CNI International Article
၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ နိုဝင်ဘာ ၂၂
အမေရိကန်သည် ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် ကာကွယ်ရေးစာချုပ် ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီးနောက် ဆော်ဒီသည် အမေရိကန်နှင့် တရားဝင် ကာကွယ်ရေးစာချုပ်ချုပ်ဆိုသည့် တစ်ခုတည်းသော် အာရပ်နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။
ထိုစာချုပ်သည် အမေရိကန်၏ ရေရှည် လုံခြုံရေး ကတိကဝတ်တစ်ခု ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သော်လည်း နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူများကမူ ထိုစာချုပ် ချုပ်ဆိုမှုကို နှစ်ပေါင်းများစွာ ဆန့်ကျင်လာခဲ့ကြကာ အမေရိကန်မဲဆန္ဒရှင် အများစုကလည်း ထောက်ခံခဲ့ခြင်းမရှိပေ။
သို့သော် အမေရိကန်အစိုးရ၏ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ ချမှတ်သည့် ခေါင်းဆောင်များက အမေရိကန်သည် အရှေ့ အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် အဓိက စစ်အင်အားကြီး နိုင်ငံအဖြစ် ဆက်လက် ရပ်တည်သင့်သည်ဟု ထင်မြင်ယူဆနေဆဲ ဖြစ်သည်။
၎င်းတို့၏ အယူအဆသည် ခေတ်မမီတော့ဘဲ အမေရိကန်၏ အကျိုးစီးပွားများအတွက်လည်း အထောက်အကူ မဖြစ်တော့သည့် အချက်ကို မေ့လျော့နေကြဖွယ်ရှိသည်။
ဆော်ဒီနှင့် ချုပ်ဆိုသည့် စာချုပ်ကို ထောက်ခံသူ အချို့ကမူ အမေရိကန်သည် အီရန်ကို တန်ပြန်ရန်၊ တရုတ်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ရပ်တန့်ရန်၊ ဆော်ဒီနှင့် အစ္စရေးကြား ဆက်ဆံရေး ပုံမှန်ပြန်လည် ထူထောင်ရေးကို ကူညီပေး ရန် ထိုစာချုပ်ကို လိုအပ်ကြောင်း ပြောကြားနေကြသည်။
ထိုအကြောင်းပြချက်များသည် လက်တွေ့တွင် စစ်မှန်မှုမရှိပေ။
အီရန် အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ရမည်ဆိုပါက ဆော်ဒီနှင့် အီရန်ကြား အားပြိုင်မှုသည် ဒေသတွင်း အရေး ကိစ္စ တစ်ခုဖြစ်သည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်
ဆော်ဒီနှင့် အီရန်ကြား ပြဿနာသည် ဘာသာရေး အယူအဆ ကွဲပြားမှုနှင့် မွတ်ဆလင်ကမ္ဘာတွင် ခေါင်းဆောင်မှု ရရှိရေးအပေါ် အခြေခံပြီး ဖြစ်ပွားနေခြင်းဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် ဆော်ဒီ-အီရန် ပြဿနာသည် အမေရိကန်အတွက် အဓိက ခြိမ်းခြောက်မှု တစ်ခု မဟုတ်ပေ။
အမေရိကန် အနေဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် ၎င်း၏ ပါဝင်မှုကို လျှော့ချခဲ့ချိန်၌ ထိုဒေသရှိ နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏ ပြဿနာများကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ဖြေရှင်းခဲ့ကြသည်။
တရုတ်က ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးခဲ့သည့် ဆော်ဒီနှင့် အီရန်ကြား ဆက်ဆံရေး ပြန်လည်ထူထောင်ရေး သဘော တူညီချက်သည် ဥပမာတစ်ခုဖြစ်သည်။
ထိုသဘောတူညီချက်က အရှေ့အလယ်ပိုင်း နိုင်ငံများသည် အငြင်းပွားမှုများကို အမေရိကန် မပါဘဲ ဖြေရှင်း နိုင်စွမ်းရှိသည်ကို ပြသရာ ရောက်သည်။
သို့သော် အမေရိကန်-ဆော်ဒီ ကာကွယ်ရေး သဘောတူညီချက်က ထိုကဲ့သို့ တိုးတက်မှု ရှိနေသည့် အခြေအနေကို လျော့ပါးစေမည်ဖြစ်သည်။
ဆော်ဒီနှင့် ချုပ်ဆိုသည့် ကာကွယ်ရေးစာချုပ်အရ အမေရိကန်ကို ဒေသတွင်း ပဋိပက္ခများအတွင်းသို့ ပြန်လည် ဆွဲခေါ်ရာ ရောက်စေမည်ဖြစ်သည်။
ဆော်ဒီ အနေဖြင့်လည်း အမေရိကန်၏ အကာအကွယ်ဖြင့် ပိုမို အရဲစွန့် လှုပ်ရှားလာနိုင်သည်။
ဥပမာအနေဖြင့် ယီမင်တွင် ဆော်ဒီဦးဆောင်သည့် အာရပ်ညွန့်ပေါင်းတပ်ဖွဲ့၏ စစ်ဆင်ရေး ပုံစံများကို အရှိန်တိုး မြှင့် လာနိုင်သည်။
အမေရိကန်ကသာ ဆော်ဒီ၏ လုံခြုံရေးကို အာမခံ ပေးထားမည်ဆိုပါက ဆော်ဒီ ခေါင်းဆောင်များကလည်း အနု နည်းရော အကြမ်းနည်းပါ သုံးရန် ဝန်လေးမည် မဟုတ်ပေ။
ဆော်ဒီ အိမ်ရှေ့စံမင်းသားကို တွေ့ရစဉ်
တရုတ် အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ရမည်ဆိုပါက အမေရိကန်သည် တရုတ်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ဟန့်တားရန် ဆော်ဒီနှင့် ကာကွယ်ရေးစာချုပ် ချုပ်ဆိုရန် လိုအပ်လိမ့်မည်ဟု အချို့က ပြောနေကြသည်။
ထိုပြောကြားမှုသည် ကျိုးကြောင်းခိုင်လုံမှု အလွန်အားနည်းသည့် အယူအဆဖြစ်သည်။ တရုတ်သည် ယခင် ကတည်းက ဆော်ဒီအာရေဗျ၏ အကြီးဆုံး ကုန်သွယ်ဘက်နိုင်ငံဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် အမေရိကန်နှင့် ဆော်ဒီကြား ကာကွယ်ရေးစာချုပ်သည် တရုတ်နှင့် ဆော်ဒီကြား ကုန်သွယ်ရေးကို ပြောင်းလဲစေမည် မဟုတ်ပေ။
စင်စစ်တွင် အမေရိကန်နှင့် ဆော်ဒီ၏ ကာကွယ်ရေးစာချုပ်သည် တရုတ်ကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှပင် အထောက် အကူပြုရာ ရောက်နေသည်။
ထိုစာချုပ်အရ အမေရိကန်သည် ဆော်ဒီနှင့် ပင်လယ်ကွေ့ဒေသကို ကာကွယ်ပေးထားမည်ဖြစ်သည်။
ထိုအချိန်အတွင်း တရုတ်က လုံခြုံရေး အကာအကွယ်အတွက် တစ်ပြားမှ ကုန်စရာမလိုဘဲ ပင်လယ်ကွေ့မှ ရေနံ များကို ဆက်လက် ဝယ်ယူနေမည်ဖြစ်သည်။
ပင်လယ်ကွေ့တွင် အမေရိကန်၏ အကာအကွယ်ဖြင့် တရုတ်က ရေနံများကို လွတ်လပ်စွာ ဝယ်ယူပြီး သယ်ယူပို့ ဆောင် နေမည်ဖြစ်သည်။
အကယ်၍ အမေရိကန် အနေဖြင့် တရုတ်ကို ယှဉ်ပြိုင်လိုပါက တရုတ်၏ စွမ်းအင်လမ်းကြောင်းများကို အခမဲ့ အကာအကွယ်ပေးနေခြင်း မဖြစ်သင့်ပေ။
ဆော်ဒီ-အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးစာချုပ်၏ စိုးရိမ်မှု အရှိဆုံးအပိုင်းမှာ နျူကလီးယား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ဖြစ်သည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်နဲ့ ဆော်ဒီ အိမ်ရှေ့စံမင်းသားကို တွေ့ရစဉ်
ဆော်ဒီက ပြည်တွင်းတွင် ယူရေနီယံ သန့်စင်ခွင့်ကို ရရှိရန် ဆန္ဒရှိနေသည်။ ထိုအချက်က ဆော်ဒီအတွက် နျူကလီးယား လက်နက် စီမံကိန်းကို ဦးတည်သွားစေနိုင်သည်။
ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့စံမင်းသား မိုဟာမက် ဘင်ဆယ်လ်မန် (Mohammed bin Salman) ကလည်း အီရန်သည် နျူကလီးယား လက်နက်များကို ရရှိခဲ့မည်ဆိုပါက ဆော်ဒီကလည်း နျူကလီးယား လက်နက်များ ရရှိအောင် ကြိုးပမ်းမည်ဟု ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။
အီရန်သည် နျူကလီးယား လက်နက်များ ရရှိရန် အလွန်နီးစပ်နေပြီဖြစ်သဖြင့် ဆော်ဒီ-အမေရိကန် ကာကွယ်ရေး စာချုပ်သည် ပင်လယ်ကွေ့တွင် နျူကလီးယားလက်နက် ပြိုင်ဆိုင်မှုကို ဖြစ်စေနိုင်လိမ့်မည်။
အမေရိကန် အနေဖြင့်လည်း နျူကလီးယားလက်နက် ပျံ့ပွားမည့် အန္တရာယ်ကို အရဲစွန့်ပြီး သက်ဦးဆံပိုင်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်သည့် ဆော်ဒီနိုင်ငံကို ကာကွယ်ပေးမည် ဟုတ်၊ မဟုတ် မေးခွန်းထုတ်ရမည်ဖြစ်သည်။
ထိုစာချုပ်ကြောင့် အမေရိကန်ပြည်တွင်းတွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီနှင့် အာရပ်အမေရိကန်များ၊ မွတ်ဆလင် အမေရိကန်များကဲ့သို့ အဓိက မဲဆန္ဒအင်အားစုများကြား သဘောထားများ ကွဲလွဲစေမည်ဖြစ်သည်။
ထိုအင်အားစုများသည် ဂါဇာကမ်းမြောင် ဒေသအပေါ် ထားရှိသည့် အမေရိကန်၏ မူဝါဒကို ယခင်ကတည်းက ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသူများ ဖြစ်သည်။
ယခုကဲ့သို့ ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် တရားမဝင် မဟာမိတ်ဖွဲ့မှုသည် အမေရိကန် မဲဆန္ဒရှင်များ၏ မကျေနပ်ချက်များကို ပိုမို မြင့်တက်စေလိမ့်မည်ကို အမေရိကန် ခေါင်းဆောင်များက သတိပြုသင့်ပေသည်။
Source: Asia Times
