CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၅

စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်က ဟစ်ဇ်ဘိုလာခေါင်းဆောင် ဟက်ဆန် နာဆရာလာ (Hassan Nasrallah) လုပ်ကြံ သတ်ဖြတ်ခံရမှုနှင့်အတူ အစ္စရေးသည် ဂါဇာစစ်ပွဲကို အလွန် အတိမ်းအစောင်း မခံနိုင်သည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိစေရန် ဆွဲခေါ်သွားခဲ့သည်။

ဘေရွတ် (Beirut) မြို့တော် တောင်ဘက် ဆင်ခြေဖုံးရှိ လူနေထူထပ်သည့် နေရာတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အစ္စရေး၏ စစ်ဆင်ရေးအတွင်း ပေါင် ၂၀၀၀ အလေးချိန်ရှိ ဗုံးများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။

အစ္စရေးက လက်ဘနွန်တွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ အဖွဲ့ဝင်များ အသုံးပြုသည့် ပေဂျာများနှင့် စကားပြောစက်များကို အံ့အားသင့်ဖွယ် ဖောက်ခွဲတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ခေါင်းဆောင်ကို ချေမှုန်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုအချက်များအားလုံးကို ခြုံငုံသုံးသပ်ရမည်ဆိုပါက အစ္စရေးတွင် ကြီးမားသည့် နည်းဗျူဟာပိုင်းဆိုင်ရာ အသာစီးရမှုရှိနေသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာခေါင်းဆောင် ဟက်ဆန် နာဆရာလာကို တွေ့ရစဉ်

ထိုနည်းဗျူဟာများအပြင် အခြားနည်းဗျူဟာမြောက် စစ်ဆင်ရေးများကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တုန့်ပြန်တိုက်ခိုက်နိုင်စွမ်းကို ထိရောက်စွာ အားနည်းစေလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တိုက်ခိုက်ရေး အထူးတပ်ဖွဲ့ဖြစ်သည့် Radwan Force ၏ အမိန့် နာခံမှုအပိုင်းကို ကြီးမားသည့် ထိုးနှက်ချက်ဖြစ်ခဲ့သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တောင်ပိုင်းတပ်မှူး အလီ ကာရာကီ (Ali Karaki) လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရမှုသည် ကြီးမားသည့် ဆုံးရှုံးမှုဟု ထင်ရသော်လည်း ၎င်းသေဆုံးမှုသည် အစ္စရေး၏ မြို့များကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နေသည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ အဖွဲ့၏ စွမ်းရည်ကို ထိခိုက်ပုံမပေါ်ပေ။

အစ္စရေး၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဂါဇာစစ်ပွဲနှင့် လက်ဘနွန်တွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့နှင့်ဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခကို သီးခြားစီ ခွဲထားရန်ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအစိုးရကလည်း ထိုရည်မှန်းချက် အောင်မြင်အောင် လက်ဘနွန်တွင် တိုက်ခိုက်မှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

အစ္စရေးလေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် မီးလောင်နေစဉ်

ဟားမာ့စ်နှင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ကို သီးခြားစီ ခွဲထုတ်ပြီး တိုက်ခိုက်သည့် ရည်မှန်းချက် အောင်မြင်မည်ဆိုပါက ဟားမာ့စ်နှင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ ပါဝင်နေသော တော်လှန်ရေးဝင်ရိုးစွန်း အဖွဲ့ဝင်များအကြား သဘောထားကွဲလွဲမှုကို ဖန်တီးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း အစ္စရေးအတွက် အရဲစွန့်ရမည့် အချက်တစ်ခုမှာ မျှော်မှန်းထားသည်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် ရလဒ် ထွက်လာနိုင်မည့် အချက်ဖြစ်သည်။ အစ္စရေးသည် ၂၀၀၆ ခုနှစ်က လက်ဘနွန်နှင့်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် စစ်ပွဲပုံစံအတိုင်း ကြုံတွေ့လာရနိုင်သည်။

ထိုစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးက အင်အားကြီးခဲ့သော်လည်း ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့နှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ချိန်တွင် အရေးနိမ့်ခဲ့ သည်ဟု ယူဆခံခဲ့ရသည်။ 

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အင်အားခြင်း မမျှသည့် စစ်ပွဲ (asymmetric war) တွင် မဟာဗျူဟာမြောက် စိတ်ရှည် သည်းခံမှု၊ စစ်ပွဲရှည်ကြာမှုသည် အင်အားနည်းသည့်ဘက်မှ အနိုင်ရရှိနိုင်ပြီး အင်အားကြီးမားသော ပြိုင်ဘက် အတွက် အရင်းအမြစ်များ ကုန်ခန်းစေနိုင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေမျိုးတွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့ အနေဖြင့် ခေါင်းဆောင်များကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့်တိုင် အစ္စရေးနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ချိန်တွင် နောက်မဆုတ်ရန် အရေးကြီးသည်။ ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် လောင်းကြေးများ မြင့်မားလှသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ အနေဖြင့် နောက်ဆုတ်မည်ဆိုပါက ၎င်းတို့ကို ယုံကြည်နေသည့် ထောက်ခံသူများ၏ ယုံကြည်မှု ကို ဆုံးရှုံးရုံသာမက ၂၀၀၆ စစ်ပွဲနောက်ပိုင်း ထူထောင်ခဲ့သော မဟာဗျူဟာမြောက် အခြိမ်းအခြောက် အဟန့် အတားလည်း ပျက်စီးသွားမည်ဖြစ်သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာရဲ့ ဒုံးကျည်များကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် အသက်ရှင် ကျန်ရစ်နေဆဲဖြစ်သည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ခေါင်းဆောင်များသည် စစ်ပွဲကို အဆုံးအထိ တိုက်ခိုက်ဖွယ်ရှိနေသည်။

လက်ရှိအခြေအနေတွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် အစ္စရေးနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းကို ရှိရှိသမျှ ဒုံးကျည်များဖြင့် တိုက်ခိုက် မှုများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပင် လက်ဘနွန်နိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်လာသည့် အစ္စရေး၏ မြေပြင်ထိုးစစ်ကို ခုခံစစ်ဆင်နွှဲနေသည်။

အစ္စရေးစစ်တပ်အနေဖြင့် ပြင်းထန်သည့် ခုခံတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရဖွယ် မရှိသည့်တိုင် ကန့်သတ် မြေပြင် စစ်ဆင်ရေးကိုသာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကာ ထိုစစ်ဆင်ရေးသည် ယာယီသာဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အစ္စရေးသည် စစ်ဆင်ရေးကို ထပ်မံချဲ့ထွင်ရန် အစီအစဉ် ရှိ/မရှိကို ရွေးချယ်ရမည်ဖြစ်သည်။

အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့က ဆက်တိုက် တုန့်ပြန်နေမှုကြောင့် အင်ပြည့်အားပြည့် စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားမည့် အခြေအနေသို့ တွန်းပို့ရာ ရောက်နေသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် မြေပြင်စစ်ဆင်ရေးတွင် နည်းဗျူဟာမြောက် အသာစီးရမှုများ ရှိနေသည်။

လက်ဘနွန် နယ်မြေအတွင်း အစ္စရေး စစ်သားများ ရှိနေခြင်းကြောင့် အစ္စရေးလေတပ်သည် မိမိတို့ စစ်သားများကို မှားယွင်းပြီး လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခြင်း မဖြစ်စေရန် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကို လျှော့ချမည်ဖြစ်သည်။

အစ္စရေးလေတပ်၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သာမက မြေပြင်ရှိ အစ္စရေးစစ်သားများလည်း အန္တရာယ်ကြုံနိုင်သဖြင့် လေတပ်၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို လျှော့ချရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့တွင် လေယာဉ်ပစ် ဒုံးကျည်များ ရှိနေနိုင်သဖြင့် အစ္စရေးလေတပ်က လေယာဉ်များ အသုံးပြုမှုကို ကန့်သတ်ရဖွယ်ရှိသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် နောက်ထပ် အားသာချက်တစ်ခုမှာ လက်ဘနွန်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိ ကြမ်းတမ်းသည့် မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အနေအထားဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် ထိုမြေမျက်နှာ သွင်ပြင်ပေါ်တွင် အခက်အခဲမရှိ လှုပ်ရှားသွားလာနိုင်ပြီး ထိုဒေသ၌ ထောက်ပို့နှင့် စစ်ရေးအခြေခံ အဆောက်အအုံများစွာ ဆောက်လုပ်ထားသည်။

အစ္စရေး၀န်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုကို တွေ့ရစဉ်

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် အစ္စရေးနှင့် ရေရှည်တိုက်ပွဲ ဆင်နွှဲမည်ဆိုပါက နိုင်ငံရေး အကျိုးအမြတ်လည်း ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် အာရပ်များ၏ အကျိုးစီးပွားများကို ခိုင်မာစွာ ကာကွယ်ပေးနေသည့် အဖွဲ့အဖြစ် ၎င်းတို့၏ ပုံရိပ်ကို မြှင့်တင်နေသည်။

အစ္စရေးအတွက်မူ ရှည်ကြာသည့် စစ်ပွဲကို ဆင်နွှဲဖွယ်မရှိဘဲ ရှောင်ကြဉ်ဖွယ်ရှိသည်။ အစ္စရေး စစ်မှုထမ်းများ အသက်ဆုံးရှုံးခြင်းက အစ္စရေးအစိုးရအတွက် ဖိအားများ မြင့်တက်စေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အဆုံးသတ်တွင် တော်လှန်ရေး ဝင်ရိုးစွန်း မဟာမိတ်အဖွဲ့များအကြား သဘောထား ကွဲလွဲစေရန် လုပ်ဆောင်နေသည့် အစ္စရေး၏ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများသည် မှန်းချက်နှင့် နှမ်းထွက်မကိုက်သကဲ့သို့ ကြုံတွေ့ လာရနိုင်သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက်မူ အစ္စရေးနှင့် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းသည် အခြားလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ၏ ထောက်ခံမှုကို ပိုမိုရရှိရုံသာမက လက်ဘနွန်၊ ပါလက်စတိုင်းနှင့် အခြားနိုင်ငံများတွင်ရှိသည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ကွန်ရက်များကို ပိုပြီးစည်းလုံး ညီညွတ်စေမည်ဖြစ်သည်။

Source: Al Jazeera