CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၃

ရွှေရည်ညွှန်းဈေး သတ်မှတ်ရေးကော်မတီက ရွှေသိပ်သည်းဆ အလေးချိန်ကို ယခင်က ၁၉ ဒသမ ၂၅ ဂရမ်အစား ၁၆ ဒသမ ၃၂၉,၃၂၅ ဂရမ်ကို ပြောင်းလဲ အသုံးပြုရန်အတွက် သတ်မှတ်ခြင်းကြောင့် ရွှေဈေးကွက် အပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက်လေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က လိုအပ်သည့် နိုင်ငံခြားငွေများကို ထုတ်ရောင်းပေးသည့်နည်းဖြင့် ထိန်းနေသော်လည်း လက်ရှိ ပြောင်းလဲလိုက်သည့် ရွှေအလေးချိန်ကြောင့် ပြည်ပမှ ရွှေချိန်သည့်စက်များကို တင်သွင်းကြရမည်ဖြစ်၍ နိုင်ငံခြားငွေလိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်လာမည် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ရွှေဈေးနှုန်းအပေါ် သက်ရောက်မှု ဖြစ်သွားမည်ဟု ရွှေဈေးကွက်လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဲဒီချိန်ခွင်က ကျနော်တို့ မြန်မာပြည်မှာ မရှိဘူးလေ။ နိုင်ငံခြားကနေ သွင်းရမှာ။ သွင်းရမှာဆိုတော့ ဒေါ်လာ အလုပ်ဖြစ်လာမယ်နဲ့တူတယ်။ ဒေါ်လာ အထွက်များသွားလိမ့်မယ် နိုင်ငံခြားကို။ အသစ်သွင်းမယ်ဆိုရင် သေချာပေါက် ဒီဟာက အကုန်လုံး နိုင်ငံခြားကနေ ပြန်ဝယ်ရမှာ ဒီချိန်ခွင်တွေက။ ဒေါ်လာနဲ့ ဝယ်ရမှာဖြစ်တဲ့ အတွက် နိုင်ငံခြားကို ဒေါ်လာအထွက်များသွားမှာလေ။ အထွက်များ လာမယ်ဆိုရင်တော့ သေချာပေါက် ဈေး အလှုပ်အခတ်က ပါလာတော့မှာ။ ဈေးကွက်ကို လှုံ့ဆော်မှု ဖြစ်သွားမယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အဲဒီလှုံ့ဆော်နေတာကို စောင့်နေတဲ့သူကလည်း တသီတတန်းကြီးရှိတယ်။ ဒီအခါမှာလည်း ထူးခြားမှု ရှိလာနိုင်တယ်။ ဈေးအလှုပ်အခတ် ဖြစ်လာအောင် လှုံ့ဆော်လိုက်တဲ့ လှုံ့ဆော်မှု ဖြစ်သွားမှာပေါ့။ ငြိမ်နေတဲ့ရေထဲကို ကျောက်ခဲပစ်ချလိုက်သလို လှိုင်း တွေက တဆင့်ပြီးတဆင့် ထလာမှာ” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရန်အတွက် ရွှေအလေးချိန်ကို ပြောင်းလဲခြင်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ ပြောင်းလဲလိုက်သည့် အလေးချိန်ကို လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ နှစ်ဆန်းပိုင်းတွင် စတင်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု သိရသည်။

တစ်ကျပ်သားလျှင် ၂ ရွေးခန့် လျော့ကျသွားမည်ဖြစ်ပြီး လက်ရှိ ဝယ်ယူမည့် သူများအတွက် အဆင်ပြေသော်လည်း ယခင် ဝယ်ယူပြီးသူများ ပြန်လည်ရောင်းချရာတွင် အဆင်မပြေမှုများ ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု ရွှေလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ရွှေဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုမှ အသစ်ထပ်ဝယ်မယ်ဆိုရင် အဲဒီအလေးချိန်နဲ့ အခုမှ သူတို့ပြောတဲ့ဟာနဲ့ အသစ်ထပ်ဝယ်မယ် ဆိုရင် တော့ ပြဿနာမရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် အရင်ဝယ်ထားပြီးသား သူတွေအနေနဲ့ ပြန်ရောင်းမယ်ဆိုရင်တော့ စကားတော့ ပြောရလိမ့်မယ်။ ပြောင်းသွားတဲ့ စံချိန်စံညွှန်း အတိုင်းပဲ လိုက်တွက်တော့မှာလေ။ ရွှေဈေးကတော့ တစ်ကျပ်သား ကို ၂ ရွေးလောက် သက်သာသွားလိမ့်မယ်။ အဲဒီအခါကျတော့ သက်သာသွားတာကို ဝယ်မယ့်သူတွေအတွက် ပြဿနာမရှိဘူး။ အရင်လူတွေ ရောင်းမယ့်သူတွေအတွက်တော့ ဆိုင်နဲ့တော့ နည်းနည်းစကားပြောရမယ်။ နားမလည်တဲ့သူတွေက နည်းနည်းများနေတဲ့ အခါကျတော့” ဟု ပြောသည်။

ရွှေအလေးချိန် ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် လက်ရှိ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း အသုံးပြုနေသည့် ဒီဂျစ်တယ် ချိန်ခွင် များအားလုံး အသစ်ပြန်လည် အသုံးပြုရမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်ပမှ ဝယ်ယူတင်သွင်းရမည် ဖြစ်၍ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်း အတာအနေဖြင့် ချိန်ခွင်အလုံးရေး သိန်းနှင့်ချီ၍ တင်သွင်းရမည် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ အမြောက်အများ လိုအပ်လာမည်ဖြစ်၍ ဒေါ်လာလိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်ကာ ငွေဈေး လည်း တက်လာနိုင်ကြောင်း တတ်သိနားလည်သူများက ထောက်ပြနေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၀

ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ထိစပ်နေသည့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းက မြို့နယ်တချို့တွင် လုံခြုံမှုအားနည်းလာ၍ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများလည်း အဆင်မပြေမှုများ ရှိလာနေကြကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

အဓိကအားဖြင့် လက်ရှိ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် AA တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ဂွမြို့နယ်သည် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးနှင့် အနီးဆုံးမြို့ ဖြစ်ခြင်းနှင့် ရခိုင်ဒေသခံများ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးဘက်သို့ တိုက်ပွဲ ရှောင်လာကြသည့်အတွက် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးတွင် လုံခြုံရေး အားနည်းလာသလို အစစ်အဆေးများ တင်းကြပ်လာသည်။

ထို့နောက် လုံခြုံရေးအခြေအနေကို အကြောင်းပြ၍ တပ်မတော်က စစ်မှုထမ်းရန်အတွက် ခေါ်ဆိုမှုများလည်း ရှိနေသည်ဟု လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုသည့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ ဒေသခံတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ရခိုင်နဲ့ ကပ်နေတဲ့ ဂွနဲ့ ကပ်နေတဲ့ ငသိုင်းချောင်း၊ သာပေါင်း ဒါက ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ မြို့နယ်ချင်း ကပ်နေ တာလေ။ နောက် ဒီဘက်ကျတော့ ရေကြည်၊ အင်္ဂပူ၊ မြန်အောင်၊ ကြံခင်း အဲဒီနေရာတွေကတော့ နည်းနည်းလေး စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေပေါ့။ အသွားအလာတွေ အားလုံးထိန်းချုပ်လိုက်တဲ့အတွက် ဒေသခံတွေမှာ နေရ၊ စားရ၊ သွားရ၊ လာရ တာတွေမှာ နည်းနည်းတော့ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်တယ်။ နောက်တခါ လိုအပ်ရင် လိုအပ်သလို စစ်မှု ထမ်းဖို့ ခေါ်ရတာတွေ ရှိတဲ့အတွက် ရခိုင်နဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာတော့ နည်းနည်းလေး တောရွာတွေ၊ ဒေသတွေမှာတော့ လုံခြုံမှု နည်းနည်း နည်းလာတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့ စစ်ဆေးနေစဉ်

ထို့အပြင် ၁၁/ မှတ်ပုံတင် ကိုင်ဆောင်ထားသည့် ရခိုင်တိုက်ပွဲရှောင်များကို ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ငွေသောင်ယံ မြို့နယ် ဧရိယာနယ်နိမိတ်အတွင်းတွင် ဒေသအာဏာပိုင်များက နေထိုင်ခွင့် မပြုကြကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသည်။

ထို့ကြောင့် ငွေသောင်ယံတွင် ရောက်ရှိနေကြသည့် ရခိုင်တိုက်ပွဲရှောင်များသည် တဲထိုး၍ နေနေကြရသည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းသို့ တိုက်ပွဲရှောင်များနှင့်အတူ AA ရောနှောပြီး ဝင်ရောက်လာမည်ကို စိုးရိမ်သည့် အတွက် မြို့ အဝင်/အထွက်များကို အစစ်အဆေး တင်းကြပ်ထားခြင်းကြောင့် ဒေသခံများ သွားရေးလာရေးနှင့် လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ရန် အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြသည်။

အဓိကအားဖြင့် ရခိုင်ရိုးမ၏ အရှေ့ဘက်ဒေသများသည် ပို၍ အဆင်မပြေ ဖြစ်နေကြသည်ဟု ဒေသခံတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပုသိမ်မြို့အဝင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရခိုင်ရိုးမရဲ့ အရှေ့ဘက် အဆက်ကလေးက ဧရာဝတီတိုင်း ပိုင်တာကိုး။ အဲဒီမှာ ထင်းခွေကြ၊ မီးသွေး ဖုတ်ကြ၊ နောက်တခါကျတော့ အဲဒီမှာ သီဟိုဋ်တို့ ဘာတို့ စိုက်ပြီးတော့ အကောင်ပလောင်လေးတွေ မွေး၊ နှစ်ရှည်သီးတွေ စိုက်၊ အဲဒီမှာ သီဟိုဋ်စေ့ ဘာညာ လုပ်တဲ့သူတွေကတော့ အခု သွားရေး၊ လာရေး၊ နေရေး၊ ထိုင် ရေး၊ စားရေး၊ သောက်ရေးက အခြေအနေ သိပ်ပြီး မကောင်းတဲ့အတွက် ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လုံခြုံရေးအရ တစ်ဖက်ကလည်း တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ဆောင်ရွက်ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အရင် ငြိမ်းချမ်းနေတုန်းကလိုတော့ မလွတ်လပ်တော့ဘူး။ မီးသွေး ဖုတ်လို့လည်း မရတော့ဘူး။ ထင်းခွေလို့လည်း မရတော့ဘူး။ အဲဒီအခြေအနေလေး တွေ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဂွ - ငသိုင်းချောင်း ရိုးမပေါ်ရှိ ကားလမ်းကို အသုံးပြု၍ မြန်မာ့တပ်မတော်၏ စစ်ကူများ ရောက်မလာ နိုင်စေရန် ထိုလမ်းကြောင်းအား AA က ဖြတ်တောက်ထားသလို မြန်မာ့တပ်မတော်ကလည်း ဧရာဝတီတိုင်းဒေသ ကြီးမှ ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ ကုန်စည်များ မရောက်စေရန်အတွက် တားဆီးမှုများ ပြုလုပ်လျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၀

ထိုင်းအာဏာပိုင်များသည် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းများ အသစ်ထပ်မံ ဝင်ရောက်လာမည်ကို စိုးရိမ်သဖြင့် လူသစ် အမည်စာရင်း တင်သွင်းခြင်းအား ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်မှ စတင်ကာ ၃၀ ရက်နေ့အထိ ၁၅ ရက်သာ ခွင့်ပြုပေးခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရားမဝင် ရောက်လာသူများ၊ ယာယီနေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် သက်တမ်းကုန်ဆုံးသွားသူများ၊ တရားဝင် ရောက်လာသော်လည်း ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ တရားမဝင် အလုပ်လုပ် ကိုင်နေသူများအတွက် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ အလုပ်အကိုင်ဦးစီးဌာနမှ အမည်စာရင်း တင်သွင်းခြင်းကို ၁၅ ရက်တာ ကာလသာ ခွင့်ပြုပေးထားခြင်းဖြစ်သည်။

လူသစ်အမည်စာရင်း တင်သွင်းခြင်းအား အချိန်ကာလ ၂ လ၊ ၃ လခန့်အထိ ခွင့်ပြုပေးလိုက်ပါက တရားမဝင် လမ်းကြောင်းမှ အများအပြား ထပ်မံဝင်ရောက်လာမည်ကို စိုးရိမ်သည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ ၁၅ ရက်သာ ခွင့်ပြု ပေးလိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

တရားမဝင်လုပ်သားတွေ ဖမ်းဆီးခံရစဉ်

၎င်းက “လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်ပတ်လောက်က အလုပ်သမား ရှာဖွေရေးဌာနနဲ့ ကျနော်တို့ အစည်းအဝေး လုပ်ကြတယ်။ သူတို့မှာလည်း သူတို့နိုင်ငံရဲ့ လုံခြုံရေးအရ ပြန်စဉ်းစားမယ်ပေါ့။ ဘာလို့လဲဆို ထိုင်းနိုင်ငံကို ဝင်ရောက်လာကြတဲ့ စာရွက်စာတမ်း သေနေတဲ့ အုပ်စုတွေ၊ အထောက်အထားမရှိတဲ့ အုပ်စုတွေကို ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရက ၁၂ လပိုင်း ၁၆ ရက်ကနေ ၃၀ ရက်နေ့အထိ နာမည်စာရင်းတင်သွင်းတဲ့ process ကို လုပ်ဆောင်နေတယ်ပေါ့။ အချိန်က ၁၅ ရက် ပဲ ရှိတယ်။ ၁၅ ရက်ကို ဘာကြောင့် သတ်မှတ်တာလဲဆိုရင် အဲဒီဟာကို ၂ လ ၃ လလောက် သတ်မှတ်လိုက် မယ်ဆိုရင် ထိုင်းနိုင်ငံကို တရားမဝင် လမ်းကြောင်းတွေက အများကြီး ဝင်ရောက်လာနိုင်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ နိုင်ငံလုံခြုံရေးအတွက်လည်း စိုးရိမ်စရာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အချိန်တိုအတွင်းမှာ လုပ်ပေးတဲ့ process ဖြစ် တယ်။ ဆိုလိုတဲ့အဓိပ္ပါယ်က ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းမှာပဲ နေထိုင်တဲ့ သူတွေအတွက်သာဖြစ်တယ်”ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် ပါမစ်လျှောက်ထားတာသည် ရက်ပေါင်း ၉၀ ကြာမြင့်မည်ဖြစ်ပြီး လျှောက်ထား သည့်ကာလမှာ အမည်စာရင်း တင်သွင်းပြီးနောက် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၃၁ ရက်နေ့မှ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့အထိ ဖြစ်သည်။

အမည်စာရင်း တင်သွင်းခြင်း အချိန်ကာလမှာ အင်မတန်တိုတောင်းပြီး ဥပဒေမှ သတ်မှတ်ထားသော ကုန်ကျ စရိတ်မှာ ဘတ် ၃၀၀၀ ဝန်းကျင်သာ ကျသင့်ကြောင်း၊ သို့သော် ပွဲစားများဖြင့် ပြုလုပ်ရသောကြောင့် ဘတ် တစ်သောင်း ဝန်းကျင်အထိ ပေးရကြောင်း သိရသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတစ်ဦးက “ဒီနှစ်မှာ တစ်ခုထူးခြားတာက ထိုင်းနိုင်ငံကနေ တရားဝင်  ခွင့်ပြုထားတဲ့ အေဂျင်စီတွေကိုပဲ ခွင့်ပြုမယ်လို့။ တစ်ယောက်စ နှစ်ယောက်စ လုပ်စားနေတဲ့ ပွဲစားတွေအတွက် တော့ ခက်ခဲနိုင်တယ်။ သို့သော်လည်း အေဂျင်စီကတဆင့် တစ်ယောက်စ၊ နှစ်ယောက်စ၊ ၁၀ ယောက်စ ခန့်ထား တဲ့ ဟာတွေက အဆမတန် တောင်းနိုင်တယ်ပေါ့။ အလုပ်သမားတွေ အနေနဲ့လည်း အေဂျင်စီကို တိုက်ရိုက် ဆက်သွယ်ဖို့က ခက်ခဲတယ်။ ဆိုလိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်က လုပ်ငန်း process က ထိုင်းနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ လုပ်ငန်းရှင် အများစု ကလည်း ပွဲစားတွေကို အားကိုးရတယ်။ အေဂျင်စီတွေကို အားကိုးရတယ်။ အလုပ်သမားတွေလည်း ဒီအတိုင်းပါပဲ။ အေဂျင်စီတွေကတော့ ဘယ် process ပဲလာလာ သူတို့အတွက်က အခွင့်အရေးရှိနေမှာပါ” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းက ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ချွန်ဘူရီခရိုင်နှင့် စမွတ်စခွန်ခရိုင်ထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံသား ၃၀၀ နီးပါး အဖမ်းခံ ခဲ့ရကြောင်း ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှ သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။

ဒေသခံများ၏ တိုင်ကြားချက်အရ ရှောင်တခင်ဝင်ရောက် စစ်ဆေးရာမှာ ထိုသို့ ဖမ်းဆီးရမိခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့မှာ အထောက်အထားမဲ့နှင့် အထောက်အထား မပြည့်စုံသူများဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၉

မြန်မာနိုင်ငံသည် လယ်ယာကဏ္ဍ အပါအဝင် စက်မှုလုပ်ငန်း ထွန်းကားလာရန်အတွက် ခေတ်အဆက်ဆက် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသော်လည်း လက်ရှိအချိန်ထိ အောင်မြင်မှု မရှိသေးခြင်းက ဘာကြောင့်လဲဟု မေးခွန်း ထုတ်မှုများရှိလာသည်။

အဓိကအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံ ဖြစ်သည့်အတွက် လယ်ယာလုပ်ငန်းတွင် စက်မှုထွန်းကားရန် အဓိကဦးစားပေး လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသူများက ထောက်ပြကြသည်။

လယ်ယာလုပ်ငန်းတွင် စက်မှုထွန်းကား လာစေရန်အတွက် လုပ်ဆောင်ရာတွင်လည်း သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရ အဖွဲ့အစည်းများက တောင်သူများနှင့် တိုက်ရိုက် ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် စီးပွားရေးလုပ်ငန်း ရှင်များကို အသုံးပြု၍ တောင်သူများ တိုးတက်လာစေရန် အရင်ဆုံး လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း မအူပင် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း ဦးစိန်ဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စက်မှုနိုင်ငံ တည်ထောင်ဖို့ဆိုတာက ပထမဆုံးလုပ်ရမှာက လယ်ယာကို အခြေခံတဲ့ စက်မှုဖြစ်အောင် အရင်လုပ်ရမှာ။ ဆိုလိုတဲ့သဘောက လယ်ယာစီးပွားကို အခြေခံဖို့က သူတို့ မလုပ်တတ်ဘူး၊ မလုပ်ချင်ဘူး၊ မလုပ်နိုင်ဘူးလို့ပဲ ပြောရမှာ။ လယ်ယာလုပ်ငန်း ထွန်းကားဖို့ဆိုတာက သီအိုရီနဲ့မရဘူး။ လက်တွေ့နဲ့ တစ်ခါတည်း တောင်သူကို အခြေခံပြီးတော့ ဗဟိုပြုပြီးတော့ ဆောင်ရွက်ရမယ်။ ခေတ်မှီတိုးတက်တိုင်း တောင်သူမပါလို့ မရ ဘူး။ ပြည်သူပါဖို့ လိုတယ်။ အဲဒီတော့ တောင်သူလယ်သမားတွေကို စည်းရုံးပြီးတော့ လမ်းကြောင်းအမှန်ကို ဆောင်ရွက်ဖို့ဆိုတာ ဝန်ကြီးဌာနက လုပ်တဲ့ဟာက ကြားထဲမှာ ခရိုနီ ကြားခံပြီးတော့ အလုပ်လုပ်တာ တွေ့ရ တယ်။ တောင်သူကို တိုက်ရိုက် သူတို့ ကိုင်တွယ်မှု မရှိဘူး။ တောင်သူ တိုက်ရိုက်ကြတော့ အလုပ်ရှုပ်တာပေါ့။ အဲဒီ တော့ စက်မှုနိုင်ငံကို အခုလုပ်နေတဲ့ အနေအထားမှာလည်း ခေတ်မှီတဲ့ပစ္စည်းတွေ လုပ်တယ်ဆိုတာကလည်း တစ်ပွဲတိုးပဲ လုပ်နေတယ်လို့ တွက်တယ်။ အရေးကြီးတာက အခြေခံခိုင်ဖို့ လိုတယ်။ အဲဒီအခြေခံသည် လယ်ယာ လုပ်ငန်းကို အခြေခံတဲ့ စက်မှုနိုင်ငံ ထွန်းကားဖို့။ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်ကိုလည်း ပစ်ပယ်ထားလို့ မရဘူး။ သူ့ လက်ထဲမှာ စီးပွားရေး ရှိတယ်လေ။ အစိုးရရယ်၊ တောင်သူလယ်သမားရယ်၊ လုပ်ငန်းရှင်ရယ် ပေါင်းရမှာ။ ဘယ်သူ့ကို အဓိက ဦးစားပေးပြီး ပေါင်းဖို့လိုတုန်းဆိုရင် တောင်သူလယ်သမားဘဝ မြင့်အောင် ပေါင်းရမှာ” ဟု ပြောသည်။

တောင်သူ တစ်ဦးကို တွေ့ရစဉ်

နစကသည် စက်မှုကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေးကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မြထွန်းဦး ဦးဆောင်မည့် စက်မှုဖွံ့ဖြိုးရေးကော်မရှင်ကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၈ ရက်က ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။

ထိုကော်မတီတွင် ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ဆက်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မြထွန်းဦးက ဥက္ကဋ္ဌ၊ စက်မှုဝန်ကြီး ဒေါက်တာချာလီသန်းက ဒုဥက္ကဋ္ဌ၊ သယံဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဝန်ကြီး၊ လျှပ်စစ်နှင့် စွမ်းအင်ဝန်ကြီး၊ သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာဝန်ကြီး၊ ဆောက်လုပ်ရေးဝန်ကြီး၊ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး၊ စီမံကိန်းနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး အပါအဝင် ဝန်ကြီး အဖွဲ့ဝင် ၁၆ ဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ၌ စပါးစိုက်ပျိုးရေးသာ စက်မှုစနစ် ထွန်ကားနေပြီး ပြည်ပသို့ တင်ပို့နေသည့် ပဲ၊ ပြောင်း စသည့် သီးနှံများ စိုက်ပျိုးရာမှာတော့ စက်မှုလိုအပ်ချက် ရှိနေသေးကြောင်း သိရသည်။

ပဲနှင့် ပြောင်း စိုက်ပျိုးရာတွင် စက်အသုံးပြု၍ လုပ်ဆောင်ကြသော်လည်း အလေအလွင့်များ ရှိနေသည်ဟု လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စက်မှုဖွံ့ဖြိုးရေးကော်မရှင် ဖွဲ့စည်းထားစဉ်

၎င်းက “စပါးရိတ်တာ၊ သိမ်းတာ၊ စိုက်တာ၊ ပျိုးတာ စက်နဲ့ပဲ လုပ်နေကြတယ်လေ။ ဒါပေမယ့် ပဲတောင်သူတွေ အတွက် ပဲကိုတော့ စက်နဲ့ ရိတ်လို့ မရသေးဘူး။ ပဲရိတ်နိုင်တဲ့စက်၊ ခဲမပါအောင် ရိတ်နိုင်တဲ့စက်၊ နောက်တခါ ကျတော့ အလေအလွင့်နည်းအောင်၊ အခုက ပဲရိတ်တဲ့စက်တော့ ပေါ်ပါတယ်၊ ဖန်တီးကြတယ်၊ ဒါပေမယ့် အောက်မှာ လေလွင့်မှုကလေ ၅ ပုံ ၁ ပုံလောက် လေလွင့်နေတော့ အဲဒါကျတော့ တောင်သူအဖို့ မကိုက်ဘူးလေ။ အဲဒါတစ်ခုပဲ ကျန်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လယ်ယာလုပ်ငန်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ စက်မှုအခြေအနေ တစ်ရပ်က စပါးက ရိတ်သိမ်းတဲ့အတွက် တော်တော်အားကိုးရပါပြီ။ ပြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ရင်တော့ ပြောင်းကလည်းပဲ ပြောင်းရိတ်စက် တော့ ပေါ်တယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း အဖူးကို ချိုးပြီးတော့ အဖူးကျမှ နေလှန်းပြီးတော့ ခြွေတဲ့ ဥစ္စာက အဖူးကို တိုက်ရိုက် အပင်ကို တိုက်ရိုက်ခြွေလှေ့ အဲဒီအခြေအနေက အခုအဖူးချိုးပြီးတော့ ခြွေတာလောက် အလေအလွင့် မနည်းဘူး၊ သူက အလေအလွင့် ရှိတဲ့အတွက် အဲဒါလေးတစ်ခုတော့ လိုတယ်” ဟု ပြောသည်။

တောင်သူများလိုအပ်သည့် ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက်များ ဝယ်ယူရန်အတွက် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အစိုးရ မှ ချေးငွေများ ထုတ်ပေးသော်လည်း လက်လှမ်းမမှီသည့် တောင်သူ အများအပြား ရှိနေ၍ ထိရောက်မှု နည်းပါး သည်ဟု သိရသည်။

ထို့ကြောင့် အစိုးရအနေဖြင့် ချေးငွေ ထုတ်ချေးပေးရာတွင် တောင်သူများနှင့် တိုက်ရိုက် ဆောင်ရွက်ရန် တောင်သူများက လိုလားနေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၈

ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းဆန်အတွက် အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ် ရရှိရန် ဆောင်ရွက်နေပြီး တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရေးကို ဆောင်ရွက်နေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

ယခင်က ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းကို နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင် အသိအမှတ်ပြုမှု ရရှိရန်အတွက် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်ဟု လည်း သိရသည်။

နိုင်ငံတကာဈေးကွက်သို့ မြန်မာ့ပေါ်ဆန်း တင်ပို့ရောင်းချနိုင်မည်ဆိုပါက တောင်သူများအနေဖြင့် ပေါ်ဆန်းကို တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးလာမည်ဖြစ်ပြီး ကုန်သည်များနှင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များကလည်း ဈေးနှိမ်ဝယ်ယူမှု မပြုလုပ်ကြရန် လိုအပ်သည်ဟု လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ဆန်ဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တကယ်လို့ ဈေးကွက်ကောင်း ရမယ်ဆိုရင် အားပေးပါတယ်။ ပေါ်ဆန်းတို့ ဘာတို့ စိုက်တာကျတော့လေ ဒီလိုနှစ်မျိုးတွေကျ ၁ ဧက ၃၀၊ ၄၀ အဲဒီလောက်ပဲ ထွက်တာလေ။ ဝါးခယ်မတို့၊ မြောင်းမြတို့ဘက်ဆိုရင် ပေါ်ဆန်း မွှေးရဲ့ စပါးပေါက်ဈေးက သိန်း ၃၀ လောက်ပဲရှိတော့ ၁ ဧကကို ၉ သိန်း၊ ၁၀ သိန်းပဲလေ။ အဲဒီတော့ ဘာနဲ့ညာနဲ့ ဆိုရင် တောင်သူတွေမှာ အကျိုးအမြတ် နည်းပါတယ်။ တကယ်လို့ ဈေးကွက်ကောင်း ရမယ်ဆိုရင်တော့ ဘယ်လိုပဲ ဖြစ်ဖြစ် ဈေးကွက်ကောင်း ရအောင်ရှာနိုင်မယ်။ နောက်တခါကျတော့ နိုင်ငံခြားဈေးကွက်နဲ့လည်းပဲ exporter တွေ အနေနဲ့လည်း ဈေးကို မနှိမ်ဘဲနဲ့ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့သူတွေ အင်နဲ့အားနဲ့ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်အောင် ဈေးကို လည်း အမြတ်အလွန် မစားဘဲနဲ့ ထိုက်သင့်တဲ့ အမြတ်စားပြီးတော့ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ဝယ်ကြမယ်ဆိုရင် တော့ ဒါဟာ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အကျိုးရှိပါတယ်။ ပေါ်ဆန်းက ဥပမာ ရေဖြူဘက်တို့ ဘာတို့ဆိုရင် ဆောင်းစပါးအဖြစ် နဲ့ ပြန်စိုက်ကြတာ တချို့ အောင်မြင်ကြပါတယ်။ တကယ်လို့များ ပေါ်ဆန်းဈေးကွက်လည်း ကောင်းမယ်၊ ဝယ်လို အားလည်း ရှိမယ်ဆိုရင်တော့ ပေါ်ဆန်းထုတ်လုပ်မှုကို ပိုပြီးတော့ တိုးမြှင့်ပြီး လုပ်လို့ရတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန်အား ယခင်က ဥရောပနိုင်ငံတချို့က ကြိုက်နှစ်သက်မှု ရှိသည့်အတွက် အရည်အသွေးပိုင်း ဆိုင်ရာကို ထိန်းသိမ်းမှု ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်သည်။

ထို့ကြောင့် အရည်အသွေး ပြည့်မှီသည့် ပေါ်ဆန်းဆန်များကို စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်အတွက် တောင်သူများ အနေဖြင့် ဂရုစိုက်ရန် လိုအပ်သကဲ့သို့ ကုန်သည်များကလည်း ထိန်းသိမ်းဝယ်ယူရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ သို့မှသာ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်သို့ မြန်မာ့ပေါ်ဆန်း ထိုးဖောက်နိုင်မည်ဟု ဒေးဒရဲမြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးမောင်နိုင် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်ဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပေါ်ဆန်း ဝယ်မယ်ဆိုရင် အရည်အသွေး တကယ်ကောင်းတဲ့ သူ့ဒေသရှိတယ်၊ သူ့ဒေသနဲ့သူပဲ။ ဖျာပုံနဲ့ ဒေးဒရဲနဲ့ ဖျာပုံဆန်လို့တောင် နာမည်ကြီးတာ။ ဒါပေမယ့် ဒေးဒရဲနဲ့ ဖျာပုံ နယ်စပ်နားမှာရှိတာ ဒေးဒရဲက ထွက်တာ လေ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဒေသသာ ကောင်းတာ၊ ဒါပေမယ့် ကျန်တဲ့ ဒေးဒရဲက တချို့ဒေသတွေကျတော့ ကောင်း သလားဆိုတော့ မကောင်းပြန်ဘူး။ အဲဒီတော့ အရည်အသွေးမှီ အရည်အသွေးကောင်းတဲ့ ဆန်မျိုး၊ အဲဒီဒေသ ထွက်တဲ့ ဆန်မျိုးကို သေသေချာချာ စီစစ်ပြီးတော့ ဝယ်ပြီးတော့ အရည်အသွေးကောင်းရင် ကောင်းသလို ဈေးကောင်း ပေးဝယ်ပြီးတော့ တောင်သူတွေ ဂရုစိုက်လာအောင် အဲဒီလို လုပ်ပေးပြီးတော့ နိုင်ငံခြားဈေးကွက်ကို ထိုးဖောက်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ကောင်းပါတယ်။ ပေါ်ဆန်းဆိုပြီးတော့ ကြိတ်ရင်တော့ တနေ့နေ့ တချိန်ချိန်မှာ နာမည်ပျက်သွားမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းကို နိုင်ငံတကာ ဆန်ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့နိုင်မည်ဆိုပါက ပေါ်ဆန်းစပါးများ ဈေးကောင်းရသော် လည်း ပြည်တွင်း စားသုံးသူများအတွက် ဈေးနှုန်း မြင့်တက်သွားနိုင်ခြင်းကို ထိန်းနိုင်ရန်လိုအပ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ ထိန်းရာတွင်လည်း နိုင်ငံတော် အရန်ဆန် ဝယ်ယူရေး ကော်မတီက အရန်ဆန် ဝယ်ယူရာတွင် ပေါ်ဆန်းဆန်ကို လည်း အများအပြား ဝယ်ယူထားပြီး ဈေးကွက်ကို ထိန်းရန်လိုအပ်သည်ဟု တောင်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၈

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ပြည်ပသို့ လုပ်သားများ စေလွှတ်ရာတွင် အခြေခံလုပ်သားများ (General Worker) အစား ကျွမ်းကျင်လုပ်သားများ (Skill Worker) ကိုသာ စေလွှတ်ရန် စီစဉ်နေမှုကို နှုတ်အားဖြင့် ပြောဆို ထားကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီအချို့မှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံလုပ်သားများ ကျွမ်းကျင်မှု စံသတ်မှတ်ရေးအဖွဲ့(NSSA) ၏ အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ် ရထားပြီးသူများ ကိုသာ ကျွမ်းကျင်လုပ်သားဟု သတ်မှတ်ကြောင်း၊ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ မြန်မာအလုပ်သမားများ စေလွှတ်ရာတွင် ထိုလက်မှတ် ရထားသူများကိုသာ စေလွှတ်ရန် စီစဉ်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

နစကအနေဖြင့် ပြည်တွင်း၌ အလုပ်သမား လိုအပ်ချက်များကြောင့် ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်ကိုင်သည့် လုပ်ငန်း အပေါ် ပိုမို တင်းကြပ်လာနိုင်ဖွယ်ရှိပြီး ရေရှည်တွင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ လုပ်ငန်းများ ရပ်ဆိုင်းသွားနိုင် ဖွယ်ရှိကြောင်း အေဂျင်စီတစ်ခုမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ကြမည့်သူများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဲဒါကလည်း နှုတ်နဲ့ပြောထားတာပဲ ရှိသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ဘာမှ ညွှန်ကြား ချက် မထွက်သေးဘူး။ အဲဒီဟာက General Worker က တဖြေးဖြေးနဲ့ skill worker အဖြစ် ပြောင်းဖို့အတွက်ပါ။ နေရာတိုင်း skill worker မှ မသုံးတာ။ သင်တန်းပေးရမယ့်သဘောပဲ။ အုတ်စီရင် အုတ်စီတဲ့ သင်တန်းရှိလိမ့်မယ်။ ပန်းရံသမားဆို ပန်းရံသင်တန်းရှိမယ်။ ဒါမျိုးသင်တန်းတွေ ဖွင့်ဖို့အတွက် အားပေးတာ။ အကုန်လုံးက skill worker  မဖြစ်ဘူးလေ။ သွားတဲ့ကလေးတွေထဲ စက်ရုံကြ ဘယ်လိုသွားလုပ်လို့ရမလဲ။ ဘယ်လို training သွားပေးမလဲ။ အဲဒီဟာက General Worker က သူ့ဘာသာသူ အဲဒီဟာက General Worker ရှိလိမ့်မယ်။ အဲဒီ skill worker ဖြစ်ဖို့အတွက် အလုပ်သမားမရှိဘူးလေ။ ဘယ်သင်တန်းကျောင်း ဘယ်သူ လာတက်လည်းပဲ နံပါတ်တစ် ကြည့်ဦး။ အခုခေါ်စာတစ်စောင်တောင်မှ အချိန် ဒီလောက်အကြာကြီး လူစုရတယ်။ သိပ်ပြီး အောင်မြင်ဖို့တော့ မမျှော်လင့် ဘူး။ ဖြစ်တော့ဖြစ်လာလိမ့်မယ် နောက်တော့မှ တဖြေးဖြေးချင်း။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အခုလက်ရှိ အုပ်ချုပ်နေ တဲ့ အစိုးရသည် ပြည်တွင်း အလုပ်သမားဈေးကွက်မှာ လိုအပ်ချက်တွေ များလာတယ်။ အဲဒီအတွက် နိုင်ငံခြားပို့တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုလုံးကို တစ်နေ့မဟုတ် တစ်နေ့မှာ ရပ်ဆိုင်းမှာပဲ။ အဲဒါကြောင့် အခုတစ်ခုပြီးတစ်ခု ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ စည်းကမ်းတွေ ထွက်ထွက်လာတာ” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ လုပ်သားများ စေလွှတ်နေရာတွင် ကျွမ်းကျင်လုပ်သားများကို ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယားနှင့် အခြား နိုင်ငံများသို့ စေလွှတ်နေကြခြင်းဖြစ်ပြီး အခြေခံလုပ်သားများမှာမူ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများသို့ အဓိက အများဆုံး သွားရောက်လုပ်ကိုင်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။

ပြည်ပနိုင်ငံများမှလည်း လုပ်သားများ ခေါ်ယူရာတွင် ကျွမ်းကျင်လုပ်သားနှင့် အလုပ်သင် လုပ်သားဟူ၍ ခွဲခြား ခေါ်ယူသည့် နိုင်ငံမျိုးရှိသလို သတ်မှတ်ချက်မရှိဘဲ အခြေခံလုပ်သားများသာ ခေါ်ယူသည့် နိုင်ငံများလည်း ရှိသည်။

အလုပ်သမားဦးစီးဌာနကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုသို့ ခွဲခြားသတ်မှတ်ပြီး လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက အများအားဖြင့် အဆင်ပြေနိုင်မှာ မဟုတ်ကြောင်း Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အလုပ်သမားတွေကို လက်ခံတဲ့နိုင်ငံလည်း ပြန်ကြည့်ရမှာပေါ့။ လက်ခံတဲ့ နိုင်ငံတွေကရော ကျွမ်းကျင်တဲ့ လုပ်သားတွေကိုပဲ ခေါ်မှာလား။ General Worker ပဲပြောပြော ကျွမ်းကျင်လုပ်သားပဲပြောပြော သူတို့ သတ်မှတ် ထားတဲ့ စံနှုန်းလိုတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံဆိုရင် ကျွမ်းကျင်တဲ့ လုပ်သားတွေကို တကယ်ရော ခေါ်ပါ့မလား။ ဒီမှာအများစု ကတော့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာလာတဲ့ ရွှေ့ပြောင်း အများစုကတော့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့အလုပ်၊ ကြမ်းတမ်းတဲ့ အလုပ်၊ ညစ်ပတ် တဲ့ အလုပ်တွေကိုပဲ အဓိက လုပ်နေရတဲ့ဟာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ General Worker ပဲ ပြောပြော၊ ကျွမ်းကျင် လုပ်သားလို့ပဲပြောပြော တခါတလေတော့ လက်ခံတဲ့နိုင်ငံက ဖြစ်ချင်ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။ အများစုက ပြန်ကြည့်ရင် တော့ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်း အဆင်မပြေနိုင်ဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရားဝင် အလုပ်သမား စေလွှတ်နိုင်သည့် လိုင်စင်ရအေဂျင်စီ ၅၀၀ ကျော်ရှိပြီး အများစု သည် လုပ်သားများအား ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ စင်္ကာပူ၊ ကိုရီးယားနှင့် ဂျပန်တို့ကို စေလွှတ်လျက်ရှိသည်။

လက်ရှိတွင် ဌာနဆိုင်ရာမှ ကန့်သတ်ထားသည့် အချက်များကြောင့် လုပ်သားစေလွှတ်ရေးမှာ များစွာသော အခက်အခဲများဖြင့် အေဂျင်စီများသာမက လုပ်သားများပါ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၇

ကြက်သွန်သိုလှောင်ရုံများတွင် ကြက်သွန်လက်ကျန် နည်းနေသည့်အတွက် အသစ်ထွက်ရှိလာသည့် မိုးကြက်သွန် များသည် ဈေးကောင်းရနေကြောင်း ကြက်သွန်ကုန်သည်များနှင့် တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

မြင်းခြံနှင့် ပခုက္ကူမြို့ရှိ သိုလှောင်ရုံများတွင် ကြက်သွန်လက်ကျန်သည် ပိဿာချိန် သိန်းဂဏန်းခန့်သာ ကျန်ရှိ တော့ကြောင်း ကြက်သွန်ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် အသစ်ပေါ်သည့် မိုးကြက်သွန်များသည် ဈေးကောင်းရနေပြီး ယခုလကုန်အထိ ဆက်လက် မြင့်တက် နိုင်သည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြက်သွန်ကုန်သည် ကိုဝင်းဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဈေးကတော့ တက်တယ်။ အဟောင်းလက်ကျန်လည်း သူ့ဟာနဲ့သူ ထိုက်သင့်သလောက်တော့ ရှိပါတယ် လေ။ ပုံမှန်တော့ ပြောလို့မရဘူး။ အဟောင်းလက်ကျန်နည်းလို့ မိုးကြက်သွန်က နောက် အသစ်ပေါ်တဲ့အချိန်ထိ ကောင်းတဲ့ သဘောပေါ့။ အဟောင်းလက်ကျန် များနေမယ်ဆိုရင် အသစ်ဈေးက မကောင်းနိုင်ဘူးလေ။ ဒီရက်ပိုင်း တွေတော့ အသစ်တွေက ၁၀၀ တက်၊ ၂၀၀ တက် တောက်လျှောက် တက်နေတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်များကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်း ကြက်သွန်ဈေးကွက်အတွင်း ဝယ်လက်အစုံမှ ဝယ်လိုအား ကောင်းနေခြင်းကြောင့် နယ်ဒေသအပြင် ရန်ကုန်ဈေးကွက်တွင်လည်း ကြက်သွန်ဈေး မြင့်တက်လျက် ရှိနေသည်။

ပြည်ပဝယ်လိုအားကောင်းသည့် အရည်အသွေး ပြည့်မှီသော ကြက်သွန်အနေဖြင့် ဈေးကောင်း ပိုရပြီး ပြည်တွင်း သုံး အရည်အသွေးရှိသည့် ကြက်သွန်နှင့် အညံ့စား ကြက်သွန်များသည်လည်း အရောင်းအဝယ်ကောင်းပြီး ဈေးမြင့်တက်လျက်ရှိသည်။

နယ်ဒေသတွင် ကြက်သွန် တစ်ပိဿာလျှင် ၃၀၀၀ ကျပ် အထက်တွင်ရှိနေပြီး ရန်ကုန်၌ တစ်ပိဿာ ၄၅၀၀ ကျပ် ရှိသည်။

အသစ်ထွက်သည့် မိုးကြက်သွန်များ ဈေးကောင်းသည့်အတွက် ယခုနှစ်တွင် ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများ အကျိုး အမြတ်ရှိသည်ဟု ပခုက္ကူမြို့နယ်မှ ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူ ဦးဇော်ဋ္ဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြက်သွန်များကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရှေ့နားက ပေါ်တဲ့သူတွေကတော့ သူ့ဟာနဲ့သူ အကျိုးအမြတ် မဆိုးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဈေးလေး ရလိုက် တော့လေ။ ဈေးက မဆိုးတော့ ၃ ပုံပုံ ၁ ပုံလောက်တော့ မြတ်မှာပေါ့။ ၁၀၀ ရင်းရင်တော့ ၄၀ လောက်၊ ၅၀ လောက် အဲဒီလောက် မြတ်တာပေါ့။ မိုးကြက်သွန်ကလည်း ဒီလကုန်လောက်ဆိုရင်ကို ဈေးက ကျတော့မှာပါ။ အခုရက်ပိုင်းလေးကျတော့ မိုးရွာထားတော့ အနာဝင်တာနဲ့ စောစိုက်တဲ့သူ ဖော်တာနဲ့ ဖော်တဲ့သူ နည်းသေးတာ ပေါ့နော်။ များလာရင် ဒီထက် ပြန်ကျမှာပါ။ နောက်တစ်ခါကျတော့လည်း မြစ်သားက ရေနစ်ထားတော့ မဖော်နိုင် ဘူးလေ အဲဒါ အဓိကပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပုံမှန်နှစ်များတွင် မိုးကြက်သွန် အသစ်ပေါ်ချိန်၌ ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလေ့ရှိကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ယခုနှစ်မှာ ကြက်သွန် အများဆုံး ထွက်ရှိရာ ဒေသဖြစ်သည့် မြစ်သားမြို့တွင် စိုက်ပျိုးထားသော ကြက်သွန်များ ရေနစ်မြှုပ်ခြင်းနှင့် ပြည်တွင်း ကြက်သွန်လက်ကျန် နည်းပါးခြင်းကြောင့် ဈေးကောင်းရနေခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၃

လက်ရှိ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းအရ လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်သည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ကောင်းမွန်ပြီး တိုးတက်မည့် နှစ်တစ်နှစ် ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ရန် ကြိုးစားနေပြီ ဖြစ်သည့်အပြင် လက်ရှိတွင်လည်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေ သည့် ရှမ်းမြောက်ဒေသရှိ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တချို့ကလည်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေး ရေးကို ဦးတည်လာနေကြခြင်းကြောင့် နယ်မြေတည်ငြိမ်လာမည့် အခြေအနေ ရောက်လာနိုင်လာကြောင်း ‌ထောက်ပြကြသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ လျော့နည်းမည့် အလားအလာ ရှိနေခြင်းကြောင့် စီးပွားရေး လုပ်ဆောင်ရာတွင် တိုးတက်ကောင်းမွန်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပို့ကုန်များကို တွေ့ရစဉ် (နောင်နောင်)

၎င်းက “၂၀၂၅ ကတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံအတွက် အမှောင်ထဲကနေ ရုန်းထွက်ပြီးတော့ ရောင်နီကို ရောက်တော့ မယ့် နှစ်တစ်ခုလို့ ကျနော် မြင်ပါတယ်။ အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်စေချင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆို ကျနော်တို့က ၃ နှစ် ကျော်လောက် အယူအဆ ကွဲလွဲတွေကြားထဲမှာ တိုင်းပြည်က တော်တော်ကြီးကို အနောက်ကို ရောက်သွားခဲ့ပြီး တော့ ကြိုးစားရုန်းကန်ခဲ့ရတယ်ပေါ့နော်။ အစိုးရအနေနဲ့လည်း ခက်ခဲသလို ပြည်သူတွေအတွက်လည်း အိပ်မက် ဆိုးကြီးတစ်ခုလို မက်ခဲ့ပြီးတော့ ဒီအိပ်မက်ကတော့ ၂၀၂၄ မှာပဲ အဆုံးသတ်ပြီးတော့ ၂၀၂၅ မှာ ကျနော်တို့က စိတ်သစ်လူသစ် နိုင်ငံသစ်ကိုပေါ့နော် ကျနော်တို့ အယူအဆ အသစ်တွေနဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တွေနဲ့ စီးပွားရေးတစ်ခု တိုးတက်ဖို့၊ တိုင်းပြည်တိုးတက်ဖို့ဆိုတာ အဓိကကတော့ တည်ငြိမ်အေးချမ်းဖို့ လိုတာပေါ့ နော်။ ကျနော်တို့ အယူအဆအတိုင်းပဲ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း အသီးသီးကလည်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်ကို ထုတ်လာခဲ့ပြီဆိုတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ တကယ့်ကို စိတ်သဘောထား မှန်မှန်နဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီး တော့ ပြည်ထောင်စုကနေ မခွဲထွက်ဘဲနဲ့ အားလုံးက တိုင်းရင်းသားတွေဆိုတဲ့ စိတ်ဓာတ်တစ်ခုနဲ့ ကျနော်တို့ ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင်တော့ လာမယ့် ၂၀၂၅ က အပြုသဘောဆောင်တဲ့ နှစ်ဖြစ်မှာပါ။ ရွေးကောက်ပွဲကလည်း ၂၀၂၅ မှာ လုပ်ဖို့ စီစဉ်နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲလည်း အောင်အောင်မြင်မြင်နဲ့ ကျင်းပနိုင်ပြီး တော့ ပြည်သူတကယ်လိုလားတဲ့ အစိုးရတရပ်ပေါ့နော် ပြည်သူက လိုလားထောက်ခံတဲ့ အစိုးရတရပ်ကို တပ်မတော်အနေနဲ့ ပြောင်းလဲဆောင်ရွက် ပေးနိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ တိုင်းပြည်က ကောင်းလာမယ်လို့ ယူဆတယ်” ဟု ပြောသည်။

သို့သော်လည်း ပြည်တွင်းပဋိပက္ခ၊ သဘာဝဘေးနှင့် အခြေခံကုန်စည် ရှားပါးမှုများကြောင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်သည် မြန်မာ့စီးပွားရေး မျှော်မှန်းချက်အနေဖြင့် အားရစရာမရှိကြောင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ စီးပွားရေးစောင့်ကြည့်ရေး အစီရင်ခံစာအရ လက်ရှိဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွင်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လအတွက် စီးပွားရေး ခန့်မှန်းချက်သည် အနုတ် ၁ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်ဟု ပြောထားသည်။

မြန်မာ့စီးပွားရေး ကောင်းမွန်လာရန် မဟာဗျူဟာမြောက် စဉ်းစားချက်များရှိဖို့ လိုအပ်သည်ဟု ဘဏ်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်ဈေးအတွင်း တစ်နေရာကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဒီက လုပ်ငန်းရှင်တွေကတော့ နိုင်ငံရေးအမြင်အရ ပြောတာ ပေါ့။ အမြင်ရှုထောင့် ကွာလို့ရှိရင် အဖြေက ကွာတာပဲလေ။ မဟာဗျူဟာမြောက် အဲဒါမျိုး ရှိစေချင်တာပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် တစ်ခုရှိတာက ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်တာတော့ မှန်တယ်။ သို့သော်လည်း ဒီနိုင်ငံကြီးက ဒီအတိုင်း ဆက်သွားလို့မှ မရတာ။ ထွက်ပေါက်တစ်ခု အနေနဲ့တော့ လက်ခံပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါကို မဟာဗျူဟာမြောက် စဉ်းစားနိုင်တဲ့ဟာမျိုး လိုတာပေါ့လေ။ အားလုံးနားလည်နိုင်ဖို့ လိုတာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင်လည်း မြန်မာ့စီးပွားရေးသည် တိုးတက်မှု မရှိသည့်အပြင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်း အားလုံးနီးပါးသည် ရပ်ဆိုင်းလုနီးပါး ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း၊ ပင်လယ်ရေကြောင်း ကုန်သွယ်ရေးတစ်ခုကိုသာ အဓိက အားထားနေရခြင်းကြောင့် ပို့ကုန်သွင်းကုန်လုပ်ငန်းတွင်လည်း ထင်သလောက် အရာမရောက်ခဲ့ပဲ ဖြစ်နေသည်။

သို့သော် ရွေးကောက်ပွဲကြောင့် နိုင်ငံရေး အခြေအနေ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာနိုင်သည်ဟု သုံးသပ်နေကြသည့် အတွက် တချို့သော နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ကဏ္ဍများတွင် တိုးတက်မှုရှိလာကြောင်း၊ အဓိကအားဖြင့် စက်သုံးဆီ၊ လျှပ်စစ်ကားနှင့် အထည်ချုပ်ကဏ္ဍတို့တွင် တိုးတက်လာကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၂

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ပြည်သူ ၁ သိန်းကျော်အတွက် အိန္ဒိယအစိုးရက ဆန်တန်ချိန် ၂၂၀၀ တန်ကို ထောက်ပံ့ လှူဒါန်းခဲ့ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အိန္ဒိယသံရုံးက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

မြန်မာပြည်သူ ၁၄၀,၀၀၀ ခန့်ကို အကျိုးပြုရန်အတွက် ကွန်တိန်နာ ၈၆ လုံးပါ သင်္ဘောဖြင့် ဆန်တန်ချိန် ၂၂၀၀ တန်ကို ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်က ရန်ကုန်ဆိပ်ကမ်းမှာ အိန္ဒိယသံအမတ်ကြီး Mr. Abhay Thakur က ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီးဝန်ကြီးချုပ် ဦးစိုးသိန်းကို လွှဲပြောင်း ပေးအပ်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခြင်း အခမ်းအနားကို မြန်မာနိုင်ငံ ကြက်ခြေနီအသင်းနှင့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများမှ တာဝန် ရှိသူများလည်း တက်ရောက်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်သော အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှာ ကုလားတန်မြစ်စီမံကိန်းနှင့် ထိုင်း-မြန်မာ-အိန္ဒိယ ကုန်သွယ်ရေးလမ်း စီမံကိန်းများကို ဖော်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

အလားတူ အိန္ဒိယ-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ပင်လယ်ရေကြောင်း ကုန်သွယ်ရေးလည်း လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၂

ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နောက်ကျနေသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအထက်ပိုင်းရှိ နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတွင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ဖော်ဆောင်ခြင်းဖြင့် နာဂဒေသအား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာအောင် လုပ်ဆောင်သင့်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

နာဂဒေသသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအနက် တမူထူးခြားသည့် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ရိုးရာ၊ နေထိုင်ပုံများ ရှိသည့်အတွက် ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖြင့် ဆွဲဆောင်၍ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် နိုင်ငံအတွက် ဝင်ငွေကို ဖော်ဆောင်၍ ရမည်ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း နာဂဒေသသည် ဝေးလံသည့်အပြင် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနှင့် လျှပ်စစ်မီးများ လိုအပ်ချက် ရှိသည့်အတွက် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းဖော်ဆောင်ရန် ခက်ခဲကြောင်း၊ သို့သော်လည်း နာဂဒေသတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု များ လုပ်ဆောင်မည့် သူများကို အထူးအခွင့်အရေးများပေး၍ အစိုးရက ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နာဂဒေသက ကျေးရွာတစ်ရွာကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “နာဂဒေသဆိုတာ မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ထူးခြားတဲ့ ဒေသတစ်ခုပေါ့နော်။ ဒီဒေသမှာ investment လုပ်မယ်ဆို ရင် ကျနော်တို့ အဓိက လုပ်လို့ရတဲ့ အပိုင်းကတော့ ကျနော်တို့ ခရီးသွားကဏ္ဍပေါ့နော်။ Travel & Tours တွေမှာ ဒီလူမျိုးတွေရဲ့ နေထိုင်မှုပုံစံ culture ပေါ့နော် သူတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ နေထိုင်မှုပုံစံက ကွဲပြားတဲ့ ပုံစံတစ်ခုမှာ ရှိပြီး တော့ ပြည်တွင်းမှာတင် မဟုတ်ဘဲနဲ့ ပြည်ပခရီးသွားတွေကိုပါ ဆွဲဆောင်နိုင်တဲ့ ဒေသတစ်ခု ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ Greenland အနေနဲ့ ဒီဒေသကို အသုံးပြုပြီးတော့ Travel & Tours တွေ စီစဉ်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး အတွက်လည်း ရနိုင်သလို နိုင်ငံအတွက်လည်း ဘတ်ဂျက်တွေ ရလာနိုင်တယ်။ ဒီနေရာမှာ တစ်ခု စဉ်းစားပေးရမှာ က နာဂဒေသက ဖွံ့ဖြိုးမှု နောက်ကျတဲ့ အထဲမှာပါတယ်။ သို့သော် ဒီဒေသက လက်ရှိ တည်ငြိမ်အေးချမ်းတဲ့ ဒေသ တစ်ခု ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ ခရီးသွားတွေ လာနိုင်အောင် စီစဉ်ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မလဲဆိုတဲ့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ရဲ့ စီစဉ်ဆောင်ရွက်မှုအပေါ်မှာ စောင့်ကြည့်ရမယ်။ အဲဒီအပေါ်မှာ investment တွေ ဝင်လာအောင် လုပ်ငန်းရှင်တွေကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံစိတ် ဖြစ်လာအောင်လို့ နာဂဒေသမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရင် ဘာတွေ ရမယ်ဆိုတာမျိုးကို ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့က ချပြဖို့လိုတယ်။ အဲဒီလို ချပြခြင်းအားဖြင့်တော့ နာဂဒေသ ဖွံ့ဖြိုး လာဖို့ ရှိတယ်”ဟု ပြောသည်။

နာဂဒေသ ဖွံ့ဖြိုးမှုနောက်ကျရသည့် တခြားအကြောင်းအရင်းမှာ နာဂဒေသသည် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ ဖြစ်သော်လည်း ဘတ်ဂျက်ခွဲဝေမှုတွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အောက်တွင် ရှိသည့်အတွက် လုံလောက်သည့် ဘတ်ဂျက် မရရှိခြင်းကြောင့်လည်း ပါသည်ဟု ထောက်ပြကြသည်။

ထို့နောက် ကျေးလက်ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးရေးအပိုင်းတွင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ အစိုးရအနေဖြင့် တိုက်ရိုက်စီမံခန့်ခွဲရာ၌  အကန့်အသတ် များစွာရှိနေကြောင်း၊ ဘတ်ဂျက်ခွဲဝေမှုတွင် ကောင်းမွန်သည့် မူဝါဒများ ချမှတ်ပေးနိုင်မှသာ နာဂဒေသ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်လိမ့်မည်ဟု နာဂအမျိုးသားပါတီ(NNP)ဥက္ကဋ္ဌ ဦးရှုမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နာဂဒေသက ကျေးရွာတစ်ရွာကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်း ၇ ခုကို ကြည့်လိုက်တဲ့အခါမှာ ဘတ်ဂျက်စီးဆင်းမှုကို ကြည့်ရင်တော့ ကျနော်တို့က ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ နာဂဒေသက စစ်ကိုင်းတိုင်းရဲ့ အောက်ကနေ သွားရတဲ့ပုံစံမျိုး ဖြစ်တာပေါ့နော်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ဇယား ၃ က ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသကို အခြေပြုတယ်။ အဲဒီမှာ ကြည့်လိုက်လို့ရှိရင် ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေးတွေကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ အစိုးရအနေနဲ့ တိုက်ရိုက် စီမံခန့်ခွဲတဲ့ အပိုင်းတွေမှာ အကန့်အသတ်တွေ အများကြီး ရှိနေတာပေါ့နော်။ အဲဒီလိုမျိုးဆိုတော့ ဒေသန္တရ အစိုးရတစ်ခုအနေနဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း ကို ဖြတ်ရတဲ့ အနေအထားမှာ ရှိတယ်။ ပြည်ထောင်စုအဆင့်ကို သွားတဲ့အခါမှာ လွှတ်တော်ကနေ တင်ပြရတာ ရှိတာပေါ့။ အဲဒီတော့ ဘတ်ဂျက် စီးဆင်းမှုမှာသော်လည်းကောင်း၊ အာဏာခွဲဝေမှု စနစ်ပေါ်မှာသော်လည်းကောင်း တချို့နေရာတွေမှာ အာဏာခွဲဝေမှု ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ အဲဒီဟာလေးတွေကို သင်ခန်းစာယူပြီးတော့ လုပ်ရမယ့် ဟာမျိုးတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီလို လုပ်ပေးနိုင်မှပဲ နာဂဒေသ ဖွံ့ဖြိုးမှုမူဝါဒတွေ ကောင်းကောင်းမွန် ချပြီးတော့ ဘတ်ဂျက်စီးဆင်းမှုကို လုပ်ပေးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်”ဟု ပြောသည်။

လမ်းပန်ဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲဖြစ်နေသော နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသအတွင်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အဆင်ပြေချောမွေ့စေရန် လေရှီးမြို့၊ လဟယ် မြို့နှင့် နန်းယွန်းမြို့များသို့ ရာသီမရွေး သွားလာနိုင်သည့် ကားလမ်း များ ဖောက်လုပ်ရန် လိုအပ်နေသည်။

နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ ၆ ခုအနက် ဖွံ့ဖြိုးမှု အနိမ့်ကျဆုံး ဒေသတစ်ခုဖြစ်ပြီး ဘဏ်စနစ်တွင် မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်ကိုသာ အားကိုးနေရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၁

လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခကြောင့် ၇ နှစ်ကျော်ကြာ ပိတ်ထားရသည့် စစ်ကိုင်းဒေသကြီး၊ နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ရဒေသရှိ ပန်ဆောင်-အိန္ဒိယ နယ်စပ်ဂိတ်ကို ဒီဇင်ဘာ ၁၅ ရက်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံက တရားဝင် ဖြတ်သန်းသွားလာ ခွင့် ပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း နာဂဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

ပန်ဆောင်-အိန္ဒိယ နယ်စပ်ဂိတ်အား အဖွင့်/အပိတ် မကြာခဏ ပြုလုပ်လေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် အိန္ဒိယ-မြန်မာ နယ်စပ်ဈေးပူးတွဲကော်မတီ၏ သဘောတူညီချက်ဖြင့် ဒီဇင်ဘာ ၁၅ ရက်တွင် ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်မည်ဖြစ်သည်။

နာဂလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့နှင့် ပန်ဆောင်နယ်စပ်ဂိတ်အနီးရှိ အိန္ဒိယစစ်တပ်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၇ ခုနှစ် ကတည်းကပင် ထိုနယ်စပ်ဂိတ်ကို ပိတ်ထားသည်မှာ ယနေ့အချိန်ထိဖြစ်ကြောင်း နာဂအမျိုးသားပါတီ (NNP) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးရှုမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “၁၅ ရက်နေ့ ဖွင့်မယ်တဲ့။ အဲဒီဂိတ်ကလေ ဖွင့်လိုက် ပိတ်လိုက်ပဲ အမြဲတမ်း ပုံမှန်ပဲ။ ဒါပေမယ့်လို့ ခဏပိတ် ထားတဲ့အချိန်မှာ ဖွင့်တော့မယ်လို့ ဖွင့်လိုက်ပိတ်လိုက် ဖြစ်ခဲ့တဲ့အချိန်မှာ အဲဒီမှာ နာဂလက်နက်ကိုင်တွေလည်း ရှိတဲ့အခါကျတော့ ဖွင့်ပါ့မယ် မကြာခင် ဖွင့်တော့မယ် လုပ်နေတဲ့အချိန်တုန်းက အခု နောက်ဆုံး ပိတ်ခဲ့တဲ့အချိန် ပေါ့နော် နာဂလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းနဲ့ အဲဒီနယ်စပ်ဂိတ်မှာ တာဝန်ကျနေတဲ့ အိန္ဒိယစစ်တပ်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ် ကြတယ်။ အဲဒီမှာ တော်တော်လေး အထိအခိုက် ရှိခဲ့တယ် အိန္ဒိယစစ်တပ်။ ရှိခဲ့တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ မဖွင့်တော့ တာ ဒီနေ့အချိန်ထိပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပန်ဆောင်နယ်စပ်ဈေးကို တွေ့ရစဉ်

ပန်ဆောင်နယ်စပ်ဂိတ်ကို ဖွင့်လှစ်တော့မည်၍ နာဂဒေသနှင့် အိန္ဒိယနယ်စပ်ရှိ ပြည်သူများသည် နယ်စပ်ဈေးရှိ ဆိုင်ခန်းများ၊ မြေနေရာများ၊ အဆောက်အအုံများကို ပြင်ဆင်မှုကာ ကုန်စည်များ ရောင်းချနိုင်ရန် လုပ်ဆောင်နေ ကြသည်။

အိန္ဒိယကုန်စည်ကို အဓိက မှီခိုနေရသည့် နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသရှိ နန်းယွန်းမြို့နယ်နှင့် ပန်ဆောင်မြို့ သည် ပန်ဆောင်နယ်စပ်ဂိတ်ကို ပိတ်ထားချိန်တွင် စားနပ်ရိက္ခာ ရှားပါးမှုများနှင့် ကုန်ဈေးနှုန်း အဆမတန် ကြီးမြင့်မှုများဖြင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

နယ်စပ်ဂိတ် ပိတ်ထားချိန်တွင် နန်းယွန်းနှင့် ပန်ဆောင်ဒေသခံများသည် ကချင်ပြည်နယ်၊ မြစ်ကြီးနားနှင့် တနိုင်မြို့ နယ်တို့မှ ကုန်စည်ကို အသုံးပြုခဲ့ရသော်လည်း လက်ရှိတွင် ထိုဒေသသည်လည်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေ၍ အခက်အခဲ ထပ်မံ ကြုံနေရကြောင်း သိရသည်။

ဒီဇင်ဘာ ၁၅ ရက်တွင် ပန်ဆောင်နယ်စပ်ဂိတ်ကို အိန္ဒိယက တရားဝင် ဖွင့်လှစ်ပေးမည်ဆိုပါက ဒေသခံများ၏ စားဝတ်နေရေး၊ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းနှင့် ကျန်းမာရေးကိစ္စများ အဆင်ပြေသွားမည် ဖြစ်သည်ဟု နာဂအမျိုးသားပါတီ(NNP)ဉက္ကဋ္ဌ ဦးရှုမောင်က ပြောသည်။

နာဂဒေသကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “နယ်စပ်တွေ ဖွင့်တယ်ဆိုတော့ ကျနော်တော့ ကြိုဆိုတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အဲဒီနယ်က နာဂဒေသ မှာ နန်းယွန်း၊ ပန်ဆောင်၊ နာဂ ပန်ဆောင်ဘက်ခြမ်း ကျနော်တို့ ဘာအားကိုးရလဲဆိုတော့ အဓိကကတော့ ကချင် ဘက်ကြော မြစ်ကြီးနား၊ တနိုင်း အဲဒီဘက်ကို အားကိုးရတယ်။ မြစ်ကြီးနား၊ တနိုင်းဘက်ကို အားပြုပြီးတော့ နန်းယွန်း၊ ပန်ဆောင်က ဆန်၊ ဆီ၊ ဆား အဓိကပေါ့။ ဒါပေမယ့် အခုလည်း မြစ်ကြီးနား၊ တနိုင်း၊ ရှင်ဗွေယန်ဘက် လည်း စစ်ပွဲတွေ ရှိတယ်။ နောက် ကုန်ပစ္စည်းတွေက တိုက်ပွဲတွေ ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး က မရှိဘူး။ မရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ အရင်ကထက် ပိုပြီးတော့ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတွေ ရှိတဲ့အခါကျတော့ လမ်းခရီး မသာဘူးပေါ့။ အဲဒီအတွက်ကြောင့်မို့ နာဂဒေသမှာ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုအပိုင်းမှာ တော်တော်လေးကို ခက်ခဲကြ တယ်။ ခက်ခဲတာထက် မရမက သယ်လာတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကလည်း အဲဒီနယ်မှာရောက်ရင် ကုန်ပစ္စည်းတွေက အဆမတန် ဈေးမြင့်တဲ့အခါကျတော့ ပြည်သူတွေက ဝင်‌ငွေမရှိတဲ့အချိန်မှာ ပိုပြီးတော့ မဝယ်နိုင် မခြမ်းနိုင် ဖြစ်လာတဲ့ အနေအထားမျိုးနဲ့ အဆမတန် ဈေးကြီးလာတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီအချိန်မှာ အိန္ဒိယဂိတ်ကလည်း ပိတ် ထားတဲ့အခါကျတော့ ပိုပြီးတော့ ကျပ်တည်းသွားစေတယ်ပေါ့နော်။ တကယ်လို့သာ ၁၅ ရက်နေ့မှာ ပြန်ဖွင့်မယ် ဆိုရင် အခြေခံစားသောက်ကုန်ပစ္စည်းတွေ၊ ဆန်၊ ဆီ၊ ဆားကိစ္စတွေ၊ နောက် ဆေးဝါးကုသရေးကိစ္စတွေ၊ နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ဆိုင်တဲ့ကိစ္စတွေ၊ ‌နောက် စားဝတ်နေ‌ရေးနဲ့ ဆိုင်တဲ့ကိစ္စတွေ တော်တော်များများအတွက်တော့ အိန္ဒိယက နီးလည်းနီးတယ်၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးလည်း သာတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ကုန်စည် ရောင်းဝယ် ဖောက်ကားမှု ရှိလာမယ့် အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဒေသအတွက် အများကြီး အကျိုးပြုနိုင်တယ်လို့ ကျနော်တော့ ယူဆတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ဖွင့်တဲ့အပေါ်မှာတော့ ကြိုဆိုတယ်ပေါ့နော်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသရှိ နန်းယွန်းနှင့် ပန်ဆောင်မြို့မှ ဒေသခံများသည် ဂျင်းနှင့် တခြားသော စားသောက်ကုန်များကို နယ်စပ်ဈေးတွင် ရောင်းချပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ နန်ပေါင်မြို့မှ လာရောက် ရောင်းချသည့် ဆန်၊ ဆီ၊ စက်သုံးဆီ စသည့် ကုန်စည်များကို ပြန်လည် ဝယ်ယူသည့်အတွက် နယ်စပ်ဂိတ် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်မည်ဆိုပါက ဒေသခံများ၏ စားဝတ်နေရေးအတွက် အ‌ထောက်အကူ ပြုလာမည် ဖြစ်သည်။

နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့ ဆက်သွယ်ထားသည့် နယ်စပ်ဂိတ်များမှာ နာဂလန်းနှင့် တိုက်ရိုက် ဆက်သွယ်ထားသည့် လဟယ်မြို့ရှိ လဟယ် - အိန္ဒိယ နယ်စပ်ဂိတ်၊ လေရှိး - ဆွန်ပရာ - မဏိပူရ် နယ်စပ်ဂိတ်၊ ပန်ဆောင်(နာဂ) - နန်ပေါင်(အိန္ဒိယ) နယ်စပ်ဂိတ် ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၀

မြန်မာ့ရွှေကို ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးကွက်တွင် စံချိန်စံညွှန်း ပြည့်မီစွာ ရောင်းချနိုင်ပါက မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး မြင့်တက် လာမည်ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ခေတ်အဆက်ဆက် မြန်မာ့ရွှေကို ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ရောင်းချနိုင်ရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း အကြောင်း အမျိုးမျိုးကြောင့် ယနေ့အချိန်ထိ မအောင်မြင်သေးသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင်လည်း ရန်ကုန် ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက ထပ်မံ၍ ရောင်းချနိုင်ရန်အတွက် ရွှေဓာတ်ခွဲခန်း ဖွင့်လှစ်ခြင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြု ISO လက်မှတ်များရရှိရန် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း ရွှေလုပ်ငန်း ရှင်များက ပြောသည်။

ပြည်တွင်းက ထွက်ရှိသည့် တွင်းထွက် တစ်မျိုးဖြစ်သော ရွှေကို နိုင်ငံတကာဈေးကွက်သို့ ရောင်းချမှု လုပ်ဆောင် နိုင်မည်ဆိုပါက မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး မြင့်တက်လာမည်ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ရွှေတုံးကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မြန်မာနိုင်ငံမှာ ထွက်တဲ့ရွှေတွေက ပြည်ပနိုင်ငံတွေမှာ ရောင်းချလို့ရအောင်လို့ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာဆိုရင် ဒါကြီးက ကြာပါပြီ။ သို့သော်လည်း အခု တဖန်ပြန်ပြီး ကြိုးစားတယ်ဆိုတော့ ကြိုးစားမှုကိုတော့ အသိအမှတ် ပြုပါ တယ်။ ရောင်းချခွင့် ရခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ကျနော်တို့ဆီမှာ ဝတ်သွားတဲ့ရွှေက နိုင်ငံခြားရောက်လို့ ပြန်ရောင်းလို့ရတယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့အတွက် ငွေဖော်ရ လွယ်တာပေါ့။  အဓိကကတော့ ကိုယ့်ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ တွင်းထွက်တစ်ခုပေါ့နော် ရွှေက ပြည်ပနိုင်ငံကို ပြန်ပြီးတော့ ရောင်းချလို့ရ မယ်၊ ပြည်ပနိုင်ငံတွေမှာ ပြန်ပြီးတော့ Trade လုပ်လို့ ရမယ်ဆိုရင် အများကြီး ကောင်းတာပေါ့။ ငွေကြေးဈေးကွက် လည်း မာလာနိုင်သလို ပြည်တွင်း ရွှေဈေးက ပြည်ပရွှေဈေးအတိုင်း ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်းကို အတက်အကျ ဖြစ်နေပေ မယ့် တကယ့်တကယ် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ တွေမှာ Trade လုပ်လို့ မရတာကနေ ရတဲ့အခြေအနေမျိုးဖြစ်အောင် ကြိုးစားတဲ့ ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းကို တော့ ကျနော်တို့ အသိအမှတ် ပြုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလိုမျိုးဆောင်ရွက်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်ကြီးကလည်း ဟိုး အရင် အစိုးရလက်ထက် ကတည်းကပဲပေါ့နော်။ အဆင်မပြေတာတွေ၊ မအောင်မြင်တာတွေကတော့ ဘာကြောင့် ဖြစ်နေသလဲဆိုတာ သူတို့သိမှာပေါ့။ အဲဒီမအောင်မြင်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ကျနော်တို့က ပြုပြင်ပြောင်းလဲ ပြီး ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင်တော့ ရွှေသာရောင်းခွင့် ရမယ်ဆိုလို့ရှိရင် မြန်မာကျပ်ငွေကလည်း တန်ဖိုးမြင့်လာနိုင်ပါ တယ်။ ပိုမာလာနိုင်ပါတယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ရွှေသည် လက်ဝတ်တန်ဆာအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ အနည်းငယ်သာ ရောင်းချနေပြီး လက်ရှိတွင် အမေရိကန်၊ အင်္ဂလန်၊ ဩစတေးလျ စသည့် နိုင်ငံများ၏ စတော့အိတ်ချိန်းတွင် အရည်အသွေး ပြည့်မီသည့် မြန်မာ့ရွှေ အတုံးအခဲများ ရောင်းချနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေနဲ့ဒေါ်လာကိုတွေ့ရစဉ် (ဓာတ်ပုံ-မော်ကွန်း)

၎င်းက “ကမ္ဘာ့စံချိန်မှီ ရွှေဖြစ်အောင်လို့ ၉ လေးလုံး ဒီက ထွက်နိုင်အောင် လုပ်နေတဲ့သဘောပါပဲ။ စံချိန်စံညွှန်း ချိန်ခွင်တွေ လုပ်နေတယ်ပေါ့။ စံချိန်စံညွှန်း ဓာတ်ခွဲခန်း စတင်တည်ဆောက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ဝတ် လက်စားတွေကတော့ ဒီကနေ ကျောက်စိမ်းတွေ၊ နီလာတွေ သွားတာက ဒါက တစ်မျိုးပေါ့။ ရွှေနဲ့သွားတာ၊ ကွပ်ပြီး သွားတာက တစ်မျိုး။ အဓိကကတော့ အတုံးအခဲကို ကီလိုပြား ခေါ်တာပေါ့။ တိုင်းပြည်ဝင်ငွေ တိုးလာတာပေါ့။ ကမ္ဘာ့ပေါက်ဈေးနဲ့ ပြည်တွင်းရွှေကို ရောင်းလို့ရတယ်ဆိုတော့ ရွှေတန်ဖိုး တက်လာတာပေါ့။ ဈေးကွက်လည်း ကျယ်ပြန့်လာတာပေါ့။ အရင်တုန်းကဆို ပြည်တွင်းဈေးကွက်ပဲရောင်းတာ။ အခု နိုင်ငံတကာဈေးကွက်ကို ရောင်းလို့ရသွားရင် အင်္ဂလန်ဈေးကွက် ရသွားရင်၊ အမေရိကန်ဈေးကွက်၊ ဂျပန်ဈေးကွက်၊ ဩစတေးလျဈေးကွက် အဲဒီလို ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွေမှာ စတော့အိတ်ချိန်းတွေမှာ သွားအရောင်းအဝယ်လုပ်လို့ ရသွားတာပေါ့” ဟု ပြော သည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာ့ရွှေကို နိုင်ငံတကာသို့ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရန်အတွက် အိတ်ချိန်းနှင့် ပို့ဆောင်ရေးကုမ္ပဏီ ၁၄ ခုဖြင့် ချိတ်ဆက်ထားကြောင်း၊ ထိုင်း၊ စင်္ကာပူ၊ တရုတ်၊ အမေရိကန်၊ အိန္ဒိယနှင့် ဥရောပနိုင်ငံများက စိတ်ဝင်စားမှု ရှိနေကြောင်း သိရသည်။