CNI International Interview

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁

နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့်အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ယာယီသမ္မတ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် ကာဇက်စတန်သမ္မတ၏ ဖိတ်ကြားချက်အရ ကာဇက်စတန်နိုင်ငံကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်မှ ၂၉ ရက်ထိ သွားရောက်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ ကာဇက်စတန်နိုင်ငံ ခရီးစဉ်အတွင်းမှာ ကာဇက်စတန်သမ္မတနိုင်ငံပိုင် PTRK သတင်းဌာနသည် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ဆုံ၍ အင်တာဗျူး လုပ်ခွင့်ရရှိခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နှင့် PTRK သတင်းဌာနတို့၏ အင်တာဗျူးကို CNI မှ ပြန်လည်၍ တဆင့် ဘာသာပြန်ကာ ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။ 

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

မေး ။           ။ သမ္မတကြီးခင်ဗျာ၊ မြန်မာနဲ့ ကာဇက်စတန်အကြား နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အနာဂတ် အလားအလာကို ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ၊ ဒါအပြင် ပိုမို ကျယ်ပြန့်တဲ့ ဗဟိုအာရှဒေသနဲ့ ဆက်စပ်ပြီးရော ဘယ်လိုသုံးသပ်သလဲဆိုတာကို သိချင်ပါတယ်။

ဖြေ ။         ။ မြန်မာနဲ့ ကာဇက်စတန်နိုင်ငံတို့ရဲ့ နှစ်နိုင်ငံသံတမန် ဆက်ဆံရေးဟာ လွန်ခဲ့သော ၁၉၉၉ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့မှာ စတင်ခဲ့တာဖြစ်လို့ အခုဆိုရင် ၂၆ နှစ် ပြည့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံကြားမှာ သံတမန်ဆက်ဆံရေးကို တိုးမြှင့် ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တွေကိုလည်း မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။

အဆွေတော်တို့ သမ္မတနဲ့ ၂ ကြိမ် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဗဟိုအာရှဒေသ၊ ယူရေးရှားဒေသဟာ ပထဝီ နိုင်ငံရေး သီအိုရီတွေအရ Heart Land ဆိုပြီး ထင်ရှားတဲ့ နယ်မြေဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကုန်းမြေရဲ့ ဗဟိုမှာ တည်ရှိနေလို့ မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါလှပါတယ်။  အခုလို နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး တိုးမြှင့် ဆောင်ရွက်မှုတွေကတဆင့် ပိုမိုကျယ်ပြန့်တဲ့ ဗဟိုအာရှဒေသနဲ့ ပိုမိုထိတွေ့ ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

မေး ။           ။ ဗဟိုအာရှဟာ ကမ္ဘာ့လုံခြုံရေးနဲ့ ထောက်ပံ့ ပိုဆောင်ရေးအတွက် ပိုပြီး အရေးပါတဲ့ ဗဟိုချက်တစ်ခု ဖြစ်လာနေပါတယ်။ ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်ရေးနဲ့ ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် မြန်မာနဲ့ ကာဇက်စတန်တို့ အတူတကွ ဘယ်လို လက်တွဲ လုပ်ဆောင်နိုင်မယ်လို သမ္မတကြီးအနေနဲ့ ထင်မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။         ။ ဟုတ်ပါတယ်။ အရင်ကတည်းက ဗဟိုအာရှဒေသဟာ ဥရောပ၊ အနောက်အာရှ၊ အရှေ့တောင်အာရှနှင့် အရှေ့အာရှ ဒေသများရဲ့ ကုန်သွယ်ရာ ဒေသတစ်ခုဖြစ်သလို  ပိုးလမ်းမကြီးလည်း တည်ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ကမ္ဘာ့ လုံခြုံရေးနဲ့ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးအတွက် အလွန်အရေးပါတဲ့ ဗဟိုချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီလို အရေးပါတဲ့အတွက်လည်း ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဟာ အရေးကြီးပါတယ်။ ကာဇက်စတန် နိုင်ငံဟာ ဒီလိုဒေသမှာ ထပ်မံပြီး အချက်အခြာကျတဲ့ နေရာမှာရှိနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ လည်း ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး တရုတ်နဲ့အိန္ဒိယ အကြားမှာရှိပြီး အရှေ့တောင်အာရှဒေသနဲ့ တောင်အာရှဒေသကို ဆက်စပ် ပေးနိုင်တဲ့ဒေသတွင်း Land Bridge နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီလိုနှစ်နိုင်ငံမှာရှိနေတဲ့ ရှိရင်းစွဲ အရေးပါမှုတွေကို အရာရောက်အောင် နှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ကျနော်တို့ တစ်နိုင်ငံချင်းမှာရှိတဲ့ မတူညီတဲ့ ထွက်ကုန်တွေ၊ ဒေသရှုခင်းတွေ၊ ယဉ်ကျေးမှုတွေ စတာတွေကို ဖလှယ်ကြ ရင်း ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်မှု၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေကို မြှင့်တင်နိုင်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

ကာဇက်စတန် ဂုဏ်ပြုတပ်ဖွဲ့၏ ကြိုဆိုမှုအတွင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

မေး ။           ။ မြန်မာနဲ့ ကာဇက်စတန် နှစ်နိုင်ငံလုံးဟာ ဆွေးနွေးမှုတွေနဲ့ ဘက်ပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း လက်ခံတဲ့ နိုင်ငံတွေအဖြစ် အလေးထား ရပ်တည်ကြပါတယ်။ ပိုမို  တန်းတူညီမျှတဲ့ ကမ္ဘာ့စနစ်ကို ရှေးရှုပြီး နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရာမှာ ကျနော်တို့ နိုင်ငံတွေက ဘယ်လို အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နိုင်မယ်လို့ သမ္မတကြီး ထင်မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။         ။ မျက်မှောက်ခေတ် ကမ္ဘာဟာ အရင်ကလို ဧကဝင်ရိုး(Uni Polar)စနစ်လို မဟုတ်တော့ဘဲ ဗဟုဝင်ရိုး (Multi Polar)စနစ်ကို ဦးတည်နေပါပြီ။ ပိုမို တန်းတူညီမျှတဲ့ ကမ္ဘာ့စနစ်ကို တည်ဆောက်ကြတဲ့ နေရာမှာ အင်အားကြီး စူပါပါဝါ တစ်နိုင်ငံတည်းအပေါ် အလွန်အမင်း မှီခိုနေရမှုကို ရှောင်ရှားပြီး မိမိတို့ရဲ့ မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေကို တိုးချဲ့ ဆက်ဆံကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလိုဆောင်ရွက်ရင် ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချမှတ်တဲ့အခါ ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ် ဖြစ်စေပြီး မလိုအပ်တဲ့ ဖိအားတွေကိုလည်း မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ပေါင်းစည်းအားနဲ့ ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် စီးပွားရေးအပိုင်းမှာ အားလုံးဟာ ပြောင်းလဲလာနေတဲ့ ကမ္ဘာ့အစီအစဉ်သစ်(New World Order)နဲ့ လိုက်လျော ညီထွေဖြစ်အောင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီလိုဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် ကျနော်တို့လို နိုင်ငံငယ်တွေ အချင်းချင်း အတူပူးပေါင်းပြီး ကုန်သွယ် ဆက်ဆံရေးတွေကို ဒေသစုံ ဖြန့်ကြက်နိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ခင်ဗျားမေးတဲ့ မေးခွန်းထဲမှာပါတဲ့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်း တွေကို ပြုပြင်နိုင်ဖို့ဆိုတာ လိုအပ်တဲ့ အချက်ဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ အားလုံး သဘောတူညီ ရေးဆွဲထားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ပဋိဉာဉ်တွေ၊ စည်းမျည်း စည်းကမ်းတွေကို သူတို့ကိုယ်တိုင် ပြန်လည်မချိုးဖောက်မိဖို့ လိုပါတယ်။ ပြီးရင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတိုင်းရဲ့ အချုပ်အခြာ အာဏာကို လေးစားဖို့လိုပါတယ်။ ဒီအချက်တွေကို အဖွဲ့အစည်း တော်တော်များများက ချိုးဖောက်နေတာ တွေ့ရပါ တယ်။ ဒါတွေဟာ ပြုပြင်သင့်တဲ့ အချက်တွေပါ။ ဒါတွေကို ကျနော်တို့ နှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းလေ့လာဆောင်ရွက်နိုင်ပါ တယ်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

မေး ။           ။ ကာဇက်စတန်ကို ယူရေးရှားဒေသရဲ့ အဓိက သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနဲ့ စွမ်းအင် ဗဟိုချက်အဖြစ် ရှုမြင်ကြပါတယ်။ ကာဇက်စတန်နဲ့ရော၊ ဒေသတစ်ခုလုံးနဲ့ပါ ပတ်သက်တဲ့ မြန်မာအတွက် ကုန်သွယ်ရေး၊ စီးပွားရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးတွေမှာ ဘယ်နယ်ပယ်တွေက အလားအလာ အရှိဆုံးဖြစ်မယ်လို ယူဆပါသလဲ။

ဖြေ ။         ။ ကာဇက်စတန်နိုင်ငံဟာ သဘာဝအရင်းအမြစ် ပေါများပြီး ရေနံနဲ့ သဘာဝငွေ့ အဓိက ထုတ်လုပ် ရောင်းချသလို ဓာတ်သတ္တုတူးဖော်ရေး၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနဲ့ ဂျုံစိုက်ပျိုးရေးတို့ကို အဓိက လုပ်ကိုင်ကြတာ သိရပါ တယ်။

ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံကတော့ စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ မြေပေါ်မြေအောက် သယံဇာတတွေ လည်း ပိုင်ဆိုင်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ အများဆုံး နိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွေနဲ့ နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ် နေပြီး အရှေ့တောင်အာရှနဲ့ တောင်အာရှ နိုင်ငံတွေကြားမှာ ပေါင်းကူးတံတားသဖွယ် ရှိနေတဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ 

စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးအတွက် ကောင်းမွန်တဲ့ ရေ၊ မြေနဲ့ ရာသီဥတုကို ပိုင်ဆိုင်တဲ့ နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့ဆန်တင်ပို့မှု ထိပ်တန်း နိုင်ငံတွေထဲမှာပါသလို ကမ္ဘာ့ပဲတင်ပို့မှု ဒုတိယအမြင့်ဆုံး နိုင်ငံလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံရဲ့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ၊ သတ္တုတူးဖော်ရေးကဏ္ဍ၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍနဲ့ စွမ်းအင်ကဏ္ဍတွေ အဆင့်မြှင့်တင်နိုင်ဖို့ အတွက် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ လိုအပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနယ်ပယ်တွေမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ မယ်ဆိုရင် နှစ်နိုင်ငံစလုံးအတွက် အပြန်အလှန် အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှာဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။           ။ စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးအပြင် အပြန်အလှန် နားလည်မှုနဲ့ ယုံကြည်မှုကို ခိုင်မာစေဖို့အတွက် မြန်မာနဲ့ ဗဟိုအာရှနိုင်ငံတွေအကြား ယဉ်ကျေးမှု၊ ပညာရေးနဲ့ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဆက်ဆံရေးတွေ ဖွံဖြိုးတိုးတက်လာဖို့ ဘယ်လောက် အရေးကြီးတယ်လို့ သမ္မတကြီး ယူဆပါသလဲ။

ဖြေ ။         ။ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ဗဟိုအာရှနိုင်ငံ‌တွေအကြား ပညာရေးကဏ္ဍ၊ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ လူသာချင်း စာနာထောက်ထား မှုဆိုင်ရာ ဆက်ဆံရေးတွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဟာ အလွန်အရေးကြီးတဲ့ ကဏ္ဍတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ နှစ်နိုင်ငံမှာ မတူညီတဲ့ ရာသီဥတု၊ တည်နေရာ၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ ထွက်ကုန်တွေ ရှိကြပါတယ်။ ဒီမတူညီခြင်းတွေကို ပေါင်းစည်းနိုင်တာ ဟာ အင်အားပါပဲ။ 

ဒါကြောင့် ကျနော်တို့ နိုင်ငံတွေရဲ့ ချစ်ကြည် ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေး ရေရှည်တည်တံ့ ခိုင်မြဲစေဖို့အတွက် အစိုးရ အချင်းချင်း ဆက်ဆံရေးသာမက ပြည်သူအချင်းချင်း ဆက်ဆံရေးကိုလည်း တိုးချဲ့ ဆောင်ရွက်ရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီကဏ္ဍတွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာရေးဟာ အလွန်အရေးပါတဲ့ကိစ္စ ဖြစ်ပါတယ်။