CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၀

အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှု ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (NSPNC)မှ ဦးဆောင်၍ Peace Talk 2025 (ငြိမ်းချမ်းရေးစကားဝိုင်း-၂၀၂၅) ခေါင်းစဥ်ဖြင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၄-၂၅-၂၆ ရက်များတွင် နေပြည်တော်၌ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲ ပြုလုပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ တွေ့ဆုံပွဲတွင် ခေါင်းစဉ်ကွဲ ၂ ခုဖြင့် အဖွဲ့ ၂ ဖွဲ့ ဖွဲ့စည်း၍ ဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အဖွဲ့ (၁) အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးနှင့်လုံခြုံရေးကဏ္ဍ၊ အဖွဲ့ (၂) အနေဖြင့် စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကဏ္ဍဟူ၍ ဖွဲ့စည်း ကာ ဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ဆောင်သည့် အနေအထားရှိသောကြောင့် ယခုဆွေးနွေးပွဲ ပြီးပါက မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး အတွက် ရှေ့ရောက်လာမည့် အလားအလာရှိကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ(NDF)မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

NSPNC နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနေစဉ်

၎င်းက “ပါဝင်တဲ့ (ဒီ)ကျနော်တို့ ဖိတ်ကြားထားတဲ့ ဟာတွေကလည်း တကယ့်တော်တော်ကို လူတော်တော်စုံတဲ့ အနေအထား ရှိတာပေါ့၊ တော်တော်စုံတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားရှိတယ် ခေါင်းစဥ်တွေကလည်း လက်ရှိ မြန်မာ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဥ်နဲ့ အနာဂတ် အလားအလာတို့၊ ပြီးရင် ပဋိပက္ခလျှော့ချရေးနဲ့ ပဋိပက္ခလျှော့ချနေတဲ့ ကာလအတွင်းမှာ စီးပွားရေး ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်မှုကို ကြိုးပမ်းတဲ့နေရာမှာ ဆက်စပ်တဲ့ကဏ္ဍတွေပေါ့ ထည့်သွင်းစဥ်းစား တာတွေ ဘာတွေဖြစ်မလဲ ဆိုတာ‌ပေါ့နော်၊ ဒီတစ်ခါတော့ တော်တော် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လုပ်တဲ့ အနေအထား ရှိတော့လေ၊ ပါဝင်မယ့်လူတွေလည်း စီးပွားရေးဖက်ကရော၊ လုံခြုံရေးဖက်က ဆိုလို့ရှိရင်လည်း တပ်မတော် အငြိမ်းစား အရာရှိတွေရော၊ ဒီ EAO ကိုယ်စားလှယ်တွေရော ဘာတွေရောဆိုတဲ့ အခါကျ‌တော့ ကျနော်တို့ ဒီတစ်ပွဲ ပြီးရင်တော့ တော်တော်လေးကို မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး အတွက်ကိုက တော်တော်ရှေ့ရောက်လာမယ့် အလားအလာ ရှိတယ်ပေါ့နော်၊ တော်တော်လေး ထိထိရောက်ရောက်တော့ ဖြစ်မယ်လို့တော့ ထင်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

ထိုတွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးပွဲတွင် NSPNC မှ ကော်မတီဝင်များ၊ တပ်မတော်မှ အငြိမ်းစားအရာရှိကြီးများ၊ JMC ကိုယ်စား လှယ်များ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် ကိုယ်စားလှယ်များ၊ နိုင်ငံ‌ရေးပါတီ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ ငြိမ်းချမ်း‌ရေး လုပ်ငန်းစဥ်တွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေကြသူများ၊ ဝန်ကြီးဌာန အဖွဲ့အစည်းများမှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်များနှင့် လေ့လာသူများ စသည်တို့ ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲမှတဆင့် မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်စဥ်များနှင့်ပတ်သက်၍ ကောင်းသည့်ဖက်အား သွားနိုင် ကြောင်း ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ(AFP)ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်က အိန္ဒိယစင်တာမှာ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ အိန္ဒိယပညာရှင်တို့ ဖက်ဒရယ်နဲ့ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာကိစ္စရပ်တွေကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြစဉ်

၎င်းက “ဒီတွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲကနေ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်စဥ်တွေနဲ့ပတ်သက်လို့ တစ်စုံတစ်ခု တိုင်းတာပြီးတော့ ကောင်းတဲ့ဖက်ကို သွားနိုင်တာ‌ပေါ့၊ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လက်ရှိနိုင်ငံရေး ဖြစ်ပျက်နေမှုတွေ၊ တည်ငြိမ်မှု လိုအပ် ချက်တွေ၊ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အစိုးရဆိုတာတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်တယ်၊ နောက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ လူမှုဘဝတွေရယ်၊ ပြည်တွင်းစစ်ကြီးရယ်ပေါ့ဗျာ ဒါတွေအားလုံးကို ခြုံငုံပြီးမှ ဆွေးနွေးကြမယ် ထင်တယ်၊ ဆိုတော့ အဖြေတစ်ခုကတော့ လူထုကိုလည်း ဆွေးနွေးပွဲပြီးရင် ‌‌ပေးလာနိုင်တယ်၊ အဲသလိုပဲ အစိုးရဆီ လည်း ဒီဆွေးနွေးပွဲနဲ့ပတ်သက်လို့ ရလဒ်တွေကို တင်ပြပြီးမှ ရှေ့ဆက်သွားမယ့် ပုံသဏ္ဍာန်လေးတွေကို အဖြေ ထုတ်နိုင်တာပေါ့၊ ဘာလို့ဆို သူတို့သတ်မှတ်ထားပြီးပြီလေ ရွေးကောက်ပွဲက ၂၀၂၅ ဒီဇင်ဘာအကုန် သို့မဟုတ် ၂၀၂၆ ဇန်နဝါရီ စသဖြင့်ပေါ့၊ အဲဒီဖြစ်စဥ်ပြီးရင် ရွေးကောက်ပွဲက ပေါ်ထွန်းလာတဲ့ အစိုးရတစ်ရပ်ကို အာဏာ လွှဲပြောင်းမှု အဲဒီဖြစ်စဥ် ပေါ်လာမှာပေါ့၊ ဆိုတော့ အဲဒီဖြစ်စဥ်တွေ မပေါ်ခင် အခုကာလက စပြီးတော့ အစိုးရကို ရော၊ ပြည်သူကိုရော ခုနက ပြောတဲ့ဥစ္စာတွေ‌‌ပေါ်မှာ အဖြေထုတ်ကြတဲ့ အဖြေတစ်ခုခုကို ပေးနိုင်တယ်” ဟု ပြော သည်။

နေပြည်တော်၌ ကျင်းပမည့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲသည် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် ကြားကာလတွင် ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေး ပြေလည်မှုရရှိရန်၊ အမျိုးသားပြန်လည် ရင်ကြားစေ့နိုင်ရန်၊ တည်ငြိမ်သည့် ရွေးကောက်ပွဲကြီး တစ်ခုအား အတူပူးပေါင်းပါဝင်၍ အခြေခံဥပဒေအရ လက်တွဲဆောင်ရွက်နိုင်ရန်နှင့် နိုင်ငံ၏ အနာဂတ် အတွက် ကောင်းမွန်သည့် အစီအမံများအား တည်ဆောက်နိုင်ရန် စသည့် ကိစ္စရပ်များအတွက် ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံရေးပါတီများက ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် လက်နက်ကိုင် အင်အားစုများနှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်ကြား တိုက်ပွဲများ အပြင်းအထန် ဖြစ်ပွားနေပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီ လိုအပ်သူ သန်း ၂၀ နီးပါးရှိနေကြောင်း၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအတွက် ဒေါ်လာ (၁) ဘီလျံကျော် လိုအပ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂလူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်း‌ရေးရုံး (UNOCHA) က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကတော့ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများအနေဖြင့် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများအား နိုင်ငံ‌ရေးနည်းလမ်းဖြင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်း အဖြေရှာရေး အား‌‌ပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံကြောင်း  တိုက်တွန်းထားသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၀

မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များကို လာမည့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်အတွင်း ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ ပြန်လည်ပို့ဆောင်သွားမည်ဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရအဖွဲ့ အကြီးအကဲ မိုဟာမက်ယူနွတ်၏ ပြောကြားမှုသည် လက်တွေ့တွင်  မဖြစ်နိုင်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်များအနေဖြင့် လာမည့်နှစ် ရမဒန်ဥပုသ်လ ပွဲတော်အတွင်း ရခိုင်ပြည်နယ်က နေရပ်များ၌ ကျင်းပနိုင်ရေး ကြိုးပမ်းသွားမည်ဟု မတ်လ ၁၄ ရက်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရှိ ကော့ဘဇားဒုက္ခသည်စခန်းသို့ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဂူတာရက်စ်နှင့်အတူ သွားရောက်ချိန်တွင် ယူနွတ်က ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များအား ပြန်လည်လက်ခံရေး ဆွေးနွေးမှုများ ရှိလာနိုင်သော်လည်း ပြန်လည်လက်ခံရန်မှာ မလွယ်ကူလှကြောင်း တရုတ်-မြန်မာအရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူတို့ဘက်ကလည်း ဒီကိစ္စကို ရှင်းရမယ်ဆိုတာ သဘောပေါက်ထားပုံရတယ်။ ဒါပေမယ့် သူပြော သလောက် လွယ်မလား ဆိုတာကတော့ မပြောတတ်ဘူးပေါ့။ ရိုဟင်ဂျာကိစ္စက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်ကတော့ ပူနေတာ အမှန်ပဲ။ ဒါပေမယ့် ဘယ်လိုမှ ဒီဟာတွေကို ချက်ချင်း လက်ခံနိုင်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ AA အနေနဲ့ ကလည်း ဒါကို ယာယီဖြေရှင်းမှုအနေနဲ့ ဆွေးနွေးမယ်ပြောတာ တကယ့်တကယ် ပြန်လက်ခံဖို့ မလွယ်ဘူးလေ။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ အခုပြည်သူတွေကိုတောင်မှ စားဝတ်နေရေး မဖြေရှင်းနိုင်သေးတာ။ ဒါတွေကို ပြန်လက်ခံဖို့ ဘယ်လိုလုပ်ဖြစ်မလဲ” ဟု ပြောသည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်များ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေးအတွက် အာရက္ခတပ်တော်(AA) နှင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးရန် လိုအပ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဂူတာရက်စ်က မတ်လ ၁၅ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့နောက် ARSA ခေါင်းဆောင် အပါအဝင် ၁၀ ဦးကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အာဏာပိုင်များမှ ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ကြောင်း မတ်လ ၁၈ ရက်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အခြေစိုက် သတင်းဌာနများက ဖော်ပြလာကြသည်။

၂၀၂၆ ခုနှစ်အတွင်း မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်များကို ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ ပြန်ပို့ရန်မှာ ဘင်္ဂလား‌ဒေ့ရှ်ဘက်မှ မျှော်မှန်း ချက် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ ၂၀၂၆ ခုနှစ်အတွင်း ရခိုင်ပြည်နယ်၌ မြန်မာ့တပ်မတော် ကင်းစင်သွားမည်ဆိုပါက AA အနေ ဖြင့် ၎င်းတို့နေရပ်ပြန်ရေးကို ဆောင်ရွက်နိုင်စရာရှိကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသန်းစိုးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

AA ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဲဒါကတော့ မျှော်မှန်းချက် ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၆ ဖြစ်ဖို့ဆိုတာက AA ရဲ့ ရခိုင်ပြည် စစ်ကောင်စီ စစ်တပ် တွေ ကင်းစင်မှု၊ လှုပ်ရှားမှုက တကယ်လို့ ပြီးမြောက်သွားမယ်ဆိုရင် ရိုဟင်ဂျာတွေ ပြန်ပို့ရေးကိစ္စ တော်တော်လေး လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်စရာ အကြောင်းရှိပါတယ်။ အဲဒီအချိန်ကို မျှော်မှန်းပြီးတော့ တွက်ချက် ပြောဆိုတယ်။ အဲဒီ အတွင်းမှာ စစ်ကောင်စီနဲ့ ပူးပေါင်းပြီးတော့ AA ကို တိုက်ခိုက်နေတဲ့ ARSA အဖွဲ့ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေလည်း ကန့်သတ် ထိန်းချုပ်ဖို့ လိုတယ်လို့ ယူဆတဲ့အတွက် သူ့ကို (ARSA ခေါင်းဆောင်) ဖမ်းဆီးတာဖြစ်ပြီးတော့ ၂၀၂၆ ခုနှစ်မှာ ဆိုရင် ဘင်္ဂါလီတွေ ပြန်ပို့ရေးဆိုတာကို AA အနေနဲ့ နိုင်ငံတကာနဲ့ ပူးပေါင်း ‌ဆောင်ရွက်ပြီးတော့ စီစဉ်ချက်ကို ဖော်ထုတ် လာနိုင်စရာ အကြောင်းရှိတယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေးအကြံပေး တိုဟစ်ဟူစိန်ကလည်း မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်များ ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာ နေရပ် ပြန်နိုင်ရေး မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရနှင့် ဒေသအာဏာပိုင်များအပေါ် အများကြီး သက်ဆိုင်ကြောင်း ပြောကြားထား သည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ဖြစ်ပွားသည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာကာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို ရောက်ရှိနေသည့် မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည် ၁ ဒသမ ၂ သန်း ခန့်ရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်များအရ သိရသည်။

သို့သော် မြန်မာအစိုးရဘက်ကတော့ အဆိုပါ ဒုက္ခသည် အရေအတွက် မရှိကြောင်း ပြောကြားထားသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၉

မိမိတို့ နိုင်ငံ၏ အခြေအနေမှာ တည်ဆောက်ရေးကို မလုပ်နိုင်ဘဲ တိုင်းဖျက်ပြည်ဖျက်ရန်ကို ပြည့်အင်အားဖြင့် ကြိုးစားကာကွယ်နေရသည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၉ ရက်တွင် ကျရောက်သည့် (၅၁)နှစ်မြောက် မွန်ပြည်နယ်နေ့ အခမ်းအနားသို့ ပေးပို့သော သဝဏ်လွှာ၌ ၎င်းက ပြောကြားထားခြင်းဖြစ်သည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌက “ မျက်မှောက်ကာလ ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေသည့် နိုင်ငံများကိုကြည့်ပါက စည်းလုံးညီညွတ်မှု အင်အားဖြင့် အခိုင်အမာ တည်ဆောက်ထားကြသည်ကို တွေ့ရှိနိုင်ကြောင်း၊ ပြည့်အင်အားသည် ပြည်တွင်းမှာသာ ရှိသည်ဟူသော စကားနှင့်အညီ တိုင်းပြည်ကို ပြည်တွင်းအင်အားဖြင့်သာ တည်ဆောက်ကြရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော်လည်း မျက်မှောက်ကာလ မိမိတို့နိုင်ငံ၏ အခြေအနေမှာ တည်ဆောက်ရေးကို မလုပ်နိုင်ဘဲ တိုင်းဖျက် ပြည်ဖျက်ရန်ကို ပြည့်အင်အားဖြင့် ကြိုးစားကာကွယ်နေကြရသဖြင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု အားနည်းပြီး ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုနှင့် အလှမ်းဝေးနေဆဲ”ဟု ပြောသည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌနဲ့ မွန်ပြည်သစ်ပါတီ(NMSP)ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် နယ်မြေဒေသ အသီးသီးတွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များနှင့် PDF များ၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် နိုင်ငံတော် အခြေခံအဆောက်အအုံများနှင့် ဒေသခံပြည်သူလူထု၏ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်များ ပျက်သုဉ်းကာ ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်နေကြရ‌ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌက “အကြမ်းဖက်မှုများ၏ နောက်ကွယ်တွင် ပြည်တွင်းပြည်ပမှ အမျိုးမျိုးသော ပံ့ပိုးမှုများနှင့် သွေးထိုး လှုံ့ဆော်မှုများ ပါဝင်နေသည်ကိုလည်း နိုင်ငံသားတိုင်း သတိချပ်သင့်ပြီး စည်းလုံးညီညွတ်မှု ပျက်ပြားရာမှ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ဆင်းရဲဒုက္ခများ အပေါ်တွင် သင်ခန်းစာယူကြရန် အချိန်အခါ ကျရောက်နေပြီဖြစ်တယ်”ဟု ပြောသည်။

ယနေ့ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများနှင့် ဆူပူအကြမ်းဖက်မှုများ လုပ်ဆောင်နေကြသည့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် များနှင့် သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ၊ ပတ်သက်သူများကိုလည်း ပြည်သူများ ဒုက္ခရောက်စေပြီး နိုင်ငံကို အန္တရာယ်ကျရောက်စေမည့် လုပ်ရပ်များအား နိုင်ငံနှင့်ပြည်သူအကျိုး ရှေးရှု၍ ရပ်တန့်ပေးကြရန် အသိပေး မှာကြားလိုကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

နိုင်ငံသူ/နိုင်ငံသား အားလုံးတို့က စည်းလုံးညီညွတ်စွာဖြင့် ပြည်ထောင်စု စိတ်ဓာတ်ကို အရင်းခံကာ နိုင်ငံတော်ကို ဝိုင်းဝန်းထိန်းသိမ်း ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သွားကြရန် နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်တွင် မြန်မာ့တပ်မတော်သည် NLD အစိုးရကို ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ မဲစာရင်း အငြင်းပွားမှုအား မဖြေရှင်းဘဲ အစိုးရဖွဲ့စည်းရေး ကြိုးပမ်းသည်ဟုဆိုကာ ဖြုတ်ချ၍ နိုင်ငံတော်အား အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာခဲ့သည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် နစကနှင့် အိမ်စောင့်အစိုးရကို ဖွဲ့စည်း၍ အုပ်ချုပ်လာခဲ့ရာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး ဖြစ် သော်လည်း နိုင်ငံတော်အား အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာထားခြင်း ပြန်လည် ရုပ်သိမ်းနိုင်မှု မရှိသေးပေ။

မြန်မာ့တပ်မတော်က နိုင်ငံတော်အာဏာကို ရယူလိုက်ခြင်းကြောင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များနှင့် NLD  လွှတ်တော် အမတ်များ၊ NLD ခေါင်းဆောင်များ၊ ဒီမိုကရေစီအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက နစကနှင့် မြန်မာ့ တပ်မတော် ဖြုတ်ချရေး လက်နက်ကိုင်တော်လှန်လျက်ရှိသည်။

အဆိုပါ လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေး တိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည် နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ် တို့မှာ တိုက်ပွဲများ အပြင်း အထန်ဖြစ်ပွားနေသည်။

ထိုတိုက်ပွဲများကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရသူ ၃ သန်းကျော်ရှိပြီးတော့ လူနေအိမ်နှင့် အဆောက်အအုံပေါင်း သောင်းနှင့်ချီ မီးလောင် ပျက်စီး ဆုံးရှုံးထားသလို နယ်မြေချင်းဆက် သွားလာရေးများ တွင်လည်း လုံခြုံမှုအားနည်းလျက်ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၉

နစကအနေဖြင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး ပြုလုပ်မည်ဆိုပါက ဦးတည်ချက် ခေါင်းစဉ် တစ်ခုတည်းဖြင့် သွား၍မရကြောင်း သေနင်္ဂမဟာဗျူဟာ လေ့လာရေးအဖွဲ့မှ ဒါရိုက်တာ ဦးသိန်းထွန်းဦး က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(PDF)တို့၏ လမ်းကြောင်းနှင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်(EAO)အဖွဲ့တို့၏ လမ်းကြောင်းမှာ မတူညီဘဲ ကွဲလွဲနေကြသလို လိုလားချက်များမှာလည်း မတူညီကြသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးကို အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေးခေါင်းစဉ် အောက်မှပြုလုပ်ပါက ဖြစ်နိုင်သော်လည်း နောက်ပိုင်း ဆက်လက် ညှိနှိုင်းရမည့်အပိုင်းတွင် ပိုရှုပ်ထွေးလာနိုင်ကြောင်း သေနင်္ဂမဟာဗျူဟာလေ့လာရေး အဖွဲ့မှ ဒါရိုက်တာ ဦးသိန်းထွန်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်နက်ကိုင် ခေါင်းဆောင်များနဲ့ နစကဥက္ကဋ္ဌကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူက ဘယ်ခေါင်းစဉ်နဲ့ သွားမလဲပေါ့။ ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းနဲ့ သွားမှာလား။ လက်ရှိ ဖြစ်ပျက်နေ တာကို ကြည့်လိုက်ရင် NUG တို့ PDF တို့ ပေါ်တယ်ဆိုတာက ရွေးကောက်ပွဲကနေ အာဏာထိန်းတာကို မတရား လုပ်တယ်ဆိုပြီး အဲဒီခေါင်းစဉ်အောက်ကနေ သွားတာ။ တကယ်တမ်း အပြင်ကသွားနေတဲ့ EAO တွေ လမ်းကြောင်းနဲ့ သူတို့လမ်း‌ကြောင်း တူသလားဆိုတာ နိုင်ငံရေးအရ သွားကြည့်ရင် မတူဘူး။ ခေါင်းစဉ်တွေက ကွဲနေတယ်။ ဘယ်သူက ဘယ်ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဆွေးနွေးမလဲဆိုတာတော့ အဲဒါကတော့ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့တွေရဲ့ သဘော(ထား)အပေါ်မှာ မူတည်လိမ့်မယ်ထင်တယ်။ တကယ်တမ်းကြတော့ ခေါင်းစဉ် တစ်ခုအောက်ထဲမှာ အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေးဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်တစ်ခု အောက်ထဲမှာတော့ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်ပေမယ့် အပစ်ခတ်ရပ်စဲပြီး နောက်ပိုင်း ဘာတွေဘယ်လို လိုအပ်တယ်ဆိုတာ ညှိနှိုင်းတဲ့အပိုင်းကြရင် ခေါင်းစဉ်တွေကွဲမှာ။ အဲဒါကတော့ နည်းနည်းပိုပြီး ရှုပ်ထွေးလာမယ်။ ဦးတည်ချက်တစ်ခု ခေါင်းစဉ်တစ်ခုတည်း အောက်ကနေသွားလို့ မရနိုင် လောက်ဘူး။ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ချင်းစီမှာ သူ့ရဲ့ လိုလားချက် တစ်ခုစီဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် အဲဒါတွေကို သေချာ ညှိနှိုင်း နိုင်ဖို့ သီးသန့်ဆွေးနွေးပွဲမျိုး လိုအပ်လိမ့်မယ်လို့ မြင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

နစကအနေဖြင့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးကို  ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ပေးထားချက်အရ ရွေးကောက်ပွဲ လမ်းကြောင်းဖြင့် လည်းကောင်း၊ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး လမ်းကြောင်းများဖြင့် လည်းကောင်း ပြိုင်တူသွား နိုင်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်မှုများရှိသည်။

လက်ရှိတွင် တစ်နိုင်ငံလုံး မတည်မငြိမ် ဖြစ်နေသည့် ကာလတစ်ခုအောက်၌ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများမှာလည်း မရှိသလောက်နည်းပါးပြီး ကျဉ်းမြောင်းသည့် ကာလဖြစ်ကြောင်း 7 EAO Alliance မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးကြီး စောကျော်ညွန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

NUG-PDF ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လောလောဆယ်ကတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ စစ်ရေးဘောင်က အရမ်းကို ကျယ်ပြန့်နေတော့ နိုင်ငံရေးလို့ ပြောနေတဲ့ နိုင်ငံရေး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲပဲပြောပြော ငြိမ်းချမ်းရေး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲပဲ ပြောပြော အဲဒါတွေက မရှိသလောက် ကျဉ်းမြောင်းပိတ်ကပ်နေတဲ့ ကာလတစ်ခုအောက်မှာ ကျနော်တို့ အနေနဲ့က စစ်ရေးဘောင်က ကျယ်နေတဲ့အချိန်မှာ သဘာဝလည်း ကျပါတယ်။ စစ်ရေးဘောင်က ကျယ်နေတော့ နိုင်ငံရေးဘောင်က ကျဉ်း ရမယ်ဆိုတာ မလွှဲမသွေ ရင်ဆိုင်ရမယ့် အရာတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကလည်း သဘာဝကျတာပေါ့လေ။ ဆိုလိုချင် တာကတော့ နိုင်ငံရေးကိစ္စရပ်နဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ် ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စရပ်နဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ် စစ်ရေးဘောင် ကျယ်ပြန့်ပြီးတော့ တစ်နိုင်ငံလုံး မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေတဲ့ ကာလတစ်ခုအောက်မှာ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲတို့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတို့ ကတော့ မရှိသလောက်ကို နည်းပါးတယ်၊ ကျဉ်းမြောင်းတဲ့ ကာလဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့တပ်မ‌တော်မှ တဆင့် နစကသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှစတင်၍ အာဏာရယူပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ပိုမို ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၂၀၂၃ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တို့တွင် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များ၏ နယ်မြေစိုးမိုးမှုများကလည်း ပိုမိုများပြားလာခဲ့သည်။

ထိုအခြေအနေတွင် နစကဥက္ကဋ္ဌမှ ရွေးကောက်ပွဲကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ သို့မဟုတ် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ တွင် အစောဆုံး ကျင်းပနိုင်ရန် စီစဉ်နေကြောင်းလည်း သိရသည်။

နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း မတည်မငြိမ် ဖြစ်နေချိန် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖြစ်ခဲ့ပါကလည်း မြို့နယ်ပေါင်း သုံးပုံ တစ်ပုံခန့် လောက်သာ ပြုလုပ်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၉

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောအဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည့် ကမ္ဘာ့ရေးရာအိန္ဒိယကောင်စီ(ICWA)နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေး ပွဲတွင် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များ မြန်မာနိုင်ငံ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအတွက် ဘာရလိုက်လဲဆိုသည့်အပေါ် အားလုံးက စိတ်ဝင်တစားစောင့်ကြည့်နေကြသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ Think Tanks အဖွဲ့ကြီးဖြစ်သည့် ကမ္ဘာ့ရေးရာအိန္ဒိယကောင်စီ(ICWA)နှင့် မြန်မာနိုင်ငံက နိုင်ငံရေး ပါတီ ၁၂ ပါတီ၊ NSPNC အတွင်းရေးမှူး ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးမင်းနိုင်၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်(EAOs) ၅ ဖွဲ့၊ အရပ်ဖက် အဖွဲ့အစည်း(CSO)၊ လွှတ်တော်အမတ်ဟောင်းများ စုစုပေါင်း ၄၀ ကျော်တို့ တွေ့ဆုံ၍ ဖက်ဒရယ်စနစ် နှင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ 

အဆိုပါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်က မြန်မာနိုင်ငံရှိ အိန္ဒိယသံရုံး၏ အိန္ဒိယစင်တာတွင် ကျင်းပခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

အဓိက အနေဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ညှိနှိုင်းနိုင်သည့် စွမ်းရည်အား မြင်တွေ့ခဲ့ရကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အင်အားစုပါတီ(NDF)မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဓိက,ကတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ တစ်လုံးတည်းချုပ်ပြောမယ် ဆိုလို့ရှိရင်တော့ အိန္ဒိယရဲ့ ညှိနှိုင်းနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ပေါ့နော်၊ ကျနော်တို့ဆီမှာကျတော့ ရရင်ရ၊ မရရင်ချဆိုတဲ့ ၀ နဲ့ ၁၀၀ ပေါ့၊ ၁၀၀ ရရင်ရ၊ မရရင် ၀ ပဲဆိုတဲ့ ဟာမျိုး အဲပုံစံမျိုး။ ကျနော်တို့ရဲ့ မြန်မာတွေရဲ့ စိတ်ခံစားချက်က အဲအတိုင်းသွားတာပေါ့၊ အိန္ဒိယက အဲတိုင်း မဟုတ်ဘူး၊ တော်တော်ကို နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ကြာတဲ့ထိ စိတ်ရှည်လက်ရှည်နဲ့ တဖြည်းဖြည်းချင်း တဖြည်းဖြည်း ချင်းပဲ ရသလောက်ပေါ့နော်၊ ဒီဟာ ဒါညှိနှိုင်းလို့ ဒီလောက်ရတယ် အဲလိုမျိုးနဲ့ သူတို့ ဆက်ပြီးရွှေ့လာလိုက်တာ အခု ဆိုရင် ဒါတော်တော်လေးကို ခရီးရောက်လာတယ် ဆိုတဲ့ဟာမျိုးပေါ့နော်၊ နိုင်ငံရေးမှာ အကြမ်းဖက်တဲ့ဟာနဲ့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတွေလည်း သူတို့လည်း ကြုံတွေ့ရတယ်၊ ဒါပေမယ့် ဒီဟာပေါ်မှာ  ထိန်းထားပြီးတော့ မှပဲ တတ်နိုင်သလောက် နိုင်ငံရေးအရ စကားပြောမှုပေါ့နော်၊ ဒါကိုပဲ များများမြှင့်တင်ပြီး‌တော့မှ သွားပြီးတော့ တဖြည်းဖြည်း စိတ်ရှည်လက်ရှည်ပဲ၊ ဒါမျိုးအနေအထားထိ ရောက်အောင် ဘယ်လိုစိတ်ရှည် လက်ရှည်လုပ်လာခဲ့ ရတယ်၊ ဘယ်လိုညှိနှိုင်းမှုတွေနဲ့ ဘယ်လိုအပေးအယူမျိုးတွေ လုပ်ပြီးတော့မှ လုပ်လာခဲ့ရတယ်ဆိုတဲ့ဟာတွေ လည်း မြင်ရတာ‌ပေါ့”ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်က ဖက်ဒရယ်နဲ့ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲမှာ အိန္ဒိယပညာရှင်များကို တွေ့ရစဉ်

အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲတွင်  ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ မူဘောင်များနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်အရေး၊ လူမျိုးပေါင်းစုံနှင့် ဘာသာစကား ပေါင်းစုံ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို စီမံခန့်ခွဲရာတွင် အိန္ဒိယ၏ အတွေ့အကြုံများ၊ အားလုံးပါဝင်သော အုပ်ချုပ်မှုနှင့် အာဏာခွဲဝေမှုဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၊ အိန္ဒိယဖက်ဒရယ်စနစ်နှင့် လူမျိုးစု မတူကွဲပြားမှုများအရေး စသည့် ခေါင်းစဉ်များအား အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၊ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများကဏ္ဍနှင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ ရှိသည့် နယ်မြေများတွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေး အဖြေရှာပြီး နိုင်ငံရေးအားဖြင့် အဖြေထုတ်သည့် ကိစ္စရပ်များအား ဆွေးနွေး မျှဝေခဲ့ကြကြောင်း ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ(AFP)ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အချက်လေးတွေပေါ့ဗျာ သူတို့ဘာကြောင့် အခုထိ အခြေခံဥပဒေဟာ ခိုင်မြဲနေတာလဲ၊ အရင်ကတည်းက အငြင်းအခုံလေးတွေနဲ့ တစ်ချက်ချင်း တစ်ချက်ချင်းကို ကြိုတင် ပြဋ္ဌာန်းထားခဲ့တဲ့ ဥစ္စာတွေ၊ အခုလက်တွေ့ အဲတာ ကို အကောင်အထည်ဖော်ပေးတဲ့ အနေအထားတွေ စသည်ဖြင့်ပေါ့၊ ကျ‌နော်တို့ နိုင်ငံဖက်ကလည်းပဲ အခြေခံဥပဒေ နဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြင်ခြင်း၊ ပြုခြင်းလေးတွေ ဒါလေ့လာနေဆဲ ဖြစ်တာပေါ့၊ နိုင်ငံပေါင်း ၈ ခုလောက်ရဲ့ အခြေခံဥပ‌ဒေ ကို လေ့လာနေတယ်လို့ မှတ်သားရပါတယ်၊ အဲတော့ အိန္ဒိယ ဖွဲ့စည်းပုံလည်း အပါအဝင်ပေါ့၊ ဆိုတော့ ဘယ်လို ကိုယ့်နိုင်ငံအတွက် အသုံးတည့်မှာလဲ ဆိုတာကတော့ တစ်ချက်ချင်း တစ်ချက်ချင်း သွားကြရမယ်ထင်တယ်၊ သူတို့ ဖက်ကလည်း အခုက အဓိကအချက်လေးတွေပေါ့၊ အိန္ဒိယဖွဲ့စည်းပုံရဲ့ အဓိက အချက်လေးတွေ ကျနော်တို့မှာက တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံနဲ့ ပြဿနာတွေ၊ အဲတော့ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးကဏ္ဍကို ဘယ်လိုသူတို့ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းထားတယ်၊ ဘယ်လိုပဋိပက္ခ မဖြစ်ဘဲနဲ့ ပြေလည်အောင်နေကြတယ်၊ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခရှိတဲ့ နယ်မြေတွေကို ဘယ်လို တွေ့ဆုံဆွေးနွေး အဖြေရှာပြီးမှ နိုင်ငံ‌ရေးအားဖြင့် အဖြေထုတ်ကြတယ် စသဖြင့်ပေါ့ အဲတာလေးတွေ မျှဝေတာပါ” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်က ဖက်ဒရယ်နဲ့ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲမှာ အိန္ဒိယပညာရှင်များနဲ့ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များကို တွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယပညာရှင်များနှင့် ဆွေးနွေးသည့်အခါမှာ အိန္ဒိယသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗဟိုအစိုးရပြိုကွဲသွားမှာကို စိုးရိမ်မှုရှိ နေကြောင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီ ထူထောင်ရေးကို ဝိုင်းဝန်း ကူညီတည့်မတ်ပေးစေလိုကြောင်း အချက် ၂ ချက်ကို ရလိုက်သည်ဟု ဆွေးနွေးပွဲမှာ ပါဝင်ခဲ့သော ပြည်တွင်း/ပြည်ပ သံတမန်များနှင့်နီးစပ်သူ နိုင်ငံရေးသမား တစ်ဦးက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ နိုင်ငံရေးနှင့်အုပ်ချုပ်ရေး အင်အားစုများသည် ဖက်ဒရယ်ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုများကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်မှ ၇ ရက်အထိ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ သွားရောက်၍ လေ့လာခဲ့သေးသည်။

အဆိုပါ အိန္ဒိယခရီးစဉ်၏ အဆက်ကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရန်ကုန်မြို့ရှိ အိန္ဒိယစင်တာ၌ ဒုတိယအကြိမ် ကျင်းပခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ဖက်ဒရယ်စနစ်နှင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအား နေပြည်တော်တွင် နောက်ထပ် တစ်ကြိမ် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးသွားရန် ရှိကြောင်းလည်း နိုင်ငံရေးပါတီများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ Think Tanks အဖွဲ့ကြီးဖြစ်သည့် ကမ္ဘာ့ရေးရာအိန္ဒိယကောင်စီ(ICWA)နှင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပါတီများ၊ NSPNC ၊ EAOs များ တွေ့ဆုံ၍ ဖက်ဒရယ်စနစ်နှင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအပေါ် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးကြသည်။

အဆိုပါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်က မြန်မာနိုင်ငံရှိ အိန္ဒိယသံရုံး၏ အိန္ဒိယစင်တာမှာ ကျင်းပခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ မူဘောင်များနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်အရေး၊ လူမျိုးပေါင်းစုံနှင့် ဘာသာစကား ပေါင်းစုံ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို စီမံခန့်ခွဲရာတွင် အိန္ဒိယ၏ အတွေ့အကြုံများ၊ အားလုံးပါဝင်သော အုပ်ချုပ်မှုနှင့် အာဏာခွဲဝေမှုဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၊ အိန္ဒိယဖက်ဒရယ်စနစ်နှင့် လူမျိုးစု မတူကွဲပြားမှုများအရေး စသည့် ခေါင်းစဉ် များကို အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထိုဆွေးနွေးပွဲကို မြန်မာနိုင်ငံဘက်က နစက၏ အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှု ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ(NSPNC)မှ အတွင်းရေးမှူး ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးမင်းနိုင် အပါအဝင် ကိုယ်စားလှယ် ၃ ဦး၊ တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ်(NCA)ထိုးထားသည့် လက်နက်ကိုင် ၇ ဖွဲ့အနက် ၅ ဖွဲ့မှ ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း၊ နန်းယဉ်ယဉ်စိုး၊ ဗိုလ်မှူးကြီးစောကျော်ညွန့်၊ ရဲဘော်မျိုးဝင်း၊ ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာတို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်က ရန်ကုန်မြို့ရှိ အိန္ဒိယစင်တာမှာ ဖက်ဒရယ်အရေး ဆွေးနွေးကြစဉ်

အလားတူ နိုင်ငံရေးပါတီများဘက်က ပြည်သူ့ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးကိုကိုကြီး၊ ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေး မောင်၊ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်၊ တိုင်းလိုင်(ရှမ်းနီ) အမျိုးသားများ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးပါတီဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းဋ္ဌေးအောင်၊ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးသာထွန်းလှ၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စား လှယ်ဟောင်း ဒေါ်ခင်စောဝေ၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း ဦးရဲထွန်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး လွှတ် တော်ကိုယ်စားလှယ် ဒေါက်တာညိုညိုသင်း၊ စာရေးဆရာ ဦးကျော်ဝင်း၊ USDP မှ ဦးခင်မောင်စိုး၊ ရှမ်းနှင့်တိုင်းရင်း သားများ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ ဦးစောသန်းမြင့်တို့ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။

အိန္ဒိယဘက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အိန္ဒိယသံအမတ်ကြီးနှင့် Think Tanks အဖွဲ့မှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက် ရောက်ခဲ့ကြသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၅-၇ ရက်က အိန္ဒိယခရီးစဉ် သွားကြသော ကိုယ်စားလှယ်များကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံမှ နိုင်ငံရေးနှင့်အုပ်ချုပ်ရေး အင်အားစုများသည် ဖက်ဒရယ်ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုများကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်မှ ၇ ရက်အထိ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ သွားရောက်၍ လေ့လာခဲ့သေးသည်။

အိန္ဒိယခရီးစဉ်တွင် နိုင်ငံရေးပါတီ ၁၁ ပါတီ၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်(EAO) ၆ ဖွဲ့၊ အမျိုးသားစည်းလုံး ညီညွတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်ရေး ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (NSPNC) ဥက္ကဋ္ဌနှင့်အတွင်းရေးမှူး၊ ပြန်လည် သင့်မြတ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးစင်တာ(CPR) တို့မှ ကိုယ်စားလှယ် ၂၀ ကျော် ပါဝင်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ အိန္ဒိယခရီးစဉ်၏ အဆက်ကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရန်ကုန်မြို့ရှိ အိန္ဒိယစင်တာ မှာ ဒုတိယအကြိမ် ကျင်းပခြင်းဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ် ၁၈

နစက တစ်နည်းအားဖြင့် မြန်မာ့တပ်မတော်အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးမှ ဘယ်လိုထွက်မလဲ ဆိုခြင်းအား စဥ်းစားရမည့် အချိန်ဖြစ်သည်ဟု ပအိုဝ်းအမျိုးသားဖက်ဒရယ်ကောင်စီ(PNFC)ဥက္ကဋ္ဌ ခွန်မြင့်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းအရ ဗဟိုအစိုးရအနေဖြင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် များအပေါ် မည်မျှ ပေးနိုင်မည်နည်း မေးခွန်းထုတ်နေကြသလို တဖက်မှာလည်း နစက အနေဖြင့် ‌ပေးပိုင်ခွင့်မရှိ ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

နစကအနေဖြင့် ပေးခွင့်ရှိသည်ဟု ထင်နေခြင်းသည် လွဲမှားသည့် အယူအဆဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ပေးရန် လုပ်ပိုင်ခွင့် မရှိကြောင်း၊ ယခုအချိန်သည် မြန်မာ့တပ်မတော် အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးမှ ဘယ်လိုထွက်မလဲ ဆိုခြင်းအား နစက အနေဖြင့် စဥ်းစားရမည့် အချိန်ဖြစ်ကြောင်း ပအိုဝ်းအမျိုးသားဖက်ဒရယ်ကောင်စီ(PNFC) ဥက္ကဋ္ဌ ခွန်မြင့်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စစ်ကောင်စီ အနေနဲ့လည်း သူက ပေးခွင့်ရှိတဲ့လူလို့ ထင်နေတာလည်း အဲဒါ လွဲမှားတဲ့ အယူအဆပါပဲ၊ တစ်လျှောက်လုံးမှာ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်မှာက အစိုးရတွေက ပေးတဲ့လူဖြစ်ပြီးတော့ ကျန်တဲ့လူတွေက ယူသွား တဲ့လူ ဖြစ်ခဲ့တယ်၊ စစ်ကောင်စီရဲ့ တရားဝင်မှု၊ မဝင်မှုကိုထားပေါ့၊ အခုက စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းထားတာကိုး၊ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းထားတော့ နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးခွင့်မရှိတဲ့ စစ်တပ်နဲ့ စစ်တပ်က စုဖွဲ့ထားတဲ့ စစ်ကောင်စီနဲ့ က အဲဒီအလုပ်တွေကို လုပ်ခွင့်မရှိဘူးပေါ့နော်၊ လုပ်ရင်လည်း တရားမဝင်ဘူးပေါ့၊ အဲလိုပဲ ကျနော်မြင်ပါတယ်၊ ဒါကြောင့် စစ်ကောင်စီနဲ့ကျတော့လည်း ကျနော်တို့က သဘောထားတွေက အမြဲတမ်းလိုမှာ aggressive ဖြစ်နေ တာတော့ မဟုတ်ဘူး၊ လုပ်ပိုင်ခွင့် မရှိတဲ့ဟာကို လုပ်နေတာကိုက လွဲတာပေါ့လေ၊ အဓိကကတော့ ဒီအချိန် လုပ်ရမှာက စစ်တပ်က နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုထွက်မလဲဆိုတာကို စစ်ကောင်စီက စဥ်းစားရမှာဖြစ်တယ်” ဟု ပြော သည်။ 

လက်နက်ကိုင် ခေါင်းဆောင်များနဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

ဗဟိုအစိုးရအနေဖြင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များအပေါ် မည်မျှပေးနိုင်လဲ ဆိုခြင်းသည် အရေးကြီးသည့် ကဏ္ဍတွင် ရှိနေကြောင်း ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဥ်တွင် ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေသူ ဦးခွန်းဆိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူကလည်း အရေးကြီးတဲ့ကဏ္ဍမှာ ရှိနေတာပဲ၊ ကျနော်တို့ အရင်တုန်းက ဆိုလို့ရှိရင် NCA လုပ်ငန်းစဥ်၊ ငြိမ်းချမ်း‌ရေး လုပ်ငန်းစဥ်တိုင်း ကျနော်တို့ ဆွေးနွေးတဲ့အချိန်မှာ အဓိက ကျနော်တို့ တောင်းဆိုတာကတော့ တပ်မတော်က နိုင်ငံရေးဦးဆောင်မှုမှ ဆုတ်ခွာရေး ကျနော်တို့ တောင်းဆိုတာ၊ တောင်းဆိုတဲ့ အခါကျတော့ သူတို့ကလည်း ကျနော်တို့ ဆုတ်ခွာမယ်ဆိုရင် ခင်ဗျားတို့ရော ခင်ဗျားတို့ EAO တွေရော ဘယ်လိုလုပ်မလဲ၊ ခင်ဗျားတို့ EAO တွေက လက်နက် ဆက်ကိုင်ထားမှာလား၊ ခင်ဗျားတို့ EAO တွေက လက်နက် ဆက်ကိုင်ထားသမျှ ကာလပတ်လုံး ကျနော်တို့က ဘယ်လိုလုပ်ဆုတ်ခွာမလဲ အဲလိုမျိုးပြောတယ်၊ အဲတော့ ကျနော်တို့ ၂ ဖက်က ညှိပြီး တော့မှ အဲဒီတုန်းက မူကြမ်းလုပ်ထားတာက ၁၅ နှစ်စီမံကိန်း၊ အဲဒီ ၁၅ နှစ်စီမံကိန်းမှာ နှစ်ဖက်ဘယ်လို ညှိကြ မယ်၊ နှစ်ဖက်ဘယ်လို လက်နက်ကိုင်တဲ့ အဆင့်ကနေ ဘယ်လိုဆုတ်ခွာကြမယ် ဆိုတာတွေကို ကျနော်တို့ ညှိနေကြတာဖြစ်တယ်၊ ဒါကမပြီးသေးဘူးပေါ့ဗျာ၊ ကျနော်တို့ တတိယပြည်ထောင်စု သဘောတူညီချက် ဆွဲပြီး တဲ့ထိ သူကမပြီးသေးဘူး၊ နောက်ထပ် စတုတ္ထအကြိမ်အတွက် ထပ်ဆက်ဆွေးနွေးဖို့ ဖြစ်တယ်၊ အဲဒီ အချိန်မှာ ဒီအာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်လာတာပေါ့ဗျာ” ဟု ပြောသည်။ 

TNLA-AA-MNDAA ခေါင်းဆောင်များကိုတွေ့ရစဉ်

နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကတော့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း(EAO)များ အနေဖြင့် မဖြစ်နိုင်တာကို မတောင်းဆိုရန်နှင့် ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်တာများကို ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းရမည်ဟု ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၉ ရက်က ရုရှားနှင့်ဘယ်လာရုစ် ခရီးစဉ်အပြန် လေယာဉ်ပေါ်မှာ ပြောကြားခဲ့သည်။

တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များနှင့် ဒီမိုကရေစီ အင်အားစုများက မြန်မာ့တပ်မတော်ကို နိုင်ငံရေးက ထွက်ခွာရန်၊ ရွေးကောက်ခံ မဟုတ်ဘဲ လွှတ်တော်တွင် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း နေရာယူထားမှုကို လက်လွှတ်ရန်၊ အရပ်သား အုပ်ချုပ် ရေးအောက်မှာ တပ်မတော်ကို ထားရန် စသဖြင့် တောင်းဆိုလျက်ရှိသည်။

အလားတူ အာရက္ခတပ်တော်(AA)က ကွန်ဖက်ဒရေးရှင် တနည်းအားဖြင့် “ဝ” UWSA ရရှိနေသော အဆင့်အတန်း ထက် မနိမ့်သော နိုင်ငံရေးအဆင့်အတန်းကို အသိအမှတ်ပြုရန် သို့မဟုတ်ပါက သီးခြားလွတ်လပ်ရေးကို သွားနိုင် ကြောင်း ပြောကြားထားသည်။

TNLA ကလည်း ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးနှင့်အတူ သိမ်းပိုက်ထားသော နယ်မြေများကို စုစည်း၍ ပလောင်ပြည်နယ် သတ်မှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုထားသလို “ဝ”ကလည်း လက်ရှိ ရရှိထားသော အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာအပြင် “ဝ” ပြည်နယ် သတ်မှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုလျက်ရှိသည်။

KIA ကတော့ ဖက်ဒရယ်ထက် ကျော်လွန်သော ဆွေးနွေးမှုများကို ပြုလုပ်လာမည်ဟု သတိပေးထားသည်။

CNI News
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ် ၁၇

ဖက်ဒရယ်နှင့် ဒီမိုကရေစီဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအား ရန်ကုန်မြို့ရှိ အိန္ဒိယစင်တာတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်၌ အိန္ဒိယနိုင်ငံက Think Tanks အဖွဲ့နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေး ကြမည်ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံရေးပါတီများက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

ထိုဆွေးနွေးပွဲတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ လေ့လာရေးခရီးစဥ် သွားရောက်ခဲ့သည့် ပုဂ္ဂိုလ်အများစု ပါဝင်သလို NSPNC အတွင်းရေးမှူး၊ တခြားသော လူပုဂ္ဂိုလ်များလည်း ပါဝင်သည်။

အဆိုပါ လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် အိန္ဒိယတွင် အကြီးဆုံး လွတ်လပ်သော Think Tanks အဖွဲ့ဖြစ်သည့် ကမ္ဘာ့ရေးရာအိန္ဒိယ ကောင်စီ(ICWA)တို့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်သည်။ 

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလက နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များနှင့် NSPNC မှ ကိုယ်စားလှယ်များသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်ဖက်ဒရယ်စနစ်ဆိုင်ရာ လေ့လာရေးခရီးစဉ်အား အိန္ဒိယနိုင်ငံ သို့ သွားရောက်‌လေ့လာခဲ့သည်။

အိန္ဒိယခရီးစဉ်တွင် နိုင်ငံရေးပါတီ ၁၁ ပါတီ၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်(EAO) ၆ ဖွဲ့၊ အမျိုးသားစည်းလုံး ညီညွတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်ရေး ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (NSPNC) ဥက္ကဋ္ဌနှင့်အတွင်းရေးမှူး၊ ပြန်လည် သင့်မြတ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးစင်တာ(CPR) တို့မှ ကိုယ်စားလှယ် ၂၀ ကျော် ပါဝင်ခဲ့သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်မှ ၇ ရက်ထိ အိန္ဒိယသို့ သွားရောက်ခဲ့သော ကိုယ်စားလှယ်များကိုတွေ့ရစဉ်

အဆိုပါ အိန္ဒိယခရီးစဉ်သည် နိုဝင်ဘာ ၄ ရက်မှ ၇ ရက်အထိဖြစ်ပြီး ဗဟိုအစိုးရနှင့် ပြည်နယ်အစိုးရများကြားက အာဏာခွဲဝေမှု၊ တန်းတူရေးနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့် အခြေအနေများကို လေ့လာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အိန္ဒိယသည် လွတ်လပ်‌ရေး ရပြီးကတည်းကပင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပ‌ဒေ ပျက်သွားခြင်း၊ အာဏာသိမ်းခြင်းများ မရှိဘဲ အစဥ်အဆက် ပြုပြင်လာရာ ယခုဆိုလျှင် ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်မှုသည် ၁၀၆ ကြိမ်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း၊ လိုအပ်သည် များအား ညှိနှိုင်းပြင်ဆင်သွားရင်း ကမောက်ကမ မဖြစ်ဘဲ ယနေ့အချိန်ထိ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးသော နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်လာသည်ကို သင်ခန်းစာယူရမည်ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံရေးပါတီများက ထောက်ပြကြသည်။

ထို့အတူ ညီညွတ်မျှတသော စနစ်တစ်ခု၊ အခြေခံဥပဒေတစ်ခု၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ မြင့်မှုများ သည် နိုင်ငံအတွက် စိန်ခေါ်မှုများ ဖြစ်သောကြောင့် အနာဂတ်မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်လည် တည်ဆောက်သည့် အခါတွင် အိန္ဒိယဘက်မှ ကောင်းသော အချက်များအား ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်ဟု နိုင်ငံရေးပါတီများက ပြောသည်။

ထို့ပြင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ချုပ်ငြိမ်းရန် လျော်ညီသော အခြေခံဥပဒေတစ်ခုအား လူထုသို့ ပေးကမ်းနိုင်ရ မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုဥပဒေသည် လက်ရှိ အကျပ်အတည်းများ အားလုံးကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ရမည်ဖြစ်သလို ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရန်နှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းသော နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းအား ဖန်တီးပေးနိုင်သော ဖွဲ့စည်းပုံမျိုး ဖြစ်ရမည် ဟု နိုင်ငံရေးပါတီများက ထောက်ပြကြသည်။

ယခင် ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် Constitutionalism နှင့် Federalism အား မြန်မာနိုင်ငံ၊ နေပြည်တော်တွင် ပထမအကြိမ် လာရောက် သင်တန်းပို့ချခဲ့ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၅ ရက်နှင့် ၆ ရက်နေ့တွင် ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ် အိန္ဒိယ နိုင်ငံတွင် ဆွေးနွေးလေ့လာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ အိန္ဒိယခရီးစဉ်အဆက်ကို ဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲသို့ ဦးကိုကိုကြီး၊ ဒေါက်တာအေးမောင်၊ ဦးထက်အောင်ကျော်၊ ဒေါ်ညိုညိုသင်း၊  ဗိုလ်မှူးကြီး ခွန်ဥက္ကာ၊ နိုင်တလညီ၊ ရှမ်းနှင့်တိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ် တစ်ဦး၊ KSPP ပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးတို့ တက်ရောက်ကြမည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၇

ချင်းပြည်နယ်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ပေါင်းစည်းရန်အတွက် ဆွေးနွေးခဲ့ခြင်းသည် နိုင်ငံအဆင့်အရ မလုပ်သင့် မလုပ်ထိုက်သည့် ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်ကြောင်း 7 EAO Alliance မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးကြီးစောကျော်ညွန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်လွှတ်တော်အမတ် K.Vanlalvena သည် ချင်းပြည်နယ်သို့ ဝင်ရောက်ကာ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF/CNA) ဌာနချုပ်ကို သွားရောက်ခဲ့ပြီး ချင်းပြည်နယ်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ပေါင်းစည်းရန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း The Hindu သတင်းဌာနက ဖော်ပြခဲ့သည်။

လက်ရှိ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး မတည်မငြိမ် ဖြစ်နေသည့်ကာလတွင် ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ထူးဆန်းကြောင်း 7 EAO Alliance မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးကြီး စောကျော်ညွန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ချင်းပြည်ဆိုတာက ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ အစဉ်တစိုက် ပါဝင်လာခဲ့တဲ့ ပြည်နယ်ဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့ နားလည် ရသလောက်ဆိုရင် ကျနော်တို့အနာဂတ်မှာ ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်မယ့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စုမှာ ချင်းပြည်အနေနဲ့က ယူနစ်တစ်ခု အနေနဲ့ပါဝင်တဲ့ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုလို့ မြင်တယ်။ ဒီနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံကနေ လက်ရှိနိုင်ငံရေး ကမောက်ကမဖြစ်နေတဲ့ ကာလမှာ ဘာဖြစ်လို့ အဲဒီလိုမျိုး ပူးပေါင်းပါဝင်ဖို့ လုပ်ဖို့ကိုင်ဖို့ဆိုတာကို ကျနော့် အနေနဲ့ကတော့ ထူးဆန်းတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ နိုင်ငံတိုင်း နိုင်ငံတိုင်းကတော့ သူ့ရဲ့အချုပ်အခြာ အာဏာနဲ့ သူ့ရဲ့စီမံခန့်ခွဲခွင့်နဲ့ သူ့ရဲ့လွတ်လပ်စွာ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်နဲ့ ရှိနေတာဖြစ်တဲ့ အတွက် ကြောင့် ကျနော်တို့ နိုင်ငံကလည်း မကြုံဖူးတဲ့ အခက်အခဲ အကြပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်ဖြတ်ကျော် နေရချိန်မှာ ဒီလိုမျိုး လာရောက် ပြောဆိုတာတို့၊ စည်းရုံးတာတို့၊ ပူးပေါင်းဖို့ ပြောတာတို့ဘာတို့ အမှန်တကယ် ဖြစ်ခဲ့တယ် ဆိုရင်တော့ ဒါက နိုင်ငံအဆင့်နဲ့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် တော်တော်လေး မလုပ်သင့် မလုပ်ထိုက်တဲ့ ကြိုးပမ်းမှုလို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

အိန္ဒိယ-မြန်မာ နယ်စပ်ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် အိန္ဒိယအထက်လွှတ်တော် အစည်းအဝေးတွင် မဏိပူရပြည်နယ် လွှတ်တော်အမတ် တစ်ဦးကလည်း တမူး-ကဘော်ချိုင့်ဝှမ်းကို အိန္ဒိယနှင့် ပေါင်းစည်းရေး ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

ယခုကဲ့သို့ ချင်းပြည်နယ်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ပေါင်းစည်းရန် ပြောဆိုမှုအပေါ် ချင်းလူမျိုးများဘက်မှလည်း လက်ခံ မည်မဟုတ်ကြောင်း၊ မိမိတိုင်းပြည် အကျိုးစီးပွားအတွက် သူများတိုင်ပြည်ကို ထိခိုက်အောင် ပြောဆိုမှုအပေါ် လက်မခံကြောင်း တရုတ်-မြန်မာအရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ‌ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကျမတို့ လက်မခံပါဘူး။ ချင်းကလည်း လက်မခံပါဘူး။ ဒါကတော့ ကမ္ဘာကြီးတစ်ခုလုံး နိုင်ငံရေးအရ ကမောက်ကမတွေ ဖြစ်နေတာကို အဲဒီတော့ ကိုယ့်အကျိုးစီးပွားပေါ်ကနေ ပြောနေကြတာပဲ။ ကိုယ့်တိုင်းပြည်ရဲ့ အကျိုးစီးပွား ကောင်းရာကောင်းကျိုးအတွက် ပြောနေတဲ့အခါမှာ ကိုယ့်တိုင်းပြည်ရဲ့ ကောင်းကျိုးအတွက် လုပ်တာ က သဘာဝကျတာပေါ့။ မှန်လည်း မှန်တယ်။ ဒါပေမယ့် သူများရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို ထိခိုက်ပြီး ကိုယ့်တိုင်းပြည် ကောင်းကျိုး ကွက်ကွက်လေးပဲ ကြည့်ရင်တော့ ဒါက လက်ခံနိုင်စရာမရှိဘူး။ အဲဒီတော့ အိန္ဒိယက ပါလီမန်အမတ် က မဲရဖို့တို့ ဘာညာတွေအတွက် သူ့နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပြောတာဖြစ်မှာပေါ့။ ဒါဟာသူ့ရဲ့အခြေခံ အတွေး အခေါ်ကို ပြတာပဲလေ။ သူ့ပြည်နယ် ကောင်းကျိုးအတွက် ပြောတာပြောလို့ ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူများတိုင်း ပြည် သူများလူမျိုးကို ထိခိုက်ပြီးပြောတဲ့ အပြောအဆိုမျိုးကို ကျမတို့က လက်မခံဘူး။ ကျမတို့လည်း ဘယ်တော့မှ သူများတိုင်းပြည် သူများလူမျိုးကို ထိခိုက်အောင် မပြောဘူး။ ကိုယ့်တိုင်းပြည်က ကိုယ့်လူမျိုးတွေအားလုံး စည်းစည်းလုံးလုံး ညီညီညွတ်ညွတ်နေဖို့ပဲ အားသန်တယ်” ဟု ပြောသည်။

အိန္ဒိယ-မြန်မာ နယ်စပ်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍လည်း နစက သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကလည်း အိန္ဒိယအနေဖြင့် မိမိ၏နိုင်ငံရေး လို(ဘ)ဘက်တစ်ခုတည်းကိုကြည့်ကာ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ပျက်ပြားအောင် မလုပ်သင့်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုကို လေးစားသင့်ကြောင်း တုန့်ပြန်ပြော ကြားထားသည်။

ထို့ပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ‌ရေးသမားတချို့၏ ပြောကြားချက်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် အသိပေးသင့် သည်များနှင့် ပြောသင့်သည်များကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သွားမှာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ပြောဆိုထားသည်။

မြန်မာ-အိန္ဒိယနယ်စပ်သည် ၁၀၁၀ မိုင်ကျော် ရှည်လျားပြီး ၁၆၂၆ ကီလိုမီတာရှိကြောင်း၊ တိုင်းတာပြီး ၉၀၇ မိုင် ကျော်ရှိပြီး ကီလိုမီတာအားဖြင့် ၁၄၆၀ ကျော် တိုင်းတာပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုပြောနေသည့် က‌ဘော်ချိုင့်ဝှမ်းဒေသ ဆိုသည်မှာလည်း ယခင် တိုင်းတာပြီး အသိအမှတ်ပြုပြီးထဲမှာ ပါပြီးဖြစ်ကြောင်း နစကဘက်က သတင်းထုတ်ပြန် ခဲ့သည်။

မြန်မာ-အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံနယ်ခြား သတ်မှတ်ချက် အနေဖြင့် ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၈ ရက်နေ့မှာ ချုပ်ဆိုထားသည့် မြန်မာ-အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်ဒေသ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာ နားလည်မှုစာချွန်လွှာလည်း ရှိပြီးဖြစ် ကြောင်း နစကဘက်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။