CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၃

မန္တလေးမြို့တွင် ကျင်းပမည့် ယခုနှစ် သင်္ကြန်ပွဲတော်၌ ယခင်နှစ်များကထက် ပိုမိုစည်ကားစေရန်အတွက် ပုဂ္ဂလိ က သင်္ကြန်မဏ္ဍပ်များကို ဦးရာလူစနစ်ဖြင့် အခွန်ပေးဆောင်စရာမလိုဘဲ တည်ဆောက်ခွင့် ပြုသွားမည်ဟု မန္တလေးမြို့တော်ဝန် စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မဏ္ဍပ်တည်ဆောက်ရန်အတွက် လျှောက်ထားမှုများ ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုနှစ် သင်္ကြန်ပွဲတော်သည် စည်ကားမည်ဖြစ်ကြောင်း မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးသိန်းဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးသိန်းဌေးက “အခွန်ဆောင်စရာ မလိုဘူး။ ဦးရာလူစနစ်နဲ့ ပေးမယ်။ ကျနော်တို့လုပ်မှာက ၂၆ လမ်းကို ကျနော်တို့ က ၁၆ လမ်းကနေ ၁၈ လမ်း၊ နောက်တစ်ခါ ၆၆ လမ်းကို ၁၉ လမ်းကနေပြီးတော့ ၂၆ လမ်း၊ ဒီကြားထဲမှာ ကျနော် တို့ မဏ္ဍပ်တွေ ကျနော်တို့ပေးမယ်။ အခွန်ဆောင်စရာ မလိုဘူး။ ဦးရာလူစနစ်နဲ့ ပေးမယ်။ လျှောက်ထားမှုတွေ ရှိနေပြီပေါ့။ တချို့ နေရာတောင် ယူကုန်ကြပြီ။ စည်ကားမှာပေါ့ဗျာ စည်ကားအောင် ကျနော်တို့တွေလည်း စိတ်ဝင်စားနေကြတယ်လေ အခုသင်္ကြန်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့။ တက်တက်ကြွကြွနဲ့ စိတ်ဝင်စားနေကြတယ် ဒီနှစ်က စည်ကားမှာပေါ့။ မလုပ်တာတော့ ကြာပြီလေ။ ကိုဗစ်နဲ့ဆိုတော့ မလုပ်ဖြစ်ဘူး။ အခုမှ ကျနော်တို့က စပြီးတော့ လုပ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဘာမှအခွန်ပေးစရာ မလိုဘူး” ဟု ပြောသည်။

သင်္ကြန်ရေကစားနေကြစဉ်

လက်ရှိတွင် မန္တလေးမြို့တော်ဝန်မဏ္ဍပ်ကို မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီ၏ ရုံးရှေ့တွင် တည်ဆောက်နေပြီး ကျုံးပတ်လည်၊ မန္တလေးဈေးချိုနှင့် တခြားသော လူစည်ကားရာ နေရာများတွင်လည်း ရေကစားမဏ္ဍပ်များ တည်ဆောက်ရန်အတွက် ကုမ္ပဏီများ၊ လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ဆွေးနွေးနေကြောင်း သိရသည်။

ရပ်ကွက်နေ ပြည်သူများအနေဖြင့် ကျုံးအနောက်ဘက်နှင့် မန္တလေးမြို့ရှိ လမ်းတချို့တွင် ရေကစားမဏ္ဍပ်များ ဆောက်လုပ်၍ ရေကစားမည်ဆိုလျှင့် လျှောက်လွှာတင်ရမည်ဟု မန္တလေးမြို့တော် စည်ပင်သာယာရေး ကော်မတီမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီနှစ်မှာ အခွန်အခ မရှိဘူး မကောက်ရပါဘူးဗျ၊ မဏ္ဍပ်တွေ အတွက်ကိုလေ။ မဏ္ဍပ်တွေ၊ စတုဒီတာမဏ္ဍပ် တွေ အတွက်ကို အခွန်အခ မရှိပါဘူးဗျ။ မန်းမြို့ပတ်လည်မှာ တကယ်လို့ ဥပမာ မဏ္ဍပ်တွေ ဆောက်ချင်တယ် ဆိုရင် ကျနော်တို့ဆီမှာ လျှောက်လွှာတင်ရတယ်လို့ ကြေညာထားပေးပါတယ်။ အဲဒါကတော့ ဘာလုပ်လုပ် ရေစုပ် စက်နဲ့ပဲ ဆော့ဆော့ ဘာလုပ်ချင်ချင်၊ ဘယ်လိုပက်ပက် ပတ်ချင်သလိုပတ် အဲဒါကို ဘာပက်ချင်ပါတယ်။ ဘယ်လို ပက်ချင်ပါတယ်ဆိုတာကို ကျနော်တို့ဆီမှာ လျှောက်လွှာတွေ လာတင်ပေးရတာ။ အဲဒီလျှောက်လွှာကို ကျနော်တို့ က ပြုစုပြီးတော့ တိုင်းအစိုးရဆီ တင်ပြပြီးတော့ တိုင်းအစိုးရမှ အတည်ပြုမှာပါဗျ” ဟု ပြောသည်။

သင်္ကြန်ရေကစားနေကြစဉ်

ကိုဗစ်မဖြစ်ခင် သင်္ကြန်ကာလများတုန်းက ကျုံးဘေးပတ်လည်နေရာတွင် ပေ ၁၀၀× ၂၅ ပေရှိ မဏ္ဍပ်တစ်ခု ဆောက်မည်ဆိုလျှင် အနည်းဆုံး ကျပ်သိန်း ၁၀၀ မှစတင်ပြီး လေလံစနစ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသော်လည်း ယခုနှစ်မှာတော့ အခွန်ပေးဆောင်စရာမလိုပဲ ဆောက်လုပ်ခွင့် ပြုခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် မန္တလေးကျုံးတောင်ဘက်ခြမ်း ၂၆ လမ်း၊ ၆၆ လမ်းမှ ၇၈ လမ်းအထိကို လမ်းလျှောက်သင်္ကြန် ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်နေကြောင်း သိရသည်။

လမ်းလျှောက်သင်္ကြန်ကို ပြီးခဲ့သည့် NLD အစိုးရလက်ထက်တွင် စတင် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပြီး မဏ္ဍပ်နေရာ ၁၀ ပေ ပတ်လည်ကို ကျပ် ၅ သိန်း၊ ပေ ၂၀ ကို ကျပ် ၁၀ သိန်း၊ ပေ ၃၀ ကို ကျပ် ၁၅ သိန်း အခွန်ကောက်ပြီး ဆောက်လုပ်ခွင့် ပေးခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။

CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၃

သရုပ်ဆောင် မင်းရာဇာနှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ဖူးငုံပွင့် အပါအဝင် မင်းရာဇာ၏မန်နေဂျာဖြစ်သူ အောင်လွင်စိုး (ခ) ရခိုင် လေး တို့ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၃ ရက်နေ့က မြောက်ဥက္ကလာပတရားရုံးကနေ အလုပ်ကြမ်းနှင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ်စီ ချလိုက်ကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၀ ခုနှစ်က အိမ်ဖော် အမျိုးသမီးငယ် တစ်ဦးကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် အနိုင်ကျင့်မှုကြောင့် အပြင်းအထန် နာကျင်စေမှု ပုဒ်မ ၃၂၆ နှင့် မြောက်ဥက္ကလာပမြို့နယ် တရားရုံးမှာ နစ်နာသူ အမျိုးသမီးငယ်ဘက်မှ အကူအညီ ပေးနေသည့် အမျိုးသမီးအဖွဲ့က အမှုဖွင့်တိုင်ကြားခဲ့သည်။

သို့သော် မင်းရာဇာသည် သက်ငယ်မုဒိမ်းမှုဖြင့် တရားစွဲဆိုခံထားရသည့်အမှုမှာ ခရိုင်တရားရုံးမှာ ဆက်လက် ရင်ဆိုင် နေရဆဲဖြစ်သည်ဟု နစ်နာသူအမျိုးသမီးငယ်ဘက်က လိုက်ပါဆောင်ရွက်ပေးနေသော အမျိုးသမီးအဖွဲ့မှ ဒေါ်နော်အုံးလှက သူ၏ လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာမှာ ရေးသား ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

မင်းရာဇာနှင့် ဇနီး အပါအဝင် အောင်လွင်စိုး(ခ)ရခိုင်လေးတို့သည် အမျိုးသမီးငယ်ကို နှိပ်စက် ညင်းပန်းခြင်းနှင့် သက်ငယ် မုဒိမ်းမှုများကြောင့် ကရင်ပြည်နယ်ဘက်သို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်စဉ် ကရင်လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တစ် ဖွဲ့က ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ဖမ်းဆီးပေးခဲ့သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အမှုများ ပိတ်သိမ်းခဲ့ရာ နစ်နာသူ အမျိုးသမီးငယ်ဘက်မှ လိုက်ပါ ဆောင်ရွက် ပေးနေသူများ က ၎င်းအမှုကို မပိတ်သိမ်းသင့်ကြောင်း ပြန်လည်လျှောက်ထားခဲ့ရာ တရားရုံးမှ လက်ခံ၍ အစမှ ပြန်လည် စစ်ဆေးခဲ့သည်။

ထို့နောက် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် သရုပ်ဆောင် မင်းရာဇာနှင့် ဇနီးဖြစ်သူ ဖူးငုံပွင့် အပါအဝင် မင်းရာဇာ၏မန်နေဂျာဖြစ်သူ အောင်လွင်စိုး (ခ) ရခိုင်လေး တို့ကို အလုပ်ကြမ်းနှင့်ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ်စီ မြောက်ဥက္ကလာပမြို့နယ် တရားရုံးက ချမှတ်ခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၂

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ပြီးခဲ့သည့် မတ်လ ၂၀ ရက်နေ့က မိုးသက်လေပြင်း တိုက်ခတ်မှုကြောင့် ပြည်နယ်အတွင်းရှိ တိုက်ပွဲရှောင်စခန်းများမှ နေအိမ်များပျက်စီးသွားခဲ့သည့်အတွက် အကူအညီများ လိုအပ်နေကြောင်း ရခိုင်တိုက်ပွဲ ရှောင်များထံမှ သိရသည်။

မိုးသက်လေပြင်းကြောင့် ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ ကျောက်တော်၊ ရသေ့တောင်၊ မြောက်ဦး စသည့် မြို့နယ်များရှိ တိုက်ပွဲ ရှောင်များ၏ နေအိမ် အလုံး ၈၀ ကျော် ပြိုလဲပျက်စီးသွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

တိုက်ပွဲရှောင်များအတွက် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများမှ ထောက်ပံ့ပေးမှုများရှိသော်လည်း နေအိမ်ပြုပြင်ရန် ရရှိမည့် အထောက်အပံ့သည် ကြာမြင့်ဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နောက်တစ်ကြိမ် မိုးရွာသွန်းနိုင် သေးသည့်အတွက် နေအိမ်များ ထပ်မံပျက်စီးမည်ကို စိုးရိမ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်တော်မြို့နယ်၊ တောင်မင်းကုလား တိုက်ပွဲ ရှောင်စခန်းမှ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင် မအေးခိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မအေးခိုင်က “ထိတဲ့အိမ်က ထိတယ်ပေါ့နော်။ အမိုးတွေ ပျက်တာလည်း ရှိတယ်။ အကာတွေ ပျက်တာလည်း ရှိတယ် အဲလိုမျိုး ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီနှစ်ကတော့ နည်းနည်းတော့ နည်းတာပေါ့။ ၁၀၊ ၂၀ လောက်ရှိမယ်။ အဲလို မျိုးပေါ့လေ စခန်းတိုင်း၊ စခန်းတိုင်း မအေးခိုင်တို့ စခန်းတစ်ခုတည်း မဟုတ်ဘဲနဲ့လေ ကျမတို့ စခန်းမှာဆိုလို့ရှိရင် လိုအပ်နေပြီပေါ့လေ အခု သင်္ကြန်လဆန်း ၁ ရက်၊ ၂ ရက်နေ့ရှိနေပြီဆိုရင် အဆောင်တွေ လုပ်ဖို့က အဓိက လိုအပ် နေပြီ။ သူတို့ပေးတာက ကြာဦးမယ်နဲ့တူတယ်။ အခု မိုးကလည်း ရွာနေပြီ။ နောက် ၁ ကြိမ်၊ ၂ ကြိမ်ရွာလို့ရှိရင် အကုန်လုံး ပြိုပြီ။ အရင်တုန်းကလိုမျိုးနဲ့ ၁ ရက်၊ ၂ ရက်နဲ့ တိုက်မယ်ဆိုရင် အကုန်လုံးပြိုပြီ သေချာပေါက်။ စိုးရိမ် ရတာပေါ့နော် ဒီမှာက လင်မရှိတဲ့သူတွေလည်းရှိတယ်။ ကလေး သေးသေးလေးတွေလည်း ရှိတယ်။ ကိုယ်ဝန် ဆောင်တွေလည်း ရှိတယ်။ မသန်စွမ်းတွေလည်း ရှိတယ်။ သူတို့အတွက်တော့ စိတ်ပူရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်တိုက်ပွဲရှောင်စခန်းတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

တချို့သော တိုက်ပွဲရှောင်စခန်းများတွင် ကိုယ်ထူကိုယ်ထဖြင့် ပျက်စီး ဆုံးရှုံးသွားသည့် နေအိမ် အဆောင်များအား ပြန်လည် ဆောက်လုပ်နေကြောင်း၊ ပျက်စီးသွားသည့် နေအိမ်များသည် ဓနိမိုး၊ ဝါးခင်းကာ သစ်လုံးတိုင်ငယ်များ ဖြင့် တည်ဆောက်ထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

တိမ်ပြင်တိုက်ပွဲရှောင်စခန်းမှာ တိုက်ပဲရှောင် ကိုထွန်းညိုက “ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ နေရတဲ့စခန်းက ကျနော်တို့ စခန်းပေါ့ တိမ်ပြင်စခန်းပေါ့။ ကျနော်တို့ နေထိုင်တဲ့စခန်းက ခေါင်မိုးတွေက အကုန်လုံး ဘယ်လိုပြောမလဲ ပျက် ကုန်ပြီလေ။ ပိုပြီးတော့ ခက်ခဲလာမှာပေါ့။ အခုချိန်က အချိန်အခါမဟုတ် မိုးရွာတယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့ စိုးရိမ် တာက အကုန်လုံး ခေါင်မိုးတွေက ပြဲကွဲကုန်ပြီဆိုတော့ နေထိုင်တဲ့ သူတွေအတွက်က တကယ့်မိုးကျလာပြီဆိုရင် တကယ့် အခက်အခဲပေါ့။ အခုလောလောဆယ်ကတော့ ကျနော်တို့ စခန်းမှာတော့ ၂၀ လောက် ပျက်နေတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တိုက်ပွဲရှောင်များသည် မကြာခင် မိုးရာသီ ရောက်ရှိတော့မည် ဖြစ်သောကြောင့် မိုးမကြီးခင် နေအိမ် အဆောင်များ အပြီးဆောက်လုပ်၍ အတည်တကျ နေချင်ကြကြောင်း ပြောသည်။

လေပြင်းတိုက်ခတ်မှုကြောင့် နေအိမ်များ ပျက်စီးသွားသည့် တိုက်ပွဲရှောင်စခန်းများမှာ ရသေ့တောင်မြို့နယ် အတွင်းရှိ စေတီတောင် တိုက်ပွဲရှောင်စခန်း၊ ပြားချောင်းကြီး တိုက်ပွဲရှောင်စခန်း၊ ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ ကဝိရတနာ တိုက်ပွဲရှောင်စခန်းနှင့် ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်ရှိ ကဏန်းထောင် တိုက်ပွဲရှောင်စခန်းနှင့် ဘူတာရုံ တိုက်ပွဲရှောင်စခန်းတို့လည်း ပါကြောင်း သိရသည်။

CNI International News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၃

ဂရိသို့ သွားမည့်ပုံရသော ရော်ဘာလှေတစ်စင်းတွင် လိုက်ပါလာသည့် လူငါးဦး တူရကီတောင်ဘက် ကမ်းလွန် အေဂျီယန် ပင်လယ်ပြင်၌ ရေနစ်သေဆုံးခဲ့သည်ဟု တူရကီကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့က ပြောကြောင်း အယ်ဂျာဇီးယား သတင်းတွင် ဖော်ပြသည်။

ထိုဖြစ်ရပ်သည် စနေနေ့ အစောပိုင်း တူကရီနိုင်ငံ အေဒင် (Aydin) ပြည်နယ်၊ ဒီဒင် (Didim) မြို့ ကမ်းလွန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဟု ကမ်းခြေစောင့်တပ်က ပြောသည်။

တူရကီကမ်းခြေစောင့်တပ်မှ ထုတ်ပြန်သော ဗွီဒီယိုဖိုင်တစ်ခုတွင် အညိုရောင် လှေတစ်စင်းပေါ်မှ ဒုက္ခသည်များ နှင့် ရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူများသည် လှိုင်းထနေသော ပင်လယ်အတွင်းမှ လက်ပြ အကူအညီ တောင်းနေသည်ကို မြင်တွေ့ရသည်။

အရွယ်ရောက်ပြီးသူ ၁၀ ဦးနှင့် ကလေး တစ်ဦး ပါဝင်သော ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ ၁၁ ဦးကို ကယ်ဆယ်ခဲ့ပြီး အလောင်း ၅ လောင်းကို တွေ့ခဲ့ရသည်ဟု ကမ်းခြေစောင့်တပ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလှေမှောက် ကလေးငယ်တစ်ဦးကို ကယ်ဆယ်စဉ်

ဒုက္ခသည် ၅ ဦးသည် တူရကီကမ်းခြေမှ ၁၀ ကီလိုမီတာအကွာရှိ ဂရိနိုင်ငံ ဖာမာကိုနီဆီ (Farmakonisi) ကျွန်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြောင်း ဂရိကမ်းခြေစောင့်တပ်က ပြောသည်။

ထိုလှေထွက်လာချိန်တွင် လှေပေါ်၌ ခရီးသည် ၃၁ ဦး ပါဝင်ခဲ့သည်ဟုလည်း သိရသည်။ ဒုက္ခသည်များနှင့် ရွှေ့ ပြောင်း နေထိုင်သူများသည် ဥရောပသို့ ရောက်ရှိရေး ကြမ်းတမ်းသော ပင်လယ်ပြင်ကို လှေငယ်များဖြင့် ဖြတ်သန်း မှုကြောင့် အေဂျီယန်ပင်လယ်အတွင်း ရေနစ်သေဆုံးမှုများ မကြာခဏ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။

ဖေဖော်ဝါရီလ အစပိုင်းတွင်လည်း ယခုဖြစ်ရပ် ဖြစ်ပွားရာ နေရာ၌ပင် လှေနစ်မြှုပ်မှုကြောင့် အမျိုးသမီးတစ်ဦးနှင့် ကလေးငယ် လေးဦး သေဆုံးခဲ့ရသည်။

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ အဖွဲ့၏ မှတ်တမ်းများအရ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ မြေထဲပင်လယ် အတွင်း ရေနစ်သေဆုံးသူ ၂၂၆၉ ဦးရှိပြီဟု သိရသည်။

မြေထဲပင်လယ်၏ အနောက်ဘက်၊ အီတလီ တောင်ပိုင်းကမ်းလွန်တွင် မတူညီသည့် ဖြစ်ရပ်သုံးခု၌ လူပေါင်း ၁၃၀၀ ကျော်ကို ကယ်တင်ခဲ့ရသည်ဟုလည်း အီတလီကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့က ပြောသည်။

Source: အယ်ဂျာဇီးယား

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈

တိုင်းလိုင် (ခေါ်) ရှမ်းနီလူမျိုးများ ဆောင်းထားသည် ခမောက်သည် ရှမ်းနီလူမျိုးများ၏ များပြားလှသည့် လက်မှု အသုံးအဆောင်များထဲက ရိုးရာခမောက် ဖြစ်ပါသည်။

ယခင် ဘိုးဘေးများ လက်ထက်ကတည်းက အသုံးပြုခဲ့ကြပြီး ယခုတိုင် အသုံးပြုနေကြဆဲ ဖြစ်ကြသည်။

ရှမ်းနီလူမျိုးများမှာ လယ်ယာလုပ်ငန်းကို အဓိက လုပ်ဆောင်ကြသည့် အလျှောက် အဆိုပါ ရှမ်းနီရိုးရာခမောက်ကို လုပ်ငန်းခွင် သွားရောက်ချိန်၊ တောတောင်သို့ သွားရောက်ချိန်များမှာ အသုံးပြုကြလျှက်ရှိသည်။

ထို ရိုးရာခမောက်သည် နွေ၊ မိုး၊ ဆောင်း ရာသီသုံးမျိုးစလုံးတွင် အသုံးပြုနိုင်သည်ဟု ပြောကြသည်။

ရှမ်းနီလူမျိုးများသည် ကချင်ပြည်နယ်အတွင်းက ဗန်းမော်ခရိုင်၊ မြစ်ကြီးနားခရိုင်၊ မိုးညှင်းခရိုင်၊ မိုးကောင်း ဒေသနှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင် ပါဝင်နေသည့် မော်လိုက်ခရိုင်၊ ကလေးခရိုင်၊ ခန္တီးခရိုင်၊ ကသာခရိုင်၊ တမူးခရိုင်တို့မှာ ပျံ့နှံနေထိုင်ကြပြီး လူဦးရေ ၁ သန်းခန့်ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၉

မလေးရှားနိုင်ငံရှိ UNHCR ရုံးတွင် နည်းပညာပိုင်း ပြုပြင်မည့်အတွက် UNHCR ကတ်နှင့် စာရွက်စာတမ်း ထုတ်ပေး ခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များအား ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်မှ ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့အထိ တစ်လတိတိ ရပ်နားထားမည် ဖြစ်ကြောင်း UNHCR မလေးရှားမှ သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခုကဲ့သို့ UNHCR ကတ် ထုတ်ပေးခြင်းအား တစ်လတိတိ ရပ်နားခြင်းမျိုး ယခင်ကာလများတွင် မရှိခဲ့ကြောင်း၊ ထို ရပ်နားထားသည့် ကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံမှ တိုင်းရင်းသားဒုက္ခသည်များအတွက် အခက်အခဲများရှိကြောင်း ရခိုင်ဒုက္ခသည်များ ဗဟို(CAR) မှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးညီညီလွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သက်ရောက်မှု အများကြီးရှိတာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆိုရင် UNHCR ကတ် မရှိဘူးဆိုရင်တော့ လ.ဝ.က တို့ ရဲတို့ ကတော့ ဖမ်းမှာပဲလေ။ အဲဒီဖမ်းတဲ့ အခါကျတော့ သူတို့တွေအတွက် အခက်အခဲ အများကြီးရှိတာပေါ့။ နောက် ဖမ်းဆီးသွားရင်လည်း ဘယ်လိုမှ လိုက်လံထုတ်ပေးပြီးတော့ ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် အနေအထားရမှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ UNHCR ကတ် မထုတ်ပေးရင် အဲဒီဟာတွေက အခက်အခဲရယ်၊ အဖမ်းအဆီးရယ်၊ ကျန်းမာရေးရယ်ပေါ့လေ၊ နောက် ခရီးသွားလာတာတို့၊ အလုပ်အကိုင် ရှာဖွေတာတို့ အဲဒါတွေက အခက်အခဲ အများကြီး ဖြစ်မှာပေါ့နော်။ သူတို့တွေက UNHCR ကတ် ရှိရင်တော့ ဆေးဝါးကုသတာလည်း အဆင်ပြေတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဆေးဝါး ကုသ ခွင့် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း discount ရတာပေါ့နော်။ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ပေါ့ပေးတာပေါ့။ အဲဒါလေးတွေ မြန်မာတွေ အတွက် အခက်အခဲရှိတာပေါ့။ ဘာလို့ဆို တချို့လူနာတွေဆိုရင် မလေးငွေ လေး၊ ငါးသောင်းလောက်ကို ရှင်းတာ လေ။ ဆေးရုံမှာ လနဲ့ချီတက်နေတဲ့ လူနာတွေရှိတာကို။ တချို့လည်း တကယ့်ကို အရေးတကြီး ခွဲစိတ်ကုသရတဲ့ ဟာတွေ ရှိတာပေါ့။ အခက်အခဲ ကတော့ UNHCR ကတ် မရှိတဲ့အခါကျတော့ ဆေးရုံတင်ဖို့ခက်တယ်။ နောက် တစ်ခု ဆေးရုံတင်ထားပြီးရင်လည်း UNHCR ကတ် မှတ်ပုံတင်ခွင့် မရဘူးဆိုရင် ဆေးဝါးကုသစရိတ်က အလွန်တရာ အဆမတန် ပေးရတယ်” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားတွင် မြန်မာအလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

UNHCR ကတ်နှင့် စာရွက်စာတမ်း ထုတ်ပေးခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များအား မေလ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပြန်လည် ဆောင်ရွက် ပေးသွားမည်ဖြစ်သော်လည်း ရပ်နားထားစဉ် ကာလအတွင်း ကတ်နှင့် အထောက်အထား စာရွက် စာတမ်းများအား လျှောက်ထား၍ရကြောင်းလည်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် UNHCR ကတ်လျှောက်ရာ၌ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတိုင်း အခက်အခဲများစွာ ရှိနေကြောင်းနှင့် လူဦးရေ သောင်းဂဏန်းအထိ လျှောက်ထားရာတွင် ကတ်ရရှိသည့် အရေအတွက်မှာ ဆယ်ဂဏန်းခန့်သာ ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

Alliance of Chin Refugees (ACR)မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “ဒီမှာကတော့ တိုင်းရင်းသားရယ် နိုင်ငံခြားရယ် ဆိုပြီး ခွဲခြားတာမရှိဘူး။ သို့သော် ဒီတစ်နှစ်အတွင်းက UNHCR ကနေပြီးတော့မှ RSD လို့ခေါ်ရမလား Refugee Status Determination ပေါ့၊ အဲဒီကိစ္စကို တော်တော်လေး အားနည်းတာ တွေ့ရတာပေါ့။ ဆိုတော့ ဒီဟာစက်ပြင် ပြီးလို့ သူတို့ရဲ့ Technical ပိုင်းဆိုင်ရာတွေ maintenance လုပ်ပြီးလို့ရှိရင်တော့ အမြန်ဆုံးနဲ့ ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် လုပ်ပေးဖို့တော့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ ထုတ်တဲ့အပိုင်းမှာ ကြန့်ကြာမှုရှိတာ မဟုတ်ဘူး။ သူတို့က register လုပ်တဲ့ အပိုင်းမှာ တော်တော်လေး ကြန့်ကြာတာ။ မလေးရှားမှာ ရှိတဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးကနေ ရောက်လာတဲ့ မလေးရှားမှာ ရှိနေကြတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ အတွက်ကို သူတို့ကနေပြီးတော့ register လုပ်ပေးတာက သိပ်အားရ စရာမရှိဘူး။ ဒါကို မလုပ်ပေးနိုင်တဲ့ အခါကျတော့ ဒီမှာရှိကြတဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံး မှာရှိကြတဲ့ ဒီဒုက္ခသည်တွေအတွက် တော်တော်လေး ကို ဒုက္ခရောက်ရတယ်။ သူတို့ရဲ့ လုံခြုံရေး ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ နောက်ပြီးတော့ သူတို့ရဲ့ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ကျန်တဲ့ ကိစ္စ တွေမှာလည်း သူတို့ရဲ့ ကတ်ထုတ်မပေးမှုကြောင့် ကြုံရတဲ့ ပြဿနာက တော်တော်များများ ရှိတယ်”ဟု ပြော သည်။

မလေးရှားတွင် မြန်မာအလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

ယခု မလေးရှား အစိုးရအသစ်နှင့် UNHCR မှ ထိပ်သီးပိုင်း ခေါင်းဆောင်များတို့အကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ရှိသော်လည်း လက်ရှိ မလေးရှားအစိုးရအနေဖြင့် မလေးရှားနိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည်များအား မည်ကဲ့သို့ လုပ်ဆောင် ပေးမည်ကိုမူ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်းမျိုး မရှိကြောင်းလည်း တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းများထံက သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ အဖမ်းအဆီးများမှာ ရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် UNHCR ကတ်နှင့် စာရွက်စာ တမ်း ထုတ်ပေးခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များလည်း ရပ်နားထားသည့် အချိန်ကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံမှ ရောက်ရှိနေ သည့် တိုင်းရင်းသား ဒုက္ခသည်များအနေဖြင့် အထူးသတိထား ဆင်ခြင်ကြရန် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းများက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၄

တရုတ်နိုင်ငံထဲရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ပွဲစားများအား တစ်ဦးလျှင် ယွမ်ငွေ ၂၀၀၀ ကျော် (မြန်မာငွေ ၈ သိန်းကျော်)ပေး၍ တရားမဝင် လမ်းကြောင်းမှ နေရပ်ပြန်နေကြရကြောင်း မူဆယ်ရှိ ပရဟိတအသင်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံထဲသို့ ရောက်ရှိ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာများသည် ကိုဗစ်ကြောင့် ၃ နှစ်နီးပါးခန့် နေရပ် ပြန်မရ ဘဲ ပိတ်မိနေသဖြင့် နန်းတော်ဂိတ်ပေါက်မှ ၎င်းတို့ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေးအား နှစ်နိုင်ငံ တာဝန်ရှိသူများမှ ဆောင်ရွက် ပေးနေခြင်း ဖြစ်သည်။

သို့သော် ထိုသို့ နေရပ်ပြန်ပို့ရာတွင် အချိန်ကာလအားဖြင့် တစ်ပတ်ကျော် နှစ်ပတ်ခန့် စောင့်ဆိုင်းရခြင်းကြောင့် ပွဲစားများအား ပိုက်ဆံပေး၍ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းမှ နေရပ်သို့ ပြန်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြည်တော်ပြန်များ ကို လက်ခံရေးတွင် ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် ကမ်းလက်ကူညီပရဟိတအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နေရပ်ပြန်မည့် ပုံစာ- တရုတ်နိုင်ငံရောက် မြန်မာများကို စိစစ်နေစဉ်

ဦးဌေးက “တရားမဝင် ပြန်တာကကျတော့ တရုတ်ပြည်မှာလည်း ခြံစည်းရိုးကို သုံးထပ် ငါးထပ်တွေ ထပ်ထားတာ တွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် တရုတ်နဲ့ မြန်မာကြားထဲမှာ တချို့နေရာလေးတွေက ရေလမ်းကြောင်းတွေ ရှိတယ်။ တချို့ နေရာတွေကျတော့လည်း ခြံစည်းရိုး ဟိုဘက် ဒီဘက် ဒေသခံ ဥပမာပေါ့ တစ်ရွာ နှစ်ပြည်ဆိုတဲ့ ဟာမျိုးတွေ ရှိတယ် ကျနော်တို့ နယ်စပ်တွေမှာလေ။ တစ်ရွာတည်းပဲ ဒါပေမယ့် နှစ်ပြည်ပိုင်တာပေါ့နော်။ တချို့ကလည်း လယ် ကန်သင်းလေးတွေက တရုတ်ဘက်ကလည်း ပိုင်တယ် ဗမာဘက်ကလည်း ပိုင်တယ်။ အဲဒီလို ရွာလေးတွေလည်း ရှိတယ်။ ပြီးရင် အကြောင်းကြောင်းနဲ့ တရားမဝင် အပေါက်လေးတွေ လုပ်ထားတာရှိတယ်။ နည်းမျိုးစုံနဲ့တော့ သူတို့ သွားလာနေတာပဲ။ ခိုးပေါက်ကနေ ထွက်လာလို့ တရုတ်ရဲကတွေ့လို့ အဖမ်းခံရတာတွေလည်း ရှိတယ်။ အခု ခိုးထွက်တဲ့လူတွေ ခိုးဝင်တဲ့လူတွေကို မိတာနဲ့ blacklist ငါးနှစ်သွင်းမယ်၊ နောက် ဝင်ခွင့် မပြုတော့ဘူး၊ အရေးယူ ထောင်ချမယ်ဆိုပြီးတော့ ဒါမျိုးတော့ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံထဲရှိ မြန်မာများ အနေဖြင့် နေရပ်ပြန်ချင်ပါက တရုတ်ပြည်ရှိ မြန်မာကောင်စစ်ဝန်ချူပ်ရုံးနှင့် ပေကျင်း ရှိ မြန်မာသံရုံးသို့ ဆက်သွယ်နိုင်ကြောင်း၊ အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ (ရွှေလီမြို့) သို့လည်း စာရွက်စာတမ်းများ ဖြည့်စွက်ကာ စာရင်းပေးနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ တရုတ်နိုင်ငံမှ နေရပ်ပြန်လာသည့် မြန်မာများထဲတွင် ကိုဗစ်ကာလများ၌ ပိတ်မိနေကြခြင်းကြောင့် သက် တမ်းကျော်လွန် နေသူများရှိကြောင်း၊ ထိုသူများအား တရုတ်အစိုးရဘက်မှ ထောင်ဒဏ်တစ်နှစ်နှင့် ငွေဒဏ် ယွမ် ငွေ ၁၀၀၀ (သို့မဟုတ်) ၅၀၀ အား သတ်မှတ်ထားသည်။

ထိုပမာဏသည် များပြားလွန်းသဖြင့် မြန်မာဘက်မှ တာဝန်ရှိသူများနှင့် တရုတ်ဘက်မှ တာဝန်ရှိသူတို့ ညှိနှိုင်းမှု အရ ထောင်ဒဏ် မပါရှိတော့ဘဲ ဒဏ်ငွေအဖြစ် ယွမ် ၁၀၀ ပေးဆောင်ရပြီး စာရွက်စာတမ်း ကုန်ကျစရိတ်အဖြစ် ယွမ်ငွေ ၁၅၀ ဝန်းကျင် စုစုပေါင်း ယွမ်ငွေ ၂၅၀ ဝန်းကျင်ခန့် ပေးဆောင်ရကြောင်း သိရသည်။

နေရပ်ပြန်မည့် ပုံစာ- တရုတ်နိုင်ငံရောက် မြန်မာများကို စိစစ်နေစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းက တရားမဝင် လမ်းကြောင်းမှ နေရပ်ပြန်ရန်အတွက် လူတစ်ဦးလျှင် ယွမ်ငွေ ၂၀၀၀ ကျော် ပေးခဲ့ရသော်လည်း အလိမ်ခံလိုက်ရသည့် ဖြစ်စဉ်များလည်း ရှိခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံသားနှင့် လက်ထပ်ထားသည့် မြန်မာများအနေဖြင့် နေရပ်ပြန်မည်ဆိုပါက ၎င်းတရုတ်နိုင်ငံသား၏ ခွင့်ပြုချက် ပါရှိရမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာများ အနေဖြင့် နေရပ်ပြန်ရန်အတွက် ၃ နှစ်ဆိုသည့် အချိန်ကာလအား စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရပြီးဖြစ်သဖြင့် လက်ရှိ တွင် လုပ်ငန်းဆောင်တာများကြောင့် ကြန့်ကြာသည့် အချိန်ကာလအား သည်းခံ စောင့်ဆိုင်းသင့်ကြောင်း၊ တရား မဝင် လမ်းကြောင်းမှ နေရပ်ပြန်မလာကြရန် နှလုံးလှလူမှုကူညီရေးအသင်း(မူဆယ်)မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဖိုးထောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးဖိုးထောင်က “သက်ဆိုင်ရာနဲ့ တွေ့ရင် ဘယ်လိုမှ ဖြေရှင်းလို့မရဘူး။ ဥပမာ ဗမာပြည်ကနေ သူတို့ဘက်ကို ခိုးဝင် ရင်လည်း အဲဒီလိုမျိုးပဲ ဒဏ်ကြေးတွေ အဆမတန် တောင်းတယ်၊ ထောင်ချတယ်၊ ဟိုဘက်ကနေ ဒီဘက်ကိုလာလို့ သက်ဆိုင်ရာက တွေ့ပြီ ဖမ်းမိပြီဆိုရင်လည်း အဲဒီလိုပဲ ငွေကြေးတွေ အဆမတန် တောင်းတယ်။ လူအယောက် တစ်ရာကို တစ်ရက် ငါးယောက် ပို့မယ်ဆိုရင် ရက်ကြာတာပေါ့။ အယောက်တစ်ရာ လုံးကို စုပြီးပို့တဲ့ အနေအထား မျိုးပေါ့ ဥပမာပြောပြာတာ ဟိုဘက်က လုပ်တယ်ဆိုတာလည်း။ အဲဒီလိုမျိုး တစ်စုတည်း အလုပ်မရှုပ်အောင်ပေါ့ နော် သူတို့အဲဒီလိုမျိုး ရက်အကန့်အသတ်ထားပြီး လူစုတယ်၊ လူစုပြီးတော့ အဲဒီရက် ရောက်ပြီဆိုရင် ရသမျှ လူ အကုန်ပို့တာ အဲဒီလိုမျိုးပါ။ သူတို့ကို အချိန်ဆွဲချင်လို့ ဆွဲတာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီတစ်ပတ်နှစ်ပတ် ဘာမှဟုတ်တာ မဟုတ်ဘူး။ ခဏစောင့်လိုက်။ သူတို့ တရားဝင်သွားပြီဆို ဒီမှာ ရင်ကော့ ခေါင်းမော့ပြီး သွားလာလို့ ရနေတာကို။ ခိုးဝင် ခိုးထွက်တွေက ကျနော်တို့က အားလည်းမပေးပါဘူး။ ဖြစ်သွားရင် သူတို့ပဲ နာတယ်။ ပါသွားတဲ့ပိုက်ဆံက အများကြီး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် နေရပ်ပြန်ချင်သည့် မြန်မာများအား တစ်ပတ်လျှင် တနင်္လာ၊ ဗုဒ္ဓဟူး၊ သောကြာ ၃ ရက်တွင် ပြန်လည် လက်ခံပေးနေကာ တစ်ရက်လျှင် လူဦး ၁၀၀ ခန့် တရုတ် နိုင်ငံဘက်ကနေ စေလွှတ်ကြောင်း သိရသည်။