစက္ကနာရေး ကူညီမှုအသင်းမှဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက်ကြမည့်သူများကို တွေ့ရစဉ်

“တော်တော်လေးတော့ အခက်အခဲတော့ ရောက်သွားတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် သူတို့ကတော့ ထုတ်ပြန်ထားတာ ၂ ချက်ရှိတာပေါ့။ ဒီမှာက ပါမစ်သက်တမ်းကုန်လို့ ဒီမှာ ထပ်တိုးလို့ မရတော့ဘူးဆိုရင်တော့ ဘာမှဆောင်စရာ မလိုဘူး။ အကယ်၍သူတို့ သွားပြီးပြန်လာမယ်ဆိုရင်တော့ တစ်လကို ၃၀ မလေးရှားရင်းဂစ်ပေါ့ ၆ လစာ သံရုံးကို ကိုယ်ကိုယ်တိုင် လာဆောင်ရမယ်ပေါ့။ အဲဒီအပြင် မြန်မာပြည်ကိုလည်း ၆ လစာလွှဲရတယ် မိမိအိမ်ကိုပေါ့လေ။ ဒီမှာ ဝင်ငွေနဲ့ ဒီလောက်ကတော့ လူတိုင်းလိုလို ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လုံးဝမဆောင် ရဘူးဆိုရင်တော့ သူတို့အတွက်တော့ ပိုအဆင်ပြေတာပေါ့။ ဒါပမေယ့် ဆောင်ရမယ်ဆိုလည်း အရမ်းကြီးတော့ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများ တော့ မများဘူးပေါ့လေ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ပြည်ပတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများအနေဖြင့် လစာ၏ အနည်းဆုံး ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း အား တရားဝင်လမ်းကြောင်းမှ တစ်လတစ်ကြိမ် သို့မဟုတ် သုံးလတစ်ကြိမ် လွှဲပြောင်းပေးပို့ရမည်ဟု အလုပ် သမားဝန်ကြီးဌာနမှ သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ဝင်ငွေခွန် အပါအဝင် မိသားစုလွှဲပို့ငွေများအား ပေးပို့ကြသည့် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများရှိကြသော်လည်း နည်းပါးသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ပိုမိုတင်းကြပ်လာခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ကြသည်။

ထို့ကြောင့် တရားဝင်နည်းလမ်းဖြင့် သွား၍မရပါက တရားမဝင် နည်းလမ်းဖြင့် မရရသည့် လမ်းကြောင်းမှ ထွက်ခွာကြမည်ဖြစ်ကြောင်း Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြင်ပထွက် အလုပ်လုပ်မည့် သူများကိုတွေ့ရစဉ်

“ဒီဟာက ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် သူ့အကျိုးစီးပွားကိုပဲ ကြည့်နေတဲ့ပုံစံမျိုးပေါ့။ သွားလို့ရတဲ့နိုင်ငံတွေ ကိုတော့ နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ တရားဝင် နည်းလမ်းနဲ့သွားလို့မရရင် တရားမဝင် နည်းလမ်းနဲ့ သွားကြရမှာပဲ။ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာ နေလို့မရအောင် သူပဲလုပ်တာလေ။ လေယာဉ်သွားလို့မရတဲ့ နိုင်ငံတွေဆို မသွားတော့ဘူးပေါ့။ ကားနဲ့သွားလို့ရတဲ့ နိုင်ငံတွေဆို ကားနဲ့သွားကြမှာပေါ့။ အခက်အခဲက သူအာဏာသိမ်းကတည်းက နိုင်ငံတကာ ‌ရောက်နေတဲ့ အစုအဖွဲ့တွေမှာ ပတ်စပို့စာအုပ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး သက်တမ်းကုန်တာတို့၊ သက်တမ်းသေတာတို့၊ အကြောင်း အမျိုးမျိုးကြောင့် မြန်မာပြည်ပြန်လို့မရတဲ့ ပုံစံမျိုးတွေက နိုင်ငံတိုင်းနိုင်ငံတိုင်းမှာ ဖြစ်တယ်။ ဖြစ်တဲ့ အခါကြတော့ ဒါတွေကို ရောက်တဲ့နိုင်ငံတွေကလည်း မြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီးမှ ပြန်လည် ကုစားဆောင်ရွက် ပေးတာတွေရှိပါတယ်။ ဥပမာ ကိုရီးယားတို့၊ ဂျပန်တို့ တခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း အလိုအလျောက် သက်တမ်းတိုး ပေးတာမျိုးတို့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မိသားစုလွှဲပို့ငွေ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား ပြန်လည်ပေးပို့မည်ဟု ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလမှ စတင်ကာ ပြည်ပ အလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများနှင့် အလုပ်သမားများအကြား စံစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

မိသားစုလွှဲပို့ငွေနှင့်ပတ်သက်၍လည်း လအလိုက်စာရင်း တင်ပြနိုင်ခြင်းမရှိသည့် အေဂျင်စီများကို စေလွှတ်ရေး လုပ်ငန်းစဥ်များ ယာယီဆိုင်းငံ့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက အေဂျင်စီများထံ စာပေးပို့ အကြောင်းကြားထားသေးသည်။