CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၉

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်ပွားနေပြီး စစ်ရေးအားကောင်း နေသော ကြောင့် နိုင်ငံရေးဘောင်အား ပြန်ချဲ့ရန် ဆွေးနွေးပွဲများ လုပ်ဖို့လိုအပ်သည်ဟု စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေး အကဲခတ်များ က ပြောသည်။ 

စစ်ရေးဘောင်ကျဥ်းစေရန် စိတ်ရှည်ရှည်ဖြင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများ အဆက်မပြတ်လုပ်နေရန် လိုအပ်ကြောင်း NCA ထိုးထားသည့် ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ(ALP)ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်စောမြရာဇာလင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စစ်ရေးက အင်မတန်မှ ကြာရှည်လာမယ်ဆိုလို့ရှိရင် မဖြစ်သင့်တဲ့ ကိစ္စလို့ပဲမြင်ပါတယ်၊ စစ်ရေးက အများ ကြီး ရေရှည်သွားလို့ရှိရင် အနိဋ္ဌာရုံတွေလည်း တကယ့်ကို များလာမှာဖြစ်တယ်၊ အခုလည်း များနေပြီပဲ ဖြစ်တယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ကျမအနေနဲ့တော့ တချိန်ချိန် တစ်နေ့နေ့မှာ စားပွဲဝိုင်းကိုတော့ နီးစပ်ရောက်လာရလိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ တစ်ဖက်မှာဆိုလို့ရှိရင် ကျမတို့က စစ်ရေးဘောင်က ကျယ်နေတယ်၊ နိုင်ငံရေးဘောင်က ကျယ်ဖို့ အတွက်ပဲ စဥ်းစားခဲ့ကြရင်းနဲ့ပဲဆုံးသွားတယ်။ အဲလိုအနေအထားမျိုးတွေဖြစ်တော့ ဒီစစ်ရေးဘောင်ကို ကျဥ်းမယ် ဆိုလို့ရှိရင် စိတ်ရှည်ရမှာ ဖြစ်တယ်၊ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲတွေ အဆက်မပြတ် လုပ်နေရမယ်၊ ပြီးလို့ရှိရင် နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးပွဲက ရလာတဲ့ အကျိုးရလဒ်တွေကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ဖို့လိုတယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် တိုက်ပွဲနည်းလာ နိုင်ဖို့အတွက် ကို ဒီဆွေးနွေးပွဲ၊ စားပွဲဝိုင်းပေါ်မှာ ရှိနေကြတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက အခုကြိုးပမ်းနေသည်ထက် ပိုပြီးတော့မှ ကြိုးစား ရမယ်လို့ ကျမမြင်မိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

TNLA တပ်ဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ် 

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားနေသည်မှာ ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှစတင်ကာ ယနေ့အချိန်ထိ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်လာခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

ထို့နောက် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ ချုပ်ငြိမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများ အကြိမ်ကြိမ် လုပ်လာရာမှာလည်း ခိုင်မြဲသော သဘောတူညီချက်များ မရရှိဘဲ အကြိမ်ကြိမ် သဘောတူညီချက်များ ပျက်ပြား၍ ပြန်လည် တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွား နေသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့က နိုင်ငံရေးသဘောထား ကွဲလွဲမှုများကြောင့် နိုင်ငံအနှံ့အပြားတွင် လက်နက် ကိုင် ပဋိပက္ခများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလအထိ စစ်ပြေးဒုက္ခသည် ၆ သန်း ကျော်ရှိကြောင်း ISP-Myanmar မှ ထုတ်ပြန်ထားသည့် အချက်အလက်များအရ သိရသည်။

နှစ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းများ အနေဖြင့် လူထုကို အနိုင်ပေးသော သဘောမျိုးနှင့် ချဥ်းကပ်မှသာ နိုင်ငံရေးအားဖြင့် ပြန်တက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ(AFP)ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 အစိုးရ၊ တပ်မတော်၊ လက်နက်ကိုင် ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “စစ်ရေးတင်းမာတယ်၊ နိုင်ငံရေးကျတယ်။ အဲတော့ နိုင်ငံရေးပြန်တက်ဖို့အတွက် စစ်ရေးကို ပြန်လျှော့မှ ဖြစ်မယ်။ အဲတော့ ပါဝင်ပတ်သတ်တဲ့ လူတွေထဲမှာ နိုင်ငံရေးဆိုတာ အပျော့ဆုံးအရာ လက်နက်မရှိဘူး၊ လူထုကို စည်းရုံးတယ်။ အခုက နှစ်ဖက်စစ်ဖြစ်တဲ့အခါ လူထုခံရတယ်၊ နိုင်ငံရေးအားဖြင့် နောက်ကိုဆုတ်ကြတာ၊ နိုင်ငံရေး အားဖြင့် ရှေ့ကိုရောက်ဖို့အတွက် ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့သူတွေ ဒီအခင်းအကျင်းပေါ်မှာ အမှန်မြင်ဖို့ လိုတာပေါ့။ သမိုင်းသင်ခန်းစာ ယူဖို့လိုတယ်၊ မြန်မာ့တပ်မတော်လည်း ယူရမယ်၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်ရှိဦးဆောင်နေတဲ့ နစက လည်း ယူရမယ်၊ အဲသလိုပဲ လက်နက်ကိုင် ဆန့်ကျင်ပုန်ကန်နေတဲ့ အင်အားစု အားလုံးသည် ဒီပေါ်မှာ သဘော ရိုးရိုးနဲ့ မြန်မာလူထုကို အနိုင်ပေးမှ၊ အဲဒီသဘောနဲ့ ချဥ်းကပ်မှုမှန်ခဲ့ရင် နိုင်ငံရေးအားဖြင့် တက်လာမယ်။ နိုင်ငံရေး အားဖြင့် ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းမှပဲ ဒီစစ်ရေးတင်းမာမှုက ကျသွားနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ဘက်ကိုသွားမယ်။ ဒုတိယတစ်ကြိမ် မြန်မာနိုင်ငံကို လွတ်လပ်ရေးပြန်ပေးရမှာ။” ဟု ပြောသည်။ 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၅ ရက်နှင့် ၆ ရက်နေ့များက အိန္ဒိယမှ မြန်မာနိုင်ငံရှိ နိုင်ငံရေးပါတီ ၁၁ ပါတီ၊ EAO ၆ ဖွဲ့၊ NSPNC နှင့် CPR မှ ကိုယ်စားလှယ် ၂၀ ကျော်ကို ဖိတ်ခေါ်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ဖက်ဒရယ် စနစ်အကြောင်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ဒီဇင်ဘာလတွင်လည်း မြန်မာ့အရေး အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများကြား အလွတ်သဘော တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲ တစ်ခုကို ထိုင်းနိုင်ငံက ဦးဆောင်၍ လက်ခံကျင်းပသွားရန် ရှိနေသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသ ကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်တို့တွင် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်(EAOs)များ၊ PDF အဖွဲ့များ ကြား တိုက်-ပွဲများ အပြင်းအထန် ဖြစ်ပွားနေကြသည်။

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၅

စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်က ဟစ်ဇ်ဘိုလာခေါင်းဆောင် ဟက်ဆန် နာဆရာလာ (Hassan Nasrallah) လုပ်ကြံ သတ်ဖြတ်ခံရမှုနှင့်အတူ အစ္စရေးသည် ဂါဇာစစ်ပွဲကို အလွန် အတိမ်းအစောင်း မခံနိုင်သည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိစေရန် ဆွဲခေါ်သွားခဲ့သည်။

ဘေရွတ် (Beirut) မြို့တော် တောင်ဘက် ဆင်ခြေဖုံးရှိ လူနေထူထပ်သည့် နေရာတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အစ္စရေး၏ စစ်ဆင်ရေးအတွင်း ပေါင် ၂၀၀၀ အလေးချိန်ရှိ ဗုံးများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။

အစ္စရေးက လက်ဘနွန်တွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ အဖွဲ့ဝင်များ အသုံးပြုသည့် ပေဂျာများနှင့် စကားပြောစက်များကို အံ့အားသင့်ဖွယ် ဖောက်ခွဲတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ခေါင်းဆောင်ကို ချေမှုန်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုအချက်များအားလုံးကို ခြုံငုံသုံးသပ်ရမည်ဆိုပါက အစ္စရေးတွင် ကြီးမားသည့် နည်းဗျူဟာပိုင်းဆိုင်ရာ အသာစီးရမှုရှိနေသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာခေါင်းဆောင် ဟက်ဆန် နာဆရာလာကို တွေ့ရစဉ်

ထိုနည်းဗျူဟာများအပြင် အခြားနည်းဗျူဟာမြောက် စစ်ဆင်ရေးများကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တုန့်ပြန်တိုက်ခိုက်နိုင်စွမ်းကို ထိရောက်စွာ အားနည်းစေလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တိုက်ခိုက်ရေး အထူးတပ်ဖွဲ့ဖြစ်သည့် Radwan Force ၏ အမိန့် နာခံမှုအပိုင်းကို ကြီးမားသည့် ထိုးနှက်ချက်ဖြစ်ခဲ့သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တောင်ပိုင်းတပ်မှူး အလီ ကာရာကီ (Ali Karaki) လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရမှုသည် ကြီးမားသည့် ဆုံးရှုံးမှုဟု ထင်ရသော်လည်း ၎င်းသေဆုံးမှုသည် အစ္စရေး၏ မြို့များကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နေသည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ အဖွဲ့၏ စွမ်းရည်ကို ထိခိုက်ပုံမပေါ်ပေ။

အစ္စရေး၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဂါဇာစစ်ပွဲနှင့် လက်ဘနွန်တွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့နှင့်ဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခကို သီးခြားစီ ခွဲထားရန်ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအစိုးရကလည်း ထိုရည်မှန်းချက် အောင်မြင်အောင် လက်ဘနွန်တွင် တိုက်ခိုက်မှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

အစ္စရေးလေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် မီးလောင်နေစဉ်

ဟားမာ့စ်နှင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ကို သီးခြားစီ ခွဲထုတ်ပြီး တိုက်ခိုက်သည့် ရည်မှန်းချက် အောင်မြင်မည်ဆိုပါက ဟားမာ့စ်နှင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ ပါဝင်နေသော တော်လှန်ရေးဝင်ရိုးစွန်း အဖွဲ့ဝင်များအကြား သဘောထားကွဲလွဲမှုကို ဖန်တီးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း အစ္စရေးအတွက် အရဲစွန့်ရမည့် အချက်တစ်ခုမှာ မျှော်မှန်းထားသည်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် ရလဒ် ထွက်လာနိုင်မည့် အချက်ဖြစ်သည်။ အစ္စရေးသည် ၂၀၀၆ ခုနှစ်က လက်ဘနွန်နှင့်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် စစ်ပွဲပုံစံအတိုင်း ကြုံတွေ့လာရနိုင်သည်။

ထိုစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးက အင်အားကြီးခဲ့သော်လည်း ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့နှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ချိန်တွင် အရေးနိမ့်ခဲ့ သည်ဟု ယူဆခံခဲ့ရသည်။ 

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အင်အားခြင်း မမျှသည့် စစ်ပွဲ (asymmetric war) တွင် မဟာဗျူဟာမြောက် စိတ်ရှည် သည်းခံမှု၊ စစ်ပွဲရှည်ကြာမှုသည် အင်အားနည်းသည့်ဘက်မှ အနိုင်ရရှိနိုင်ပြီး အင်အားကြီးမားသော ပြိုင်ဘက် အတွက် အရင်းအမြစ်များ ကုန်ခန်းစေနိုင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေမျိုးတွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့ အနေဖြင့် ခေါင်းဆောင်များကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့်တိုင် အစ္စရေးနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ချိန်တွင် နောက်မဆုတ်ရန် အရေးကြီးသည်။ ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် လောင်းကြေးများ မြင့်မားလှသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ အနေဖြင့် နောက်ဆုတ်မည်ဆိုပါက ၎င်းတို့ကို ယုံကြည်နေသည့် ထောက်ခံသူများ၏ ယုံကြည်မှု ကို ဆုံးရှုံးရုံသာမက ၂၀၀၆ စစ်ပွဲနောက်ပိုင်း ထူထောင်ခဲ့သော မဟာဗျူဟာမြောက် အခြိမ်းအခြောက် အဟန့် အတားလည်း ပျက်စီးသွားမည်ဖြစ်သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာရဲ့ ဒုံးကျည်များကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် အသက်ရှင် ကျန်ရစ်နေဆဲဖြစ်သည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ခေါင်းဆောင်များသည် စစ်ပွဲကို အဆုံးအထိ တိုက်ခိုက်ဖွယ်ရှိနေသည်။

လက်ရှိအခြေအနေတွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် အစ္စရေးနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းကို ရှိရှိသမျှ ဒုံးကျည်များဖြင့် တိုက်ခိုက် မှုများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပင် လက်ဘနွန်နိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်လာသည့် အစ္စရေး၏ မြေပြင်ထိုးစစ်ကို ခုခံစစ်ဆင်နွှဲနေသည်။

အစ္စရေးစစ်တပ်အနေဖြင့် ပြင်းထန်သည့် ခုခံတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရဖွယ် မရှိသည့်တိုင် ကန့်သတ် မြေပြင် စစ်ဆင်ရေးကိုသာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကာ ထိုစစ်ဆင်ရေးသည် ယာယီသာဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အစ္စရေးသည် စစ်ဆင်ရေးကို ထပ်မံချဲ့ထွင်ရန် အစီအစဉ် ရှိ/မရှိကို ရွေးချယ်ရမည်ဖြစ်သည်။

အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့က ဆက်တိုက် တုန့်ပြန်နေမှုကြောင့် အင်ပြည့်အားပြည့် စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားမည့် အခြေအနေသို့ တွန်းပို့ရာ ရောက်နေသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် မြေပြင်စစ်ဆင်ရေးတွင် နည်းဗျူဟာမြောက် အသာစီးရမှုများ ရှိနေသည်။

လက်ဘနွန် နယ်မြေအတွင်း အစ္စရေး စစ်သားများ ရှိနေခြင်းကြောင့် အစ္စရေးလေတပ်သည် မိမိတို့ စစ်သားများကို မှားယွင်းပြီး လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခြင်း မဖြစ်စေရန် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကို လျှော့ချမည်ဖြစ်သည်။

အစ္စရေးလေတပ်၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သာမက မြေပြင်ရှိ အစ္စရေးစစ်သားများလည်း အန္တရာယ်ကြုံနိုင်သဖြင့် လေတပ်၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို လျှော့ချရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့တွင် လေယာဉ်ပစ် ဒုံးကျည်များ ရှိနေနိုင်သဖြင့် အစ္စရေးလေတပ်က လေယာဉ်များ အသုံးပြုမှုကို ကန့်သတ်ရဖွယ်ရှိသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် နောက်ထပ် အားသာချက်တစ်ခုမှာ လက်ဘနွန်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိ ကြမ်းတမ်းသည့် မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အနေအထားဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် ထိုမြေမျက်နှာ သွင်ပြင်ပေါ်တွင် အခက်အခဲမရှိ လှုပ်ရှားသွားလာနိုင်ပြီး ထိုဒေသ၌ ထောက်ပို့နှင့် စစ်ရေးအခြေခံ အဆောက်အအုံများစွာ ဆောက်လုပ်ထားသည်။

အစ္စရေး၀န်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုကို တွေ့ရစဉ်

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် အစ္စရေးနှင့် ရေရှည်တိုက်ပွဲ ဆင်နွှဲမည်ဆိုပါက နိုင်ငံရေး အကျိုးအမြတ်လည်း ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် အာရပ်များ၏ အကျိုးစီးပွားများကို ခိုင်မာစွာ ကာကွယ်ပေးနေသည့် အဖွဲ့အဖြစ် ၎င်းတို့၏ ပုံရိပ်ကို မြှင့်တင်နေသည်။

အစ္စရေးအတွက်မူ ရှည်ကြာသည့် စစ်ပွဲကို ဆင်နွှဲဖွယ်မရှိဘဲ ရှောင်ကြဉ်ဖွယ်ရှိသည်။ အစ္စရေး စစ်မှုထမ်းများ အသက်ဆုံးရှုံးခြင်းက အစ္စရေးအစိုးရအတွက် ဖိအားများ မြင့်တက်စေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အဆုံးသတ်တွင် တော်လှန်ရေး ဝင်ရိုးစွန်း မဟာမိတ်အဖွဲ့များအကြား သဘောထား ကွဲလွဲစေရန် လုပ်ဆောင်နေသည့် အစ္စရေး၏ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများသည် မှန်းချက်နှင့် နှမ်းထွက်မကိုက်သကဲ့သို့ ကြုံတွေ့ လာရနိုင်သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက်မူ အစ္စရေးနှင့် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းသည် အခြားလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ၏ ထောက်ခံမှုကို ပိုမိုရရှိရုံသာမက လက်ဘနွန်၊ ပါလက်စတိုင်းနှင့် အခြားနိုင်ငံများတွင်ရှိသည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ကွန်ရက်များကို ပိုပြီးစည်းလုံး ညီညွတ်စေမည်ဖြစ်သည်။

Source: Al Jazeera

CNI Sport News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂

ယူနိုက်တက်အသင်းတိုက်စစ်မှူးဟောင်း မာချီဒါဟာ သူ့ရဲ့ ၁၃ သင်းမြောက်ကလပ်အသင်းအဖြစ် ဂရိစူပါလိဂ် ကလပ် အက်စ်တီရက်စ်ထရီပိုလစ်အသင်းထံ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ်။ 

ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့အသက်အငယ်ဆုံးဂိုးသွင်းသူဖြစ်ခဲ့တဲ့ မာချီဒါဟာ ဂရိကလပ်မှာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းကွင်းလယ်လူဟောင်း မက်ခီလီလီနဲ့ အလုပ်အတူတူတွဲလုပ်ရမှာပါ။ 

မက်ခီလီလီဟာ အက်စ် တီရက်စ်ထရီပိုလစ်အသင်းရဲ့ နည်းပြအဖြစ်တာဝန်ယူနေတာဖြစ်ပါတယ်။ 

မာချီဒါဟာ ၂၀၀၉-၁၀ ရာသီက အက်စတွန်ဗီလာအသင်းနဲ့ပွဲစဉ်မှာ ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် ဂိုးသွင်းယူပြီးနောက် နာမည်ကြီးခဲ့ပေမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ်ကလပ်အတွက် ၃၆ ပွဲသာ ကစားခဲ့ရပြီး ၅ ဂိုးသွင်းယူကာ ထွက်ခွာခဲ့တာပါ။ 

မာချီဒါဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာရှိချိန်က ဆမ်ဒိုးရီးယား၊ကျူပီအာ၊စတုဂတ်၊ဒွန်ကတ်စတာရိုဗာနဲ့ ဘာမင်ဂမ် အသင်းတွေမှာ အငှားကစားခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ ကာဒစ်ဖ်အသင်းထံ အပြီးသတ်ပြောင်းရွှေ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

မာချီဒါဟာ အက်စ်တီရက်စ်ထရီပိုလစ်အသင်းထံ မပြောင်းရွှေ့ခင်မှာ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်၊ နိုဗာရာ၊ ပါနာသီနိုင်ကို့စ်၊အန်ကာရာဂူချူနဲ့ အေပိုးလ်အသင်းတွေမှာလည်း ကစားခဲ့တာပါ။ 

အသက် ၃၃ နှစ်အရွယ်ရှိ မာချီဒါအနေနဲ့ အသင်းသစ်မှာ နေရာရဖို့အတွက် ဟန်ဂေရီအသင်းတိုက်စစ်မှူး အဒမ်နဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရဖို့ရှိနေပါတယ်။ 

အက်စ်တီရက်စ်ထရီပိုလစ်အသင်းဟာ ဒီရာသီ ဂရိစူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ၆ ပွဲကစားထားပြီး ရမှတ် ၆ မှတ်နဲ့ အဆင့် ၉ နေရာမှာ ရပ်တည်နေပြီး မာချီဒါအနေနဲ့ အသင်းကို ရလဒ်ကောင်းတွေရယူပေးနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

Source:DailyMail

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ စက်တင်ဘာ ၂၃

ထိုင်းအစိုးရသည် နှစ်စဉ်ပြုလုပ်နေကျ စစ်တပ်ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းမှု တစ်ခုအဖြစ် စစ်တပ်အတွင်းရှိ အရာရှိပေါင်း ၈၀၈ ဦး၏ ရာထူးနေရာအသစ်များ လွှဲပြောင်းမှုအတွက် အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်ဟု ဘန်ကောက်ပို့စ်မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုအဆိုတင်သွင်းမှုတွင် ယခုလကုန်ပိုင်း၌ အငြိမ်းစားယူမည့် ထိုင်းတော်ဝင်ကြည်းတပ်နှင့် တော်ဝင်ရေတပ်၏ အကြီးအကဲများနေရာမှာ အစားထိုး တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် အကြီးအကဲသစ်များလည်း ပါဝင်သည်။

တော်ဝင်အစိုးရပြန်တမ်း ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဖော်ပြထားသည့် ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး၏ ကြေညာချက်အရ ဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် (Paetongtarn Shinawatra)သည် စစ်တပ်ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းမှုအတွက် ဘုရင့်ထောက်ခံချက်ရရှိရန် လျှောက်ထားခဲ့သည်။

ဘုရင်၏ ထောက်ခံချက်ရရှိပါက ရာထူးပြောင်းလဲ ခန့်အပ်မှုများသည် အောက်တိုဘာ ၁ ရက်မှ စတင်ပြီး အကျုံး ဝင် သက်ရောက်မည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ထိုင်းစစ်တပ်ကို တွေ့ရစဉ်

စစ်တပ်၏ စစ်ဦးစီးချုပ်အသစ်အဖြစ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပါန ကလော်ပလော့သွတ် (Pana Klaewplodthuk) ကို ခန့်အပ်ခဲ့ပြီး ပါနသည် ရာထူးမှ ထွက်ခွာတော့မည့် စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ချာရွန်ချိုင်း ဟင်တာအို (Charoen chai Hintao) နေရာတွင် အစားထိုး တာဝန်ထမ်းဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပါနသည် လက်ရှိတွင် ကြည်းတပ်၏ စစ်ဦးစီးချုပ်ဖြစ်ပြီး တော်ဝင်အစောင့်တပ်ဖွဲ့များကို လေ့ကျင့် သင်ကြားပေးရသည့် အကြီးအကဲတစ်ဦးဖြစ်ကာ စစ်ဦးစီးချုပ်အဖြစ် ၂၀၂၇ ခုနှစ်အထိ တာဝန်ယူမည်ဖြစ်သည်။

ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဂျီရာပိုလ် ဝေါင်ဝစ် (Jirapol Wongwit) ကို ရေတပ်၏ စစ်ဦးစီးချုပ်အဖြစ် အမည်စာရင်း တင်သွင်းခဲ့ပြီး ဂျီရာပိုလ်သည် ရာထူးမှ ထွက်ခွာတော့မည့် ရေတပ်စစ်ဦးစီးချုပ် အဒွန် ပန် အင်မ် ( Adoong Pan-iam.) နေရာတွင် အစားထိုး တာဝန်ထမ်းဆောင်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် လေတပ်၏ စစ်ဦးစီးချုပ် လေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပန်ဒက်ဒီ ပတ္တနာကူလ် (Panpakdee Pattanakul) က ၎င်း၏ လက်ထောက်အဖြစ် ထိပ်သီးဗိုလ်ချုပ်ကြီး ချာအင်နတ်ဖိုလ်ကစ် (Chainat Pholkit) ကိုခန့်အပ်မည် ဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၅

မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် အတိုက်အခံ လက်နက်ကိုင်များကြား တိုက်ပွဲများ အပြင်းအထန်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လက်ရှိမှာလည်း စစ်ရေးတင်းမာနေသည့် ကယားပြည်နယ်၊ လွိုင်ကော်မြို့နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းက ဆီဆိုင်၊ တောင်ကြီးမြို့များသို့ နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် စက်တင်ဘာ ၄ ရက်နေ့က သွားရောက်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် နယ်မြေတည်ငြိမ် အေးချမ်းရေး ဆောင်ရွက်နေမှု အခြေအနေများကို သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများ ဖြင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့သလို တိုက်ပွဲများကြောင့် ပျက်ဆီးသွားသော ဆီဆိုင်မြို့နှင့် လွိုင်ကော်မြို့ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းများကိုလည်း ကြီးကြပ်ညွှန်ကြားသွားကြောင်း သိရသည်။

ကယားပြည်နယ်၊ လွိုင်ကော်မြို့ကို ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(KNDF)နှင့် ဒေသခံလက်နက်ကိုင် (Local PDF)များ ပူးပေါင်း၍ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲများ ဖော်ဆောင်ခဲ့ရာ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် အပြင်းအထန် တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် ဆီဆိုင်မြို့ကို ရောက်စဉ်

ထို့နောက် ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းနှင့် ကယားပြည်နယ်အစပ် ဆီဆိုင်မြို့ သိမ်းပိုက်နိုင်ရေးအတွက် ပအိုဝ်း PDF၊ KNDF တို့ပူးပေါင်း၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ပအိုဝ်းပြည်သူ့စစ်(PNO)၊  မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ဖြင့် တိုက်ပွဲ များ အပြင်းအထန်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

အဆိုပါ တိုက်ပွဲများကြောင့် မြို့များ ပျက်စီးဆုံးရှုံးသွားခဲ့ပြီး ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်နေ သည်။

လက်ရှိမှာလည်း ထိုဒေသများတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်၊ PNO က တစ်ဖက်၊ KNDF၊ ပအိုဝ်း PDF များက တစ်ဖက် စစ်ရေးတင်းမာလျက်ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၃

ပလောင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး (PFLS/TNLA) အနေဖြင့် တိုက်ပွဲများ ချက်ချင်းရပ်တန့်ရန် တရုတ်ဖက်က စာပေးပို့ခဲ့သည့်အပေါ် TNLA ဘယ်လို တုန့်ပြန်လာနိုင်သလဲဆိုသည်နှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေး အကဲခတ်တို့က သုံးသပ်လျက်ရှိနေသည်။

TNLA အနေဖြင့် တိုက်ပွဲများ ချက်ချင်းရပ်တန့်ကာ မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်းနှင့် တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ဒေသများ တွင် အေးချမ်းတည်ငြိမ်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ရွှေလီမြို့နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကော်မတီက ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၉ ရက်နေ့မှာ ပေးပို့ခဲ့သည်။

တရုတ်နယ်စပ်ဒေသ၊ နယ်စပ်အရပ်သူ/သားများနှင့် မြန်မာပြည်တွင်းရှိ တရုတ်ပြည်သား လုပ်ငန်းများနှင့် သက်ဆိုင်သော လုံခြုံမှုများကို အာမခံပေးရန်၊ တရုတ်ပြည်နယ်စပ်ဒေသ အေးချမ်းတည်ငြိမ်ရေးနှင့် တရုတ် နိုင်ငံသား အသက်၊ ပစ္စည်းဥစ္စာလုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေပြီး အန္တရာယ်ရှိ စစ်ရေးအပြုအမှုအား ပပျောက်အောင် ဆောင်ရွက်ရန် သို့မဟုတ်ပါက ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အကျိုးဆက်များ အားလုံးကို သင်တို့ကိုယ်တိုင် တာဝန်ယူ ရမည်ဟု ပေးပို့သည့်စာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

TNLA ကို တရုတ်က ပို့လိုက်တဲ့စာကို တွေ့ရစဉ်

TNLA အနေဖြင့် လက်ရှိ ဆင်နွှဲနေသော ရှမ်း/မန်း စစ်ဆင်ရေးတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေကြောင်း၊ တရုတ်က ပြောဆိုသော်လည်း တိုက်ပွဲများ ရပ်တန့်သွားမည်မဟုတ်ဟု ယူဆကြောင်း မြန်မာ့နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသန်းစိုးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ယေဘုယျ ပြောရလို့ရှိရင် ပြန်မပြော နားမထောင် လုပ်မှာပေါ့ဗျာ၊ မူဆယ်ဖက်မှာတော့ တိုက်ပွဲ မဖော်ဘူး ပေါ့၊ ဒါပေမဲ့ နောင်ချို၊ ပြင်ဦးလွင်မှာတော့ တိုက်ပွဲဆက်ဖော်နေတယ်၊ နောက်ပြီးတော့ ရှမ်း/မန်း စစ်ဆင်ရေးကို လည်း TNLA က ပါဝင်ဆင်နွှဲနေတာ ရှိပါတယ်။ ပြန်ပြောနေမယ့်အစား နားမထောင်ဘဲနဲ့ ကိုယ်လုပ်သင့် လုပ်ထိုက် တဲ့ဟာကို ဆက်လုပ်သွားမယ်လို့ ကျနော်တော့ ယူဆပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မိမိတို့၏ မဟာမိတ်တော်လှန်ရေး အင်အားစုတစ်ခု ဖြစ်သည့်အပြင် အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ် သည့် တအာင်းအမျိုးသားတို့၏ တပ်မတော်အပေါ်နှင့် မိမိတို့ ပြည်သူများ၏ တော်လှန်ရေးအပေါ် ယခုကဲ့သို့ ရိုင်းပျစွာ ခြိမ်းခြောက်စော်ကားမှုကို ပြင်းထန်စွာရှုတ်ချကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC) က ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃၁ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

တရုတ်ပြည်၏ အကူအညီမပါဘဲ TNLA တိုက်ပွဲ ဖော်ဆောင်နိုင်မှာ မဟုတ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် တရုတ်၏ ပြောဆို မှုကို လိုက်နာရမှာဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက ပြောသည်။

TNLA တပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တစ်ချက်ကတော့ သူ့အနေနဲ့က တရုတ်ကိုလည်း မလွန်ဆန်နိုင်ဘူး။ သူ့ရဲ့ မြို့နယ်မှာရှိတဲ့ ပလောင် လူဦးရေနဲ့ ဒီတပ်ဖွဲ့တွေ အင်အားလုပ်ဖို့ဆိုတာ ပြောရလို့ရှိရင် တရုတ်ပြည်ဖက်ကနေပြီးတော့ အကူအညီ မပါဘဲနဲ့ မရပ်တည်နိုင်ဘူး။ အဲဒီတော့ သူက တရုတ်ကပြောတာလည်း မင်းတို့အတွက်ကို ရသင့်ရထိုက်တာ ငါတောင်းပြီး ပြီ၊ ဆက်မတိုက်နဲ့တော့ ပြောတာကိုး၊ သဘောကတော့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်အတွက်ကို ဘာညာပေါ့၊ အခုရနေတဲ့ အရွယ်အစားထက်ပိုပြီးတော့ တရုတ်ကတောင်းဆိုပေးမယ်၊ အဲဒီလိုတောင်းဆိုပေးဖို့အတွက်ကိုတော့ မင်းကတော့ မြန်မာပြည်ပျက်စီးအောင် မလုပ်နဲ့လို့ တရုတ်က ပြောမှာပဲလေ၊ အခုတော့ နားထောင်မှာပါ” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်၏ ကြားဝင်စေ့စပ်မှုအရ ရှမ်းမြောက်တွင် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ညီနောင်မဟာမိတ် ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့တို့ အကြား အပစ်ရပ်ခဲ့သော်လည်း တိုက်ပွဲမှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လကုန်ပိုင်းတွင် တကျော့ပြန် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

ထို့နောက် တိုက်ပွဲများသည် ရှမ်းမြောက် အပါအဝင် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ မိုးကုတ်၊ မတ္တရာ၊ စဉ့်ကူး၊ သပိတ်ကျင်း စသည့် ဒေသများအထိပါ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင်လည်း ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း နောင်ချို၊ ကျောက်မဲ၊ သီပေါတို့တွင် ဖြစ်ပွားလျက်ရှိနေသည်။

CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ် ၊ ဩဂုတ် ၂

ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်မှစပြီး BRICS အဖွဲ့၏ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးနေရာကို တောင်အာဖရိကမှ ရုရှားနိုင်ငံသို့ လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခဲ့သည်။

ရုရှားသည် "ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးအတွက် နိုင်ငံပေါင်းစုံ ပါဝင်ရေးဝါဒကို မြှင့်တင်ရေး" ဟူသည့် ဆောင်ပုဒ်နှင့်အညီ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အရေးကိစ္စများတွင် BRICS ၏ အခန်းကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ခြင်း၊ အများ သဘောဆန္ဒအပေါ် အခြေခံသည့် မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးအား မြှင့်တင်ရန် ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

BRICS သည် အစိုးရအချင်းချင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် ပလက်ဖောင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ထိုအဖွဲ့ကို ၂၀၀၆ ခုနှစ်၊ ဇွန်လက ဘရာဇီးလ်၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်တို့က အလွတ်သဘော ဖွဲ့စည်းသည့် အဖွဲ့အဖြစ် စတင် တည်ထောင်ခဲ့ကာ မူလအမည်မှာ BRIC ဖြစ်သည်။

၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်တွင်မူ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ ပါဝင်လာခဲ့ပြီးနောက် BRIC မှ BRICS တရားဝင် အမည်ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်တွင်မူ အီဂျစ်၊ အီသီယိုပီးယား၊ အီရန်၊ ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် ယူအေအီး နိုင်ငံတို့သည် BRICS ၏ တရားဝင် အဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ပထမဆုံးအကြိမ် BRICS ညီလာခံကို ၂၀၀၉ ခုနှစ်က ရုရှားနိုင်ငံ၊ ယီကတ်တာရင်ဘတ် (Yekaerinburg) မြို့တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။

BRICS ကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုအချိန်မှစပြီး BRICS သည် မူဝါဒနှင့် လုံခြုံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေး၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် လူသားချင်း စာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာဖလှယ်မှု အစရှိသည့် ကဏ္ဍ ၃ ခုအောက်တွင် လွှမ်းခြုံပါဝင်သော ကြီးမားကျယ်ပြန့်သည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးနှင့် ဆွေးနွေးပွဲ ယန္တရားများကို ထူထောင်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် နိုင်ငံတကာ အရေးကိစ္စများတွင် အတွေးအမြင်များကို ဖလှယ်ရန်အတွက် အလွတ်သဘော ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေး ပလက်ဖောင်းတစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိလာခဲ့သည်။

BRICS သည် တစ်နိုင်ငံခြင်းစီ ပါဝင်သည့် သမဂ္ဂတစ်ခုထက် ဆန်းသစ်သည့် အပြန်အလှန် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ပုံစံ ဖြစ်သည်။ BRICS ၏ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံမှုသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ လက်တွေ့ကျသည့် အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းမှုကို မြှင့်တင်ရန် စုပေါင်းအားထုတ် ကြိုးပမ်းမှုနှင့် တစ်နိုင်ငံချင်းစီ၏ အကျိုးစီးပွားများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှု၊ တစ်နိုင်ငံက ရွေးချယ်သည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလမ်းကြောင်းကို တစ်နိုင်ငံက လေးစားမှု၊ အချုပ်အခြာအာဏာ  ပိုင်မှုဆိုင်ရာ သာတူညီမျှရေး မူဝါဒများအပေါ် အခြေခံထားခြင်းဖြစ်သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် BRICS သည် မည်သူ့ကိုမျှ ဆန့်ကျင်ခြင်းမရှိဘဲ နိုင်ငံတကာ အရေးကိစ္စများတွင် အားလုံးနှင့် အတူ အကျိုးအမြတ်ရှိပြီး သာတူညီမျှမှုရှိရေးကို ဖော်ဆောင်ရန် အဆင်သင့် အနေအထားတွင် ရှိနေသည်။

ထိုချဉ်းကပ်မှုသည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အများအပြားကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအချက်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၂ ရက်မှ ၂၄ ရက်အကြား ကျင်းပခဲ့သည့် ဂျိုဟန်နက်စဘတ်ချ် ညီလာခံ (Johannesburg Summit) က ရှင်းလင်းစွာ သက်သေပြခဲ့သည်။

 ရုရှားနိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးနဲ့ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးကို တွေ့ရစဉ်

ထိုညီလာခံတွင် ကမ္ဘာ့တောင်ခြမ်းနှင့် အာဖရိကမှ နိုင်ငံပေါင်း ၆၀ ကျော်မှ ခေါင်းဆောင်များ တက်ရောက်ခဲ့ ကြသည်။ ထို့ပြင် ထိုင်းနိုင်ငံ အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၃၀ နီးပါးက BRICS အဖွဲ့အတွင်း ဝင်ရောက်လိုသည့် ဆန္ဒများကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ကြသည်။

BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အလျှင်မြန်ဆုံး နိုင်ငံများဖြစ်သည်ဆိုသည့် ဝိသေသလက္ခဏာ များကို ထပ်တလဲလဲ ပြသနိုင်ခဲ့သည်။ 

BRICS အဖွဲ့ဝင်အင်အား ချဲ့ထွင်ခဲ့ပြီးနောက် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ကုန်ပိုင်းတွင် ဝယ်ယူနိုင်စွမ်း ငွေတန်ဖိုး တူညီမှုအပေါ် အခြေခံပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီးပွားရေးသည် ၃၁ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့ မြင့်တက်ခဲ့သည်။

ထိုအချက်အလက်များအရ စက်မှုထိပ်သီး ၇ နိုင်ငံ (G-7) ထက်ပင် မြင့်တက်နေသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

BRICS သည် လက်ရှိ ပထဝီနိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်း၏ မရှိမဖြစ် အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်လာပြီး ဝင်ရိုးစုံကမ္ဘာ အခင်းအကျင်းနှင့် သာတူညီမျှမှု၊ တရားမျှတမှုတို့ကို ထူထောင်ရန် အဓိကကျသည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လာခဲ့ သည်။

အထူးသဖြင့် ဘက်ပေါင်းစုံ ပါဝင်ပြီး ဒီမိုကရေစီဆန်သည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်မှုပုံစံကို ပုံဖော်ရာတွင် ကမ္ဘာ့ တောင်ခြမ်းတွင် စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် အပြုသဘောဆောင်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်များဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ပြည့်စုံသော အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဖြစ်လာခဲ့သည်။

 BRICS ကိုတွေ့ရစဉ်

BRICS သည် နိုင်ငံများ ပေါင်းစည်းထားသည့် အသင်းအဖွဲ့ထက်ပိုသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ BRICS ၏ အတွေးအမြင်သည် ပိုပြီး သာတူညီမျှမှု အနာဂါတ်ကို ပုံဖော်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုအတွေးအမြင်သည် အနောက်အုပ်စု ဆန့်ကျင်ရေး မဟုတ်သော်လည်း အနောက်အုပ်စုက ကမ္ဘာကြီးကို ကြီးစိုး ထားခြင်း မရှိစေရန် ရည်ရွယ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ BRICS ၏ စုပေါင်းအင်အားသည် မတူကွဲပြားမှု၊ ပေါင်းစုံပါဝင်မှု၊ စံတန်ဖိုးများကို ဖလှယ်မှုတို့အပေါ် အခြေတည်ထားသည်။

အနာဂတ် ကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းသည် ကမ္ဘာကြီး တည်ငြိမ်လုံခြုံပြီး ချမ်းသာဝပြောစေရန်အတွက် တစ်ကိုယ် ကောင်းဆန်သည့် အကျိုးစီးပွားရှာမှု၊ လွှမ်းမိုးမှုတို့ထက် BRICS ကဲ့သို့ မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံမှုဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခြင်း၊ ပွင့်လင်းမှု၊ စည်းလုံးမှု၊ သာတူညီမျှမှု၊ အပြန်အလှန်နားလည်မှု၊ တရားမျှတမှုတို့ဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခြင်း တို့သာ ဖြစ်သင့်သည်။

BRICS သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဂျိုဟန်နက်စဘတ် ညီလာခံတွင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ တိုးလာမှုနှင့်အတူ ယုံကြည်မှုရှိရှိဖြင့် ရှေ့သို့ချီတက်နေသည်။ 

အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား ပြင်လွယ်ပြောင်းလွယ်ရှိပြီး ပေါင်းစုံပါဝင်သည့် နိုင်ငံတကာဘဏ္ဍာရေးစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရေးအတွက် အတူတကွ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်နေဆဲဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ် ၊ မေလ ၁၂

အိန္ဒိယတွင် ယခုနှစ်အတွင်း ရွေးကောက်ပွဲများကို ဆက်လက် ကျင်းပနေချိန်၌  လူနည်းစု အသိုင်းအဝိုင်းက ပေးသည့် မဲများသည် ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ (Narendra Modi) ၏ အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ် (NDA) ညွန့်ပေါင်းအတွင်း အောက်လွှတ်တော်မှ နေရာ ၄၀၀ ကျော်ကို ရရှိစေရန် အထောက်အကူ ဖြစ်စေမည် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မိုဒီသည် ဟိန္ဒူအမျိုးသားရေးအဖွဲ့ Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS) အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည့်တိုင် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သည့် မွတ်ဆလင်ဘာသာဝင် သန်း ၂၀၀ နီးပါး၏ ထောက်ခံမှုကို ရရှိရန် ကြိုးပမ်းရမည်ဖြစ်သည်။

မိုဒီ၏ အခွင့်အရေးများကို အကူအညီ ဖြစ်စေသည့်အချက်မှာ အိန္ဒိယ၏ လူနည်းစု အသိုင်းအဝိုင်းများသည် မဲမပေးတော့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဟိန္ဒူဘာသာဝင် အများစုပါဝင်သည့် ပါတီများသည် ထိုပြဿနာကို Hindutva 2.0 ဟူသည့် ဟိန္ဒူကြီးစိုးရေး နိုင်ငံရေးအယူဝါဒဖြင့် ထောက်ခံမဲပေးသည့် အုပ်စုဖြင့် အသာစီးရယူကာ ဖြေရှင်းခဲ့သည်။

Hindutva သည် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အမျိုးသားရေးဝါဒ ပုံစံတစ်ခုဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံသားများ၏ ကိုယ်ပိုင် လက္ခဏာကို ပေါင်းစည်းသည့် ချဉ်းကပ်မှုအပေါ် ဗဟိုပြုထားသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဒုတိယမြောက် အာရုံစိုက်စရာ တစ်ခုအဖြစ် အိန္ဒိယ၏ စီးပွားရေးအပေါ် အလွန်အမင်း အလေးထားလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယရွေးကောက်ပွဲ မဲပေးရန် လှုံ့ဆော်နေစဉ်

သို့သော် လေ့လာစောင့်ကြည်သူများ၏ တူညီသည့် ရှုထောင့်တစ်ခုမှာ  မဟာမိတ်ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့အနေဖြင့် ၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲကာလက စွမ်းဆောင်ရည်များကို ယခုရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း ပြသနိုင်ရန် အလုပ်ပိုလုပ်ရန် လိုအပ်သည်ဟု BJP ပါတီ၏ မဟာဗျူဟာရေးဆွဲသူများက ကောက်ချက်ချခဲ့သည်ဆိုသည့် အချက်ဖြစ်သည်။

မဟာမိတ်ညွန့်ပေါင်း အနေဖြင့် တမီလ်နာဒူး (Tamil Nadu) ၊ ကီရာလာ (Kerala) နှင့် အန်ဒရာ ပရာဒေ့ရှ် (Andhra Pardesh) ကဲ့သို့ တောင်ပိုင်းပြည်နယ်များတွင် အသာစီးရရန်လိုအပ်သည်။ 

အတိတ်ကာလက BJP ပါတီသည် ထိုပြည်နယ်များတွင် အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ အောင်မြင်မှုရရှိခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် မဟာမိတ်ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့သည် အိန္ဒိယမှကြီးမားသည့် မွတ်ဆလင် အသိုင်းအဝိုင်း၏ ထောက်ခံမှုကို ရရှိရန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမည့် သဘောဖြစ်သည်။ 

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက BJP ပါတီသည် မဲဆန္ဒနယ်များတွင် ထောက်ခံမှုများရရှိရန် အားထုတ်ကြိုးပမ်း မှုများ၌ ရင်ဆိုင်နေရသည့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများနှင့် စီးပွားရေးပြဿနာများကို ဟန်ချက်ညီစွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ကီရာလာပြည်နယ်ကို ဥပမာပြရမည်ဖြစ်သည်။ The Economic Times ၏ သတင်းထုတ်ပြန်ချက် တစ်ခုတွင် အိန္ဒိယ၌ BJP ပါတီ၏ တစ်ဦးတည်းသော် မွတ်ဆလင်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းဖြစ်သူ အမ် အဗ္ဗဒူလ် ဆာလမ် (M Abdul Salam) သည် မွတ်ဆလင် မဲဆန္ဒရှင်များနှင့် ချိတ်ဆက်မှုပြုလုပ်ရန် အခက်တွေ့ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ 

အထူးသဖြင့် ၎င်းယှဉ်ပြိုင်မည့် မဲဆန္ဒနယ်တွင် နေထိုင်သူ ၄ သန်း၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ မွတ်ဆလင်များဖြစ်ပြီး ထိုမဲဆန္ဒနယ်၌ အိန္ဒိယပြည်ထောင်စု မွတ်ဆလင်အဖွဲ့ချုပ်က အလွန်ရေပန်းစားခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စီးပွားရေး ဒွေးရောယှက်တင်မှုကို ကောင်းမွန်စွာ စီမံခန့်ခွဲနိုင်ခဲ့သဖြင့် BJP သည် ၎င်းတို့ပါတီ၏ လူထူထောက်ခံမှု အင်အားကို ချဲ့ထွင်နိုင်ဖွယ်ရှိနေသည်။

ဆာလမ်သည် ဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီ လက်အောက်တွင် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများကို အမွှမ်းတင်ခဲ့ပြီး မိုဒီသည် မွတ်ဆလင် အမျိုးသမီးများအတွက် တရားမျှတမှုမရှိသည့် အိမ်ထောင်ရေး ချက်ချင်းကွာရှင်းမှုကို တားမြစ်သည့်ဘက်မှ ရပ်တည်ခဲ့သဖြင့် ဆာလမ်ကို အမျိုးသမီးများက ထောက်ခံကြောင်း ပြသခဲ့သည်။

သို့သော် အိန္ဒိယမွတ်ဆလင်များအနေဖြင့် ထိုနိုင်ငံရေး မဟာဗျူဟာကို သတိထားသင့်သည်။ အဘယ်ကြောင့် ဆိုသော် ၂၀၁၉ ခုနှစ် အောက်လွှတ်တော် ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီနှင့် ယနေ့အချိန်အထိ ဆက်လက် တည်ရှိနေ သည့် မွတ်ဆလင်ဆန့်ကျင်ရေး သဘောထားနှင့် ဟိန္ဒူအမျိုးသားရေး အယူဝါဒကို မြှင့်တင်မှု ဂယက်လှိုင်းများ အကြား BJP ပါတီ၏ နိုင်ငံရေးမဟာဗျူဟာ ပေါ်ထွက်လာခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

 မိုဒီနဲ့ မွတ်ဆလင် အမျိုးသားတစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

မွတ်ဆလင်ဆန့်ကျင်ရေး သဘောထားများ အားကောင်းခဲ့သည့် ဂျမူးနှင့် ကက်ရှ်မီးယား (Jammu and Kashmir) တွင် အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် လက်ယာယိမ်း BJP လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များက အမျိုးသားရေးကို အလွန်းအမင်း စန်းတင်ပြောကြားခဲ့မှုသည် ထင်ရှားသည့် သာဓကတစ်ခုဖြစ်သည်။

ထို BJP လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များထဲတွင် သရုပ်ဆောင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး လွှတ်တော်အမတ်ဟောင်းဖြစ်သည့် ပါရက်ရှ် ရာဝယ်လ် (Paresh Rawal) လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။

ထိုအချိန်က ရာဝယ်လ်သည် အိန္ဒိယ အကြမ်းဖက် အားပေးများကို မိမိတို့ အမိမြေအား ထိခိုက်စေသည့် အဆိပ်များကို အန်ထုတ်ခွင့်မပြုရန်၊ ထိုလောက်ကောင်များကို ၎င်းတို့၏ အညစ်အကြေးများအတွင်း သေဆုံး ခွင့်ပေးရန် သတင်းမီဒီယာများကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုကဲ့သို့ အလွန်ပြင်းထန်သည့် အမျိုးသားရေး အယူဝါဒသည် တစ်ဖြည်းဖြည်း ပျော့ပြောင်းလာခဲ့ကာ လက်ရှိတွင် Hindutva 2.0 ဟူသည့် အမည်ဖြင့် အယူဝါဒကို ပြုပြင်မွန်းမံခဲ့သည်။

မိုဒီ၏ မွတ်ဆလင်များအပေါ် မေတ္တာရပ်ခံမှုသည် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေး ကြိုးကိုင်ချယ်လှယ်မှု ဖြစ်သည် ဟု တန်ပြန်ယူဆချက်များလည်း ရှိနေသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် နေရာ ၂၅ နေရာစလုံးကို အနိုင်ရခဲ့သည့် အိန္ဒိယအနောက်ပိုင်း ရာဂျက်စ်သန် (Rajasthan) ပြည်နယ်တွင် မိုဒီက မွတ်ဆလင်များကို စိမ့်ဝင်ထိုးဖောက်သူများဟု တံဆိပ်ကပ်ခဲ့ခြင်ဖြင့် မွတ်ဆလင်ဆန့်ကျင်ရေး အသုံးအနှုန်းများကို ပြောဆိုခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည်။

ထို့ပြင် BJP ပါတီနှင့် မိုဒီသည် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း မန်မိုဟန်ဆင်း (Manmohan Singh) နှင့် အတိုက်အခံ အိန္ဒိယကွန်ဂရက်ပါတီတို့အား မွတ်ဆလင်များကို အလွန်မျက်နှာသာပေးနေကြောင်း ကာလကြာရှည် စွပ်စွဲခဲ့သည်။

အဆင်းရဲဆုံး အိမ်ထောင်စုများ၏ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကို အခြေခံဝင်ငွေ ရူပီး ၆၀၀၀ သတ်မှတ်သည့် အိုင်ဒီယာသည် မိုဒီ ပြောခဲ့သည့် ကြီးမားသော ဓနဥစ္စာ ပြင်ဆင်ခွဲဝေမှု အစီအစဉ်ကို ဖြစ်မြောက်စေရန် ခက်ခဲစေလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

မိုဒီ၏ အစိုးရအဖွဲ့သည် ဂျမူးနှင့်ကက်ရှ်မီးယားဒေသတွင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည့် အချိန်ကစပြီး ခုတ်ရာတစ်ခြား ရှရာတစ်လွဲဖြစ်သည့် ဖြစ်စဉ်များနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

ထို့နောက် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ပါကစ္စတန်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံတို့မှ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အတွင်းသို့ ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလမတိုင်မီ ဝင်ရောက်လာသည့် ဘာသာရေး လူနည်းစုများကို နိုင်ငံသား ဖြစ်ခွင့်ပေးသည့် နိုင်ငံသားဖြစ်မှုဆိုင်ရာ ပြင်ဆင်ချက်ဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။

 မွတ်ဆလင် အမျိုးသမီးများ မဲထည့်ရန်လုပ်နေကြစဉ်

ထိုဥပဒေ၏ အကျိုးအမြတ်များကို ခံစားရမည့် သူများထဲတွင် မွတ်ဆလင်များအား ချန်လှပ်ထားခဲ့သဖြင့် ထိုဥပဒေသည် ခွဲခြားဆက်ဆံသည့် ဥပဒေဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များက ရှုတ်ချခဲ့သည်။

အစ္စရေး-ဟားမာ့စ်စစ်ပွဲ စတင်ခဲ့သည့် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက် နောက်ပိုင်းတွင်  မိုဒီသည် အစ္စရေးကို ဦးတည်သော နိုင်ငံရေးမူဝါဒကို ပြောင်းလဲခဲ့သဖြင့် မွတ်ဆလင် ဆန့်ကျင်ရေး သဘောထားများ မြင့်တက်လာခဲ့ကာ လူမှုမီဒီယာများပေါ်၌ ဟိန္ဒိူအမျိုးသားရေးဝါဒီများ၏ အမုန်းစကားများ ပြန့်နှံ့ခဲ့သည်။

ထိုကဲ့သို့ မတူကွဲပြားမှု၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ အမျိုးသားရေးနှင့် ခွဲခြားမှုများသည် လွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးဆုံးသည့် အချိန်အထိ ဆက်လက် တည်ရှိနေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် BJP ပါတီအနေဖြင့် ရာဂျက်စ်သန်ကဲ့သို့ ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်သည့် မဲဆန္ဒနယ်များတွင် လွှတ်တော် နေရာများကို အနိုင်ရရှိရန် ထိုအရေးကိစ္စများက အဓိကကျသည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေမည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times

CNI International Article 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၆

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယခုနှစ်အစောပိုင်းက အစိုးရဆန့်ကျင်သည့် တပ်ဖွဲ့များက လောက်ကိုင်(ကိုးကန့်ဒေသ)ကို ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ ထိန်းချုပ်ခဲ့ပြီးနောက် မြန်မာ့တပ်မတော်သည် အနီးနားရှိဒေသမှ စစ်စခန်း ၅၀ ကျော်ကို လက်လွတ်ခဲ့သည်။

လောက်ကိုင်သည် ကိုးကန့်ဒေသ၏ မြို့တော်ြဖစ်သလို တရုတ်၏ ယူနန်ပြည်နယ်နှင့် နယ်စပ်ချင်း ထိစပ်နေသည့် မြို့ဖြစ်သည်။

ကိုးကန့်တရုတ်လူဉီးရေ အများအပြားနေထိုင်သည့် ထိုမြို့ကို မြောက်ပိုင်းညီနောင်သုံးဖွဲ့(TNLA-AA-MNDAA) အမည်ရှိ လက်နက်ကိုင်မဟာမိတ်အဖွဲ့က ထိန်းချုပ်လိုက်ခြင်းသည် ထိုဒေသတွင် တရုတ်၏ လွှမ်းမိုးမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး မေးခွန်းများ ထွက်ပေါ်လာစေခဲ့သည်။

ယခင်က မြန်မာ့တပ်မတော်ကို ကာလကြာရှည် ထောက်ခံပေးလာခဲ့သည့် တရုတ်သည် လက်ရှိတွင် နှစ်ဖက်စလုံး ၌ ပါဝင်ပြီး နိုင်ငံရေးကစားလျက်ရှိသည်။ မြောက်ပိုင်းညီနောင်သုံးဖွဲ့သည် တရုတ်၏ ထောက်ပံ့မှုကိုမရဘဲ လောက်ကိုင်ကို ထိန်းချုပ်ရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူအများစုက ယူဆကြသည်။

ထို့ကြောင့် တရုတ်သည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် အင်အားချိန်ခွင်လျှာညှိရန် ထိုလက်နက်ကိုင်သုံးဖွဲ့ကို ပေါင်းစည်း စေဖို့ လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ယူဆချက်များ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

တစ်ဖက်တွင်လည်း တရုတ်သည် မြန်မာ့တပ်မတော်ကို စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများနှင့် လေယာဉ်များ ထောက်ပံ့ပေး နေပြီး အခြားတစ်ဖက်တွင် AA၊ MNDAA နှင့် TNLA တို့ကို လက်နက်တပ်ဆင်ပေးနေသည်ဟု ထင်‌ကြေးပေးမှုများ ထွက်ပေါ်နေသည်။

မကြာသေးမီက ထိုမြောက်ပိုင်းသုံးဖွဲ့သည်  မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း၏ နယ်‌မြေ အများအပြားကို သိမ်းယူခဲ့သည်။ 

တရုတ်ရဲတပ်ဖွဲ့က ကျားဖြန့်လုပ်ငန်းခေါင်းဆောင်တွေကို ဖမ်းဆီးနေစဉ်

ထိုအချိန်က တရုတ်သည် နယ်စပ်ဒေသတွင် ကျားဖြန့် လုပ်ငန်းများ၊ ကာစီနိုရုံများ၊ ဆိုက်ဘာ လိမ်လည်မှု လုပ်ငန်း များကို မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် နှိမ်နင်းနေရချိန်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးအရ တိုက်ဆိုင်သည်ဆိုသည်မှာ မရှိဟူ သည့် စကားကို ထိုဖြစ်စဉ်တွင် မြင်တွေ့နိုင်သည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က မြန်မာ့တပ်မတော်သည် ထိုလူဆိုးဂိုဏ်းများကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဖြင့် နှိမ်နင်းမှုကို အရှိန်မြှင့်တင်ခဲ့ သည်။ 

ထိုတရုတ်လူဆိုးဂိုဏ်းများနှင့် ကျားဖြန့် လုပ်ငန်းများသည် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ(CCP)မှ ပါတီဝင်အများစုနှင့် တိုက်ရိုက်သော်လည်းကောင်း သွယ်ဝိုက်၍သော်လည်းကောင်း ဆက်နွှယ်မှု  ရှိခဲ့သည်။

ယူနန်နှင့် စီချွန်ပြည်နယ်ကဲ့သို့ ပြည်နယ်များမှ CCP ပါတီဝင်များထဲမှ ဒေသခံ ပါတီဝင်များသည် မြန်မာပြည် မြောက်ပိုင်းနယ်စပ်ရှိ တရားမဝင် ကာစီနိုလုပ်ငန်းများနှင့် အွန်လိုင်းမှ လိမ်ညာမှုများကို ပါဝင်ပတ်သက်နေသည်။

ထို့ကြောင့် ဒေသခံလူများသည် ၎င်းတို့အတွက် မိမိတို့၏ သဘောဆန္ဒမပါဘဲ အလုပ်လုပ်ရမည့် အခြေအနေသို့ ဖိအားပေးခံခဲ့ရသည်။

နောက်ထပ် စီးပွားရေးတစ်ခုမှာ CCP ပါတီဝင် အများစုသည် မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးမှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက် နေခြင်း ဖြစ်သည်။ အရှေ့တောင် အာရှနှင့် ပစိဖိတ်ဒေသသို့ မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးမှု စုစုပေါင်း၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဖြစ်သည့် ရွှေတြိဂံဒေသ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အနေဖြင့် အသုံးချခြင်း ဖြစ်သည်။

 MNDAA က မြန်မာ့တပ်မတော်စစ်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ခဲ့စဉ်

ကုလသမဂ္ဂ၏ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဘိန်းထုတ်လုပ်သည့် နိုင်ငံအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဘိန်းထုတ်လုပ်မှုသည် တန်ချိန် ၁၀၀ ကျော်ရှိသည်ဟု ကုလသမဂ္ဂက ခန့်မှန်းခဲ့ သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းနှင့် အရှေ့မြောက်ပိုင်းဒေသတွင် နေထိုင်သူများအတွက် ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှုသည် အဓိက ဝင်ငွေအရင်းအမြစ် ဖြစ်သည်။

ထိုဘိန်းစိုက်ပျိုးမှု၊ ထုတ်လုပ်မှု ၊ မှောင်ခိုကူးမှုသည် မြန်မာနိုင်ငံအခြေစိုက် တရုတ်လူဆိုးဂိုဏ်းများနှင့် CCP ၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှု ရှိနေသည်ဆိုသည့် သတင်းများလည်း ရှိနေသည်။  

ထိုအခြေအနေမျိုးတွင် တရုတ်အစိုးရအနေဖြင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်များ ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို မသိ၍လောဟူသည့် မေးခွန်းထုတ်စရာရှိသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာ့တပ်မတော်သည် လက်နက်ကိုင်သူပုန်များက လက်နက်များဝယ်ယူရန် ထိုမူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးမှုများမှ ရရှိသည့် ငွေများကို အသုံးပြုမည့် အ‌ရေးကို စိုးရိမ်ခဲ့ပြီး နှိမ်နင်းမှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ အချိန်တွင် တရုတ်လူဆိုးဂိုဏ်းများသည် ဘိန်းစိုက်ခင်းများကို ကာကွယ်ရန် ထိုဒေသရှိ လက်နက်ကိုင် သူပုန်များကို လက်နက်များ၊ ငွေကြေးများ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။

တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ်နဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိုဒေသတွင် ပြိုင်ဘက် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် တရုတ်၏ နောက်ထပ် အကြောင်း ပြချက်တစ်ခုမှာ မြေရှားသတ္တုများ ပေါကြွယ်ဝခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြေရှားသတ္တု ထုတ်လုပ်မှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မြေရှားသတ္တု ထုတ်လုပ်မှု၏ ၉ ရာခိုင်နှုန်းရှိ သည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြိုင်ဘက် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို ထောက်ပံ့ပေးနေမည်ဆိုပါက တရုတ် သတ္တုတွင်း ဂိုဏ်းများအတွက် ဒေါ်လာ ဘီလျံချီ ဝင်ငွေများရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေကို မြန်မာ့တပ်မတော်ကလည်း စိုးရိမ်မှု ရှိနေနိုင်သည်။ မြန်မာ့တပ်မတော်အနေဖြင့် ပြိုင်ဘက် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို တရုတ်က ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် အခြေအနေဖြင့် အကျပ်ကိုင်ခံရမည့် အနေအထားကို စိုးရိမ်မှု ရှိနေနိုင်သည်။

နောက်ထပ် အကြောင်းပြချက်တစ်ခုမှာ ရှမ်းပြည်နယ်အရေး ဖြစ်သည်။ မြောက်ပိုင်းညီနောင်သုံးဖွဲ့က ရှမ်းပြည်နယ်၏ နယ်မြေ အများအပြားကို ထိန်းချုပ်ခဲ့ပြီးကတည်းက တရုတ်၏ ယူနန်ပြည်နယ်ထဲသို့ တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် တရုတ်အနေဖြင့် ထိုကဲ့သို့ ရွှေ့ပြောင်းများ ဝင်ရောက်မှု အခြေအနေကို ကိုင်တွယ်ထိန်းသိမ်းရန် ထိုလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကို  မျက်နှာသာပေး ဆက်ဆံနေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ယူဆချက်များ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့က ဒုတိယခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ်

တရုတ်သည် နယ်မြေချင်း ထိစပ်နေသည့် ယူနန်ပြည်နယ်၏ နယ်စပ်ဒေသများမှ လူနည်းစုများကို မြန်မာနယ်စပ် မှ  လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက လွှမ်းမိုးမည့် အရေးကိုလည်း အထူးစိုးရိမ်နေဆဲဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ လက်နက်ကိုင်သူပုန်များ၏ လှုပ်ရှားမှုကို တရုတ်က တစ်နည်းတစ်ဖုံဖြင့် စိုးရိမ်နေသည်။ တိဘက် ဒေသအရေး၊ မွန်ဂိုးလီးယားဒေသအရေး၊ ဝီဂါအရေးတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထိုအချက်အလက်များကို ခြုံငုံသုံးသပ်ရမည်ဆိုပါက တရုတ်၏ Check and Balance ဟူသည့် စောင့်ကြည့် ထိန်းညှိ မူဝါဒနှင့် ပထဝီနိုင်ငံရေး ကစားပွဲကို တွေ့မြင် ရမည်ဖြစ်သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်ကတည်းက မြန်မာပြည်သူ တစ်သန်းခန့်သည် အိမ်ပစ်ရာပစ် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရပြီ ဖြစ်သည်။ 

ထိုအချိန်မျိုးတွင် တရုတ်အနေဖြင့် မြန်မာပြည်သူများကို အရှုံး/အနိုင် ခွဲခြားသတ်မှတ်သည့် Zero Sum game မျိုးအပါအဝင် ၎င်း၏ ပထဝီနိုင်ငံရေး လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မည့် အထောက်အပံ့များပေးရန် လိုအပ်လှပေသည်။

CNI Article 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂

ကရင်ပြည်နယ်အတွင်းက လှပသော မြဝတီမြို့လေးသည် ပြီးခဲ့သည့်လအတွင်းက လှပသော အိပ်မက်လား ၊ ကြောက်စရာကောင်းသော အိပ်မက်လား မသိသော်လည်း စစ်ပွဲ၏ သရုပ်သဏ္ဍန်ကို အိပ်မက်မက်ခဲ့ကြရသည်။

ထိုအိပ်မက်ထဲတွင် မြဝတီမြို့အတွင်းနှင့် မြဝတီမြို့အနီးမှာ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် အတိုက်အခံတို့၏ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကြား တိုက်ပွဲများ အပြင်းအထန် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြသည်။

ထို့နောက် မြန်မာ့တပ်မတော်၏ မြဝတီမြို့အနီးက သင်္ဃန်းညီနောင် တပ်စခန်း သိမ်းပိုက်ခံလိုက်ရပြီး မြဝတီကို ဆက်လက်သိမ်းပိုက်နိုင်ရေးအတွက် အတိုက်အခံတို့၏ လက်နက်ကိုင်များက ထိုးစစ်ဆင်လာခဲ့ရာ မြဝတီ မြို့စောင့်တပ် ဖြစ်သည့် ခလရ ၂၇၅ လည်း ဆုတ်ခွာရင် ထိုင်း-မြန်မာ အမှတ်(၂) တံတားအနီးသို့ ရောက်သွား ခဲ့သည်။

တခြားတစ်ဖက်မှာတော့ မြဝတီမြို့မှာ နေထိုင်ကြသည့် အရပ်သားများသည် သောကအပူမီးများ တောက် လောင်နေပြီး ကလေးများကို ချီပိုးကာ မြစ်ကိုဖြတ်ကူးရင် စစ်ပွဲ၏ ဘေးလွတ်ရာ ထိုင်းနိုင်ငံဘက်ကို ထွက်ပြေး နေကြရသည်။

အဆိုပါ အဖြစ်အပျက်များကို ထိုင်းသတင်းဌာန တစ်ခုဖြစ်သည့် The Reporters သတင်းဌာနကလည်း အဆက်မဖြတ် တင်ဆက်နေသလို မြဝတီမြို့အတွင်းမှာ မြန်မာ့တပ်မတော်၏ လုံခြုံရေးအဖွဲ့များ မရှိတော့ဘဲ အတိုက်အခံအင်အားစုများက မြို့အတွင်း ဝင်ရောက်ကာ ထိန်းချုပ်၍ လုံခြုံရေး ကင်းလှည့်နေသည်ဟုလည်း တင်ဆက်ခဲ့သည်။

 မြဝတီရှိ တပ်မတော် စစ်စခန်းတစ်ခုကို အတိုက်အခံ လက်နက်ကိုင်များ ဝင်ရောက်နိုင်ခဲ့စဉ်

အလားတူ ခလရ ၂၇၅ ၏ တပ်ဌာနချုပ်ကို အတိုက်အခံတို့၏ လက်နက်ကိုင်အင်အားစုများက ထိန်းချုပ် လိုက်ပြီးနောက် The Reporters ၏ သတင်းထောက် Mr.Thapanee Eadsrichai ကိုယ်တိုင် ခလရ ၂၇၅ တပ်ဌာနချုပ်ကို လုံခြုံရေး အစောင့်အရှောက်နှင့်အတူ သွားရောက်ခဲ့ပြီး အမှတ်တရ ဓာတ်ပုံများ ရိုက်၍ တင်ခဲ့သလို KNU အလံကိုပါ လွှင့်တင်နေသော ဓာတ်ပုံများကိုလည်း ထုတ်လွှင့်သည်။

ထိုပုံရိပ်လွှာများကို အွန်လိုင်း စာမျက်နှာပေါ်ကနေ စောင့်ကြည့်နေကြရသူများက မြဝတီမြို့ကို အတိုက်အခံများ ထိန်းချုပ် သွားနိုင်ခဲ့ပြီးဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ ယုံကြည်ခဲ့ကြရခြင်းကလည်း အတိုက်အခံများသည် သတင်းမီဒီယာကို အသုံးချ၍ ဝါဒဖြန့်ချီရေးကို စစ်ပွဲနှင့်အတူ ဆင်နွှဲကာ လူထု၏စိတ်ကို ဖမ်းစားခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

မြဝတီမြို့ကို အတိုက်အခံများ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်ဟု အွန်လိုင်းစာမျက်နှာပေါ်က လူထုကြီး မြင်တွေ့ခဲ့ရသော နေ့က ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၅ ရက်နေ့ဖြစ်သည်။ ထိုနေ့သည် မြဝတီမြို့ကို အတိုက်အခံများက ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပြီ ဟု ရေးသားထုတ်လွှင့်ခဲ့ကြသော အိပ်မက်နေ့စွဲလေး တစ်ခုဖြစ်သည်။

ဤသို့ လှပသော အိပ်မက်လေးကနေ လှန့်နိုးသွားခဲ့ပြီး အိပ်ယာကနေထ၍ အပြင်ကို ကြည့်လိုက်သည့် အချိန်မှာတော့ မြန်မာ့တပ်မတော်က မြဝတီမြို့ ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး၊ သင်္ဃန်းညီနောင် ပြန်လည်ရရှိရေး၊ ခလရ ၂၇၅ ကို တပ်ကူစေလွှတ်ရေး စသည့် အခြေအနေများအတွက် ဒုတပ်ချုပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်း ဦးဆောင်ပြီး ဦးအောင်ဇေယျ စစ်ဆင်ရေးတစ်ရပ်ကို ဖော်ဆောင်နေသည်ကို ကြားလိုက်ရပြန်သည်။

ခလရ ၂၇၅ ထဲသို့ The Reporters ၏ သတင်းထောက် Mr.Thapanee Eadsrichai ရောက်ပြီး အမှတ်တရ ဓာတ်ပုံရိုက်နေစဉ်

ထို့နောက် မြဝတီမြို့၏ အတွင်း/အပြင် အပါအဝင် မြဝတီမြို့ကို သွားရောက်မည့် ကော့ကရိတ်လမ်းတစ် လျှောက်မှာ တိုက်ပွဲများ အပြင်းအထန် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြပြီး ဧပြီ ၂၁ ရက်နေ့မှာပဲ KNU- PDF ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ နောက်ပြန်ဆုတ်သွားကာ မြန်မာ့တပ်မတော်က မြဝတီမြို့စောင့်တပ် ခလရ ၂၇၅ မှာ နိုင်ငံတော်အလံပြန်လည် လွှင့်ထူ၍ မြဝတီမြို့ကို ထိန်းချုပ်လိုက်သည်။

မြဝတီမြို့ကို မြန်မာ့တပ်မတော် ပြန်လည် ထိန်းချုပ်လိုက်နိုင်ခြင်းက ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး(KNU) ခေါင်းဆောင်ပိုင်းများကြား သဘောထား ကွဲလွဲခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု KNU ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးက ပြော သည်။

၎င်းက “ KNU ခေါင်းဆောင်အများစုရော၊ KNA ကရောက တည်ငြိမ်မှု ပျက်သွားမှာ စိုးရိမ်ကြတယ်။ ထိုင်းနဲ့ ချစ်ကြည်ရေး ပျက်သွားမှာလည်း စိတ်ပူကြတယ်။ တချို့ KNU ခေါင်းဆောင်ပိုင်းကတော့ မြဝတီကို သိမ်းချင် တယ်။ အဲမှာ သဘောထားကွဲကြတာပါ။ ဒေသခံတွေကလည်း မြို့ပျက်သွားမှာကို စိုးရိမ်ကြတယ်”ဟု ပြော သည်။

မြဝတီမြို့သည် ထိုင်း-မြန်မာ ကုန်သွယ်ရေး၏ အဓိက ထွက်ပေါက်ဖြစ်ပြီး နေ့စဉ် ဒေါ်လာသန်းနှင့်ချီ ကုန်သွယ် မှု ရှိနေခြင်းကြောင့် နှစ်နိုင်ငံအစိုးရအကြား ချစ်ကြည်ရေး ဖြတ်တောက်သွားမည်ကို KNU ခေါင်းဆောင်ပိုင်း တချို့က မလိုလားကြသည့်အတွက် မြဝတီမြို့ထိုးစစ်ကနေ နောက်ပြန်ဆုတ်သွားခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် KNU ခေါင်းဆောင်ပိုင်း တချို့က တစ်ချိန်ချိန်မှာ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှု ပြန်လုပ်ကို လုပ်ရမည်ဟု နားလည်ထားခြင်းကြောင့်လည်း မြဝတီမြို့ ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး စစ်ဆင်ရေးကို နောက် ပြန်ဆုတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု KNU နှင့် နီးစပ်သူ တစ်ဦးက ရှင်းပြသည်။

မြန်မာ့တပ်မတော်က ခလရ ၂၇၅ မှာ မြန်မာနိုင်ငံအလံ ပြန်လည် လွှင့်တင်နေစဉ်

သို့သော် NUG နှင့် PDF တို့သည် အတိုက်အခံ အင်အားစုများဖြစ်သည့်အတွက် မြဝတီမြို့ကို ထိန်းချုပ်ပြီး လွတ်မြောက်ရေး ကြေညာကာ တခြားသော ဒေသများကို ဆက်လက် ထိန်းချုပ်ရေး ကြိုးပမ်းသွားလိုကြရာမှာ လည်း စဉ်းစားပုံခြင်း မတူညီကြသည်ကို တွေ့ရသည်ဟု ၎င်းက ရှင်းပြသည်။

မြဝတီမြို့ ထိန်းချုပ်ရေး စိတ်အားထက်သန်ကြသည့် တချို့သော KNU ခေါင်းဆောင်ပိုင်းများကတော့ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် AA-TNLA-MNDAA တို့၏ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး အောင်မြင်မှုနှင့် ကိုယ်ရကိုယ်ယူ နယ်မြေသိမ်း စစ်ပွဲအပေါ် အားကျနေပြီး မြဝတီမြို့ကို ထိန်းချုပ်ရန် စိတ်ဆန္ဒများ ပြင်းပြလျက်ရှိနေသည်ဟု ထိုင်းနယ်စပ်တွင် ရောက်ရှိနေသော အတိုက်အခံတစ်ဦးက ပြောသည်။

၎င်းက “ မြောက်ပိုင်းက ကိုယ်ရကိုယ်ယူပုံစံကို တောင်ပိုင်းက EAO တွေနဲ့ အတိုက်အခံ (NUG)တွေက သဘောကျသွားတယ်။ သူတို့လည်း အားတက်သွားတယ်။ အဲမှာ မြဝတီမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲကို ဖော်ဆောင်တာ ဒီလို ဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့အတွက်ကိုလည်း နိုင်ငံကြီးတစ်နိုင်ငံက ထောက်ပံ့ပေးတယ်။ အဲဒီနိုင်ငံကြီး တစ်နိုင်ငံက ပေးတဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ငွေကြေးအကူအညီက လက်နက်တွေ ဖြစ်သွားတယ်။ ဒီအချိန်မှာ KNU ခေါင်းဆောင် တချို့က မြောက်ပိုင်း EAO တွေလိုမျိုး စိတ်ကူးယဉ်လိုက်တာ။ အတိုက်အခံတွေကလည်း အားတက်နေတာပေါ့။ အဲဒီမှာ သတင်းသမားတွေကိုတောင် ခေါ်လာပြီးတော့ မြဝတီမြို့ သိမ်းလိုက်ပြီဆိုပြီး တော့ သတင်းတွေ ထုတ်လွှင့်ခဲ့သေးတယ်။ ဒါပေမယ့် ကရင်ပြည်နယ်က ရှမ်းမြောက်လို ပထဝီအနေအထားက မတူညီဘူးလေ။ ပြီးတော့ KNU ခေါင်းဆောင်တွေကြားမှာ စဉ်းစားပုံချင်းလည်း မတူညီဘဲ ကွဲလွဲနေကြတယ်လို့ လည်း သိရတယ်။ ဒါကြောင့် နောက်ပြန်ဆုတ်သွားရတာ”ဟု ပြောသည်။

မြဝတီမြို့ ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး တိုက်ပွဲသည် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများနှင့် အတိုက်အခံများအတွက် ရည်မှန်း ချက် ပန်းတိုင်ကြီး တစ်ခုဖြစ်သည်။ အလားတူ လှပသော အနာဂတ် အိပ်မက်ကြီးတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။

 မြန်မာနိုင်ငံအလံကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာ့တပ်မတော် အတွက်ကလည်း မြဝတီမြို့သည် တိုင်းပြည်၏ အဆုံးအဖြတ် တစ်ခုဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု နားလည်ထား၍ နည်းလမ်းပေါင်းစုံဖြင့် မြဝတီမြို့ကို ဆက်လက် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ရေး ကြိုးပမ်းနိုင်ကြောင်း မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့်နီးစပ်သူ တစ်ဦးက ရှင်းပြသည်။

ထို့နောက် တိုင်းပြည်၏ အဆုံးအဖြတ်ကို ထိုင်း-မြန်မာ အမှတ်(၂)ချစ်ကြည်ရေးတံတားက အဆုံးအဖြတ်ပေး သွားခဲ့သည်။

ထိုအဆုံးအဖြတ်မှာ ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ် (BGF)ကနေ အသွင်ပြောင်းသွားသည့် ကရင်အမျိုးသားတပ်မ တော်(KNA)၏ အခန်းကဏ္ဍကလည်း အလွန်အရေးပါခဲ့သည်ဟု အတိုက်အခံတစ်ဦးက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှု ကျိုးပဲ့ပြီး အစိတ်စိတ် အမွာမွာကွဲနေလျှင် နိုင်ငံခြားစီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှု တစ်ခုတည်းက အုပ်ချုပ်ရေးကို ပြိုကွဲအောင် မလုပ်နိုင်သလို သူ့ဟာနှင့်သူ စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းဖြစ်ခြင်း ကလည်း အုပ်ချုပ်ရေးကို ပြိုကွဲအောင် မလုပ်နိုင်ပေ။

 မြဝတီမြို့ ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် အတိုက်အခံများ၏ ဒီမိုကရေစီအင်အားစု ကြီးထားမှုမရှိလျှင် အတိုက်အခံများသည် ဘေဂျင်းဖြစ်ဖြစ်၊ ဝါရှင်တန်ဖြစ်ဖြစ် အင်အားကြီးအစိုးရ တစ်ရပ်အပေါ် အမြဲတမ်း မှီခိုအားထားနေရပြီး ၎င်းတို့ပြုသမျှ နုရလိမ့် မည်။ 

ထို့နောက် အင်အားကြီး နှစ်နိုင်ငံ၏ ပဋိပက္ခကြားမှာ မြန်မာနိုင်ငံ ပိတ်မိသွားမည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး မတည်ငြိမ်သော တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ထက် ပိုမိုဆိုးဝါးသွားနိုင်သည်ကို အားလုံး သတိချပ်သင့်သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ လက်ရှိမှာတော့ မြဝတီမြို့ကို တိုက်ပွဲကင်းပြီး စီးပွားရေးဇုန်အဖြစ်ထားရန်၊ ခလရ ၂၇၅ ကို မူလ တပ်စခန်းမှာ ပြန်လည် အခြေစိုက်ခွင့်ပြုရန်၊ အကောက်ခွန်နှင့် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဝန်ထမ်းများ မူလ လုပ်ငန်းစဉ်များ ပြန်လည် လုပ်ကိုင်ရန်၊ ကုန်သွယ်ရေး ပြန်လည်စတင်ရန် စသဖြင့် သဘောတူညီမှုများ ရယူခဲ့ ကြပြီးဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မြဝတီသည် အတိုက်အခံတို့၏ မျှော်လင့်ချက် သို့မဟုတ် အတိုက်အခံတို့၏ ပျက်စီးသွားသော အိပ် မက်မြို့လေး တစ်မြို့အဖြစ်သာ ကျန်ရှိခဲ့တော့သည်ဟု နယ်စပ်ရောက် အတိုက်အခံများက မှတ်ချက်ပြုခဲ့ကြ သည်။

CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈

အခုဆိုရင် မြန်မာ့တပ်မတော် ဖြုတ်ချရေး နိုင်ငံတဝှမ်း လက်နက်ကိုင် အင်အားစုများက ဖော်ဆောင်နေကြတာ အားလုံး အသိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလို လက်နက်ကိုင် အင်အားစုတွေက မြန်မာ့တပ်မတော် ဖြုတ်ချရေး ဖော်ဆောင်တဲ့အထဲကမှ ကချင်လွတ် လပ်ရေး တပ်မတော်(KIA)အနေနဲ့ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ဖော်ဆောင်နေလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ရအောင်ပါ။

KIA ဟာ ကချင်ပြည်နယ်နဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးထဲက မြန်မာ့တပ်မတော်ကို တိုက်ခိုက်လိုစိတ် ရှိသူတွေကို စုစည်းပြီးတော့ ပထမဆုံး စစ်သင်တန်းပေးတာ၊ လက်နက်တပ်ဆင်ပေးတာ၊ လိုအပ်တဲ့ လက်နက် ခဲယမ်းတွေ ထောက်ပံ့ပေးတာနဲ့ စတင်ပါတယ်။

ဒီနောက်မှာတော့ စစ်ဆင်ရေးတွေမှာ ဦးဆောင်ပြီးတော့ အမိန့်ပေး ကွပ်ကဲတာ၊ ထောက်ပို့ လမ်းကြောင်းတွေ ကို ဖော်ဆောင်တာ၊ တခြားသော လက်နက်ကိုင် အင်အားစုတွေကို ချိတ်ဆက်တာတွေ ဆက်လုပ်ပါတယ်။

ဒီအခြေအနေတွေ အားလုံး သေချာ စီစဉ်ထားနိုင်တဲ့အခါမှာတော့ စစ်ကိုင်း တိုင်းဒေသကြီးကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ အတွက် စစ်ဆင်ရေးမဟာဗျူဟာ ၃ ရပ်ကို ချမှတ် အကောင်အထည်ဖော်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ဟုမ္မလင်းမြို့နယ်အတွင်းက ဒေသခံများက ရှမ်းနီနယ်မြေကာကွယ်ရေး  ဆန္ဒပြနေကြစဉ်

ဒီစစ်ဆင်ရေးမဟာဗျူဟာ ၃ ရပ်ကတော့ (၁) ဗန်းမောက်မြို့နယ်ကို ဗဟိုပြုစစ်ဆင်ရေး၊ (၂) ကသုံးလုံး (ကသာ-ကောလင်း-ကန့်ဘလူ) စစ်ဆင်ရေး၊ (၃) ထီးချိုင့်မြို့နယ်ကို ဗဟိုပြုစစ်ဆင်ရေးတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

နံပါတ်(၁)အနေနဲ့ ဗန်းမောက်မြို့နယ်ကို KIA က ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီးဆိုရင် အင်းတော်၊ ကသာကို ဆက်လက် တိုက်ခိုက်လို့ ရပါမယ်။ ပြီးရင် ပင်လည်ဘူးမြို့ကို တိုက်ခိုက်လို့ရပါမယ်။ ပင်လည်ဘူးကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီးဆိုရင် တော့ ဖောင်းပြင်၊ ရွှေပြည်အေး၊ ဟုမ္မလင်း စတဲ့ မြို့တွေကို အလွယ်တကူ တိုက်ခိုက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီမြို့နယ်တွေကို တိုက်ခိုက်နိုင်ဖို့အတွက် ဗန်းမောက်မြို့နယ်က KIA အတွက် စစ်ရေးမဟာဗျူဟာအရ အရေး ပါနေပါတယ်။ ပြီးရင်တော့ စစ်ကိုင်းတိုင်း အထက်ပိုင်းကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့နဲ့ လက်နက်ခဲယမ်း အလွယ်တကူ သယ်ယူပို့ဆောင်နိုင်ရေးတွေကိုလည်း လုပ်နိုင်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဗန်းမောက်ကို လက်နက်ထောက်ပံ့နိုင်တဲ့ လမ်းကြောင်းကတော့ ကချင်ပြည်နယ်၊ မိုးညှင်းမြို့နယ်ကနေ မော်ဟန်၊ မော်လူး၊ အင်းတော်လမ်းကြောင်းကနေ ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ထပ် လမ်းကြောင်းတစ်ခုကတော့ ကချင်ပြည်နယ်၊ ရွှေကူမြို့နယ်ကနေ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း မှာရှိတဲ့ ကသာကို သယ်ယူနိုင်ပါတယ်။ ကသာကနေ တဆင့် အင်းတော်-ဗန်းမောက်လမ်းကြောင်း ဖြစ်ပါတယ်။

(၂) ကသုံးလုံး(ကသာ-ကောလင်း-ကန့်ဘလူ) စစ်ဆင်ရေးဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါကတော့ ကသာကို ပထမဆုံး ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီးဆိုရင် ကောလင်းကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး ဆက်လက်ကြိုးပမ်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကောလင်းကနေ အောက်ဘက်ကိုဆင်းပြီး ကန့်ဘလူကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး KIA က ဆက်လက် ကြိုးပမ်းနိုင်ပါတယ်။

အခုဆိုရင် ကောလင်းကို ထိန်းချုပ်ထားပြီးတော့မှန် ပြန်လည် လက်လွတ်လိုက်ရတယ်ဆိုပေမယ့် အချိန်မရွေး ပြန်လည်ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းလာနိုင်ပါတယ်။ ဒီနောက်မှာတော့ ကန့်ဘလူမြို့နဲ့အနီးဖြစ်တဲ့ ကျွန်းလှမှာ KIA က ထောက်ထားပြီးတော့ ကောလင်းကို စစ်တပ်ဘက်က လာမတိုက်နိုင်အောင် ကာထားသလို ကန့်ဘလူကို လည်း ဖိအားပေးမည့် မဟာဗျူဟာကို ဖော်ဆောင်လာနိုင်ပါတယ်။

ဒီစစ်ဆင်ရေးကို အောင်မြင်ဖို့အတွက် လက်နက်ခဲယမ်းကိုတော့ ကချင်ပြည်နယ်၊ ရွှေကူ၊ မိုးညှင်း၊ အင်းတော် ဒီလမ်းကြောင်းတွေကနေ ဖြည့်တင်း ထောက်ပို့ လုပ်နိုင်ပါတယ်။

(၃) ထီးချိုင့်မြို့နယ်ကို ဗဟိုပြု စစ်ဆင်ရေးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစစ်ဆင်ရေးကတော့ ထီးချိုင့်မြို့ကို KIA-PDF-AA တို့က တိုက်ခိုက်နေပြီးဖြစ်သလို ကျေးလက်ဒေသတွေကိုလည်း ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။

အဓိက ထီးချိုင့်ကို လက်နက်ခဲယမ်း ထောက်ပို့လုပ်နိုင်တာကတော့ ကချင်ပြည်နယ်၊ ရွှေကူမြို့နယ်ကနေတဆင့် လာနိုင်သလို ကသာကနေလည်း လာနိုင်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ မန္တလေးတိုင်းထဲမှာ ပါနေတဲ့ မဘိမ်း ဒေသဘက်ကနေလည်း ထောက်ပို့လုပ်နိုင်ပါသေးတယ်။

ထီးချိုင့်မြို့နယ် အားလုံးကို KIA-PDF-AA တို့ ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီးဆိုရင်တော့ ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းနဲ့ စစ်ကိုင်း- မန္တလေး-ကချင် တို့ကို ဆက်သွယ်ထားတဲ့ လမ်းပိုင်းကိုလည်း ထိန်းချုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

PDF နဲ့ KIA အဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

ဒီနောက်မှာတော့ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးကို KIA က စစ်ရေးအရ ဆက်လက် ဖိအားပေးလာနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းမှာ ပါဝင်နေတဲ့ တမူး၊ ခမ်းပတ်၊ ကလေး စတဲ့ မြို့နယ်တွေကိုလည်း CNF- CNDF- PDF- KNO Burma- ABSDF တို့က ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်လျက်ရှိပါတယ်။ ဒီအင်အားစုတွေကိုလည်း KIA က လက်နက်ခဲယမ်း ထောက်ပံ့ပေးခြင်းနဲ့ ချိတ်ဆက်ထားပြီးတော့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုလုံး ထိန်းချုပ်နိုင် ရေး ကြိုးပမ်းလျက်ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ပါစေ ဒီစစ်ဆင်ရေး မဟာဗျူဟာ ၃ ရပ်ကို KIA ဟာ PDF- AA- ABSDF၊ CNDF၊ CNF၊ တို့နဲ့ ပူးပေါင်း ဖော်ဆောင်နေတာဖြစ်လို့ အောင်မြင်သွားခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုလုံးကို ထိန်းချုပ် သွားနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုလုံးကို KIA က ထိန်းချုပ်သွားနိုင်ပြီးဆိုပါက စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ဆက်စပ် ထားတဲ့ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ် စတဲ့ ဒေသတွေထဲကို လက်နက်ခဲယမ်း ထောက်ပို့ရေး လမ်းကြောင်းဟာ အတားအဆီးမရှိ သယ်ယူလာနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီနောက်မှာတော့ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်တို့ တဆက်တည်း လွတ်မြောက်ရေးကို AA – CNF- CNDF- PDF တို့က ဆက်လက်ကြိုးပမ်းလို့ရသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် KIA ရဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုလုံး ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး မဟာဗျူဟာကနေ ချင်းပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတို့ လွတ်မြောက်ရေး တိုက်ပွဲတွေဟာလည်း တချိန်တည်းမှာ ပေါ်ပေါက်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် လက်ရှိမှာ KIA ဟာ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုလုံး ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် အကောင်အထည် ဖော်တာမှာ အတားအဆီးတွေ တချို့ကို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ 

ဒါကတော့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အလယ်ပိုင်းကနေ အထက်ပိုင်းဒေသဟာ ရှမ်းနီတိုင်းရင်းသားတွေ နေထိုင် ပိုင်ဆိုင်ခဲ့တဲ့ နယ်မြေဒေသတွေဖြစ်လို့ ရှမ်းနီအမျိုးသားများတပ်မတော်(SNA)ဆိုတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့က ဒေသတွင်း တည်ငြိမ် အေးချမ်းရေးအတွက် ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။

ရှမ်းနီအမျိုးသားများတပ်မတော်(SNA)ကို တွေ့ရစဉ်

အထူးသဖြင့် ရှမ်းနီလက်နက်ကိုင် SNA တပ်ဖွဲ့ဟာ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးထဲက ထီးချိုင့်၊ ကောလင်း၊ ဝန်သို၊ ပင်လည်ဘူး၊ ကသာ၊ ရွှေပြည်အေး၊ တမူး၊ ကလေး၊ ဗန်းမောက်၊ အင်းတော်၊ ဖောင်းပြင်၊ ဟုမ္မလင်း၊ မော်လိုက်၊ သနန့် စတဲ့ ဒေသတွေမှာ လှုပ်ရှားနေပြီး ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်အေးချမ်းဖို့နဲ့ ရှမ်းနီပြည်နယ် ရရှိရေး ကြိုးပမ်းနေ ပါတယ်။

ဒါကြောင့် KIA ရဲ့ စစ်ရေးမဟာဗျူဟာ ၃ ရပ် ဖော်ဆောင်တဲ့ ဒေသတွေထဲမှာ တည်ရှိနေတဲ့အတွက် KIA- PDF တို့နဲ့ SNA ကြား တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်လာခဲ့ရပါတယ်။ 

SNA ဟာ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုလုံးကို KIA ထိန်းချုပ်ဖို့ ဖော်ဆောင်နေတဲ့ စစ်ရေးမဟာဗျူဟာထဲမှာ အဓိက အရေးပါတဲ့ အနေအထားမှာ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် KIA က SNA ကို စည်းရုံးနိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင် အလွယ်တကူ အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲလိုမဟုတ်ဘဲ မစည်းရုံးနိုင်ရင်တော့ ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် KIA ဟာ SNA ကို စည်းရုံးနိုင်ဖို့ အရေးကြီး သလို တိုက်ထုတ်နိုင်ဖို့လည်း အရေးကြီးပါတယ်။

ဒီလိုပဲ မြန်မာ့တပ်မတော် အနေနဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးကို KIA ထိန်းချုပ်မသွားနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်နေတာ မှာလည်း SNA ကို စည်းရုံးနိုင်ရင် ခြေတစ်လှမ်း သာသွားနိုင်ပါတယ်။ 

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးကို KIA ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့မယ်ရင် KIA က ဟိုယခင်ကတည်းက ကသည်းနဲ့နာဂ လက်နက်ကိုင်တွေကို ထူထောင်ပေးနေပြီး အိန္ဒိယကို တရုတ်အကြိုက် ဖိအားပေးနေတာဖြစ်လို့ အခု ပိုပြီးတော့ ဖိအားပေးလာနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဘာကြောင့်ဆို KIA ဟာ အိန္ဒိယကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်နေတဲ့ နာဂ လက်နက်ကိုင်တွေကို လက်နက်ခဲယမ်း ထောင်ပံ့ပေးထားသလို လိုင်ဇာမြို့မှာလည်း စစ်စခန်းတွေ အခြေစိုက်ခွင့် ပေးထားလို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် KIA သာ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုလုံး ကို ထိန်းချုပ်သွားနိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင် အိမ်နီးချင်းဖြစ်တဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးနဲ့ အကျိုးစီးပွားအတွက်လည်း ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ ခံလာရပါလိမ့်မယ်။ 

မေးခွန်းထုတ်စရာ တစ်ခုဖြစ်နေတာကတော့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုလုံးထိန်းချုပ်နိုင်ရေးနဲ့ ချင်းပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးဒေသကြီးတို့မှာ တိုက်ပွဲများ ဆက်လက် ဖော်ဆောင်နိုင်ရေး အတွက် KIA အနေနဲ့ လက်နက်ခဲယမ်း ထောက်ပံ့မှုစရိတ်ကို တက်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

ထိုသို့ဆိုလျှင် မည်သည့် အင်အားစုက နောက်ကွယ်က ရှိနေနိုင်သလား ဆိုသည်မှာ မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်လာပါ တယ်။ စစ်ရေးအကဲခတ် တချို့ကတော့ KIA ရဲ့ စစ်ဆင်ရေးတွင် တရုတ်က ကျောထောက် နောက်ခံပြုပေးထား နိုင်တယ်လို့ ဆိုကြသလို တချို့ကလည်း အမေရိကန်ရဲ့ မဟာဗျူဟာ တချို့ပါနိုင်တယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။

ဘယ်လိုပဲ ဖြစ်နေပါစေ KIA ဟာ အိမ်နီးချင်း တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ သဘောထားကိုတော့ ဘယ်လိုမှ လွန်ဆန်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် အမေရိကန်နဲ့ ဆက်ဆံရေးလည်း မပျက်အောင်၊ တရုတ်နဲ့ ဆက်ဆံရေးလည်း မပျက် အောင် နှစ်ဖက်ခွ သံတမန်နည်းလမ်းကို အသုံးပါလိမ့်မယ်။

အခု တင်ပြခဲ့တဲ့ အခြေအနေတွေကတော့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးဟာ မြန်မာ့တပ်မတော် ဖြုတ်ချရေး လက်နက် ကိုင် အင်အားစုတွေအတွက် ဘယ်လောက်ထိ အရေးပါတဲ့ ဒေသဖြစ်နေသလဲ၊ KIA အတွက် ဘယ်လောက် အရေး ပါတဲ့ ဒေသဖြစ်နေသလဲ၊  တရုတ်အတွက်ကရော ဘယ်လောက်ထိ အရေးပါတဲ့ ဒေသဖြစ်နေသလဲ၊ မြန်မာ့ တပ်မတော် အတွက်ရော ဘယ်လောက်ထိ အရေးပါတဲ့ဒေသ ဖြစ်နေသလဲဆိုတာတွေကိုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ဖြစ်တည်လာမလဲဆိုတာကတော့ အားလုံး ဆက်လက် စောင့်ကြည့်ရတော့မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၄

လက်ရှိတွင် ယူကရိန်း-ရုရှား၊ အစ္စရေး-ဟားမာ့စ်တို့အကြား ပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားနေသည့် စစ်ပွဲနှစ်ပွဲသည် နိုင်ငံတကာ၏ အာရုံကို ဖမ်းစားထားသည်။ 

သို့သော် ယခုလ အစောပိုင်းက မြောက်ကိုရီးယားနှင့် တောင်ကိုရီးယားနယ်စပ်တွင် နှစ်နိုင်ငံစလုံးက လက်နက် ကြီးများဖြင့် အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်ပြီး စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည့် အကြောင်းအရာသည် ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ စစ်ပွဲများအတွင်း အမေ့လျော့ခံ စစ်မျက်နှာတစ်ခု ဖြစ်နေခဲ့သည်ကို နိုင်ငံတကာအား ပြန်လည်သတိပေးရာ ရောက်ခဲ့သည်။

မြောက်ကိုရီးယားသည် ပင်လယ်ရေကြောင်း နယ်စပ် သို့မဟုတ် NLL အနီးရှိ တောင်ကိုရီးယား၏ ကျွန်းနှစ်ကျွန်း အနီးကို လက်နက်ကြီးများဖြင့် အကြိမ် ၂၀၀ ခန့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ 

တောင်ကိုရီးယားစစ်တပ်ကလည်း ထိုနေရာအနီးတွင် ရေတပ်စစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများနှင့် ပစ်ခတ်မှုများ ပြုလုပ် ခဲ့သည်။ ထိုဖြစ်စဉ်သည် ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံအကြား ပြင်းထန်သည့် အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ခဲ့သည်။

ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံအကြား စစ်မဲ့ဇုန် (DMZ) မှ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များ အပါအဝင် ထောင်နှင့်ချီသည့် ကိုရီးယား နှစ်နိုင်ငံမှ စစ်သားများကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းရန် သဘောတူခဲ့သော ၂၀၁၈ ခုနှစ် စစ်ရေးသဘောတူညီချက် ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်မ်ဂျုံအန် (Kim Jong Un)၏ နှစ်သစ်ကူးမိန့်ခွန်းတွင် ကင်မ်က တောင်ကိုရီး ယားနိုင်ငံ၌ ကြီးမားသည့် ဖြစ်စဉ်တစ်ခု ပြုလုပ်ရန်အတွက် ပြင်ဆင်ထားရန် စစ်တပ်ကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ထို့အပြင် နျူကလီးယားအင်အား အပါအဝင် တပ်ဖွဲ့များနှင့် စစ်လက်နက် ပစ္စည်းများအားလုံးကို စုရုံးပြီး တောင်ကိုရီးယား နယ်နိမိတ်တစ်ခုလုံးကို လက်အောက်ခံအဖြစ် သွတ်သွင်းရန် ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်သားတွေကို တွေ့ရစဉ်

ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၏ အခြေအနေကို လေ့လာစောင့်ကြည့်နေသူများကမူ မြောက်ကိုရီးယား၏ ရန်လိုသည့် ကြေညာချက်များကြောင့်သာမက တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်းဆော့ရွဲ (Yoon Suk-yeol) ၏ ခက်ထန်သည့် သဘောထားကြောင့်ပါ တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာမည့် အန္တရာယ်ကို စိုးရိမ်လျက်ရှိသည်။

"၂၀၂၄ ခုနှစ်ဟာ ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံအကြား စစ်မဲ့ဇုန်နဲ့ ပင်လယ်ရေကြောင်းနယ်စပ်မှာ ရန်စမှုတွေ၊ တင်းမာမှုတွေ နဲ့ နည်းဗျူဟာမြောက် ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ နှစ်တစ်နှစ်အဖြစ် ပုံဖော်နေပါတယ်" ဟု ဝါရှင်တန်အခြေစိုက် Heritage Foundation မှ ထိပ်သီး သုတေသီလည်းဖြစ် စီအိုင်အေ (CIA) ကျွမ်းကျင်သူဟောင်းလည်းဖြစ်သည့် ဘရုစ် ကလင်နာက (Bruce Klingner) က ပြောကြားခဲ့သည်။

ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံအကြား ၂၀၁၈ ခုနှစ် စစ်ရေးသဘောတူညီချက် ပြိုကွဲသွားမှုသည် နှစ်နိုင်ငံလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ များအကြား အနီးကပ် ထိတွေ့မှုများ ပိုမိုမြင့်တက်လာမည့်သဘော ဖြစ်သည်။

ပင်လယ်ရေကြောင်း နယ်စပ်တွင် အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်စဉ်များသည် နှစ်ဖက်စလုံးက ၎င်းတို့သည် အားနည်း ခြင်းမရှိကြောင်း ပြသသည့် သဘောဖြစ်သည်ဟု တောင်ကိုရီးယား၏ ထိပ်သီးကျွမ်းကျင်သူ အန်ဒရီ လန်ကော့ဗ် (Andrei Lankov) က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

"နှစ်ဖက်စလုံးက သူ့ထက်ငါ အရင် အလျှော့ပေးမယ့်ပုံ မပေါ်ပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် တင်းမာမှုကို ပိုပြီး မြင့်တက်ဖို့ပဲ ရှိပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားဟာ ယွန်းဆော့ရွဲ အစိုးရအဖွဲ့ကို ရန်လိုတင်းမာတဲ့ မူဝါဒအတွက် သင်ခန်းစာပေးဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားပုံပါပဲ" ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ကိုရီးယားစစ်ပွဲ နောက်တစ်ကြိမ် ဖြစ်ပွားလာမည့် အခြေအနေမျိုးတွင် မြောက်ကိုရီးယားကို ထောက်ခံထားသည့် ရုရှား၊ တရုတ်နှင့် တောင်ကိုရီးယားအား ထောက်ခံသော အမေရိကန်တို့အကြား တင်းမာမှုမြင့်တက်နေသည့် အချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်နေသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် စက်တင်ဘာလက ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင် (Vladimir Putin) နှင့် ကင်မ်တို့ တွေ့ဆုံးပြီး အစည်းအဝေး ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် နှစ်နိုင်ငံအကြား စစ်ရေးနှင့် စီးပွားရေး ဆက်ဆံရေးများကို တိုးမြှင့်ခဲ့ကြသည်။

 တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်းဆော့ရွဲကို တွေ့ရစဉ်

မြောက်ကိုရီးယားသည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲတွင် ရုရှားအတွက် လက်နက်ခဲယမ်း အများအပြားကို ပေးပို့ခဲ့ပြီး ရုရှားသည် မြောက်ကိုရီးယားက ထောက်ပံ့ပေးထားသည့် ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်များအား ပစ်ခတ်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်အရာရှိများ က စွပ်စွဲခဲ့သည်။

ထို့ပြင် မြောက်ကိုရီးယားသည် မကြာသေးမီက စစ်ဘက်သုံး စပိုင်ဂြိုဟ်တု လွှတ်တင်မှု အပါအဝင် ဒုံးကျည် စမ်းသပ်မှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်ခဲ့ပြီး တိုက်ချင်းပစ် ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည် (ICBM) များကိုလည်း စမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယား ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိများကမူ ရုရှားသည် မြောက်ကိုရီးယား၏ ဒုံးကျည်စနစ်များကို ပြီးပြည့် စုံမှုရှိစေရန် ကူညီထောက်ပံ့ပေးနေပြီး ခေတ်မီ လေယာဉ်များနှင့် အခြားလက်နက် နည်းပညာများကိုလည်း ထောက်ပံ့ပေးဖွယ်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှား၊ တရုတ်နှင့် မြောက်ကိုရီးယား၏ မဟာမိတ်ဖွဲ့မှုသည် ကင်မ်အတွက် မဟာဗျူဟာမြောက် ထိပ်တိုက်တွေ့မှု များ ပြုလုပ်ရန် ရဲဆေးတင်းပေးနိုင်ခြင်း ရှိ/မရှိ ရှင်းလင်းစွာ မသိရသေးသော်လည်း ရုရှားအနေနှင့် ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ သြဇာ အာဏာယှဉ်ပြိုင်မှုတွင် အမေရိကန်နှင့် နောက်ထပ် စစ်မျက်နှာဖွင့်ရမည့် အခြေအနေကို လိုလား မည်မဟုတ်ပေ။ 

ထို့ပြင် မြောက်ကိုရီးယားအား စီးပွားရေး အထောက်အပံ့ပေးနေပြီး ကုန်သွယ်မှုများ ပြုလုပ်နေသည့် တရုတ်နိုင်ငံ ကလည်း မည်ကဲ့သို့ တုန့်ပြန်မည်ကို ရှင်းလင်းစွာ မသိရသေးပေ။

တရုတ်သည် လက်ရှိ ရုရှားနှင့် မြောက်ကိုရီးယားအကြား ရင်းနှီးသည့် ဆက်ဆံရေး အခြေအနေကို လိုလားခြင်း မရှိနိုင်ကြောင်း ဆိုးလ်အမျိုးသားတက္ကသိုလ်မှ အနာဂတ်မဟာဗျူဟာ အင်စတီကျူ၏ အကြီးအကဲဖြစ်သည့် မြောက်ကိုရီးယား ကျွမ်းကျင်သူ ကင်ဗြောင်ယွန် (Kim Byung-yeon) က ပြောကြားခဲ့သည်။

"ရုရှားရဲ့ ထောက်ပံ့မှုနဲ့အတူ ခေတ်မီနျူကလီယား လက်နက်တွေ ရရှိထားတဲ့ မြောက်ကိုရီးယားဟာ ရေရှည်မှာ တရုတ်ကို ခယနေတော့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ တရုတ်အနေနဲ့ မြောက်ကိုရီးယားကို ထိန်းချုပ်ဖို့ စီးပွားရေး အကူအညီ တွေကို လျှော့ချတဲ့နည်းနဲ့ ကြိုးပမ်းဖွယ်ရှိပါတယ်" ဟု ကင်မ်က ပြောကြားခဲ့သည်။  

လက်ရှိအချိန်တွင် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် (Xi Jinping) ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ရန်လိုမှုများ မဟုတ်နိုင်ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ရှီသည် အမေရိကန်နှင့် တင်းမာမှုများကို လျှော့ချရန် ကြိုးပမ်းနေပြီး တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်တို့နှင့် ဆက်ဆံရေးများလည်း တိုးတက်နေကြောင်း လေ့လာသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။ 

မည်သို့ပင်ဆိုစေ မြောက်ကိုရီးယားသည် တောင်ကိုရီးယားနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ရန် အခြားအကြောင်းရင်းများ ရှိနေပြီး အချို့အကြောင်းရင်းများမှာ လျှို့ဝှက်ထားဆဲဖြစ်သည်ဟု လန်ကော့ဗ်က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

 အစ္စရေးနဲ့ဟားမာ့စ်စစ်ပွဲကို တွေ့ရစဉ်

မြောက်ကိုရီးယားသည် လာမည့် တောင်ကိုရီးယား အမျိုးသားလွှတ်တော် ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် သြဇာလွှမ်းမိုးရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်းနှင့် ၎င်း၏ အစိုးရအဖွဲ့ကို ထိပ်တိုက် တွေ့ဖွယ်ရှိပြီး တောင်ကိုရီးယား လူထုအကြား စစ်ပွဲအတွက် အကြောက်တရားများကို ရိုက်သွင်းနိုင်ခြေရှိသည်။

လက်ရှိအချိန်အထိ မြောက်ကိုရီးယားသည် ခြိမ်းခြောက်သည့် စကားများကို ပြောကြားနေသည့်တိုင် ကင်မ်ဂျုံအန် သည် ယခုနှစ်စမှစပြီး နျူကလီးယား အကျပ်အတည်းကို အဆုံးစွန်း အခြေအနေအထိ တွန်းအားပေး လုပ်ဆောင် သွားနိုင်ခြေမရှိကြောင်း ဆိုးလ်တက္ကသိုလ်မှ ပါမောက္ခ ကင်မ်ဗြောင်ယွန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

"ဘာလို့လဲဆိုတော့ လက်ရှိအချိန်မှာ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ် အားပြိုင်မှု၊ ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲတွေကြောင့် မြောက်ကိုရီးယားဟာ သူတို့ဆီမှာ အသာစီးရနေတဲ့ အခြေအနေရှိတယ်လို့ ယူဆထားလို့ ဖြစ်ပါတယ်" ဟု ကင်မ် က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ရုရှားကို လက်နက်များရောင်းချမှု၊ တရုတ်နှင့် ကုန်သွယ်မှုများ ပြန်လည်စတင်မှုတို့ကြောင့် စီးပွားရေး တိုးတက် ကောင်းမွန်လာသည့် အခြေအနေကို ချက်ချင်း ပြောင်းလဲသွားစေမည့် အခြေအနေမျိုးကို မြောက်ကိုရီးယားက လုပ်ဆောင်လိမ့်မည် မဟုတ်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ဆိုသည်။

လာမည့် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲသည်လည်း မြောက်ကိုရီးယားက ထည့်သွင်းစဉ်းစားသည့် အကြောင်း အရာတစ်ရပ် ဖြစ်နေသည်။ 

"ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်လည်ရွေးကောက်ခံရရင် အမေရိကန်နဲ့ မြောက်ကိုရီးယား အကြား ဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် မြောက်ကိုရီးယားဟာ ကောင်းမွန်တဲ့ အချိန်ကို စောင့်ဆိုင်း နေနိုင်ပါတယ်" ဟု ကင်မ်ဗြောင်ယွန်က ပြောကြားခဲ့သည်။  

ထို့ကြောင့် လက်ရှိအချိန်တွင် အပြုသဘောဆောင်သည့် ရှုထောင့်မှ ကြည့်ရမည်ဆိုပါက မြောက်ကိုရီးယားသည် မဟာဗျူဟာမြောက် ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုများကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်မည့် အခြေအနေကို စတင်လုပ်ဆောင်လိမ့်မည် မဟုတ် ကြောင်း စီအိုင်အေ ကျွမ်းကျင်သူဟောင် ကလင်နာက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Asia Times

CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၇

အမေရိကန်တွင် လာမည့် နိုဝင်ဘာလ၌ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။ 

သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump)သည် များပြားလှသည့် တရားမမှု စွဲချက်များ၊ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ စွဲချက်များနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည့်တိုင် ရီပတ်ဘလစ်ကန်ပါတီ ကိုယ်စားပြုသည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအဖြစ် ရွေးကောက်ပွဲဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်မည့် အလားအလားရှိနေသည်။

လက်ရှိ အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) ကမူ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအဖြစ် နောက်ထပ် သမ္မတသက်တမ်းအတွက် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မည် ဖြစ်သည်။ 

မဲဆန္ဒရှင်များကမူ ဘိုင်ဒန်၏ အသက်အရွယ်ကြောင့် သမ္မတအဖြစ် နောက်တစ်ကြိမ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်ခြင်း ရှိ/မရှိကို စိုးရိမ်နေသော်လည်း လက်ရှိတွင် အမေရိကန်၏ ခိုင်မာတောင့်တင်းသည့် စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်ရည် များကြောင့် ထိုစိုးရိမ်မှုများကို အနည်းငယ် ပြေလျော့စေခဲ့သည်။

နိုင်ငံတကာ အခင်းအကျင်းနှင့် နိုင်ငံရေး အခြေအနေများ ရှုပ်ထွေးနေချိန်တွင် ၂၀၂၄ အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အမေရိကန်နှင့် တရုတ်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးရေး ယှဉ်ပြိုင်မှု၊ အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ် ပဋိပက္ခ၊ ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားနေချိန်တွင် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် သြစတြေးလျ၊ ဗြိတိန်နှင့် အမေရိကန်တို့ပါဝင်သည့် AUKUS အဖွဲ့နှင့် သြစတြေးလျ၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်နှင့် အမေရိကန်တို့ ဖွဲ့စည်းထားသည့် Quad အဖွဲ့များ၏ စီမံချက်များကြောင့် အာရှ-ပစိဖိတ် လုံခြုံရေးအခြေအနေ ပြောင်းလဲလာသည့် အချိန်တွင် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။

ထရမ့်အနေနှင့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိနိုင်မည့် အခြေအနေကို အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသရှိ အမေရိကန်၏ မဟာမိတ်များက စိုးရိမ်ပူပန်လျက်ရှိသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ထရမ့်သည် နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်လည် ရွေးကောက်ခံရနိုင်မည့် အလားအလား ရှိနေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်သာ ပထမဆိုသော ကြွေးကြော်သံကိုတွေ့ရစဉ်

ထရမ့်သည် ရီပတ်ဘလစ်ကန်ပါတီ၏ ပြယုဂ်တစ်ခုဖြစ်နေပြီး ရွေးကောက်ပွဲအကြို လူထုသဘောဆန္ဒခံယူမှု စစ်တမ်းများတွင်လည်း ထရမ့်သည် ဘိုင်ဒန်နှင့် သူတင်ကိုယ်တင် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်သည့် ရလဒ်များ ထွက်ပေါ်နေသည်။ 

ထရမ့်၏ သမ္မတ ဒုတိယသက်တမ်းသည် ပထမသက်တမ်းထက် ပိုမိုပြင်းထန်ဖွယ် ရှိနေသည်။ ထရမ့်၏ မူဝါဒ များသည် ပြည်တွင်းရေးကို အဓိကထားသည်။

ထို့အတူ ဒီမိုကရက်များ၊ တိုးတက်ပြောင်းလဲရေးဝါဒီများ၊ မွတ်ဆလင်များ၊ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများကို နှိပ်ကွပ် မည်ဆိုပါက ၎င်းအား ထောက်ခံသူများ၏ မဲများကို တစ်ခဲနက် ရရှိလိမ့်မည်ကို ထရမ့်က သိရှိနားလည်ထားသည်။ 

ထရမ့်သည် ၎င်းအား သစ္စာခံသူများကို အစိုးရအဖွဲ့၏ ရာထူးနေရာများတွင် ခန့်ထားမည်ဟုလည်း မကြာခဏ ကတိပြုခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ 

သူကိုယ်တိုင်ကလည်း ပြည်တွင်းရှိ သူ့ ပြိုင်ဘက်များကို နှိမ်နင်းနိုင်မည့် ဖက်ဒရယ်အာဏာကို မည်သို့ အသုံးပြု ရမည်ဆိုသည့် အန္တရာယ်များသော အတွေးအမြင်များကို ချပြနိုင်မည့်သူများကို သူ့အနီးတွင် ခေါ်ထားရန် အစီအစဉ်များရှိကြောင်း စွပ်စွဲခံထားရသည်။ 

ပထမသမ္မတသက်တမ်းနှင့် မတူညီသည့်အချက်မှာ ၎င်း၏ ကံကြမ္မာသည် အမေရိကန်၏ အဓိက အင်စတီကျူး ရှင်းများကို ပြတ်သားစွာ ဆန့်ကျင်ရန် ၎င်း၏ လုပ်နိုင်စွမ်းများအပေါ် မူတည်နေသည့် အချက်ကို သိရှိနားလည် သွားခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ရန်အတွက်လည်း ထရမ့်တွင် ၎င်း၏ အထူးနိုင်ငံရေး အဖွဲ့ရှိထားသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်က လွှတ်တော်ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး အမေရိကန်၏ ဒီမိုကရေစီကို ပြောင်းပြန်လှန်ရန် ကြိုးပမ်းမှု မအောင် မြင်ခဲ့ပြီးနောက် ထရမ့်သည် သမ္မတအုပ်ချုပ်ရေး အမိန့်ဖြင့် ထိုအခြေအနေကို ပြောင်းပြန်လှန်ရန် ကြိုးပမ်းဖွယ် ရှိသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အမေရိကန်၏ သံခင်းတမန်ခင်း ဆက်ဆံရေး၊ ကာကွယ်ရေးနှင့် နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒများ သည် ဖက်ဒရယ်အစိုးရအပေါ်တွင် မူတည်နေသည်။ 

ထရမ့်နှင့် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင် (Vladimir Putin) အကြား ရင်းနှီးမှုများကြောင့် ထရမ့်သည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အရ ယူကရိန်းကို စွန့်လွှတ်ဖွယ် ရှိနေသည်ဟုလည်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ဘိုင်ဒန်ကို တွေ့ရစဉ်

ဥရောပနှင့်ပတ်သက်ပြီး ထရမ့်အတွက် ရွေးချယ်စရာ များပြားလှသည်။ ထရမ့်အနေနှင့် အမေရိကန်ကို နေတိုး အဖွဲ့ထဲက ဆွဲထုတ်ခြင်း၊ ယူကရိန်းအတွက် စစ်ရေးအကူအညီများကို ရပ်တန့်လိုက်ခြင်း အစရှိသည့် အခြေအနေ များလည်း ဖြစ်လာနိုင်သည်။

ထရမ့်သည် အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသတွင်လည်း ပိုနေမြဲ ကျားနေမြဲ သို့မဟုတ် ရှိရင်းစွဲအခြေအနေကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းရန် ကတိပြုနိုင်ခြေမရှိပေ။ 

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ထရမ့်သည် အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသအရေးကို မည်မျှ အရေးတယူ ကိုင်တွယ် ဆောင်ရွက် လိမ့်မည်ဆိုခြင်းကို ရှင်းလင်းတိကျစွာ မသိရသေးခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် စစ်ပွဲသည် ထရမ့်၏ အရှေ့အလယ်ပိုင်း မူဝါဒကို ရှုပ်ထွေးသွားစေနိုင်သော်လည်း ထရမ့်သည် ထိုပဋိပက္ခအတွက် အဖြေရှာရန် အစ္စရေး၏ တစ်ယူသန်သည့်  အစွန်းရောက်အင်အားစုနှင့် ပူးပေါင်းသွားဖွယ်ရှိနေသည်။ 

ထိုအခြေအနေများထဲတွင် ဂါဇာဒေသပဋိပက္ခ၊ ဂျော်ဒန်မြစ် အနောက်ဘက်ကမ်း (West Bank) ဒေသတွင် ဂျူးရပ်ကွက်များ တည်ဆောက်မှုကြောင့် အကြမ်းဖက်မှုများ မြင့်တက်လာမှု၊ ပါလက်စတိုင်း အရပ်သားများ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်မှု၊ အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းနှစ်ပြည်ထောင် တူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှုကို အဆုံးသတ်စေသည့် ဖြေရှင်း ချက်များလည်း ပါဝင်နေသည်။

ထိုအခြေအနေများထဲမှ တစ်စုံတစ်ခု လွဲချော်သွားခဲ့မည်ဆိုပါက အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များအကြား ဆက်ဆံရေး ကတောက်ကဆတ် ဖြစ်စေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

ဘိုင်ဒန်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒမှာမူ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ အမေရိကန်၏ မဟာမိတ်နိုင်ငံများ၊ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများနှင့် သဟဇာတဖြစ်မှု၊ မျှတမှု ရှိနေသည်ကို တွေ့ရသည်။ 

ဘိုင်ဒန်သည် နိုင်ငံပေါင်းစုံပါဝင်သည့် အဖွဲ့အစည်းများအပေါ် ယုံကြည်ချက်ရှိသည်။ အမေရိကန်သည် အမေရိကန် ပြည်သူများအတွက် လုံခြုံရေးနှင့် ချမ်းသာသုခကို ရရှိစေရန် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အခင်းအကျင်းတစ်ခုကို ထူထောင်ခဲ့ ထားကြောင်း ဘိုင်ဒန်က သိရှိနားလည်ထားသည်။ 

ထို့ပြင် ဘိုင်ဒန်သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေး အခြေအနေတွင် အလွန်ခက်ခဲသည့် အနေအထားမျိုး၌ပင် အမေရိကန်နိုင်ငံကို ကောင်းမွန်စွာ ထိန်းကျောင်းနိုင်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်၏ မဟာမိတ်နိုင်ငံများနှင့် မိတ်ဖက်နိုင်ငံများက စိုးရိမ်နေသည့်ကြားထဲမှ ထရမ့်သာ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရခဲ့မည်ဆိုပါက အမေရိကန်၏ မူဝါဒအပြောင်းအလဲသည် အဆိုးဘက်သို့လော သို့မဟုတ် အကောင်းဘက်သို့လော ဆိုသည့် အခြေအနေကို မြင်တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times

CNI Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၂

နိုဝင်ဘာလလယ်သည် အာရှဒေသ၌ အမေရိကန်၏ ပါဝင်မှုအခန်းကဏ္ဍတွင် အဓိကကျသည့် သမိုင်းမှတ်တိုင် တစ်ခု ဖြစ်လာဖွယ်ရှိသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဆန်ဖရန်စစ္စကိုတွင် နိုဝင်ဘာ ၁၅ ရက်မှ ၁၇ ရက်အထိ ပြုလုပ်မည့် အာရှ-ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (APEC) ခေါင်းဆောင်များ အစည်းအဝေးကို အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) က သဘာပတိအဖြစ် ကြီးမှူးကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပွားနေသည့် ပထဝီနိုင်ငံရေး အခြေအနေများအရ အစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပမည့် အမေရိကန်အတွက် အကျိုးရှိသော ရလဒ်ထွက်ပေါ်စေရန် အလွန်အရေးကြီးနေသည်။

ထို့ပြင် ထိုအစည်းအဝေးသည် အာရှဒေသကို အမေရိကန်က ဗဟိုပြုနေဆဲ ဟုတ်/မဟုတ်ဆိုသည့် အခြေအနေကို ထုတ်ဖော်ပြသရာလည်း ရောက်မည်ဖြစ်သည်။

လက်ရှိအချိန်အထိ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံများဖြစ်သည့် ရုရှားနှင့် တရုတ်မှလွဲပြီး APEC အစည်းအဝေးကို တက်ရောက်ရန် အတည်ပြုထားသည့် နိုင်ငံပေါင်း ၂၀ ခန့် ရှိနေသည်။

ရုရှားအနေနှင့် ထိုအစည်းအဝေးကို တက်ရောက်ဖွယ် မရှိသည်မှာ မေးခွန်းထုတ်စရာပင် မလိုပေ။

ယခင်ကတည်းက ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲသည် APEC အစည်းအဝေးများ၊ ဆွေးနွေးပွဲများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု များကို အဟန့်အတားဖြစ်စေခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် စစ်ပွဲက "ဘူးလေရာ ဖရုံဆင့်" သကဲ့သို့ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

အစိုးရဝန်ကြီး အဆင့်များနှင့် ထိပ်သီး အရာရှိအဆင့်များ ဆွေးနွေးပွဲများတွင် အမေရိကန်သည် ရုရှား၏ ထောက်ခံမှုကို မည်သည့်အချိန်ကမှ မရရှိခဲ့ပေ။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် အမေရိကန်သည် တရုတ်၏ ထောက်ခံမှုကို မဖြစ်မနေ လိုအပ်နေသည့် အခြေအနေ၌ ရှိနေသည်။

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကမူ APEC အစည်းအဝေးကို သူကိုယ်တိုင် တက်ရောက်ရန် ရှိ/မရှိ  အတည်ပြု ပြောကြားခြင်း မရှိသေးပေ။

ကမ္ဘာကြီးက သိထားသည့် တစ်ခုတည်းသော အချက်တစ်ချက်မှာ လက်ရှိတွင် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာကြာ အေးခဲနေသည့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည်နွေးထွေးစေရန် လုပ်ဆောင်နေသည့် အချက် ဖြစ်သည်။

မကြာသေးမီက တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော်ကောင်စီဝင် ဝမ်ယိ (Wang Yi) သည် အမေရိကန်သို့ သွားရောက်ပြီး အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီ ဘလင်ကင် (Antony Blinken) နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ကာ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

အရေးအကြီးဆုံးအချက်မှာ APEC အစည်းအဝေးကို တရုတ်က တက်ရောက်ရေး ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်သည် ထိုအစည်းအဝေးကို တရုတ်က တက်ရောက်စေရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်းဖြစ်သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ယခုနှစ်သည် အမေရိကန် ဦးဆောင်သည့် APEC အစည်းအဝေးတွင် တက်ရောက်မည့် နိုင်ငံများ အကြား သဘောထားချင်း တိုက်ဆိုင်မှုရှိသော အနေအထားမျိုး မဟုတ်ပေ။

ထို့ကြောင့် လာမည့် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း အမေရိကန်သည် APEC အစည်းအဝေးတွင် မည်ကဲ့သို့ လုပ်ဆောင် မည်ဆိုခြင်းကို စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်သည်။ ထိုအစည်းအဝေးသည် အာရှ-ပစိဖိတ် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ဘုံ သဘောထားကို စုစည်းတင်ပြရမည့် အခမ်းအနားတစ်ခု ဖြစ်လာမည် ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်အတွက် ထိုထက် ပိုအရေးကြီးသည့် အချက်မှာ အာရှဒေသတွင် ၎င်း၏ ဗဟိုပြုလှုပ်ရှားနေသည့် အချက်ကို ဖော်ထုတ်ပြသရာ ရောက်မည့် အစည်းအဝေးတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်။

ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲနှင့် အစ္စရေး-ဟားမာ့စ်စစ်ပွဲသည် အာရှဒေသတွင် အမေရိကန်၏ အာရုံစူးစိုက်မှုကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည့် နိုင်ငံတကာဖြစ်စဉ်များ ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်သည် APEC အစည်းအဝေးကို အကြောင်းပြုပြီး အာရှဒေသကို ဗဟိုပြုထားသည့် ၎င်း၏ မူဝါဒကို အလေးထားဖော်ပြဖွယ်ရှိနေသည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်