CNI International News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၉

ဇူလိုင် ၃၁ ရက်က ဟားမာ့စ်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် (Ismail Haniyeh) လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရမှုသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသတွင် တင်းမာမှုများကို မြင့်တက်စေခဲ့ပြီး နောက်ထပ်ဆိုးရွားသည့် အခြေအနေသစ်တစ်ခုဆီသို့ ဦးတည်လာ ခဲ့သည်။

ဟာနီယာသည် အီရန်သမ္မတသစ် မာဆွတ် ပီဇက်ရှ်ကီယန် (Masoud Pezeshkian) ၏ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနားကို တက်ရောက်ရန် အီရန်နိုင်ငံ၊ တီဟီရန် (Tehran) မြို့တော်သို့ ရောက်ရှိနေချိန်တွင် လုပ်ကြံ သတ်ဖြတ်  ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး အစ္စရေးအစိုးရက မှတ်ချက်ပေးခဲ့ခြင်း မရှိသည့်တိုင် ထိုတိုက်ခိုက်မှုကို အစ္စရေးက ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း ယူဆချက်များ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

အစ္စရေး ရှေးဟောင်း အမွေအနှစ် ဝန်ကြီး အမ်မီချိုင် အလီယာဟု (Amichai Eliyahu) ကမူ ထိုတိုက်ခိုက်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး ၎င်း၏ သဘောထားကို ဖုံးကွယ်နိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ ထိုတိုက်ခိုက်မှုသည် ကမ္ဘာကြီးပေါ်မှ အညစ်အကြေး ကို ရှင်းလင်းရန် အကောင်းဆုံး နည်းလမ်းဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဟာနီယာ၏ သေဆုံးမှုသည် ကမ္ဘာကို အနည်းငယ် ပိုမို ကောင်းမွန်စေခဲ့ကြောင်း X လူမှုမီဒီယာတွင် ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

အစ္စရေးရဲ့ လုပ်ကြံမှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ ဟားမာ့စ်ခေါင်းဆောင်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိုတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက် ရှိလာမည်မဟုတ်ဘဲ ထိုတိုက်ခိုက်မှုသည် ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုလားသည့် သူများနှင့်အတူ ငြိမ်းချမ်းစွာ နေထိုင်နိုင်စွမ်းကို အနည်းငယ် မြှင့်တင်ပေးပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း အလီယာဟုက ရေးသားခဲ့သည်။

အလီယာဟု၏ ရေးသားဖော်ပြချက်များထဲတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုသည့် စကားလုံးများကို အများအပြား အသုံးပြု ထားသော်လည်း ၎င်း၏ အခြေခံ စိတ်သဘောထားထဲတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုလားခြင်းမရှိကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီး ယား သတင်းဌာန၏ ဆောင်းပါးရှင် ဘီလန် ဖာနန်ဒက်ဇ် (Belén Fernández) က ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

အထူးသဖြင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် အဓိက စေ့စပ်ညှိနှိုင်းသူများထဲမှ တစ်ဦး ဖြစ်သည့် ဟာနီယာကို သတ်ဖြတ်မှုသည် ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းပေါ်မှ သွေဖည်သွားစေသည်ဟု ၎င်းက ဆို သည်။

ဟာနီယာသည် ဟားမာ့စ်အဖွဲ့၏ သဘောထားတင်းမာသည့် ခေါင်းဆောင်များနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက သဘောထား အလယ်အလတ်ရှိသူအဖြစ် သံတမန်အများစုက ယူဆထားကြောင်း ရိုက်တာသတင်းဌာနကလည်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အစ္စရေးသည် ၎င်းတို့၏ ကြမ်းတမ်းသည့် အပြုအမူများကို တရားမျှတမှုရှိသည့် အသွင်ဖြင့် သရုပ်ဖော်ရန် နည်းလမ်းမျိုးစုံဖြင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟု ဖာနန်ဒက်ဇ်က ပြောသည်။

မကြာသေးမီက အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းဌာန၏ ဆောင်းပါး တစ်ပုဒ်တွင်လည်း ဂျာနယ်လစ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဂျပ်စတင်ဆယ်လ်ဟာနီ  (Justin Salhani) က အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ဆွေးနွေးပွဲများ လုပ်ဆောင်နေချိန်မှာပင် ဂါဇာ၌ အစ္စရေး၏ လူအများအပြား သေဆုံးစေခဲ့သည့် တိုက်ခိုက်မှုများအပေါ် မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။

၂၀၀၂ ခုနှစ်က ပါလက်စတိုင်းတို့၏ ဒုတိယအကြိမ်မြောက် တော်လှန်ရေးအတွင်း ဖာတာ (Fatah) အဖွဲ့၏ မဟာမိတ်ဖြစ်သည့် တန်ဇင်မ် (Tanzim) လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့သည် တစ်ဖက်သတ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ကြေညာရန် စီစဉ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။

ထို့နောက် အစ္စရေးက အလေးချိန် ၁ တန် ရှိသည့် ဗုံးတစ်လုံးဖြင့် ဂါဇာစီးတီးမြို့ရှိ ဟားမာ့စ်ခေါင်းဆောင်၏ နေအိမ်ကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်ဟု ဆယ်လ်ဟာနီက ပြောကြားခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် ဂါဇာစစ်ပွဲ ၁၀ လကျော် ကာလထဲသို့ ဝင်ရောက်လာချိန်တွင် အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဂါဇာတွင် ပါလက်စတိုင်း ၄၀,၀၀၀ နီးပါး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း တရားဝင် ထုတ်ပြန်ချက်များထဲ၌ ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း အမှန်တကယ်သေဆုံးသူ အရေအတွက်သည် ပိုမိုများပြားဖွယ်ရှိနေသည်။

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟု (Benjamin Netanyahu) အနေဖြင့် စစ်ပွဲကို ရပ်တန့်လိုက်မည်ဆို ပါက ပြည်တွင်း အတိုက်အခံများ၏ ဆန့်ကျင်မှု၊ အကျင့်ပျက်ခြစားမှု စွဲချက်များနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်သဖြင့် ထိုအခြေအနေမျိုးကို နေတန်ယာဟုက လိုလားမည် မဟုတ်ပေ။

မေလအတွင်းက နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ တရားရုံး၏ ရှေ့နေချုပ်သည် ဂါဇာတွင် ကျူးလွန်ခဲ့သည့် စစ်ရာဇဝတ်မှုများအတွက် နေတန်ယာဟုကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ရန် လျှောက်ထားခဲ့သည်။

လက်ရှိအနေအထားကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရမည်ဆိုပါက မကြာမီ အချိန်အတောအတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိရန် လမ်းစ မမြင်သေးဘဲ အစ္စရေးသည် ၎င်း၏ ရန်သူများကို ဆက်လက် တိုက်ခိုက်နိုင်ရန် ရန်စမှုများပြုလုပ်လိမ့်မည်ဟု ဖာနန်ဒက်ဇ်က ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

အစ္စရေး၀န်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုကို တွေ့ရစဉ်

ဇူလိုင်လ ၃၀ ရက်က အစ္စရေးသည် လက်ဘနွန်နိုင်ငံ၊ ဘေရွတ်မြို့တော်ရှိ လူနေအဆောက်အအုံတစ်ခုကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် အမျိုးသမီးတစ်ဦး သေဆုံးကာ ကလေးနှစ်ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး လူပေါင်း ၇၄ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့ သည်ဟု လက်ဘနွန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေးကမူ ၎င်းတို့သိမ်းပိုက်ထားသည့် ဆီးရီးယား၏ ဂိုလမ်ကုန်းမြင့် ( Golan Heights) တွင် ကလေး ၁၂ ဦး သေဆုံးခဲ့သည့် ဒုံးကျည်တိုက်ခိုက်မှုကို ကြိုးကိုင်သည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတပ်မှူးကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

တိုက်ခိုက်မှုများနှင့်ပတ်သက်ပြီး တာဝန်ခံ ထွက်ဆိုလေ့ရှိသည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့ကမူ ဂိုလမ်ကုန်းမြင့်တွင် ဖြစ်ပွား ခဲ့သည့် တိုက်ခိုက်မှုကို ၎င်းတို့လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့သော်လည်း အစ္စရေးကမူ ထိုတိုက်ခိုက်မှုကို အကြောင်းပြပြီး ဘေရွတ်မြို့တော်ကို ဗုံးကြဲခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုအချိန်အတောအတွင်း အီရန်၏ နယ်နိမိတ်ပေါ်တွင် ဟာနီယာ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရမှုသည် အီရန်အတွက် အစ္စရေးကို တုန့်ပြန်ရုံမှလွဲပြီး မည်သည့်ရွေးချယ်ခွင့်မျှ မရှိတော့သည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။

အယ်လ်ဂျာဇီး ယား သတင်းဌာန၏ ဆောင်းပါးရှင် ဘီလန် ဖာနန်ဒက်ဇ်ကို တွေ့ရစဉ်

ဧပြီလအတွင်းကလည်း အစ္စရေးက ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၊ ဒမတ်စကတ် (Damascus) မြို့တော်ရှိ အီရန်ကောင်စစ်ဝန် ရုံးကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးနောက် အီရန်က အစ္စရေးကို ရာနှင့်ချီသည့် ဒရုန်းများ၊ ဒုံးကျည်များဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ယခုတစ်ကြိမ်တွင် အီရန်သည် အရင်ကထက်ပိုပြီး အင်အားသုံး တုန့်ပြန်ဖွယ်ရှိနေသည်။ 

တီဟီရန်တွင် ဟာနီယာ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရမှုသည် အစ္စရေးအတွက် မီးနှင့်ကစားနေသည့် အခြေအနေမျိုး ဖြစ်နေသည်ဟု ဖာနန်ဒက်ဇ်က ရေးသားခဲ့သည်။

အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး အလားအလာကို လမ်းလွဲစေရန်နှင့် ဂါဇာတွင် တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နိုင် ရန်အတွက် အစ္စရေးသည် အဆုံးအထိ ဆက်လက် တိုက်ခိုက်ဖွယ်ရှိသည်ဟုလည်း ဖာနန်ဒက်ဇ်က ပြောကြားခဲ့ သည်။

Source: အယ်လ်ဂျာဇီးယား