CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၄

အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်မှုညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ(NSPNC) မှ စီစဉ်သည့် Peace Talk 2025 (ငြိမ်းချမ်းရေး စကားဝိုင်း-၂၀၂၅)ကို နေပြည်တော်မှာ မတ်လ ၂၄-၂၆ ရက်ထိ ကျင်းပနေသည်။

အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲကို ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူ ထောင်ရေးကောင်စီ(RCSS)ကို ဖိတ်ကြားသော်လည်း ကိုယ်စားလှယ်စေလွှတ်ခြင်း မရှိခဲ့ကြောင်း နီးစပ်သူများထံမှ သိရသည်။

RCSS သည် တစ်နိုင်ငံလုံးပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ်(NCA) လက်မှတ်ထိုး ထားသည့် ရှမ်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

အလားတူ RCSS ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးယွက်စစ်သည် NCA ထိုးထားသည် လက်နက်ကိုင် ၁၀ ဖွဲ့အနက် ၇ ဖွဲ့ဖြစ် ဖွဲ့စည်းထားသော 7 EAOs Alliance ၏ အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် တာဝန်ယူထားသည်။

သို့သော် Peace Talk 2025 ဆွေးနွေးပွဲကို 7 EAOs Alliance မှ ၆ ဖွဲ့တက်ရောက်နေကြောင်း သိရသည်။

Peace Talk 2025 ဆွေးနွေးပွဲတွင် “နိုင်ငံရေးနှင့်လုံခြုံရေး”၊ “စီးပွါးရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး” ဆိုသော ခေါင်းစဉ် ၂ ခုကို အဓိက ဆွေးနွေးကြမည် ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၄

အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်မှုညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ(NSPNC)က ဦးဆောင်၍ နေပြည်တော်မှာ Peace Talk 2025 (ငြိမ်းချမ်းရေးစကားဝိုင်း-၂၀၂၅)ကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၄ ရက်မှ ၂၆ ရက်ထိ ကျင်းပလျက်ရှိသည်။

အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲသို့ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး အကျိုးဆောင်များ၊ နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များ၊ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်းများ၊ လက်နက်ကိုင်များ၊ သတင်းမီဒီယာများ စသဖြင့် လူပုဂ္ဂိုလ် ၁၀၀ ကျော်ဖြင့် ဆွေးနွေး လျက်ရှိသည်။

မတ်လ ၂၄ ရက်က စတင်ခဲ့သော ပထမနေ့တွင် NSPNC ဥက္ကဋ္ဌ ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီးရာပြည့်က အဖွင့်အမှာစကား ပြောပြီး UPWC ဒုဥက္ကဋ္ဌနှင့် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး(ငြိမ်း) ဦးသိန်းဇော်က နှုတ်ခွန်းဆက် စကားပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊  NSPNC အတွင်းရေးမှူး ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီးမင်းနိုင်က ငြိမ်းချမ်းရေးစကားဝိုင်း-၂၀၂၅ ကျင်းပရခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်နှင့် အစီအစဉ်များကို ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည်။

Peace Talk 2025 ဆွေးနွေးနေကြစဉ်

ထို့နောက် မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ဒေါ်လဲ့လဲ့သိန်းက “ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ကြိုးပမ်းရာတွင် စီးပွားရေးဖွံ့ ဖြိုးတိုးတက်မှု၏ အရေးပါသည့်ကဏ္ဍ”ဆိုသော ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဆွေးနွေးမည် ဖြစ်သည်။

မတ်လ ၂၆ ရက်နေ့ ဒုတိယနေ့မှာတော့ “ပဋိပက္ခလျှော့ချရေး ကာလအတွင်း စီးပွားရေးကြံ့ကြံ့ခံမှုကို ကြိုးပမ်းရာ တွင် ဆက်စပ်သည့် ကဏ္ဍများကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်း” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဒေါက်တာဇော်ဦးက လည်းကောင်း၊  “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကို ပုံဖော်ခြင်း” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဒေါက်တာညိုညိုသင်းကလည်းကောင်း ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အလားတူ တတိယနေ့တွင် “ရွေးကောက်ပွဲ၊ လုံခြုံရေး၊ တည်ငြိမ်ရေးနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး မြင့်စိုး(ငြိမ်း)က လည်းကောင်း၊ ဦးကိုကိုကြီးက လည်းကောင်း ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ဆွေးနွေးပွဲ တက်ရောက်နေသော ကိုယ်စားလှယ်များက ပြောသည်။

အဆိုပါ ၃ ရက်တာ ကျင်းပမည့် ဆွေးနွေးမှုများကို စကားဝိုင်းအလိုက်နှင့် စကားဝိုင်းအလိုက် တစ်ဦးစီးတို့ဖြင့် လည်း ဆွေးနွေးကြမည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ် ၂၄

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများကြား အချင်းချင်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် နိုင်ငံခြားက တိုက်တွန်းမှုများသည် အလုပ်မဖြစ်နိုင်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသန်းစိုးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာပြည်၏ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဖက်ဒရယ်စနစ် လုပ်ငန်းစဥ်များအား ပံ့ပိုးကူညီရန်နှင့် တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်းများအကြား နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုများ လုပ်နိုင်ရန်လည်း အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများက ပံ့ပိုးရန် လိုအပ် ကြောင်း Forum of Federations ၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးဝင်းမင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ထိုင်းလွှတ်‌တော်တွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၂- ၂၃ ရက်များက ပြုလုပ်သည့် မြန်မာ့အရေး ဒုတိယနေ့ ဆွေးနွေးပွဲ၌ ပါဝင်ဆွေးနွေးချိန် ၎င်းက ထိုကဲ့သို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်ရန် နိုင်ငံခြားတိုက်တွန်းမှုများအား ကြိုဆိုရမည် ဖြစ်သော်လည်း လက်တွေ့တွင် အလုပ်မဖြစ်နိုင်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသန်းစိုးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကျနော့်အမြင် ပြောရလို့ရှိရင်တော့ အဲလိုကိစ္စတွေကို ကျနော်တို့ ကြိုဆိုရမှာပါ၊ ဒါပေမယ့် အလုပ်ဖြစ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး၊ အလုပ်ဖြစ်မယ်လို့ ကျနော်က မယူဆပါဘူး၊ မယုံကြည်ပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျနော်တို့ ပြည်တွင်းမှာ အတူတူရပ်တည်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်း အချင်းချင်းတောင် ပြောလို့မရတာ နိုင်ငံခြားက အဲဒါတွေလုပ် ဖို့ တိုက်တွန်းတယ်ဆိုတဲ့ကိစ္စက လက်တွေ့မှာ ဘာမှဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော်ကတော့ သုံးသပ်ပါတယ်၊ အခု ဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခလေးတွေကတော့ အခြေခံကျကျ ဖြေရှင်းချင်တယ် ဆိုလို့ရှိရင် စစ်ကောင်စီ ပြုတ်ကျသွား ပြီးတဲ့နောက်မှာ အခြေခံကျကျ ဖြေရှင်းလို့ရမှာပါ၊ အဲဒီမတိုင်ခင်တော့ ရှိနေဦးမှာပါပဲ။ သို့သော်ငြားလည်း အဲဒီကိစ္စ က လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခအထိတော့ ဒီနေ့ဖြစ်လာတာ မတွေ့သေးပါဘူး၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သူတို့ ဗဟိုကော်မတီအဆင့် အချင်းချင်းကတော့ အပြန်အလှန် နားလည်မှုတွေ ရှိနေကြသေးလို့ပါပဲ၊ ဖြစ်နိုင်ရင် ဗဟိုကော်မတီတွေ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ လမ်းညွှန်ချက်လောက် ပေးရုံမဟုတ်ဘဲနဲ့ နယ်မြေတွင်းမှာ ဆင်းပြီးတော့ ပညာပေးတာ၊ ဆွေးနွေးတာတွေ လက်တွေ့လုပ်နိုင်ရင်တော့ တစ်စုံတစ်ရာ သက်သာပါလိမ့်မယ်၊ ဒါပေမယ့် လုံးဝ ကင်းရှင်းသွားမယ်လို့တော့ မထင်ပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

KIA – PDF ကို တွေ့ရစဉ်

၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ၏ နယ်မြေ စိုးမိုးမှုများ ကျယ်ပြန့်လာသည်နှင့်အမျှ အငြင်းပွားမှု ပြဿနာများမှာလည်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း ထောက်ပြမှု များရှိနေသည်။

အကျိုးစီးပွားများ မတူသည့်အတွက် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများအကြား ပဋိပက္ခများ ရှေ့လျှောက်တွင်လည်း ရှိနေနိုင်ကြောင်း တရုတ်-မြန်မာအရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မှန်ပါတယ် ပဋိပက္ခတွေ များတယ်ဆိုတာ အဲဒီပဋိပက္ခတွေက ရှေ့လျှောက်လည်း ရှိနိုင်တယ်၊ ဘာဖြစ်လို့ လဲဆိုတော့ အကျိုးစီးပွားတွေ မတူလို့ တိုင်းရင်းသားဒေသ အချင်းချင်းမှာလည်း ရှိနိုင်တယ်၊ ပြည်မက ဟိုနင်း (အင်အားစု) တွေလည်း ရှိနိုင်တယ်၊ ကျမတို့ သတိထားရမှာက ဒီစစ်အာဏာရှင်စနစ် ဒီလောက် သက်ဆိုးရှည်နေ တာဟာ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေကြားမှာ အဲလိုကွဲနေလို့၊ အဲလို ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်နေလို့ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ကျမတို့ သိဖို့လိုတယ်၊ ဒါကိုလည်း စစ်အုပ်စုက အသုံးချနေပုံရတယ်၊ ဒါပေမယ့် အခုတခြားဟာမကြည့်နဲ့ သူတို့ လူမျိုးချင်းချင်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တစ်ဒေသနဲ့ တစ်ဒေသပဲဖြစ်ဖြစ် ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့အခါမှာ တတ်နိုင်သမျှ လက်နက်နဲ့ မဖြေရှင်းဘူး၊ စေ့စပ်ဆွေးနွေး အဖြေရှာမယ်ဆိုတဲ့ အဖြေတစ်ခုကို ရထားကြတယ်၊ အဲလို သဘောတူညီမှု ရထား တာဟာ တော်လှန်ရေးကို ‌ရှေ့တစ်ဆင့်တက်တာပဲ၊ အဲနည်းတွေနဲ့သာ ကျမတို့က ကိုယ့်တော်လှန်ရေးကို ကိုယ် အောင်အောင် လုပ်နိုင်မှာဗျ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် KIA နှင့် TNLA ကြားလည်းကောင်း၊ KIA နှင့် MNDAA ကြားလည်းကောင်း၊ TNLA နှင့် SSPP ကြားလည်းကောင်း၊ RCSS နှင့် SSPP ကြားလည်းကောင်း၊ PNO နှင့် PNLO ကြားလည်းကောင်း နယ်မြေ အငြင်းပွား၍ ပွတ်တိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားနေသည်။

အလားတူ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကရင်ပြည်နယ်အတွင်းတွင် NMSP နှင့် KNU ကြားလည်းကောင်း၊ KNU နှင့် KTLA ကြားလည်းကောင်း နယ်မြေအငြင်းပွားမှုများ ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၄ ရက်

ပြန်လည်ထူထောင်ရန် ခက်ခဲနေသည့် ရခိုင်ပြည်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်များကို ရခိုင်များ အနေဖြင့် လက်ခံနိုင်အား မရှိကြောင်း စည်းလုံးညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ မဟာမိတ် (UNA) မှ ဦးမျိုးကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် အာရက္ခတပ်တော်(AA)၏ တော်လှန်ရေးမှာ အဆုံးသတ် မဖြစ်သေးကြောင်း၊ နယ်မြေအလုံးစုံ ထိန်းချုပ်နိုင်သည့်တိုင် လုပ်ဆောင်ရမည့် လုပ်ငန်းစဉ်များမှာ အခက်အခဲ ရှိနေဦးမည့် အခြေအနေ၌ မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်များ ပြန်ပို့ကာ တာဝန်ခံခိုင်းခြင်းက လွယ်လွယ်မဖြစ်နိုင်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဦးမျိုးကျော်က “အာရက္ခတပ်တော် အနေနဲ့လည်း သူကိုယ်တိုင်က ဒီတော်လှန်ရေးတစ်ခုက အခုချိန်ထိ အဆုံး သတ်လို့ မရနိုင် သေးဘူးပေါ့လေ။ အဆုံးသတ်ဖို့အတွက် သူ့မှာလည်း ရခိုင်ပြည်ထဲမှာ လုပ်စရာအလုပ်တွေ၊ သိမ်းဖို့ဆိုလည်း ကျောက်ဖြူ၊ စစ်တွေ၊ မာန်အောင် ကျန်နေတယ်။ အကယ်၍ သိမ်းလို့ အကုန်လုံး ရပြီးပြီ၊ သူ့ရဲ့  တော်လှန်ရေးက သူ့နယ်မြေတွေ အကုန်လုံးကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီဆိုရင်တောင်မှ ဒီနေရာတွေမှာ တည်တည် ငြိမ်ငြိမ် ဖြစ်ဖို့ရယ်၊ အုပ်ချုပ်ရေး ယန္တရားတွေကို စနစ်တကျ တည်ဆောက်ရမှာတို့၊ ပြည်သူတွေရဲ့ စားဝတ်နေရေး အဆင်ပြေဖို့၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေးကအစ လုပ်စရာလုပ်ငန်းတွေက အများကြီး အခက်အခဲ ရှိဦးမယ်။ ဒီဟာတွေ အတွက် နိုင်ငံတကာက ဝင်ပါပြီး ကူညီရင်တစ်မျိုးပေါ့။ နောက်တစ်ခုက ရခိုင်အနေနဲ့ အချုပ်အခြာကို ရတယ်ဆို ရင်တောင်မှ ဘယ်သူတွေက သူ့ကို ထောက်ခံမလဲ၊ ဘယ်နိုင်ငံတွေက အထောက်အပံ့ ပေးမလဲဆိုတဲ့ ဟာမျိုးတွေ က အများကြီး လိုသေးတယ်လေ။ အဲဒီလိုမဟုတ်ဘဲနဲ့ ဒီဒုက္ခသည်တွေကို တစ်ခါနေပြီး ပြန်လည် ထူထောင်ဖို့ တောင် ခက်ခဲနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်ကို ဒီဟာတွေ ဒုက္ခသည်ကိုပါ ထားပြီးတော့ ပို့ပြီးတော့ တာဝန်ခံခိုင်းတယ်ဆိုတာ လွယ်လွယ်နဲ့တော့ ဖြစ်မယ်လို့ မထင်ပါဘူး။ ရခိုင်တွေအနေနဲ့လည်း လက်ခံနိုင်အား ရှိလိမ့်မယ်လို့တော့ မယုံ ကြည်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

 မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်နဲ့ ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရှိ ကော့ဘဇား ဒုက္ခသည်စခန်းသို့ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဂူတာရက်စ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရအဖွဲ့ အကြီးအကဲနှင့်အတူ သွားရောက်ကြည့်ရှုခဲ့သည်။

ထိုခရီးစဉ်အတွင်း မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များကို လာမည့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်အတွင်း ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ ပြန်လည်ပို့ဆောင် သွားမည်ဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရအဖွဲ့ အကြီးအကဲ မိုဟာမက်ယူနွတ်က ကတိပြု ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ၎င်းတို့ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေးအတွက် AA နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန် လိုအပ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဂူတာရက်စ်က မတ်လ ၁၅ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေးအကြံပေး တိုဟစ်ဟူစိန်ကမူ မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်များ ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာ နေရပ် ပြန်နိုင်ရေး မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရနှင့် ဒေသအာဏာပိုင်များအပေါ် အများကြီး သက်ဆိုင်ကြောင်း ပြောဆိုထား သည်။

မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေးအတွက် သက်ဆိုင်ရာ အစုအဖွဲ့ဝင်များ အနေဖြင့် ဦးစွာဆွေးနွေး ညှိနှိုင်း၍ သဘောတူညီချက်ရှိရန် လိုအပ်ကြောင်း ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပါဝင်လုပ်ကိုင်နေသူ ဦးခွန်းဆိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်နဲ့ ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူတို့နဲ့ နစကနဲ့ သဘောတူညီချက်ရှိဦးတော့ AA နဲ့ သဘောတူညီချက် မရှိဘူးဆိုရင် တော့ မလုပ်နိုင်တာ သေချာတာပေါ့။ AA နဲ့ လုပ်နိုင်ဖို့ကိစ္စပဲဖြစ်ဖြစ်၊ နစကနဲ့ လုပ်နိုင်ဖို့ကိစ္စပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့မှာ သဘောတူညီချက် တစ်စုံတစ်ရာတော့ ရှိရမှာပေါ့။ ကျနော် ထင်တာကတော့ လူ့အခွင့်ရေးနဲ့ပတ်သက်တယ်၊ လူသားချင်းစာနာမှုနဲ့ ပတ်သက်တယ်ဆိုရင်တော့ ဒါကို AA လည်း ငြင်းပယ်နိုင်မယ်လို့ မထင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် သူတို့ ရဲ့ စိုးရိမ်ချက်ကတော့ နိုင်ငံရေးကိစ္စ ဖြစ်တယ်။ ဒီလိုနိုင်ငံရေးကိစ္စမှာကတော့ အနည်းဆုံးသူတို့ ၃ ဖက် ၃ တံ AA ရယ်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရယ် နောက်ပြီး နစကရယ် ရိုဟင်ဂျာတွေ ကိုယ်တိုင်ရယ် ဒါတွေကို သူတို့ဆွေးနွေး ပြီးတော့မှ သဘောတူညီချက်ရှိဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။ တကယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ နစကပဲဆိုရင်လည်း မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဘယ်နည်း နဲ့မဆို သက်ဆိုင်ရာ အစုအဖွဲ့ဝင်တွေ၊ state holder တွေ အားလုံးပါဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ဖြစ်ပွားသည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာကာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို ရောက်ရှိနေသော မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်ဦးရေမှာ သိန်းဂဏန်းခန့်သာရှိသည်ဟု မြန်မာအစိုးရဘက်က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

သို့သော် ကုလဘက်ကတော့ ၁ ဒသမ ၂ သန်း ခန့်ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၃ 

နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့တွင် ကျင်းပမည့် BIMSTEC အစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်မည်ဖြစ်ကြောင်း Thai PBS မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

BIMSTEC အစည်းအဝေးကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၃ ရက်မှ ၄ ရက်အထိ ထိုင်းနိုင်ငံက အိမ်ရှင်အဖြစ် ကျင်းပမည်ဖြစ်ပြီး ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်က သဘာပတီအဖြစ် တာဝန်ယူမည်ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ အစည်းအဝေးသို့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများဖြစ်သည့် အိန္ဒိယ၊ သီရိလင်္ကာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဘူတန်၊ မြန်မာ၊ နီပေါ၊ ထိုင်း စသည့် နိုင်ငံများမှ ခေါင်းဆောင် တက်ရောက်ကြမည်ဖြစ်သည်။

BIMSTEC ကို ဘန်ကောက်တွင် ၁၉၉၇ ခုနှစ်က စတင် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

 ၂၀၁၄ ခုနှစ်က BIMSTEC အစည်းအဝေးကို သမ္မတဦးသိန်းစိန် တက်ရောက်ခဲ့စဉ်

BIMSTEC ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ရခြင်းမှာ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသော နိုင်ငံများကြားတွင် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု နက်ရှိုင်းစေရန်အတွက် ရည်ရွယ်၍ ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့နောက် တောင်အာရှနှင့် အရှေ့တောင်အာရှကြား ပေါင်းကူးတံတားအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပြီး ဒေသတွင်းရှိ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဆက်ဆံမှုများကို မြှင့်တင်ပေးလျက်ရှိသည်။

CNI News
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၁

ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA)နှင့် တရုတ်ကိုယ်စားလှယ်တို့ မတ်လ ၂၂ ရက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ကူမင်းမြို့ မှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်ကြောင်း နီးစပ်သူများထံမှ သိရသည်။

အလားတူ မတ်လ ၂၂ ရက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ကူမင်းမြို့၊ ဟိုင်ဂင်ဟိုတယ်မှာ မြန်မာ့တပ်မတော်မှ ကိုယ်စားလှယ် နှင့် မြန်မာ အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်(MNDAA)တို့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်ကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသည်။

တရုတ်ကိုယ်စားလှယ်နှင့် KIA တို့သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလကလည်း တရုတ်နိုင်ငံမှာ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြ သေးပြီး နယ်စပ်ဒေသ တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် တိုက်ပွဲများရပ်တန့်ရေးကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

အလားတူ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်နေ့က တစ်ကြိမ်၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁ ရက်မှ ၃ ရက်အထိ တစ်ကြိမ် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် MNDAA တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေး၍ နှစ်ဖက်အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

တရုတ်ကိုယ်စားလှယ်နဲ့ KIA ဥက္ကဋ္ဌကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် နှစ်ဖက် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပျက်ပြယ်သွားပြီးနောက် တိုက်ပွဲများ ပြန်လည်ဖြစ်ပွား၍ MNDAA က လားရှိုးမြို့နှင့် လားရှိုးအခြေစိုက် အရှေ့မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်(ရမခ)ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၆-၁၇ ရက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ဟိုင်ဂင်ဟိုတယ်မှာ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် MNDAA  တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေး၍ ဇန်နဝါရီ ၁၈ ရက်မှ စတင်ကာ နှစ်ဖက် ယာယီ အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်း သဘောတူညီခဲ့ သလို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ နောက်ဆုံးထားပြီး လားရှိုးမြို့ကနေ MNDAA တပ်ဖွဲ့များ ဆုတ်ခွာရန် သဘောတူညီခဲ့ကြ သည်။

MNDAA တပ်ဖွဲ့များသည် လားရှိုးမြို့ကနေ မေလ ၃၀ ရက် မတိုင်မီ တဖြေးဖြေးချင်း အသုတ်လိုက် ဆုတ်မည်ဟု နီးစပ်သူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် လားရှိုးမြို့၌ MNDAA တပ်ဖွဲ့က မြို့စောင့်တပ်အဖြစ် အင်အား ၈၀၀ ကျော်ဖြင့် တပ်စွဲထားသလို တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအတွက် ရဲတပ်ဖွဲ့အင်အား ၃၀၀ ဝန်းကျင်၊ အရံတပ်သား ၂၀၀ ကျော်ဖြင့် ဆောင်ရွက်နေ ကြောင်း ဒေသတွင်း သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ် ၂၁

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေသော လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနှင့် နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများ အခြေအနေကို ဖြေရှင်းရာမှာ ကိုယ့်ဘာသာ စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ရမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်ပအကူအညီသည် အရံသဘောသာဖြစ်ကြောင်း တရုတ်-မြန်မာ အ‌ရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အာဆီယံအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပိုမိုဆိုးရွားလာသည့် အကျပ်အတည်းအား ဦးဆောင်၍ ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်း နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်း တစ်ရပ်ရှိနေကြောင်း၊ တိကျပြတ်သားသည့် အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုများအား အရေးတကြီး လိုအပ်လျက်ရှိကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၉ ရက်၌ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ကိုယ့်နိုင်ငံရေး အခြေအနေများနှင့် တော်လှန်ရေး အခြေအနေအား ကိုယ့်ဘာသာ ဆုံးဖြတ်ရမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်ပ အကူအညီသည် အရံသဘောသာ ဖြစ်သောကြောင့် အဆုံးအဖြတ် မပေးနိုင်ကြောင်း တရုတ်-မြန်မာအ‌ရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ် တိန့်ရှီးကျွင်းနဲ့ နစကဥက္ကဋ္ဌကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကျမ ကြည့်တာတော့လေ ကျမတို့နိုင်ငံရဲ့ တော်လှန်ရေးကို ကျမတို့ ပြည်သူကိုပဲ အားကိုးရမယ်ဗျ၊ အာဆီယံတို့ ဘာတို့ ညာတို့ကို အားကိုးတယ်ဆိုတာ အရံသဘောပဲ ဖြစ်နိုင်တယ်နော်၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အာဆီယံက ၁၀ နိုင်ငံလုံး သဘောတူမှ ဆုံးဖြတ်နိုင်တာ ဖြစ်တာကိုး၊ သူတို့နိုင်ငံတွေမှာလည်း သူတို့နိုင်ငံတွေအရ ပြဿနာတွေက တပုံကြီးလေ၊ အဲတော့ သူများနိုင်ငံရေးမှာ ဝင်မပါဘူးဆိုတာ သူတို့နိုင်ငံအတွက်လည်း အရေးကြီး တာကိုး၊ ကိုယ့်နိုင်ငံရေး အခြေအနေတွေ၊ ကိုယ့်တော်လှန်‌ရေး အခြေအနေကို ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဝေဖန်ဆန်းစစ်ပြီး တော့ ရှေ့ဘယ်လို လုပ်ကြမယ်၊ ရှေ့ဘာလုပ်မယ် ညာလုပ်မယ်ဆိုတာ ကိုယ့်ဟာကိုယ် စဥ်းစားဆုံးဖြတ်ဖို့ပဲ၊ ပြည်ပ အကူအညီဆိုတာ အရံသဘောပဲဗျ၊ ဘယ်တော့မှ အဆုံးအဖြတ် မပေးဘူး၊ အဆုံးအဖြတ်ပေးမှာ ကိုယ့်ပြည်တွင်း အင်အားပဲ၊ ပြည်တွင်းက တော်လှန်‌ရေး အင်အားစုကပဲ အဆုံးအဖြတ်ပေးမှာ” ဟု ပြောသည်။ 

ပြည်ပနိုင်ငံများ၏ အကူအညီသည် အရံသဘောသာဖြစ်သည်ဟု ပြောသော်လည်း မြန်မာ့ပြည်တွင်းရေးအပေါ် တရုတ်၏ ပါဝင်မှုသည် ထဲထဲဝင်ဝင်ရှိနေကြောင်း ထောက်ပြမှုများရှိနေသည်။

တရုတ်၏ ကြားဝင်စေ့စပ်မှုဖြင့် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့(MNDAA) တို့အကြား ယာယီအပစ် အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီခဲ့ကြသလို ပလောင်ပြည်နယ် လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး(PSLF/TNLA)နှင့် မြန်မာ့ တပ်မတော်တို့ကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများလည်း ရှိခဲ့သည်။

ထို့အတူ တရုတ်၏ ကြားဝင်စေ့စပ်မှုဖြင့် AA နှင့် နစကကြား တရုတ်နိုင်ငံတွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးသွားရန် ရှိကြောင်းလည်း နီးစပ်သူများထံမှ သိရသည်။

ထို့ပြင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ရေး တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်မည် ဖြစ်ကြောင်း နစက-က သတင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သလို ရုရှားနှင့် ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတို့ကလည်း ရွေးကောက်ပွဲအား ထောက်ခံပြီး ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ် ကာ စောင့်ကြည့်လေ့လာရန် ရှိကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

အာဆီယံကိုယ်စားလှယ်များကို တွေ့ရစဉ်

အာဆီယံအဖွဲ့ထဲတွင် တရုတ်လိုသားသည့် အင်အားစုများနှင့် အမေရိကန် ကျောထောက်နောက်ခံ ပြုထားသည့် အင်အားစုများဆိုပြီး ရှိသောကြောင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များ ပြတ်ပြတ်သားသားမရှိကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာ သုံးသပ် သူ ဦးသန်းစိုးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အာဆီယံအဖွဲ့ထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ အင်အားစုတွေ အနေနဲ့က တစ်ခုက တရုတ်လိုလားတဲ့ အင်အားစုတွေ လည်း ရှိတယ်၊ နောက်တစ်ခုက အမေရိကန် ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားတဲ့ အင်အားစုတွေလည်း ရှိတဲ့အခါ ကျတော့ အာဆီယံရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေက ဘယ်တော့မှ ပြတ်ပြတ်သားသား မရှိပါဘူး၊ အဲဒီ အတောအတွင်းမှာ အာဆီယံအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဆုံးဖြတ်ချက် ၅ ရပ် ချမှတ်ထားတာ စစ်ကောင်စီကလည်း မလိုက်နာပါဘူး၊ သို့သော် အဲဒီလို မလိုက်နာမှုအပေါ်မှာ အရေးယူဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကတော့ သူ့မှာ အရေးယူ မယ့် ယန္တရားလည်း မရှိဘူး၊ အဲလို ဆုံးဖြတ်ချက်လည်း မချနိုင်ဘူး၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တချို့က တရုတ် ထောက်ခံထားတဲ့ စစ်ကောင်စီကို အ‌ရေးယူ ဆောင်ရွက်ဖို့ဆိုတဲ့ကိစ္စက အာဆီယံအတွင်းမှာ သဘောထား မညီ ညွတ်ကြပါဘူး၊ အဲတော့ စစ်ကောင်စီအနေနဲ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို မနာခံလည်း ဘာမှမဖြစ်ဘူးဆိုတဲ့ အနေအထားအောက်မှာ ရောက်နေတာပါ၊ အာဆီယံ ကျ‌နော်တို့ အဓိက အားကိုးပြီးတော့ ဗမာပြည်ရဲ့ ပြဿနာ ဖြေရှင်းဖို့ဆိုတာ လက်တွေ့အားဖြင့်တော့ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အနေအထားကို အခု ၄ နှစ်ကျော်တဲ့အထိ တွေ့နေရတာ ဖြစ်ပါတယ်လို့ သုံးသပ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။ 

ယခုအချိန်အခါသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပြည်သူတစ်ဦးချင်းစီတိုင်း၏ တရားမျှတမှု၊ ငြိမ်းချမ်းမှုနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာတို့အား ပြန်လည်ဖော်ဆောင်‌ပေးနိုင်မည့် ဆောင်ရွက်ချက်များအား ပြတ်ပြတ်သားသား ဆောင်ရွက်ရမည့် အချိန်ဖြစ် ကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG)က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများအား ပြည်တွင်းရှိ တော်လှန်ရေး အင်အားစုများကသာ အဆုံးအဖြတ် ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သော် လည်း တော်လှန်‌ရေး အင်အားစုများကြား အကျိုးစီးပွားများ မတူကြသောကြောင့် ပဋိပက္ခများလည်း ရှိနေ ကြောင်း စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များက ထောက်ပြသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၁

အကြမ်းဖက် အဖွဲ့ဖြစ်သည့် ARSA ခေါင်းဆောင် အာတာအူလာ အပါအဝင် ၁၀ ဦးကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက ဖမ်းဆီးလိုက်ခြင်းသည် စနစ်တကျ ပြင်ဆင်ထားသည့်ပုံစံမှာ ရှိနေသည်ဟု စည်းလုံးညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများမဟာမိတ် (UNA) မှ ဦးမျိုးကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ARSA ခေါင်းဆောင် အပါအဝင် ဖမ်းဆီးခံရသူများသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲ တရားမဝင် ဝင်ရောက်မှု၊ အကြမ်းဖက် လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်မှုဖြင့် မတ်လ ၁၇ ရက်က ဖမ်းဆီးခံရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အခြေစိုက် သတင်းဌာနများ၏ ဖော်ပြချက်များအရ သိရသည်။

ASRA တို့ လှုပ်ရှားနေသည်မှာ ၁၀ နှစ်နီးပါးရှိပြီးဖြစ်သော်လည်း ယခုအခါမှ ဖမ်းဆီးခြင်းမှာ မေးခွန်းထုတ်စရာ ရှိကြောင်း၊ ထို့ပြင် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ရောက်ရှိပြီးနောက် ဖမ်းဆီးခံရခြင်းဖြစ်သည့် အတွက် သာမန်သက်ဆိုင်မှု မဖြစ်နိုင်ကြောင်း စည်းလုံးညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ မဟာမိတ် (UNA) မှ ဦးမျိုးကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုမှ အဖမ်းခံရတယ်ဆိုတာ ဒီရက်ပိုင်းမှာ ဒါတွေက ရိုးရိုးသက်ဆိုင်မှုတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူးပေါ့။ ပထမ အနေနဲ့က ရှိတ်ဟာစီနာအစိုးရ ထွက်ပြေးရတယ်။ အဲဒီနေရာမှာ အနောက်က ထောက်ခံတဲ့ ယူနွတ် နိုဘယ်ဆုရှင် တက်လာတယ် အဲဒါလည်း တချက် ပါပါလိမ့်မယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ကမှ UN အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးလည်း အဲဒီ ဒေသကို ရောက်လာပြီးတော့ ဒီမှာ ရောက်နေတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေဟာ မူလနယ်မြေတွေကို ပြန်ပြီး အခြေချပြန်ဖို့ ဆန္ဒဖော်ထုတ်တာတွေ တွေ့တယ်။ ဒီဟာတွေလည်း စနစ်တကျ ပြင်ဆင်ထားတဲ့ ပုံစံမှာရှိတယ် သူတို့သတင်းတွေ မှာ ကြည့်ရင်။ UN အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ကိုယ်တိုင်ကလည်း AA နဲ့ ဆွေးနွေးရလိမ့်မယ်၊ စကား‌ပြောရလိမ့် မယ် ပုံစံမျိုးတွေ ပြောလာတယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA ကို အသိအမှတ် ပြုသွားတဲ့ လက္ခဏာလို့ နားလည်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒါတွေအကုန်လုံးဟာ တိုက်ဆိုင်မှုလား စနစ်တကျ ပြင်ဆင်ထားတာလားဆိုတဲ့ ဟာ ကတော့ လုပ်တဲ့လူတွေ ပိုသိမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ်နဲ့ ယူနွတ်ကို တွေ့ရစဉ်

ARSA ခေါင်းဆောင်သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကုတုပါလောင် ဒုက္ခသည်စခန်းမှ အထင်ကရ မွတ်ဆလင် ခေါင်းဆောင် မိုဟစ်အူလာကို သတ်ဖြတ်ရန် အမိန့်ပေးခြင်းနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရ အရာရှိတစ်ဦးကို သတ်ဖြတ် ရာမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း သံသယရှိသူဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သတင်းများ၌ ဖော်ပြထားသည်။

၎င်းတို့ကိုတော့ မတ်လ ၁၈ ရက်နေ့မှာ ရုံးထုတ်ခဲ့သည့် ရုပ်သံများတွင် ARSA ခေါင်းဆောင်၏ မျက်နှာသွင်ပြင်မှာ ပျော်ရွှင် ပြုံးပျော်လျက်ရှိသည်ကိုလည်း မြင်တွေ့ရသည်။

ARSA သည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မြောက်ပိုင်း၊ မောင်တော် မြို့နယ်တွင် အဓိက လှုပ်ရှားနေသည့် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုဖြစ်သည်။

၎င်းတို့သည် မူလကတည်းက အစီအစဉ်တကျ ဖွဲ့စည်းထားသည့် အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည့်အပြင်  ၂၀၁၇ ခုနှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ်တိုက်ပွဲအတွင်း ထွက်ပြေးသွားကြရသည့် မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်များ ကိစ္စမှာလည်း စနစ်တကျ ပြင်ဆင်ထားခြင်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း စည်းလုံးညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများမဟာမိတ် (UNA)မှ ဦးမျိုးကျော် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

AA ခေါင်းဆောင်များကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ARSA ခေါင်းဆောင်တွေက မူလကတည်းက အစီအစဉ်တကျကို ဖန်တီးထားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းလို့ မြင်ရ တယ်ပေါ့။ ရခိုင်ပြည်မှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ပြောင်းရွှေ့ ပြေးသွားကြတာတွေကလည်း သူတို့ရဲ့ ပယောဂ မကင်းဘူးလို့ မြင်ရတယ်ပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အချိန်တိုတွင်းမှာ လူပေါင်း သိန်းနဲ့ချီပြီးတော့ ၇ သိန်း လောက် ပြောင်းသွားတယ်ဆိုတာမျိုး စာရင်းဇယားမှာ ရှိခဲ့တယ်လေ။ အဲဒါဘယ်လိုဖြစ်နိုင်လဲ။ ဒါတွေဟာ စနစ်တကျ မပြင်ဆင်ထားဘဲနဲ့တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ နောက်တစ်ခုက ခေတ်အဆက်ဆက်မှာ ဒီဒေသမှာ လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခအသွင် ဖန်တီးထားတာကလည်း ခေတ်အဆက်ဆက် အုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့ အစိုးရတွေရဲ့ တာဝန်မကင်းဘူးလို့ မြင်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့ပြင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရှိ မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များအား ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် နေရပ်ဖြစ်သည့် ရခိုင်ပြည်သို့ ပြန်လည် ပို့ဆောင်ပေးမည်ဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရ အကြီးအကဲ မိုဟာမက် ယူနွတ်က ကတိပြု ပြောကြားထားသည်။

မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များ နေရပ်ပြန်ရေးအတွက် AA နှင့် ဆွေးနွေးရန် လိုအပ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ခရီးစဉ်တွင် ထုတ်ဖော် ပြောကြားသွားခဲ့သည်။

သို့သော် မွတ်ဆလင်များအား နေရပ်ပြန်ရေးမှာ လွယ်ကူသည့် ကိစ္စမဟုတ်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်ထောက်ပြမှုများ ရှိကြသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၀

အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှု ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (NSPNC)မှ ဦးဆောင်၍ Peace Talk 2025 (ငြိမ်းချမ်းရေးစကားဝိုင်း-၂၀၂၅) ခေါင်းစဥ်ဖြင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၄-၂၅-၂၆ ရက်များတွင် နေပြည်တော်၌ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲ ပြုလုပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ တွေ့ဆုံပွဲတွင် ခေါင်းစဉ်ကွဲ ၂ ခုဖြင့် အဖွဲ့ ၂ ဖွဲ့ ဖွဲ့စည်း၍ ဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အဖွဲ့ (၁) အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးနှင့်လုံခြုံရေးကဏ္ဍ၊ အဖွဲ့ (၂) အနေဖြင့် စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကဏ္ဍဟူ၍ ဖွဲ့စည်း ကာ ဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ဆောင်သည့် အနေအထားရှိသောကြောင့် ယခုဆွေးနွေးပွဲ ပြီးပါက မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး အတွက် ရှေ့ရောက်လာမည့် အလားအလာရှိကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ(NDF)မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

NSPNC နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနေစဉ်

၎င်းက “ပါဝင်တဲ့ (ဒီ)ကျနော်တို့ ဖိတ်ကြားထားတဲ့ ဟာတွေကလည်း တကယ့်တော်တော်ကို လူတော်တော်စုံတဲ့ အနေအထား ရှိတာပေါ့၊ တော်တော်စုံတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားရှိတယ် ခေါင်းစဥ်တွေကလည်း လက်ရှိ မြန်မာ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဥ်နဲ့ အနာဂတ် အလားအလာတို့၊ ပြီးရင် ပဋိပက္ခလျှော့ချရေးနဲ့ ပဋိပက္ခလျှော့ချနေတဲ့ ကာလအတွင်းမှာ စီးပွားရေး ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်မှုကို ကြိုးပမ်းတဲ့နေရာမှာ ဆက်စပ်တဲ့ကဏ္ဍတွေပေါ့ ထည့်သွင်းစဥ်းစား တာတွေ ဘာတွေဖြစ်မလဲ ဆိုတာ‌ပေါ့နော်၊ ဒီတစ်ခါတော့ တော်တော် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လုပ်တဲ့ အနေအထား ရှိတော့လေ၊ ပါဝင်မယ့်လူတွေလည်း စီးပွားရေးဖက်ကရော၊ လုံခြုံရေးဖက်က ဆိုလို့ရှိရင်လည်း တပ်မတော် အငြိမ်းစား အရာရှိတွေရော၊ ဒီ EAO ကိုယ်စားလှယ်တွေရော ဘာတွေရောဆိုတဲ့ အခါကျ‌တော့ ကျနော်တို့ ဒီတစ်ပွဲ ပြီးရင်တော့ တော်တော်လေးကို မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး အတွက်ကိုက တော်တော်ရှေ့ရောက်လာမယ့် အလားအလာ ရှိတယ်ပေါ့နော်၊ တော်တော်လေး ထိထိရောက်ရောက်တော့ ဖြစ်မယ်လို့တော့ ထင်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

ထိုတွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးပွဲတွင် NSPNC မှ ကော်မတီဝင်များ၊ တပ်မတော်မှ အငြိမ်းစားအရာရှိကြီးများ၊ JMC ကိုယ်စား လှယ်များ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် ကိုယ်စားလှယ်များ၊ နိုင်ငံ‌ရေးပါတီ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ ငြိမ်းချမ်း‌ရေး လုပ်ငန်းစဥ်တွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေကြသူများ၊ ဝန်ကြီးဌာန အဖွဲ့အစည်းများမှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်များနှင့် လေ့လာသူများ စသည်တို့ ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲမှတဆင့် မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်စဥ်များနှင့်ပတ်သက်၍ ကောင်းသည့်ဖက်အား သွားနိုင် ကြောင်း ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ(AFP)ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်က အိန္ဒိယစင်တာမှာ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ အိန္ဒိယပညာရှင်တို့ ဖက်ဒရယ်နဲ့ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာကိစ္စရပ်တွေကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြစဉ်

၎င်းက “ဒီတွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲကနေ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်စဥ်တွေနဲ့ပတ်သက်လို့ တစ်စုံတစ်ခု တိုင်းတာပြီးတော့ ကောင်းတဲ့ဖက်ကို သွားနိုင်တာ‌ပေါ့၊ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လက်ရှိနိုင်ငံရေး ဖြစ်ပျက်နေမှုတွေ၊ တည်ငြိမ်မှု လိုအပ် ချက်တွေ၊ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အစိုးရဆိုတာတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်တယ်၊ နောက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ လူမှုဘဝတွေရယ်၊ ပြည်တွင်းစစ်ကြီးရယ်ပေါ့ဗျာ ဒါတွေအားလုံးကို ခြုံငုံပြီးမှ ဆွေးနွေးကြမယ် ထင်တယ်၊ ဆိုတော့ အဖြေတစ်ခုကတော့ လူထုကိုလည်း ဆွေးနွေးပွဲပြီးရင် ‌‌ပေးလာနိုင်တယ်၊ အဲသလိုပဲ အစိုးရဆီ လည်း ဒီဆွေးနွေးပွဲနဲ့ပတ်သက်လို့ ရလဒ်တွေကို တင်ပြပြီးမှ ရှေ့ဆက်သွားမယ့် ပုံသဏ္ဍာန်လေးတွေကို အဖြေ ထုတ်နိုင်တာပေါ့၊ ဘာလို့ဆို သူတို့သတ်မှတ်ထားပြီးပြီလေ ရွေးကောက်ပွဲက ၂၀၂၅ ဒီဇင်ဘာအကုန် သို့မဟုတ် ၂၀၂၆ ဇန်နဝါရီ စသဖြင့်ပေါ့၊ အဲဒီဖြစ်စဥ်ပြီးရင် ရွေးကောက်ပွဲက ပေါ်ထွန်းလာတဲ့ အစိုးရတစ်ရပ်ကို အာဏာ လွှဲပြောင်းမှု အဲဒီဖြစ်စဥ် ပေါ်လာမှာပေါ့၊ ဆိုတော့ အဲဒီဖြစ်စဥ်တွေ မပေါ်ခင် အခုကာလက စပြီးတော့ အစိုးရကို ရော၊ ပြည်သူကိုရော ခုနက ပြောတဲ့ဥစ္စာတွေ‌‌ပေါ်မှာ အဖြေထုတ်ကြတဲ့ အဖြေတစ်ခုခုကို ပေးနိုင်တယ်” ဟု ပြော သည်။

နေပြည်တော်၌ ကျင်းပမည့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲသည် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် ကြားကာလတွင် ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေး ပြေလည်မှုရရှိရန်၊ အမျိုးသားပြန်လည် ရင်ကြားစေ့နိုင်ရန်၊ တည်ငြိမ်သည့် ရွေးကောက်ပွဲကြီး တစ်ခုအား အတူပူးပေါင်းပါဝင်၍ အခြေခံဥပဒေအရ လက်တွဲဆောင်ရွက်နိုင်ရန်နှင့် နိုင်ငံ၏ အနာဂတ် အတွက် ကောင်းမွန်သည့် အစီအမံများအား တည်ဆောက်နိုင်ရန် စသည့် ကိစ္စရပ်များအတွက် ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံရေးပါတီများက ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် လက်နက်ကိုင် အင်အားစုများနှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်ကြား တိုက်ပွဲများ အပြင်းအထန် ဖြစ်ပွားနေပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီ လိုအပ်သူ သန်း ၂၀ နီးပါးရှိနေကြောင်း၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအတွက် ဒေါ်လာ (၁) ဘီလျံကျော် လိုအပ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂလူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်း‌ရေးရုံး (UNOCHA) က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကတော့ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများအနေဖြင့် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများအား နိုင်ငံ‌ရေးနည်းလမ်းဖြင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်း အဖြေရှာရေး အား‌‌ပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံကြောင်း  တိုက်တွန်းထားသည်။