CNI Sport Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၆

ဘရာဇီးလ်ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်သတ္တပတ်က ရီးရယ်လ်အသင်းနည်းပြ အန်ဆယ်လော့တီကို ဘရာဇီးလ်အသင်း နည်းပြအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဘရာဇီးလ်ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဟာ အန်ဆယ်လော့တီကို နည်းပြအဖြစ် ခန့်အပ်နိုင်ဖို့ နှစ်အနည်းငယ်ကြာ စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရပြီးမှ ခန့်အပ်နိုင်ခဲ့တာပါ။

အန်ဆယ်လော့တီဟာ ထိပ်တန်းကလပ် အများအပြားကို ကိုင်တွယ်ပြီး အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ သူ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်မှုတွေက ဘရာဇီးလ် ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ကို လက်ရွေးစင်အသင်း နည်းပြအဖြစ် ခန့်အပ်ဖို့ ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ၅ ကြိမ်အထိရယူပြီး အအောင်မြင်ဆုံး အသင်းဖြစ်ခဲ့ ပေမယ့် ချန်ပီယံဆုကို နောက်ဆုံးအကြိမ် ရယူနိုင်ခဲ့တာက ၂၀၀၂ ခုနှစ်ကပါ။ 

ဘရာဇီးလ်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ဒါကြောင့် ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ အောင်မြင်မှုနဲ့ ဝေးကွာနေတာ နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော်ကြာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ ဒီကာလအတွင်းမှာ ကိုပါအမေရိကဖလား ၂ ကြိမ် ရယူနိုင်ခဲ့ပေမယ့် ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ၆ ကြိမ်မြောက် ချန်ပီယံဆုကို ရယူချင်တဲ့ သူတို့ရဲ့ဆန္ဒက ပြည့်မြောက်ခဲ့ခြင်း မရှိသေးတာပါ။

ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ ၂၀၀၂ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း ယာယီနည်းပြ အပါအဝင် နည်းပြ ပေါင်း ၁၀ ဦးကျော်အထိ အပြောင်းအလဲ ပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ အိမ်ရှင်အဖြစ် ကျင်းပခဲ့တဲ့ ၂၀၁၄ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ စတုတ္ထရခဲ့တာက အမြင့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး ကျန်တဲ့အကြိမ်တွေမှာ ကွာတားဖိုင်နယ်အထိသာ တက်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ အခုနောက်ပိုင်းမှာ အလွန်ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးကစားခဲ့တဲ့ ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလား ခြေစစ်ပွဲမှာ အာဂျင်တီးနားအသင်းကို ၄ ဂိုး-၁ ဂိုးနဲ့ ဂိုးပြတ် အရေးနိမ့်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အန်ဆယ်လော့တီကို တွေ့ရစဉ်

အရင်က ဘရာဇီးလ်အသင်း လူစာရင်းစုဖွဲ့မှုနဲ့ လက်ရှိ ဘရာဇီးလ်အသင်း လူစာရင်းစုဖွဲ့မှုကို ကြည့်ရမယ် ဆိုရင် လည်း ဆီနဲ့ ရေလို ကွာခြားနေတာပါ။

လက်ရှိအသင်းမှာ အကောင်းဆုံးဖြစ်တဲ့ နေမာဟာ မကြာခဏဆိုသလို ဒဏ်ရာကြောင့် အနားယူနေခဲ့ရပြီး လက်ရွေးစင်အသင်းအတွက် ပါဝင်မကစားနိုင်တာ ၁ နှစ်ကျော်ကြာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ကစားသမားစာရင်းထဲမှာ ပါဝင်နေတဲ့ ဗီနီစီးယက်စ်နဲ့ ရာဖင်ညာတို့ကလည်း ကလပ် အသင်းမှာ ကစားခဲ့တဲ့ ခြေစွမ်းတွေကို နိုင်ငံအသင်းမှာ ပြသနိုင်ဖို့ ရုန်းကန်နေရတာပါ။ 

အဲဒါကြောင့်လည်း ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ အောင်မြင်မှုတွေပြန်ရဖို့ ဝေးကွာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေကို အန်ဆယ်လော့တီ ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့တော့ ကောင်းပါတယ်။ 

အန်ဆယ်လော့တီဟာ အီတလီ၊ စပိန်၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီနဲ့ အင်္ဂလန်နိုင်ငံတွေမှာ ပြည်တွင်းဖလား အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့သလို ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားကို ၅ ကြိမ်အထိ ရယူထားတဲ့ နည်းပြတစ်ဦးပါ။ 

ဘရာဇီးလ်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

အန်ဆယ်လော့တီဟာ ကမ္ဘာကျော် ကစားသမား အများအပြားနဲ့ လက်တွဲခဲ့ပြီး အသင်းတွေမှာ အောင်မြင်မှုရ အောင် ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်ရမလဲဆိုတာကို ကောင်းမွန်စွာသိတဲ့ ဝါရင့်နည်းပြတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အန်ဆယ်လော့တီဟာ သူ့ရဲ့နည်းပြဘဝမှာ ပထမဆုံးနိုင်ငံ အသင်းတစ်သင်းကို တာဝန်ယူမှာဖြစ်သလို ဘရာဇီးလ်အသင်းရဲ့ ပထမဆုံးနိုင်ငံခြားသား နည်းပြဖြစ်လို့ ဖိအားတချို့တော့ ခံစားရနိုင်တာပါ။ 

လက်ရှိ ဘရာဇီးလ်အသင်း လူစာရင်းမှာ ရီးရယ်လ်အသင်းက ဗီနီစီးယက်စ်၊ ရိုဒရီဂို၊ မီလီတာအို၊ အန်းဒရစ်နဲ့ ကစားသမားဟောင်း ကတ်စီမီရိုတို့ဟာ အန်ဆယ်လော့တီနဲ့ နှစ်ကာလရှည်ကြာ လက်တွဲခဲ့ဖူးတဲ့သူတွေဖြစ်လို့ သူ့ကို အကူအညီ ပေးနိုင်မယ့်သူတွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

အရင်ကတည်းက နေမာ အပါအဝင် ဘရာဇီးလ်အသင်း လူစာရင်းထဲမှာရှိတဲ့ ကစားသမားတွေဟာ အန်ဆယ်လော့တီကို နည်းပြအဖြစ် ခန့်အပ်မှာကို ကြိုဆိုမှုတွေရှိခဲ့ကြတာပါ။ 

အန်ဆယ်လော့တီဟာ ဘရာဇီးလ်အသင်းကို အောင်မြင်မှုတွေ ပြန်လည်ရယူပေးနိုင်မယ့်သူအဖြစ် ယုံကြည်နေတဲ့ သူတွေရှိသလို သူ့ရဲ့ခေတ် ကုန်ဆုံးသွားပြီလို့ သတ်မှတ်ကြတဲ့သူတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ 

အန်ဆယ်လော့တီဟာ ဘရာဇီးလ်အသင်းကို မေလ ၂၆ ရက်ကျရင် နည်းပြသစ်အဖြစ် တရားဝင် စတင် ကိုင်တွယ်တော့မှာဖြစ်ပြီး အီကွေဒေါ၊ ပါရာဂွေးအသင်းတို့နဲ့ပွဲတွေမှာ သူ့ရဲ့နည်းဗျူဟာတွေကို မြင်တွေ့ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၀

ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်သည့် အိန္ဒိယသည် ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲအတွင်း ကြားနေအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့ သည်။

ယူကရိန်းသည် စစ်မြေပြင်တွင် ဒီမိုကရေစီ စံတန်ဖိုးများနှင့် နိုင်ငံတကာ အခင်းအကျင်းကို ကာကွယ်နေရပြီး ရုရှားကမူ ယူကရိန်းကို သိမ်းပိုက်လွှမ်းမိုးရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။

နိုင်ငံအများစုက ယူကရိန်းဘက်မှ ရပ်တည်ပြီး အကူအညီများ ပေးနေသည့်တိုင် အိန္ဒိယသည် ရုရှားနှင့် နီးကပ် သည့် ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။

ပြီးခဲ့သည့်လက ကက်ရှ်မီးယားဒေသတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် စစ်သွေးကြွများ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အိန္ဒိယဝန်ကြီး ချုပ် မိုဒီ (Narendra Modi) နှင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ရာဂျ်နက်သ် ဆင်း (Rajnath Singh) တို့သည် မေလ ၉ ရက်၌ ပြုလုပ်သော ရုရှား၏အောင်ပွဲနေ့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို တက်ရောက်မည့် အစီအစဉ်အား ပယ်ဖျက်ခဲ့ပြီး ရာထူးနိမ့်အရာရှိများကိုသာ စေလွှတ်ခဲ့သည်။

မိုဒီသည် ပါကစ္စတန်နှင့် တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေသဖြင့် ခရီးစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင် သူအချို့က သုံးသပ်ထားကြသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းအတွင်း အိန္ဒိယသည် ပါကစ္စတန်ကို လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး နယ်စပ်ဒေသ တစ်လျှောက် အပြန်အလှန် လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်နေသဖြင့် နျူကလီးယား လက်နက်များ ပိုင်ဆိုင်ထား ကြသည့် အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်ကြား ပဋိပက္ခပြင်းထန်လာမည့် အခြေအနေကို စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။

ရုရှားနိုင်ငံ၊ မော်စကိုမြို့မှာ ကျင်းပနေသည့် ရင်ပြင်နီချီတက်ပွဲကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုအချိန်အတောအတွင်း မော်စကိုသို့ ဖိတ်ကြားခံရသည့် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များကလည်း ယူကရိန်း၏ တိုက်ခိုက် လာမည့် အရေးကို စိုးရိမ်နေကြသည်။

ရုရှားကမူ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို ဘေးကင်းလုံခြုံစေရန်အတွက် ၃ ရက်ကြာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ကြေညာထားသည်။

ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီး (Volodymyr Zelensky) ကမူ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို တက်ရောက်သည့် ပြည်ပခေါင်းဆောင်များ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးကို တာဝန်မယူကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ဆလိုဗက်ကီးယား ဝန်ကြီးချုပ် ရောဘတ် ဖီကို (Robert Fico) က ဇာလန်းစကီးသည် ကမ္ဘာ့ ခေါင်းဆောင်များကို အရိုအသေကင်းမဲ့သူဟု ဝေဖန်ခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း ဇာလန်းစကီးသည် ရုရှား၏ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ကြေညာချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သဖြင့် အခြေအနေကို အဆိုးရွားဆုံးဖြစ်စေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း ဝေဖန်ခဲ့သည်။

ယူကရိန်း၏ စီဗက်စတိုပိုးလ် (Sevastopol) မြို့တွင်မူ ဘေးကင်းလုံခြုံရေး အခြေအနေအရ အောင်ပွဲနေ့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ယူကရိန်းသည် မော်စကိုမြို့တော် အပါအဝင် ရုရှားအတွင်းပိုင်းရှိ စစ်ရေးပစ်မှတ်များကို ဆက်လက် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန်ကို တိုက်ခိုက်နေတဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ ဆင်ဒူစစ်ဆင်ရေးကို ရှင်းပြနေစဉ်

၂၀၂၂ ခုနှစ်ကတည်းက ယူကရိန်းသည် ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းများကို ပြည်တွင်း၌ ထုတ်လုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် ဒရုန်းများနှင့် တာဝေးပစ် ဒုံးကျည်များကို ထုတ်လုပ်လာနိုင်ခဲ့သည်။

ယူကရိန်းသည် ရုရှား၏ စစ်ပွဲစတင်ခဲ့ပြီး မကြာမီ အချိန်အတွင်းမှာပင် စစ်ရှုံးနိုင်ကြောင်း အများစုက ထင်ကြေး ပေးခဲ့သော်လည်း ယူကရိန်းစစ်တပ်သည် ထိုထင်ကြေး ပေးမှုများကို တက်တက်စင် လွဲမှားအောင် စွမ်းဆောင်ပြ နိုင်ခဲ့ကာ လက်ရှိအချိန်အထိ စစ်ပွဲကို ဆက်လက်ဆင်နွှဲနေသည်။

ထိုအချိန်အတောအတွင်း အိန္ဒိယသည် ယူကရိန်းအရေးကို သတိကြီးစွာထားပြီး ကြားနေပြည်ပအင်အားစု တစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက် ရပ်တည်နေသည်။

အိန္ဒိယသည် မိမိကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့ခြင်းကြောင့် မဟုတ်ဘဲ ၎င်း၏ မဟာဗျူဟာမြောက် အစဉ်အလာကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် ကြားနေအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် အတိတ်ကာလက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခများတွင်လည်း ဘက်ရွေးခြင်း မပြုလုပ်ခဲ့ဘဲ ကြားနေ အဖြစ်သာ ရပ်တည်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်၏ UC San Diego တက္ကသိုလ်မှ ပါမောက္ခ ဘရန်နီဆလက် စတန်ချက်ဗ် (Branislav Slantchev) က ပြောကြားခဲ့သည်။

Georgetown တက္ကသိုလ်မှ ပထဝီနိုင်ငံရေး ပါမောက္ခတစ်ဦးဖြစ်သူ ထရက်စ်တန် ဝိ (Treston Wheat) ကလည်း အိန္ဒိယသည် စစ်အေးကာလကတည်းက ဘက်မလိုက်မူဝါဒကို ကျင့်သုံးခဲ့ကြောင်း ရှင်းပြခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် ၎င်း၏ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒအတွက် ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်ရာတွင် မည်သူ့၏  လွှမ်းမိုးမှုကိုမှ မခံဘဲ လွတ်လပ်စွာ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ဟန်ချက်ညီစွာ ထိန်းခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယသည် ယူကရိန်းကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ထောက်ခံမည်ဆိုပါက ကာလကြာရှည် ကျင့်သုံးခဲ့သည့် ၎င်း၏ မူဝါဒကို ပြောင်းလဲရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် အိန္ဒိယသည် ရုရှားထံမှ စစ်လက်နက် ပစ္စည်းများကိုလည်း ဆက်လက် ဝယ်ယူနေသဖြင့် ယူကရိန်းဘက်မှ ရပ်တည်မည်ဆိုပါက ရုရှားနှင့် ဆက်ဆံရေး ပျက်သွားမည်ဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီးကို တွေ့ရစဉ်

တစ်ဖက်တွင်လည်း ယူကရိန်းသည် အိန္ဒိယအတွက် ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍ ဗဟုသုတများ၊ ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းများ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုတို့တွင် အကူအညီပေးနိုင်သည်။

ယူကရိန်း၏ ဒရုန်းစစ်ဆင်ရေးနှင့် လိုက်လျောညီထွေ ပြောင်းလဲနိုင်သည့် မဟာဗျူဟာသည် အိန္ဒိယအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေများသည် မိုဒီ၏ “အိန္ဒိယတွင် လုပ်သည်” ("Make in India") ဟူသည့် အစီအစဉ်အရ ကာကွယ်ရေး ထုတ်ကုန်ကဏ္ဍကို အဆင့်မြှင့်တင်ရေးကို အဆင်ပြေ ချောမွေ့စေမည်ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲမှ ရရှိသည့် သင်ခန်းစာများအရ အိန္ဒိယသည် တရုတ်နှင့် ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိသည့် ပဋိပက္ခအတွက် ပြင်ဆင်ရာတွင် အထောက်အကူ ဖြစ်စေမည်ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းသည် စစ်ပွဲအတွင်း အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအတွက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီများ၏ အရေးကြီးပုံကို ပြသနိုင်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယသည် ယူကရိန်း၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို လေ့လာသင်ယူရမည်ဖြစ်ပြီး မိမိကိုယ်ကိုယ် ပိုပြီး မှီခိုရန်နှင့် အနာဂတ်တွင် ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေရှိသည့် ပဋိပက္ခများအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ လေ့ကျင့်ပြင်ဆင် ထားရမည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၉

၂၀၂၄-၂၅ ရာသီ ဥရောပချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲကြီးကတော့ နောက်ဆုံးပွဲစဉ်ဖြစ်တဲ့ ဗိုလ်လုပွဲကို ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီရာသီ ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲအဖြစ် ပြင်သစ် လီဂူး-၁ ကလပ် PSG အသင်းနဲ့ အီတလီစီးရီးအေကလပ် အင်တာမီလန်အသင်းတို့ ယှဉ်ပြိုင်ကြမှာပါ။ 

ဗိုလ်လုပွဲမှာ ပရီးမီးယားလိဂ်၊ ဘွန်ဒက်လီဂါနဲ့ လာလီဂါကလပ်တွေ မပါဝင်တာကြောင့် သူတို့တွေ မပါဝင်တဲ့ ၂၁ နှစ်အတွင်း ပထမဆုံး ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်သွားခဲ့ပါတယ်။

ပေါ်တူဂီလူမျိုးနည်းပြ မော်ရင်ဟိုရဲ့ ပေါ်တိုအသင်းက မိုနာကိုအသင်းကို အနိုင်ရခဲ့တဲ့ ၂၀၀၄ ချန်ပီယံလိဂ်ဗိုလ်လုပွဲ နောက်ပိုင်း ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲတိုင်းမှာ အင်္ဂလန်၊ ဂျာမနီနဲ့ စပိန်ကလပ် အသင်းတွေဟာ အနည်းဆုံး တစ်သင်းစီ ပါဝင်ခဲ့ကြတာပါ။

ဘာစီလိုနာနဲ့ အင်တာမီလန် ယှဉ်ပြိုင်စဉ်

ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲရဲ့ နောက်ဆုံး ၁၄ ကြိမ်မှာ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ အသင်းတွေကလည်း ဒီ ၃ နိုင်ငံထဲက အသင်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီရာသီမှာတော့ အင်္ဂလန်၊ စပိန်နဲ့ ဂျာမနီကလပ်တွေဟာ ဆီမီးဖိုင်နယ်နဲ့ ကွာတားဖိုင်နယ်ကနေ ထွက်ခွာခဲ့ရ တာပါ။

PSG အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲကို ဒုတိယအကြိမ် တက်နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး အင်တာမီလန် အသင်းကတော့ ၃ နှစ်အတွင်း ဒုတိယအကြိမ်နဲ့ စုစုပေါင်း ၇ ကြိမ်မြောက် ဗိုလ်လုပွဲကို တက်နိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

PSG အသင်းဟာ ကမ္ဘာကျော် ကစားသမားတွေဖြစ်တဲ့ မက်ဆီ၊ နေမာနဲ့ ဘတ်ပီတို့ ၃ ဦးစလုံးရှိခဲ့တုန်းက ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲကို တက်ဖို့ဆိုတာ အိပ်မက်သာရှိခဲ့တာပါ။ 

အခုတော့ PSG အသင်းဟာ နည်းပြလူးဝစ်အင်းနရစ်ရဲ့ အသင်းလိုက် တည်ဆောက်တဲ့ ပုံစံတွေနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာ ပထမဆုံးအကြိမ် ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ခွင့်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။

အာဆင်နယ်နဲ့ ပီအက်လ်ဂျီ ယှဉ်ပြိုင်စဉ်

PSG အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲကို တက်နိုင်ခဲ့ပေမယ့် အုပ်စုအဆင့်ကနေ ထွက်ခွာရဖို့ နီးစပ်ခဲ့သေးတာပါ။ 

ဒါပေမယ့် PSG အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် အုပ်စုနောက်ဆုံးပွဲတွေမှာ နိုင်ပွဲတွေ ရယူနိုင်ခဲ့တာကြောင့် ပလေးအော့ဖ် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရရှိခဲ့ပါတယ်။

PSG အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် အုပ်စုအဆင့်မှာ မန်စီးတီးအသင်းကို အနိုင်ရခဲ့သလို ရှံးထွက်အဆင့်တွေမှာ လီဗာပူးလ်၊ အက်စတွန်ဗီလာနဲ့ အာဆင်နယ်အသင်းတွေကို အနိုင်ရရှိပြီး အင်္ဂလန်ကလပ် ၄ သင်းကို အနိုင်ရရှိကာ ဗိုလ်လုပွဲကို တက်နိုင်ခဲ့တာပါ။

အင်တာမီလန်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ သမိုင်းကြောင်းရှိပြီး ချန်ပီယံဆုကို ၃ ကြိမ်အထိ ရရှိထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်တာမီလန်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆီမီးဖိုင်နယ်မှာ ဘာစီလိုနာအသင်းကို အပြန်အလှန် သွင်းဂိုးတွေနဲ့ အနိုင်ရပြီး နှစ်ကျော့ကစားရတဲ့ အဆင့်မှာ အကောင်းဆုံးပွဲတစ်ပွဲကို ဖန်တီးနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ပီအက်လ်ဂျီအသင်း အောင်ပွဲခံနေစဉ်

အင်တာမီလန်အသင်းဟာ ဘာစီလိုနာအသင်းနဲ့ ပွဲစဉ်ရဲ့ ပွဲထွက်လူစာရင်းမှာ အသက် ၂၅ နှစ်အထက် ကစားသမား ၁၀ ဦးကို အသုံးပြုပြီး အတွေ့အကြုံရင့် ကစားသမားတွေနဲ့ ပွဲကို အကောင်းဆုံး တုံ့ပြန်နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

အသက် ၃၇ နှစ်အရွယ်ရှိ နောက်ခံလူ အဆာဘီက အင်တာမီလန်အသင်းအတွက် အဖိုးတန် ချေပဂိုးကို သွင်းယူ ခဲ့သလို အသက် ၃၆ နှစ်အရွယ်ရှိ ဂိုးသမား ဆွန်းမားက ဂိုးပေးရနိုင်မယ့် အခွင့်အရေး အများအပြားကို ကာကွယ်မှု ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ကွင်းလယ်လူတွေဖြစ်တဲ့ မစ်ခီတာရန်နဲ့ ချာဟာနိုဂလူးတို့၂ ဦးပေါင်း အသက်ဟာ ၆၇ နှစ်ရှိတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ကွာတားဖိုင်နယ်မှာ ဘိုင်ယန်မြူးနစ်အသင်းကို ဖြုတ်ချခဲ့တဲ့ အင်တာမီလန်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် အုပ်စု အဆင့်ကနေ ဆီမီးဖိုင်နယ်အထိ ကစားခဲ့တဲ့ ၁၄ ပွဲမှာ လေဗာကူဆင်အသင်း တစ်သင်းတည်းကိုသာ အရေး နိမ့်ခဲ့တာပါ။

အင်တာမီလန်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာ နောက်ဆုံးအကြိမ် ချန်ပီယံဆု ရယူနိုင်ခဲ့တာက ၂၀၁၀ ခုနှစ်က နည်းပြမော်ရင်ဟိုရဲ့ လက်ထက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် ၁၅ နှစ်ကြာ ဝေးကွာနေတဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားကို ဒီရာသီမှာရယူနိုင်ဖို့ လက်တစ်ကမ်းအကွာမှာသာ ရှိတော့တာပါ။ 

တစ်ဖက်မှာလည်း PSG အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားကို ပထမဆုံးအကြိမ် ရယူနိုင်ဖို့ ဆန္ဒပြင်းထန်နေပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားဟာ ပြင်သစ်မြေကို သွားမလား၊ အီတလီမြေကို သွားမလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရ မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

Source: BBC

CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၈

အကြမ်းဖက်ဝါဒကို ထောက်ပံ့မှု၊ ခိုလှုံခွင့်ပေးမှုနှင့် ဖြန့်ဖြူးမှုတို့တွင် ပါကစ္စတန်၏ နောက်ကြောင်း ရာဇဝင်သည် ကမ္ဘာပေါ်၌ အန္တရာယ်အရှိဆုံးနှင့် တည်ငြိမ်မှုကို ပျက်ယွင်းစေသည့် အကြောင်းရင်းခံများထဲမှ တစ်ခု အပါအဝင် ဖြစ်ခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန်သည် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာ ၎င်း၏မြေကို နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် အကြမ်းဖက်မှု၊ သောင်းကျန်းမှုနှင့် အစွန်းရောက် အယူအဆများ ဖြန့်သည့် ဒုံးပစ်စင်တစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်က ပါကစ္စတန်ဝန်ကြီးချုပ် နာဝက်ဇ် ရှရစ်ဖ် (Nawaz Sharif) ကလည်း ပါကစ္စတန်အခြေစိုက် အစ္စလာမ်မစ် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ဖြစ်သည့် Lashkar-e-Taiba အဖွဲ့က ပြုလုပ်ခဲ့သော ၂၀၀၈ ခုနှစ် မွမ်ဘိုင်း တိုက်ခိုက်မှုများတွင်  ပါကစ္စတန်အစိုးရ၏ အခန်းကဏ္ဍ ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း ပါဗက် မူရှာရက်ဖ် (Pervez Musharraf) ကလည်း ၎င်း၏တပ်ဖွဲ့များသည် ကက်ရှ်မီးယားတွင် အိန္ဒိယကို တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် စစ်သွေးကြွအုပ်စုများအား လေ့ကျင့်ပေးခဲ့ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန်အစိုးရသည် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများအတွက် အိန္ဒိယကို ဖိအားပေးလိုသဖြင့် စစ်သွေးကြွအုပ်စုများကို မျက်ကွယ်ပြုခဲ့ကြောင်းလည်း ၎င်းက ဝန်ခံခဲ့သည်။

မကြာသေးမီ ရက်ပိုင်းအတွင်းကလည်း ပါကစ္စတန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ခါဝါဂျာ မူဟာမက် အဆစ်ဖ် (Khawaja Muhammad Asif) ကလည်း ပါကစ္စတန်သည် လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ် သုံးစုကျော်အတွင်း အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ ကို ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့ပြီး အမေရိကန်နှင့် ဆက်ဆံခဲ့ခြင်းသည် အမှားတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့သည်။

 အိန္ဒိယက ပါကစ္စတန်အတွင်းက နေရာ ၉ နေရာကို တိုက်ခိုက်ခဲ့စဉ်

အကြမ်းဖက်ဝါဒကို ကမ္ဘာအနှံ့ဖြန့်ခြင်း

အာဖဂန်နစ္စတန် တာလီဘန်နှင့် ဟက်ကာနီ ကွန်ရက် တိုက်ခိုက်မှုများ -

ပါကစ္စတန်၏ ISI ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့သည် အာဖဂန် တာလီဘန်အဖွဲ့နှင့် ဟက်ကာနီကွန်ရက် (Afghan Taliban and the Haqqani Network) ကို ရန်ပုံငွေများ၊ စစ်သင်တန်းများနှင့် ခိုလှုံစရာနေရာများ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ သည့် မှတ်တမ်းများစွာ ရှိခဲ့သည်။

ထိုအဖွဲ့များသည် ကလ်ဘူးမြို့တော်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ၂၀၀၈ ခုနှစ် အိန္ဒိယသံရုံးဗုံးခွဲမှု၊ ၂၀၁၁ ခုနှစ်က အမေရိကန်သံရုံးဗုံးခွဲမှုတို့ အပါအဝင် အာဖဂန်အရပ်သားများ၊ အစိုးရပစ်မှတ်များနှင့် နိုင်ငံတကာတပ်ဖွဲ့များကို ကြိမ်ဖန်များစွာ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

သံရုံးဗုံးခွဲမှုသည် ISI အေးဂျင့်များက ကိုယ်တိုင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် စစ်ဆင်ရေးမဟုတ်ကြောင်း၊ ထိုတိုက်ခိုက်မှုကို ပါကစ္စတန်ထောက်လှမ်းရေး၏ ထိပ်သီးအရာရှိများက ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပြီး အနီးကပ်စောင့်ကြည့်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဝါရင့်ဂျာနယ်လစ် တစ်ဦးဖြစ်သည့် ကာလော့တာ ဂေါလ် (Carlotta Gall) က ၎င်း၏ စာအုပ်ထဲတွင် ရေးသားခဲ့ သည်။

ရုရှား

မော်စကိုကပွဲခန်းမ တိုက်ခိုက်မှု (၂၀၂၄ ခုနှစ်) – 

မော်စကို ကပွဲခန်းမတွင် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုသည် ပါကစ္စတန်နှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိကြောင်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ က စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခုတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုကို နောက်ကွယ်မှ ကြိုးကိုင်သူသည် တာဂျစ်ကစ္စတန် နိုင်ငံသားတစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း ရုရှားအာဏာ ပိုင်များက ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး တိုက်ခိုက်သူများသည် ပါကစ္စတန်ကွန်ရက်များထံမှ ထောက်ပို့ သို့မဟုတ် အယူဝါဒ ရေးရာ ထောက်ပံ့မှုများ ရရှိခဲ့ဖွယ်ရှိကြောင်း သတင်းများထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

အကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေ တိုက်ခိုက်မှုသမိုင်းကို ပြသထားစဉ်

အီရန်

Jaish ul-Adl အဖွဲ့၏ တိုက်ခိုက်မှုများ - 

ပါကစ္စတန်အခြေစိုက် ဆွန်နီအစွန်းရောက် Jaish ul-Adl အဖွဲ့သည် စစ္စတန်နှင့် ဘာလူချီစတန် (Sistan and Baluchestan) ပြည်နယ်တွင် အီရန်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များကို မကြာခဏ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုများကို တုံ့ပြန်သည့် အနေဖြင့် အီရန်သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်က ပါကစ္စတန်၏ ဘာလိုချီစတန် (Balochistan) ပြည်နယ်ကို ဒုံးကျည်များ၊ ဒရုန်းများဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး Jaish ul-Adl အဖွဲ့၏ စခန်းများကို ပစ်မှတ်ထားခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် အကြမ်းဖက်မှု -

ပါကစ္စတန်သည် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နေသည့် ဆွန်နီစစ်သွေးကြွများကို ခိုလှုံခွင့် ပေးထား ပြီး ထိုအဖွဲ့များကို အရေးယူရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ကြောင်း အီရန်က မကြာခဏ စွပ်စွဲခဲ့သည်။

ဗြိတိန်

၂၀၀၅ လန်ဒန် ဗုံးပေါက်ကွဲမှုများ -

၂၀၀၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၇ ရက်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် လန်ဒန်ဗုံးပေါက်ကွဲမှုများကို ပါကစ္စတန်နှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိသည့် ဗြိတိန် အစ္စလာမ်မစ် အကြမ်းဖက်သမား ၄ ဦးက ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ဗုံးခွဲသမားလေးဦးအနက် ၃ ဦးဖြစ်သည့် မိုဟာမက် ဆစ်ဒစ် ခန်း (Mohammad Sidique Khan) ၊ ရှားဇက် တန်ဝီယာ (Shehzad Tanweer) နှင့် ဂျာမိန်း လင်ဆေး (Germaine Lindsay) တို့သည် ၂၀၀၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၅ ခုနှစ်အတွင်း ပါကစ္စတန်တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။

ပါကစ္စတန်တွင် အိုစမာဘင်လာဒင် (Osama bin Laden) ခိုလှုံခဲ့ခြင်း

၂၀၁၁ ခုနှစ်က အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များသည် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ အဘော့တာဘက် (Abbottabad) မြို့ရှိ အယ်ကေဒါ ခေါင်းဆောင် အိုစမာဘင်လာဒင်၏ နေအိမ်ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ချေမှုန်းခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်က ပါကစ္စတန်၏ အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် ပျက်ကွက်မှုများ ရှိနေသည့်အချက်ကို သိသာထင်ရှားစေ ခဲ့သည်။

ဘင်လာဒင်သည် ပါကစ္စတန် စစ်အကယ်ဒမီအနီးရှိ ခြံဝန်းတစ်ခုထဲတွင် နှစ်နှင့်ချီ နေထိုင်ခဲ့သဖြင့် ပါကစ္စတန်၏ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းမှုများ ရှိခဲ့နိုင်သည်ဆိုသည့် သံသယများကို ကြီးထွားစေခဲ့သည်။

JMB အဖွဲ့၏ စစ်ဆင်ရေးများ

ပါကစ္စတန်၏ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့သည် Jamaat-ul-Mujahideen Bangladesh (JMB) အမည်ရှိ စစ်သွေးကြွ အဖွဲ့ကို ရန်ပုံငွေနှင့် စစ်သင်တန်းများ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည်။

ထိုအဖွဲ့သည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဒါကာမြို့တော်ရှိ ကော်ဖီဆိုင်ကို အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် တားမြစ်ပိတ်ပင်ခံခဲ့ရသည့် အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အာဏာပိုင်များသည် JMB အဖွဲ့အား ရန်ပုံငွေများ လွှဲပြောင်းမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပါကစ္စတန်သံတမန်များကို ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခဲ့သည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က ထောက်လှမ်းရေးသတင်း တစ်ခုတွင်လည်း ISI သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ ကော့ဘဇား (Cox’s Bazar) ဒုက္ခသည် စခန်းများရှိ ရိုဟင်ဂျာ ၄၀ ကို JMB အဖွဲ့မှတဆင့် သင်တန်းများပေးခဲ့ကာ အိန္ဒိယကို စိမ့်ဝင် ထိုးဖောက်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပင်လယ်ကွေ့အခြေစိုက် NGO အဖွဲ့များနှင့် ပါကစ္စတန် ကြားပွဲစားများက ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည့် JMB ကွန်ရက် ၁၂ ခုသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ အိန္ဒိယအထိ ပျံ့နှံ့နေပြီး အနောက်ဘန်ဂေါ  (West Bengal) နှင့် ကီရာလာ (Kerala) ကဲ့သို့ အိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်များတွင် လျှို့ဝှက်စွာလှုပ်ရှားခဲ့ကြသည်။

ထိုအဖွဲ့နှင့် ပါကစ္စတန်ထောက်လှမ်းရေးတို့၏ ဆက်ဆံရေးသည် ဒေသတွင်း ပြိုင်ဘက်များကို တည်ငြိမ်မှု ပျက်ယွင်းစေရန် proxies များကို အသုံးချနေသည်ဟု စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည့် ပါကစ္စတန်၏ အနေအထားကို ထင်ဟပ်စေခဲ့သည်။

အကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေ တိုက်ခိုက်မှုသမိုင်းကို ပြသထားစဉ်

လေ့ကျင့်ရေးစခန်းများကို စပွန်ဆာပေးထားခြင်း

ပါကစ္စတန် စစ်သားများသည် ဂျီဟတ် နည်းပြများအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားသည်ဆိုသည့် တောင်အာရှတစ်ဝန်းတွင် ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့မှုများကို ပေါ်ပေါက်စေခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန်သည် ပန်ဂျပ် (Punjab)၊ ခိုင်ဘာ ပက်ထန်ခါဝါ (Khyber Pakhtunkhwa) ၊ ဝါဇီရစ္စတန် (Waziristan) နှင့် ပါကစ္စတန်တို့ သိမ်းပိုက်ထားသည့် ကက်ရှ်မီးယားဒေသ (PoK) ကဲ့သို့ နေရာဒေသများတွင် အကြမ်းဖက် လေ့ကျင့်ရေး စခန်းများကို လက်ခံပေးထားသည်။

ထိုစခန်းများကို Lashkar-e-Taiba (LeT) ၊ Jaish-e-Mohammed (JeM) ၊ Hizbul Mujahideen (HM) နှင့် ISIS-Khorasan ကဲ့သို့ အဖွဲ့များက ကိုင်တွယ်ခဲ့ပြီး အစွန်းရောက်ဝါဒ၊ လက်နက်သင်တန်းနှင့် အသေခံမစ်ရှင်များ အတွက် ပြင်ဆင်မှုများ ပြုလုပ်သည့် နေရာများဖြစ်သည်။

ပါကစ္စတန်စစ်တပ်မှ အရာရှိဟောင်းများသည် လေ့ကျင့်ရေးတွင် မကြာခဏ ကူညီပေးကြပြီး စစ်ဆင်ရေး စွမ်းဆောင်ရည်များကို ပိုမိုတိုးတက်စေရန် စစ်ရေးကျွမ်းကျင်မှုများရှိစေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ၂၀၁၉ ခုနှစ် အကြမ်းဖက်မှုဆိုင်ရာ နိုင်ငံ့ ကြေညာချက်တွင် ပါကစ္စတန် နိုင်ငံကို "ဒေသတွင်း အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်သည့် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များအတွက် ခိုလှုံခွင့် ဆက်လက်ပေးထားသည့် နိုင်ငံ" အဖြစ် သတ်မှတ်ဖော်ပြခဲ့သည်။

Pakistan Army and Terrorism: An Unholy Alliance ဆိုသည့် ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဖော်ပြသည့် အစီရင်ခံစာထဲ တွင်လည်း ပါကစ္စတန်စစ်တပ်၊ ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီ (ISI) နှင့် အစွန်းရောက်ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင် များကြား နက်ရှိုင်းသည့် ဆက်ဆံရေးကို တောင်အာရှ လေ့လာရေးဆိုင်ရာ ဥရောပဖောင်ဒေးရှင်းက အလေးထား ဖော်ပြခဲ့သည်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလကလည်း ပါကစ္စတန် ဗိုလ်မှူးချုပ် ရှား (Shah) သည် ပါကစ္စတန် ပုဂ္ဂလိက သတင်း ချန်နယ် Hum News က ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည့် နိုင်ငံပိုင် ရုပ်သံနှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် အံ့အားသင့်ဖွယ် ဝန်ခံ ထွက်ဆိုမှုကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ရှားသည် ထိုအင်တာဗျူးတွင် ဂျာနယ်လစ် နာဒင်းမ် မာလစ် (Nadeem Malik) နှင့် စကားပြောဆိုချိန်တွင် ပါကစ္စတန်သည် Jamaat-ud-Dawa (JuD) အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အတွက် ရူပီး သန်းချီ သုံးစွဲခဲ့ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။

အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင်လည်း မူရှာရက်ဖ်က ကက်ရှ်မီးယား ဒေသခံများသည် ဂျမူးနှင့် ကက်ရှ်မီးယားဒေသတွင် အိန္ဒိယစစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်ရန် မူဂျာဟစ်ဒင်များအဖြစ် ပါကစ္စတန်တွင် လေ့ကျင့်ခဲ့ကြကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။

ထိုဂျီဟတ်များသည် ပါကစ္စတန်၏ သူရဲကောင်းများဖြစ်သည်ဟု မူရှာရက်ဖ်က ပြောကြားခဲ့ပြီး အိုစမာဘင်လာဒင်၊ အိုင်မန် အယ်ဇဝါဟီရီ (Ayman al-Zawahiri) နှင့် ဂျာလာလူဒင် ဟက်ကာနီ (Jalaluddin Haqqani) တို့သည် ပါကစ္စတန်က သူရဲကောင်းများအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသူများထဲတွင်ပါဝင်သည်ဟုပင် အမည်များကို ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့သည်။

CNI International News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၃

အီရန်တွင် ဆီးရီးယားနိုင်ငံအတွက် ကြီးမားသည့် အစီအစဉ် တစ်ခုရှိသည်။ 

ထိုအစီအစဉ်မှာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အပြီးတွင် ဥရောပကို ပြန်လည်ထူထောင်သည့် အမေရိကန်၏ Marshall Plan အမည်ရှိ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး အစီအစဉ်ကို ပုံတူကူးချရန် ကြံစည်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အီရန်သည် ပြည်တွင်းစစ်ဒဏ်ခံခဲ့ရသော ဆီးရီးယားကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန်နှင့် ရင်းနှီးသော စီးပွားမိတ်ဖက် ဖြစ်လာရန် မျှော်လင့်ထားသည်။ 

အီရန်သည် ဆီးရီးယား ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း သမ္မတအာဆက် (Bashar al-Assad) အသက်ရှင် လွတ်မြောက်စေ ရန် ဒေါ်လာဘီလီယံ ပေါင်းများစွာ အသုံးပြုပြီး ကူညီပေးခဲ့သည်။

ဆီးရီးယားရှိ အီရန်အထူးတာဝန်အဖွဲ့၏ စာမျက်နှာ ၃၃ မျက်နှာပါသည့် လေ့လာချက် အစီရင်ခံစာထဲတွင် ဆီးရီးယားနှင့်ပတ်သက်ပြီး အီရန်၏အစီအစဉ်များကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။

ထိုလေ့လာချက်ထဲတွင် အမေရိကန်၏ Marshall Plan မဟာဗျူဟာကို ချီးကျူးခဲ့ပြီး ထိုမဟာဗျူဟာကြောင့် ဥရောပသည် အမေရိကန်ကို မှီခိုအားထားနေရသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

အီရန်ကလည်း အလားတူ ရလဒ်များကို လိုလားနေပြီး ဆီးရီးယားက အီရန်ကို မှီခိုရသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိ စေရန် အီရန်က ဆန္ဒရှိနေသည်။ ထို့ပြင် ဆီးရီးယားကို ဒေါ်လာ ၄၀၀ ဘီလျံ အခွင့်အလမ်းကြီး တစ်ခုဟုပင် ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။

သို့သော် ထိုအစီအစဉ်များသည် ခဲလေသမျှ သဲရေကျခဲ့ရသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလက အီရန်ကို ဆန့်ကျင် သည့် သူပုန်များက အာဆတ်အစိုးရအဖွဲ့ကို ဖြုတ်ချခဲ့သည်။

အီရန်က ဆီးရီးယားမှာ ဖော်နေတဲ့ ပရောဂျက်တန်ဖိုးကို ပြသထားစဉ်

ထို့ကြောင့် အာဆတ်သည် ရုရှားသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရပြီး ဆီးရီးယားရှိ အီရန်နိုင်ငံသားများသည်လည်း ဆီးရီးယားမှ အလျင်အမြန် ထွက်ခွာခဲ့ရသည်။

ထို့ပြင် ဆီးရီးယားနိုင်ငံသားများသည် ဒမတ်စကတ် (Damascus) မြို့တော်ရှိ အီရန်သံရုံးကို ဝင်ရောက်လုယက်ပြီး ပစ္စည်းများကို ယူခဲ့ကြသည်။

အီရန်သံရုံးသို့ ရိုက်တာသတင်းဌာနမှ ဂျာနယ်လစ်များ ရောက်ရှိသွားချိန်တွင် စာရွက်စာတမ်း အများအပြားကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ 

ထိုစာရွက်စာတမ်းများအရ အီရန်သည် ဆီးရီးယားအတွက် ကုန်ကျထားသည့် ငွေကြေးများကို ပြန်လည်ရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေပြီး ဆီးရီးယားတွင် ဩဇာလွှမ်းမိုးရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

သို့သော် လက်ရှိအခြေအနေအရ အီရန်၏ ထိုအစီအစဉ်များ အားလုံးသည် ကျရှုံးလုနီးပါး အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိ သွားခဲ့သည်။

အီရန်၏ စီးပွားရေးအင်ပါယာ ပြိုကွဲမှု
**********************************
အီရန်သည် ဆီးရီးယားတွင် အဓိက ပရောဂျက် ၄၀ နီးပါးကို ထောက်ပံ့ပေးထားသည်။ ထိုပရောဂျက်များထဲတွင် စွမ်းအင်စက်ရုံများ၊ ရေနံသိုက်များ၊ စက်ရုံများနှင့် ဘာသာရေး အဆောက်အအုံများပင် ပါဝင်နေသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုပရောဂျက်များအားလုံး စွန့်ပစ်ခံခဲ့ရသည်။

လက်တာကီယာ (Latakia) မြို့ရှိ ယူရို ၄၁၁ သန်း တန်ကြေးရှိသည့် စွမ်းအင်စက်ရုံတည်ဆောက်ရေး ပရောဂျက် သည် အပြီးမသတ်နိုင်ဘဲ ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဒေါ်လာ ၂၆ သန်း တန်ကြေးရှိသည့် ရထားလမ်းပါဝင်သည့် တံတားတစ်စင်းသည်လည်း အမေရိကန်၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ပျက်စီးသွားခဲ့သည်။

ရေနံပရောဂျက်များသည်လည်း လက်ရှိအချိန်တွင် ဆီးရီးယား၏ သဲကန္တရထဲတွင် ဆက်လက် လုပ်ကိုင်မည့်သူ မရှိတော့ဘဲ ခြောက်ကပ်သွားခဲ့သည်။

အီရန်ကုမ္ပဏီများကမူ ၎င်းတို့သည် ဒေါ်လာသန်းချီ အကြွေးတင်ခဲ့ရကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ကုန်သည်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဟက်ဆန် ရှာခီစီ (Hassan Shakhesi) ကမူ ဆီးရီးယား၏ ၎င်း၏ ကုန်စည်များ ပျောက်ကွယ်သွားချိန်တွင် ယူရို ၁၆ သန်း အရှုံးပေါ်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“အကုန် ကုန်သွားပြီ။ အလုပ်ကတော့ ဆက်လုပ်ရမှာပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ငွေကြေး စုစုပေါင်းအဖြစ် အီရန်သည် ဆီးရီးယားနိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဒေါ်လာ ဘီလျံ ၃၀ ကျော် သုံးစွဲခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ ထိုငွေကြေးများထဲမှ အများစုမှာ ပြန်မရဘဲ ဆုံးရှုံးသွားခဲ့သည်။

ပြည်ပြေး ဆီးရီးယားသမ္မတ အာဆတ်နဲ့ အီရန်ခေါင်းဆောင်ပုံကို တွေ့ရစဉ်

မျက်နှာလွှဲနေသည့် ဆီးရီးယား အစိုးရသစ်
*************************************
အာဆတ်အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့ပြီး ဆီးရီးယားနိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်နေသည့် ခေါင်းဆောင်များကမူ အီရန်ကို ငွေကြေးများ ပြန်ပေးမည် ဟုတ်၊ မဟုတ်ကို ပြောကြားခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

“အီရန်ကတော့ တော်တော် အထိနာသွားပါတယ်” ဟု ဆီးရီးယားသမ္မတသစ် အာမက် အယ်ရှာရား (Ahmed al-Sharaa) က ပြောကြားခဲ့သည်။

အယ်ရှာရားသည် တစ်ချိန်က အယ်ကေဒါအဖွဲ့နှင့် အဆက်အသွယ်ရှိခဲ့ပြီး ဆီးရီးယား၏ Hayat Tahrir al-Sham (HTS) လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ပြီး အာဆတ်အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့သူဖြစ်သည်။

ဆီးရီးယားမှ အီရန်တပ်များ ထွက်ခွာသွားသည့်အတွက် ဆီးရီးယားနိုင်ငံသားအများစုက ဝမ်းသာနေကြသည်။ 

သို့သော် အီရန်၏ ပရောဂျက်များ၌ ဝင်ရောက် လုပ်ကိုင်ခဲ့သူများသည် လက်ရှိတွင် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်သွားခဲ့ ကြသည်။

“အီရန်ကတော့ ဆီးရီးယားကို ကူညီခဲ့တာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ငွေကြေးပြဿနာတွေနဲ့ အဂတိလိုက်စားမှုတွေကြောင့် အောင်မြင်ခဲ့ခြင်းမရှိပါဘူး” ဟု လက်တာကီယာမြို့ရှိ စွမ်းအင်စက်ရုံမှ ဆီးရီးယားအင်ဂျင်နီယာတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆီးရီးယားနိုင်ငံအတွင်းက လက်နက်ကိုင်အင်အားစုများကို တွေ့ရစဉ်

ဆီးရီးယားရှိ အီရန်၏ အဓိကလူပုဂ္ဂိုလ်
***********************************
အီရန်၏ စီးပွားရေး အစီအစဉ်များကို ဦးဆောင် လုပ်ကိုင်နေသူမှာ အာဘက်စ် အက်ခ်ဘာရီ (Abbas Akbari) အမည်ရှိ အမျိုးသားတစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် အီရန်၏ တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့အတွက် အလုပ်လုပ်ပေး ခဲ့သည်။

သူ့တာဝန်မှာ ဆီးရီးယားရှိ အီရန်၏ ငွေကြေးများ ပြန်ရရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှုကို မြှင်တင်ရေးဖြစ်သည်။

အက်ခ်ဘာရီနှင့် ၎င်း၏ အဖွဲ့သည် အမေရိကန်၏ Marshall Plan နှင့် အီရန်၏ အစီအစဉ်တို့ကို နှိုင်းယှဉ်ထားသည့် လေ့လာချက် အစီရင်ခံစာကို ရေးသားခဲ့သူများဖြစ်သည်။

သို့သော် ၎င်း၏ အားထုတ် ကြိုးပမ်းမှုများလည်း အရာမထင်ခဲ့ဘဲ သဘောတူညီချက် အများစုသည် ပိတ်ဆို့မှုများ၊ စစ်ပွဲများနှင့် အဂတိလိုက်စားမှုများကြောင့် ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။

အီရန်၏ ထိပ်တန်း စွမ်းအင်ကုမ္ပဏီ Mapna သည် ဆီးရီးယားနှင့် ကြီးမားသော သဘောတူညီချက်များ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည်။

သို့သော် နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုများ၊ စာချုပ်များ ပြောင်းလဲမှုနှင့် ဆီးရီးယား၏ တောင်းဆိုမှုများကြောင့် ငွေကြေးများကို ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။

ထိခိုက်နစ်နာခဲ့သည့် အီရန်ကုမ္ပဏီများ
***********************************
အီရန်၏ လျှပ်စစ်ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်သည့် Copper World သည် ဒေါ်လာ သန်းပေါင်းများစွာ ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ 

ပစ္စည်းများ ခိုးယူခံရခြင်း၊ ငွေပေးချေမှု လမ်းကြောင်းများ ပိတ်ဆို့ခံရခြင်း၊ အဂတိလိုက်စားမှုများ ဖြစ်ပွားခြင်းတို့ ကြောင်း ငွေကြေးပိုင်းတွင် ဆုံးရှုံးနစ်နာမှု အခြေအနေ ဆိုးရွားခဲ့သည်။

အီရန်အစိုးရ ထိုကုမ္ပဏီများကို ကူညီရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ အက်ခ်ဘာရီကလည်း အီရန်ကုမ္ပဏီများကို ပေးစရာ ရှိသည့် အကြွေးများကို ပြန်လည်ပေးဆပ်ရန် ဆီးရီးယားအရာရှိများကို ပေးစာများပေးပို့ပြီး တောင်းဆိုခဲ့သည်။ 

သို့သော် အကြွေးအနည်းငယ်ကိုသာ ပြန်လည်ရရှိခဲ့သည်။

အီရန်၏ ပရဟိတ ပရောဂျက်များသည်လည်း အခြေအနေ မကောင်းလှပေ။ အီရန် ဘာသာရေး အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က တည်ဆောက်ပေးခဲ့သည့် ရထားလမ်းပါသည့် တံတားတစ်စင်းသည် ဗုံးကြဲခံခဲ့ရသဖြင့် ပျက်စီးသွားခဲ့သည်။

ဆီးရီးယားနယ်မြေအခြေအနေကို ပြသထားစဉ်

ဆက်လက်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနေသည့် အီရန်
****************************************
အထက်ဖော်ပြပါ ပြဿနာများ တန်းစီရှိနေသည့်တိုင် အီရန်သည် သဘောတူညီချက်များကို ဆက်ပြီး လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည်။

အီရန်သည် ဆီးရီးယားတွင် စိုက်ပျိုးရေး၊ ရေနံ၊ သတ္တုတွင်းနှင့် မိုဘိုင်းဖုန်း ကွန်ယက်များအတွက် ကန်ထရိုက်များ ရယူခြင်း၊ ချေးငွေများ ထုတ်ပေးခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ထိုပရောဂျက်များသည် အောင်မြင်ခြင်းမရှိဘဲ ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် အီရန်သည် လက်တာကီယာမြို့ရှိ ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုအား ထိန်းချုပ်ထားမှုကိုလည်း ပြင်သစ်ကုမ္ပဏီတစ်ခု အား လွှဲပြောင်းပေးလိုက်ရသည်။

နိဂုံးတွင် ဆီးရီးယားကို ဆုံးရှုံးသွားခဲ့သည့် အီရန်
*****************************************
ဆီးရီးယားတွင် အာဆတ်အစိုးရပြုတ်ကျမှုသည် အီရန်၏ မျှော်လင့်ချက်များအားလုံး ပြိုလဲသွားခြင်းဖြစ်သည်။

အီရန်သံရုံးသည်လည်း ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။ အီရန် အင်ဂျင်နီယားများလည်း ဆီးရီးယားမှ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။

အီရန်၏ စာရွက်စာတမ်းများနှင့် စစ်သုံးပစ္စည်းများလည်း ဆီးရီးယားတွင် ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။

အီရန်သည် ဆီးရီးယားကို အီရန်အတွက် အောင်မြင်မှု အကြောင်းရင်းခံတစ်ခုအဖြစ် မျှော်လင့်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပွားမှု၊ ပိတ်ဆို့မှုများ၊ အဂတိလိုက်စားမှုများနှင့် အာဆတ် အစိုးရအဖွဲ့ ပြုတ်ကျမှုများ သည် အီရန်၏ မျှော်လင့်ချက်များကို ဆုံးရှုံးသွားစေခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၆

ဧပြီ ၂ ရက်က အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) သည် "လွတ်မြောက်ရေးနေ့" ဆိုသည့် စကားလုံးကို သုံးနှုန်းပြီး ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးအား ကုန်သွယ်ခွန်များ တိုးမြှင့်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ထိုနေ့သည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ) ၏ အဖွဲ့ဝင် ၁၀ နိုင်ငံစလုံးအတွက်  "စည်းလုံး ညီညွတ်ရေးနေ့" ဟု ပြောင်းလဲခေါ်ဆိုရသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။

ထရမ့်၏ ကုန်သွယ်ခွန်များ တိုးမြှင့်ကြောင်း ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်အပြီး ၇၂ နာရီအတွင်းမှာပင် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါအီဘရာဟင် (Anwar Ibrahim) သည် အာဆီယံမိတ်ဖက် ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံကာ အမေရိကန်၏ ကုန်သွယ်ခွန် တိုးမြှင့်ကောက်ခံမှုကို မည်ကဲ့သို့ တုန့်ပြန်ရမည်ဆိုသည့် အကြောင်း အရာများကို ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့သည်။

လွန်ခဲ့သည့် သီတင်း ၃ ပတ်အတွင်း အမေရိကန်၏ အခွန်စည်းကြပ်မှုများကို တုန့်ပြန်ရန်အတွက် အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်များနှင့် အခြားနိုင်ငံများအကြား ဆွေးနွေးပွဲများ ဆက်တိုက် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က နိုင်ငံတကာကို ကောက်မည့် အခွန်ကောက်စာရင်း ကြေညာစဉ်

ဧပြီလ ၁၀ ရက်က အာဆီယံ စီးပွားရေးဝန်ကြီးများသည် ဗွီဒီယိုဆက်သွယ်မှုမှတဆင့် အစည်းအဝေး ပြုလုပ်ခဲ့ ပြီးနောက် အာဆီယံ၏ သဘောထား ကြီးမားမှုနှင့် ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ရည်ရှိမှုတို့ကို ပြသခဲ့သည်။

လက်ရှိ အာဆီယံနှင့် အမေရိကန်ကြား အပြန်အလှန် ကုန်သွယ်မှုပမာဏ မြင့်မားလာခြင်းကြောင့် အာဆီယံ အနေဖြင့် ထရမ့်၏ တစ်ဖက်သတ်ဆန်သည့် အခွန်တိုးမြှင့်မှုကို လက်တုန့်ပြန်ခြင်းမပြုရန် တညီတညွတ်တည်း သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

အစည်းအဝေးအတွင်း အာဆီယံဝန်ကြီးများသည် အမေရိကန်နှင့် ဟန်ချက်ညီမှုရှိပြီး ရေရှည်တည်တံ့သော စီးပွားရေး ဆက်ဆံမှုရရှိစေရန် ပွင့်လင်းသော ဆက်သွယ်ရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် အရေးကြီးကြောင်းကိုလည်း အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် အာဆီယံသည် အမေရိကန်နှင့် ပွင့်လင်းပြီး အပြုသဘောဆောင်သော တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုကိုလည်း ပြုလုပ်လိုကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အာဆီယံသည်  ကုန်သွယ်ရေး အငြင်းပွားမှုများကို ဖြေရှင်းရန်နှင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) ကို ကြားခံအဖွဲ့အစည်း တစ်ခုအဖြစ် ထပ်မံအတည်ပြုခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ ကုန်သွယ်ခွန် တိုးမြှင့်မှုများအရ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ တစ်နိုင်ငံချင်းစီအလိုက် ကုန်သွယ်မှု အပေါ် မူတည်ပြီး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၄၉ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြှင့်ခဲ့သဖြင့် အာဆီယံ၏ စီးပွားရေးကို ပြင်းထန်စွာ သက်ရောက်ဖွယ်ရှိနေသည်။

အာဆီယံစီးပွားရေးဝန်ကြီးများကို တွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က အာဆီယံ-အမေရိကန် ကုန်သွယ်မှုပမာဏသည် ဒေါ်လာ ၃၂၆ ဒသမ ၅ ဘီလီယံရှိခဲ့ပြီး အာဆီယံ ဘက်မှ ကုန်သွယ်ရေးပိုငွေ ဒေါ်လာ ၇၁ ဘီလီယံရှိခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အာဆီယံအနေဖြင့် အမေရိကန်နှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံရာတွင် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုရှိသည့် မဟာဗျူဟာကို ကျင့်သုံးရမည်ဖြစ်ပြီး အနှောင့်အယှက် တစ်စုံတစ်ရာ ရှိခဲ့မည်ဆိုပါက အာဆီယံ၏ စီးပွားရေးကို ထိခိုက်စေလိမ့် မည်ဖြစ်သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်က အာဆီယံတွင် အမေရိကန်၏ တိုက်ရိုက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုသည် ဒေါ်လာ ၇၅ ဘီလီယံအထိရှိပြီး အဓိကအားဖြင့်ဘဏ္ဍာရေး၊ ရော်ဖက်ရှင်နယ် ဝန်ဆောင်မှုများနှင့် နည်းပညာမြင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများတွင် ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် အမေရိကန်သည် အာဆီယံ၏ အကြီးဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူဖြစ်သည်။

ဖေဖော်ဝါရီလမှစပြီး အာဆီယံအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးနှင့် အာဆီယံစီးပွားရေးပေါင်းစည်းမှု အဆင့်မြင့် လုပ်ငန်းအဖွဲ့ တို့သည် ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ဝန်ဆောင်မှုများနှင့် နည်းပညာမြင့် ကဏ္ဍများကဲ့သို့ အရေးကြီးသည့် နယ်ပယ်များတွင် အဖွဲ့ဝင်များအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အားကောင်းလာစေရန်အတွက် အဖြေရှာရန်နှင့် အကောင်အထည် ဖော် လုပ်ဆောင်ရန် အစီအစဉ်များကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ခဲ့ကြသည်။

အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါကိုတွေ့ရစဉ်

အာဆီယံ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိစေရန်နှင့် အမေရိကန် အပါအဝင် ကုန်သွယ်ရေး မိတ်ဖက်များနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံရန်ဖြစ်သည်။

ဖေဖော်ဝါရီလက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အစည်းအဝေးသည် အာဆီယံ-အမေရိကန် မဟာဗျူဟာ ကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး (STIP) ဟု လူသိများသော မူဘောင်တစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းနိုင်ခဲ့သည်။

အခြားမဟာဗျူဟာတစ်ခုမှာ လမ်းကြောင်း ၂ ကြောင်း ပါဝင်သည့် ထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက်ဖြစ်သည်။ 

ပထမလမ်းကြောင်းသည် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးနှင့် အကောက်ခွန် အဆင့်မြှင့်တင်ရေး၊ တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်းများနှင့် ဆေးဝါးများကဲ့သို့သော တန်ဖိုးမြင့်ကဏ္ဍများကို ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်သည်။

ဒုတိယလမ်းကြောင်းမှာ အာဆီယံကို လက်ရှိ ဒေသတွင်း လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီချက်များမှ တဆင့် အကောက်ခွန်မဲ့ ဇုန်တစ်ခုအဖြစ် ဖော်ဆောင်ပြီး အမေရိကန်ကုမ္ပဏီများကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခွင့်ပြုရန် ဖြစ်သည်။

လာမည့် မေလနှောင်းပိုင်းတွင် ကျင်းပမည့် အာဆီယံနှင့် ပတ်သက်သည့် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများတွင် အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်များက ထိုအကြံပြုချက်များကို စိစစ်သွားကြမည်ဖြစ်သည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် တစ်နိုင်ငံချင်းစီသည် အမေရိကန်နှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်နေပြီ ဖြစ်သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံတိုင်းတွင် အမေရိကန်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ကိုယ်ပိုင်ရွေးချယ်ခွင့်များရှိသော်လည်း အမေရိကန်၏ အခွန် တိုးမြှင့်ကောက်ခံသည့် စိန်ခေါ်မှုများအပေါ် ၎င်းတို့၏ တုန့်ပြန်မှုများသည် လက်တွေ့ကျပြီး ပြေငြိမ်းလိုသည့် တူညီသော စရိုက်လက္ခဏာများရှိနေကြသည်။

စင်္ကာပူ၊ ဗီယက်နမ်၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် ဖိလစ်ပိုင် အပါအဝင် နိုင်ငံအများအပြားသည် ထရမ့်အစိုးရနှင့် ညှိနှိုင်းမှုများ ထပ်မံပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံကလည်း ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး ပီချိုင်း ချွန်ဟာဗာရီရ (Pichai Chunhavajira) နှင့် ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီး ပီချိုင်း နာရစ်သာဖန် (Pichai Naripthaphan) တို့ ဦးဆောင်သော Team Thailand အဖွဲ့ကို ဝါရှင်တန်သို့ စေလွှတ်ထားပြီးဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် အမေရိကန်က ကောက်ခံသည့် ကုန်သွယ်ခွန် ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းကို လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်ပြီး လုပ်စရာ ရှိသော အချက်အလက်များကို  Team Thailand အဖွဲ့အား ပေးပို့ထားပြီးဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်မှုတွင် ပိုငွေ ဒေါ်လာ ၄၆ ဘီလျံရှိခဲ့သည်။ 

ထရမ့်၏ ပထမသက်တမ်း ကာလကတည်းက အမေရိကန်နှင့် ထိုင်းကြား ကုန်သွယ်ရေး ပိုငွေပြမှုသည် အဓိက ပြဿနာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။

ပေတုန်တန် အစိုးရသည် အမေရိကန်ထံမှ မော်တော်ယာဥ်များ၊ လက်နက်များ၊ စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်များ၊ အီလက်ထရောနစ်နှင့် စွမ်းအင်များကို ပိုမိုတိုးမြှင့်ဝယ်ယူမည်ဟု ကတိပြုခဲ့ပြီး ၁၀ နှစ်အတွင်း ထိုင်းဘက်မှ ကုန်သွယ်ရေး ပိုငွေပြမှုကို လျှော့ချပေးမည်ဟု ကတိပေးခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီများကို အမေရိကန် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းကဏ္ဍတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် တွန်းအားပေးမည်ဖြစ်ပြီး အလုပ်အကိုင်များ ပိုမိုဖန်တီးပေးမည်ဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၁၈၁၈ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်နှင့် ဆက်ဆံရေးထူထောင်သည့် ပထမဆုံးအာရှနိုင်ငံဖြစ်သည်။ 

အခြားအာရှနိုင်ငံများသည် အမေရိကန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ပထမဆုံး ကုန်သွယ်မှု သဘောတူစာချုပ်ကို ၁၈၃၃ ခုနှစ်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၇

ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ ဝါရင့်တိုက်စစ်မှူး တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းနဲ့ စာချုပ်ကုန်ဆုံးမယ့် ဒီရာသီ ကုန်ရင် အသင်းကနေ ထွက်ခွာတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

၂၀၁၂ ခုနှစ်က အပျော်တမ်းကလပ် ဖလီးဝုဒ်တောင်းအသင်းကနေ ပေါင် ၁ သန်းနဲ့ ရောက်ရှိလာခဲ့တဲ့ ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းမှာ ၁၃ နှစ်ကြာ ကစားခဲ့ပြီးနောက် ကလပ်အသင်းရဲ့ ဂန္ထဝင်အဖြစ်နဲ့ ထွက်ခွာတော့မှာပါ။ 

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းနဲ့ အတူ ပရီးမီးယားလိဂ်နဲ့ FA ဖလား ၁ ကြိမ်စီ၊ ချန်ပီယံရှစ်ဖလား ၂ ကြိမ် ရယူနိုင်ခဲ့ တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဗာဒီကို လက်စတာအသင်း စတင်ခေါ်ယူခဲ့ချိန်တုန်းက အသင်းဟာ ချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲမှာသာ ရှိနေသေးတာပါ။ 

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းကို ချန်ပီယံရှစ်ကနေ ပရီးမီးယားလိဂ်ထံ တန်းတက်နိုင်အောင် အဓိက စွမ်းဆောင် ပေးနိုင်ခဲ့တဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး ဒီရာသီမှာ အသင်းဖော်တွေကပေးတဲ့ အသင်းရဲ့တစ်နှစ်တာ အကောင်းဆုံး ကစားသမားဆုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

အပျော်တမ်း ကစားသမားဘဝ ကနေလာတဲ့ ဗာဒီဟာ သူ့ရဲ့လက်စတာအသင်း ကစားသမားဘဝ ပရီးမီးယားလိဂ် ပွဲဦးထွက် ရာသီမှာလည်း အထင်ကြီးဖွယ်ကောင်းတဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေကို ပြသနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဗာဒီကို ဆုဖလားများစွာနဲ့အတူ တွေ့ရစဉ်

၂၀၁၅-၁၆ ရာသီက လက်စတာအသင်း အံ့အားသင့်ဖွယ် ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလားကို ကိုင်မြှောက်နိုင်ခဲ့တဲ့ ရာသီမှာ ဗာဒီဟာ ပြိုင်ဘက်အသင်းတိုင်းရဲ့ ခံစစ်ကစားသမားတွေကို အိပ်မက်ဆိုးတွေ ပေးနိုင်ခဲ့တဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဗာဒီဟာ သူ့ရဲ့လျင်မြန်မှု၊ အဆုံးသတ်ပုံ ကောင်းမွန်မှုတွေကြောင့် လက်စတာအသင်းကို ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလား ရရှိအောင် ကူညီပေးနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဗာဒီဟာ ၂၀၁၅-၁၆ ရာသီမှာ လက်စတာအသင်းအတွက် ပရီးမီးယားလိဂ်သွင်းဂိုး ၂၄ ဂိုးအထိ သွင်းယူနိုင်ခဲ့ပြီး ဒီအထဲမှာ ၁၁ ပွဲဆက်တိုက် ဂိုးသွင်းယူနိုင်တဲ့ စံချိန်မှတ်တမ်းကောင်းကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းကို ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလား ရယူပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ ရာသီမှာ ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ တစ်နှစ်တာ အကောင်းဆုံး ကစားသမားဆုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

 ဗာဒီကို တွေ့ရစဉ်

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းအတွက် ပြသခဲ့တဲ့ ခြေစွမ်းကောင်းတွေကြောင့် အင်္ဂလန်အသင်း လူစာရင်းမှာ ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပြီး ယူရို ၂၀၁၆ ပြိုင်ပွဲမှာ ပါဝင်ကာ ဂိုးသွင်းယူနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

လက်စတာအသင်းကို ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလား ရရှိအောင် ကူညီပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ ဗာဒီကို အာဆင်နယ်အသင်းက သူ့ရဲ့စာချုပ်ထဲမှာပါဝင်တဲ့ စာချုပ်ဖျက်သိမ်းကြေးပေးပြီး ခေါ်ယူဖို့ ကမ်းလှမ်းခဲ့ပါတယ်။ 

ဒါပေမယ့် ဗာဒီဟာ အာဆင်နယ်အသင်းရဲ့ကမ်းလှမ်းမှုကို ငြင်းပယ်ပြီး လက်စတာအသင်းမှာ ဆက်ရှိခဲ့တာပါ။

လက်စတာအသင်းနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရခဲ့တဲ့ ဗာဒီဟာ ၂၀၁၉-၂၀ ရာသီမှာ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲရဲ့ ဂိုးသွင်းအများဆုံးဖြစ်တဲ့ ရွှေဖိနပ်ဆုကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်ခဲ့တာပါ။

၂၀၂၀-၂၁ ရာသီမှာ ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းနဲ့ FA ဖလားကို ရယူနိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၁-၂၂ ရာသီမစတင်မီမှာ ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တဲ့ ကွန်မြူနတီဒိုင်းကိုလည်း ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်း အောင်မြင်မှုတွေမှာ အတူရှိခဲ့သလို အသင်း ကျရှုံးချိန်မှာလည်း အတူရှိခဲ့တဲ့သူပါ။ 

အင်္ဂလန်ကစားသမားဟောင်းဟာ လက်စတာအသင်း ပရီးမီးယားလိဂ်ကနေ ချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲထံ တန်းဆင်း ချိန်မှာ လိုက်ပါခဲ့ပြီး အသင်းကို ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲထံ တန်းပြန်တက်နိုင်အောင် ဦးဆောင်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

လက်စတာအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ကို တန်းပြန်တက်လာချိန်မှာ အသင်းအပေါ်သစ္စာရှိခဲ့တဲ့ ဗာဒီကို ၁ နှစ် စာချုပ်သစ်ချုပ်ပြီး အသင်းကို ဆက်ဦးဆောင်စေခဲ့တာပါ။ 

လက်စတာအသင်းဟာ ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ရလဒ်တွေ အလွန်ဆိုးရွားခဲ့ပြီး ဗာဒီကလည်း သူ့ရဲ့ အသက်အရွယ်ကြောင့် အသင်းကို ကူညီပေးနိုင်ခြင်း မရှိတော့ပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် လက်စတာအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ကနေ ချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲထံ ချက်ချင်းတန်းပြန်ဆင်းသွားခဲ့တာပါ။

ဗာဒီကို တွေ့ရစဉ်

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်း တန်းဆင်းပြီးနောက် အသင်းပရိသတ်တွေကို တောင်းပန်ကြောင်း ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သလို ရက်ပိုင်းအကြာမှာ ၁၃ နှစ်ကြာ ကစားခဲ့တဲ့ အသင်းကနေ သူထွက်ခွာတော့မယ်လို့ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဗာဒီက လက်စတာအသင်းကနေ ထွက်ခွာမယ့် အကြောင်းပြောရတာဟာ သူ့အတွက် ဝမ်းနည်းကြေကွဲစရာ ဖြစ်ပေမယ့် မှန်ကန်တဲ့ အချိန်လို့ထင်ပြီး အသင်းဟာ သူ့နှလုံးသားရဲ့ ကြီးမားတဲ့နေရာမှာ အမြဲတမ်းရှိနေမယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းကနေ ထွက်ခွာမှာဖြစ်ပေမယ့် ကစားသမားဘဝကနေ အနားယူဦးမှာ မဟုတ်သေးဘဲ ဆက်ကစားပြီး သွင်းဂိုးတွေ သွင်းယူချင်တယ်လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ 

ဗာဒီဟာ အစ်စဝှစ်ချ်အသင်းနဲ့ မေလ ၁၈ ရက်မှာ ကစားမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ်ပွဲစဉ်မှာ လက်စတာအသင်း ကစားသမားဘဝ နောက်ဆုံးအိမ်ကွင်းပွဲစဉ်အဖြစ် ပါဝင်မှာဖြစ်ပြီး ဂန္ထဝင်တစ်ဦးအနေနဲ့ ထွက်ခွာမယ့်သူ့ကို အသင်းဘက်က ဘယ်လိုဂုဏ်ပြုမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၁

၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ မတ်လက အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ (Narendra Modi) သည် မောရစ်ရှနိုင်ငံသို့ သွားရောက်ခဲ့သည့် ခရီးစဉ်အတွင်းတွင် ဒေသတွင်း အလုံးစုံလုံခြုံရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး (SAGAR) ဟုခေါ်သည့် မူဝါဒကို စတင်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဆယ်နှစ်အကြာဖြစ်သည့် ယခုနှစ် မတ်လတွင် မိုဒီသည် မောရစ်ရှနိုင်ငံသို့ နောက်တစ်ကြိမ် လာရောက် ခဲ့ပြီး ခရီးစဉ်တွင် MAHASAGAR ဟုခေါ်သော ပိုမိုကြီးမားသည့် မူဝါဒသစ်ကို မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။

MAHASAGAR သည် နယ်မြေဒေသများ တစ်လျှောက် လုံခြုံရေးနှင့်တိုးတက်မှုအတွက် အပြန်အလှန်နှင့် အလုံးစုံ တိုးတက်ရေးဆိုသည့် မူဝါဒ၏ အတိုကောက် စကားလုံးဖြစ်သည်။

MAHASAGAR သည် SAGAR ၏ ပိုမိုအဆင့်မြင့်သည့် မူဝါဒတစ်ခုဖြစ်ပြီး လုံခြုံရေးကဏ္ဍကို ကျော်လွန်၍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ နည်းပညာမျှဝေရေးနှင့် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးတို့ကို အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် မူဝါဒဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ မောရစ်ရှခေါင်းဆောင်ကို တွေ့ရစဉ်

ယခုခရီးစဉ်အတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် မောရစ်ရှနှင့် ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် နှစ်နိုင်ငံအကြား ပိုမိုကောင်းမွန်သော မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးကို ရရှိနေပြီဖြစ်သည်။

MAHASAGAR ဟူသည့် စကားလုံးသည် ဟင်ဒီဘာသာစကားအရ "ပင်လယ်" ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ထိုမူဝါဒသည် ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရန်၊ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော တိုးတက်မှုအတွက် ကျွမ်းကျင်မှုများကို မြှင့်တင်ခြင်းနှင့် လုံခြုံရေးကဏ္ဍ တိုးတက်စေရန် အာရုံစိုက်ထားသည်။

အိန္ဒိယသည် ထိုရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်ရန် အတိုးနှုန်းနည်းသည့် ချေးငွေများ၊ နည်းပညာပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုနှင့် အင်စတီကျူးရှင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီမှုများဖြင့် လုပ်ဆောင်ရန် စီစဉ်နေသော်လည်း အသေးစိတ် အချက်အလက်များကို ရှင်းလင်းစွာ မသိရသေးပေ။

လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း SAGAR သည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသရှိ နိုင်ငံများနှင့် လက်တွဲလုပ်ဆောင်မည့် အိန္ဒိယ၏ မဟာဗျူဟာဖြစ်ပြီး ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးတို့ကို အာရုံစိုက်ထားသည်။

၂၀၂၁၈ ခုနှစ်တွင် မိုဒီသည် ဒေသတွင်းလုံခြုံရေး အစည်းအဝေးဖြစ်သော ရှန်ဂရီလာ ဆွေးနွေးပွဲ (Shangri-La Dialogue) အတွင်း အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် အိန္ဒိယ၏ ချဉ်းကပ်ပုံကို ရှင်းပြခဲ့သည်။

လက်ရှိ အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည့် ဗစ်ကရမ် မစ္စရီ ( Vikram Misri) ကလည်း ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် SAGAR ၏ အဓိကနယ်ပယ် ၅ ခုကို စာရင်းပြုစုခဲ့သည်။

ထိုနယ်ပယ် ၅ ခုမှာ လုံခြုံရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၊ အရည်အချင်းများ ဖော်ထုတ်မြှင့်တင်ရေး၊ စုပေါင်းလုပ်ဆောင် မှု၊ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့်  ပင်လယ်ရေကြောင်းဆိုင်ရာ ချိတ်ဆက်မှုရှိရေး အစရှိသည့် နယ်ပယ် များ ဖြစ်သည်။

ထိုနယ်ပယ် ၅ ခုသည် အိန္ဒိယနှင့် ဒေသတွင်း မဟာမိတ်နိုင်ငံများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို လမ်းညွှန် ထိန်းကြောင်း ပေးနိုင်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် SAGAR နှင့်အတူ အင်ဒို-ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာများ အစီအစဉ် (IPOI) ကိုလည်း မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။

BIMSTEC အစည်းအဝေး တက်ရောက်လာတဲ့ ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ်

IPOI သည် တရားဝင် သဘောတူစာချုပ် မလိုအပ်ဘဲ နိုင်ငံများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်သည့် အစီအစဉ် တစ်ခုဖြစ်ကာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်၊ ဘေးအန္တရာယ် တုန့်ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးနှင့် ရေကြောင်းလုံခြုံရေးအတွက် ကြိုးပမ်းမှုများကို အထောက်အကူပြုပေးသည့် အစီအစဉ်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်၊ ဂျပန်၊ သြစတြေးလျ၊ အာဆီယံ၊ ပြင်သစ်နှင့် နယူးဇီလန် အပါအဝင် နိုင်ငံအများအပြားသည် အိန္ဒိယ ၏ IPOI ကို ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။

ထို့ကြောင့် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် အိန္ဒိယ၏ ချဉ်းကပ်မှုသည် ပွင့်လင်းပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရှိသည့် အချက်ကို ပေါ်လွင်စေခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် အခြားဒေသတွင်း လုံခြုံရေးနှင့် စီးပွားရေး အဖွဲ့များထဲတွင်လည်း ပူးပေါင်း ပါဝင်ထားပြီး ထိုအဖွဲ့များ ထဲတွင် BIMSTEC ၊ ကိုလံဘိုလုံခြုံရေးအစည်းအရုံး ၊ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကော်မရှင် အစရှိသည့် ဒေသတွင်း အဖွဲ့များ တွင်လည်း ပါဝင်ထားသည်။

ကိုလံဘိုလုံခြုံရေးအစည်းအရုံးတွင် အိန္ဒိယ၊ မောရစ်ရှ၊ သီရိလင်္ကာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် မော်လ်ဒိုက်ဗ်တို့ ပါဝင်ပြီး အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကော်မရှင်၌ အိန္ဒိယ၊ မောရစ်ရှ၊ ဆေးချဲလ်စ်၊ မာဒါဂက်စ်ကာ၊ မာယော့နှင့် ရီယူနီယံကျွန်းတို့ ပါဝင်သည်။

မောရစ်ရှနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယထံမှ ခိုင်မာသည့် အထောက်အပံ့များကို ရရှိခဲ့ပြီး အိန္ဒိယသည် မောရစ်ရှ၏ ကမ်းခြေ စောင့်တပ်ဖွဲ့ကို ခေတ်မီအောင် ကူညီပေးခဲ့သလို အခြေခံ အဆောက်အဦများ တည်ဆောက်ကာ အဓိကကျသည့် ပရောဂျက်များကိုလည်း စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

ထိုပရောဂျက်များထဲတွင် မြေအောက်ရထားလမ်းစီမံကိန်း၊ တရားရုံးချုပ်အသစ် ဆောက်လုပ်ရေး၊ အိုးအိမ် တည်ဆောက်ရေး၊ ဆေးရုံသစ် တည်ဆောက်ရေးတို့ ပါဝင်သည်။

သို့သော်လည်း အိန္ဒိယသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာဒေသ(IOR)တွင် ဩဇာအာဏာ ချဲ့ထွင်နေသည့် တရုတ်၏ စိန်ခေါ်မှု နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဂေါဝန် (Galwan) မြစ်အတွင်း အိန္ဒိယစစ်သားများနှင့် တရုတ်စစ်သားများ ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားခဲ့ ပြီးနောက် အိန္ဒိယနှင့်တရုတ်ကြား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် မော်လ်ဒိုက်၊ သီရိလင်္ကာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစရှိသည့် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများနှင့် ခိုင်မာသော ဆက်ဆံရေးကို တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး အိန္ဒိယ၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချခဲ့သည်။

ထို့ပြင် တရုတ်သည် အိန္ဒိယထက် စီးပွားရေးအင်အား ပိုမိုကြီးမားနေပြီး ဥပမာပြရမည်ဆိုပါက မောရစ်ရှနှင့် အိန္ဒိယကြား ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၅၅၄ သန်း ရှိခဲ့ချိန်တွင် မောရစ်ရှနှင့် တရုတ်အကြား ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး သည် ဒေါ်လာ ၁.၁ ဘီလီယံရှိခဲ့သဖြင့် တရုတ်၏ ကုန်သွယ်မှုသည် ၂ ဆ နီးပါး ပိုမိုများပြားနေသည်။

ထို့ကြောင်း အိန္ဒိယသည် ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး ကွာဟချက်ကို လျှော့ချချင်နေပြီး MAHASAGAR မူဝါဒသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာနိုင်ငံများအား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များ ပိုမိုပေးအပ်လိုသည့် အိန္ဒိယ၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာ့ရေးရာ အခင်းအကျင်းမှာ ပြောင်းလဲနေပြီး အမေရိကန်သည် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ၏ ခေါင်းဆောင်မှုအောက်တွင် ပြည်တွင်းရေးကို ပိုမိုအာရုံစိုက်လာကာ တရုတ်နှင့် ပြိုင်ဆိုင်မှု ပိုမိုမြင့်တက်နေသည်။

တရုတ်၏ ပတ်လမ်း၊ရပ်ဝန်းစီမံကိန်း (BRI) သည်လည်း ဒေသတွင်း လျှင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့လာသည်။

ထိုအချက်များကြောင့် အိန္ဒိယသည် SAGAR မူဝါဒမှ MAHASAGAR မူဝါဒသို့ ပြောင်းလဲခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီကိုတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ နိုင်ငံအများအပြားသည် ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲမှု၊ ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှု သို့မဟုတ် ကပ်ရောဂါများကဲ့သို့သော သမားရိုးကျ မဟုတ်သည့် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ဖြေရှင်းရန် အသင့် အနေအထား မဟုတ်သေးပေ။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယသည် ထိုနိုင်ငံများအတွက် စိတ်ချယုံကြည်ရသည့် လုံခြုံရေး အထောက်အပံ့ပေးသည့် နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်လိုခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် အိန္ဒိယအတွက် ပြဿနာတစ်ခုမှာ ဘဏ္ဍာရေးအခြေအနေဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန(MEA)၏ နှစ်ပတ်လည် အစီရင်ခံစာတွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနအတွက် လျာထားခဲ့သည့် ဘတ်ဂျက်သည် ကျဆင်းနေခဲ့သဖြင့် MEA ၏ ပြည်ပ အကူအညီပေးရေး အစီအစဉ်များကို အကောင်အထည်ဖော်သည့် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို လျော့ပါးစေခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

 အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးကော်မတီ၏ ၂၀၂၄-၂၅ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာတွင် MEA သည် လာမည့် ၅ နှစ်အတွင်း ၎င်း၏ ရည်မှန်းချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် တစ်နှစ်လျှင် ရန်ပုံငွေ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုလိုအပ်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

အိန္ဒိယအနေဖြင့် ငွေကြေး အထောက်အပံ့ကို တိုးမြှင့်ခြင်းမရှိပါက MAHASAGAR အစီအစဉ်သည် လေထဲတွင် တိုက်အိမ် ဆောက်နေသည့် အဆင့်မှာပင် ရှိနေဦးမည်ဖြစ်သည်။

MAHASAGAR မူဝါဒ အောင်မြင်ရန်အတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ငွေကြေး ပိုမိုရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်း၊ အာဆီယံ၊ Quad နှင့် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ နိုင်ငံများနှင့် ပိုမိုခိုင်မာသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ တရုတ်နှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရန် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို တိုးမြှင့်ခြင်း၊ IPOI နှင့် ကိုလံဘိုလုံခြုံရေးအစည်းအရုံး ကဲ့သို့ ဒေသတွင်း အဖွဲ့များကို ပိုမိုခိုင်မာ အားကောင်းအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်း အစရှိသည့် အရာများကို လုပ်ဆောင်ရ မည်ဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယသည် ၎င်း၏ ကြီးမားသော စိတ်ကူးစိတ်သန်းများကို ငွေကြေးနှင့် ကြိုးစားအားထုတ်မှုတို့ကို ပူးပေါင်းပြီး လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက MAHASAGAR သည် အိန္ဒိယကို အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် ပိုမိုအင်အားကြီးမားသည့် နိုင်ငံ ဖြစ်လာစေနိုင်ပြီး ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး၊ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် တည်ငြိမ်ရေးတို့ကို အထောက်အကူ ပြုပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times

CNI Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၁

ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ၁၅ ကြိမ်အထိ ရရှိထားပြီး ဘုရင်အဖြစ် တင်စားခြင်း ခံထားရတဲ့ ရီးရယ်လ် အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ကွာတားဖိုင်နယ် ပထမအကျော့ပွဲစဉ်မှာ အာဆင်နယ်အသင်းကို ၃ ဂိုး- ဂိုးမရှိနဲ့ ဂိုးပြတ် အရေးနိမ့်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဒီရလဒ်ဟာ အံ့အားသင့်စရာ ရလဒ်ဖြစ်ခဲ့သလို ဂိုးသမား ကော့တွိုက်စ်သာ ဂိုးကာကွယ်မှုတွေ မပြုလုပ်နိုင်ရင် ရီးရယ်လ်အသင်းအတွက် အရှက်ကွဲစရာ ရလဒ်မျိုး ကြုံတွေ့ရနိုင်တာပါ။

ရီးရယ်လ်အသင်း ကွင်းလယ်လူ ဘယ်လင်ဂမ်က အာဆင်နယ်အသင်းကို ၃ ဂိုးပဲပေးပြီး အရေးနိမ့်ခဲ့တာ ကံကောင်းခဲ့တယ်လို့တောင် ပွဲအပြီးအင်တာဗျူးမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

ဗီနီစီးယက်စ်၊ ဘတ်ပီ၊ ဘယ်လင်ဂမ်နဲ့ ရိုဒရီဂိုတို့လို ကြယ်ပွင့် ကစားသမားတွေရှိနေတဲ့ ရီးရဲလ်အသင်းရဲ့ တိုက်စစ်ပိုင်းက အာဆင်နယ်အသင်းရဲ့ခံစစ်ကို ကြီးမားတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ မပြုလုပ်နိုင်ခဲ့တာက ရီးရယ်လ် အသင်းအတွက် စိုးရိမ်ဖို့ကောင်းတာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်း ကစားသမားတွေနဲ့ နည်းပြ အန်ဆယ်လော့တီက ဒုတိယအကျော့မှာ ဘာမဆိုဖြစ်သွားနိုင် တယ်လို့ ပြောပြီး သူတို့ရဲ့ယုံကြည်မှုကို ပြသခဲ့ကြပါတယ်။ 

 ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ အာဆင်နယ်အသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

တကယ်တမ်း လက်တွေ့မှာရော ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ အိမ်ကွင်းမှာ အာဆင်နယ်အသင်းကို ၃ ဂိုးပြတ် ပြန်သွင်း နိုင်မလားဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေတာပါ။

ရီးရယ်လ်အသင်းရဲ့ တိုက်စစ်ကစားသမားတွေသာ ဂိုးရနိုင်မယ့် အခွင့်အရေးတွေကို အကောင်းဆုံး အသုံးချနိုင် မယ်ဆိုရင် ၃ ဂိုးဟာ သူတို့အတွက် ခက်ခဲနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ 

ဒါပေမယ့် အာဆင်နယ်အသင်းရဲ့ခံစစ်ကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ဖို့က သူတို့အတွက် အခက်အခဲရှိနိုင်ပါတယ်။ 

အာဆင်နယ်အသင်းဟာ အဓိကနောက်ခံလူ ဂါဘရီရယ်လ် ဒဏ်ရာကြောင့် အနားယူနေရလို့ စိုးရိမ်စရာရှိခဲ့ပေမယ့် ပထမအကျော့မှာ ရီးရယ်လ်အသင်းရဲ့ တိုက်စစ်ကို အကောင်းဆုံး ထိန်းချုပ်ပြခဲ့တာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတာပါ။ 

ဒီရာသီ အာဆင်နယ်အသင်း ကစားထားတဲ့ ပွဲတွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် သူတို့ကို ဘယ်အသင်းကမှ ၂ ဂိုးထက် ပိုပြီး သွင်းယူထားနိုင်တဲ့ အသင်းမရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါက အာဆင်နယ်အသင်းရဲ့ ခံစစ်ကြောင်း ဘယ်လောက်အထိ ကောင်းမွန်နေလဲဆိုတာ ပြသနေတာပါ။ 

အာဆင်နယ်အသင်းဟာ တိုက်စစ်မှူးတွေ ဒဏ်ရာကြောင့် မပါဝင်နိုင်ပေမယ့် သူတို့မှာ နေရာစုံကနေ ဂိုးသွင်းယူနိုင်တဲ့ ကစားသမားတွေရှိပြီး သူတို့ရဲ့ တည်ကန်ဘောတွေဟာ ပြိုင်ဘက်တိုင်းကို ဒုက္ခပေးနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ပြီးတော့ အာဆင်နယ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်မှာ ရီးရယ်လ်အသင်းကို မရှုံးနိမ့်သေးဘူးဆိုတဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ အချက်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားတာပါ။

ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ မတူညီတဲ့အသင်းပေါင်း ၁၁၁ သင်းကို အနိုင်ယူထားပေမယ့် ဒီအထဲ မှာ အာဆင်နယ်အသင်း ပါဝင်ခဲ့ခြင်းမရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အာဆင်နယ်အသင်းကို ကွာတားဖိုင်နယ် ပထမအကျော့မှာ အရေးနိမ့်ခဲ့တဲ့ ရလဒ်ကြောင့် ရီးရယ်လ်အသင်းနည်းပြ အန်ဆယ်လော့တီဟာ နည်းပြရာထူးအတွက် ဖိအားတွေကို ခံစားနေရတာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းသာ ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲကနေ ထွက်ခဲ့ရရင် အန်ဆယ်လော့တီဟာ နည်းပြအဖြစ်ကနေ ထုတ်ပယ်ခံရဖွယ်ရှိတယ်လို့ စပိန်မီဒီယာတွေက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် အန်ဆယ်လော့တီ အနေနဲ့ သူ့ရဲ့နည်းဗျူဟာတွေကို ဘယ်လိုတွေ ပြောင်းလဲပြီး ဒုတိယအကျော့ ပွဲစဉ်အတွက် ပြင်ဆင်လာမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ချင်စရာ ကောင်းနေပါတယ်။

ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ အာဆင်နယ်အသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ဒုတိယအကျော့ပွဲစဉ်မှာ ရီးရယ်လ်အသင်းအနေနဲ့ ဂိုးရဖို့ကို ဦးတည်ပြီး တိုက်စစ်ဖွင့်ကစားရင် အာဆင်နယ် အသင်းကို ဂိုးတွေ ပြန်ပေးရနိုင်လို့ ဒီပွဲဟာ ရီးရယ်လ်အသင်းအတွက် ခက်ခဲမယ့် ပွဲစဉ်ဖြစ်လာမယ် ဆိုတာ သေချာနေတာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲတွေမှာလည်း မဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေကနေ ပြန်လာနိုင်တဲ့ အခိုက်အတန့်တွေ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ဖူးပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် အာဆင်နယ်အသင်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမယ့် ဒုတိယအကျော့ ပွဲစဉ်မှာ ရီးရယ်လ်အသင်း ပြန်လာနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်နေကြတဲ့ သူတွေလည်းရှိသလို မပြန်လာနိုင်တော့ဘူးလို့ သုံးသပ်နေကြတဲ့ သူတွေလည်းရှိနေတာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းအနေနဲ့ လက်ရှိ ချန်ပီယံဆုကို ဆက်ထိန်းသိမ်းချင်တယ်ဆိုရင် အာဆင်နယ်အသင်းနဲ့ပွဲစဉ်မှာ မဖြစ်နိုင်တဲ့အရာတွေကို လုပ်ပြရမှာဖြစ်ပြီး တကယ်ရော လုပ်ပြနိုင်မလားဆိုတာ ချန်ပီယံလိဂ်ကွာတားဖိုင်နယ် ဒုတိယအကျော့ပွဲစဉ်မှာ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဆိုက်ဘာ တိုက်ခိုက်မှုများအောက်မှ အမေရိကန်

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ ဧပြီ ၆

ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းများသည် ပြန့်ကျဲနေပြီး ပုံပြင်ဆန်ပုံရသော်လည်း ဆိုက်ဘာ တိုက်ခိုက်မှုသည် အလေးအနက်ထားရမည့် အရေးကိစ္စတစ်ခုဖြစ်သည်။

တရုတ်အစိုးရနှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိသည့် ဟက်ကာများသည် Microsoft ၏ အီးမေးလ် cloud စနစ်၊ အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနတို့၏ အီးမေးလ်စနစ်များကို ဖောက်ထွင်း ဝင်ရောက် ခဲ့သည်။

အခြား ဟက်ကာများသည် ဂူအမ်ရှိ အမေရိကန်စစ်တပ်၏ ဆက်သွယ်ရေးစနစ်များ၊ ရေတပ်၏ အမှတ် ၇ စစ်သင်္ဘောအုပ်စုအတွက် ထိန်းချုပ်ကွပ်ကဲရေးစင်တာ၏ စနစ်များအတွင်းသို့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။

Salt Typhoon အမည်ရှိ တရုတ်ဟက်ကာ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် Cisco Router များ၏ အားနည်းချက်များကို အသုံးချပြီး AT&T နှင့် Verizon အပါအဝင် အမေရိကန် ဆက်သွယ်ရေးကုမ္ပဏီ ၉ ခုကို ဆိုက်ဘာ တိုက်ခိုက် ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်အစိုးရက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထိုဆိုက်ဘာ တိုက်ခိုက်မှုသည် အမေရိကန်သမိုင်းတွင် အဆိုးရွားဆုံး ထောက်လှမ်းရေး ကျိုးပေါက်မှုများထဲတွင် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးနှင့် အခြေခံ အဆောက်အအုံ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီ (CISA) သည် ထိုကဲ့သို့ ကြီးမား သည့် ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်များကို ထုတ်ပြန်ပေးနိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိ ကြောင်း New York Times သတင်းစာက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

ထိုဖြစ်စဉ်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် မည်သူ့တွင် တာဝန်ရှိနေသည်ဆိုခြင်းကို တစ်နှစ်ကျော်ကြာသည်အထိ တိကျစွာ မသိရသေးပေ။ 

တရုတ်သူလျှိုများကလည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ ဖုန်းများကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

Ransomware အသုံးပြုနေစဉ်

တရုတ်သည် အမေရိကန်၏ အရေးကြီးသည့် အခြေခံ အဆောက်အအုံများတွင် အန္တရာယ်ရှိသော အဖျက်ဆော့ဖ်ဝဲ (malware) များ ထည့်သွင်းထားကြောင်း အမေရိကန်အစိုးရက သတိပေးခဲ့သည်။ ထို malware များကို အချိန် မရွေး အသက်သွင်းနိုင်သည်။

CrowdStrike ဆော့ဖ်ဝဲကုမ္ပဏီ၏ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သူလျှိုခြိမ်းခြောက်မှု အစီရင်ခံစာအရ ၂၀၂၄ ခုနှစ် တွင် တရုတ်၏ ဆိုက်ဘာသူလျှို လှုပ်ရှားမှုသည် ၁၅၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံသည်လည်း ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများ ကြီးကြီးမားမား ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ခြိမ်းခြောက် ငွေညှစ်ရန်အတွက် အသုံးပြုသည့် Ransomware တိုက်ခိုက်မှုများသည် ကုမ္ပဏီများကိုသာမက ကျောင်းများ၊ ဘုရားကျောင်းများ၊ ဆေးရုံများနှင့် သွေးလှူဘဏ်များကိုပင် ပစ်မှတ်ထားလာခဲ့ကြသည်။

BadPilot အမည်ရှိ ရုရှားဟက်ကာ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် အင်္ဂလိပ်စကားပြောသည့် နိုင်ငံများရှိ အဖွဲ့အစည်းများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း Microsoft ကုမ္ပဏီက ဖော်ပြခဲ့သည်။

၎င်းတို့၏ ပစ်မှတ်များထဲတွင် စွမ်းအင်၊ ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့၊ ဆက်သွယ်ရေး၊ သင်္ဘော၊ လက်နက် ထုတ်လုပ် ရေးနှင့် အစိုးရအဖွဲ့များ ပါဝင်သည်။

အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များအပေါ် ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများကို ပုလဲဆိပ်ကမ်း တိုက်ခိုက်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ် ဖော်ပြရမည်ဆိုပါက “ပုလဲဆိပ်ကမ်းတိုက်ခိုက်မှု ဒစ်ဂျစ်တယ်ဗားရှင်း” ဟု ပြောနိုင်သည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အမေရိကန် နည်းပညာကုမ္ပဏီများသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စနစ်များစွာကို တည်ဆောက် ထားသောကြောင့် အခြားနိုင်ငံများ အတွက်လည်း အန္တရာယ်ရှိသည်။

တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့သည် ဒေတာခိုးယူရန်နှင့် သတင်းမှားများဖြန့်ရန် ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများကို အသုံးပြုလျက် ရှိသည်။

ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှု အားလုံးသည် တစ်ကြိမ်တည်းတွင် တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ပွားခဲ့မည်ဆိုပါက အမေရိကန် သည် ပြင်းထန်စွာ တုန့်ပြန်ဖွယ်ရှိသည်။ အတိတ်ကာလက အမေရိကန်သည် ပုလဲဆိပ်ကမ်း တိုက်ခိုက်ခံရမှု၊ 9/11 တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်စဉ်များတွင် ပြင်းထန်သည့် တန်ပြန်တိုက်ခိုက်မှုများဖြင့် တုန့်ပြန်ခဲ့ဖူးသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အမေရိကန်၏ ရန်ဘက်များသည် သမိုင်းပေး သင်ခန်းစာများကို ရရှိထားခဲ့ကြပြီးဖြစ်သည်။

အမေရိကန်၏ ရန်ဘက်များသည် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားစေနိုင်သော အခြေအနေကို ဦးတည်သွားစေနိုင်သည့် တိုက်ရိုက် ထိတွေ့ရင်ဆိုင်မှုများကို ရှောင်ရှားမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ် စစ်မဟာဗျူဟာ ဒသနပညာရှင်ကြီး ဆွန်ဇူး (Sun Tzu) ရေးသားခဲ့သည့် “စစ်ပွဲ၏ အမြင့်ဆုံး အနုပညာ သည် မတိုက်ခိုက်ဘဲ အနိုင်ယူခြင်းဖြစ်သည်”ဆိုသည့် စာသားအတိုင်း ကျင့်သုံးကြလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

၁၉၄၁ ခုနှစ်က ပုလဲဆိပ်ကမ်း တိုက်ခိုက်ခံရချိန်တွင် ထိုအချိန်က အမေရိကန်သမ္မတအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင် နေသည့် ဖရန့်ကလင်း ဒီ ရုစဗဲ့ (Franklin D. Roosevelt) ကဲ့သို့ ပြင်းထန်စွာ လက်တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးနှင့် အခြေခံ အဆောက်အအုံ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် လက်ရှိ ထရမ့် အစိုးရအဖွဲ့သည် ချက်ချင်းတုန့်ပြန် ဆောင်ရွက်ရမည့်အစား ကြီးမားသည့် အမှားများကို သာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထိုအမှားများအနက် တစ်ခုမှာ ထရမ့်သည် CISA ဝန်ထမ်းများကို လျှော့ချခဲ့ပြီး ဆိုက်ဘာနှင့်ပတ်သက်ပြီး အတွေ့အကြုံမရှိသည့် ရှေ့နေတစ်ဦးကို အိမ်ဖြူတော်၏ ဆိုက်ဘာ အကြီးအကဲအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ယီမင်ရှိ ဟူရ်သီသူပုန်များကို စစ်ရေးအရ တိုက်ခိုက်မည့် လျှို့ဝှက်အဆင့် အသေးစိတ် အချက်အလက် များသည့် Signal အက်ပလီကေးရှင်း၏ group chat တွင် ပေါက်ကြားသွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် တရုတ်နှင့်ရုရှား၏ ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများကို အမေရိကန်၏ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍရော အစိုးရကပါ ထိရောက်စွာ တုန့်ပြန်နိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိသည်ကို မြင်တွေ့ရသည်။

အကြောင်းရင်းတစ်ခုမှာ ဒီမိုကရေစီ လူ့အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိက အကြား စည်းရုံးညီညွတ်မှုရှိစေရန် ခက်ခဲခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။

ခေါင်းဆောင် အများအပြားကလည်း ပြဿနာ၏ အတိမ်အနက်ကို ဝန်ခံရန် ငြင်းဆိုနေသည်။ 

လုပ်ငန်းအမှုဆောင်များကလည်း စစ်မှန်သော ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးထက် တရားဥပဒေဆိုင်ရာ အကာအကွယ်များ ကို အားကိုးအားထားပြုနေကြသည်။

ကုမ္ပဏီတစ်ခုသည် ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်ခံရသည့် အခါမျိုးတွင် ၎င်းတို့သည် လုပ်ငန်းစံနှုန်းများကို လိုက်နာမှုရှိ ကြောင်း သက်သေပြရန်အတွက် ရှေ့နေများနှင့် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ကုမ္ပဏီများကို ငှားရမ်းလေ့ရှိသည်။ 

သို့သော် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ချွတ်ယွင်းချက်များကို အဖြေရှာရန် အားနည်းတတ်ကြသည်။

ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးကို အာရုံစိုက်ရမည့်အစား ကုမ္ပဏီများသည် ငွေကြေးဆုံးရှုံးမှုကို ရှောင်ရှားရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ဂုဏ်သတင်းများကို ကာကွယ်ရန် ကြိုးစားကြသည်။

နည်းပညာကုမ္ပဏီများကလည်း ၎င်းတို့၏ အားနည်းချက်များကို ဝန်ခံရန် တွန့်ဆုတ်တတ်ကြသည်။

၎င်းတို့သည် cloud computing နှင့် ဒေတာ သိမ်းဆည်းရေးအတွက် ခိုင်မာသော လုံခြုံရေး ကတိကဝတ်များကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသော်လည်း တရုတ်ဟက်ကာများက ထိုကုမ္ပဏီများ၏ အားနည်းချက်များကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

TikTok ကုမ္ပဏီကိုတွေ့ရစဉ်

သောက်သုံးရေ၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား၊ ဘဏ္ဍာရေး၊ ဆက်သွယ်ရေး၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတို့ ကဲ့သို့ လုပ်ငန်းများကို ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီများက လုပ်ကိုင်နေခြင်းကြောင့် အမေရိကန်အစိုးရသည် အရေးကြီးသည့် ထိုလုပ်ငန်းများကို အပြည့်အဝ ကာကွယ်ပေးနိုင်ခြင်းမရှိပေ။

အနောက်နိုင်ငံများမှ အစိုးရများသည် ဒစ်ဂျစ်တယ် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ရန် ကောင်းစွာ စီစဉ်ထားခြင်း မရှိဘဲ အရေးကြီးသော အချက်အလက်များကို အမြဲမပြတ် မျှဝေလေ့မရှိပေ။

စီအိုင်အေ အပါအဝင် အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီ ၁၈ ဖွဲ့အထိ ပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားသည့် ထောက်လှမ်း ရေး အသိုက်အဝန်း (IC) သည် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု အားနည်းခြင်းကြောင်း 9/11 တိုက်ခိုက်မှုကို တားဆီးနိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။

တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး အေဂျင်စီများသည် ဆိုက်ဘာခြိမ်းခြောက်မှုဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို နားလည်ရန်နှင့် မျှဝေရန် ရုန်းကန်နေရသည်။

ကာကွယ်ရေး ဝန်ထမ်းအင်အား ၃ သိန်းခန့်ရှိသည့် အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနသည်ပင် ခိုင်မာသော ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး အစီအစဉ်များကို ဖော်ဆောင်နိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

ထို့ပြင် အမေရိကန်နိုင်ငံသား သန်း ၁၇၀ ကျော်က TikTok ကို အသုံးပြုနေခြင်းသည် ပြဿနာ၏ တစ်စိတ် တစ်ပိုင်း ဖြစ်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်။

TikTok သည် ထုတ်လုပ်ခဲ့ဖူးသမျှ ဒစ်ဂျစ်တယ် လက်နက်များထဲတွင် အစွမ်းထက်ဆုံး ဒစ်ဂျစ်တယ် လက်နက် တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် DeepSeek၊ Shein နှင့် Temu ကဲ့သို့ အခြားသော တရုတ် အက်ပလီကေးရှင်းများသည်လည်း အသုံးပြု သူများ၏ ဒေတာကို ထိန်းချုပ်မှု အနည်းငယ်ဖြင့် စုဆောင်းသည်။

ထိုပြသနာများကို ဖြေရှင်းရန် နည်းလမ်းများရှိနေပြီး ကျွမ်းကျင်သူအချို့က ဒစ်ဂျစ်တယ် ဝန်ဆောင်မှု ဝန်ကြီးဌာန ထူထောင်ရန် အကြံပြုနေကြသည်။

အချို့ကမူ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးအတွက် အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီများ ပေါင်းစည်းထားသည့် အထူးအဖွဲ့တစ်ခု ဖွဲ့စည်းရန် အဆိုပြုနေကြသည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်အနေဖြင့် အချိန်မနှောင်းမီ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန် အချိန်မီ အကောင်အထည်ဖော် လုပ်ဆောင်သင့်ပေသည်။

Source: Asia Times

CNI Sport Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၄

ဒီရာသီ နည်းပြလူးဝစ်အင်းနရစ် လက်ထက် ပီအက်စ်ဂျီအသင်းရဲ့ ရလဒ်နဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ဟာ အလွန် ကောင်းမွန်နေပြီး ဆုဖလား ၄ လုံး ရယူနိုင်မယ့် လမ်းကြောင်းပေါ်မှာ ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေအတွင်း မက်ဆီ၊ နေမာ၊ ဘတ်ပီတို့လို ကမ္ဘာအကောင်း ဆုံးကစားသမား တွေနဲ့ အသင်းကို တည်ဆောက်ခဲ့ပေမယ့် မျှော်လင့်သလို ဖြစ်မလာခဲ့တာပါ။

အဲဒါကြောင့် နည်းပြလူးဝစ်အင်းနရစ်ဟာ လူငယ်ကစားသမား ကြယ်ပွင့်တွေနဲ့ အသင်းကို တည်ဆောက်ပြီး အပြောင်းအလဲတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

စပိန်လူမျိုးနည်းပြ လူးဝစ်အင်းနရစ်ဟာ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းရဲ့ အနာဂတ်အတွက်ပါ ရည်ရွယ်ပြီး အသင်းကို တည်ဆောက်ကာ နာမည်ကြီး ကစားသမားအချို့ကို ထွက်ခွာခွင့်ပေးခဲ့တာပါ။

လူးဝစ်အင်းနရစ်ဟာ ဘတ်ပီ ရှိခဲ့တဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီကတည်းက ဘတ်ပီ မပါဝင်တဲ့ လူစာရင်းကို အသုံးပြုပြီး အသင်းကို စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ ဒီရာသီအစပိုင်းမှာ အနည်းငယ် ရုန်းကန်ခဲ့ရပေမယ့် နည်းပြ လူးဝစ်အင်းနရစ်ရဲ့ ကစားကွက် နည်းစနည်နဲ့ ကစားသမားသစ်တွေ အံ့ဝင်လာတဲ့ အချိန်မှာ အလွန်ကောင်းမွန်လာခဲ့တာကို မြင်တွေခဲ့ရတာပါ။

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ပြင်သစ်လိဂ်နဲ့ ဖလားပြိုင်ပွဲတွေဟာ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းအတွက် မခက်ခဲတာကြောင့် ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲဟာ သူတို့အတွက် အဓိကစမ်းသပ်ရမယ့် ပြိုင်ပွဲဖြစ်ပါတယ်။

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ ဒီရာသီ ချန်ပီယံလိဂ် အုပ်စုပွဲစဉ် ၅ ပွဲ ကစားအပြီးမှာ ၁ ပွဲသာ အနိုင်ရခဲ့တာကြောင့် ပြိုင်ပွဲကနေ ထွက်ခွာရဖို့ နီးစပ်ခဲ့တာပါ။

ဒါပေမယ့် နည်းပြလူးဝစ်အင်းနရစ်ရဲ့ ဦးဆောင်မှုနဲ့ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် အုပ်စုနောက်ဆုံး ၃ ပွဲစလုံး အနိုင်ရခဲ့ပြီး ပလေးအောဖ့် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ကို ရရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။  

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ပလေးအောဖ့်မှာ ပြင်သစ်လီဂူး-၁ ပြိုင်ဘက် ဘရက်စ်အသင်းကို နှစ်ကျော့ ပေါင်း ရလဒ် ၁၀ ဂိုး-ဂိုးမရှိနဲ့ ဂိုးပြတ်အနိုင်ရပြီး ၁၆ သင်းအဆင့်ကို တက်နိုင်ခဲ့တာပါ။

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ ၁၆ သင်းအဆင့်မှာ ချန်ပီယံလိဂ်အုပ်စု အဆင့်အမှတ်ပေးဇယား ထိပ်ဆုံးနေရာမှာ ရပ်တည်ခဲ့တဲ့ လီဗာပူးလ်အသင်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းနဲ့ လီဗာပူးလ်အသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကနေ ပီအက်စ်ဂျီအသင်း ထွက်ခွာရနိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်မှုတွေ ရှိခဲ့ကြပေမယ့် လက်တွေ့မှာ တော့ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ လီဗာပူးလ်အသင်းကို နှစ်ကျော့စလုံး အသာစီးနဲ့ ကစားပြီး ကွာတားဖိုင်နယ်ကို တက်နိုင်ခဲ့တာပါ။

ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားဟာ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းရဲ့ အလိုချင်ဆုံးဆုဖလား ဖြစ်တာကြောင့် ဒီဆုဖလားကို ရယူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက်ကို အသက်ဆက်နိုင်ခဲ့တာဟာ သူတို့အတွက် ကျေနပ်စရာဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ 

ဒီရာသီ နည်းပြလူးဝစ်အင်းနရစ် လက်ထက် ပီအက်စ်ဂျီအသင်း ရလဒ်ကောင်းတွေ ရယူနိုင်ခဲ့တာမှာ တောင်ပံ ကစားသမား ဒမ်ဘီလီရဲ့ စွမ်းဆောင်မှုတွေကလည်း အဓိကကျခဲ့တာပါ။ 

ဘာစီလိုနာအသင်းမှာ ကစားခဲ့ချိန်တုန်းက ဒဏ်ရာကြောင့် မကြာခဏဆိုသလို အနားယူနေခဲ့ရလို့ ဆေးရုံ အုပ်ကြီး လို့ နာမည်ပြောင်ရထားတဲ့ ဒမ်ဘီလီဟာ ဘောလွန်းဒီအော ဆန်ခါတင်စာရင်းမှာ ပါဝင်မယ့် ခြေစွမ်းတွေနဲ့ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းကို ရလဒ်ကောင်းတွေ ရယူပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ ဒီရာသီမှာ ပြင်သစ်လီဂူး-၁ နဲ့ ပြင်သစ်စူပါဖလားတို့ကို ရရှိထားပြီး ပြင်သစ်ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ဗိုလ်လုပွဲနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ကွာတားဖိုင်နယ်ကို ရောက်ရှိထားတာပါ။ 

နည်းပြ လူးဝစ်အင်းနရစ်ကို တွေ့ရစဉ်

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ ဒီရာသီမှာ သွင်းဂိုး ၁၂၀ ကျော် သွင်းယူထားပြီး ပေးဂိုးက ၄၀ ကျော်သာ ပေးထားရကာ နည်းပြ လူးဝစ်အင်းနရစ် လက်ထက် မှော်ဝင်တဲ့ ရာသီတစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်ထားပါတယ်။

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းအနေနဲ့ မှော်ဝင်တဲ့ရာသီ အမှန်တကယ် ဖြစ်ဖို့ဆိုရင် ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ဆုဖလားရယူနိုင်ဖို့ လိုအပ်နေတာပါ။ 

ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားသာ ရယူနိုင်ခဲ့ရင် ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ တစ်ရာသီအတွင်း ဆုဖလား ၄ လုံးစလုံး ရယူနိုင်မယ့် မှတ်တမ်းကောင်းကို ပိုင်ဆိုင်သွားဖို့ ရှိနေပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် နည်းပြလူးဝစ်အင်းနရစ် အနေနဲ့ အနာဂတ်အတွက်ပါ ရည်ရွယ်ပြီး တည်ဆောက်နေတဲ့ ပီအက်စ်ဂျီ အသင်းကို သမိုင်းဝင် အောင်မြင်မှုမျိုးရအောင် လုပ်ပေးနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ မတ်လ ၂၉

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခများ၏ အကျိုးဆက်များထဲ၌ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ချင်းပြည်နယ်နှင့် အိန္ဒိယ၏ မီဇိုရမ် (Mizoram) ပြည်နယ်ရှိ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုများ၏ သမိုင်းဝင် အနှောင်အဖွဲ့များ ပေါင်းစည်းခြင်းလည်း ပါဝင်လာခဲ့သည်။

ထိုဒေသသည် မီဇို-ချင်း-ကူကီး-ဇို မျိုးနွယ်စုများ စုစည်းနေထိုင်ရာ ဒေသဖြစ်သည်။

ထိုလူမျိုးများသည် ခရစ်ယာန်ဘာသာကို ကိုးကွယ်ကြပြီး ဒေသိယစကား အမျိုးမျိုး ပြောဆိုကြသော်လည်း တပ်မတော်ကို ဆန့်ကျင်သည့် ရည်မှန်းချက်မှာမူ တူညီနေကြသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်က အာဏာကို လွှဲပြောင်းရယူခဲ့ပြီးနောက် လအနည်းငယ် အကြာမှာပင် ချင်းပြည်နယ် နှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ထောင်နှင့်ချီသည့် စစ်ဘေး ဒုက္ခသည်များသည် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်သို့ နယ်စပ် ဖြတ်ကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။

ထိုဖြစ်ရပ်သည် ၁၉၈၈ ခုနှစ် လူထုအုံကြွမှုအပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော အခြေအနေကို ပြန်ပြောင်း အောင့်မေ့စေခဲ့သည်။

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်သည် ဒုက္ခသည်များကို ကူညီရန် အစွမ်းကုန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။

ပြည်နယ်အစိုးရက ဒုက္ခသည်စခန်းများ ဆောက်လုပ်ရန် မြေနေရာများ လျာထားသတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။

အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းများကလည်း ဒုက္ခသည်များကို အကူအညီပေးရန် လိုအပ်သည့် အရင်းအမြစ်များကို စုဆောင်းထားပြီး လက်ရှိတွင် ဒုက္ခသည် အရေအတွက် ၃၁,၀၀၀ ခန့်ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်သည် ချင်းပြည်နယ်နှင့် ကီလိုမီတာ ၅၁၀ အရှည်ရှိ နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသည်။

ထိုပြည်နယ် ၂ ခုစလုံးမှ ဒေသခံများသည် ကန့်သတ်ချက်မရှိဘဲ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် သွားလာခွင့်ရှိခဲ့သည်။

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ချင်းသူပုန် ၂ ဖွဲ့ပေါင်းစည်းရေးသဘောတူညီကြစဉ်

မကြာသေးမီက အိန္ဒိယအစိုးရသည် နယ်စပ်ဒေသတလျှောက် သွားလာလှုပ်ရှားမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်း လာခဲ့သည်။

သို့သော် အိန္ဒိယအစိုးရက နယ်စပ်ခြံစည်းရိုးခတ်မည့် အစီအစဉ်ကို ကြေငြာခဲ့ချိန်တွင် ထိုအစီအစဉ်ကို မီဇိုရမ် ပြည်နယ် သာမကဘဲ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်ချင်း ထိစပ်နေသည့် အိန္ဒိယ၏ အခြားပြည်နယ်များကပါ ဆန့်ကျင် ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။

မြန်မာသူပုန်အဖွဲ့များ၏ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်တွင် ခိုလှုံနေကြသည်မှာ အဆန်းတော့ မဟုတ်ပေ။

ချင်းပြည်နယ်ရှိ လက်နက်ကိုင်လှုပ်ရှားမှုအတွက် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်က ထောက်ပံ့ပေးမှုသည် တပ်မတော်ကို ဆန့်ကျင်သည့် အင်အားချိန်ခွင်လျှာကို တိမ်းစောင်းစေရန် အဓိက ကျနေသည်။

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချို့၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို ယုံကြည်ရမည်ဆိုပါက လက်ရှိတွင် တပ်မတော်သည် ချင်းပြည်နယ် တစ်ခုလုံး၏ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းထက် မပိုသော နယ်မြေများကိုသာ ထိန်းချုပ်ထားသည်။

ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အများအပြားသည် လွန်ခဲ့သည့် သုံးနှစ်အတွင်း မီဇိုရမ်ပြည်နယ်မှရရှိသည့် အကူအညီအတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပဋိပက္ခမဖြစ်ပွားမီ ချင်းပြည်နယ်တွင် နေထိုင်သူများသည် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ကို နည်းမျိုးစုံဖြင့် မှီခိုအားထားခဲ့ရသည်။

အကြောင်းရင်းမှာ လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်နှစ်ခန့်အတွင်းက မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်များနှင့် တိုင်းဒေသကြီး အားလုံး အနက် ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှုန်း အမြင့်မားဆုံး ဖြစ်ခဲ့သော ချင်းပြည်နယ်၏ စီးပွားရေး အခြေအနေမှာ ဆိုးရွားခဲ့ခြင်း ကြောင့် ဖြစ်သည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ် စစ်တမ်းတစ်ခုအရ အိမ်ထောင်စု ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း နီးပါးသည် စားနပ်ရိက္ခာ လုံခြုံမှု သတ်မှတ်ချက်တွင် အလွန်နိမ့်ကျသည့် နေရာ၌ ရှိနေခဲ့သည်ကို ဖော်ပြထားသည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနယ်စပ် အနီးတွင် နေထိုင်သော ချင်းပြည်နယ်မှ လူအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ စားဝတ်နေ ရေးအတွက် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ကို မှီခိုအားထားနေရသည်မှာ အံ့သြစရာကိစ္စတော့ မဟုတ်ပေ။

၎င်းတို့သည် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်တွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် မီဇိုရမ်နှင့် ကုန်စည်ကူးသန်း ရောင်းဝယ်မှုများ တွင် ပါဝင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသည်။

မဏိပူရပြည်နယ်မှာ ကူကီးနဲ့ကသည်း လူမျိုးရေးပဋိပက္ခဖြစ်ပွားစဉ်

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်မှ တင်ပို့သည့် ကုန်ပစ္စည်းများမှာ ဆေးဝါး၊ လောင်စာဆီ၊ ဆိုလာပြားများ၊ ဟင်းရွက်ဆီ၊ ဆားနှင့် အဝတ်အထည်များမှအစ မူးယစ်ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်ရေးတွင် အသုံးပြုသည့် ဓာတုပစ္စည်းများအထိ ပါဝင်သည်။

လက်နက်ကိုင်များ ထိန်းချုပ်ထားသည့် နယ်မြေများကို ဝိုင်းဝန်းပိတ်ဆို့သည့် တပ်မတော်၏ “ဖြတ်လေးဖြတ်” ဗျူဟာကြောင့် အိန္ဒိယမှ ချင်းပြည်နယ်သို့ လောင်စာဆီ (ဓာတ်ဆီ၊ ဒီဇယ်) နှင့် ဆေးဝါးများ တင်ပို့မှု ပိုမိုမြင့်တက် ခဲ့သည်။

မီဇိုရမ်ပြည်နယ်မှ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ကုန်စည်များကို လမ်းကြောင်းများစွာဖြင့် ဆက်လက် ထောက်ပံ့နေခြင်း ကြောင့် ချင်းပြည်နယ်တွင် ဆိုးရွားသည့် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းသည် အဆိုးဆုံး အခြေအနေအထိ ရောက်ရှိခဲ့ခြင်းမရှိသေးပေ။

စျေးနှုန်းများ မြင့်တက်မှုနှင့် ဝယ်လိုအားများသည် တစ်ခါတစ်ရံ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်တတ်သော်လည်း နယ်စပ် နှစ်ဘက်ရှိ လူမျိုးစု အသိုင်းအဝိုင်းများကြားတွင် နီးကပ်သည့် ဆက်ဆံရေးများ ရှိနေခြင်းကြောင့် အခက်အခဲ အချို့ကို ပြေလည်စေခဲ့သည်။

မီဇို-ကူကီး-ဇို လူမျိုးစုများ နေထိုင်သည့်  မီဇိုရမ်ပြည်နယ် အပါအဝင် ဆက်စပ်နေသော အိန္ဒိယပြည်နယ်များ ဖြစ်သော မဏိပူရ၊ အာသံနှင့် တြိပူရ ပြည်နယ်များ အားလုံးကို စုစည်းကာ  “မဟာမီဇိုရမ်ပြည်နယ်” ကို ထူထောင်ရန် တောင်းဆိုမှုသည် မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း အားကောင်းလာခဲ့သည်။

ထိုအယူအဆသည် လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကတည်းက ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မီဇိုရမ်ပရာဒက်ရှ် လွှတ်တော်ကော်မတီသည် ၎င်း၏ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် မဟာမီဇိုရမ်ပြည်နယ်အတွက် တောင်းဆိုမှုကို ထည့်သွင်းထားသည်။

မီဇိုအမျိုးသားတပ်ဦး (MNF) သည် ၁၉၈၆ ခုနှစ် မီဇိုသဘောတူညီချက် ရရှိစေခဲ့သည့် အိန္ဒိယအစိုးရနှင့် ဆွေးနွေး မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ချိန်က အဆိုပါ နယ်မြေများ ပေါင်းစည်းရေးကိစ္စကို ထည့်သွင်းဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလက မဏိပူရပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခများကြောင့် ကူကီး-ဇို ကျေးရွာ များမှ လူပေါင်း ၁၀,၀၀၀ ခန့်သည် ၎င်းတို့၏ အိုးအိမ်များမှ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ကာ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်တွင် ခိုလှုံခဲ့ရပြီးနောက် မဟာမီဇိုရမ်ပြည်နယ် ထူထောင်ရေး အယူအဆသည် ပိုမိုအားကောင်းလာခဲ့သည်။

ထိုအယူအဆသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် မီဇိုရမ်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲများတွင်လည်း မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စ တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေးပါတီ အားလုံးသည် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအားလုံးကို ပေါင်းစည်းရန် အချေအတင် ငြင်းခုံဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

 မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ချင်းသူပုန် ၂ ဖွဲ့ပေါင်းစည်းရေး ဆွေးနွေးအပြီးတွေ့ရစဉ်

၂၀၂၁ ခုနှစ်က မြန်မာနိုင်ငံမှ ဒုက္ခသည်များ ဝင်ရောက်မှုကို တားဆီးရန် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အိန္ဒိယပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာန၏  အမိန့်ကို မီဇိုရမ်ပြည်နယ်အစိုးရက ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ပြည်နယ်တွင်းရှိ ရပ်ရွာလူထုနှင့် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များက ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအကြား ပြည်နယ်တွင်း တွေ့ဆုံပွဲများ ကျင်းပခဲ့ကာ တပ်မတော်ကို ဆန့်ကျင်နေသည့် ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များအား စည်းလုံးညီညွတ်စေခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က အိုင်ဇောလ် (Aizawl) မြို့တော်အခြေစိုက် ဇိုမီးပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးအဖွဲ့ (ZORO) သည် ချင်းပြည်နယ်အတွင်း ဇိုမီးတော်လှန်ရေးအဖွဲ့ (ZRO) နှင့် ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) တို့ကြား တိုက်ခိုက်မှုများ အဆုံးသတ်ရန်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ရရှိစေရန် ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးသည့် အစည်းအဝေးကို ကျင်းပပေးခဲ့သည်။

ထိုကြိုးပမ်းမှုကြောင့် လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲများကို ရှောင်ရှားရန် နှစ်ဖက်ခေါင်းဆောင်များ၏ ကတိကဝတ် များနှင့်အတူ သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ကြသည်။

ယခုလအစောပိုင်းတွင် မီဇိုရမ်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ် လာဒူဟိုမာ (Lalduhoma) သည် ချင်းပြည်နယ်ရှိ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချို့မှ ခေါင်းဆောင်များကို ဖိတ်ကြားကာ အချင်းချင်း ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားမှုများကို အဆုံးသတ်ရန် ရည်ရွယ်ပြီး ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ချင်းပြည်ကောင်စီ (CC) နှင့် နိုင်ငံတကာ ချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (ICNCC) တို့သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၇ ရက်က ပေါင်းစည်းညီညွတ်သော ချင်းအမျိုးသားကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းရန် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။ 

ထိုသဘောတူညီချက် မတိုင်မီကလည်း (K. Vanlalvena) က ချင်းပြည်နယ်ရှိ ချင်းပြည်ကောင်စီရုံးသို့ မီဇိုရမ်ပြည်နယ် လွှတ်တော်အမတ် ကေ ဗန်လာဗီနာ သွားရောက်ခဲ့ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့်ပူးပေါင်းရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။

မြန်မာတပ်မတော်ကမူ အိန္ဒိယနိုင်ငံရေး သမားများအနေဖြင့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည့် “ကိုယ်ကျိုးစီးပွားရှာမှုများ” ကို ရှောင်ရှားရန် တိုက်တွန်းထားသည့် ကြေညာချက်ဖြင့် ပြင်းထန်စွာ တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

အချုပ်ဆိုရပါမူ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်၏ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်  ပံ့ပိုးကူညီမှုကြောင့် မြန်မာ့တပ်မတော် အနေဖြင့် ချင်းပြည်နယ်ကို လွယ်ကူစွာ ပြန်လည် ထိန်းချုပ်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

ထို့ကြောင့် ချင်းပြည်နယ်ကို မီဇိုရမ်ပြည်နယ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ပါဝင်သွားနိုင်မည့် အရေးကို အချိန်မီ တားဆီးရန် လိုအပ်သည်ကို သတိချပ်သင့်ပေသည်။

Source: The Diplomat

CNI Sport Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈

ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူစိတ်ဝင်စားမှု အမြင့်ဆုံးပြိုင်ပွဲတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲဟာ ၂၀၂၆ ခုနှစ်မှ ကျင်းပမှာ ဖြစ်ပေမယ့် လက်ရှိအချိန်မှာ ခြေစစ်ပွဲအောင် အသင်းတချို့ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတကာ ရက်သတ္တပတ်အတွင်းမှာ ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်တဲ့ အသင်း ၄ သင်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့တာပါ။

ဒီအသင်းတွေကတော့ ဂျပန်၊ နယူးဇီလန်၊ အီရန်နဲ့ လက်ရှိချန်ပီယံ အာဂျင်တီးနားအသင်းတို့ ဖြစ်ပါတယ်။ 

၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကို ပူးတွဲအိမ်ရှင်အဖြစ် ကျင်းပမယ့် အမေရိကန်၊ မက္ကဆီကိုနဲ့ ကနေဒါအသင်းတို့ဟာ အလိုအလျောက် ခြေစစ်ပွဲ အောင်မြင်ထားတာကြောင့် အခုဆိုရင် ဒီပြိုင်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရရှိတဲ့ အသင်း အရေအတွက်ဟာ ၇ သင်းအထိ ရှိလာခဲ့တာပါ။

အသင်းပေါင်း ၄၈ သင်းနဲ့ ကျင်းပမယ့် ဒီပြိုင်ပွဲအတွက် ဝင်ခွင့်လက်မှတ် နောက်ထပ် ၄၁ နေရာကို ရရှိဖို့ အသင်း အများအပြားဟာ အခွင့်အရေးတွေ ရှိနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။ 

လက်ရှိအချိန်မှာ ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ ခြေစစ်ပွဲအတွက် သမုဒ္ဒရာပိုင်းဇုန်က ပြီးဆုံးသွားခဲ့ပြီဖြစ်ပြီး အာရှဇုန်နဲ့ တောင်အမေရိကဇုန်တွေကလည်း ပြီးဆုံးဖို့ နီးစပ်လာခဲ့ပြီဖြစ်တာပါ။

ဂျပန်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ကွန်ကာကပ်ဖ်နဲ့ အာဖရိကတို့က ယှဉ်ပြိုင်နေဆဲဖြစ်သလို ဥရောပဇုန်က အခုမှခြေစစ်ပွဲတွေစတင် ယှဉ်ပြိုင်နေ တာဖြစ်ပါတယ်။ 

သမုဒ္ဒရာပိုင်းဇုန်မှာ နယူးဇီလန်အသင်းက တိုက်ရိုက် ခြေစစ်ပွဲ အောင်မြင်ခဲ့ပြီး နယူးကာလီဒိုးနီးယားအသင်းက ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရဖို့အတွက် ပလေးအော့ဖ် ယှဉ်ပြိုင်ရဦးမှာပါ။

အာရှဇုန်ကတော့ ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့် ၈ နေရာနဲ့ ပလေးအော့ဖ် ၁ နေရာရှိထား ပါတယ်။ 

လက်ရှိအချိန်မှာ ဂျပန်နဲ့ အီရန်တို့က တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့် ရရှိထားပြီး ဥဇဘတ်ကစ္စတန်၊ ယူအေအီး၊ တောင်ကိုရီး ယား၊ ဂျော်ဒန်နဲ့ သြစတြေးလျတို့ ကလည်း တိုက်ရိုက် ဝင်ခွင့်နေရာကို ရယူနိုင်ဖို့ အပြိုင်ကြိုးစားနေကြတာပါ။ 

အာဖရိကဇုန်ကတော့ တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့် ၉ နေရာနဲ့ ပလေးအောဖ့် ၁ နေရာ ရရှိထားပါတယ်။ 

အာဂျင်တီးနားအသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်တဲ့ အသင်းတွေ မထွက်ပေါ်သေးပေမယ့် အသင်းကြီးတွေဖြစ်တဲ့ အီဂျစ်၊ အိုင်ဗရီကို့စ်၊ မော်ရိုကို၊ အယ်လ်ဂျီးရီးယား၊တူနီးရှားနဲ့ ဂါနာအသင်းတို့ ဟာ ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်ဖို့ နီးစပ်နေပြီလို့ ပြောရမှာပါ။

၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် တောင်အမေရိကဇုန်ကအသင်း ၆ သင်း တိုက်ရိုက် ဝင်ခွင့်ရမှာဖြစ်ပြီး ပလေးအော့ဖ်က ၁ နေရာ ရရှိထားပါတယ်။ 

လက်ရှိအချိန်မှာ အာဂျင်တီးနားအသင်းက ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်ထားပြီး အီကွေဒေါ၊ ကိုလံဘီယာ၊ ဘရာဇီးလ်နဲ့ ဥရုဂွေးအသင်းတို့ဟာ လာမယ့်ပွဲတွေမှာ ရလဒ်ကောင်း ရယူနိုင်ခဲ့ရင် ကျန်တဲ့ တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့် ၅ နေရာကို ဒီအသင်းတွေပဲ ရယူသွားနိုင်တာပါ။ 

ကွန်ကာကပ်ဖ်ဇုန်ကတော့ ပူးတွဲအိမ်ရှင် ၃ နေရာအတွက် ပေးထားရလို့ နောက်ထပ် တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့် ၃ နေရာနဲ့ ပလေးအော့ဖ် ၂ နေရာ ရရှိထားပါတယ်။

အီရန်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ဥရောပဇုန်က ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် ဝင်ခွင့်အများဆုံးအဖြစ် ၁၆ နေရာရရှိမှာပါ။ ဥရောပဇုန်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတကာ ရက်သတ္တပတ်ကမှ ခြေစစ်ပွဲတွေ စတင်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရလို့ ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်တဲ့ အသင်းတွေ ထွက်ပေါ်ဖို့ ၂၀၂၆ ခုနှစ်အထိ စောင့်ဆိုင်းရဖို့ ရှိနေပါတယ်။

၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် ခြေစစ်ပွဲတွေကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာကတည်းက စတင်ယှဉ်ပြိုင် နေတာဖြစ်ပြီး ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ မတ်လမှသာ ခြေစစ်ပွဲတွေ အားလုံးပြီးဆုံးသွားမှာပါ။ 

နောက်ထပ် နိုင်ငံတကာပွဲတွေကို ဇွန်လရောက်မှသာ ပြန်လည်ယှဉ်ပြိုင်မှာဖြစ်လို့ ဇွန်လထဲမှာ ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလား ခြေစစ်ပွဲ အောင်မြင်တဲ့ အသင်းအရေအတွက်တွေကို ထပ်ပြီးပေါင်းထည့်လို့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် ဘယ်အသင်းတွေက နောက်ထပ် ခြေစစ်ပွဲ အောင်မြင်တဲ့ အသင်းတွေအဖြစ် ထပ်မံထွက်ပေါ် လာမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၆

မြန်မာနိုင်ငံကို တောင်တန်း-ပြည်မ ပူးပေါင်း၍ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်တွင် လွတ်လပ်ရေးရယူခဲ့ကြသည်။ 

ထိုသို့ လွတ်လပ်ရေးကို ရယူစဉ်မှာ တိုင်းရင်းသားအားလုံး တန်းတူညီမျှရေးကို အခြေခံခဲ့ကြသလို အားလုံး ပေါင်း စည်းရေးကို ဦးတည်ခဲ့ကြသည်။

သို့သော် လွတ်လပ်ရေးရပြီး မကြာခင်မှာပဲ လူနည်းစုနှင့် လူများစုကြား တန်းတူညီမျှမှု မရှိခြင်း၊ လူမျိုး တစ်မျိုးက အရာရာမှာ အခွင့်အရေး အသာစီးရယူထားခြင်း၊ ကိုယ့်ကံကြမ္မာ ကိုယ်တိုင် ဖန်တီးခွင့်များ ဆုံးရှုံးလာခြင်း၊ တရားမျှ တမှုများ အားနည်းလာခြင်း စသည့် အခြေခံ မူများအပေါ်မှာ သဘောထားကွဲလွဲမှုများ ဖြစ်ကာ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးဆီသို့ ဦးတည်သွားခဲ့သည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗမာလူမျိုးကြီး ကျင့်သုံးသည်ဟု ဆိုသော အမြင်များ ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ထွက်ပေါ်လာသလို ဗမာလူမျိုးများက တခြားသော လူမျိုးများကို တိုင်းရင်းသားဟု ခေါ်ဝေါ် သုံးစွဲခြင်းနှင့် မျိုးနွယ် စုလေးများဟု မှတ်ယူလာခြင်းများ ရှိလာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးများ အဆုံးသတ်ရေး ငြိမ်းချမ်း‌ရေး (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံရေး စေ့စပ် ဆွေးနွေး မှုများတွင်လည်းကောင်း၊ အုပ်ချုပ်သူ လူတန်းစားများကြားတွင်လည်းကောင်း တိုင်းရင်းသားများဆိုသော စကား လုံးများကို သုံးဆွဲလေ့ရှိသည်။

ဥပမာ- တိုင်းရင်းသား အခွင့်အရေး၊ တိုင်းရင်းသားများ တောင်းဆိုသည့် အချက်များ၊ တိုင်းရင်းသားများ ဆွေးနွေး သည့် အချက်များ စသဖြင့် တိုင်းရင်းသား ဆိုသော စကားလုံးများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြောလေ့ရှိသည်။

ထိုသို့ဆိုလျှင် မေးခွန်းထုတ်စရာများရှိလာသည်။ ဗမာလူမျိုးကရော တိုင်းရင်းသား မဟုတ်ဘူးလား....?၊ ဗမာက လွဲပြီး တခြားသော လူမျိုးများကပဲ တိုင်းရင်းသားများလား.....?၊ ဗမာလူမျိုးများ၏ ကိုယ်ပိုင်အမှတ်အသား သရုပ် သဏ္ဍန်က ဘာလဲ....?၊ ဗမာမဟုတ်သော လူမျိုးများက ဆွေးနွေးပွဲများလုပ်သည့်အခါ ဗမာကို ဘာကြောင့် အများစုက ချန်လေ့ရှိတာလဲ....? စသည့် မေးခွန်းများ ရှိလာသည်။ 

ထို့ကြောင့် ဦးသိန်းစိန်နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ ဦးဆောင်သည့် အစိုးရ လက်ထက်များက ကျင်းပခဲ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ (သို့မဟုတ်) ၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံများ အပါအဝင် ဆွေးနွေးပွဲများတွင် မရှင်းလင်းသော ကိုယ်စားပြုမှု တစ်ခုရှိခဲ့သည်။

အလားတူ လက်ရှိ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် ဦးဆောင်ပြီး လျှောက်လှမ်းနေသည့် အင်အားစု လက်ထက်မှာ လည်း မရှင်းလင်းသော ကိုယ်စားပြုမှု တစ်ခုရှိသည်။

ထိုအချက်က ဗမာလူမျိုးကို ဘယ်သူက ကိုယ်စားပြုနေပါသလဲ....?၊ ဗမာလူမျိုးများ ဖြစ်စေလိုသော နိုင်ငံ၏ စနစ် (သို့မဟုတ်)သရုပ်သဏ္ဍန်က ဘယ်လိုမျိုးလဲ....?ဆိုသော အချက်ဖြစ်သည်။

ဗမာမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားများတွင် မိမိတို့၏ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် နိုင်ငံရေးပါတီများက ကိုယ်စားပြု ပါဝင်နေပြီး သက်ဆိုင်ရာ လူမျိုးများ၏ အသံကို ၂၁ ရာစုပင်လုံ ညီလာခံသို့ တင်ပြ ဆွေးနွေးနိုင် နေကြသော်လည်း ဗမာတိုင်းရင်းသားများကမူ မည်သူ (သို့) မည်သည့်အဖွဲ့က ကိုယ်စားပြု ဦးဆောင်နေသည်မှာ မရှင်းလင်းပေ။

ထိုအချက်မှာ စဉ်းစားစရာများ ရှိနေသကဲ့သို့ မေးခွန်း ထုတ်စရာမျာ လည်း ရှိလာသည်။ ဗမာတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ မရှိခြင်းကြောင့်လား၊ တပ်မတော်ကို ဗမာတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဟု မှတ်ယူ ထားခြင်းကြောင့်လား သို့မဟုတ် အစိုးရအား ဗမာတိုင်းရင်းသား အစိုးရအဖွဲ့ဟု မှတ်ယူထားခြင်းကြောင့်လား စသဖြင့် မေးခွန်းထုတ်စရာများ ဖြစ်လာသည်။

တပ်မတော်နှင့် အစိုးရအဖွဲ့အား ဗမာတိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ၏ ဦးဆောင်သူဟု မှတ်ယူကြမည်ဆိုလျှင်တောင်မှ ဗမာတိုင်းရင်းသားများက တပ်မတော်နှင့် အစိုးရအဖွဲ့သည် မိမိတို့အား ကိုယ်စားပြုကြောင်း ထုတ်ဖော် ပြောကြား ခြင်း မရှိသည့်အတွက် ရှင်းလင်းမှု မရှိပေ။

မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရအောင် အဓိကကျခဲ့သော ပင်လုံစာချုပ် သဘောတူညီချက်တွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း သည် ဗမာတိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ပြောနိုင်သော်လည်း သူသည် တပ်မတော်နှင့် အစိုးရ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းမဟုတ်ပဲ ဖဆပလဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းသာ ဖြစ် သည်။

တချို့က တပ်မတော်နှင့် အစိုးရသည် ဗမာတိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု မြင်ကောင်း မြင်နိုင်ပါသည်။ ထိုအဖွဲ့အစည်း ၂ ရပ်သည် ဗမာတိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုကြောင်း ထုတ်ပြန် ကြေညာထားခြင်း မရှိသ ကဲ့သို့ ပြောဆိုမှုများလည်း မရှိပေ။

တပ်မတော်သည် နိုင်ငံ့တပ်မတော် ဖြစ်သကဲ့သို့ အစိုးရသည်လည်း နိုင်ငံ့အစိုးရဖြစ်ရာ လူမျိုးတစ်မျိုးတည်းကို ကိုယ်စားပြု၍ မရဘဲ နိုင်ငံအတွင်းရှိ လူမျိုးများအားလုံးကို ကိုယ်စားပြုရပြီး နိုင်ငံသားအားလုံး၏ အကျိုးစီးပွား အား ဆောင်ရွက်ရသည်။

ဤသို့မဟုတ်ပဲ လူမျိုး တစ်မျိုးတည်းကိုသာ ကိုယ်စားပြု၍ ဆောင်ရွက်နေပါက လူမျိုးကြီးဝါဒ ကျင့်သုံးနေခြင်းဟု မှတ်ယူသွားနိုင်ပြီး နိုင်ငံသား အချင်းချင်းအကြား စိတ်ဝမ်းကွဲမှုများ ဖြစ်ပွား၍ အတူယှဉ်တွဲ နေထိုင်နိုင်ရေးနှင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ (ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံနှင့် ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု နိုင်ငံဟု သဘောထားကွဲလွဲနေ) တည်ဆောက်ရေးအပေါ် အဟန့်အတားများ ဖြစ်လာနိုင်သည်။

ထို့ကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံများတွင် တပ်မတော်နှင့် အစိုးရမှ ကိုယ်စားလှယ်များ ဆွေးနွေးမှုများသည် နိုင်ငံတော်ကို ကိုယ်စားပြု၍ ဆွေးနွေးနေခြင်းသာဖြစ်ပြီး လူမျိုး တစ်မျိုးတည်းကို ကိုယ်စားပြု တင်ပြဆွေးနွေးမှုကိုဖြင့် မတွေ့ရခြင်းကြောင့် ဗမာတိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုနေခြင်း မဟုတ်ကြောင်း မှတ်ယူနိုင်မည်ဟု ထင်ပါသည်။

အလားတူ ပြည်ထောင်စု ကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ (USDP)နှင့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD)တို့သည် လည်း ဗမာတိုင်းရင်းသားများ အများစု ပါဝင် ဖွဲ့စည်းထားသော်လည်း တိုင်းရင်းသားအားလုံး ပါဝင်နေခြင်း ကြောင့် သူတို့၏ ကိုယ်စားပြုမှုများမှာလည်း မရှင်းလင်းပေ။

ကျင်းပပြီးစီးခဲ့သော ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံများကို ပြန်လည် လ့လာကြည့်ပါက USDP နှင့် NLD ပါတီသည် ဗမာတိုင်းရင်းသားများ၏ သဘောထားဆန္ဒ၊ ရပ်တည် ချက်များဟုဆို၍ သီးခြားတင်ပြခြင်း မရှိသကဲ့သို့ ဗမာတိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟုလည်း ထုတ်ပြန် ကြေညာထားခြင်း မရှိပေ။

ထို့ကြောင့် ဗမာတိုင်းရင်းသားများ၏ အသံသည် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ၊ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံများတွင် ပျောက်ကွယ်နေပြီး အနာဂတ် နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရေး ဆွေးနွေး အဖြေရှာနေသော ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွင် သူ(ဗမာလူမျိုး)တို့ သဘောထား ဆန္ဒနှင့် ရပ်တည်ချက် မည်သို့ရှိကြောင်း မသိရဘဲ ဖြစ်နေသည်။

ဤသို့ဆိုလျှင် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံများမှ ထွက်ပေါ်လာမည့် ဘုံသဘောတူညီချက်များသည် အနာဂတ် နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စု စစ်စစ်မူကို အမှန်တကယ် ရရှိလာမည်ဟု မည်သူက အာမခံ နိုင်မည်လဲဆိုခြင်းမှာ စဉ်းစားစရာ ဖြစ်လာသည်။

နိုင်ငံရေးပါတီကြီး တစ်ခုမှ ခေါင်းဆောင်တဦးက “ ဗမာတိုင်းရင်းသားဆိုရင် လှုပ်ရှားမှုတောင် မတွေ့ဘူး။ ဘယ် သူ ခေါင်းဆောင်မလဲ ဆိုတာတောင် မသိဘူး။ ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံမှာ ဗမာအမျိုးသားတွေရဲ့ သဘောထားက ဘာဖြစ်မလဲ၊ ဘာလဲ၊ မပါဘူးဆိုတဲ့ သဘောလား။ ပါတယ်လို့ပဲ ပြောရမလား ဘယ်သူက ကိုယ်စားပြုမယ် ဆိုတာ ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိဘူး” ဟု ပြောဖူးသည်။

ဥပမာ တစ်ခုကို ပြရလျှင် ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၄ ရက်မှ ၂၉ ရက်အထိ ကျင်းပခဲ့သော ၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံတွင် ပြည်ထောင်စု သဘောတူညီချက် အစိတ်အပိုင်း(၁)ဟုဆိုကာ သဘောတူညီချက် အချက်ပေါင်း ၃၇ ချက်ကို NCA ထိုးထားသော လက်နက်ကိုင် ၈ ဖွဲ့က လက်မှတ်ထိုးခဲ့သည်။

ထိုအပေါ် NCA လက်မှတ်ထိုး ၈ ဖွဲ့ထဲက ရှမ်းပြည်ပြန်လည် ထူထောင်ရေးကောင်စီ(RCSS)က မိမိတို့အနေဖြင့် ရှမ်းလူမျိုးများ၏အသံ ပါဝင်ခြင်း မရှိသည့်အတွက် လက်ခံနိုင်ခြင်း မရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ပြောကြားခဲ့သလို NCA မထိုးရသေးလို့ ညီလာခံသို့ တက်ရောက်မလာနိုင်သော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ အပေါ်ကိုလည်း ယခု သဘော တူညီချက်က လွှမ်းမိုးမှု ရှိသလား/မရှိဘူးလား ဆိုခြင်းမှာလည်း မရှင်းလင်းပါ။

ဤသို့ဆိုလျှင် တစ်နှစ်ကို ၂ ကြိမ် ကျင်းပရန် ပြဋ္ဌာန်းထားသော NCA သဘောတူညီချက်များအရ ကျင်းပရသော ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံများသည် အနာဂတ် နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စု သဘောတူညီ ချက် ထွက်ပေါ်လာရေး ကြိုးပမ်းနေခြင်းမှာ အချည်နှီးသာ ဖြစ်နေမည်။

အလားတူ NCA တွင် လူမျိုးအလိုက် အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပခွင့်ရှိသည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထား သော်လည်း ဗမာလူမျိုးများ၏ အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပခြင်းကို မတွေ့ရဘဲ တခြားသော လူမျိုးများကသာ အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများကို ကျင်းပ၍ သူတို့ တည်ဆောက်လိုသော နိုင်ငံရေး စနစ်နှင့် အသွင်ပုံသဏ္ဍန်များကို ချပြခဲ့ကြသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံများတွင် အသံစုံ ပါဝင်ရန် လိုအပ်သကဲ့သို့ တိကျပြတ်သားသော ကိုယ်စားပြုမှုများလည်း ရှိရန်လိုအပ်သည်။ ဗမာမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသား များ၏ အသံများ ပါဝင်နေပြီး ဗမာတိုင်းရင်းသားများအသံ မပါပါကလည်း ပြည်ထောင်စု စစ်စစ်မူ ထွက်ပေါ်လာ ရေး မည်သူက အာမခံနိုင်ပါသလဲ။

၂၀၁၆ ခုနှစ်က ကျင်းပ ပြီးစီးခဲ့သော ၂၁ ရာစု ပင်လုံ ညီလာခံတွင် စည်းလုံးညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ ဖက်ဒရယ်ကောင်စီ (UNFC) အဖွဲ့ဝင် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး သူတို့၏ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရာမှာ မပါမဖြစ် ပါဝင်ရမည့် အခြေခံ မူဝါဒ ၈ ချက်ကို တင်ပြခဲ့ဖူးသည်။

ထိုသို့ တင်ပြရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံဆိုသော အမည်ကို ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံနှင့် လိုက်ဖက်ညီမည့် အမည်ဖြင့် ပြင်ဆင်ရန် အပါအဝင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းတွင်းမြစ် အထက်ပိုင်း ဒေသများကို အမျိုးသားများ ပြည်နယ် အဖြစ် ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းရန်နှင့် တခြားသော တိုင်းဒေသကြီး နှစ်ခုကိုလည်း အမျိုးသားများ ပြည်နယ်အဖြစ် ပြင်ဆင် ဖွဲ့စည်းရန် တင်ပြမှု တချို့ရှိခဲ့သည်။

ဤအခြေအနေများသည် ဗမာမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားများ၏ အသံဖြင့်ပင် ဆောင်ရွက်၍ မပြည့်စုံနိုင်ပေ။ ဗမာ တိုင်းရင်းသားများ၏ သဘောထားဆန္ဒကိုလည်း ရယူသင့်သည်။

သို့မဟုတ်ပါက သဘောတူညီချက် ထွက်ပေါ်လာပြီး နောက်မှ ဗမာတိုင်းရင်းသားများက သဘောမတူကြောင်း ကန့်ကွက်မှုများ ရှိလာမည်ဆိုလျှင် မည်သို့ ဖြေရှင်း ဆောင်ရွက်ကြမည်နည်း။

အလားတူ ချင်းတွင်းမြစ် အထက်ပိုင်းတွင် ရှမ်းနီလူမျိုးများ နေထိုင်လျက်ရှိပြီး ၎င်းတို့သည် ဗြိတိသျှကိုလိုနီ ခေတ်က ရှမ်းနီလူမျိုးများ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သော ဒေသများဖြစ်သကဲ့သို့ လက်ရှိမှာလည်း ပြည်နယ်ရရေး ပြန်လည်တောင်းဆိုနေခြင်းကြောင့် ရှမ်းနီတိုင်းရင်းသားများ၏ အသံကို နားထောင်ရန်လည်း လိုအပ်ပေသည်။
ထို့ကြောင့် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံတွင် ဗမာတိုင်းရင်းသားများ အသံလည်း ပါဝင်ရန် လိုအပ်သကဲ့သို့ တိကျ ပြတ်သားသော ကိုယ်စားပြုမှု ဖြစ်ရန်လည်း လိုအပ်သည်။

ဗမာတိုင်းရင်းသားများ၏ ကိုယ်စား မည်သူ (သို့) မည်သည့် အဖွဲ့အစည်းက ကိုယ်စားပြုနေပါသနည်း၊ မည်သူက ခေါင်းဆောင် နေပါသနည်း စသည့် အခြေအနေများမှာ မရှင်းလင်းခြင်းနှင့်အတူ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများတွင်  ဗမာတိုင်းရင်းသားများအသံ ပျောက်ကွယ်နေခြင်းကလည်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ အတားအဆီးဖြစ်လာနိုင်သည်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သူမ ဦးဆောင်သော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD)သည် ဗမာတိုင်းရင်းသား များကို ကိုယ်စားပြုနေသလား သို့မဟုတ် ဦးဆောင်နေ သလားဆိုခြင်းမှာလည်း မည်သူမှ မပြောနိုင် သကဲ့ သို့ ကိုယ်စားပြုသည်ဟုဆိုသော ဗမာတိုင်းရင်းသားများ အားလုံးက လက်ခံနိုင်ခြေ ရှိ/မရှိ မရှင်းလင်းပဲ ဖြစ်နေသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ (USDP)ကဲ့သို့ ဗမာတိုင်းရင်းသားအများစု ပါဝင်သော ပါတီနှင့် ၎င်းအား ထောက်ခံသူများက ကန့်ကွက်နိုင်ခြေရှိသည်။ USDP က ဦးဆောင်မည် ဆိုလျှင် လည်း NLD ပါတီနှင့် ၎င်းပါတီအား ထောက်ခံသော ဗမာတိုင်းရင်းသားများက လက်ခံကြမည်။
အလားတူ မည်သည့်ဘက်မှ မလိုက်သော တခြားသော အစုအဖွဲ့ကလည်း လက်ခံနိုင်ခြင်း ရှိ/မရှိ မရှင်းလင်းပေ။

ထို့ကြောင့် အနာဂတ် နိုင်ငံတော်သစ်ကို တည်ဆောက်နိုင်ရေး ဆွးနွေးအဖြေရှာနေကြသော ခေါင်းဆောင်များ အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသားအားလုံး၏ အသံများပါ ပါဝင်အောင် ကြိုးပမ်းသွားရန် လိုအပ်နေ သေးသလို ဗမာက တိုင်းရင်းသားမဟုတ်ဘဲ တခြားသော လူမျိုးစုများက တိုင်းရင်းသားဖြစ်နေသလားဆိုသော အချက်ကိုလည်း ဂရုပြု စဉ်းစားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ မတ်လ ၂၁

နယ်စပ်တံတိုင်းတစ်ခုသည် ရာဇဝတ်သမားများ အားလုံးကို အန္တရာယ်မပြုနိုင်အောင် ဟန့်တားနိုင်ခဲ့မည်ဆိုပါက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ နိုင်ငံများအားလုံးသည်  နယ်စပ်တံတိုင်းများကို နိုင်ငံပတ်ပတ်လည်တွင် တည်ဆောက် ကြလိမ့်မည်ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာကြီးသည် လုံခြုံသောနေရာတစ်ခု ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ လက်တွေ့တွင်မူ ထိုအယူအဆနှင့်ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံများအကြား ထိစပ်နေသည့် နယ်စပ်ဒေသများတွင် စိန်ခေါ်မှုများ ရှိနေနိုင်သော်လည်း နှစ်နိုင်ငံအကြား သို့မဟုတ် နှစ်နိုင်ငံထက်ပိုသည့် နိုင်ငံများကို ခွဲခြားရန် မြင့်မားသောတံတိုင်းများ ထူထောင်ခြင်းသည် ထိုပြဿနာ များအား ဖြေရှင်းနိုင်မည် မဟုတ်သကဲ့သို့ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်မှုများကိုလည်း အမှန်တကယ် အကာအကွယ် ပေးမည် မဟုတ်ပေ။

စင်စစ်တွင် နယ်စပ်တံတိုင်း ထူထောင်ခြင်းသည် ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းခြင်းထက် ပြဿနာများကို ပိုမို ပေါ်ပေါက် လာစေနိုင်သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် (Paetongtarn Shinawatra) ၏ အစိုးရအဖွဲ့သည် ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ် တလျှောက် ကျားဖြန့်ဂိုဏ်းများကို ပိုမိုအရှိန်ကောင်းစေသည့် တရားမဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဝင်ရောက်မှုများကို တားဆီးရန် နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်တွင် တံတိုင်းတည်ဆောက်မည့် အခြေအနေအား လေ့လာလျက်ရှိသည်။

ထိုင်းလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

အွန်လိုင်းပေါ်မှ လိမ်လည်မှုများသာမက လူကုန်ကူးမှု၊ ခေတ်သစ် ကျေးကျွန်ပြုမှုတို့နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် ထိုရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများကို အာဏာပိုင်များက အရှိန်မြှင့် နှိမ်နင်းနေချိန်တွင် ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်တစ်လျှောက် တံတိုင်းတစ်ခု တည်ဆောက်မည့် အစီအစဉ်သည် လူအများကို အုတ်အော်သောင်းတင်းဖြစ်စေခဲ့သည်။

ပေတုန်တန်သည် နယ်စပ်တံတိုင်း တည်ဆောက်ရေး အဆိုပြုချက်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ကမ္ဘောဒီးယား တာဝန်ရှိ သူများနှင့် ဆွေးနွေးရန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနများကို  ညွှန်ကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်သည် အရှည် ၈၁၇ ကီလိုမီတာရှိသော်လည်း နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်တွင် ဖြတ်ကျော် ဝင်ရောက်မှု အများအပြားရှိသည့် ဆာကီယို-ပွိုင်ပက် (Sa Kaeo-Poipet) နယ်စပ်၌ ၅၅ ကီလိုမီတာ ရှည်လျား သော တံတိုင်းတစ်ခုကို တည်ဆောက်ရန် ထိုင်းကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက အဆိုပြုထားသည်။

ကနဦး လေ့လာသုံးသပ်ချက်အရ နယ်စပ်တံတိုင်း ထူထောင်ခြင်းသည် ခိုင်မာသည့် အဟန့်အတား တစ်ခုဟု ထင်ရနိုင်ပြီး မှောင်ခိုသမားများနှင့် လူကုန်ကူးသူများအတွက် ဒုစရိုက်မှုများ လုပ်ကိုင်ရန် ပိုမိုခဲယဉ်းစေလိမ့်မည်ဟု ယူဆရသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူများကို နယ်စပ်တံတိုင်း တစ်ခုတည်းဖြင့် မတားဆီးနိုင်ကြောင်း သမိုင်းကြောင်းများရှိခဲ့သည်။

ဥပမာအားဖြင့် အမေရိကန်-မက္ကဆီကို နယ်စပ်တံတိုင်းသည် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူများနှင့် မူးယစ် ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးမှုတို့ကို တားဆီးနိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူများသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အတားအဆီးဖြစ်သည့် နယ်စပ်တံတိုင်းများကို ကျော်ဖြတ်ရန် အခြားနည်းလမ်းများဖြစ်သော မြေအောက်လိုဏ်ခေါင်းများ ဖောက်ခြင်း၊ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုနှင့် စာရွက် စာတမ်း အတုများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။

 ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်တံတိုင်း ဆောက်နေမှု ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် စစ်‌ဆေးနေစဉ်

ထို့ပြင် နယ်စပ်တံတိုင်းတစ်ခု တည်ဆောက်ရေးအတွက် ကုန်ကျစရိတ်က ကြီးမားလှသည်။

တံတိုင်း၏ အမြင့်နှင့် အသုံးပြုမည့် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများပေါ် မူတည်ပြီး ၅၅ ကီလိုမီတာ အရှည်ရှိသည့် တံတိုင်း တစ်ခု တည်ဆောက်ရန် ဘတ်ငွေ သန်းပေါင်း ရာနှင့်ချီ ကုန်ကျနိုင်သည်။ 

နယ်စပ်တံတိုင်း တည်ဆောက်ပြီးသည့်တိုင် ရေရှည်စောင့်ကြည့်မှုနဲ့ နယ်စပ်ဒေသ ထိန်းချုပ်ရေးများကိုလည်း ဆက်လက် လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဖွမ်သမ် ဝီချာယာချိုင်း (Phumtham Wechayachai) က မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ် ဖောက်ကားမှုမှအစ လေထုညစ်ညမ်းမှု ဖြစ်စေနိုင်သည့် တရားမဝင် စိုက်ခင်းများ မီးရှို့ရှင်းလင်းခြင်းအထိ  ရာဇဝတ်မှု အမျိုးအစားအားလုံးကို တားဆီးရန် နယ်စပ်ကို တံတိုင်းကာရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် နယ်စပ်တံတိုင်းကို ထိန်းသိမ်းပြီး ၂၄ နာရီ စောင့်ကြည့်မှုကို သေချာစေရန်အတွက် များပြားသည့် လူအင်အားနှင့် အရင်းအမြစ်များ လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုများကို ငြှိမ်းသတ်ရေးကဲ့သို့ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရေးတွင် နယ်စပ်တံတိုင်းက အနှောင့်အယှက်လည်း ဖြစ်လာနိုင်သည်။ 

ဥပမာအားဖြင့် နယ်စပ်ဒေသတွင် တောမီးများ လောင်ကျွမ်းပါက တံတားကာရံထားမှုကြောင့် မီးသတ်ကားများ အဝင်အထွက်ကို အနှာင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်သည်။

ထိုင်း- ကမ္ဘောဒီးယားနယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်ကို တွေ့ရစဉ် 

ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ထောက်ပံ့ ပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများအပြင် နယ်စပ်တံတိုင်း တစ်ခုသည် မလိုလားအပ် သော စီးပွားရေးနှင့် သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ အကျိုးဆက်များ ရှိလာနိုင်သည်။

ထိုင်းနှင့်ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်မြို့ အများအပြားသည် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ခရီးသွားလာမှုအပေါ် မှီခိုနေရပြီး အလုပ်သမားများနှင့် ကုန်သည်များသည် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ နယ်စပ်ကို ဖြတ်ကျော်ပြီး အပြန်အလှန် သွားလာနေ ကြသည်။

ထို့ကြောင့် နယ်စပ်တံတိုင်းသည် စီးပွားရေး လှုပ်ရှားမှုများကို အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေနိုင်ပြီး နှစ်နိုင်ငံစလုံးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။

နှစ်နိုင်ငံအကြား နယ်စပ်ဒေသတွင် တင်းမာမှုများရှိနေသော်လည်း ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားသည် တံတိုင်းဖြင့် ခွဲခြားထားခြင်းထက် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ပိုမိုခိုင်မာစေရန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ခြင်းသည် ပိုမိုအကျိုးရှိစေမည်ဖြစ်သည်။

နယ်စပ်နှင့် ဆက်နွှယ်သည့် ရာဇဝတ်မှုများနှင့် ပတ်သက်ပြီး စဉ်းစားရမည်ဆိုပါက အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် တရား ဥပဒေစိုးမိုးမှု အားနည်းခြင်းသည် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်မှုများ ဖြစ်ပွားရသည့် အဓိက အကြောင်းရင်းများ ဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် နယ်စပ်တံတိုင်းများကို တည်ဆောက်ခဲ့မည်ဆိုသည့်တိုင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်မှုများ အတွက် အဓိက အကြောင်းရင်းများဖြစ်သည့် အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု အားနည်းခြင်းကို ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း မရှိသရွှေ့ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

နယ်စပ်တံတိုင်း တည်ဆောက်မည့်အစား အစိုးရသည် ခေတ်မီသော နယ်စပ်လုံခြုံရေးအစီအမံများကို ပိုမို လုပ်ဆောင်သင့်ပေသည်။ 

နယ်စပ်ဒေသအား အမြဲမပြတ် စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနှင့် ထောက်လှမ်းရေးသတင်းများကို မျှဝေခြင်းသည် ရာဇဝတ်မှုများကို တားဆီးရာတွင် ပိုမိုထိရောက်လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မှုများကို တားဆီးသည့် နယ်စပ်တံတိုင်း တည်ဆောက်မည့်အစား ရာဇဝတ် ဂိုဏ်းများ၏ ကွန်ရက်များကို ချေမှုန်းရေးအပေါ် ပိုမိုအာရုံစိုက် လုပ်ဆောင်သင့်ပေသည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၁

ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်တာ ပွဲစဉ် ၂၉ ပြီးဆုံးသွားခဲ့ပြီဖြစ်လို့ ရာသီအဆုံးသတ်ဖို့ နောက်ထပ်ပွဲစဉ် ၉ ပွဲသာ ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ကျန်ရှိတော့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီအချိန်မှာ ထိပ်ဆုံးနေရာက လီဗာပူးလ်အသင်းဟာ အဆင့် ၂ နေရာက အာဆင်နယ်အသင်းကို ၁၂ မှတ်အထိ ဖြတ်ထားနိုင်တာကြောင့် လက်ကျန်ပွဲတွေမှာ ခြေမချော်ရင် ချန်ပီယံဆုက သူတို့အတွက်ဖြစ်ဖို့ သေချာနေတာပါ။ 

တန်းဆင်းမယ့်နေရာ ၃ နေရာ အတွက်ကလည်း မနှစ်က ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို တန်းတက်လာတဲ့ အသင်း ၃ သင်းစလုံးဟာ တန်းပြန်ဆင်းဖို့ ရာခိုင်နှုန်းများသွားပြီလို့ ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။

အဆင့် ၁၈ နေရာက အစ်စဝှစ်ချ်နဲ့ အဆင့် ၁၉ နေရာက လက်စတာအသင်းတို့ဟာ အဆင့် ၁၇ နေရာက ဝုလ်ဗ်စ် အသင်းနဲ့ ၉ မှတ်ကွာဟနေပြီး အဆင့် ၂၀ နေရာက ဆောက်သမ်တန်အသင်းဆိုရင် ရမှတ် ၉ မှတ်သာရရှိကာ အခြေအနေ ဆိုးရွားနေတာပါ။ 

သင်္ချာနည်းအရကလွဲပြီး ဒီအသင်း ၃ သင်းစလုံးဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ဆက်ရှိဖို့ ခက်ခဲနေတာဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် လက်ကျန် ပရီးမီးယားလိဂ် ပွဲစဉ်တွေမှာ စိတ်ဝင်စားစရာ အကောင်းဆုံးက ဥရောပဝင်ခွင့် နေရာ အတွက် ပြိုင်ဆိုင်မှုပါ။

ပရီးမီးယားလိဂ်အသင်းတွေကို တွေ့ရစဉ်

အဆင့် ၃ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် မရရင်တောင် ဥရောပ ဝင်ခွင့်တစ်နေရာကို ရယူနိုင်ဖို့ အခြေအနေ ကောင်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

လက်ရှိအချိန်မှာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေတာက အဆင့် ၄ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းနဲ့ အဆင့် ၁၀ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ ဘုန်းမောက်အသင်းတို့အကြားမှာ ရမှတ်ကွာဟမှုက ၅ မှတ်သာရှိတာပါ။ 

ရမှတ်ကွာဟမှုက ကျဉ်းမြောင်းတာကြောင့် လက်ကျန်ပွဲစဉ်တွေမှာ သူတို့တွေရဲ့ ရလဒ်အပေါ် မူတည်ပြီး အဆင့် ရပ်တည်မှုတွေကလည်း အများကြီး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ 

ဒီရာသီ ဥရောပပြိုင်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်နေတဲ့ အင်္ဂလန်ကလပ် အသင်းတွေဟာ ပြိုင်ပွဲ ၃ ခုစလုံးရဲ့ ကွာတား ဖိုင်နယ်ကို တက်ရောက်ထားတာကြောင့် အင်္ဂလန်ဟာ UEFA ရဲ့လက်ရှိ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်မှာ ထိပ်ဆုံးနေရာ ရပ်တည်နေတာပါ။ 

အင်္ဂလန်အနေနဲ့ ရာသီအကုန်ထိ ဒီအဆင့်နေရာမှာ ရပ်တည်နေမယ်ဆိုရင် လာမယ့်ရာသီကို ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် ၅ နေရာ ရရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ပုံမှန်ဆိုရင် ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ ထိပ်ဆုံး ၄ သင်း ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရမှာဖြစ်ပေမယ့် UEFA ရဲ့အဆင့် သတ်မှတ် ချက်အရ အပိုဝင်ခွင့် တစ်နေရာ ရမှာဖြစ်လို့ အဆင့် ၅ နေရာမှာ ရပ်တည်တဲ့အသင်းလည်း ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့် ရရှိမှာပါ။

 လီဗာပူးလ်နဲ့နယူးကာဆယ်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

အဲဒါကြောင့် ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့် အပိုတစ်နေရာအတွက် အသင်းတွေရဲ့ ပြိုင်ဆိုင်မှုဟာ ပိုပြီးစိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် နေရာကို ထပ်ပြီးရယူနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေကလည်း ရှိသေးတာပါ။ 

ဒါကတော့ လက်ရှိ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်နေတဲ့ အက်စတွန်ဗီလာအသင်းဟာ ချန်ပီယံဆု ရယူနိုင်ခဲ့ရင် ဝင်ခွင့်ထပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပြီးတော့ ယူရိုပါလိဂ်မှာ ယှဉ်ပြိုင်နေတဲ့ ယူနိုက်တက်နဲ့ စပါးအသင်းတို့ထဲက တစ်သင်းသာ ချန်ပီယံဆု ရယူနိုင်ခဲ့ ရင် ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်နေရာကို ထပ်ပြီးရရှိသွားမှာပါ။

ဒီလိုတွေသာဖြစ်ခဲ့ရင် ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်နေရာကို ၇ နေရာအထိ ရရှိသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူရိုပါလိဂ် ဝင်ခွင့်နေရာမှာလည်း ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ ၃ နေရာအထိ ရယူသွားနိုင်တဲ့ အခွင့်အရေး ရှိနေပါတယ်။ 

ပရီးမီးယားလိဂ် အမှတ်ပေးဇယားအဆင့် ၆ နေရာမှာ ရပ်တည်တဲ့ အသင်းက ယူရိုပါလိဂ်ဝင်ခွင့်တစ်နေရာ၊ FA ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်တဲ့အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် မရတဲ့အသင်းဖြစ်ရင် ယူရိုပါလိဂ်ဝင်ခွင့် တစ်နေရာ ကို ရရှိမှာပါ။

မန်စီးတီးအသင်းနဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ပြီးတော့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းအနေနဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲကနေ ဥရောပဝင်ခွင့်မရခဲ့ဘဲ ကွန်းဖရန့်လိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်ခဲ့ရင် ယူရိုပါလိဂ်ဝင်ခွင့် တစ်နေရာကို ရရှိသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ကာရာဘောင်းဖလား ဗိုလ်လုပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်ခဲ့တဲ့ နယူးကာဆယ်အသင်းဟာ ကွန်းဖရန့်လိဂ် ပလေးအော့ဖ်အဆင့် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရရှိထားတာပါ။

ဒါပေမယ့် နယူးကာဆယ်အသင်းအနေနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ဒါမှမဟုတ် ယူရိုပါလိဂ် ဝင်ခွင့်ရခဲ့မယ်ဆိုရင် နောက်ထပ် အသင်းတစ်သင်းကို ကွန်းဖရန့်လိဂ် ဝင်ခွင့်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလိုတွေသာဖြစ်ခဲ့ရင် ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ လာမယ့်ရာသီမှာ ဥရောပဝင်ခွင့်ကို ၁၁ နေရာအထိ စံချိန်တင် ရရှိသွား မှာပါ။ 

ဒီလိုစံချိန်တင် ဝင်ခွင့်ရဖို့က လွယ်ကူမှာ မဟုတ်ပေမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ် ကလပ်အသင်းတွေ အနေနဲ့ ဒီရာသီ ဥရောပပြိုင်ပွဲ၊ FA ဖလားပြိုင်ပွဲနဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲတွေရဲ့ လက်ကျန် ပွဲစဉ်တွေမှာ ဘယ်လောက်အထိ စွမ်းဆောင်နိုင်မလဲဆိုတာတော့ စောင့်ကြည့်ချင်စရာ ကောင်းနေတာဖြစ်ပါတယ်။