CNI Interview 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၂

နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသနှင့်တိုင်း ၆ ခုအနက် ဖွံ့ဖြိုးမှု အနိမ့်ကျဆုံးဒေသဖြစ်သည်။

နာဂဒေသသည် တောင်တန်းဒေသ ဖြစ်သောကြောင့် ပြည့်စုံမှုမရှိသည့်အပြင် ကျောင်းဆရာ/ဆရာမ မလုံ လောက်မှု၊ ကုန်စျေးနှုန်းကြီးမြင့်မှု၊ လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များ၏ အခွန်များ ကောက်ခံရမှု၊ ကုန်စည်စီးဆင်းမှု နှောင့်နှေးခြင်း စသည့် အခြေအနေများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ နာဂအမျိုးသားပါတီ (NNP)ဥက္ကဋ္ဌ ဦးရှုမောင်ကို CNI သတင်းဌာနက ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားသည်။

CNI သတင်းဌာန ။             ။  လက်ရှိ နာဂဒေသ အခြေအနေ‌က ဘယ်လိုရှိနေလဲ။

ဦးရှုမောင်           ။            ။ နာဂဒေသက လောလောဆယ်တော့ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ၊ တိုက်ပွဲ အနေအထား တွေတော့ ကျနော်တို့ ဒီလိုတော့ မရှိပါဘူး။ တိုက်ပွဲမရှိတဲ့ လောလောဆယ်တော့ ငြိမ်းချမ်းသေးတယ်လို့ ပြောလို့ရ တာပေါ့နော်၊ အဲလိုတော့ရှိတယ်။
သို့သော်ငြားလည်း ဘယ်နေ့၊ ဘယ်ချိန်မှာများ ကျနော်တို့ဆီ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်လာမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ တော့ ပြည်သူတွေကြားမှာ ရှိပါတယ်။ အဲလိုမျိုးရှိတယ်၊ နောက်ကျန်တဲ့ဟာတွေကတော့ ပုံမှန်လည်ပတ်နေတဲ့ နယ်မြေတစ်ခုပေါ့နော်၊ အဲလိုပြောလို့ရပါတယ်။

CNI သတင်းဌာန ။             ။  လက်ရှိ နာဂဒေသရဲ့ နိုင်ငံရေး အခြေအနေကရော ဘယ်လိုရှိနေလဲ။

ဦးရှုမောင်           ။            ။ နိုင်ငံရေးအနေနဲ့ကတော့ နိုင်ငံရေးဆိုတာ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ အတိုင်းပဲ ပြောရမှာပေါ့၊ နိုင်ငံရေးက တိုက်ပွဲဖြစ်နေတယ်ဆို‌တော့ နိုင်ငံရေးက တစ်တိုင်းတစ်ပြည်လုံးဖြစ်တော့ နိုင်ငံ‌ရေးက သေနေသလို ဖြစ်တာပေါ့ဗျာ။ စစ်ရေးစစ်ရာထဲမှာပဲ ဖြစ်နေတဲ့ အနေအထားမျိုးဆိုတော့ အဲဒီသဘောသဘာဝ ကျနော်တို့ဆီမှာလည်း သက်ရောက်တာပေါ့။

သို့သော်ငြားလည်း အခုက ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ် ဘာညာဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးတွေ ရှိလာတယ်၊ ရှိလာတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုမှာ ပြည်သူတွေကတော့  စိုးရိမ်ပူပန်မှုနဲ့ အမြဲတမ်း စိတ်ဆင်းရဲပြီး နေနေရတာထက်စာရင်တော့ နိုင်ငံရေးထွက်ပေါက် တစ်ခုအနေနဲ့ တိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေအနေတစ်ခုက ပိုပြီးတော့ ကောင်းတဲ့ လမ်းကြောင်းဘက် ကို ရောက်သွားနိုင်မလားဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်မျိုးနဲ့ စိတ်ဝင်စားတာမျိုးတွေရှိတယ်၊ စိတ်ဝင်စားတာမျိုးတွေ ရှိတယ်ဆိုတာ ထောက်ခံတယ်၊ ကန့်ကွက်တယ် ဆိုတာမျိုးကို ဆိုလိုတာမဟုတ်ဘူး၊ ပိုကောင်းတဲ့ အခင်းအကျင်း တစ်ခု ပိုကောင်းတဲ့ အခြေအနေတစ်ခု၊ ဒီဟာကြီးက ဘယ်တော့ပြီးဆုံးမလဲ၊ ပြီးဆုံးမဲ့ အရာတစ်ခုအတွက် လမ်းစ တစ်ခုများ ဖြစ်လာမလားဆိုတဲ့ သဘောထား အမြင်လေးတွေနဲ့ စဥ်းစားတွေးခေါ် နေကြတဲ့ နိုင်ငံရေးပုံစံမျိုးတော့ ရှိပါတယ်ဗျ။

နာဂအမျိုးသားပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးရှုမောင်ကို တွေ့ရစဉ်

CNI သတင်းဌာန ။             ။  နာဂဒေသမှာ ပညာရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ရော ဘယ်လိုတွေ လုပ်ဆောင်နေ ကြလဲ။

ဦးရှုမောင်           ။            ။ ပညာရေးကတော့ သူ့ဟာနဲ့သူ လည်ပတ်နေတဲ့ သဘောရှိပါတယ်၊ ပညာရေးဝန်ကြီး ဌာနကနေ လုပ်တယ်၊ မြို့နယ်၊ ခရိုင်၊ အဲဒီကနေ သူတို့ပညာရေး ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန အောက်မှာရှိတဲ့ စာသင် ကျောင်း အသီးသီးပေါ့နော်၊ ဒါတွေကတော့ ပုံမှန်လည်ပတ်တဲ့ အနေအထားပါပဲ အဲတာတွေကတော့ ဘာမှမရှိဘူး၊ ဒါပေမယ့်လည်း ခုနပြောသလို ဆရာ/ဆရာမ မလုံ‌လောက်မှု အဲဒါကတော့ ထုံးစံအတိုင်းပေါ့ဗျာ။

ရိုးရာအစဥ်အလာမပျက် နာဂတောင်တန်းက အမြဲတမ်း ပြည့်စုံမှုမရှိတဲ့ နယ်မြေတစ်ခုဆိုတော့ အဲတာကတော့ အခုချိန်မှာ တိုင်းပြည်ရဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ပိုပြီးတော့ ဆရာ/ဆရာမ မလုံလောက်မှု ပြဿနာတွေတော့ ဒါအမြဲတမ်း ရှိနေဆဲဖြစ်တယ်၊ အဲတာတော့ ရှိတယ်။ သို့သော်လည်း ပုံမှန်လည်ပတ်တဲ့ ပညာရေးအနေနဲ့တော့ သွားနေတာပေါ့လေ၊ အဲ့လိုတော့ရှိပါတယ်။

CNI သတင်းဌာန ။             ။  နာဂလက်နက်ကိုင်တွေ ပိုက်ဆံကောက်နေတဲ့ ကိစ္စတွေလည်း ကြားရတယ်၊ ဒါတွေ ကို‌ရော ဘယ်လိုဖြေရှင်းကြမလဲ။

ဦးရှုမောင်           ။            ။ လက်နက်ကိုင်ဆိုတာကတော့ ဘယ်လက်နက်ကိုင်ပဲဖြစ်ဖြစ် တိုင်းရင်းသားနာမည် ခေါင်းစဥ်တပ်ထားတဲ့ အဖွဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မတပ်ထားတဲ့ အဖွဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ် လက်နက်ကိုင်ပြီး‌တော့ ယုံကြည်ချက် တစ်ခု အတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်း မှန်သမျှတော့ ပိုက်ဆံကောက်မှာပဲ။ အဲဒါကို အကောက်ခွန်လို့ပဲ ပြောပြော ဆက်ကြေး ကောက်တယ်လို့ပဲပြောပြော ကြိုက်တဲ့ ခေါင်းစဥ်ပြော ဒါကတော့ကောက်မှာပဲ။

အဲတော့ အဲဒါကို မကောက်ပါနဲ့ ဆိုတဲ့ဟာကတော့ ပြည်သူတွေ ဘက်ကနေ၊ ပြောအားဆိုအား မရှိဘူးပေါ့နော်၊ ကောက်ပါ၊ မကောက်ပါနဲ့၊ မကောက်နဲ့လို့ ပြောပိုင်ခွင့် ရှိတာကတော့ ဒါသက်ဆိုင်ရာ အစိုးရဌာနတွေတော့ ပြောပိုင်ခွင့်ရှိတယ်ပေါ့လေ။ 
သို့သော်လည်း ဒါက မကောက်နဲ့၊ ကောက်ပါဆိုတဲ့ ဟာကိုကတော့ ဘယ်အစိုးရဌာနမှလည်း ပြောမယ်မထင်ဘူး။ သို့သော်လည်း တကယ်တမ်း မြေပြင်မှာ တကယ်‌ကောက်ခံတဲ့ အနေအထားမှာက ပြည်သူတွေ၊ အဲဒီကောက်ခံရ တဲ့  လုပ်ငန်းတွေ၊ ပြည်သူတွေ ပေးနိုင်ကမ်းနိုင်တဲ့ အဆင့်အတန်းလား၊ ဒါမှမဟုတ် အဲထက်ကို ကျော်လွန်ပြီးတော့ မနိုင်မနင်း ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ဖြစ်စေတဲ့ အတိုင်းအတာမျိုးနဲ့ ကောက်ခံနေကြသလား ဆိုတဲ့ဟာမျိုးတော့ ဒါကတော့ ချင့်ချိန်ရမှာပေါ့နော်၊ ချင့်ချိန်ရမှာဖြစ်တယ်။

တကယ်လို့များ မနိုင်မနင်းဖြစ်တဲ့ အနေအထားမျိုးနဲ့ ကောက်ခံတဲ့ အကောက်ခွန် နေရာမျိုး ဆိုရင်တော့ ကျနော် တို့က ဒါပြည်သူတွေကြားမှာ ထိုက်သင့်တဲ့ အခုနိုင်ငံရေးပါတီတွေပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ရိုးရာအဖွဲ့အစည်းတွေပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တခြား လူမှုအသင်းအဖွဲ့ အနေနဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းပြီးတော့ ဒါလေးတော့ ဒီလိုတော့ ခင်ဗျားတို့ မလုပ် သင့်ဘူး၊ လုပ်သင့်ပါတယ်ဆိုတဲ့အတိုင်း ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းပေးရတဲ့ အနေအထားမျိုး အဲလိုလည်း ရှိကြပါတယ်။ 

အဲလိုလည်း ရှိတယ်ဆိုရင်တော့ ဘယ်လက်နက်ကိုင် နယ်မြေမှာပဲ ဖြစ်ဖြစ် ပိုပြီးတော့ ပြည်သူတွေအတွက် အကျိုး ရှိတာပေါ့ဗျာ၊ အဲလိုလေးတွေ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းပြီးတော့ လုပ်ပေးတာ၊ ထိန်းကျောင်းပေးတာပေါ့ဗျာနော်၊ ဒါတွေ သူတို့ ကြိုက်သ‌လောက် ကောက်တာမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ သူတို့ကြိုက်သလောက် ကောက်တယ်ဆိုတဲ့ အနေအထား၊ မပေးရင် မရဘူးဆိုတဲ့ အနေအထား၊ ပြည်သူတွေက ရှာဖွေစားသောက်ရတဲ့အခါမှာ ကုန်စျေးနှုန်းမြင့်တဲ့ အနေ အထား မျိုးတွေကျတော့ ဒါကပြဿနာ ဖြစ်နိုင်တယ်ပေါ့နော်၊။

နယ်မြေ မငြိမ်းချမ်းမှုကိုလည်း စစ်ပွဲဖြစ်မှ မငြိမ်းချမ်းတာ မဟုတ်ဘဲနဲ့ တခြား လူမှုရေးပဋိပက္ခတွေကလည်း မငြိမ်းချမ်းမှုကို ဖြစ်စေတဲ့ အနေအထားမျိုးတွေလည်း မဖြစ်အောင် အားလုံးအဖွဲ့အစည်း အသီးသီးကနေပြီး ပေါင်းစပ် ညှိနှိုင်းထိန်းကျောင်းရတဲ့ သဘောတော့ ရှိပါတယ်ဗျ၊ ပြည်သူဆိုတာ ဘယ်သူ့ကိုမှ အခွန်မပေးချင်ဘူးဗျာ၊ ဒါရှင်းတယ်၊ မဖြစ်မနေပေးရတဲ့ အနေအထားတစ်ခုမှာ ပေးနိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးရှိတဲ့ အခွန်စည်းကမ်းလို ပုံစံမျိုး ဆိုရင်တော့ ဒါပြည်သူတွေက ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် နားလည်တယ်လေ၊ ဒါတော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းတွေ ရှိတယ်ဆို တာ တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းတွေ အကောက်ခွန် ကောက်တယ်ဆိုတာ ဒါကျနော်တို့ အားလုံး တစ်တိုင်း တစ်ပြည်လုံး သိပြီးသားပဲ၊ အဲသ‌ဘောတော့ ရှိတာပေါ့။

နာဂဒေသကို တွေ့ရစဉ်

CNI သတင်းဌာန ။             ။ နာဂဒေသမှာ လူစုဆောင်းတာတွေ ခံနေရတယ်ဆိုပြီး အသံတွေ ထွက်လာနေတယ်၊ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ရော ဘယ်လို အခြေအနေရှိပါသလဲ။

ဦးရှုမောင်           ။            ။ အဲဒါက ကျ‌နော်လည်း ကြားနေတယ်၊ ကြားနေတယ်ဆိုတာက လူက ဘယ်နေ့မှာ၊ ဘယ်နှစ်ယောက်ဆွဲသွားပြီ ဆိုပြီး‌တော့ ဖမ်းခံရတဲ့ ပုံစံမျိုး၊ အဲလိုမျိုး ကြားတယ်ပေါ့နော်၊ စစ်မှုထမ်းဖို့ ဖမ်းတာလား၊ တခြား ရည်ရွယ်ချက်တစ်ခုနဲ့ ဖမ်းတာလား၊ ဒါမှမဟုတ် အခြား ကိစ္စတစ်ခုကြောင့် ဖမ်းတာလား၊ ပြောချင်တာ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ တစ်ခုခုရှိလို့ ဖမ်းတာလား၊ သတင်းပေါက်ကြားတဲ့ အနေအထားမှာ သူတို့က လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဒီလူ က ဘာဖြစ်လို့၊ ဘာဖြစ်လို့ဆိုတဲ့ သံသယရှိတဲ့အတွက် ဖမ်းတာလား။ စစ်မှုထမ်းခိုင်းဖို့ ပြည်သူတွေကို မဖြစ်မနေ ဆိုတဲ့ပုံစံ တွေ့တဲ့လူကို ကောက်ဖမ်းတဲ့ ပုံစံမျိုးလားဆိုတာတော့ ကျနော်က အဲဒေသကို မရောက်သေးဘူး။

အဖမ်းခံနေရတယ်ဆိုတာကတော့ ကြားနေရတယ်၊ အဲတာကို သီးခြားအနေနဲ့ အတည်တော့ မပြုနိုင်သေးတဲ့ အတွက်ကြောင့် ဒါကိုတော့ ဟုတ်ပါတယ်၊ ဖမ်းပါတယ်၊ စစ်မှုထမ်းဖို့ လူတွေကို ဖမ်းပါတယ်လို့လည်း ကျနော် ကတော့ အဲလိုတော့ မပြောနိုင်ပါဘူးဗျ၊ ဖမ်းနေတာတော့ ကြားရတယ်။ လက်တွေ့တော့ ဘယ်သူကို ဖမ်းတယ် ဆိုတာတော့ မသိဘူး၊ ဖမ်းနေတယ်ဆိုတာတော့ အဲတာတော့ ဟုတ်တယ်၊ ဒါပေမယ့် အကြောင်းအရာက စစ်မှု ထမ်းခိုင်းဖို့ လူတွေကို ဖမ်းနေတဲ့ သ‌ဘောလား၊ အခြားကိစ္စတစ်ခုခုနဲ့ ဖမ်းခံရတာလားဆိုတာတော့ ကျနော်တို့ အတည်မပြု နိုင်သေးပါဘူး။

CNI သတင်းဌာန ။             ။ နာဂဒေသမှာ နယ်စပ်ဂိတ်တွေ ပြန်ဖွင့်ပြီလို့ ကြားတယ်၊ ဒါတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဘာတွေထူးခြားမှု ရှိလာနိုင်လဲ။

ဦးရှုမောင်           ။            ။ ကြိုဆိုတာပေါ့‌ဗျာ၊ နယ်စပ်ဂိတ်တွေ ဖွင့်တယ်ဆိုတာ ကောင်းတဲ့သတင်းပဲ၊ တရုတ် ပြည်မှာ ဖွင့်တာလည်း ကောင်းတဲ့သတင်းပဲ၊ နယ်စပ်ဂိတ်တွေ ဖွင့်တယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ကျနော်တို့ ပြည်မကနေ ကျနော်တို့ တိုင်းရင်းသား နယ်မြေတွေမှာ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုက အရမ်းကို နှောင့်နှေးနေ တာ၊ ကျ‌နော်တို့ နာဂဒေသဆိုရင် ဟုမ္မလင်းနဲ့ ခန္တီးကြား၊ ဟုမ္မလင်းနဲ့ မုံရွာကြား အဲဒီလမ်းတွေက အင်မတန် ခက်ခဲတယ်။ ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုကို မှာလိုက်ရင် အနည်းဆုံး ၆ လပဲ၊ ၆ လဆို ၆ လကြားမှာ ကျနော်တို့က ဘယ်လိုမှ ရှင်သန်ရပ်တည်လို့ အဆင်မပြေတဲ့အခါ ကျနော်တို့ အားကိုးစရာ ထွက်ပေါက်က အိန္ဒိယနိုင်ငံပဲဖြစ်တယ်။ 

အဲတော့ အိန္ဒိယအနေနဲ့ ဒါကိုလမ်းဖွင့်ပေးတယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့ဒါ အိန္ဒိယအစိုးရနဲ့ တွေ့တဲ့ချိန်မှာ ပြောကြဆိုကြ နဲ့ ပြောတာပေါ့နော်၊ အဲတော့ အဲဒီအကျိုး သက်ရောက်မှုလို့လည်း ယူဆပါတယ်။ ဖွင့်တယ်ဆိုတော့ သူတို့လည်း ကျေးဇူးတင်တယ်။
ဒါပေမယ့် တစ်ခုပဲရှိတာက လွတ်လပ်စွာ စီးဆင်းခွင့် ကားတွေ၊ ဆိုင်ကယ်တွေ လွတ်လွတ်လပ်လပ်နဲ့ လုံခြုံရေး ထိခိုက်မှု တအားမရှိဘဲနဲ့၊ လုံခြုံရေး ထိခိုက်မှုဆိုတာ သွားလာရေးမှာ အရမ်းကြီး ပိတ်ဆို့တာမျိုးတွေ၊ နှောင့်နှေး ကြန့်ကြာအောင် ဖျက်တာ အဲလိုမျိုးတွေ မဟုတ်ဘဲဗျာ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကို လည်ပတ် နိုင်ရင် ကျနော်တို့ နာဂဒေသက ပြည်မရဲ့ အခင်းအကျင်းအားဖြင့်၊ ပြည်မရဲ့ နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းကြောင့် လမ်းခရီး ကြန့်ကြာပြီဆို ဒီဘက်ကို အားကိုးတာထက်စာရင် အိန္ဒိယဘက်က ကျနော်တို့နဲ့ နာရီပေါင်း ဘယ်လောက်မှမရှိတဲ့ နယ်မြေ၊ ကျနော်တို့အတွက် အရေးပေါ်ထွက်ပေါက် အနေနဲ့ ဒါကတော့ ကောင်းပါတယ်၊ ကျနော်ကတော့ အဲလိုပဲ မြင်တယ်၊ ရေရှည်အကျိုးစီးပွားလည်း အများကြီးဖြစ်မှာပါ၊ အဲလိုပဲယူဆပါတယ်။ 

နာဂဒေသကို တွေ့ရစဉ်

CNI သတင်းဌာန ။             ။ နာဂဒေသက တခြားဒေသတွေထက် စာလို့ရှိရင် အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရင်ဆိုင် ရတဲ့ ဒေသတစ်ခုဖြစ်တယ်၊ ဒါကြောင့် ပြည်သူလူထုအတွက် ဦးရှုမောင်တို့ နာဂဒေသမှာရှိတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ အားလုံးက ဘယ်လိုမျိုး ဖြေရှင်းမလဲ၊ ဘယ်လိုမျိုး လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ ရည်ရွယ်ထားပါသလဲ။

ဦးရှုမောင်           ။            ။ ကျနော်တို့ကတော့ အခက်အခဲ ဘာရှိလဲဆိုတာ ကိုယ်တိုင်လည်း အဲမှာနေတဲ့ အခါကျတော့ ဥပမာဆိုရင် ကျနော်တို့ ဆန်စျေး၊ ဆီစျေး ကြီးနေတဲ့ကိစ္စ၊ အဓိက,ကတော့ ဆန်၊ ဆီ၊ ဆားပေါ့ဗျာ။
ဆီဆိုတဲ့အခါမှာ ဒီစားသုံး၊ ဟင်းချက်တဲ့ဆီကို ပြောချင်တာ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဓာတ်ဆီတို့၊ ဒီဇယ်တို့ ကိစ္စပေါ့နော်၊ နာဂ တောင်တန်းကို တစ်နေရာနဲ့တစ်နေရာ ဆက်သွယ်မယ်၊ မြို့ပေါ်မှာ သွားလာမယ်၊ ကုန်ပစ္စည်းသယ်မယ်၊ ဆန် သယ်မယ်၊ တောင်ယာသွားမယ်၊ အဲတာအကုန်လုံးက ဆိုင်ကယ်တို့၊ ကားတို့ သုံးရတာဖြစ်တယ်၊ နောက်ပြီးတော့ အခြားရွှေလုပ်ငန်း ကိစ္စတွေ၊ အခြားစီးပွားရေး ကိစ္စတွေ အကုန်လုံးက ဆန်နဲ့ဆီနဲ့ အဲတာတွေက ကုန်စျေးနှုန်း မတရား မြင့်တင်နေတယ်။

ဒါဥပမာ ပြောပြကြည့်တာပေါ့နော် ကုန်ပစ္စည်းနှစ်ခုက အဲလို အခက်အခဲတွေ ရှိနေတဲ့အချိန်မှာ ဒီဟာကို ကျနော် တို့က ဓာတ်ဆီတက်အောင် ဓာတ်ဆီကို ဘယ်လောက်နဲ့ပဲ ရောင်းရမယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့က သတ်မှတ်ပိုင်ခွင့် မရှိဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အစိုးရအနေနဲ့ ဒီလို ကုန်စျေးနှုန်းတွေ မြင့်တက်နေတဲ့ အနေအထား တစ်ခုကိုလည်း သူတို့အနေနဲ့ ဝင်ပါပြီးတော့ ထိန်းညှိပေးမယ်ဆိုရင်တော့ ပိုကောင်းတယ်၊ ကျနော်တို့ဘက်က‌တော့ အကြုံပြု ဆွေးနွေးတာပဲ ရှိမှာပါ။ 

ကျနော်တို့ ကိုယ်တိုင် ဒီဟာကို တောင်းဆို ညှိနှိုင်းပေးဖို့ဆိုတဲ့ အနေအထားမှာ ကျနော်တို့က အာဏာပိုင် မဟုတ် သေးတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ အဲလိုတော့ရှိတယ်၊ နောက် အခြားလူမှုရေးဆိုင်ရာ အခက်အခဲတွေရှိတယ်။ ဥပမာ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အခက်အခဲတွေရှိတယ်၊ ကျနော်တို့က ဘယ်လိုပံ့ပိုးပေးရမလဲ၊ ဘယ်လိုကူညီ‌‌ပေးရမလဲ၊ ဥပမာ အားဖြင့် ရွာတွေမှာ ဒုက္ခရောက်နေတယ်၊ ရွာတွေမှာ ရောဂါတစ်ခု ဖြစ်နေတယ်ဆိုရင် ဒါကို ကျန်းမာရေး ဌာနတွေ မှာ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းပြီးတော့ အဲမှာအဲမှာဖြစ်နေတယ်၊ ကျနော်တို့ကို ကူညီပါဦး ကျနော်တို့က ရွာတွေက လာပြော ရင် ကျနော်တို့က အဲတာ သတင်းကြားရင် အဲလိုပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းပြီးတော့ သတင်းပေးပြီးတော့ ဒါကို ကူညီပံ့ပိုးနိုင် အောင် အခွင့်အရေး ရအောင်ဆိုတဲ့ဟာမျိုး အဲလိုလုပ်ပေးတာမျိုး စာသင်ကျောင်းက ခုထိ ကျောင်းမဖွင့်သေးဘူး ဆိုလည်း ဒီကျောင်းကို ဘာကြောင့် မဖွင့်သေးတာလဲဆိုတာ ဒါက Check and balance လုပ်ပေးတဲ့ အနေအထား မျိုးနဲ့ပဲ ကျနော်တို့က ရပ်တည်နေရတဲ့ အနေအထားပါဗျ။ 

CNI Interview 
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၄

မြန်မာနိုင်ငံမှ နိုင်ငံရေးပါတီ ၁၁ ပါတီ၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်(EAO) ၆ ဖွဲ့၊ အမျိုးသားစည်းလုံး ညီညွတ်ရေး နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်ရေး ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (NSPNC) ဥက္ကဋ္ဌနှင့်အတွင်းရေးမှူး၊ ပြန်လည် သင့်မြတ်ရေး နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစင်တာ(CPR) တို့မှ ကိုယ်စားလှယ် ၂၀ ကျော်သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ဆိုင်ရာ လေ့လာရေးခရီးစဉ် သွားရောက်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်ဖက်ဒရယ်စနစ်ဆိုင်ရာ လေ့လာရေးခရီးစဉ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ တည်ဆောက်ရေးအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေခဲ့ကြောင်း ခရီးစဉ်မှာ ပါဝင်ခဲ့သူများက ပြောသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ အိန္ဒိယခရီးစဉ်မှာ ပါဝင်ခဲ့သူ NCA ထိုးထားသည့် ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက် ရေးပါတီ(ALP) ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်စောမြရာဇာလင်းကို CNI သတင်းဌာနက ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားသည်။

CNI သတင်းဌာန       ။             ။ ဆရာမတို့ အိန္ဒိယခရီးစဥ်မှာ အဓိက ဘယ်အပိုင်းတွေကို လေ့လာခဲ့ပါသလဲ။

ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း ။            ။ အဓိကအားဖြင့် ဆိုလို့ရှိရင် သမ္မတနဲ့ သမ္မတရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ၊ နောက်ပြီးလို့ရှိရင် Governor (အုပ်ချုပ်ရေးမှူး)ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ၊ ပြီးလို့ရှိရင် ပြည်နယ်တွေကို ဘယ်လိုဖွဲ့စည်းထားလဲဆိုတဲ့ အနေ အထား တွေပေါ့။

ပြီးလို့ရှိရင် ကော်မရှင် Finance Commission (ဘဏ္ဍာရေးကော်မရှင်) ကိုလည်း လေ့လာခဲ့ရတယ်။ နောက် ကျေးရွာ၊ ရပ်ကွက်အုပ်ချုပ်ရေး စနစ်တွေကိုလည်း ကျမတို့က လေ့လာဖြစ်ခဲ့တယ်။ နောက်တစ်ခုက ဆိုလို့ရှိရင် minority (လူနည်းစု) တွေရဲ့ အခွင့်အရေးတွေပေါ့လေ၊ ဥပမာ ဘာသာဗေဒနဲ့ဆိုင်တဲ့ ဘာသာစကားနဲ့ ပတ်သက် ပြီး‌တော့မှ minority တွေ၊ လူမျိုးစုတွေရဲ့ အကြောင်းတွေကိုလည်း လေ့လာခဲ့ရတယ်။  

CNI သတင်းဌာန       ။             ။ ဒါဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ တည်ဆောက်မယ့် ဖက်ဒရယ်စနစ်အတွက် အိန္ဒိယ ကနေပြီးတော့ ဘယ်အပိုင်းတွေ၊ ဘယ်စနစ်တွေကို ယူသင့်လဲ။ 

ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း ။            ။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လေ့လာသင့်တယ်ဆိုတဲ့ အပိုင်းတွေကတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံကို ထူထောင်ခဲ့တဲ့ အနေအထားတွေကို အတုယူသင့်တယ်။ ‌နောက်ပြီးလို့ရှိရင် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ မီဇိုရမ်တို့ ဆိုလို့ရှိရင် လည်း ခွဲထွက်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြတာပဲ။

အခု လက်ရှိ အနေအထားမှာ ဆိုလို့ရှိရင် မီဇိုရမ်တို့၊ တခြားပြည်နယ်တို့ အများကြီးရှိတယ်၊ နာဂလန်တို့၊ အဲလို ပြည်နယ်တွေက အခုချိန်မှာဆိုရင် ခွဲမထွက်တော့ဘူး။ သူတို့က ပြည်ထောင်စု အတွင်းမှာကို ရှိနေကြတယ်။ 
ပြည်ထောင်စုရဲ့ အခြေအနေကို သူတို့က ဖွဲ့စည်းပုံကို ကြည့်တဲ့အခါမှာလည်းပဲ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ခွဲထွက်ခွင့် မရှိသော ပြည်ထောင်စု၊ အဲလိုပုံစံနဲ့ သူတို့ဖွဲ့စည်းပုံမှာ ရေးထားတာ တွေ့ရတယ်။ အဓိက ခွဲထွက်ခွင့်မရှိသော ပြည်ထောင်စုတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ဘယ်လိုကြိုးပမ်းခဲ့လဲ ဆိုတာကတော့ အရေးအကြီးဆုံးဖြစ်တယ်လို့ ဖြေကြားချင်ပါတယ်၊ တော်တော်အရေးကြီးတယ်။ 

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ဖက်ဒရယ်စနစ်ဆိုင်ရာ သွားရောက်လေ့လာကြသူများကို တွေ့ရစဉ် (ဓာတ်ပုံ- ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း/ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်)

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဆိုလို့ရှိရင် လူမျိုးပေါင်း ၂၀၀ ကျော် ရှိကြတယ်၊ ၂၂ ဘာသာကို ရုံးသုံးဘာသာစကားအဖြစ် တရားဝင်၊ အစိုးရက တရားဝင် ဘာသာအဖြစ် ပြဋ္ဌာန်း ထားတယ်။ 

ပြီးလို့ရှိရင် ကိုယ်ကြိုက်နှစ်သက်ရာ ဘာသာစကားကို မိခင်ဘာသာစကားကို အဓိကပြောခွင့် ရှိတယ်။ နောက်ပြီး လို့ရှိရင် ဟိန္နူဘာသာစကားကို သူတို့ပြောခွင့်ရှိတယ်၊ နောက်  အင်္ဂလိပ်စကားပြောချင်လား၊  ဥရောပစကားကို ပြောချင်လား၊ ဥရောပဘာသာရပ်တွေကို လေ့လာချင်လား စသည်အားဖြင့် ကျောင်းမှာဆိုလို့ရှိရင်လည်း သင်ယူ ပိုင်ခွင့်ကို လောလောလတ်လတ် ခွင့်ပြုထားတာတွေကို တွေ့ရတယ်။

CNI သတင်းဌာန       ။             ။ အိန္ဒိယက ဘယ်လိုအုပ်ချုပ်ကြသလဲ၊ ဘယ်လိုအာဏာခွဲဝေမှုတွေ ပြဋ္ဌာန်းကျင့် သုံးကြလဲ။

ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း ။            ။ အာဏာခွဲဝေမှုဆိုတဲ့အခါမှာ သမ္မတက သမ္မတရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို သီးခြား ဖော်ပြ ထားတာရှိတယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် Governor (အုပ်ချုပ်ရေးမှူး) နဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာရှိနေတဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ပေါ့ တစ်နည်း အားဖြင့်ဆို Chief Minister သူတို့တွေရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုတွေ အပေါ်မှာ Governor (အုပ်ချုပ်ရေးမှူး) က ထိန်းချုပ်မှု တွေ၊ ထိန်းချုပ်မှု စနစ်တွေကိုလည်း အိန္ဒိယဖွဲ့စည်းပုံမှာ ပြဋ္ဌာန်းထားတာ ရှိတယ်။

ပြည်နယ်တစ်ခုမှာ ဆိုလို့ရှိရင် Chief Minister (ဝန်ကြီးချုပ်) ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် Governor (အုပ်ချုပ်ရေးမှူး) ဆိုတာ ခန့်ထားတာရှိတယ်။ ဒီ Governor (အုပ်ချုပ်ရေးမှူး) ရဲ့ အနေအထားကိုလည်း မြန်မာနိုင်ငံအတွက် သုံးသင့်၏၊ မသုံးသင့်၏၊ ဖြစ်သင့်၏၊ မဖြစ်သင့်၏ပေါ့လေ၊ အဲတာတွေကို အသေအချာ စဥ်းစားဖို့လိုသေးတယ်။

ပြီးလို့ရှိရင် သူတို့မှာကျတော့ ရပ်ရွာအုပ်ချုပ်ရေး အထိကိုက ဒီမိုကရေစီ အရမ်းရှိတယ်။ ဒီမိုကရေစီ တော်တော့်ကို ရှိတာကို တွေ့ရတယ်။ ဆိုတော့ လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေက အားလုံးရှိနေတဲ့ အပေါ်မှာ လုပ်ပိုင်ခွင့် ရှိတယ်ဆိုလို့ရှိရင် ခွဲထွက်စရာလိုလား။ လုပ်ပိုင်ခွင့်ဆိုတာ၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်မျိုးကို လိုချင်လို့ပဲ ဒီတိုက်ပွဲ ဝင်ကြတာ မဟုတ်ဘူးလားဆိုတဲ့ စဥ်းစားချက်တွေကလည်း အများကြီးဖြစ်ပါတယ်။ 

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ဖက်ဒရယ်စနစ်ဆိုင်ရာ သွားရောက်လေ့လာကြသူများကို တွေ့ရစဉ် (ဓာတ်ပုံ- ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း/ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်)

နောက်တစ်ခုက ကျမတို့ အထူးသတိပြုဖို့ လိုတာကတော့ ဒီလောက်ကျယ်ပြန့်တဲ့ နိုင်ငံကြီး လူပေါင်း၊ သန်းပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော်ရှိတဲ့ လူပေါင်းစုံ နေထိုင်ကြတယ်၊ ပြီးလို့ရှိရင် ဘာသာပေါင်းစုံပဲ။ အဲလိုနိုင်ငံကြီးတွေက လူတွေကို မခွဲထွက်ရအောင်ထိ ပြုပြင်ပြီးတော့မှ ဒီတိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အရည်အချင်းက အင်မတန်မှ ကြီးမားတယ်။ 

တစ်ခုတော့ သူတို့မှာ ပြဿနာရှိသေးတာ ရှိတယ်၊ အဲတာက ဘာလဲဆိုလို့ရှိရင် လွတ်လပ်ရေး ရခါစမှာ ဆိုလို့ရှိရင် မွတ်စလင်တွေနဲ့ အများကြီး သူတို့တွေနဲ့ စကားပြောခဲ့ရတာရှိတယ်။ အဲလို မွတ်စလင်တွေနဲ့ အများကြီး စကား ပြောခဲ့ရတဲ့အချိန်မှာ ဒီတိုင်းဆိုလို့ရှိရင်တော့ ထားလို့တော့ မသင့်တော်ဘူးဆိုတဲ့ စဥ်းစားချက်တွေ သူတို့မှာလည်း အိန္ဒိယဘက်က လူတွေမှာလည်း ထားလို့မသင့်တော်တော့ဘူး၊ ဒီလူတွေကို သူတို့စဥ်းစားချက် ထွက်လာသလိုပဲ ပါကစ္စတန်လို့ ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ကြိုးပမ်းမယ့် လူတွေမှာလည်းပဲ အိန္ဒိယက ခွဲထွက်မယ်ဆိုတဲ့ စဥ်းစာချက်တွေ အများကြီးရှိလာခဲ့တယ်။

အများအားဖြင့်ဆိုရင် ပြောရမယ်ဆိုလို့ရှိရင် မူစလင်၊ ဟိန္ဒူစတန်တွေပေါ့။ အဲလို တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက် မငြိမ်သက် တာတွေ၊ အမြင်မတူတာတွေ ဖြစ်လာကြတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ ပါကစ္စတန်ကို ခွဲထွက်ခွင့် ပြုလိုက်တယ် သူတို့က၊ ပါကစ္စတန် ခွဲထွက်သွားတယ်၊ အဲဒီမှာ ပါကစ္စတန်မှာလည်းပဲ အရှေ့ပါကစ္စတန်နဲ့ အနောက်ပါကစ္စတန်ဆိုတာ ပြန်ဖြစ်သွားတယ်။

အဓိက ဘာလဲဆိုလို့ရှိရင် ထိန်းလို့ မနိုင်တော့နိုင်တဲ့ အနေအထား၊ ထိန်းလို့မနိုင်တော့နိုင်တဲ့ အနေအထားမှာ ဘာသာလည်းမတူ၊ အယူဝါဒလည်းမတူ ပဋိပက္ခအရမ်းများတယ် ဆိုလို့ရှိရင် ခွဲထွက်ခွင့် ပြုလိုက်တယ်ဆိုတာ တစ်ချက်ကိုတော့ မှတ်သားခဲ့ရတာရှိတယ်။ 

CNI သတင်းဌာန       ။             ။ အိန္ဒိယက လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေကို ဘယ်လိုမြင်ထားတယ်လို့ ဆရာမ နားလည်ထားပါသလဲ။

ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း ။             ။  အိန္ဒိယက မြင်ထားတဲ့  ပုံစံကတော့ မြန်မာနိုင်ငံကိုတော့ အိမ်နီးချင်းကောင်း နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် သူတို့သတ်မှတ်တာ ရှိတယ်။ နောက်ပြီးလို့ရှိရင် ဒီနိုင်ငံက မကွဲမကွာဘဲနဲ့ တိုင်းပြည်၊ ပြည်ထောင်စု တစ်ခုအတွင်းမှာ အခုလက်တွေ့မှာ ရှိနေကြတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေပေါ့။

အားလုံးကို အတူတကွ နေနိုင်တဲ့ အနေအထား တစ်ခုခုကို အိန္ဒိယပုံစံမျိုး သူတို့တွေက မြင်လိုတဲ့ ဆန္ဒ၊ တိုင်းပြည် တစ်ပြည်ကို မကွဲမကွာစေချင်ဘူးပေါ့။ အဲလိုဆိုတဲ့ မြင်လိုတဲ့ဆန္ဒကို အရိပ်အမြွက်ကို မြင်တွေ့ရတယ်။ 

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ဖက်ဒရယ်စနစ်ဆိုင်ရာ သွားရောက်လေ့လာကြသူများကို တွေ့ရစဉ် (ဓာတ်ပုံ- ပြည်သူ့ပါတီ/ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်)

CNI သတင်းဌာန       ။            ။ အိန္ဒိယခရီးစဥ်က မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဘယ်လိုအကျိုး သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်လဲ။ 

ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း ။            ။ အဓိက-က ဖွဲ့စည်းပုံ ပြင်ဆင်ရေးပေါ့၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အဆက်ဆက်က မြန်မာ နိုင်ငံကို အုပ်စိုးခဲ့ကြတဲ့ အဆက်ဆက်သော အကြီးအကဲများက စဥ်းစားသင့်တာက မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယကြား၊ ကမ္ဘာကြီးမှာ လူအင်အား အများဆုံးသော နိုင်ငံကြီး ၂ ခုရဲ့ အကြားမှာ မြန်မာနိုင်ငံက တည်ရှိနေ တယ်။ 

တရုတ်နိုင်ငံမှာလည်း မကွဲမကွာဘဲ တိုင်းပြည်ကို တည်ဆောက်နိုင်သလို အိန္ဒိယမှာလည်း မကွဲမကွာဘဲ တည်‌ဆောက်နိုင်တယ်။ စစ်ရေး ပဋိပက္ခတွေကိုလည်း အတတ်နိုင်ဆုံး ထိန်းထားနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စဥ်းစားချက်မျိုး ကို ကျမတို့ရဲ့ အကြီးအကဲတွေ အရင်ကလည်း မြင်သင့်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

အခုကတော့ အိန္ဒိယခရီးစဥ်ကို ကျမတို့ကို လွှတ်တယ်ဆိုတာက လက်ရှိတိုင်းပြည်မှာ အာဏာအကြီးဆုံးဖြစ်နေတဲ့၊ အာဏာရှိနေတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေက အိန္ဒိယ ဖွဲ့စည်းပုံကိုတော့ မလွဲမသေ လေ့လာသင့်တယ်လို့ လက်ခံပုံ ပေါ် တယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ကျမတို့ကို အိန္ဒိယခရီးစဥ်ကို လွှတ်တယ်လို့ ကျမတို့က နားလည်တယ်။ 

အိန္ဒိယရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုရဲ့ အနေအထားကို သိတဲ့အခါမှာ စိတ်ရှည်ခြင်း၊ သည်းခံခြင်းတွေနဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံကို တည် ဆောက်ခဲ့ကြတယ်။ ပြောမယ်ဆိုလို့ရင် မဟာရာဇာ အများကြီးရှိခဲ့တဲ့ တိုင်းပြည်ဖြစ်တယ်။ မဟာရာဇာ ပေါင်းများ စွာ ရာဇာဆိုတာ ရာဇာစိတ်ပဲ၊ ရာဇာဆိုတာ ကိုယ့်တိုင်းပြည်ကို ဘုရင်အဖြစ်နဲ့ အုပ်ချုပ်ချင်တဲ့ စိတ်တွေက တော် တော် များခဲ့ကြတယ်။

ဒါပေမယ့် အဲဒီ မဟာရာဇာတွေကို တစ်တိုင်းပြည်ထဲမှာ ဝင်ပြီးတော့မှ အတူတကွ နေနိုင်လာအောင် သူတို့တွေကို ဆွေးနွေးခဲ့တာကို ကြည့်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် အဲဒါက တကယ့်ကို ဖက်ဒရယ်ဖြစ်အောင်ကို လုပ်ပေးခဲ့နိုင်လို့ပဲ အိန္ဒိယ ဆိုတာ ဖြစ်ပေါ်လာတာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာမျိုးကို ကျမတို့က သုံးသပ်လို့ရတယ်။ အိန္ဒိယကို တည်ဆောက်ဖို့အတွက် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြတာကလည်း ကြိုးပမ်းခဲ့တဲ့ အချိန်မှာလည်းပဲတဲ့ သူတို့တွေက ပြောပြတာက အာသောကမင်းကြီးရဲ့ ထုံးကိုနှလုံးမူခဲ့ပါတယ် ဆိုပြီးတော့မှ ပြောပြတယ်။ 

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ဖက်ဒရယ်စနစ်ဆိုင်ရာ သွားရောက်လေ့လာကြသူများကို တွေ့ရစဉ် (ဓာတ်ပုံ- ပြည်သူ့ပါတီ/ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်)

CNI သတင်းဌာန        ။             ။ နောက်ဆုံးမေးလိုပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ ဖက်ဒရယ် စနစ်ကို လေ့လာခဲ့ရတဲ့ အတွေ့အကြုံအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်မယ်ဆိုရင် ဘယ်လို စနစ်တွေကို ယူသင့်တယ်လို့ မြင်ပါသလဲ။ 

ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း ။            ။ နံပါတ် ၁ ကတော့ နိုင်ငံကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲတော့မယ် ဆိုတဲ့စိတ်က အဓိက ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတိုင်းပြည်ကို ပြုပြင်ရမယ်၊ တိုက်ပွဲနဲ့ကြီးပဲ ဆက်စပ်နေလို့ မသင့်တော်တော့ဘူးဆိုတဲ့ စိတ်ကို အားလုံးက ပြုပြင်ကြရမှာ ဖြစ်တယ်၊ အားလုံးဆိုသည်မှာ တစ်ဖက်တည်းကို ပြောလိုခြင်းမဟုတ်ပါ။ တိုက်ပွဲထဲမှာ ပါနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်များအားလုံးက အသေအချာ စဥ်းစားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

အကယ်၍ အားလုံး မပါနိုင်ငြားသော်လည်းပဲ ပါနိုင်သောသူများနဲ့ ပြည်ထောင်စုထဲက မကွဲမကွာ နေချင်သော သူများနဲ့ သေချာတိုင်ပင်မှုကြီးကို ပြုပြီးတော့မှ ဒီဖွဲ့စည်းပုံ၊ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံကို ဘယ်လို ပြုပြင်ပြောင်းလဲ သင့်သလဲဆိုတာကို အဓိက စဥ်းစားချက် အနေနဲ့ စဥ်းစားဖို့ လိုအပ်တယ်။

ပြီးလို့ရှိရင် တိုက်ပွဲ သံသရာထဲကထွက်၊ လွတ်မြောက်ဖို့အတွက် ဆိုလို့ရှိရင် ဒီတိုင်းပြည်ဟာ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ တည်ဆောက်ခြင်းဟာ အကောင်းဆုံးပဲဆိုတဲ့ သန္နိဋ္ဌာန်ချဖို့လိုတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

CNI Local News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၈

မြန်မာ့အရေးတွင် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများဖြစ်သည့် တရုတ်၊ အိန္ဒိယနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သည် ယခင်ထက် ပိုမို ဆောင်ရွက်လာကြသည်။

တရုတ်သည် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီး အရပ်သား အစိုးရသစ်တစ်ရပ် ပေါ်ထွန်းရေးအတွက် နစကနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ အကြိမ်ကြိမ် ပြုလုပ်လျက်ရှိသည်။

ထို့အတူ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်ကလည်း တရုတ်နိုင်ငံ၊ ကူမင်းမြို့တွင် ပြုလုပ်သည့် မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နှင့် သီးသန့်တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ကို ကူညီရန် ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။

ထိုအခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်ပြီး NCA ထိုးထားသည့် ပအိုဝ်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ချုပ် (PNLO-NCA/S) မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာကို CNI သတင်းဌာနမှ မေးမြန်းထားသည်။

 ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၆ ရက်နေ့က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တရုတ်ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့အတူ တွေ့ရစဉ်

CNI သတင်းဌာန      ။            ။ နစကဥက္ကဋ္ဌ တရုတ်ခရီးစဉ်ကနေ ပြန်လာပြီးနောက်မှာ နိုင်ငံရေးအပြင် တခြား စစ်ရေး၊ စီးပွားရေး ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားနိုင်ဖွယ်ရှိသလဲ။

ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာ ။             ။ အများကြီးတော့လည်း မျှော်လင့်လို့မရဘူး။ ကျနော်ထင်တာတော့ နိုင်ငံရေးနဲ့ စစ်ရေးပြဿနာက အရင် ရှင်းရမယ့်ကိစ္စနဲ့ တူပါတယ်။ စစ်ဘောင်ကို ချုံ့ချင်ရင်တော့ နိုင်ငံရေးဘောင်ကို ချဲ့ပေးရမယ့်သဘော ရှိပါတယ်။

အကယ်၍ တရုတ်ဘက်က တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးတို့၊ နိုင်ငံရေးဘောင်ကို ချဲ့ဖို့တို့ ပါလာတယ်ဆိုရင်တော့ စစ်ဘောင် ကို ကျုံ့ဖို့အတွက် နည်းနာရှာရမယ့်သဘော ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဟာကို ဒီနှစ်မကုန်ခင် စစ်ဘောင် ဘယ်လိုချုံ့မလဲ၊ ပဋိပက္ခ ဘယ်လိုလျှော့မလဲဆိုတာကို နှစ်မကုန်ခင်နဲ့ လာမယ့် ၆ လ အကုန်မှာတော့ အရွေ့တစ်ခု ကြီးကြီးမားမား ရှိမယ်လို့ မျှော်လင့်တယ်။ စစ်ရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးမှာလည်း အရွေ့များနိုင်တယ်လို့ ယူဆတယ်။ စီးပွားရေးတို့၊ ဘာတို့ တော့ သိပ်ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ဖြစ်ဦးမှာမဟုတ်ပါဘူး။

CNI သတင်းဌာန      ။            ။ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ နစကတို့ တရုတ်မှာ ကျင်းပတဲ့ မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ အစည်းအဝေးမှာ တွေ့ခဲ့တယ်။ အဲဒီမှာ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဘက်က ငြိမ်းချမ်းရေးကို ပြုစုပျိုးထောင်ဖို့ စေတနာနဲ့ ကမ်းလှမ်းခဲ့တယ်လို့လည်း ပြောထားတယ်။ ဆိုတော့ ဒီအအခင်းအကျင်းက ဘာတွေဖြစ်လာနိုင်မလဲ။ 

ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာ ။             ။ ထိုင်းကတော့ နှစ်ဆန်းမှာကတည်းက အခုလက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့အဖေ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင် ကိုယ်တိုင်က ဗမာပြည်က သက်ဆိုင်တဲ့လူတွေကို ခေါ်တွေ့ဖူးတာ မှတ်မိပါလိမ့် မယ်။ ဒါတစ်ခု။ 

နောက်တစ်ခုက လာအိုက အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ ဗမာပြည်ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဖိုရမ် တစ်ခု ခေါ်ဖို့ ကြိုးစားသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် မဖြစ်လိုက်ဘူး။ အခြေအနေရော မပေးတာနဲ့ မဖြစ်လိုက်တဲ့ အပေါ်မှာ အင်ဒိုနီးရှားက အောက်တိုဘာလထဲမှာ ဖိုရမ်တစ်ခုခေါ်ပါတယ်။ 

ဗမာပြည်နဲ့ပတ်သက်ပြီး သက်ဆိုင်တဲ့ သူတွေခေါ်တဲ့အချိန်မှာ NUG တို့ တခြားအဖွဲ့အစည်းတွေ သွားတာတွေ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စစ်ကောင်စီ ဘက်ကတော့ ကိုယ်စားလှယ်လွှတ်တာ မတွေ့ရဘူး။ အဲဒီမှာလည်းပဲ ဆုံချက်က ပျောက်သွားပြီးတော့ ဘာမှ ရလဒ်မထွက်ဘူး။ ထို့အတူပဲ နိုဝင်ဘာလဆန်းမှာ ၅၊ ၆၊ ၇၊ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့က တစ်လလောက် စောင့်ကြည့်ပြီးတော့ ထိုင်းမှာဆောင်ရွက်မယ့် ဗမာပြည်ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲက အခြေအနေကောင်းတယ်။ လူစုံတယ်ဆိုရင်တော့ နောက်နှစ်မှာ ပဋိပက္ခတွေ လျော့ပြီးတော့ ဆွေးနွေးပွဲတွေ တရားဝင် ဖြစ်လာမယ်လို့ ယူဆရတာပေါ့။ ဒါကြောင့် ထိုင်းပွဲကို စောင့်ကြည့်ရမယ်လို့ ကျနော် အဲဒီလိုပြောချင်ပါ တယ်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၆ ရက်နေ့က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် တွေ့ဆုံစဉ်

CNI သတင်းဌာန      ။            ။ ဗိုလ်မှူးကြီးတို့အမြင်မှာရော လက်ရှိ ဖြူးထိုင်းပါတီ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်တို့ အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ NUG တို့အပေါ်မှာ ဘယ်လောက်အထိ သက်ရောက်မှု ရှိမယ်လို့ သုံးသပ်မိထားလဲ။

ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာ ။             ။ သက်ရောက်မှုကတော့ ဗမာပြည်ရဲ့ ပဋိပက္ခက သူတို့ကို တိုက်ရိုက် လာပြီး တော့ ရိုက်ခတ်တာပေါ့။ အိမ်နီးနားချင်းလည်းဖြစ်တယ်။ ဗမာပြည်က အကြောင်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ရောက်လာတဲ့ လူတွေကိုလည်း လက်ခံထားရတယ်။ အဓိကဖြစ်တဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း မြဝတီလမ်းကြောင်း ဆိုလည်း လုံးဝပိတ်နေပြီ။ 

ဆိုတော့ အခက်အခဲနဲ့ ရုန်းနေရတော့ ဒီပြည်တွင်းရေးပဋိပက္ခကြောင့် ထိုင်းက အများဆုံးခံစားရတဲ့ တိုင်းပြည် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထိုင်းအနေနဲ့ ဒီပဋိပက္ခကို နည်းနာရှာပြီးတော့ ရှင်းပေးဖို့ ကြိုးစားတာက ထိုင်းဘက်က မှန်ပါတယ်။ 

ဒါကြောင့် ထိုင်းက လုပ်ဆောင်တဲ့နေရာမှာ နေပြည်တော်ဘက်က ဘယ်လောက် လိုက်လျောမလဲဆိုတာလေးပဲ စောင့်ကြည့်ဖို့လိုမယ်။ နောက် အဲဒီကြားမှာ ထိုင်းနဲ့တရုတ်က ပူးပေါင်းပြီးတော့ နောက်လာမယ့် မလေးရှားက နောက်နှစ်မှာ အာဆီယံအကြီးအကဲဖြစ်မှာကို။ မလေးရှားကလည်း သူ့ရဲ့ weight ကို သုံးပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် မယ်ဆိုရင် မလေးရှားရော၊ ထိုင်းရော၊ တရုတ်ရောကြား တတိယအင်အားစုအနေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် မယ်ဆိုရင် တော့ ကျနော်တို့ တွေ့ဆုံပွဲက ဖြစ်သွားနိုင်ခြေရှိတယ်လို့ မှန်းရတာပဲ။

မြန်မာတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

CNI သတင်းဌာန      ။            ။ တရုတ်ဘက်ကလည်း နစကအတွက် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ရေးကို ထောက်ပံ့ ကူညီမှုတွေ လုပ်ဆောင်ပေးမယ်လို့လည်း သိရတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ငြိမ်းချမ်းရေးကိုလည်း တရုတ်က အားပေးတာ မျိုးတွေ တွေ့ရတော့ တရုတ်ကနေ ဦးဆောင်မယ့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမယ့် အနေအထားနဲ့ ထိုင်းကနေ လုပ်မယ့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုမှာ ဘယ်ဟာက အရင်ဆုံး အ‌ကောင်အထည် ဖော်နိုင်မယ်လို့ သုံးသပ်မိလဲ။

ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာ ။             ။ လောလောဆယ်တော့ ထိုင်းက အရင်လုပ်နေပြီလေ။ ထိုင်းက plan ချထားတာ ၃ လလောက်ရှိပြီ ဆိုတော့ ထိုင်းက အရင်လုပ်နေပြီ။ တရုတ်က ထိုင်းကိုပဲ လိုက်ပြီးတော့ ပံ့ပိုးရမယ်နဲ့တူပါတယ်။ 

ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တရုတ်ရဲ့ ပံ့ပိုးမှုက မြောက်ပိုင်းအဖွဲ့တွေကိုပဲ လွှမ်းခြုံပြီးတော့ တောင်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ မွန်တို့၊ KNU တို့၊ KNPP တို့၊ တခြားလက်နက်ကိုင်ပေါ့ ချင်း အပါအဝင်ပေါ့လေ ဒီလက်နက်ကိုင်နဲ့ ပတ်သက်လို့ တရုတ်က သိပ်အာရုံထားတာ မတွေ့ရဘူး။ 

မြောက်ပိုင်းအဖွဲ့တွေမှာပဲ တရုတ်က အာရုံထားတော့ တခြမ်းပဲတော့ ငြိမ်းလို့မရဘူး။ ပဋိပက္ခက လုပ်မယ်ဆိုရင် တစ်ပြည်လုံးလွှမ်းခြုံတဲ့ ပဋိပက္ခ လျော့နည်းရေး မူကိုချရမယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ တစ်ပြည်လုံးလွှမ်းခြုံနိုင်ဖို့က ထိုင်းမှာ ဒီဇင်ဘာမှာ ကျင်းပမယ့် တွေ့ဆုံပွဲက လုပ်ဆောင်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်တယ်။ 

CNI သတင်းဌာန      ။             ။ ထိုင်းကလုပ်မယ့် တွေ့ဆုံပွဲမှာရော တစ်ဖက် အင်အားစုတွေ အနေနဲ့ လာနိုင်ခြေ ရှိပါ့မလား။ ဘယ်လိုမျိုး သုံးသပ်မိလဲ။

ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာ ။               ။ အဓိကကတော့ နေပြည်တော်က ကိုယ်စားလှယ် လွှတ်/မလွှတ်ပေါ့။ တစ်ဖက် က လူတွေပါရင် နေပြည်တော်က မလာတော့ဘူးလေ။ နေပြည်တော်က သွားတဲ့အခါကြ နယူးဒေလီမှာ နေပြည်တော်က လူလွှတ်တယ်။

ဒါပေမယ့် တစ်ဖက် အင်အားစု အတိုက်အခံတွေက မလာပြန်ဘူး။ အင်ဒိုနီးရှားမှာတော့ အတိုက်အခံတွေ သွား တယ်။ နေပြည်တော်က မသွားဘူး။ အဲဒီလိုတွေဖြစ်တာပေါ့။ ဒါကြောင့် နေပြည်တော်လည်း လာအောင် တစ်ဖက် အင်အားစုတွေလည်း ပါနိုင်အောင် ဘယ်လိုစီစဉ်မလဲဆိုတာတော့ အလွတ်သဘောတော့ အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ညှိရမယ့် သဘောတော့ ရှိပါတယ်။

CNI Interview 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၅

၁၉၄၈ ခုနှစ်က လွတ်လပ်ရေးရပြီး မကြာခင်မှာပဲ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည့် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခသည် နှစ် ၇၀ ကျော်လာသည့်တိုင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ အရှိန်ကောင်းနေဆဲဖြစ်သည်။ အလားတူ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများလည်း ဖြစ်ပွား နေပြသည်။

ထို့ကြောင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို ကျင့်သုံးပြီး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကို ထူထောင်ရန် အားလုံးက ကြိုးပမ်းနေကြသည်။ သို့သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှာ ဖြစ်ပွားနေသော လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနှင့်နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများကို ဖြေရှင်း နိုင်ရေးအတွက် ဖက်ဒရယ်စနစ်က ဘာကြောင့် အကောင်းဆုံးဟု မှတ်ယူရသလဲဆိုကာ မေးခွန်းထုတ်သူများလည်း ရှိနေပြန်သည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ CNI သတင်းဌာနက ပြည်သူ့ပါတီ(PP)မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကိုကိုကြီးကို ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားသည်။

၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လက မိုင်ဂျာယန်ညီလာခံ တက်ရောက်ခဲ့သူများကို တွေ့ရစဉ်

CNI သတင်းဌာန ။             ။ မြန်မာပြည် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခနဲ့ နိုင်ငံရေး ပဋိပက္ခ ဖြစ်ရခြင်းရဲ့ ဇစ်မြစ်က ဘာဖြစ်မလဲ။

ဦးကိုကိုကြီး        ။            ။ အခြေခံကတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အကျပ်အတည်းပေါ့၊ ဒီဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့ လွှတ်တော်သက်တမ်း ၂ ကြိမ် ကျင့်သုံးပြီးတဲ့နောက်မှာ လိုအပ်ချက်တွေ၊ အားနည်း ချက်တွေလည်း အများကြီးကျနော်တို့ တွေ့ခဲ့တယ်။ 
အဲ့တော့ ပြုပြင်ဖို့ ကြိုးစားရင်းနဲ့ နောက်ဆုံး ဒီအခြေအနေ ရောက်လာတယ်။ ဆိုတော့ အခြေခံပြဿနာကတော့ ဒီမိုကရေစီရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ် ပြဿနာပေါ့နော်။ ဒါကတော့ အဓိကနိုင်ငံရေး ပြဿနာလို့ မြင်ပါတယ်။

CNI သတင်းဌာန ။             ။ ဒါဆိုရင် ဒီဇစ်မြစ်ကို ဘယ်လိုချုပ်ငြိမ်းအောင် လုပ်လို့ရမလဲ၊ ဖွဲ့စည်းပုံ ပြင်လိုက် တာနဲ့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနဲ့ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခတွေက ချုပ်ငြိမ်းသွားနိုင်လား။

ဦးကိုကိုကြီး        ။             ။ အဓိကကတော့ ကျနော်တို့က ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အကြောင်းပြောရင် ကျနော် တို့ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက အိန္ဒိယနိုင်ငံကနေ ပြန်လာတဲ့ခါမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့ ကျနော်တို့နဲ့က လွတ်လပ်ရေးက မရှေး မနှောင်းဘဲ ရခဲ့တာ။ သို့သော်လည်းပဲ အိန္ဒိယမှာက လွတ်လပ်ရေး ရပြီးကတည်းက ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ခုချိန်ထိ လိုအပ်တာတွေကို ပြုပြင်၊ ပြင်ဆင်ပြီးတော့ သွားခဲ့တာ။ အဲတော့ ကျနော်တို့ကတော့ ၃ ခုရှိသွားပြီပေါ့၊ ဖွဲ့စည်းပုံတွေက ပျက်ပျက်သွားတာ။ အဲတော့ အဓိကကတော့ ဖွဲ့စည်းပုံက စရေးဆွဲကတည်းက အခြေခံကောင်းတွေ ရှိဖို့လိုတာပေါ့။ ပြီးရင်အဲဒီမှာ လိုအပ်တာလေးတွေကို ပြင်ဆင်ညှိနှိုင်းပြီးတော့ ဒီလိုပဲ သွားကြရတာလို့ မြင်ပါတယ်။ အဲတော့ ခုအခြေအနေကတော့ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခ မြင့်နေတဲ့အခါကျတော့ လက်ရှိအခြေအနေမှာ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်း ပွင့်လာဖို့ကိုပဲ အဓိကထားပြီးတော့ ကျနော်တို့ ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ အိန္ဒိယမှာ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ဖက်ဒရယ်စနစ် လေ့လာရေးသွားစဉ်

CNI သတင်းဌာန ။             ။ အကယ်၍ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပြင်ရမယ်ဆိုရင် ဘယ်ပုဒ်မတွေကို အရင်ဆုံး ပြင်သင့်လဲ၊ ဘယ်ပုဒ်မတွေက ပဋိပက္ခမှုတွေကို တွန်းပို့နေတယ်လို့ မြင်ပါသလဲ။

ဦးကိုကိုကြီး        ။             ။ အခုကတော့ တော်တော်ရှုပ်ထွေးသွားပြီ၊ အဲတော့ ဒါကြောင့်မို့လို့ ခုလောလောဆယ် မှာ အကြီးစား ပြင်ဆင်မှုတွေ၊ ရေရှည်လုပ်ရမယ့် ကိစ္စတွေကတော့ ဆက်လုပ်ရမှာပေါ့။ အဲတော့ ခုလောလော ဆယ်မှာ ကျနော်တို့ တိုင်းရင်းသား တန်းတူညီမျှရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အာဏာခွဲဝေခြင်းနဲ့ နောက် ဘဏ္ဍရေးခွဲဝေ ခြင်း‌ပေါ့၊ သယံဇာတ အကျိုးအမြတ် ခွဲဝေတာတွေ အဲတာတွေကို ကျနော်တို့ ပြင်ဖို့လိုတယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ ဒီမိုကရေစီဆိုင်ရာ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံ အုပ်ချုပ်‌ရေးမှူးတွေ ပေါ်လာဖို့၊ နောက်တစ်ခါ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ဖက်ဒရယ်အတွက် ကျင့်သုံးဖို့အတွက် Check and balance အားကောင်းမှု လိုအပ်တဲ့အချက်တွေ ပေါ့။  ဥပမာအားဖြင့် ကျနော်တို့က ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က သီးခြားလွတ်လပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းဖြစ်ဖို့၊ နောက်တစ်ခါ ဒီတရားရေးစနစ်က သီးခြားလွတ်လပ်တဲ့ တရားစီရင်ရေး ဖြစ်ဖို့အစရှိတဲ့ နောက်တစ်ခါ အကျင့်ပျက်ခြစားမှု လျှော့ချဖို့။ ဒါမျိုးတွေကို ကျနော်တို့ အဓိကလုပ်ရမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

CNI သတင်းဌာန ။             ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို ကျင့်သုံးတာနဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခနဲ့ နိုင်ငံရေး ပဋိပက္ခတွေက ဖြေရှင်းနိုင်မယ်လို့ ပြောနေကြတယ်၊ ဆိုတော့ ဦးကိုကိုကြီး ဘယ်လိုမြင်လဲ။

ဦးကိုကိုကြီး        ။              ။ ဖက်ဒရယ်စနစ်က မဖြစ်မနေ‌ကို ဆောင်ရွက်ရမဲ့ကိစ္စ၊ သို့သော် စစ်ရေးပဋိပက္ခမှာ ကျတော့ နိုင်ငံရေးကြောင့် ဖြစ်တာတွေပါသလို စစ်နဲ့ဆက်စပ်တဲ့ စီးပွားရေးတွေ ပါလာတယ်၊ အကျိုးစီးပွားကိစ္စ တွေလည်း ပါလာတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျနော်တို့ အခြေခံ နိုင်ငံရေးပြဿနာကို ဖြေရှင်းမှုနဲ့အတူ စီးပွားရေး ဆက်စပ်နေတဲ့ ကိစ္စတွေပေါ့နော်။ အဲတာတွေကိုပါ ကျနော်တို့က ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ လိုတယ်လို့မြင်ပါတယ်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တရုတ်ဝန်ကြီးချုပ်ကို တွေ့ရစဉ်

CNI သတင်းဌာန ။               ။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဖက်ဒရယ်စနစ်က အကောင်းဆုံးလို့ ပြောနေကြတယ်။ ဘာကြောင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်က အကောင်းဆုံးလို့ ထင်ရတာလဲ။ ဦးကိုကိုကြီးရော ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ။

ဦးကိုကိုကြီး        ။               ။ အဓိကက ကျနော်တို့ဒါ ပင်လုံစာချုပ်ပါ အချက်အလက်တွေ၊ ကတိကဝတ်တွေကို အကောင်အထည် မဖော်နိုင်တာကနေ စပြီးတော့ လွတ်လပ်ရေး ရပြီးကတည်းက တောက်လျှောက်ပေါ့နော် ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဒါကြောင့် တစ်ခုကတော့ နိုင်ငံရေးအရ၊ ဝါဒရေးရာပြဿနာ၊ အဲအချိန်တုန်းကတော့ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့ လက်နက်ကိုင်လှုပ်ရှားမှုက အကြီးဆုံးပေါ့။ အဲတော့ နောက်ပိုင်းမှာတော့ တိုင်းရင်း သား တန်းတူညီမျှရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ်နဲ့ အကြောင်းပြုတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့တွေ ပေါ်လာတယ်။ အခု ၂၀၂၁ မှာကတော့ ဒီမိုကရေစီ ဆက်စပ်တဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေ ပေါ်လာတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျနော် တို့က ဒီမိုကရေစီရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ်‌ရေးပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ပေါ့နော်။ အဲတော့ နိုင်ငံရေးပြဿနာတွေရဲ့ အခြေခံ အချက်ကလည်း ပြည်သူတွေ ကြားထဲမှာ စားဝတ်နေရေး ပြဿနာပေါ့နော်၊ အဲတော့ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေး ပြဿနာကို မဖြည့်ဆည်းနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် လူထုကြားထဲမှာ မကျေနပ်မှုတွေ၊ နိုင်ငံရေး အကြောင်းပြုပြီး ဖြစ်ပေါ်လာတာတွေ အားလုံး ပေါင်းစုံသွားတာလို့ မြင်ပါတယ်။

CNI သတင်းဌာန ။              ။ တချို့ဆိုရင် ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတွေ ဖြစ်ပြီးတော့ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွေ ဘာကြောင့် ဖြစ်နေရတာလဲ။ ဥပမာ အီသီယိုးပီးယားမှာ ဆိုရင်လည်း အီသီယိုးပီးယား အစိုးရနဲ့ တီဂရေး ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦးတို့ကြားမှာ ပြည်တွင်းစစ်တွေ ပြန်ဖြစ်နေတာတွေရှိတယ်၊ အိန္ဒိယမှာဆိုရင်လည်း ခွဲထွက်ရေးဝါဒီတွေ ရှိနေတာတွေ တွေ့ရတယ်။ ဒါတွေက ဘာကြောင့်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဦးကိုကိုကြီး        ။               ။ တစ်ခုကတော့ နိုင်ငံရေးအရ မဖြေရှင်းနိုင်ရင် သူကစစ်ရေးဘက်ကို ရောက်သွား တာပေါ့၊ အဲတော့ ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျနော်တို့က နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းတဲ့ အလေ့ အကျင့် အားကောင်းလာရင် အိန္ဒိယဆိုရင်လည်း ကျနော်တို့ သွားလေ့လာခဲ့ရသလောက် ဆိုလို့ရှိရင် မျိုးနွယ်စု ပေါင်း ၂၀၀၀ လောက် တရားဝင် ရုံးသုံးဘာသာစကား ၂၂ ခု။ ပြီးတော့ ဇာတ်စနစ်ရဲ့ ပြဿနာတွေ ဆင်းရဲ၊ ချမ်းသာ ကွာဟမှုရှိတာတွေ အများကြီး ဖြစ်ပေမယ့်လို့ နှိုင်းယှဥ်မှုအရ ပြောရရင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ အင်မတန်နည်းပါ တယ်။ အဲတာက ဘာလဲဆိုတော့ အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တွေပေါ့ နိုင်ငံရေး institution တွေ အားကောင်းတဲ့ သဘောပေါ့။ အဲတော့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံမှာကတော့ ၁၉၆၂ အာဏာသိမ်းပြီးကထဲက နိုင်ငံရေး institution‌ တွေက အကုန်လုံး ပျက်စီးသွားတယ်။ အဲတော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဒါ ၈၈၈၈ ပြီးမှ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ပြန်ပေါ်ပေါက်လာတယ် ဆိုပေမယ့်လို့ အခြေမကျသေးဘူး။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျနော်တို့က စစ်ရေးလွှမ်းမိုးမှု အားကောင်းနေသမျှ ကာလပတ်လုံး နိုင်ငံရေးက နိမ့်နေမှာပဲ။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံရေးဘောင် ပြန်ချဲ့မှ စစ်ရေး‌ဘောင်ကို ပြန်ပြီးတော့ ကျဥ်းနိုင်မယ်၊ ချုံ့နိုင်မယ်လို့ ကျနော်တို့က တော့ အဲလိုမြင်ပါတယ်။

NCA လက်မှတ်ထိုးခြင်း ၈ နှစ်ပြည့် အခမ်းအနားမှာ ခေါင်းဆောင်များကိုတွေ့ရစဉ်

CNI သတင်းဌာန ။              ။ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ကွန်မြူနစ်ဝါဒနဲ့ တစ်ပြည်ထောင်စု စနစ်ကို ကျင့်သုံး တဲ့ နိုင်ငံတွေ ချမ်းသာနေကြတယ်၊ တည်ငြိမ်နေကြတာတွေရှိတယ်။ ဥပမာ- တရုတ်တို့၊ ရုရှားတို့လိုမျိုးပေါ့။ ဒါက ဘာကြောင့်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဦးကိုကိုကြီး       ။               ။ တစ်ခုကတော့ Timing(အချိန်ကိုက်)နဲ့ဆိုင်တယ်ဗျ။ အဲတော့ အဓိက-က ခေါင်း ဆောင်တွေရဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရား၊ ဥာဏ်အမြော်အမြင်နဲ့ ဆိုင်တယ်။ အဲတော့ ဘေးနားမှာ အိမ်နီးချင်း တရုတ်နိုင်ငံ ဆိုလည်း ကျနော်တို့သွားခဲ့တယ်၊ တစ်ပါတီပဲ၊ တစ်ပါတီပဲဆိုပေမယ့် သူ့မှာဟိုဟာပေါ့ အုပ်စုကွဲလေးတွေ အများ ကြီးရှိတယ်။နောက်တစ်ခါ ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင် မဟုတ်တဲ့ သီးခြား အစုအဖွဲ့တွေလည်း ရှိတယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ ဘာလဲ ဆိုတော့ သူက ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လမ်းကြောင်းပေါ်ကို တွန်းတင်နိုင်ခဲ့တယ်။ အဲတော့ အရင်ဆုံးကတော့ သူက နိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်မှုရှိတယ်၊ ပြီးလို့ရှိရင် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု လမ်းကြောင်းပေါ်ကို ခေါင်းဆောင်တွေက အမြော်အမြင် ရှိရှိနဲ့ တွန်းတင်နိုင်ခဲ့တယ်။ အဲဒါက သတိပြုရမယ်လို့ မြင်တယ်။ ပြောရရင်တော့ အုံကြွပေါက်ကွဲမှုတွေ ဖြစ်ကာမှ အဲဒီ ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ ကြိုးစားတဲ့အခါမှာ သိပ်နောက်ကျသွား တယ်။ အဲတော့ တရုတ်ခေါင်းဆောင်တွေက စျေးကွက်စီးပွားရေးကို သွားရတော့မယ်၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်ရတော့မယ်၊ နဂိုစပြီးကျင့်သုံးတဲ့ ဘုံလယ်ယာစနစ်တွေ မအောင်မြင်ဘူး၊ အဲတော့ ပုဂ္ဂလိက ပိုင်ဆိုင်မှု လယ်ယာစနစ်တွေကို ပြောင်းမယ်ဆိုတာတွေက တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင်တွေက ပြောရရင်တော့ လူထုမပေါက်ကွဲခင်မှာ သူက ကြိုပြီးတော့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု လုပ်နိုင်ခဲ့တာတွေရှိတယ်။
ဒါတောင်မှ ကျနော်တို့ လူထုဆန္ဒ၊ ကျောင်းသားတွေ ဆန္ဒပြမှုတွေ ဘာတွေဖြစ်ခဲ့သေးတယ်။ သို့သော် တစ်ဖက်က တော့ စိတ်မချမ်းမြေ့စရာတွေ၊ နှိမ်နင်းတာတွေ ရှိခဲ့တယ်ဆိုပေမယ့် အဲတော့ ယေဘုယျ ပြောရရင်တော့  ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အမြော်အမြင် ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့ ဦးဆောင်ပြီး ပြောင်းလဲနိုင်မှုက အရေးကြီးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ 

CNI သတင်းဌာန ။             ။ နောက်ဆုံး မေးခွန်းမေးချင်ပါတယ်။ မြန်မာပြည် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခနဲ့ နိုင်ငံရေး ပဋိပက္ခကို ချုပ်ငြိမ်းအောင် လုပ်ဖို့ဆိုရင် ဘာတွေကို လုပ်ဖို့လိုအပ်ပါသလဲ။

ဦးကိုကိုကြီး        ။             ။ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခဖြစ်လာပြီဆိုရင် သာမန် ပြည်တွင်းရေး သပ်သပ်မဟုတ် တော့ဘူး။ အဲတော့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ပြည်ပနိုင်ငံတွေ ပါလာတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ နည်းလမ်း ကို ဖြေရှင်းပြီဆိုရင် ခုနက တရားမဝင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ နောက်တစ်ခါ ပြည်ပနိုင်ငံတွေရဲ့ပယောဂတွေ ပါလာပြီ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အဲတာက စစ်ရေးနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းနေတာဟာ နိုင်ငံအတွက် ရလဒ်ကောင်းတွေ မထွက်နိုင်ဘူး။ အဲတော့ အရင်ဆုံး ကျနော်တို့က ပြည်တွင်း ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေကို ရဲရဲတင်းတင်း လုပ်ဖို့လိုတယ်။ တစ်ဖက်က လည်းပဲ ခုနက နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးမှာ ကိုယ့်ပြည်တွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး၊ တည်ငြိမ်‌ရေးကို အထောက်အကူ ဖြစ်မယ့် နိုင်ငံခြားရေး ပေါ်လစီပေါ့နော် ချဥ်းကပ်မှုတွေရှိဖို့ လိုတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ အဲ့တော့ ဟိုဖက်ကလည်း တရားဝင် ဆွေးနွေးမှုတွေ မတိုင်ခင်မှာ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ ဖြစ်နေတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ သီးခြား အလွတ်သဘော ဆွေးနွေးတာတွေ၊ လျှို့ဝှက်ဆွေးနွေးတာတွေ ဒါတွေကလည်း လမ်းကြောင်းတွေ တောက်လျှောက် ဖွင့်ထားရမယ်လို့ ကျနော် အဲလိုမြင်ပါတယ်ဗျ။   

CNI Interview 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂၅

လက်ရှိတွင် အန်းမိုင် ဦးဆောင်သည့် NSCN-K/AM အဖွဲ့သည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့်တွေ့ဆုံဆွေးနွေး၍ အပစ်ရပ် လက်မှတ်ထိုးမည့်အပေါ် တချို့က ကန့်ကွက်နေခြင်းကြောင့် နာဂအမျိုးသားပါတီ(NNP)၏ အမြင်သဘောထား ဘယ်လိုရှိလဲဆိုသည့်ကို အားလုံးက စိတ်ဝင်စားနေကြသည်။

အပစ်ရပ်စဲရေး NSCN-K/AM ထိုးမည့်အပေါ် ဦးယုံးအောင် ဦးဆောင်သည့် NSCN-K/YA ကကန့်ကွက် နေသလို အမျိုးသားအရေးဆန့်ကျင်သူအဖြစ်ပါ သတ်မှတ်မည်ဟု အောက်တိုဘာ ၂၂ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ နဂအမျိုးသားပါတီ(NNP)ဥက္ကဌ ဦးရှုမောင်ကို CNI သတင်းဌာနက ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားသည်ကို ပြန်လည်ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

 NSCN-K/AM အဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

CNI သတင်းဌာန ။             ။ NSCN-K/AM အဖွဲ့က အပစ်ရပ် ထိုးမယ့်အပေါ်မှာ ဘယ်လိုမြင်မိပါသလဲ။

ဦးရှုမောင်           ။            ။ အဲတာတော့ ကျနော်တို့ သေချာအသေးစိတ် ဘာမှ ဂဃနဏ အခုက မယ်မယ်ရရ လည်း ဘာမှလုပ်ထားတာ မရှိသေးတဲ့အခါမှာ ပြောရဆိုရတာ နည်းနည်းတော့ ခက်ပါတယ်ဗျ၊ စောင့်ကြည့်ရမဲ့ အခြေအနေလို့ပဲ သုံးသပ်ပါတယ်။

CNI သတင်းဌာန ။              ။ NSCN-K/AM က အပစ်ရပ်ထိုးမယ့်အပေါ်မှာ NSCN-K/YA က ကန့်ကွက်ထားတဲ့ အပေါ်မှာရော ဆရာတို့(ပါတီ)အနေနဲ့ ဘယ်လိုမြင်မိပါသလဲ။

ဦးရှုမောင်          ။              ။ ဒါကတော့ တစ်ဖက်ကလုပ်တဲ့ အနေအထားတစ်ခုကို တစ်ဖက်က ဒါသူတို့ရဲ့ သဘောထား ထုတ်ပြန်ချက် လုပ်ရိုးလုပ်စဥ်လို့ပဲ မြင်ပါတယ်။ အနေအထားတစ်ခုက လက်တွေ့မြေပြင်မှာ မြေပြင်ရဲ့ အခြေအနေကတော့ တစ်မျိုးဖြစ်ရင်ဖြစ်မှာပေါ့၊ သူတို့ရဲ့ ရပ်တည်ချက်ကို ထုတ်ဖော်တဲ့သ‌ဘောလို့ မြင်ပါတယ်၊ မြေပြင်မှာတော့ တင်းမာမှုတွေတော့ မရှိပါဘူး။

CNI သတင်းဌာန ။                ။ ဒါဆိုရင် သူတို့အနေနဲ့ ထုတ်ပြန်ချက် ထုတ်လိုက်တာက သူတို့ရဲ့ သဘောဆန္ဒ အလျောက်ပဲပေါ့နော်၊ နာဂအဖွဲ့ အချင်းချင်းတော့ ပြဿနာတတ်တာမျိုးတော့ မရှိဘူးပေါ့နော်။

NSCN-K/YA  အဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

ဦးရှုမောင်          ။              ။ မရှိဘူးဆိုတာက မရှိဘူးလို့တော့ ပြောမရဘူး၊ ဒါသူတို့ရဲ့ အဆုံးစွန်ထိ Political position တစ်ခုကို ထုတ်ပြန်တဲ့သဘောလို့ပဲ ယူဆပါတယ်၊ ဒီအပေါ်မှာလည်းပဲ ပွတ်တိုက်မှုတွေ မရှိဘူးလို့လဲ ပြောလို့မရသလို ရှိလာမယ်လို့လည်း စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေတော့ မဟုတ်ဘူး၊ တစ်စုံတရာ အဆုံးစွန်သော အခြေအနေ ကြုံကြိုက်ခဲ့သည်ရှိသော် သူတို့ရဲ့ Political position က ဒါဖြစ်ပါတယ်ဆိုတာကို ပြောတဲ့သဘောလို့ ပဲ ယူဆပါတယ်။

CNI သတင်းဌာန ။                 ။ ဆရာတို့က စောင့်ကြည့်ရမယ့် အနေအထား ရှိတယ်လို့ဆိုပေမယ့် NSCN-K/AM က အပစ်ရပ်ထိုးမယ့်အပေါ်မှာ ဆရာတို့(နာဂပါတီ)အနေနဲ့ သ‌ဘောကျမိသလား၊ သို့မဟုတ် NSCN-K/YA အဖွဲ့လိုပဲ သဘောထားတာလား။

ဦးရှုမောင်          ။               ။ အဲဒါက နည်းနည်း‌ပြောရခက်တယ်ဗျ၊ ဒီနယ်မြေမှာက ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေက အမျိုးမျိုးရှိတယ်၊ ရှိတဲ့အခါကျတော့ ကျနော်တို့က သဘောကျတယ်လို့လည်း ပြောလို့မရသလို သဘောမကျပါဘူး ဆိုတဲ့ အနေအထားလည်း မရှိဘူး၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဖြစ်နေတဲ့ အခင်းအကျင်း အမျိုးမျိုးပေါ်မှာ Time and Situation ဒီအချိန်နဲ့ အခြေအနေ ၂ ခုပေါ်မှာ အခြေခံပြီး‌တော့ ဘယ်ဟာက ပိုပြီးတော့ ရပ်တည်ဖို့ဖြစ်မလဲဆိုတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုပေါ်မှာပဲ သွားရမဲ့ ရွေးချယ်မှုလို့ပဲ ထင်ပါတယ်။

CNI Interview 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄

ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်နေ့တွင် နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင် လှိုင်က လက်မှတ်ရေးထိုး၍ အတည်ပြု ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။

ထို့နောက် မိဘများနှင့် လူငယ်- လူရွယ်များကြား စိုးရိမ်စိတ်များ မြင့်တက်လာကြပြီး စစ်မှုမထမ်းရရေး နိုင်ငံခြား ထွက်ခွာကြရန် ပြင်ဆင်လာကြသည်။ 

အလားတူ တချို့ကလည်း ချက်ချင်း စစ်မှုထမ်းရတော့မလို ထင်မှတ်လာကြသလို အားလုံး မဖြစ်မနေ တစ်ခါ တည်း စစ်မှုထမ်းရတော့မည်ဟုလည်း သတင်းများ ပျံ့နှံ့လာခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်လျက်ရှိနေကြ သည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍ CNI သတင်းဌာနက နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့သို့ ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားသည်ကို ပြန်လည်ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

CNI သတင်းဌာန                 ။             ။ အခုဆိုရင် ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းလိုက်ပြီး ဖြစ်လို့ ဘယ်နေ့ ဘယ်အချိန်မှာ အပတ်စဉ်(၁)ကို စတင်ခေါ်ယူဖို့ ရှိပါသလဲ။ အဲဒီ အပတ်စဉ်(၁)က ဘယ်နှလ ကြာမြင့်မှာပါလဲ၊ လူအင်အား ဘယ်လောက်ကို ပထမဆုံး ခေါ်ယူမှာပါလဲ။

နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ ။            ။ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေအရ လိုအပ်သော ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းမှုများ ဆောင်ရွက်ပြီးမှသာ သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၁)ကို စစ်မှုထမ်းရန် အကျုံးဝင်သူ အင်အား ၅၀၀၀ ဦးဖြင့် စတင် ဖွင့်လှစ်မည်ဖြစ်ပါသည်။

CNI သတင်းဌာန                 ။              ။ သင်တန်းပြီးဆုံးပါက သင်တန်းသားတွေကို ဘယ်အရပ်ဒေသတွေ မှာ ဘယ်လို တာဝန်တွေကို ပြန်လည် ထမ်းဆောင်ခိုင်းမှာပါလဲ (ဥပမာ- မိမိ မွေးရပ်မြေမှာလား၊ ဒါမှမဟုတ် သူအသက် မွေးဝမ်းကြောင်း လုပ်ငန်းအရ ရောက်ရှိနေတဲ့ အရပ်ဒေသမှာ စာရင်းပါလို့ အဲဒီဒေသမှာပဲ ပြန်လည် တာဝန် ထမ်းဆောင်ရမှာလား)။

နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ ။              ။ သင်တန်းသားများအနေဖြင့် သင်တန်းကာလပြီးဆုံးပါက မိမိတို့ ဆန္ဒရှိသော အရပ်ဒေသများတွင်သာ သတ်မှတ်ထားသော ကာလအထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်သွားရမည် ဖြစ်ပါ သည်။

နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကို တွေ့ရစဉ်

CNI သတင်းဌာန                 ။                ။ သင်တန်းဆင်းပြီးသူတွေကို လစာ၊ ရိက္ခာ ဘယ်လိုနှုန်းထားနဲ့ ပေးအပ်သွားဖို့ရှိပါသလဲ။

နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ ။              ။ သင်တန်းသားများအနေဖြင့် သင်တန်းတက်ရောက်စဉ် ကာလနှင့် သင်တန်းပြီးဆုံးပြီး တာဝန်ထမ်းဆောင်သည့် ကာလများတွင် လစာ၊ ရိက္ခာနှင့် အခြားခံစားခွင့် အားလုံးကို လက်ရှိ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသော စစ်မှုထမ်းများအတိုင်း အပြည့်အဝ ခံစားခွင့်ရရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။

CNI သတင်းဌာန                 ။                 ။ မြန်မာနိုင်ငံက လူမျိုးစုများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်သလို လူမျိုးစု အလိုက် လက်နက်ကိုင်များလည်း ရှိနေတဲ့အတွက် တပ်မတော်ရဲ့ စစ်မှုထမ်းဖို့ ဆင့်ခေါ်ခြင်းခံရတဲ့ အခါမှာ မဝင်ရောက်ဘဲ သူ့လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်ထဲကို ဝင်ရောက်သွားကြမယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုပုံစံ ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားဖို့ရှိပါသလဲ။

နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ ။               ။ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေသည် နိုင်ငံသားအားလုံးနှင့် သက်ဆိုင် သော ဥပဒေဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အဆိုပါဥပဒေကို ရှောင်ရှားပြီး အခြား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ထဲသို့ ဝင်ရောက် မည်ဆိုပါက ဥပဒေကို ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် တည်ဆဲဥပဒေများအတိုင်း အရေးယူခြင်းခံရမည်ဖြစ်ပါ သည်။

CNI သတင်းဌာန                 ။                 ။ နိုင်ငံခြားထွက် ကျောင်းတက်၊ အလုပ်လုပ်သူများကိုရော ဘယ်လိုပုံစံ အကျုံးဝင်ပါသလဲ၊ သို့မဟုတ် ကင်းလွတ်ခွင့်ရှိပါသလား။

တအာင်းတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် (TNLA)ကို တွေ့ရစဉ်

နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ ။               ။ နိုင်ငံခြားတွင် ကျောင်းတက်နေသူများ၊ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူ များအနေဖြင့် ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅ ကတွင် ပါရှိသည့်အတိုင်း စစ်မှုထမ်းဆောင်ခွင့်ကို ယာယီရွှေ့ ဆိုင်းနိုင်ပါသည်။ 

သို့သော် ထိုသူများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ ပညာသင်ကြားမှုပြီးဆုံးချိန်နှင့် လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ပြီးချိန်တွင် ပုဒ်မ ၁၅ (ခ)နှင့်အညီ နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတာဝန်အတွက် သတ်မှတ်ကာလ ပြီးဆုံးသည့်အထိ စစ်မှုထမ်းဆောင် ခြင်း ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။

CNI သတင်းဌာန                  ။                  ။ အပတ်စဉ်(၁) သင်တန်းခေါ်ယူတဲ့အခါမှာ အမျိုးသားတွေကိုပဲ စတင် ခေါ်ယူမှာလား သို့မဟုတ် အမျိုးသမီး/အမျိုးသား တစ်ခါတည်း ခေါ်ယူမှာလား။  သို့မဟုတ် အမျိုးသမီး တွေက ဘယ်အချိန် စတင် ခေါ်ယူသွားမှာပါလဲ။

နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ ။                 ။ လက်ရှိ ရေးဆွဲထားသော စီမံချက်အရ သင်တန်းအမှတ်စဉ် (၁)တွင် စစ်မှုထမ်း ဆောင်ရန်အကျုံးဝင်သူ အမျိုးသားများကိုသာ စတင်ခေါ်ယူ သွားမည်ဖြစ်ပြီး အကျုံးဝင် သော အမျိုးသမီးများအား သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၅)မှသာ ခေါ်ယူရန် လျာထားပါသည်။

CNI သတင်းဌာန                  ။                    ။ နောက်ဆုံးတစ်ခုကတော့ ၂၀၂၅ မှာရော ခန့်မှန်း  ဘယ်လောက်လောက် လျာထားပါသလဲ။

နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ ။                   ။ သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၁)ခုလျှင် စစ်မှုထမ်းဆောင်ရန် အကျုံး ဝင်သူ အင်အား ၅၀၀၀ နှုန်းဖြင့် လစဉ်ခေါ် ယူသွားမည်ဖြစ်သည့်အတွက် တစ်နှစ်လျှင် အင်အား ၆၀,၀၀၀ နှုန်း လျာထား စီမံထားပါသည်။

CNI Interview

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၃၀

ဦးသိန်းစိန် အစိုးရလက်ထက် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၁ ရက်မှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများကို ငြိမ်းချမ်းရေး ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်မှာ ယခုဆို ၁၁ နှစ်ပြည့်ပြီ ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် (NCA)ကို တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း (၁၀)ဖွဲ့ လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ သည်။

သို့သော်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်တွင် တပ်မ‌တော်မှ အာဏာရယူပြီးနောက် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် အကောင်အထည်ဖော်မှုများ နှေးကွေးသွားခဲ့ပြီး NCA စာချုပ်မှာလည်း ပျက်ပြယ်ပြီဟု သုံးသပ်မှုများလည်း ရှိလာ ကြသည်။ 

ထိုအခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်ပြီး PPST မှ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဗိုလ်မှူးကြီးစောကျော်ညွန့်ကို CNI သတင်း ဌာနက ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားပါသည်။

 မေး ။         ။ ဦးသိန်းစိန် အစိုးရကနေပြီးတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးဖို့ ဒီတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့ အစည်းကို ကမ်းလှမ်းခဲ့တာ အခုဆိုရင်တော့ ၁၁ နှစ်ပြည့်ပြီပေါ့လေ။ ဒီ ၁၁ နှစ်အတွင်းမှာ ဒီငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ဘယ်လောက်ထိ တိုးတက်ခဲ့လဲ ဘယ်အတိုင်းအတာထိ လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့လဲပေါ့။ ဒီဟာလေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ သိလိုပါတယ်ဗျ။

 ဖြေ ။         ။ ဒီဥစ္စာ ဖြစ်စဉ်ပြန်ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ တော်တော်လေး ကြီးမားကျယ်ပြန့်ပါတယ်။

ဦးသိန်းစိန် ကမ်းလှမ်းခဲ့တာကလည်း ဟိုး ၂၀၁၁ ကစပြီးတော့လေ ၂၀၁၁ ကစပြီးတော့ ကမ်းလှမ်းတယ်။ ကမ်း လှမ်းပြီးတော့လည်း တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေ တော်တော်များများ bilateral ceasefire agreement ပေါ့လေ၊ ပဏာမ အပစ်ရပ်စာချုပ် သဘောတူ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တယ်။

တချို့ အဖွဲ့တွေလည်း စာချုပ်တစ်ခု နှစ်ခု တစ်ချို့အဖွဲ့တွေလည်း စာချုပ် ၄ , ၅ ခုလောက်ဖြစ်ပြီးတော့ နောက်ဆုံး ပေါ့လေ၊ ဒီ တစ်နိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲဖို့ သဘောတူစာချုပ်(NCA) လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်တဲ့ အဆင့်အထိ ပေါ့လေ၊ လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ် တလျှေက်လုံးမှာကတော့ အချိန် အတိုင်းအတာအရလည်း တော်တော်လေး ကျယ်ပြန့်တဲ့ အခါကျတော့လေ အဲ့ဒါကို ပြန်ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ တော်တော်လေး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှိသလို ဒါပြောရမယ့် အချက်အလက်တွေလည်း အများကြီးရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဦးသိန်းစိန် လက်ထက် ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်က NCA လက်မှတ်ရေးထိုးကြစဉ်

ပြီးတော့လည်း ဆရာတို့ သိတဲ့အတိုင်းပဲ ကျနော်တို့ ၂၀၁၅ မှာ ဦးသိန်းစိန် အစိုးရကနေ စတင် ဖိတ်ခေါ်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရဲ့ နောက်အဆင့်ပေါ့လေ၊ NCA လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ခဲ့တယ်။ NCA လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ပြီးတော့ NCA လက်မှတ်ရေးထိုးတာကလည်း ၂၀၁၅ အောက်တိုဘာလ ဆိုတော့လေ၊ ဆရာတို့ သိတဲ့အတိုင်း ၂၀၁၅ ရွေးကောက် ပွဲမှာ ဦးသိန်းစိန်ရဲ့အစိုးရကလည်း နေရာမရတော့တဲ့ အခါကျတော့ ကျနော်တို့က NCA ကိုတော့ ဦးသိန်းစိန် အစိုးရ လက်ထက်မှာ ကျနော်တို့ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တယ်။

သို့သော်လည်းပဲ NCA ကို အကောင်အထည်ဖော်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ် လုပ်တဲ့အခါကျတော့ အစိုးရအသစ် လက်ထက်မှာလည်း ကျနော်တို့ ၅ နှစ်တိုင်တိုင် လုပ်ခဲ့တာလည်း ရှိတာပေါ့။ သို့သော်လည်းပဲ ဆရာတို့သိတဲ့ အတိုင်းပဲ ကျနော်တို့ ဒါအားရ ကျေနပ်လောက်တဲ့ရလဒ် ထွက်လာနိုင်အောင်တော့ ကျနော်တို့ လုပ်ဆောင် နိုင်စွမ်း မရှိပါဘူး။ ဒါတွေကလည်း အစိုးရ အပြောင်းအလဲကြောင့်လည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်။

ပြီးတော့လည်း တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေ အားလုံးပေါ့လေ၊ ဒီ NCA လမ်းကြောင်းကနေ ဖော်ဆောင်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်စဉ်ထဲမှာ အကုန်လုံး မပါဝင်နိုင်ခဲ့တဲ့ အကျိုးကျေးဇူးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် နောက်ဆုံး ချုပ်လိုက်တဲ့ အခါကျတော့ ဒီ ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းတယ်လို့ပဲ ပြောမလား ထိန်း တယ်လို့ပဲပြောမလား အဲ့ဒီကနေစပြီးတော့ ဒီအာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ပေါ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာဆိုရင်တော့ ဒီ ဦးသိန်းစိန် အစိုးရလက်ထက်က အစပြုပြီးတော့ ဒီအစိုးရလက်ထက်မှာ အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်စဉ် ပေါ့လေ၊ NCA လမ်းကြောင်းကနေ လုပ်ခဲ့တဲ့ ဒီကြိုးပမ်းမှုတွေ အားလုံးကလည်း ပျောက်ကွယ်သွားတာ ဆရာတို့ အားလုံး သိတဲ့အတိုင်းပါပဲ တစ်နှစ်ရှိသွားပြီ။

မေး ။        ။ NCA လက်မှတ် ထိုးပြီးနောက်ပိုင်းမှာပေါ့လေ၊ တိုက်ပွဲ အရေအတွက် ဘယ်လို ကွာခြားသွားသလဲ။ ဥပမာ ကရင်ဘက်မှာဆိုရင်တော့ KNU တို့ဖြစ်တဲ့ တိုက်ပွဲတွေဟာ NCA မထိုးခင်နဲ့ NCA ထိုးပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်း နောက်လူထုတွေရဲ့ တိုက်ပွဲရှောင် အနေအထား ဒီဟာတွေရော ဘယ်လိုကွာခြားမှုရှိလဲဗျ။ 

ဖြေ ။       ။ ဒါကတော့လည်း ဒါပုံမှန် အနေအထား မဟုတ်တဲ့ နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်း တစ်ခုအောက်မှာ ကျနော် တို့ အကုန်လုံး ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေကြတဲ့အခါမှာ ဒါသတိရှိစရာပေါ့လေ။ အဲ့ဒါတွေကတော့ အမျိုးမျိုးရှိကြမှာပါ။ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲ ဆိုတာကလည်းပဲ ဒီ NCA အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ကာလမှာကတော့ ကျနော်တို့ ဒါတော် တော်လေး တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဒီ ရခိုင်ကလွဲလို့ ပြည်ထောင်စု  တစ်ဝှမ်းလုံး ကျန်တဲ့ နေရာတွေက တော်တော်များများမှာ ပစ်ခတ်တိုက်ခတ်မှုတွေ မဖြစ်အောင် ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းနဲ့ လုပ်နိုင်ခဲ့တဲ့ အားသာချက်တွေလည်း အများကြီး ကျနော်တို့ သိရှိခဲ့ရတာပေါ့။

KNU ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးစောမူတူးစေးဖိုးနဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်

သို့သော်လည်းပဲ ဒီစစ်အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာကတော့ NCA အကောင်အထည်ဖော်မှုတွေလည်း ရပ်တန့် သွားခဲ့သလို ဒါနေရာ ဒေသ တော်တော်များများမှာ အရင်တုန်းက ဒီပစ်ခတ်တိုက်ခတ်မှုတွေ မရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် နယ်မြေတစ်ချို့မှာလည်း ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ပြန်ရှိလာသလို ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ ဘယ်လိုမှ ဘယ်ခေတ်ဘယ်အခါမှ ကျနော်တို့ မမျှော်မှန်းထားခဲ့တဲ့ ဒီနေရာဒေသ တစ်ချို့မှာ လက်နက်ကိုင် အင်အားစုတွေ လည်း အသစ် ထပ်မံ ပေါ်ပေါက်လာပြီးတော့ ကျနော်တို့ အရင်တုန်းက တိတ်တိတ်ဆိတ်ဆိတ် အဝင်အထွက် ရှိခဲ့ တဲ့ နေရာဒေသ တော်တော်များများမှာလည်း ပစ်ခတ်တိုက်ခတ်မှုတွေက နေ့စဉ်ဓူဝ ကျနော်တို့ ကြားသိခဲ့ရတယ်။

ဒါဘယ်လိုပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့လေ ချုပ်ပြီးတော့ ပြောလိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ NCA အကောင်အထည်ဖော်မှု ကာလမှာ ဆို ရင် NCA ကို တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အားလုံး မထိုးနိုင်ခဲ့ပေမယ့် NCA အကောင်အထည် ဖော်မှုကာလ တစ်လျှောက်မှာတော့ ကျနော်တို့ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် တော်တော်လေး အားရ ကျေနပ် စရာ ကောင်းလောက်အောင် ပစ်ခတ်တိုက်ခတ်မှုတွေ မရှိအောင် ကျနော်တို့ ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

သို့သော် စစ်အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်း ကျနော်တို့ NCA ကနေ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်စဉ် ရပ်တန့်တဲ့ အချိန်ကစပြီးတော့ ပစ်ခတ်တိုက်ခတ်မှုတွေက ဆရာတို့ သိရှိရတဲ့အတိုင်းပဲ ကနေ့ထိကတော့ ကျနော်တို့ နေရာ ဒေသ တော်တော်များများမှာ ပြန်လည်ပြီး ဖြစ်ပေါ်လာတာမျိုး တွေ့မြင်ရတယ်ဆိုတာကတော့ ဒါသိရှိပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။          ။ ဟုတ်ကဲ့ပါ။ အခု ဒီ NCA က ဘယ်လိုမျိုး အနေအထား ဖြစ်နေလဲ။ တချို့ကျတော့လည်း ဒီ စစ်တပ် အာဏာယူလိုက်တဲ့အတွက် NCA က ပျက်သွားပြီ ဆိုပြီးတော့ ပြောနေတာလည်း ရှိတယ်ပေါ့လေ။ EAOs ထဲမှာ လည်း တချို့အဖွဲ့တွေက NCA ကတော့ အလုပ်မဖြစ်တော့ဘူးဆိုပြီး ပြောနေတာလည်း တွေ့နေရလို့လေ။

ဖြေ ။         ။ မှန်ပါတယ်ခင်ဗျ။ ခုနက ကျနော်ပြောသလိုပါပဲ ကျနော်တို့နိုင်ငံက ပုံမှန် အနေအထား မဟုတ်တဲ့ အခင်းအကျင်းတစ်ခုကို ကျနော်တို့ ဖြတ်သန်းနေရတဲ့အချိန်မှာ ကျနော်တို့ ဒီ နိုင်ငံရေး အင်အားစုကြားထဲမှာပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့လေ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း ကြားထဲမှာပဲဖြစ်ဖြစ် ယုတ်စွအဆုံး ဆရာရယ် ကျနော် တို့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း တစ်ဖွဲ့အချင်း ကြားထဲမှာပဲဖြစ်ဖြစ် အဲ့လိုမျိုး အမြင်မတူတာတွေ သဘောထား မတိုက်ဆိုင်တာတွေ၊ သဘောထား ကွဲတာတွေ ဆိုတာက ဒါရှိနေနိုင်တယ်၊ ရှိလည်း ရှိနေတယ်။

အဲ့ဒါတွေကလည်း သတိထားစရာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မလို့ ဒါကျနော်တို့ အနေနဲ့ လက်ခံပေးရမှာ ဖြစ်တယ် ခင်ဗျ။ သို့သော်လည်းပဲ ခုနက ဆရာပြောတဲ့ ဒီ NCA နဲ့ပတ်သတ်ပြီးတော့ ခုနက ပြောသလို ပုံမှန် အနေအထား မဟုတ်တဲ့ အခင်းအကျင်း အောက်မှာတော့ အမြင်တွေကတော့ အမျိုးမျိုးရှိတတ်မှာ ဖြစ်ကြပါတယ်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၇ ရက်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ ကုလကိုယ်စားလှယ် နိုလင်းဟေဇာ တွေ့ဆုံစဉ်

သေချာတာကတော့ NCA ပျက်ခြင်း မပျက်ခြင်းထက် ကျနော်တို့ ပြောတာထက်ပေါ့လေ၊ NCA ကနေ လုပ်ဆောင် နေတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ကြိုးပမ်းမှု ဖြစ်စဉ်လို့ပဲ ပြောရမလား ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်စဉ်လို့ပဲ ပြောရမလား ဒါတွေ ကတော့ လုံးဝ ရပ်တန့် သွားတယ်ဆိုတာကတော့ ဒါ ပကတိအရှိတရားပဲ ဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျ။ 

မေး ။          ။ အခုငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ဘယ်လို အနေအထား ဖြစ်နေလဲခင်ဗျ။ 

ဖြေ ။          ။ ပြီးခဲ့တဲ့ NCA အခင်းအကျင်းအရတော့ အင်မတန်မှ ကွာခြားပါတယ်။ NCA ဖြစ်တုန်းကတော့ ကျနော်တို့ ဒါက ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွေ လုပ်နိုင်ဖို့အတွက် ကျနော်တို့ ဒါပဏာမစာချုပ်တွေ လက်မှတ် ထိုးတယ်။ ပြီးတော့ တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် ချုပ်ပြီးတော့ ပစ်ခတ်တိုက်ခတ် မှုတွေ မဖြစ်အောင် ကျနော်တို့ နှစ်ဖက် ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း လုပ်ကြတယ်။

အဲ့လို တည်ငြိမ်တဲ့ အခြေအနေ တစ်ခုရှိမှလည်းပဲ ကျနော်တို့ကတော့ ဒီနိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲကို ကျနော်တို့က စိတ်အေးလက်အေးနဲ့ ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်လို့ရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒါကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ NCA ကာလတုန်းက ကျနော်တို့ လုပ်ခဲ့တဲ့ အစီအစဉ် ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ကနေ့ဆိုရင် ဆရာတို့အားလုံး သိတဲ့အတိုင်းပဲ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ ကတည်းက စပြီးတော့ပေါ့လေ ကျနော်တို့ ဒီ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဆိုပြီးတော့ တစ်ဖွဲ့ချင်းစီကို ပြန်ပြီးတော့ ဖိတ်ခေါ်တာ ရှိတယ်။ တစ်ဖွဲ့ချင်းစီ သွားရောက်တွေ့ဆုံမှုတွေလည်း ရှိတယ်။

အခုကလည်းပဲ ဒီ နိုလင်းဟေဇာ လာတဲ့ ရက်မှာလည်းပဲ အခုဆိုရင် သွားပြီးသား တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း ၁၀ ဖွဲ့ထဲက ဆွေးနွေးကြမယ် အဲ့လိုမျိူးပေါ့လေ၊ ကျနော်တို့ လိုချင်တာကတော့ ဒါတစ်ဖွဲ့ချင်းစီက ကျနော်တို့ သွားခဲ့ပြီးပြီ။

ဒါ ကျနော်တို့ သွားပြီးသား အဖွဲ့တွေကနေပြီးတော့ အဲ့လိုတစ်ဖွဲ့ချင်းစီ မဟုတ်ဘဲနဲ့ စုပြီးတော့ သွားနိုင်တဲ့ အခင်းအကျင်းကိုလည်း ကျနော်တို့ တောင်းဆိုခဲ့တယ်။ သို့သော်လည်း ၇ ဖွဲ့လုံး ၁၀ ဖွဲ့စလုံး သွားနိုင်တဲ့ အခင်းအကျင်းတော့ ကျနော်တို့ မလုပ်နိုင်သေးဘူး။

လောလောဆယ်ကတော့ ဒီ ၃ ဖွဲ့ပေါ့လေ ပြန်လည်ပြီးတော့ ဒီ ၂၁, ၂၂, ၂၃ အဲ့ရက်တွေမှာပေါ့လေ ဒါဒုတိယအကြိမ် ပေါ့လေ၊ လှမ်းဖိတ်ထားတာ ရှိတယ်ဗျ။ အခုဆိုရင် ဒုတိယအကြိမ် ပထမဆုံးအနေနဲ့ ကတော့ PNLO၊ ALP၊ LDU ရယ် အဲ့ဒီ ၃ ဖွဲ့ကနေပြီးတော့ စုပြီးတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဆွေးနွေးဖို့ဆိုပြီးတော့ ပြန်လည် ဖိတ်ခေါ်ထားတာ ကို တွေ့ရတယ်ခင်ဗျ။ ကျန်တဲ့ အဖွဲ့တွေ ကျတော့လည်း ဘယ်လိုဆက်ပြီးတော့ အကြောင်းကြား လာမယ်ဆိုတာ တော့ ကျနော်တို့ မသိရသေးဘူး။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၂ ရက်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ PNLO၊ ALP၊ LDU ခေါင်းဆောင်များ တွေ့ဆုံစဉ်

မေး ။          ။ ဒီဟာကျတော့ရော ဒီ PPST ထဲမှာ ဘယ်လို အကြောင်းအရာတွေ ဆွေးနွေးမယ်ဆိုပြီးတော့ ညှိနှိုင်း တိုင်ပင်တာမျိုးရော ရှိကြပါသလဲ။

ဖြေ ။          ။ ဟုတ်တယ်။ ဆရာပြောတာ မှန်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ PPST အနေနဲ့ကတော့ ကိုယ့်တစ်ဖွဲ့ချင်းစီ သွား ရောက် တွေ့ဆုံတဲ့အချိန် ပြီးကတည်းကိုက ကျနော်တို့ တစ်ဖွဲ့ချင်းစီ စုပေါင်းပြီး တွေ့နိုင်အောင် ကျနော်တို့ တောင်းဆိုတယ်။ အဲ့လို စုပေါင်းတွေ့နိုင်တဲ့ အခင်းအကျင်းကို သဘောတူလာတဲ့ အခါကျရင် ဘာတွေ ဆွေးနွေး မလဲ ဆိုတာကိုလည်း နှစ်ဖက်ညှိနှိုင်းပြီးတော့ လုပ်ချင်တယ်။

ညှိနှိုင်းလို့ရတဲ့ အချက်အလက် အကြောင်းအရာတွေ အပေါ်မှာ တကယ်လို့ သွားဆွေးနွေးနိုင်တဲ့ရက် ရောက်ခါနီး ပေါ့လေ ကျနော်တို့ PPST အနေနဲ့လည်း ညှိနှိုင်းတိုင်ပင် ဆွေးနွေးမှုတွေ လုပ်ပြီးတော့ ဒါအကောင်းဆုံး ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်သွားဖို့ ကျနော်တို့ စဉ်းစားချက်တွေ ရှိပါတယ်။

သို့သော်လည်းပဲ အခုဖြစ်နေတဲ့ အခင်းအကျင်း အရဆိုရင် ကျနော်တို့က ဒါ ၃ ဖွဲ့ကိုတော့ ဖိတ်လိုက်တဲ့ အကြောင်း ကြားစာအရ ကြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင် ဒါတော်တော်လေး အကြောင်းအရာတွေက ကျယ်ပြန့်တယ်လို့ ပြောလို့ရ တယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီပြည်ထောင်စုသဘောတူစာချုပ် ဒီအစိတ်အပိုင်း ၁၊ ၂၊ ၃ အပေါ်မှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ဘယ်လို ပြင်ဆင်နိုင်မလဲဆိုပြီးတော့ အဲ့လိုမျိုး ဆွေးနွေးတဲ့ အချက်လည်း ပါမှာဖြစ်သလို နောက်ပြီးတော့ နောက်ဆုံး ချုပ်ဆိုခဲ့တဲ့ ပြည်ထောင်စု သဘောတူစာချုပ် အစိတ်အပိုင်း ၄ မှာပါတဲ့ ၂၀၂၀ အလွန် အကောင်အထည်ဖော်မယ့် လုပ်ငန်းစဉ်တွေကိုလည်းပဲ ချိတ်ဆက် ဘယ်လို အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်နိုင်မလဲဆိုတာကို ညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးဖို့  အဲ့ဒီ ကိစ္စရပ်တွေလည်း ဆွေးနွေးမှာ ဖြစ်တယ်။

တော်တော်လေး ကျယ်ပြန့်တယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ် ခင်ဗျ။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ PPST အနေနဲ့လည်း ဖိတ်တာမဟုတ်ဘူး။ တစ်ဖွဲ့ချင်းစီလည်း မဟုတ်ဘူး။ PPST နဲ့ တစ်ဖွဲ့ချင်းစီ ကြားထဲမှာ အဲ့လိုမျိုး  သုံးဖွဲ့ကို ဖိတ်ပြီးတော့ သွားတဲ့ အခင်းအကျင်း ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မလို့ ဒါပြီးတော့လည်း နှစ်ဖက် ကြိုတင် ညှိနှိုင်းပြီးတော့လည်း ဖိတ်လိုက် အကြောင်းကြားလိုက်တဲ့ အခင်းအကျင်း မဟုတ်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မလို့ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ PPST ကြားထဲမှာပေါ့လေ၊ သွားမယ့် အဖွဲ့အစည်းတွေအတွက် ဘယ်လိုညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုတွေ လုပ်မလဲဆိုတာကို ကြိုတင်ပြီးတော့ ပြောဆိုတာတို့၊ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးတာတို့၊ ကျနော်တို့ မလုပ်နိုင်လောက်ဘူး ခင်ဗျ။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၉ ရက်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ RCSS  ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ယွက်စစ် တွေ့ဆုံစဉ်

မေး ။       ။  ဟုတ်ကဲ့ပါ။ အခု နစက ကနေပြီးတော့ PNLO၊ LDU၊ ALP တို့ သုံးဖွဲ့ကို ဖိတ်တယ်။ ဒီအုပ်စုပုံစံ ဖြစ်နေ တာပေါ့လေ။ ဒီဟာနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ဗိုလ်မှူးကြီး အနေနဲ့ နောက်ဆုံး ဘာများ ဖြည့်စွက်ပြောကြားလိုသေးလဲ။

ဖြေ ။       ။ ကျနော်တို့ PPST အနေနဲ့ကတော့ ဒါနိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခြင်းနည်းနဲ့ ဖြေ ရှင်းဖို့ဆိုတာ ကျနော်တို့ NCA အနှစ်သာရအရ ယုံယုံကြည်ကြည်နဲ့ လုပ်လာတဲ့ လုပ်ငန်းဖြစ်သလို ကျနော်တို့ နိုင်ငံ ရဲ့ ပဋိပက္ခ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ နိုင်ငံရေး အခက်အခဲကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ အတွက်ကတော့ ဒီနိုင်ငံရေး အကျပ် အတည်းတွေ ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ နိုင်ငံရေးပြဿနာတွေကို နိုင်ငံရေး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခြင်း နည်းနဲ့ ဖြေရှင်းရမယ်။ အဲ့လိုဖြေရှင်းတဲ့ အခါကျရင်လည်းပဲ ပါဝင်သင့် ပါဝင်ထိုက်သူတွေအားလုံး ပါဝင်လျက် အဓိပ္ပာယ် ပြည့်ဝသော နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်မြောက်ဖို့ ဆိုတာကလည်း ကျနော်တို့ လုပ်ဆောင်ရမယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ အချိန်ကတော့ တစ်ဖွဲ့ ချင်းစီ ကျနော်တို့ သွားတွေ့ခဲ့တယ်။  ဆွေးနွေးရေး ဖြစ်မြောက်အောင် ကျနော်တို့ တောင်းဆိုတယ်။ အခင်း အကျင်းတော့ မရောက်နိုင်သေးဘူး။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ပါစေ ဒီနိုင်ငံရေးအခက်အခဲ အကျပ်အတည်းကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့အတွက် ဒီနိုင်ငံရေး ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ဆိုရင် ဒါအားလုံးသိတဲ့ အတိုင်းပါပဲ ဒီလိုမျိုးနိုင်ငံကို ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရမှာ ဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မလို့ ဖက်ဒရယ်နဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ အင်အားစုတွေအားလုံး ဒီမိုကရေစီနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ အင်အားစုတွေ အားလုံး ပူးပေါင်းပါဝင် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းတဲ့ ဒါ နိုင်ငံရေး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲ အခင်းအကျင်းကတော့ PPST အနေနဲ့ ရှိကိုရှိရမယ်လို့ ဆန္ဒရှိပါတယ်။

အဲ့ဒီလိုမျိုး အခင်းအကျင်း ရောက်လာတဲ့ အခါကျမှပဲ ကျနော်တို့ လိုလားတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆိုတာကိုလည်း ကျနော် တို့ လက်တွေ့ကျကျ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မှာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် PPST အနေနဲ့ကတော့ တစ်ဖက်ကနေ ၃ ဖွဲ့အထိကို  မြင်တွေ့ရပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ဒါထက်ပိုပြီးတော့ ပူးပေါင်းပါဝင်တာကိုလည်း အသီးသီး ထိထိရောက် ရောက်နဲ့ ဆက်လက်ပြီးတော့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားဖို့ လုပ်ဆောင်နိုင်မယ်။

CNI Interview

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၂

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်တွင် တပ်မ‌တော်မှ အာဏာရယူပြီးနောက် ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုများနှင့်အတူ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

ထို့နောက် နစကနှင့် NUG ကြား တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် တရားဝင်အစိုးရများအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုလာနိုင်ရေး အားပြိုင်လာခဲ့ရာ တိုင်းပြည်၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ကျန်းမာရေး စသော ယန္တရားများလည်း အကျပ်အတည်းဖြင့် ရင်ဆိုင်လာနေရသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများကြောင့် တိုင်းပြည်မှာလည်း ပျက်သုဉ်းရေးသို့ ဦးတည်နေပြီဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်မှုများ လည်း ရှိနေသည်။

ထိုအခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ရခိုင့်ဦး‌ဆောင်ပါတီ (AFP) မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်ကို CNI သတင်း ဌာနက ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားပါသည်။

ဒေါက်တာအေးမောင်နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီ ခေါင်းဆောင်များ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်နဲ့တွေ့ဆုံစဉ်

မေး ။ ။ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကို ဒီပြည်ပအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့တွေ့ဆုံပွဲ ကန့်သတ်လိုက်တဲ့အပေါ်မှာ ဆရာတို့ ဘယ်လိုမျိုး ယူဆမိလဲပေါ့၊ ဘာကြောင့် ကန့်သတ်လိုက်လဲပေါ့။

ဖြေ ။ ။ ဘာကြောင့်ဆိုတာတော့ သူတို့ပဲ UEC ကပဲ ဖြေနိုင်မယ်ထင်တယ်။ ဒါပေမယ့်လို့ ဖြစ်စဥ်လေးကို ကြည့်တဲ့အခါမှာလေ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ထားတာကို တွေ့ရတာပေါ့။

နောက်တစ်ချက်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ဘက်ကလည်း အခု ၆ လနဲ့ပတ်သက်လို့ ကာ/လုံကို တင်ပြတဲ့ အခါမှာ အာဆီယံဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ အလေးအနက်ထားပြီး ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတာလေးတွေ ပါတယ်။ နောက် လာမယ့် စက်တင်ဘာ ၁၅ ရက်နေ့ ပတ်ဝန်းကျင်လောက်မှာ အာဆီယံရဲ့ အထူး သံတမန်လည်း ရန်ကုန်ကို လာမယ်ဆိုတာ ကြားတယ်။ အဲ့တာတွေနဲ့ ဆက်စပ်တွေးကြည့်နိုင်တာပါပဲ။

တစ်ခုက နိုင်ငံရေးမှတ်ပုံတင်ခြင်း ဥပဒေဆိုတာ ရှိတာပေါ့ဗျာ။ အဲ့ဒီ ဥပဒေမှာတော့ ခုနက သူတို့ကြေညာသလိုပဲ ပြဋ္ဌာန်းထားတာ ရှိပါတယ်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြခံဥပဒေမှာလည်း ပါပါတယ်။ အဓိကက အဲ့ဒီစာသားရဲ့လိုရင်းက နိုင်ငံ တကာ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နိုင်ငံတကာအစိုးရတွေ နိုင်ငံခြားနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အင်အားစုတွေက နိုင်ငံရေးပါတီများ အပေါ်မှာ လွှမ်းမိုးမှု မရှိစေလိုတဲ့ သဘောပဲဖြစ်ပါတယ်။

အဓိက ငွေရေးကြေးရေးဆက်နွယ်မှုကို အဓိကထားတယ်လို့ပဲ သုံးသပ်ပါတယ်။ သံရေးတမန်ရေး အမြင်ချင်း ဖလှယ်တာတို့၊ တွေ့တာပြုတာတို့၊ knowledge sharing လုပ်တာတို့ ဘာတို့ကတော့ဖြင့် အဲ့ဒီဥပဒေမှာ ဒီလိုပဲ ကန့်သတ်ထားတာ မဟုတ်ဘူးလို့ပဲ ထင်တယ်။ ဒါကျနော်တို့ သုံးသပ်တာပါ။

အဲဒီတော့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဘက်က အခုကာလမှာ ဒါမျိုးတင်းကြပ်ဖို့ လိုအပ်လား မလိုအပ်လားဆိုတာက ပထမတစ်ချက် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်နဲ့ပဲ ပတ်သက်ပါတယ်။ ကျနော်တို့အမြင်နဲ့ ဆက်ပြီးတော့ ပြောရရင်တော့ဖြင့် အခုကာလက ခင်ဗျားတို့လည်း သိပါတယ်၊ လက်နက်ကိုင်တွေဘက်က တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက် စစ်ရေး အရှိန် သိပ်များတာကိုးဗျ။

တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် ခေါင်းဆောင်များနဲ့ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် တွေ့ဆုံစဉ်

အဲ့ဒီတော့ လက်နက်ကိုင်တဲ့ အင်အားစု အချင်းချင်းပဲ ပြေလည်မှုရအောင် ညှိနှိုင်းယူကြတာရှိတယ်။ ဥပမာ ထိပ်သီး ချင်း တွေ့မယ်ဆိုရင်တောင်မှ နိုင်ငံရေးပါတီများဆိုတာကို နောက်ကိုပဲ ပို့တာကိုး။ ထိပ်သီးနိုင်ငံရေး အဖွဲ့ အစည်း များနဲ့တွေ့ပြီးမှ နိုင်ငံရေးအရ စစ်ရေးအရ ပြေလည်မှုကို ယူကြတာကိုး။ အဲဒီတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာက စစ်ရေးအရက ရှေ့ကိုရောက်တယ်ဗျ။ လက်နက်ကိုင် အင်အားစုတွေရဲ့ ခုနလိုလေ နိုင်ငံရေးအရ မပြေလည်တာ ကို လက်နက်ကိုင်နည်းနဲ့ ဖြေရှင်းတဲ့ကဏ္ဍက များတာကိုး။ အဲ့ဒီတော့ နိုင်ငံရေးကဏ္ဍက နောက်ကိုရောက်ရောက်သွားတာပေါ့။

အဲ့ဒီတော့ အားလုံးကလည်း ပြောပါတယ်၊ နိုင်ငံရေးကဏ္ဍ ပြန်ပြီးတော့ မြှင့်ဖို့လိုတယ်။ နိုင်ငံရေးအရ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးအဖြေရှာဖို့ လိုတယ်ဆိုတာမျိုးလေ၊ အားလုံးက ဒီလိုမျိုးပဲ သုံးသပ်တဲ့ အခါကျတော့ မြန်မာနိုင်ငံရေး ပြသနာကို စဥ်းစားခိုင်းပါ။ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်မှာ နိုင်ငံတကာရဲ့ အမြင်ဆိုတာကိုလည်း ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ ကြည့်ဖို့ လိုအပ်တယ်။

ကိုယ့် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းချင်းများရဲ့ အမြင်အပြင် ပြည်သူလူထုရဲ့ အမြင်ကလည်းလိုတယ်။ အဲ့ဒီတော့ ပြည်သူလူထုရဲ့ အမြင်ခံယူချက်နဲ့ စပ်လျဥ်းတာ အများအားဖြင့်ကတော့ နိုင်ငံရေးပါတီများ ဘက်က ပိုလာတာ ကိုး လူထုကြားထဲမှာနေတယ်။ နိုင်ငံရေးပါတီတစ်ခုရဲ့ ရပ်တည်ချက် ရည်ရွယ်ချက်ဆိုတာ တိုင်းရင်းသားဒေသ နဲ့ ပတ်သက်ရင် ပတ်သက်မယ်၊ အယူဝါဒနဲ့ ပတ်သက်ရင် ပတ်သက်မယ်၊ အမျိုးမျိုးကွဲနိုင်တာပေါ့ဗျာ။

ဆိုတော့ လူထုရဲ့အသံတို့ လူထုရဲ့ဆန္ဒတို့က နိုင်ငံရေးပါတီများဘက်က ပိုလေ့လာနိုင်တာပေါ့။ အဲ့ဒီအတွက်ကြောင့် မို့လို့ နိုင်ငံရေးပါတီများကဏ္ဍကို ကန့်သတ်ခြင်းဟာ အခုလိုကာလမျိုးမှာ အထူးတဖြင့် သတိပြုဖို့ လိုအပ်တာ။ အဲ့ဒီတော့ ဖြစ်စေချင်တာက အဲ့တာမျိုးဥပဒေတွေမှာ ပြဋ္ဌာန်းထားရင်တောင်မှပေါ့ဗျာ။

အခုလိုနိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ သံတမန်ရေး အကျပ်အတည်း ကာလကို ရင်ဆိုင်နေရရင်တောင်မှ နိုင်ငံရေးပါတီများရဲ့ ကဏ္ဍကတော့ ဖွင့်ပေးဖို့လိုတယ်။ အဲ့ဒီတော့ မတွေ့ခင် သတင်းပို့ရမယ်ဆိုတာထက် ဖြစ်နိုင်ရင်ပေါ့ဗျာ တွေ့ တာပြုတာ လောက်ကိုတော့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် တွေ့ခွင့်ပေးသင့်တယ်။ နိုင်ငံတကာ အကူအညီပေါ့ဗျာ၊ ငွေကြေး အကူအညီတို့ဘာတို့ တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်ပါအတိုင်း ဆောင်ရွက်ကောင်းဆောင်ရွက် ဖို့ လိုအပ်သလို တွေ့တာပြုတာတွေကိုဖြင့် ဖွင့်ပေးဖို့လိုတယ်။

တစ်ခုရှိတာက နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ သံတမန်ရေးဆိုရင် တွေ့ပြီးတဲ့နောက်မှာ တွေ့တဲ့နိုင်ငံရေးပါတီတိုင်း တွေ့တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် တွေ့တဲ့အကြောင်းအရာ တွေ့တဲ့ဖြစ်စဥ် ထူးခြားဖြစ်စဥ် တစ်ခုအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကို တင်ပြပါဆိုတဲ့ ညွှန်ကြားချက်မျိုးပေါ့ဗျာ။ အဲ့ဒီလိုမျိုးပဲ ဒီကာလမှာ UEC ဘက်က ချဥ်းကပ်သင့်ပါတယ်။

တွေ့ပြီးတဲ့နောက်မှ တင်ပြပါဆိုတာမျိုးလေ နိုင်ငံရေးပါတီ များနဲ့ ပြည်ပအစိုးရ၊ ပြည်ပအစိုးရအဖွဲ့အစည်း၊ ပြည်ပ ပါတီ စသဖြင့်ပေါ့ဗျာ။ ငွေရေးကြေးရေး ဆက်နွယ်မှုကတော့ဖြင့် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေပါအတိုင်း ကင်းရှင်းစွာနေဖို့ ညွှန်ကြားတယ်ပေါ့ဗျာ။ အဲ့ဒီလိုဆိုရင် ပိုပြီး အဆင်ပြေမလားလို့ဗျာ။ အဲ့သလောက်ပါ။

ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ်နဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် တွေ့ဆုံစဉ်

မေး ။ ။ ဟုတ် ဆရာ။ အခု သူတို့တင်းကြပ်တဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေက သူတို့ပြောနေတဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ်နဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်မနေဘူးလား။

ဖြေ ။ ။ ဆန့်ကျင်ဘက်ကတော့ ဖြစ်တာပေါ့ဗျာ။ သူတို့ပြောတဲ့ ငွေရေးကြေးရေးကတော့ဖြင့် ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်း ချက်ပါအတိုင်း တားမြစ်ဖို့ လိုကောင်းလိုနေမယ်။ အစိုးအရတစ်ရပ် အနေနဲ့ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းနဲ့ ဆက် သွယ်တဲ့ အခါမှာ အဲ့တာကတစ်မျိုး ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများ နိုင်ငံတကာ ပြည်ပဆက်သွယ်မှု မရှိဖို့အတွက်က လိုအပ်ကောင်း လိုအပ်မယ်။ အစိုးရအာဏာရပြီးသွားရင်တော့ နိုင်ငံတော်နဲ့ ပတ်သက်သွားတာကိုး။ နိုင်ငံရေး ပါတီတစ်ခုကို ပြည်ပအဖွဲ့အစည်း ပြည်ပအစိုးရတစ်ခုက လက်သပ်မွေးပြီးမှ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးကို ဝင်ရှုပ်တာကို အုပ်ချုပ်ကြတာနဲ့ပတ်သက်လို့ ခုန ကလို ကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ်တာတို့ မဖြစ်ဖို့အတွက်လည်း အဲ့လိုဥပဒေတွေကို ပြဋ္ဌာန်းထားတာမျိုးဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တာပေါ့ဗျာ။

ဒါပေမယ့် အခုက ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရမယ့် ကာလပေါ့ဗျာ။ စစ်ရေးက အဓိကဖြစ်နေတဲ့ ကာလမှာ နိုင်ငံရေး ကဏ္ဍကို ဖွင့်ဖို့လိုအပ်ရင် နိုင်ငံရေးကဏ္ဍဆိုတာ ကျယ်ပြန့်ပါတယ်။ လူထုဆီက အသံလည်းပဲ နားစွင့်ရသလို စစ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း နားစွင့်ရပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ သံတမန်ဆက်သွယ်မှု ဥစ္စာကိုလည်း နားစွင့်မှု အလေ့ အကျင့်လေး လုပ်ရတာပေါ့။ လောလောဆယ် နိုင်ငံရေးပါတီများကို နောက်အစိုးရလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်မယ့် ပါတီများလို့ပဲ အလေးအနက် အသိအမှတ်ပြုသိပါတယ်။
အဲ့ဒီတော့ ဥပဒေက နိုင်ငံရေးပါတီများကလည်း အလေ့အကျင့် လိုတယ်လေ။ သံတမန်နဲ့ တွေ့တာပြုတာ မိမိရဲ့ နိုင်ငံရေးအမြင် သူ့ရဲ့နိုင်ငံရေးအမြင် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်မှာ သူတို့ရဲ့စေတနာ သူတို့ရဲ့ ခုနကလို ဘာခေါ်မလဲဗျ စေတနာရှိရင် ဝေဒနာလည်းပေးနိုင်တယ် စသဖြင့်ပေါ့ဗျာ။ ကောင်းခြင်းဆိုးခြင်းကို နိုင်ငံရေးပါတီများဘက်ကနေ လေ့လာဖို့ လိုအပ်တာပေါ့။ ဆောင်ရန်ရှောင်ရန်တွေပေါ့။

- အဲ့တာကြောင့်မို့လို ပါတီစုံဒီမိုကရေစီကိုသွားမယ် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီကို သွားမယ် န်ုင်ငံရေးပါတီများ အနေနဲ့ ပြည်ပ အဖွဲ့အစည်းများ ပြည်ပသံတမန်များနဲ့ တွေ့ဆုံခြင်း ဆွေးနွေးခြင်း ဖလှယ်ခြင်းကို မကန့်သတ်အပ်ဘူးဗျ မကန့်သတ်သင့်ဘူး။ ခုနက ပြောသလိုပေါ့ ငွေရေးကြေးရေးနဲ့ ကြိုးကိုင်မှုတို့ လက်သတ်မွေးမှုတို့ မရှိအောင်လို့ သေချာပြဋ္ဌာန်းထားတယ်။ လောလောဆယ်တော့ ဟုတ်ပါတယ်။
-
- မေး။ ။ ဟုတ်ဗျ။ နောက်တစ်ခုက အခု နစက ကျင်းပမယ့် လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲဟာ ဒီတိုင်းပြည်အတွက် နိုင်ငံရေးထွက်ပေါက်ဖြစ်လားပေါ့၊ တချို့ကတော့ နစကအတွက်ပဲ နိုင်ငံရေးထွက်ပေါက်ဖြစ်ပြီး တိုင်းပြည်အတွက် ကတော့ အကျိုးမရှိဘူးဆိုပြီး သုံးသပ်မှုတွေလည်း ရှိနေတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ ဘယ်လိုမျိုး သုံးသပ်မိပါလဲ။

- ဖြေ ။ ။ ထွက်ပေါက်ဆိုတာ နှစ်ဖက်အတွက် အကျိုးရှိအောင် ကျနော်တို့ ဆောင်ရွက်ပေးကြရမှာပေါ့။ နစကအတွက်လည်းပဲ ထွက်ပေါက်ကောင်း ဖြစ်ပါစေ။ ပြည်သူလူထု တစ်ရပ်လုံးအတွက်လည်း ထွက်ပေါက် ကောင်းဖြစ်ပါစေ။ ပြည်သူလူထုဆိုတဲ့ နောက်မှာ ပြည်သူလူထုကို ကိုယ်စားပြုပြီးတော့ နိုင်ငံရေး စည်းရုံးရေး စသဖြင့် လုပ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများ ကဏ္ဍလည်း ပါတာပေါ့။

ဒီမိုကရေစီအရေး တောင်းဆိုကြသူများ (ဖရွန်တီးယားမြန်မာ)

- နှစ်ဖက် အကျိုးပြုမယ့် ထွက်ပေါက်ကောင်းဖြစ်အောင်လို့ဖြင့် ကျနော်တို့ ကြိုးစားတည်ဆောက်ပေးရမှာ ပေါ့ဗျာ။ ဒါက လိုအပ်ချက်ကို ပြောတာပါ။ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲ ဆိုတာကို တွေးရင် ကျနော်တို့က ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်တွေးတယ်ဗျ။ အဲ့ဒါကြောင့် အချက်အလက်တွေ နည်းနည်းလေး အခြေပြုပြီးမှ တွေးကြ တာပေါ့။

- အဲ့တော့ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲသည် SAC အတွက် ထွက်ပေါက် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၏ ပေးထား ချက် ထွက်ပေါက်ဆိုရင် ကျနော်တို့ လူထုတစ်ရပ်လုံး လက်ရှိ ပဋိပက္ခအားလုံး စစ်ရေး နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခ အားလုံး မြန်မာနိုင်ငံတော် တစ်ခုလုံးရဲ့ ထွက်ပေါက်အဖြစ် ပြောင်းလို့ မရဘူးလားဆိုတာကို စဉ်းစားပြီးမှ ကျနော်တို့ ထွက်ပေါက်ကောင်းဖြစ်အောင် ဖန်တီးပေးကြဖို့လိုတာပေါ့။

- အဲ့တော့ ခဏခဏတော့ သူများတွေနဲ့ မေးရင်လည်း ပြောပါတယ်။ ကျနော်တို့ အခုလွတ်လပ်ရေးရတာ ၇၅ နှစ် လာမယ့်ကာလမှာ ပြည့်တော့မယ်လို့ ပြောကြတာကိုး။ ၇၅ နှစ်ဆိုတဲ့ အသက်ဟာ လူ့အသက်နဲ့ တွက်ရင် နောက်ဆုံး အရွယ်ပေါ့ဗျာ။ အလွန်တရာ အိုမင်းတဲ့ အရွယ်ဖြစ်သွားပြီလေ။ ဒီကာလအထိ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ပြဿနာကို လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲ အလွန်ကာလမှာ ဖြေရှင်းနိုင်အောင် ကျနော်တို့ အားစိုက်ကြမှာလားဆိုတာ တစ်ခု သို့မဟုတ် ဒီပြဿနာကိုပဲ ထပ်ပြီးတော့ နှစ်ပေါင်းဆယ်ချီပြီးတော့ ရာစု သို့မဟုတ် ဆယ်စုချီပြီးမှ ထပ်ပြီးတော့ သံသရာလည်ပတ်အောင် ဆက်ပြီးပေးကြမှာလား ဒါလေးက အခု ကာလလေးက ဒီထွက်ပေါက်လေးက ကျနော်တို့ အားလုံးအတွက် ထွက်ပေါက်ဖြစ်အောင် ဖန်တီးနိုင်မှာလား ဆိုတာ ကျနော်တို့ တွေးကြဖို့လိုတာပေါ့။

- အဲ့တာကြောင့် ကျနော်တို့ အများကိုလည်း ပြောပါတယ်။ သူများတွေနဲ့တွေ့ရင်လည်း ပြောတယ်။ သတင်းဌာန တွေ မေးရင်လည်းဖြေတယ်။ ကျနော်တို့ အခုလာမယ့် ထွက်ပေါက်ကို ကိုယ့်အတွက်ရော သူ့အတွက် ရော အကျိုးရှိအောင် ကျနော်တို့ ဖန်တီးပေးဖို့ ကြိုးစားတည်ဆောက်ပေးဖို့ လိုတယ်လို့ တွေးကြတာပေါ့ဗျာ။ အဲ့ဒီမှာ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုတာ ပေးထားချက်တစ်ခု ရှိတာပေါ့။ အဲ့တာကြောင့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက် ပွဲ အကျပ်အတည်းအလွန်မှာ အခု SAC ဆိုတဲ့ ၂ နှစ်တာကာလ တာဝန်ယူ အုပ်ချုပ်ရတဲ့အပိုင်း ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေရဲ့ ပေးထားချက်အရ ဖြစ်လာတာပေါ့။

- အဲ့တော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့လက်ရှိ နိုင်ငံရေး စစ်ရေးပြဿနာ အားလုံးကိုတွေးရင် ကျနော်တို့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေဆိုင်ရာ ပြဿနာဆိုတာကို အားလုံးနီးပါးလောက်က လက်ခံကြတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ဆက်လက် တည်ရှိအောင်ကြိုးစားမှာလား ပြိုကွဲအောင် တမင်တကာ လိုက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ကိုယ်တိုင် က တွန်းအား ပေးကြမှာလား။ အဲ့ ၂ ခုကိုတွေးရင် အားလုံ နီးပါးလောက်က ပြိုကျ ပျက်စီးသွားတာကို လက်မခံဘူး မမြင်ချင် ဘူးဆိုတဲ့ဘက်က များမှာပါ။

- အဲ့တော့ ဘယ်လို တည်ဆောက်ပေးကြမှာလဲ လာမယ့် အခင်းအကျင်း တစ်နည်းအားဖြင့် အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ အလွန်မှာဆိုတာကို စဉ်းစားကြည့်ရင် ပထမတစ်ချက် က လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများရဲ့ စနစ်သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြဿနာကြောင့် အမျိုးသား တန်းတူရေး မရှိလို့ ဖြစ်လာတယ်ဆိုတာကို ပထမဒီဟာက ပွင့်ပွင်းလင်းလင်း ပြောရင် နာတာရှည် မြန်မာ နိုင်ငံရဲ့ ပြဿနာကြီး ဘယ်လိုဖြေရှင်းမှာလဲ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြဿနာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အရပဲ ဖြေရှင်းရမယ်ဆိုတာ တစ်ခုပေါ်လာတာပေါ့။

- အဲ့တော့ ပြီးခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်ခွဲ ကာလလောက်က ပေါ်လာခဲ့တဲ့ NUG၊ CRPH တို့၊ PDF တို့ကို ပြန်ကြည့်ရင်လည်း လတ်တလော နိုင်ငံတော်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အာဏာဆိုင်ရာ ပြဿနာပေါ့ဗျာ။ တို့ယူထားတဲ့ အာဏာကို သူယူသွားလို့ တို့ဆက်ယူရမယ့် အာဏာကို သူအတင်းယူသွားလို့ ဆိုတာနဲ့ အာဏာလွန်ဆွဲမှုတွေ ဖြစ်တာပေါ့။ ဟိုဘက် က identity လွန်ဆွဲပွဲပေါ့ဗျာ။

- အဲ့နှစ်ခုကြားမှာ လက်ရှိ ဖြစ်နေတဲ့အခါကျတော့ ဒီကာလကို ဘယ်လို ခုနပြောသလို ထွက်ပေါက် ကောင်း ကောင်း ဖြစ်အောင် ဖန်တီးကြမလဲဆိုတာမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာအရ ဖြေရှင်းပေးဖို့ လိုမယ်။ လက်တလောဖြစ်နေတဲ့ အာဏာဆိုင်ရာ ပြဿနာအရ ဖန်တီးပေးဖို့လိုမယ်။ အဲ့တော့ ၂၀၀၈ ပေးထားချက် အရ ၂ နှစ်တာကာလကို SAC က ဖြတ်သန်းရတဲ့ အတွက်ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲသည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေအရ မဖြစ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ရမယ်။ SAC မှာ တာဝန်ရှိတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲသည် ၂၀၀၈ ရဲ့ ထွက်ပေါက်၊ SAC ရဲ့ထွက်ပေါက်၊ အာဏာဆိုင်ရာ ပြဿနာရဲ့ ထွက်ပေါက် ဖြစ်နိုင် မဖြစ်နိုင်ပေါ့ဗျာ။ အာဏာဆိုင်ရာ ပြဿနာရဲ့ ထွက်ပေါက် ဟုတ်နိုင် မဟုတ်နိုင်ပေါ့ဗျာ။ ဒါကတော့ အာဏာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဘက်က တွေးကြမှာပေါ့။
-
- ဒါကြောင့်လည်း 2020 election ကိုပဲ အသိအမှတ်ပြုတယ်၊ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို အသိအမှတ် မပြုဘူးဆို တာကို နိုင်ငံကြီးများတွေက ဥပမာ US တို့လို နိုင်ငံကြီးတွေက ပြောလာတာပေါ့ဗျာ။ တချို့ အနောက်နိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နိုင်ငံတော်တော်များများကလည်း အဲ့တာကို ပြောတာပေါ့။ ဆိုတော့ ရွေးကောက်ပွဲသည် တချို့အတွက် ထွက်ပေါက်မဟုတ်ဘူး ရွေးကောက်ပွဲကို ပိတ်ပင်မှ ဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ အင်အားပြိုင်ပုံတွေ ရှိလာ တာပေါ့။ ဒါ လက်ရှိ အနေအထားကို ပြောတာပါ။
- အဲ့တော့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာပြဿနာ၊ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပြန်ပြီးတော့ ရေးတာဖြစ်ဖြစ် အသစ်လုပ်တာ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့။ လက်ရှိ ၇၅ နှစ်ကြာလာတဲ့ နာတာရှည် နိုင်ငံရေးပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်မယ်။ ဆိုတာက အရင် ကတည်းက ဖြစ်နေတဲ့ပြဿနာ အခုအာဏာဆိုင်ရာပြဿနာက ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်ဖို့လိုတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲကို မလုပ်ဖြစ်အောင် အရင်ရွေးကောက်ပွဲကို အသိအမှတ်ပြုဖို့ လိုတယ်ဆိုတဲ့ အင်အား အာဏာအရပြိုင်နေတဲ့ အင်အားစုလည်း ဖြစ်နေတာပေါ့။
-
- ဆိုတော့ အဲ့ နှစ်ခုကို ခင်ဗျားတို့ လိမ့်ပတ်လည်အောင် တွေးကြည့်ရင် ကျနော် ခုနကပြောတဲ့ ဒီထွက်ပေါက်ကို သူ့ဖက်ကိုယ့်ဖက် အကောင်းဘက်က ထွက်ပေါက်ဖြစ်အောင် ဖန်တီးဖို့ လိုတယ်ဆိုတဲ့ အခါမှာ ဘယ်လိုပဲ ဖြစ်ဖြစ် ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေအရ SAC သည် ဒီထွက်ပေါက်က ထွက်မှာပဲ။ ဒီထွက်ပေါက်ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ ကို ဖန်တီးပေးမှာပဲ။ အဲ့တော့ ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်ခင်ရယ်၊ ဖြစ်လာမယ့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အဟလို့ ခေါ်တာပေါ့။ အတင်းအကြပ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း ဖြစ်တာပေါ့။
-
- အဲ့တော့ ခုံရုံးက ပြန်မေးရမယ်။ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်တယ် ရွေးကောက်ပွဲမဖြစ်ရင် SAC တစ်နည်းအားဖြင့် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို ဆက်ပြီးတော့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ အာဏာအပ်ရမှာလား မအပ်ရတော့ဘူး လားဆိုတာကို ရွေးကောက်ပွဲအလွန်ကာလ ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်ခင်ရယ် ဖြစ်လာမယ့် အခင်းအကျင်းပေါ့ဗျာ။ ခုနကလို ထွက်ပေါက်ကို မပေးလိုတဲ့ အင်အားစုများကြောင့် ထွက်ပေါက်ပိတ်အောင် ဖန်တီးရင် SAC သည် ဘာနဲ့ထွက်မှာလဲ။
-
- အခြေခံဥပဒေအရ နောက်ထပ် သက်တမ်းတိုးမှာလား တစ်နှစ်သွားမှာလား နှစ်နှစ်သွားမှာလား ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို မဖျက်သိမ်းဘဲနဲ့ ဘယ်လောက်ထိ သွားနိုင်လဲဆိုတာကို အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံးက ပဲ ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်ခင်ရယ်၊ ဖြစ်လာမယ့် အခင်းအကျင်းပေါ့ဗျာ။ ဒါကတစ်ခု သွားမယ်။ အဲ့တော့ ကျနော် ခုနကပြောတဲ့ ဥစ္စာကို ခင်ဗျားကို လိမ့်ပတ်လည်အောင် ဟိုဘက်ဒီဘက် ရောက်အောင် ပြန်ပြောရတာက အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြဿနာလို့ ကျနော်တို့က သုံးသပ်ရင် ခုနက ပြောတဲ့ နာတာရှည်နိုင်ငံရေးပြဿနာလို့ သုံးသပ်ရင် အဲ့တာကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် အခုရွေးကောက်ပွဲသည် ထွက်ပေါက်တစ်ခု ဖြစ်သလို အဲ့ဒီ ရွေးကောက်ပွဲကြောင့် ဖြစ်လာမယ့် လွှတ်တော် ရွေးကောက်ပွဲကြောင့် ဖြစ်လာမယ့် အစိုးရ အဲ့ဒီဟာ နှစ်ခု အတွက် အခုကတည်းက SAC သည် ရွေးကောက်ပွဲဟာ သမာသမတ်ကျတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အားလုံးဝင်ပြိုင် နိုင်တယ် ဝင်ပြိုင်ဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတဲ့ အခင်းအကျင်းဖြစ်အောင် အခုကာလကစပြီး ဖန်တီးပေးရမှာပေါ့။
-
- SAC သည် ပျော့ပျောင်းတဲ့ ချဉ်းကပ်မှုနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သည် ပျော့ပျောင်းတဲ့ ချဉ်းကပ်မှုနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများကဏ္ဍကို ညှိဖို့လိုတာပေါ့။ စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့ တော်လှန်းရေး အဖွဲ့အစည်းတွေအားလုံးနဲ့ ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းပြီးမှ လာမယ့် ကာလ ပြည်ထောင်စုကို ဘယ်လိုတည်ဆောက်မှာလဲ ရွေးကောက်ပွဲ အလွန်ကာလမှာ ဘာလုပ်မှာလဲဆိုတဲ့ political package တစ်ခုပေါ့ဗျာ။ အဲ့တာကို ဥပဒေက ရအောင်ယူထားနိုင်ဖို့ လိုအပ် တာပေါ့။
-
- အဲ့တာကို ယူထားပြီးမှ အခုကာလ လာမယ့်လွှတ်တော် လာမယ့်ကာလ အစိုးရပေါ့ဗျာ။ ရွေးကောက်ပွဲအလွန်မှာ ဖြစ်လာတဲ့ အခင်းအကျင်းအတွက် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ခုလုံးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့လူထု နိုင်ငံရေးပါတီ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း အားလုံးကို လာမယ့် အခင်းအကျင်း ကာလမှာ ဘာဘာဘာဆိုတာကို ကြိုပြီးချပြနိုင်ရင် တစ်နည်း အားဖြင့် နိုင်ငံရေးညှိနှိုင်းမှုတစ်ခုကို ဥပဒေက ညှိနှိုင်းပြီးမှ အဖြေရပြီဆိုတာကို ချပြနိုင်ခဲ့ရင် လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲသည် အားလုံးကလည်း လက်ခံနိုင်တဲ့ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများဘက်ကလည်း လိုလိုလားလား ဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများ ဘက်ကလည်း လိုလားတဲ့ ထွက်ပေါက်တစ်ခု ဖြစ်သွားတာပေါ့။
-
- အဲ့လိုဖြစ်အောင် ကျနော်တို့ အခုကတည်းက ကြိုးစားဖို့လိုတယ်။ SAC ဘက်က ကြိုးစားဖို့လိုတယ်။ အဲ့တာ ခုနက political package ပေါ့၊ နိုင်ငံရေး ပဋိညာဉ်တစ်ခုကို ဒီရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်မှာ ဘာတည်ဆောက်မယ် အဲ့တာ အရေးကြီးတယ်။ အဲ့တာဖြစ်ဖို့ SAC ဘက်ကလည်း သဘောထား ပျော့ပျောင်းဖို့လိုတယ်။ ကြိုပြီးတွေး ဖို့ ကြိုပြီးမြင်ဖို့ လိုတယ်။
-
- ကျနော်တို့ တွေးတာကတော့ဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲ အလွန်ကာလမှာ မြန်မာနိုင်ငံ လက်ရှိ ၇၅ နှစ်တာ ကြုံခဲ့ရတဲ့ အခင်းအကျင်း အားလုံးကို သုံးသပ်ပြီးမှ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အကျပ်အတည်းကို သဘောပေါက်ပြီး မှ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများဘက်က လိုလားနေတဲ့ အမျိုးသားတန်းတူရေးနဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်ကို သဘောပေါက် နားလည်ပြီးမှ ပြေလည်အောင် ဖြေရှင်းနိုင်မှုသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအသစ် တစ်ခုလို့ ပဲ နားလည်တယ်။
-
- အဲ့လို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအသစ်ကို လာမယ့်လွှတ်တော် လာမယ့်အစိုးရ ၅ နှစ်တာ သက်တမ်း ရွေးကောက်ပွဲအလွန် ဖြစ်လာမယ့်အစိုးရ ရွေးကောက်ပွဲအလွန်မှာ ဖြစ်လာမယ့်လွှတ်တော် ရေးဆွဲနိုင်အောင် အခုကတည်းက သဘောထား ထပ်တူကျတဲ့ political package ကို SAC က EAO နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများနဲ့ တစ်ချက်ချင်း တစ်ချက်ချင်း သဘောတူညီချက်တွေကို ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ထုတ်ပြန်ပေးဖို့ လိုတယ်။
-
- အဲ့ဒီမှာ ဖွဲ့စည်းပုံလက်ရှိ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေရဲ့ rigid ဖြစ်တာ အဲ့တာတွေကို သုံးသပ်ပြီးမှ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအသစ်တစ်ခုကို အားလုံးလက်ခံတဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံစံဖြစ်အောင် ကာလတိုမှာ လာမယ့်လွှတ်တော်က ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းတဲ့ ဥပဒေကိုပြဋ္ဌာန်းပြီးမှ ရေးဆွဲခိုင်းတာနဲ့ အတည်ပြုတာပေါ့ဗျာ။ နိုင်ငံ ရေးထဲက တပ်မတော် နောက်ဆုတ်တာပေါ့ဗျာ။

ဒီမိုကရေစီအရေး တောင်းဆိုကြသူများ (ဖရွန်တီးယားမြန်မာ)

- လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခ ချုပ်ငြိမ်းဖို့အတွက် EAO များ အားလုံးသည်လည်းပဲ လက်နက်ကို စွန့်တာပေါ့ဗျာ။ အဲ့တော့ ကျနော်တို့ ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော်ကို ဘယ်လို တည်ဆောက်မယ်ဆိုတဲ့ package တစ်ခုပေါ့။ အဲ့ဒါကို ဒီကာလကစပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်မှာ ညှိနှိုင်းတိုင်ပင်နိုင်တဲ့ အချက်အလက်အားလုံးကို ပြည်သူလူထုသိအောင် ကမ္ဘာကသိအောင် SAC နဲ့ သဘောတူညီမှုတစ်ခု လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ရွေးကောက်ပွဲ သည် SAC အတွက် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ထွက်ပေါက်ဖြစ်သလို ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ သည်လည်းပဲ ပြည်ထောင်စုတစ်ခုလုံးအတွက် foundation တစ်ခုဖြစ်သွားတာပေါ့။
-
- ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအသစ်အရ လာမယ့် နိုင်ငံအသစ် ပြည်ထောင်စုအသစ်ကို ဘယ်လိုသွားမယ် ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု ဖွဲ့စည်းပုံကို ဘယ်လိုသွားမယ်ဆိုတဲ့ ထွက်ပေါက်တစ်ခုဖြစ်အောင် ကျနော်တို့ အားလုံးက ကြိုးစားတည်ဆောက်နိုင်မယ်ဆိုရင် လက်နက်ကိုင်နွံထဲကနေ တပ်မတော်ကလည်း နောက်ဆုတ်သွားနိုင်တယ်။ န်ုင်ငံရေးထဲမှာ ပါလာတဲ့ နွံထဲမှာပါလာတဲ့ တပ်မတော်ရဲ့ နိုင်ငံရေးဦးဆောင်မှုက လည်း နောက်ကို ရောက်သွားနိုင်တယ်။
-
- လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခနဲ့ နိုင်ငံရေးကို စစ်ရေးနဲ့ တည်ဆောက်ကြတဲ့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်း များ အားလုံးရဲ့ အမျိုးသားတန်းတူရေး ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေး ပြဋ္ဌာန်းနိုင်ခွင့်ကလည်း ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အသစ် တစ်ခုကို ရေးဆွဲ ပြဋ္ဌာန်းပြီးမှ သူတို့လည်း လက်နက်စွန့် သွားနိုင်တယ်။ အဲ့လို အခင်းအကျင်းဖြစ်အောင် အခုကတည်းက တည်ဆောက်နိုင်ရင် ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအလွန်သည် သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် ထွက် ပေါက် ကောင်းတစ်ခု ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။
-
- SAC အတွက် ထွက်ပေါက်ဖြစ်သလို ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေရဲ့ ထွက်ပေါက်လည်း ဖြစ်သွားနိုင်တာ ပေါ့။ နောက် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းများ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ ပြည်ထောင်စုတစ်ခုလုံးရဲ့ ထွက်ပေါက်လည်း ဖြစ်သွားနိုင်တာပေ့ါ။
-
- အဲ့တော့ ကျနော်တို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် အနေနဲ့လည်း လာမယ့်ကာလမှာ ပြည်ထောင်စု တစ်ခုလုံးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ပဋိပက္ခအားလုံးကို ချုပ်ငြိမ်းနိုင်မယ့် တစ်ခုတည်းသော ဥစ္စာသည် အားလုံး လက်ခံ တဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အသစ်တစ်ခုလို့ ယုံကြည်ပြီးတော့မှ ရေးဆွဲခဲ့မယ်ဆိုရင် စတုတ္ထမြောက် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေပေါ့ဗျာ။
-
- ဒါကြီးက ၇၅ နှစ်တာ ပြည်တွင်းစစ်မီး အဟုန်ကို ချုပ်ငြိမ်းနိုင်မယ် လွတ်လပ်ရေး အရသာကို အားလုံးခံစား နိုင်အောင် ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ်အရသာကို ခံစားနိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မယ်ဆိုရင် ထွက်ပေါက် ကောင်း တစ်ခုအားလုံးအတွက် ဖြစ်သွားတာပေါ့။ ဒါသုံးသပ်တာပါ။

CNI Interview

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၂

မိမိတို့၏ ဒေသအခွင့်အရေးများကို တရားဉပဒေနှင့် အညီတောင်းဆိုနိုင်ရန် နိုင်ငံရေးစင်မြင့်ဖြစ်သည့် လွှတ်တော် ထဲသို့ တိုင်းရင်းသားများ ပိုမိုပါဝင်လာရမည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

သို့သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး အခြေအနေသည် ရှုပ်ထွေးလျက်ရှိပြီး အာမခံချက်မရဘဲ ဖြစ်နေခြင်း ကြောင့် တိုင်းရင်းသားများသည် လွှတ်တော်ထဲသို့ အပြည့်အဝ ဝင်ရောက်ရန် မစဉ်းစားနိုင်သေးဘဲ လက်နက်ကိုင် လမ်းစဉ်ကိုသာ အားကိုးအားထားပြုလျက်ရှိသည်။

ထိုသို့ ဖြစ်ရခြင်းကလည်း လွှတ်တော်အတွင်းမှာ အင်အားကြီး ပါတီများနှင့် အစုအဖွဲ့များက တိုင်းရင်းသားများ လွှတ်တော်တွင်း တင်ပြ ဆွေးနွေးမှုများကို မဲအများစုဖြင့် ပယ်ချမှုများကြောင့်လည်း လွှတ်တော်ကို ကျောခိုင်း၍ လက်နက်ကိုင် လမ်းစဉ်ဘက်ကို ကူးပြောင်းသွားသူများလည်း ရှိနေသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်ပြီး တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးကြီး ခွန်ဥက္ကာကို CNI က မေးမြန်းထားပါသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ SSPP ဒုဥက္ကဋ္ဌ(၁)လည်းဖြစ် စစ်ဦးစီးချုပ်လည်းဖြစ်သူ စဝ်ခေးတိုင်းကိုတွေ့ရစဉ်

မေး ။ ။ SSPP နဲ့ နစက ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် တွေ့တဲ့အချိန်မှာ နစက-က ပြောတယ်၊ ဒီမိုကရေစီစနစ်မှာ လွှတ်တော်က နိုင်ငံရေးအရ အမြင့်ဆုံးဖြစ်တယ်ပေါ့။ ဒီတိုင်းရင်းသားတွေအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ ဒေသ အခွင့်အရေးတွေ ကို တရားဥပဒေနဲ့အညီ တောင်းဆိုနိုင်ဖို့ ဒီနိုင်ငံရေးစင်မြင့်ဖြစ်တဲ့ လွှတ်တော်ကို ပိုမို ပါဝင်လာရမယ်တဲ့ဗျ။ အဲ့လို ပြောသွားတာ တွေ့ရတာပေါ့လေ။ ဆိုတော့ တိုင်းရင်းသားတွေ နောက်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း တွေ အနေနဲ့ရော ဒီလွှတ်တော် အခင်းအကျင်းပေါ် ဘယ်လောက်ထိ စိတ်ဝင်စားမှု ရှိသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ဥပဒေကြောင်းအရ ပြောရင်တော့ ပုံမှန် အခြေအနေ အောက်မှာပေါ့။ ပုံမှန် အခြေအနေဆို တာက လည်း အမျိုးမျိုးရှိပါတယ်။ သို့တည်းမဟုတ် ဒီမိုကရေစီအခွင့်အရေး ပြည့်ဝတဲ့ အခြေအနေ အောက်မှာဆိုရင် လွှတ်တော်ကတော့ သူ့ရဲ့ လွှတ်တော်အလုပ်ကို လိုလိုလားလား လုပ်နိုင်တာပေါ့ဗျာ။ အဲ့ဒါကြောင့်လည်း လွှတ်တော်က လွှတ်တော်အလုပ်ကို လိုလိုလားလား လုပ်နိုင်တယ် အစိုးရကလည်း သူ့အလုပ်ကို လုပ်နိုင်တယ် တရားစီရင်ရေးကလည်း သူ့အလုပ်ကို လုပ်နိုင်တယ်။

ဒီအာဏာကြီး ၃ ရပ်က သူ့အလုပ်ကို လုပ်နိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ လွှတ်တော်ကိုလည်းပဲ လွတ်လွတ်လပ်လပ် လွှတ်တော် အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ အချိန်မှာတော့ အားကိုးလို့ရတာပေါ့။ အခြေအနေ ပုံမှန်မှာပေါ့။ လွှတ်တော်ကတော့ အားကိုးစရာ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာ့လွှတ်တော်ကိုတွေ့ရစဉ်

မေး ။ ။ ပြီးခဲ့တဲ့ လွှတ်တော် အခင်းအကျင်းတွေမှာပေါ့လေ၊ ဒီတိုင်းရင်းသားတွေက သူတို့အခွင့်အရေး အတွက် တင်ပြ တောင်းဆိုတဲ့အခါမှာ တစ်ဖက်က မဲအသာနဲ့ ပယ်ချတာတို့၊ လက်မခံတာတို့ ကြုံခဲ့ဖူးတယ်လို့ ပြောကြတာလည်း ရှိတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် လက်နက်ကိုင် လမ်းစဉ်ကို ရွေးချယ်တဲ့သူတွေလည်း ရှိတယ်။ ဆိုတော့ ဒီလွှတ်တော် အခင်းအကျင်းကျတော့ရော ဒီတိုင်းရင်းသားတွေအတွက် ယုံကြည်မှု ဘယ်လောက်ထိ ရှိနိုင်မလဲပေါ့။

ဖြေ ။ ။ အခု မြန်မာပြည်မှာ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ လွှတ်တော်ပေါ့၊ ဦးနု လက်ထက်က လွှတ်တော် ဦးနေဝင်း လက်ထက်က ပြည်သူ့လွှတ်တော်၊ နောက်ပိုင်းမှာ ဦးသိန်းစိန် လက်ထက်မှာ ပေါ်လာတဲ့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နဲ့ ပြည်နယ်လွှတ်တော်တွေပေါ့။

အဲ့ဒါတွေ အားလုံးက ရှင်းရှင်းပြောရင်တော့ ဒီ ဒီမိုကရေစီပုံစံအောက်က လွှတ်တော်လို့ မပြောနိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် လွှတ်တော်ထဲမှာ တပ်မတော်က ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ပါနေတယ်ဆိုတည်းက ဒီမိုကရေစီနဲ့ ဆန့်ကျင်နေတာပဲ။ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းမှာပဲ ရွေးကောက်ခံရတဲ့ လူတွေတက်တော့ ၇၅ မှာလည်းပဲ အနိုင်ရတဲ့ ပါတီကြီးက တစ်ခါ လွှမ်းမိုးနေ ပြန်ရော။ ဒါဆိုတော့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ တိုင်းရင်းသား လွှတ်တော်အမတ်တွေက ပြောရေးဆိုခွင့်ဆိုတာ ကျုံ့သွားတာပေါ့ဗျာ။ တော်တော်လေး ကျုံ့သွားတာပေါ့။ ဒါကြောင့် ဘယ်လိုမှ အခွင့်အရေး တောင်းဆိုဖို့ အောင် မြင်စရာ အကြောင်းမရှိပါဘူး။ လက်ရှိ ၂၀၀၈ အောက်က လုပ်သွားတဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအတိုင်းဆိုရင်တော့ အခွင့်အရေး ဘာမှ ရဖို့ အကြောင်းမရှိပါဘူး။

မေး ။ ။ ပြီးခဲ့တဲ့ NLD အစိုးရ လက်ထက်မှာတောင် ဒီတိုင်းရင်းသား အခွင့်အရေးတွေ တင်ပြတောင်းဆိုတဲ့ အခါမှာ မရတဲ့ဟာမျိုးတွေ ရှိတယ်။ ဆိုတော့ သူတို့အခု ဒီစစ်ကောင်စီက ကျင်းပမယ့် ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲမှာ သူတို့က ပြောကြတာတော့ ဒီအရပ်သားအစိုးရတစ်ပိုင်း စစ်အစိုးရတစ်ပိုင်းဆိုတော့ ဘယ်လောက်ထိ ယုံကြည်လို့ ရမလဲဗျ သူတို့ကို။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်ကြည့်တာကတော့ ဒီ အာဏာ power sharing သဘောမျိုးပေါ့။ အာဏာခွဲဝေတဲ့ပုံစံနဲ့ ဆိုရင်တော့ ခွဲဝေတဲ့ အဆင့်မှာပဲ ရှိမှာဘဲ။ ဒီကျနော်တို့ တိုင်းရင်းသား အခွင့်အရေးအတွက် အာမခံချက်ရှိတဲ့ လွှတ်တော်တော့ ဖြစ်မလာဘူးဗျ။ ဒီအတိုင်းဆိုရင်တော့။

မေး ။ ။ အခု သူတို့ပေါ့လေ ဒီတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တွေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွေ ကျင်းပတဲ့ အခါမှာ သူတို့ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ရေးကို အဖွဲ့တိုင်းလိုလိုမှာ ပြောတာ တွေ့ရတယ်။ ဆိုတော့ သူတို့က ဒီလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကို ဘာကြောင့် ဒီရွေးကောက်ပွဲအကြောင်း ပြောတယ်လို့ ဆရာတို့ နားလည် ထားပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ရှင်းရှင်းပြောရင်တော့ လက်ရှိ SAC ပေါ့လေ နစက ကနေပြီးတော့ မိတ်ဆွေဖြစ် ရန်သူမဖြစ်ပဲနဲ့ မိတ်ဖက်ဖြစ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေက ဒီတိုင်းရင်းသားတွေပဲ ရှိတာကိုး။ ဒါကြောင့် တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းတွေ က သူ့ရဲ့ မိတ်ဖက်ဖြစ်နေတော့ မိတ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းတွေကို တိုင်ပင်တဲ့ သဘောမျိုးပါပဲ။
တိုင်ပင်တယ် သဘောထားတောင်းတဲ့ သဘောပါပဲ။ ရန်ဘက်ကိုတော့ သွားတောင်းလို့ ဘယ်ရမလဲ။ ရန်ဘက် ကတော့ ဘာလုပ်လုပ် ဆန့်ကျင်မယ် ကန့်ကွက်မယ်၊ ဖျက်ချမယ်၊ ရန်ဘက်ကတော့ ပြောမှာပေါ့။ အခုကတော့ တိုင်းရင်းသားတွေက မိတ်ဖက်ဖြစ်နေတော့ မိတ်ဖက်တွေကို တိုင်ပင်တဲ့ သဘောပါပဲ။ သို့သော်လည်းပဲ အဓိက ကျတဲ့ အခု ရန်ဘက်ဖြစ်နေတဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် အင်အားစုတွေက ပူးပေါင်းပါဝင်မှုရှိမှပဲ ဒါအောင်မြင်မယ့် သဘော ရှိပါတယ်။ ဖျက်ဆီးဖို့ ကန့်ကွက်ဖို့ အင်နဲ့အားနဲ့ ပြင်မယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ တည်ငြိမ်မှု မရှိတဲ့အတွက် ဒီ ရွေးကောက်ပွဲကလည်း အလားအလာကောင်းမယ် မထင်ပါဘူး။

မေး ။ ။ အခု ဒီလာမယ့် ၂၀၂၃ မှာ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲက ဒီ နစကအတွက် နိုင်ငံရေးထွက်ပေါက် တစ်ခုအဖြစ် သူက အသုံးပြုသွားနိုင်လားဗျ။ ဒါကရော မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းအတွက် နိုင်ငံရေး ထွက်ပေါက် ဖြစ်ပါသလား။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်တို့ တွက်တာက နိုင်ငံရေး ထွက်ပေါက် ဆိုတာထက်ကို အခုလက်ရှိ ကျနော်တို့ ၂၀၀၈ မှာ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ state of emergency အရေးပေါ် အခြေအနေ ပြဋ္ဌာန်းချက်များအောက်က ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ ပုဒ်မ တွေနဲ့အညီ အာဏာထိန်းထားတယ်လို့ ပြောတာကိုး။ အဲ့တာကလည်း ၂ နှစ်သက်တမ်း ရှိတယ်။ ၂ နှစ် သက်တမ်း ပြည့်တဲ့ အချိန်မှာ သူတို့ ဘယ်လိုဆက်ပြီး လုပ်မလဲဆိုတာ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့အညီ လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့အညီ ရထားတဲ့ အခွင့်အာဏာကို အဆုံးသတ်မယ့် သဘောတော့ ဖြစ်နိုင်တာပေါ့ဗျာ။
ဒီမှာ အဆုံးသတ်ပြီးတော့ နောက်ထပ် ဘယ်လို စခန်းသွားမလဲဆိုတာတော့ ကျနော်တို့ စောင့်ကြည့်ရမှာပေါ့။ ဒီ ဖွဲ့စည်းပုံကပေးတဲ့ အခွင့်အာဏာကတော့ ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာပဲ နိဂုံးချုပ်မှာပေါ့ဗျာ။ ရွေးကောက်ပွဲက ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေက ပေးထားတဲ့ အခွင့်အာဏာရဲ့ နောက်ဆုံး လုပ်ငန်းတစ်ခုအနေနဲ့ သတ်မှတ်လို့ ရတာပေါ့ဗျာ။

 တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုများကိုတွေ့ရစဉ်

မေး ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ပါ။ ဟိုတလောကပေါ့လေ၊ ဒီအာဆီယံ အထူးကိုယ်စားလှယ်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တွေ့ဆုံပြီးတော့ ဒီလက်ရှိ ပြည်တွင်းမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ဒီအကြမ်းဖက်မှုတွေ ရပ်တန့်ဖို့ သူ့ရဲ့ ဩဇာအာဏာကို သုံး သွားမယ်ဆိုပြီးတော့ ပြောသွားတာ တွေ့ရတယ်။ ဒီစစ်ကောင်စီ ဘက်ကလည်း လက်ခံတဲ့ သဘောမျိုးပေါ့။ ဆို တော့ ဒီဟာက တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ ကိစ္စကျတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဘက်ကရော ဘယ်လို အနေအထား မျိုး ရှိနိုင်လဲပေါ့။ သူက လက်ခံနိုင်လား လက်မခံနိုင်ဘူးလား။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်တို့ ဒီမေးခွန်းကတော့ ဖြေဖို့ ခက်ပါတယ်။ အခု နိုင်ငံတကာ သံတမန် စစ်မျက်နှာမှာ နိုင်ငံတကာ မျက်နှာပြင်မှာ အပြိုင်အဆိုင် လုပ်နေကြတယ်။ အပြင်ရောက်နေတဲ့ အစိုးရနဲ့ အထဲမှာ အုပ်ချုပ်နေတဲ့ အဖွဲ့နဲ့က အပြိုင်အဆိုင် လုပ်နေတော့ ဒီပြိုင်ဆိုင်မှုမှာ အင်အားချိန်ခွင်လျှာ ဘယ်လို ပြောင်းရမလဲ ဒါတော့ ကြည့်ရမှာပေါ့။

အရှေ့အုပ်စုကတော့ တရုတ်၊ ရုရှားကတော့ ကျနော်တို့ ဒီစစ်ကောင်စီ ဘက်မှာပါနေတာ တွေ့ရပြီးတော့ ဒီ အနောက်အုပ်စုကတော့ NUG ဘက် ပါနေတဲ့ အခါကျတော့ ဒီအုပ်စုပြိုင်ပွဲတွေမှာ ဘယ်လို အားသာမလဲ ဘယ်လို ချိန်ခွင်လျှာ ဖြစ်မလဲဆိုတာ ဒေါ်စုရဲ့ အဆုံးအဖြတ်မှာလည်း အဲ့ဒီ အခြေအနေပေါ် မူတည်မယ်လို့ ထင်တယ်။

ဒေါ်စုကလည်း အရမ်းဆုံးဖြတ်မှာတော့ မဟုတ်ဘူး။ သူ့ကို ဒီ ၆ လပေါ့၊ အခု စက်တင်ဘာမှာ အာဆီယံ အထူး ကိုယ်စားလှယ် လာမယ်ဆိုရင် သူက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို တွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဖြစ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေး အခင်း အကျင်း ပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ဒေါ်စုကတော့ ဆုံးဖြတ်သွားမယ်လို့တော့ ကျနော် ယူဆတယ်။ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့ ကြိုတင်ခန့်မှန်းဖို့တော့ ခက်ပါတယ်။ အခုက ပြိုင်ဆိုင်မှု အားကောင်းတဲ့ အချိန်လည်း ဖြစ်နေတာကို။

အာဆီယံ အထူးကိုယ်စားလှယ် ပရတ်ဆိုခွန်နဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်

မေး ။ ။ တချို့ နိုင်ငံရေးသမားတွေကတော့ သုံးသပ်တာပေါ့လေ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ ဒါလက်ခံ တွေ့ဆုံမှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ တကယ်လို့ သူ တွေ့လိုက်တယ်ဆိုရင်တော့ သူသဘောထား မှတ်ချက်တစ်ခုခု ပေးရ တော့မှာပေါ့။ မပေးဘူးဆိုရင်လည်း ဒီအခင်းအကျင်းကြီးမှာ နှုတ်ဆိတ်နေတာတို့၊ အဲ့လိုဖြစ်သွားမှာစိုးလို့ သူက တော့ တွေ့မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုပြီးတော့ ပြောသွားတာ တွေ့ရလို့လေ။

ဖြေ ။ ။ ဒါလည်းပဲ ခန့်မှန်းလို့ ခက်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးက မဖြစ်နိုင်တာ မရှိပါဘူး။ ဖြစ်ချင်လည်း ဖြစ်လာတာ ပဲ။ ပေါ်လာတဲ့ နိုင်ငံရေး မိုးလေဝသပေါ့၊ နိုင်ငံတကာ အတက်အကျ အခြေအနေတွေ ကြည့်ပြီးတော့ အပြောင်း အလဲ ဖြစ်သွားမှာပဲဗျ။
အဲ့ဒါကြောင့် ဒီရွေးကောက်ပွဲ ကိစ္စပဲဖြစ်ဖြစ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် သဘောထားကိုပဲ ဖြစ်ဖြစ်ကျတော့ ဒီအချိန်နဲ့ တစ်ပြေးညီ အမြဲတမ်း ပြောင်းနေတယ်လို့တော့ ကျနော်ယူဆတယ်။ ဒါကြောင့် အခုကြိုပြောဖို့ ခက်တယ်ဗျ။ သူတို့ဖြစ်မယ်၊ မဖြစ်ဘူး ကြိုပြောလိုက်ရင် လွဲသွားတတ်တယ်။ ဒါကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမှပဲ ခန့်မှန်းတာ ပိုကောင်း တယ်ဗျ။

မေး ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ပါ ဗိုလ်မှူးကြီး။ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှု အခြေအနေကို ကျနော်ပြန်ကောက် မေးလိုပါ တယ်။ အခု ဒီ နစကနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲ ဒုတိယအကြိမ် ဘယ်တော့ ပြန်စဖို့ ရှိလဲဗျ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်တော့ မသိဘူးဗျ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဟိုပုဂ္ဂိုလ်လေးဦးကို ကွပ်မျက်ပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်း မှာ ပြည်သူတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှု၊ အုံကြွမှုက ပိုမြင့်လာတော့ နည်းနည်းလေးတော့ လျင်လျင်မြန်မြန်တော့ ဖြစ်မယ် မထင်ဘူး။ ဖြစ်ချင်းဖြစ်ရင်လည်း အာဆီယံ အထူးကိုယ်စားလှယ် ထွက်လာမယ့် အချိန်ပေါ့။

အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်က ဒီစက်တင်ဘာလမှာ လာဖို့ရှိတော့ အဲ့ဒီ အာဆီယံကိုယ်စားလှယ် မလာခင် လောက်မှာမှ ဖြစ်မှာ။ ဩဂုတ်လ ထဲမှာတော့ ကျနော် သိပ်မမြင်ဘူးဗျ။ အာဆီယံကိုယ်စားလှယ် လာတဲ့အချိန်နဲ့ တိုက်ပြီးတော့များ ထုတ်မလားတော့ မပြောတတ်ဘူးဗျ။ အခုချိန်ထိတော့ ကျနော်တို့ ဖိတ်စာကို ဟုတ်တိ ပတ်တိ မတွေ့သေးဘူးလေ။ လေထဲမှာပဲ ဖိတ်မယ် ထူးခြားချက်ရှိတယ် ဆိုတာလောက်ပဲ ကြားနေရတာ။ အစီအစဉ်ကို ကျနော်တို့က မသိရသေးဘူး။

မေး ။ ။ အခုတိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ အခွင့်အရေး တောင်းဆိုဖို့ နိုင်ငံရေး စင်မြင့်ဖြစ်တဲ့ လွှတ်တော်ကို ပိုမို ပါဝင်လာဖို့ဆိုပြီး နစက-က ပြောသွားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဗိုလ်မှူးကြီး အနေနဲ့ နောက်ဆုံးဘာများ ပြောကြားလို ပါသေးလဲ။

ဖြေ ။ ။ အဲ့ဒီ သူပြောတာကတော့ သူ့ဘက်က လွှတ်တော်ကို ဝင်ခွင့်ဆိုတာ ဖြတ်သန်းရမှာက ရွေးကောက် ပွဲလေ။ အဲ့ဒီ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရတဲ့သူပဲ လွှတ်တော်အမတ် ဖြစ်တာကိုး ဒီမိုကရေစီ ဥပဒေအရ။ သို့သော် အဲ့ဒီ မှာ ရွေးကောက်ပွဲ မဝင်ဘဲနဲ့ အမတ်ဖြစ်နေတဲ့ သူတွေကိုတော့ ဖယ်ရှားဖို့ လိုတာပေါ့ဗျာ။ အဲ့တာဆိုရင်တော့ သူတို့ ပြောတဲ့အတိုင်း ပိုပြီးတော့ စစ်မှန်တာပေါ့။ ရွေးကောက်ပွဲ မဖြတ်ဘဲနဲ့ အမတ်ဖြစ်တဲ့စနစ် ရှိနေသေးရင်တော့ လွှတ်တော်ကတော့ အားကိုးလို့ရတဲ့ လွှတ်တော်တော့ မဖြစ်သေးဘူးခင်ဗျ။ အဲ့ဒါပါပဲဗျ။

CNI Interview

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၅

ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ မိုင်းရှူးမြို့နယ်အတွင်းမှာ ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ(SSPP)နှင့် တပ်မတော်ကြား စစ်ရေးတင်းမာနေကြသည်။ ထိုသို့ စစ်ရေး တင်းမာနေစဉ် ကာလအတွင်းမှာပဲ တစ်ဖက်မှာ တပ်မတော်ထိပ်သီး ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နှင့် SSPP ၏ ဒုဥက္ကဋ္ဌ(၁)လည်းဖြစ် စစ်ဦးစီးချုပ်လည်းဖြစ်သူ စဝ်ခေးတိုင်း ဦးဆောင်သည့် ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့တို့ သြဂုတ် ၄ ရက်နေ့က တွေ့ဆုံ၍ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်း စဉ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

တပြိုင်တည်းမှာပဲ ပြည်တွင်းမှာ နစကဘက်က ကိုဂျင်မီ၊ ကိုဖြိုးဇေယျာသော်၊ ကိုလှမျိုးအောင်၊ ကိုအောင်သူရဇော် တို့ကို သေဒဏ် စီရင်ခဲ့ကြောင်း ဇူလိုင် ၂၅ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ကန့်ကွက် ရှုတ်ချမှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(SNLD)မှ အထွေထွေအတွင်း ရေးမှူး စိုင်းလိတ်ကို CNI က ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့  SSPP မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ(၁) စ၀်ခေးတိုင်းကိုတွေ့ရစဉ် 

မေး ။ ။ ဒီ မိုင်းရှူးဘက်မှာ SSPP တပ်ကနေဆုတ်ခိုင်းတဲ့ကိစ္စလေ ဘယ်လိုမျိုး လုပ်ဆောင်ရင် အဆင်ပြေ ကြမလဲပေါ့၊ အန်ကယ်စိုင်းလိတ်ရဲ့ အမြင်ကို သိချင်ပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ မိုင်းရှူးထဲမှာ ဖြစ်နေတဲ့ကိစ္စက အခုမှဖြစ်တာတော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ ဇွန်လလောက်တည်းက စဖြစ်တဲ့ကိစ္စ။ အဓိကကတော့ ကျနော်ထင်တာ မမှားဘူးဆိုရင် မြန်မာစစ်တပ်အနေနဲ့ SSPP နဲ့ ‘ဝ’ရဲ့ ဆက်ဆံရေး အခြေအနေကို မရှုစိမ့် ဖြစ်နေတာပေါ့ဗျာ။

အဓိကအားဖြင့်တော့ UWSA နဲ့ SSPP တပ်တွေ ပေါင်းပြီးတော့မှ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း နောက် ပင်လုံတကြော ပေါ့နော်၊ ပင်လုံစလင်းတောင်ရဲ့ဒီအနောက်ဘက် ဆိုလို့ရှိရင်လည်း ဖာလိုင်းတို့၊ နောက် မိုင်းပြင်းတို့ ရှိတယ်။ အဲ့ဒီ နယ်ကနေ ဆက်စပ် သွားမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကျောက်ဂူနဲ့ အင်တော ရောက်မယ်။

ကိုဂျင်မီ၊ ကိုဖြိုးဇေယျာသော်၊ ကိုလှမျိုးအောင်၊ ကိုအောင်သူရဇော် တို့ကိုတွေ့ရစဉ်

အဲ့ ကျောက်ဂူ၊ အင်တောဆိုတာက ရပ်စောက်နယ် ရောက်သွားပြီဗျ။ အဲ့တော့ သူတိုရဲ့ လုံခြုံရေးစည်းနဲ့ တအား ကပ်လာတဲ့ ခါကျတော့ အဲ့တာတွေ စိုးရိမ်ပြီးတော့ ဟိုဘက် မိုင်းရှူးက တပ်စခန်း ၃ ခုကို ရွှေ့ခိုင်းတာလို့ ဒီလိုပဲ နားလည်တယ်။ နောက်ဆုံး ကျရင်တော့ ဟိုးဘက် တပ်စခန်း ၃ ခု မရွှေ့လည်းပဲ ဒီပင်လုံ အနောက်ခြမ်းပေါ့နော် စလင်းတောင်ကြော တဝိုက်မှာရှိတဲ့ တပ်စခန်းတွေ ရုပ်သိမ်းသွားမယ်ဆိုရင်တော့လည်း မြန်မာစပ်တပ်ဘက်က ပြီးပြေ(ပြေလည်)သွားနိုင်လောက်တယ်လို့တော့ တွက်ပါတယ်ဗျ။

မေး ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ပါ။ စစ်တပ်ဘက်ကတော့ သူက ဒီနှစ်ကသူတို့ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး နှစ်ဆိုပြီးတော့ ပြောတာပေါ့ လေ။ အခုဒုတိယအကြိမ် လာပြန်တော့မယ်ပေါ့။ ဆိုတော့ စစ်တပ်ဘက်ကရော ဒီကိစ္စတွေ ဘာတွေ ဖြေလျှော့သင့် သလဲပေါ့။

ဖြေ ။ ။ စစ်တပ်ဘက်က ငြိမ်းချမ်းရေးနှစ်လို့သာ ပြောထားတာ။ သူ့ကို တော်လှန်ခုခံနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ နဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း သူ့မှာ ငြိမ်းချမ်းလိုတဲ့ ဆန္ဒတွေ မပြဘူး။ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှု တွေလည်း မရှိဘူးပေါ့နော်။

ဘယ်အဖွဲကိုတော့ဖြင့် လုံးဝမဆွေးနွေးဘူး၊ ဘယ်အဖွဲ့ကိုတော့ ငြိမ်းချမ်းရေး မလုပ်ဘူးဆိုတာမျိုးကလည်း ပြောထားဆိုထားတာ ရှိတယ်။ နောက် လက်နက်ကိုင် တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်းပဲ သူ့ရဲ့ ရပ်တည် ချက်က မူက မှန်မနေဘူးဗျ။ အဲ့တော့ ခေါ်တွေ့တယ်။
တစ်ဖက်ရဲ့ ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုတွေကို အလေးမထားဘူး။ သူတို့ဖြစ်ချင်တဲ့ ကိစ္စကိုပဲ ဇောင်းပေးပြီး ပြောတယ်။

Media မှာလည်းပဲ မဟုတ်တန်းတရားတွေ ပြောတာပေါ့ဗျာ။ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တွေ ပြောတဲ့စကား မဟုတ်ဘဲနဲ့လည်း သူက ထုတ်ဖော်ပြောကြားတာတွေ ရှိတယ်။ ဥပမာ ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲကို ထောက်ခံပါတယ် ဆိုတာမျိုးပေါ့နော်။ တကယ်တော့ အဲ့လို ဆွေးနွေးချက်မျိုးက ရှိကောင်းမှ ရှိခဲ့မယ်ပေါ့နော်။ ဆိုတော့ မှန်မှန်ကန် ကန် ရပ်တည် မနေဘူးဆိုတာကို ပြတယ်ပေါ့ဗျာ စစ်တပ်ဘက်က။

နောက် သူ့အနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် စိတ်ရင်းစေတနာမှန်နဲ့ တစ်ပြည်လုံး အတိုင်းအတာ အပစ်အခတ် ရပ်စဲတာမျိုးကို လုပ်သင့်တယ် လုပ်နိုင်ရမယ်။ နောက်ဆုံးတစ်ခု ဒီအာဆီယံ သဘောတူညီချက် ၅ ရပ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့မှလည်း သူ့အနေနဲ့ အတိအကျ လိုက်နာတာမျိုးက ရှိမနေဘူးလို့ ကျနော်တို့ သုံးသပ် တယ်။ ဆိုတော့ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ရှိရင် လက်နက်ကိုင် EAO ပေါ့နော်၊ လက်နက်ကိုင် တိုင်းရင်း သားတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ရှိရင် သူ့မှာ ရိုးသားမှန်ကန်တဲ့ သဘောဆန္ဒတွေ ရှိမနေတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့လည်း ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ဆိုတာ ဖြစ်နိုင်စရာ မရှိဘူးလို့ပဲ မြင်ပါတယ်ဗျ။

မေး ။ ။ ဒီ ၂၀၂၂ ကို ငြိမ်းချမ်းရေးနှစ်လို့ သတ်မှတ်တယ်၊ အမှန်တကယ် ငြိမ်းချမ်းရေး လိုချင်တယ် ဆိုရင် တော့ NUG၊ PDF တို့ကို သူအကြမ်းဖက်အဖြစ် ကြေညာထားတာပေါ့လေ၊ ဒီဟာတွေရော ဖြေလျှော့သင့်လားပေါ့။ သူက လက်ရှိမှာ PDF တွေနဲ့လည်း အများဆုံး ဖြစ်နေတာဆိုတော့လေ။

ဖြေ ။ ။ သူ့မှာ ဖြေလျှော့ရမယ်ဆိုတာတော့ လုံးဝမှန်ပါတယ်ဗျ။ PDF နဲ့ပတ်သက်လို့ ပဲဖြစ်ဖြစ် NUG နဲ့ ပတ်သက်လို့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ရိုးသား မှန်ကန် စွာနဲ့ နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ်ပြုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အဖွဲ့အစည်းတွေကနေပြီးတော့မှ ကြားဝင်ပြီး သက်သေထား ပြီးတော့မှ အမှန်တကယ် ရိုးရိုးသားသားနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ကမ်းလှမ်းသင့် တယ်ပေါ့ဗျာ။
အဲ့အနေအထားမျိုး မဟုတ် ဘဲနဲ့ လူထုကို ရန်သူလို သဘောထားပြီး ဖမ်းဆီးတာတွေ၊ နှိပ်စက်တာတွေ၊ တရားမဲ့ ပြုကျင့်တာတွေ နောက်ဆုံး ဒါနိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို သေဒဏ်ချမှတ်တာတွေ အဲ့ဒါတွေကို မလျှော့ပဲနဲ့ အဲ့တာတွေကို ပြန်ပြီး တောင်းပန်ခြင်း မပြုဘဲနဲ့ဆိုရင်တော့ နှစ်ဖက် ပြန်ပြီး ကျေအေးဖို့ဆိုတာ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင် ပါဘူးခင်ဗျ။

အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် ပရတ်ဆိုခွန်နဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်

မေး ။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ သူက အခုပေါ့လေ ဒီသေဒဏ်ချလိုက်တဲ့ဟာလည်း ဒီနိုင်ငံရေးသမားတွေ ဖြစ်နေတယ် ပေါ့လေ၊ ဒီမိုကရေစီအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေဆိုတော့။ သူဒီလို လုပ်လိုက်တော့ လက်ရှိ သူတို့ လုပ်ဆောင် နေတဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စတွေ၊ ဒီနိုင်ငံရေးကိစ္စတွေကရော ပိုပြီးတော့ မီးစထိုးသလို မဖြစ်သွားဘူးလားပေါ့။ တစ်ဖက်နဲ့ တစ်ဖက် အမုန်းတွေ မပွားသွားဘူးလားပေါ့။

ဖြေ ။ ။ ရှင်းရှင်းပြောရင် ရှိနေတဲ့ မျှော်လင့်ချက်ကို သူရိုက်ချိုး ပစ်လိုက်တယ်လို့ပဲ မြင်တယ်။ တစ်လော လေးက ကမ္ဘောဒီးယားက အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်ရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးရေးအတွက် သူတို့အနေနဲ့ လမ်းစတွေ့ပြီပေါ့နော်။ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့အတွက် ဒီဘက်က မီးစိမ်းပြပြီဆို တာမျိုး ကြားရတော့ တော်တော်များများကတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စတွေ အနည်းအကျဉ်း ပေါ်လာနိုင် လောက်တယ်ပေါ့နော်။

အဲ့လိုမျိုး မျှော်လင့်ချက်ကို သူက ဒီသေဒဏ်ပေးတဲ့ ကိစ္စနဲ့ ရိုက်ချိုးပစ်လိုက်ပြီဗျ။ အဲ့ဒီတော့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေး ဖို့ ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးဖို့ဆိုတဲ့ အလားအလာ လုံးဝ ပျောက်သလောက် ဖြစ်သွားပြီ။ အနည်းဆုံး ၂ နှစ် ၃ နှစ်ကတော့ ဒီဒဏ်ရာကို ဆက်ပြီး ကုစားနေရဦးမယ်လို့ပဲ မြင်တယ်ဗျ။

မေး ။ ။ ဒီ စစ်တပ် အနေနဲ့ပေါ့လေ၊ သံတမန်ရေးရာအပေါ်မှာ သူကဘယ်လို သဘောထားလဲပေါ့။ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းကလည်း ဗြိတိန်သံအမတ်ကို ထုတ်လိုက်တာတို့ ရှိတယ်ပေါ့လေ။ ဆိုတော့ သူက တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေး မလုပ်ဘဲနဲ့ ဒီလုံခြုံရေးအရ စစ်ရေးအရကျတော့ ရုရှားကို ပေါင်းပြီးတော့နောက် စီးပွားရေးအရ ကျတော့ တရုတ်ကိုပေါင်း ဒီနှစ်နိုင်ငံတည်းပဲ ဆက်ဆံနိုင်လား တံခါးပိတ်ဝါဒ ပုံစံပေါ့လေ။

ဖြေ ။ ။ သူ့အနေနဲ့ အားကိုးအားထားဆိုလို့ တရုတ်နဲ့ ရုရှားပဲ ရှိတာပေါ့နော်။ နောက်တရုတ်နဲ့ ရုရှားကြားထဲ မှာတောင်မှ သူက အကန့်လေးတွေ ခွဲပြီးတော့မှ ဆက်ဆံနေတဲ့ သဘောမျိုး တွေ့တယ်။ စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်ရင် တော့ ဆရာပြောသလိုပေါ့၊ တရုတ်နဲ့မကင်းရာ မကင်းကြောင်း လုပ်နေရတယ်။ လက်နက် ထောက်ပံ့မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူလိုအပ်တဲ့ လက်နက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရုရှားကိုပိုပြီး အားကိုးလာတာ တွေ့တယ်။

ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါကလည်း ရေရှည်သွားလို့ ရမယ်မထင်ဘူး။ သူ့မှာ အရန်ငွေကြေးတွေ မရှိတော့ဘူး။ နိုင်ငံခြားငွေ မရှိတော့တဲ့ အခါကျတော့ ဒီကိစ္စတွေကလည်း ရေရှည်သွားနိုင်စရာ မရှိဘူး။ အစက သူတို့ အာဏာစသိမ်းတုန်းက ပြောသလို နိုင်ငံ အနည်းအကျဉ်းနဲ့ပဲ ဆက်ဆံရေး လုပ်သွားရင် ရမယ်ပေါ့။

အဲ့ဒါက ၁၉၈၈-၁၉၈၉ လောက်မှာ နဝတက ကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ပုံစံကို ပြန်ပြီးတော့မှ မိတ္တူကူးတယ်လို့ မြင်တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့တုန်းက အခြေအနေက ဒီနေ့လို့မျိုး မဟုတ်ဘူး။ ဟိုတုန်းက ဒီမိုကရေစီအတွက်ပဲ ပြောနေကြတဲ့ အချိန်၊ အခုကျတော့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနဲ့ စစ်အာဏာရှင် ပြုတ်ကျရေးဆိုတဲ့ ကြွေးကြော်သံနဲ့ တက်လာတဲ့ တော်လှန်ရေးကာလ ဖြစ်တယ်။ အခြေအနေချင်းက တူမနေတော့ဘူး။

အဲ့ဒါကြောင့်မလို့ သူ့ရဲ့ ကိုင်တွယ် ပုံနည်း စနစ်က အဟောင်းအတိုင်းပဲ ဆက်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ နိုင်ငံအနေနဲ့ ပျက်သုဉ်းဖို့ပဲ ရှိတယ်။ သူတိုအနေနဲ့ ဒီထက်ဆိုးဝါးတဲ့ ဒုက္ခတွေ ခံရဖိုပဲရှိတယ်။ သူ့အတွက်လည်းပဲ ရေရှည် ဘယ်လိုမှ ကောင်းနိုင်စရာမရှိဘူးလို့ မြင်ပါတယ်ဗျ။

မေး ။ ။ ဒီ စစ်တပ်အနေနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး နောက် သူကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲတွေက သူ့အတွက် နိုင်ငံရေးထွက်ပေါက် ဖြစ်လားဗျ။

ဖြေ ။ ။ အဲ့ဒါက ကံသေ ကံမ ပြောလို့ မရဘူးလို့မြင်တယ်။ လက်ရှိ ပြည်သူ့ဘက်ကနေ ခုခံတော်လှန်နေတဲ့ PDF အများစုက အဲ့ဒီ ရင်ကြားစေ့ရေးဆိုတဲ့ ကိစ္စမျိုးလောက်ကို လက်သင့်ခံနိုင်တဲ့ အနေအထား မဟုတ်တော့ဘူး။ အဲ့ဒီထက်ကို ပိုပြီးတော့မှ မြင့်မြင့်မားမား မျှော်လင့်ထားနေကြပြီဗျ။ အဲ့တော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဆွေးနွေး ပြီးတော့မှ ၂၀၂၃ မှာ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ပြရုံနဲ့တော့ သူ့အတွက် ထွက်ပေါက်ဖြစ်စရာ မရှိဘူးလို့ မြင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ခုန SSPP ကိစ္စ ပြန်ပြောရရင်တော့ ဒီ SSPP ဆိုတာတော့ ရှမ်းစစ်တပ် တစ်ခုပေါ့လေ။ ရှမ်းပြည်မှာ ရှိနေတဲ့ ရှမ်းတပ်ကို ဟိုမှာမနေနဲ့ ဒီမှာနေဆိုတော့ ရှမ်းလူထုအနေနဲ့ရော ဘယ်လိုမျိုးတွေ မြင်လာနိုင်လဲပေါ့။ ဒီကိစ္စတွေ ကျတော့။

ဖြေ ။ ။ တကယ်တမ်း လူထုအနေနဲ့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောပြနိုင်တဲ့ အနေအထားရှိမယ်။ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်ရှိမယ်ဆိုလို့ရှိရင် သူ့ပြည်နယ်မှာ သူ့စစ်တပ်ပဲ ရှိစေချင်မှာပေါ့ဗျာ။ တခြားဘာမှမဆိုင်တဲ့ စစ်တပ်တွေ လာတာက ဘာမှ အကျိုးရှိမနေဘူးလေ။
နှစ်ပေါင်း ၄,၅,၆၀ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပြီးပြီပဲ။ တခြား ပြည်နယ်ကလာတဲ့ တခြားတိုင်းဒေသကလာတဲ့ စစ်တပ်ဟာ သူ့ ပြည်နယ်အတွက် အကျိုးတစ်စုံတစ်ရာ ဘာမှ လုပ်မပေးသွားဘူးဆိုတာ အားလုံးက သိနေတာပဲ။ ဆိုတော့ သူ့ လည်း ရှမ်းပြည်ကလည်း ရှမ်းပြည်ရဲ့ စစ်တပ်နဲ့အညီ သူ့လုံခြုံရေး သူကိုယ်တိုင် တာဝန်ယူချင်တဲ့ ပုံစံမျိုးတော့ ရှိမှာပါပဲ သေချာပါတယ်။

တခြား ပြည်နယ်လည်း ထိုနည်းလည်းကောင်းပါပဲ။ အဲ့ဒီတော့ အရင်က ကျင့်သုံးလာတဲ့ ဗိုလ်ကျစိုးမိုးရေး အနိုင် ယူရေးဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ပဲ ချဉ်းကပ်နေတယ်၊ အမိန့်တွေ ပေးနေမယ်၊ ခြိမ်းခြောက်နေမယ်ဆိုရင်လည်းပဲ ဒါကရေရှည် အလုပ် မဖြစ်ဘူးဆိုတာကို အခုလက်တွေ့ မြင်နေရပါပြီ။

 နစကနှင့် SSPP ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့

မေး ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ပါ။ အခု ဒီရှမ်းပြည်ဒေသအတွင်း သတင်းဌာနတွေ ဖော်ပြချက်အရပေါ့လေ၊ ဒါစစ်တပ် ဘက် အခုတလော အင်အား ဖြည့်တင်းလာတာတွေ တွေ့ရတယ်ပေါ့။ ဒီ SSPP ကလည်း သူတို့ကတော့ အဆင်သင့် ဖြစ်နေတယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး ရှိနေတယ်ပေါ့။ ဆိုတော့ သူတို့ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်လာရင် ပြည်သူလူထုက ဘယ်လောက်ထိ ဆုံးရှုးနစ်နာမှုတွေ ကြုံရနိုင်လဲပေါ့။

မေး ။ ။ ရှမ်းပြည်သားတွေကတော့ စစ်ပွဲနဲ့ အသားကျသလောက်ကို ဖြစ်နေပါပြီဗျာ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင် နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း မိုးရာသီရောက်ပြီဆိုရင် အမြဲတမ်း စစ်ဘေးဒဏ်ခံခဲ့ရတာ နှစ်ပေါင်းက မနည်းတော့ပါဘူး။ ဒီထက် လည်း သူတို့အတွက်က ဆိုးစရာ မရှိတော့ဘူးဗျ။
မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ မတိုက်လည်းဘဲ ရှမ်းအချင်းချင်း တိုက်နေရတာနဲ့ နောက် တိုင်းရင်းသား အချင်းချင်း တိုက်နေရ တာနဲ့ စစ်ဘေးကတော့ ရှောင်နေရတယ်။ စစ်ဘေးတွေကတော့ ကြုံနေရတာပဲလေ။ အဲ့တော့ အခုထပ်ပြီးတော့မှ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့တိုက်ပွဲ ဖြစ်အုံးမယ်ဆိုလည်း လူထုကတော့ ထုံးစံအတိုင်း ရှောင်ရုံ တိမ်းရုံကလွဲပြီး ဘာမှ မတတ် နိုင်ပါဘူး။ သူတို့မှာ ရွေးချယ်စရာလည်း မရှိပါဘူးခင်ဗျ။ အကောင်းဆုံးကတော့ တိုက်ပွဲတွေ မဖြစ်ဘဲနဲ့ ဒါ စေ့စပ် ညှိနှိုင်းတဲ့ ပုံစံနဲ့ သွားနိုင်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် လူထု သက်သာမှာ ပေါ့ဗျာ။

မေး ။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ ဒီ မိုင်းရှူးမှာ SSPP စခန်း ရွှေ့ခိုင်းတဲ့ကိစ္စ နောက် ဒီစစ်တပ်ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနှစ် ဒီကိစ္စ တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အန်ကယ် စိုင်းလိတ်အနေနဲ့ နောက်ဆုံး ဘာများ ပြောကြားလိုသေးလဲ။

ဖြေ ။ ။ စောစောက ကျနော်ပြောတယ်။ ဒီ စလင်းတောင်ကြော တစ်ဝိုက်မှာရှိတဲ့ တပ်စခန်းတွေက သူ့ရဲ့ ရပ်စောက်၊ ဗထူးမှာရှိတဲ့ တပ်တွေနဲ့ နီးတယ်၊ နောက် PNO နယ်စပ်၊ PNO ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့ရဲ့ နယ်စပ်လည်း ဖြစ် တယ်။ နောက်တစ်ခါ RCSS ရဲ့ ဟိုးအရင် နေခဲ့ဖူးတဲ့ နေရာဟောင်းလည်း ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဒီနေရာတွေ ကို ပြန်လိုချင်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ မိုင်းရှူးဘက်ကို အလဲအထပ် သဘောမျိုးနဲ့ ရွှေ့ခိုင်းတာလို့ ကျနော် သုံးသပ် တယ်။

ဒါပေမယ့် နေရာရထားပြီးတဲ့ SSPP အနေနဲ့ကရော ဒီအပေါ်မှာ လိုက်လျော နိုင်ပါ့မလားဆိုတာက စဉ်းစားစရာ ဖြစ်ပါတယ်။ SSPP ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့် ပြောထားတဲ့ အနေအထားအရဆိုရင် သေနတ်သံ ပေါက်လို့ရှိရင် တစ်နေရာ တည်း မဟုတ်ဘူး။ သူတို့ရဲ့ စိုးမိုးနယ်မြေ အကုန်လုံးကို ပေါက်ကွဲစေရမယ်ဆိုတဲ့ အပြောမျိုးကလည်း ရှိထားတဲ့ အခါကျတော့ ဒါသူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် ဘယ်သူမှလျှော့မယ့် အနေအထားမျိုး မဟုတ်ဘူး။

ဒီကိစ္စကို အကြမ်းနည်းနဲ့ ဒါမှမဟုတ် အာဏာပေး အမိန့်ပေးနည်းနဲ့ ချဉ်းကပ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ သေနတ်သံတွေ ပေါက်ကွဲလာနိုင်ပါတယ်။ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ အဲ့တာကို မရှောင်လွှဲနိုင်ဘူး တမင်ဇွတ် တိုးတယ် ဆိုလို့ရှိရင်တော့ အမြော်အမြင် နည်းရာကျပါတယ်လို့ပဲ သုံးသပ်ချင်ပါတယ်ဗျ။