CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၉

မကြာသေးမီက ရုရှားနိုင်ငံအတွင်းပိုင်းရှိ ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်ရန် ယူကရိန်းအား အမေရိကန်လုပ် ATACMS ဒုံးကျည်များ အသုံးပြုခွင့်ပေးခဲ့သည့် ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) အစိုးရအဖွဲ့၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် အံ့အားသင့်ဖွယ် ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်ခဲ့သည်။

ထိုဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် အမေရိကန်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘိုင်ဒန်အစိုးရအဖွဲ့သည် ဘာတွေ ကြံနေသလဲဆိုသည့် မေးခွန်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

ထိုလက်နက်များသည် စစ်ရေးအရ တန်ဖိုးကြီးမားသည်ကို လက်ခံရမည်ဖြစ်သော်လည်း လက်နက်များ အသုံး ပြုခွင့်ပေးသည့် အချိန်နှင့် မဟာဗျူဟာ ရှုပ်ထွေးမှုများကြောင့် ဘိုင်ဒန်အစိုးရအဖွဲ့၏ ကျယ်ပြန့်သော ရည်မှန်းချက် များကို ကျွမ်းကျင်သူများက မေးခွန်းထုတ်လာခဲ့ကြသည်။

စစ်ရေးရှုထောင့်မှ ကြည့်မည်ဆိုပါက ATACMS ဒုံးကျည်များ၏ သက်ရောက်မှုကို အတိအကျ သိရဖွယ် မရှိသော် လည်း ထိုဒုံးကျည်များသည် ယူကရိန်းအတွက် တိုက်ခိုက်ရေး စွမ်းဆောင်ရည်များကို မြင့်တက်စေမည်ဖြစ်သည်။

ထိုဒုံးကျည်များနှင့် ယူကရိန်းက တောင်းဆိုထားသည့် လက်နက်စနစ်များကို စစ်ပွဲအစပိုင်း ကတည်းက အသုံးပြု ခွင့်ပေးခဲ့မည်ဆိုပါက ယူကရိန်းအတွက် အသာစီးရနိုင်သော အနေအထားတွင် ရှိနိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် လက်ရှိအချိန်တွင် ရုရှားသည် ခံစစ်ကို အခိုင်အမာ ပြင်ထားခဲ့ပြီဖြစ်သဖြင့် ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များသည် မြင့်တက်လာသည့် ဖိအားများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ဘိုင်ဒန်နဲ့ ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီးကို တွေ့ရစဉ်

ဘိုင်ဒန်အစိုးရအဖွဲ့များက ထိုကဲ့သို့သော အဓိကလက်နက်များကို ထောက်ပံ့ပေးရန် နှောင့်နှေးခဲ့ခြင်းသည် အခွင့်အရေးကို ဖြုန်းတီးပစ်ရာ ရောက်နေသည်ဟု ဝေဖန်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

မကြာသေးမီက မြေမြှုပ်မိုင်းများ ထောက်ပံ့မှုကဲ့သို့ အမေရိကန်၏ လုပ်ဆောင်ချက်များအရ အမေရိကန်သည် ယူကရိန်းအတွက် ဆိုးရွားနေသည့် စစ်မြေပြင် အခြေအနေကို ချိန်ညှိရန် ရုန်းကန်နေရပုံအား ပြသနေသည်။

အမေရိကန်အစိုးရကမူ ၎င်းတို့၏ လုပ်ဆောင်မှုများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဖြေရှင်းချက် အနည်းငယ်သာ ပေးခဲ့သဖြင့် လေ့လာသူများအကြား အဓိက သီအိုရီ ၂ ခု ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

ပထမသီအိုရီမှာ အမေရိကန်သည် ရုရှားကို အပြစ်ပေးရန်အတွက် ယူကရိန်းအား ATACMS ဒုံးကျည်များ အသုံးပြု ခွင့်ပေးပြီး ရုရှားနယ်နိမိတ်အတွင်းရှိ ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်ခွင့်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အထူးသဖြင့် ရုရှားက မြောက်ကိုရီးယားစစ်သားများကို ယူကရိန်းတွင် ဖြန့်ကြက်ချထားမှု၊ အီရန်နှင့် တရုတ်ထံမှ စစ်ရေး အထောက်အပံ့များကို ဆက်လက် ရယူနေမှုတို့ကို တုန့်ပြန်ရန် ATACMS ဒုံးကျည်များ အသုံးပြုခွင့်ပေးခဲ့ ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများ ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒုတိယသီအိုရီမှာ နောက်တက်လာမည့် ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့ကို အကြပ်ရိုက်စေရန် ဖြစ်သည်။

ထရမ့်သည် အာဏာရလာခဲ့မည်ဆိုပါက ယူကရိန်းအတွက် အမေရိကန်၏ ထောက်ပံ့မှုကို လျှော့ချခြင်း၊ ယူကရိန်း ကို ဖိအားပေးပြီး ရုရှားနှင့် သဘောတူညီချက်ရရန် ညှိနှိုင်းခြင်းတို့ ပြုလုပ်လာနိုင်သည်။

ထိုအခြေအနေကို ဟန့်တားရန်နှင့် ယူကရိန်းကို ရောင်းစားမည့် ထရမ့်၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို အခက်တွေ့စေရန် ATACMS ဒုံးကျည်များ အသုံးပြုခွင့် ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများ သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။

ATACMS ဒုံးကျည် ပစ်လွှတ်နေစဉ်

သို့သော် ထိုသီအိုရီ ၂ ခုစလုံးသည် အရဲစွန့်လုပ်ရသည့် လှုပ်ရှားမှုဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် နျူကလီးယား အန္တရာယ် လည်း ပိုမိုမြင့်တက်လာခဲ့သည်။

ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင် (Vladimir Putin) အနေဖြင့်လည်း ထိုအခြေအနေမျိုးကို ထိုင်ကြည့်နေမည် မဟုတ်ပေ။

အမေရိကန်က ယူကရိန်းကို ATACMS ဒုံးကျည်များ အသုံးပြုခွင့်ပေးကြောင်း ကြေညာချက်နှင့်အတူ ပူတင် ကလည်း နျူကလီးယား လက်နက်များ အသုံးပြုသွားမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ATACMS ဒုံးကျည်များ အသုံးပြုခွင့်ပေးသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဘိုင်ဒန်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် ကျယ်ပြန့်သည့် ဆန်းစစ်ဝေဖန်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များ အာဖဂန်နစ္စတန်မှ ပရမ်းပတာ ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကတည်းက ကမ္ဘာ့စင်မြင့် ထက်တွင် အမေရိကန်အပေါ် မှီခိုအားထားနိုင်စွမ်းသည် လျော့ကျသွားခဲ့သည်။

အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသသည် တည်ငြိမ်သွားပြီဟု ပြောကြားနေသည့် အမေရိကန်အရာရှိများ၏ အသံများ ပျောက်ကွယ်မသွားမီ အချိန်မှာပင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလမှစပြီး အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ်အကြား စစ်ပွဲဖြစ်ပွားလာခဲ့သည်။

ထိုအချိန်တွင် ပူတင်သည် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ပျော့ကွက်ကို နင်းပြီး အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသနှင့် ယခင် ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စု နယ်စပ်တစ်လျှောက် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများအပေါ် ဩဇာလွှမ်းမိုးမှု ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းရန် လုပ်ဆောင်နေသည်။

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် ရုရှား-တရုတ်-အီရန်-မြောက်ကိုရီးယားအကြား မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေး ပိုမိုမြင့်တက်လာသည့် အခြေအနေ သည် အနောက်ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံများအတွက် စိန်ခေါ်မှုတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

မြောက်ကိုရီးယားစစ်သားများ ရုရှားသို့ ရောက်ရှိလာမှု၊ အာဖရိကနှင့် လက်တင်အမေရိကတွင် တရုတ်၏ နိုင်ငံရေး ဩဇာ ကြီးမားလာမှုများသည် အနောက်နိုင်ငံများအတွက် စိုးရိမ်စရာ အခြေအနေများဖြစ်သည်။

တည်ငြိမ်မှုနှင့် လိမ္မာပါးနပ်စွာ ကိုင်တွယ်သွားမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည့် ဘိုင်ဒန်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒအဖွဲ့သည် လက်ရှိတွင် ပဋိပက္ခကို ပိုမိုကျယ်ပြန့်အောင် လုပ်ဆောင်သည့် အခြေအနေများအတွက် စွပ်စွဲမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေ ရသည်။

ဘိုင်ဒန်အစိုးရအဖွဲ့အနေဖြင့် ရည်ရွယ်ချက် ရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ ယူကရိန်းအား ATACMS ဒုံးကျည်များ အသုံးပြုခွင့် ပေးခြင်းသည် တတိယကမ္ဘာစစ် ဖြစ်လာနိုင်မည့် အခြေအနေအထိ စိုးရိမ်မှုများကို မြင့်တက်စေခဲ့ သည်။

လာမည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် သမ္မတအဖြစ် စတင်ရုံးထိုင်မည့် ထရမ့်အနေဖြင့် အလွန်အက်ကွဲနေသည့် ပထဝီ နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းကို ဘိုင်ဒန်အစိုးရအဖွဲ့ထံမှ အမွေဆက်ခံရမည် ဖြစ်သည်။

ထရမ့်သည် ဘိုင်ဒန်အစိုးရအဖွဲ့ ရှုပ်ထားခဲ့သမျှကို ရှင်းလင်းရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုအရှုပ်များကို ရှင်းရန် ထရမ့် အတွက် ဂေါ်ပြားကြီးကြီး လိုအပ်လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၉

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေအတွင်း ပရီးမီးယားလိဂ်နဲ့ ဥရောပပြိုင်ပွဲတွေမှာ ကြီးစိုးနေခဲ့တဲ့ မန်စီးတီးအသင်းရဲ့ မကြာသေး ခင်က ရလဒ်တွေဟာ မယုံနိုင်လောက်အောင်ကို ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ 

မန်စီးတီးအသင်းဟာ ပြိုင်ပွဲစုံ ၆ ပွဲ ဆက်တိုက် နိုင်ပွဲပျောက်ဆုံးခဲ့ပြီး ဒီပွဲတွေမှာ ၅ ပွဲရှုံး၊ ၁ ပွဲ သရေကျကာ အလွန် ဆိုးရွားနေခဲ့တာပါ။

မန်စီးတီးအသင်းနည်းပြ ဂွာဒီယိုလာ အတွက်လည်း သူ့ရဲ့နည်းပြဘဝမှာ ဒီလောက်အထိ ဆိုးရွားတဲ့ မှတ်တမ်းမျိုး ကို အခုအချိန်မှ ပထမဆုံးအကြိမ် ကြုံတွေ့ခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ 

မန်စီးတီးအသင်းဟာ နောက်ဆုံးကစားခဲ့တဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ပွဲစဉ်မှာ ဖီယင်နုအသင်းကို ပွဲချိန် ၇၅ မိနစ်အထိ ၃ ဂိုး-ဂိုးမရှိနဲ့ ဦးဆောင်နိုင်ခဲ့ပေမယ့် ပွဲပြီးဆုံးချိန်မှာ ၃ ဂိုးစီ သရေကျခဲ့တာဟာ အားလုံးကို အံ့အားသင့်စေခဲ့တာပါ။ 

ပုံမှန်ဆိုရင် မန်စီးတီးအသင်းဟာ ၃ ဂိုးပြတ်နဲ့ နိုင်ပြီဆိုရင် ပွဲကို အကောင်းဆုံး ထိန်းချုပ်ကာ ဂိုးတောင် ထပ်သွင်း နိုင်မယ့် အခြေအနေမျိုးမှာရှိပေမယ့် အခုအခြေအနေဟာ ယုံကြည်မှုပါ ပျောက်ဆုံးနေပြီလို့ ထင်ရပါတယ်။ 

နည်းပြ ဂွာဒီယိုလာတောင် မန်စီးတီးအသင်းရဲ့ အခြေအနေကို စိတ်ပျက်ပြီး ဖီယင်နုအသင်းနဲ့ပွဲမှာ သူ့ရဲ့ဦးခေါင်းနဲ့ နှာခေါင်းကို ကုတ်ခြစ်ပြီး ဒဏ်ရာရရှိအောင် ပြုလုပ်ခဲ့တာပါ။

မန်စီးတီးလို ထိပ်သီးအသင်းအတွက် ၆ ပွဲဆက် နိုင်ပွဲပျောက်ဆုံးနေတာဟာ တစ်စုံတစ်ခု မှားယွင်းနေပြီလို့ ပြောရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဂွာဒီယိုလာကို တွေ့ရစဉ်

မန်စီးတီးအသင်းဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ အဓိက ကစားသမားတွေဖြစ်တဲ့ ရိုဒရီ၊ ကိုဗာချစ်၊ ရူဘင်ဒီယက်စ်တို့ ဒဏ်ရာရရှိနေပြီး ဒီဘရိုင်း၊ ဂရီလစ်ရှ်တို့ကလည်း မကြာသေးခင်ကမှ အသင်းအတွက် ပြန်ကစားနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

မန်စီးတီးအသင်းနည်းပြ ဂွာဒီယိုလာက ဒဏ်ရာရ ကစားသမားတွေ ပြန်ကောင်းလာရင် ရလဒ်ကောင်းတွေ ပြန်ရယူနိုင်မယ်ဆိုတာ ယုံကြည်တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

မန်စီးတီးအသင်းရဲ့ လက်ရှိ လူစာရင်းက ဒီကစားသမားတွေ မပါရင်တောင် နိုင်သင့်နိုင်ထိုက်တဲ့ ပွဲတွေကို အနိုင်ရအောင် ယူနိုင်တဲ့ အနေအထားမှာ ရှိနေတာပါ။ 

မန်စီးတီးအသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေ အတွင်းမှာ ဘယ်လို အခြေအနေမျိုးမှာပဲဖြစ်ဖြစ် နိုင်ပွဲရယူနိုင်ပေမယ့် ဒီရာသီမှာတော့ ကံကြမ္မာက သူတို့ဘက်မှာ ရှိမနေလောက်အောင် ဖြစ်နေတာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။

ဒါကို ပြီးခဲ့တဲ့ ၆ ပွဲစလုံးမှာ တွေ့ခဲ့ရပြီး မန်စီးတီးအသင်းဟာ ဒီပွဲတွေမှာ အနိုင်ရယူနိုင်တဲ့ အခွင့်အရေးတွေ ရခဲ့ပေမယ့် အသုံးမချနိုင်ခဲ့ဘဲ ပြိုင်ဘက်အသင်းတွေကို အခွင်အရေးတွေ ပြန်ပေးပြီး ရလဒ်တွေဆိုးခဲ့တာပါ။ 

မန်စီးတီးအသင်းအနေနဲ့ လက်ရှိ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ရလဒ်ဆိုးတွေကို အမြန်ဆုံး ပြန်ကောင်းအောင် လုပ်ဆောင် နိုင်မှသာ ပရီးမီးယားလိဂ်နဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲတွေမှာ သူတို့ရဲ့စိန်ခေါ်မှုတွေကို ပြန်ပြီးတွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

မန်စီးတီးတိုက်စစ်မှု ဟာလန်းစိတ်ပျက်နေစဉ်

မန်စီးတီးအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာဆိုရင် အမှတ်ပေးဇယား အဆင့် ၁ နေရာက လီဗာပူးလ်အသင်းနဲ့ ၈ မှတ် ကွာဟနေပြီး ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ အဆင့် ၁၇ နေရာ ရပ်တည်နေတာပါ။

မန်စီးတီးအသင်းဟာ ဒီတစ်ပတ် ပရီးမီးယားလိဂ် ပွဲစဉ်အဖြစ် လီဗာပူးလ်အသင်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်ပြီး အရေး နိမ့်ခဲ့ရင် ၁၁ မှတ်အထိ ကွာဟသွားမှာဖြစ်လို့ ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ သူတို့ရဲ့ကြီးစိုးမှု အဆုံးသတ် သွားနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

လီဗာပူးလ်အသင်းနဲ့ပွဲစဉ်ဟာ မန်စီးတီးအသင်းအတွက် အလွန်အရေးပါနေပြီး ရလဒ်ထပ်ဆိုးခဲ့ရင် သူတို့အတွက် အလွန်ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ ကြုံတွေ့ရတော့မှာပါ။ 

ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာဆိုရင်လည်း မန်စီးတီးအသင်းဟာ အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရနိုင်ပြီး လက်ကျန် ၃ ပွဲမှာ ဂျူဗင်တပ်စ်၊ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းတို့နဲ့ တွေ့ဆုံရမယ့် ပွဲတွေ ပါဝင်နေတာကြောင့် အမှားအယွင်းတွေ ထပ်ပြီးလုပ်လို့ မရတော့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

မန်စီးတီးအသင်း ပွဲအပြီး အခြေအနေကို မြင်တွေ့ရစဉ်

မန်စီးတီးအသင်းအနေနဲ့ အမှားအယွင်းတွေလုပ်ပြီး ရလဒ်တွေ ထပ်ဆိုးခဲ့ရင် ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲကနေ ထွက်ခွာ ရနိုင်မယ့် အခြေအနေနဲ့ ကြုံတွေ့ရနိုင်တာပါ။ အဲဒါကြောင့် လာမယ့်ပွဲတိုင်းဟာ မန်စီးတီးအသင်းအတွက် အလွန် အရေးပါနေတယ်ဆိုတာ သံသယဖြစ်စရာ မရှိပါဘူး။ 

ဒါပေမယ့် မန်စီးတီးအသင်းဟာ ရလဒ်တွေ ကောင်းပြီဆိုရင်လည်း ဘယ်အသင်းကမှ ရပ်တန့်လို့ မရတော့တဲ့အထိ ဖြစ်ပြီး ရမှတ်တွေ အများကြီး ကွာဟနေတာတောင်မှ ချန်ပီယံဆုရယူနိုင်တဲ့ သာဓကတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ 

ဒီလို အခြေအနေတွေကြောင့် မန်စီးတီးအသင်းဟာ အမှားအယွင်း ဖြစ်နေတဲ့ အရာတွေကို ပြင်ပြီး အရင်ကလို ပြန်လာနိုင်ဦးမလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၃

အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) သည် ယူကရိန်းအား ရုရှားနယ်နိမိတ်အတွင်းရှိ ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်ရန် တာဝေးပစ်ဒုံးကျည်များ အသုံးပြုခွင့် ပေးခဲ့သည်။

ထိုဆုံးဖြတ်ချက်သည် ယူကရိန်းအား ဂျာမနီလုပ် Taurus ဒုံးကျည်များပေးပို့ရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည့် ဂျာမနီဝန်ကြီးချုပ် အိုလက်ဖ်ရှောဇ် (Olaf Scholz) ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်နှင့် သိသိသာသာ ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ဂျာမနီအစိုးရအဖွဲ့အတွင်း သဘောထား ကွဲလွဲမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ကာ ရှောဇ်၏ ပြည်တွင်း ထောက်ခံမှုနှုန်း အပေါ် ကြီးမားစွာ ထိခိုက်စေခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒန်သည် ATACMS ဒုံကျည်များကို အသုံးပြုခွင့် ပေးတော့မည့် အခြေအနေကို ရှောဇ်က သိရှိခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ 

ထို့ကြောင့်ပင် ဘိုင်ဒန်က ATACMS ဒုံကျည်များကို ယူကရိန်းအား အသုံးပြုခွင့်မပေးမီ ရှောဇ်က ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင် (Vladimir Putin) နှင့် ဖုန်းဆက်သွယ် စကားပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁ နာရီခန့် ကြာမြင့်ခဲ့သည့် ရှောဇ်နှင့် ပူတင်တို့၏ ဖုန်းဆက် သွယ်ပြောဆိုမှုတွင် မည်သည့် အကြောင်းအရာများကို ပြောဆိုခဲ့သည်ဆိုခြင်းကိုမူ မည်သူကမျှ အတိအကျ မသိခဲ့ပေ။

ထို့ပြင် ပူတင်သည် ဂျာမန်ဘာသာစကား ပြောဆိုတတ်သဖြင့် ၎င်းတို့ ၂ ဦးအကြား ဖုန်းဆက်သွယ် ပြောဆိုမှုတွင် စကားပြန်မလိုဘဲ တိုက်ရိုက် ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဘိုင်ဒန်နဲ့ ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီးကို တွေ့ရစဉ်

ဘိုင်ဒန်၏ ကြေညာချက် ထွက်ပေါ်ခဲ့ပြီးနောက် ရုရှားက ပစ်မှတ်ထားမည့် စာရင်းထဲမှ ဂျာမနီနိုင်ငံကို ပယ်ဖျက် ပေးစေရန် ရှောဇ်က ဆန္ဒရှိနေပုံရသည်။

ရုရှားကလည်း ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ကြေညာထားပြီး ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်လုပ် လက်နက်များဖြင့် ရုရှားမြေပေါ်ရှိ ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်မှုသည် လုံးဝ လက်မခံနိုင်စရာကိစ္စ ဖြစ်ကြောင်းနှင့် နေတိုးသည် ရုရှားနှင့် တိုက်ရိုက် စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားနေသည်ဟု ယူဆမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားထားသည်။

HIMARS ဒုံးပစ်စနစ်များဖြင့် ပစ်ခတ်ရသည့် ATACMS ဒုံးကျည်များကို ယူကရိန်းစစ်သားများက ထိန်းချုပ် ပစ်ခတ်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ နေတိုးအဖွဲ့၏ နည်းပညာရှင်များက ထိန်းချုပ် ပစ်ခတ်နေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ရုရှားက ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှား၏ ပြောကြားချက်သည် ယုတ္တိတန်သည်။ 

အကယ်၍ ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များသာ  HIMARS လောင်ချများဖြင့် ATACMS ဒုံးကျည်များကို ထိန်းချုပ် ပစ်ခတ်နိုင်မည်ဆိုပါက ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များသည် ကာ့စ် (Kursk) နျူကလီးယား စက်ရုံကဲ့သို့ ရုရှားပစ်မှတ်များကို အစောပိုင်းကတည်းက ပစ်ခတ်လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ရုရှားအတွက် သတင်းကောင်းတစ်ခုမှာ ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များသည် HIMARS  ဒုံးပစ် လောင်ချာစနစ်ကို ထိန်းချုပ် အသုံးမပြုတတ်ခြင်းဖြစ်သည်။

ATACMS ဒုံးကျည်များ အသုံးပြုမှုသည် စစ်ပွဲ၏ လမ်းကြောင်းကို ပြောင်းလဲသွားလိမ့်မည် မဟုတ်သလို ရလဒ်ကို လည်း ပြောင်းလဲနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ဘိုင်ဒန်၏ အံ့အားသင့်ဖွယ် ကြေညာချက်သည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲထက် ပိုမိုကြီးမားသည့် နောက်ဆက်တွဲ အကျိုးဆက်များ ရှိလာနိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဂျာမနီဝန်ကြီးချုပ် အိုလက်ဖ်ရှောဇ်ကို တွေ့ရစဉ်

စစ်ပွဲကာလအတွင်း ရုရှားတပ်ဖွဲ့များသည် နေတိုး၏ ထောက်ပံ့ရေးစခန်း တစ်ခုတစ်လေကိုမျှ တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။

အမေရိကန်နှင့် နေတိုးမဟာမိတ်များကလည်း ရုရှားနယ်နိမိတ်ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း မရှိသော်လည်း ပင်လယ်နက် အတွင်းရှိ ရုရှားသင်္ဘောများကို တိုက်ခိုက်မှုများ တာဝေးပျံသန်းသည့် ဒရုန်းများဖြင့် ရုရှား လေပိုင်နက်အတွင်း ဝင်ရောက်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး စည်းကျော်ခဲ့ကြသည်။

လက်ရှိတွင် ဘိုင်ဒန်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်မှားကြောင်း သက်သေပြရန် ရုရှားတွင် ရွေးချယ်စရာ အများအပြား ရှိနေ သည်။

ဥပမာအနေဖြင့် ရုရှားသည် ယူကရိန်းပြင်ပ ပိုလန်နိုင်ငံရှိ အမေရိကန်နှင့် နေတိုး စစ်စခန်းများကို တိုက်ခိုက်နိုင် သည်။

ထိုအခြေအနေသို့ ရောက်ရှိမည်ဆိုပါက ဥရောပစစ်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်လာမည် ဖြစ်သော်လည်း ရုရှားဘက်က အသာစီး ရနိုင်ကာ ဥရောပတိုက် ပြိုကွဲသွားနိုင်သည်။

ဥရောပဘက်မှ ဆုံးရှုံးမှုသည်လည်း ရုရှား၏ ဆုံးရှုံးမှုထက် ပိုမိုများပြား လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ရုရှားသည် ဥပမာပြသည့် အနေဖြင့် ကိယက်ဗ် (Kyiv) မြို့တော်ကို ဖျက်ဆီးကာ ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အာရုံစိုက် တိုက်ခိုက်နိုင်မည့် အခွင့်အရေးလည်း ရှိသည်။

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ကို တွေ့ရစဉ်

ကိယက်ဗ်မြို့တော်ကို ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်ခြင်း၊ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်မည်ဆိုပါက လူပေါင်းများစွာ သေဆုံးမည်ဖြစ်ကာ အကြီးအကျယ် ပျက်စီးလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ATACMS များ ထောက်ပံ့ပေးမှုသည် အကန့်အသတ်နှင့်ဖြစ်သည်။ ထိုဒုံးကျည်များသည် အမေရိကန်၏ ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍ အထူးသဖြင့် အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသအတွက် အဓိကကျသည့် အခန်းကဏ္ဍတွင် ရှိနေသည်။

ထိုင်ဝမ်သည်လည်း ATACMS ဒုံးကျည်များ ရရှိနေသော်လည်း ထောက်ပံ့သည့် အရှိန်မှာ အလွန်နှေးကွေးနေကာ ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်က ကျူးကျော်ချိန်တွင် ကာကွယ်တားဆီးရန်အတွက် ဂျပန်၏ အိုကီနာဝါ (Okinawa) ကျွန်းပေါ်တွင် တပ်စွဲထားသည့် အမေရိကန်စစ်တပ်သည် ထိုဒုံးကျည်များကို လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

ဂျပန်ရှိ အမေရိကန်တပ်များသည် ထိုင်ဝမ်နှင့် ၁၁၁ ကီလိုမီတာ (၆၉ မိုင်) သာ ကွာဝေးသည့် ယိုနာဂူနီ (Yonaguni) ကျွန်းပေါ်တွင် ရေဒါစခန်းတစ်ခု တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

အကယ်၍ ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်က ကျူးကျော်မည့် အခြေအနေမျိုးတွင် ဂျပန်ရှိ အမေရိကန်တပ်များသည် HIMARS ဒုံးပစ်လောင်ချာများကို ယိုနာဂူနီကျွန်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ချထားမည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်သည် ပြီးခဲ့သည့် နွေဦးရာသီကတည်းက ATACMS ဒုံးကျည်များကို ယူကရိန်းသို့ လျှို့ဝှက်ပေးပို့ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းတို့ စစ်မရှုံးစေရန် နောက်ဆုံး အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အနေဖြင့် ထိုဒုံးကျည်များကို ပေးပို့ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

HIMARS  ဒုံးပစ်လောင်ချာစနစ်ကို တွေ့ရစဉ်

မိုင် ၁၉၀ အထိ ပစ်ခတ်ရောက်ရှိနိုင်သည့် ထိုဒုံးကျည်များသည် ရုရှား လေကြောင်း ကာကွယ်ရေး စနစ်များ၏ ကြားဖြတ်ပစ်ချခြင်းကို မခံရပါက ကြီးမားသည့် ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။

ယူကရိန်းသည် ရုရှား၏ ကာ့စ် (Kursk) ဒေသကို ကျူးကျော် တိုက်ခိုက်သည့် စစ်ဆင်ရေးအတွင်း ATACMS ဒုံးကျည်များကို အသုံးပြုဖွယ်ရှိကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသည်။

သို့သော် မကြာသေးမီ သီတင်းပတ်များအတွင်း ရုရှားတပ်ဖွဲ့များသည် ကာ့စ်ဒေသမှ ယူကရိန်းတပ်များကို ပြန်လည် တိုက်ထုတ်ခဲ့ပြီး ယူကရိန်းတပ်များ တပ်စွဲထားသည့် နေရာများကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် ထိခိုက် သေဆုံးသူ များပြားခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။

ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များသည် ကာ့စ်ဒေသကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်သည့် စစ်ဆင်ရေးတွင် စစ်သားပေါင်း ၃၂,၀၀၀ ခန့် ထိခိုက်ခြင်း သို့မဟုတ် သေဆုံးခြင်း ရှိခဲ့သည်ဟု ရုရှားက ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားဘက်တွင်လည်း စစ်သား အများအပြား ဆုံးရှုံးခဲ့သော်လည်း အရေအတွက် အတိအကျကို မသိရပေ။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ကာ့စ်စစ်ဆင်ရေးကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်ရန် ယူကရိန်းတွင် စစ်အင်အား အများအပြား မရှိတော့သဖြင့် အင်အားမမျှသည့် စစ်ပွဲသည် ပိုမိုထင်ရှားလာဖွယ်ရှိသည်။

ထို့ကြောင့် အနောက်နိုင်ငံများက ရုရှားနယ်နိမိတ်အတွင်းရှိ ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်ရန် ယူကရိန်းကို ၎င်းတို့၏ လက်နက်များ အသုံးပြုခွင့် ပေးလိုက်ခြင်းသည် ရုရှားအာဏာပိုင်များ ပြောသကဲ့သို့ စည်းကျော်သည့် လုပ်ဆောင် ချက် ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ရုရှားဘက်က မည်ကဲ့သို့ တုန့်ပြန်မည်ဆိုခြင်းကို စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၂

တင်းနစ်လောကရဲ့ ဂန္ထဝင်ကစားသမားကြီး တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ စပိန်အသင်းနဲ့အတူ Davis Cup ပြိုင်ပွဲမှာ ပါဝင်ကစားခဲ့ပြီးနောက် သူ့ရဲ့တင်းနစ် ကစားသမားဘဝကို အဆုံးသတ်သွားခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အသက် ၃၈ နှစ်အရွယ်ရှိ ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော်ကြာရှည်ခဲ့တဲ့ သူ့ရဲ့တင်းနစ် ကစားသမား ဘဝမှာ အမွေအနှစ်တွေကို ချန်ထားပြီး အနားယူသွားခဲ့တာပါ။

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဆိုရင် တင်းနစ်အားကစားကို စိတ်ဝင်စားတဲ့သူတိုင်း မသိတဲ့သူ မရှိတဲ့အထိ နာမည်ကျော်ကြား တဲ့သူဖြစ်ပြီး မြေစေးကွင်းဘုရင်ဆိုတဲ့ ဂုဏ်ပုဒ်ကို အခုအချိန်ထိ ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ အသက် ၁၅ နှစ်အရွယ် ၂၀၀၁ ခုနှစ်မှာ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် တင်းနစ်ကစားသမားဘဝကို စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာ ပထမဆုံးဆုဖလားကို စတင်ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့သူပါ။

စပိန်တင်းနစ် ကစားသမားဟာ ဒီအချိန်ကနေ စပြီး တင်းနစ်အားကစားလောကကို ကြီးစိုးပြီး အောင်မြင်မှု အများအပြားကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့သူ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ ATP ရဲ့ တစ်ဦးချင်း ကမ္ဘာ့အဆင့် သတ်မှတ်ချက် ၁ နေရာကို ရက်သတ္တပတ် ပေါင်းများစွာ ပိုင်ဆိုင်နိုင်ခဲ့သလို ရာသီအစကနေ အဆုံးထိ နံပတ် ၁ နေရာကို ၅ ကြိမ်အထိ ရယူပြီး အဆုံးသတ်နိုင်ခဲ့တဲ့ မှတ်တမ်းကောင်း တစ်ခုကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ ဂရမ်းဆလမ်း ဆုဖလားကို ၂၂ ကြိမ်အထိ ရယူနိုင်ခဲ့ပြီး ဂျိုကိုဗစ်ပြီးရင် ဒုတိယမြောက် ဂရမ်းဆလမ်း အများဆုံးရရှိတဲ့ အမျိုးသားတစ်ဦးချင်း တင်းနစ်ကစားသမားလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ကို တွေ့ရစဉ်

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ် ရရှိခဲ့တဲ့ ဂရမ်းဆလမ်းဆုဖလား ၂၂ ကြိမ်မှာ မြေစေးကွင်းဖြစ်တဲ့ ပြင်သစ်အိုးပန်းပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို စံချိန်တင် ၁၄ ကြိမ်အထိ ရရှိခဲ့တာပါ။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ မြေစေးကွင်းမှာ ၈၁ ပွဲဆက် အနိုင်ရခဲ့ပြီး ပြင်သစ်အိုးပန်းဖြစ်တဲ့ Roland Garros မှာ သူ့ကို အနိုင်ရတဲ့သူ ၃ ဦးပဲရှိခဲ့ပါတယ်။

သူတို့တွေကတော့ ၂၀၀၉ က ဆိုဒါလင်း၊ ၂၀၁၅ နဲ့ ၂၀၂၁ မှာ ဂျိုကိုဗစ်၊ ၂၀၂၄ မှာ အယ်လ်ကာရက်ဇ်တို့ပါ။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ ပြင်သစ်အိုးပန်းမှာ ကစားခဲ့တဲ့ပွဲပေါင်း ၁၁၆ ပွဲမှာ ၁၁၂ ပွဲ အနိုင်ရခဲ့တဲ့အထိ ကောင်းမွန်တဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေကြောင့် မြေစေးကွင်းဘုရင်အဖြစ် အားလုံးရဲ့ အသိအမှတ်ပြုခြင်းကို ခံခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ သူ့ရဲ့ ကစားသမားဘဝတစ်လျှောက် မြေစေးကွင်းမှာ ဆုဖလားပေါင်း ၆၃ ခုအထိ ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ မြေစေးကွင်းမှာ ဘုရင်ဖြစ်သလို တခြားကွင်းတွေမှာလည်း အနိုင်ရတဲ့ မှတ်တမ်းကောင်း တွေရှိခဲ့ပြီး Golden Slam လို့ခေါ်တဲ့ အောင်မြင်မှုကို ရယူနိုင်တဲ့ အမျိုးသားတင်းနစ် ကစားသမား ၃ ဦးထဲက ၁ ဦး လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

Golden Slam ဆိုတာက သြစတြေးလျ၊ ပြင်သစ်၊ ဝင်ဘယ်လ်ဒန်၊ အမေရိကန်အိုးပန်းနဲ့ အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲမှာ အောင်မြင်မှု ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့သူကို သတ်မှတ်တာပါ။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ကို တွေ့ရစဉ်

ဒီအောင်မြင်မှုကို ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်အပြင် အဂ္ဂါဆီနဲ့ ဂျိုကိုဗစ်တို့က ရရှိခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ တစ်ဦးချင်းပြိုင်ပွဲတွေမှာ ဆုဖလားပေါင်း ၉၂ ခု ရယူနိုင်ခဲ့ပြီး နှစ်ယောက်တွဲပြိုင်ပွဲတွေမှာ ဆုဖလားပေါင်း ၁၁ ခုရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဒါအပြင် ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ စပိန်အသင်းနဲ့ Davies Cup ချန်ပီယံဆု ၄ ကြိမ်၊ အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲမှာ နိုင်ငံအသင်း အတွက် ရွှေတံဆိပ် ၂ ကြိမ်ရယူပေးနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ ဆုဖလား အားလုံးနီးပါးကို ရယူနိုင်ခဲ့ပေမယ့် ဆုဖလား ၁ ခုကိုတော့ သူအနားယူတဲ့ အချိန်ထိ ရယူသွားနိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပါဘူး။ 

ဒါကတော့ ရာသီပိတ် နောက်ဆုံးပြိုင်ပွဲဖြစ်တဲ့ ATP Finals ပြိုင်ပွဲဖြစ်ပြီး စပိန်တင်းနစ်သမားဟာ ဒီပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို မရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ ၂၀၁၀ နဲ့ ၂၀၁၃ မှာ ဒီပြိုင်ပွဲရဲ့ဗိုလ်လုပွဲကို ၂ ကြိမ်တက်နိုင်ခဲ့ပြီး ဖက်ဒဲရားနဲ့ ဂျိုကိုဗစ်တို့ကို အရေးနိမ့်ခဲ့ပါတယ်။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ကို တွေ့ရစဉ်

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေအတွင်းမှာ ဒဏ်ရာတွေကြောင့် ခွဲစိတ်မှုတွေခံယူခဲ့ရပြီး အနားယူခဲ့ ရမှုတွေက သူ့ကို တင်းနစ် ကစားသမားဘဝကနေ အနားယူဖို့အထိ ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။ 

အချက်အလက်တွေအရ ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ ဒဏ်ရာတွေ၊ ဖျားနာမှုတွေကြောင့် အဓိကပြိုင်ပွဲကြီး ၁၅ ခုကို လွဲချော်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ 

ရာဖေးလ်နာဒယ်လ်ဟာ အခုအချိန်မှာတော့ သူချစ်တဲ့ တင်းနစ် ကစားသမားဘဝကို နှုတ်ဆက်ပြီး မြေစေးကွင်း ဘုရင်ရဲ့ခေတ်တစ်ခုကို အဆုံးသတ်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

နာဒယ်လ်ဟာ ကစားသမားဘဝကနေ အနားယူခဲ့ပြီဖြစ်ပေမယ့် တင်းနစ်အားကစားကို တိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် ဆက်ပြီးရှိနေဦးမယ်လို့ ကတိပြုထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၅

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) လက်ထက်တွင် အမေရိကန်-ထိုင်း-အာဆီယံ ဆက်ဆံရေး ကို ပုံဖော်မည့် အဓိက အကြောင်းရင်း ၃ ချက်မှာ ကုန်သွယ်ရေး မညီမျှမှု ကြီးထွားလာမှု၊ အမေရိကန်-တရုတ် ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်လာမှုနှင့် အာဆီယံ၏ Community Vision 2045 အောက်ရှိ ရေရှည်ရည်မှန်းချက်များ အစ ရှိသည့် အချက် ၃ ချက်ဖြစ်သည်။

ထရမ့်၏ "အမေရိကန် ပထမ" မူဝါဒဖြင့် ချဉ်းကပ် လုပ်ဆောင်မှုသည် စိန်ခေါ်မှုများကို ပေါ်ပေါက်လာစေနိုင်သည်။

ထရမ့်၏ သမ္မတဒုတိယသက်တမ်းကာလတွင် ကျင့်သုံးမည် မဟာဗျူဟာကို အပြည့်အစုံ ရှင်းလင်းစွာ မသိရသေး သည့်တိုင် ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် မည်သည့် အခြေအနေများ ဖြစ်ပွားလာမည်ကို မျှော်မှန်းတွေးဆနိုင်သည်။

ထရမ့်သည် အမေရိကန်၏ အကျိုးစီးပွားများကို ဦးစားပေးမည်ဖြစ်ပြီး အဖွဲ့လိုက် သဘောတူညီချက်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး အပြန်အလှန် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုများကို ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။

ထရမ့်၏ အမေရိကန်ဗဟိုပြု ချဉ်းကပ်ဆောင်ရွက်ပုံသည် ထိုင်းနှင့် အခြား အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ အပါအဝင် အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်မှုပိုလျှံနေသည့် နိုင်ငံများအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိစေမည်ဖြစ်သည်။

လာမည့်နှစ်မှ စတင်ပြီး အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်ဖက် နိုင်ငံများသည် ပို့ကုန်များအပေါ် အခွန်တိုးမြှင့် ကောက်ခံ မည့် အခြေအနေနှင့် ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိသည်။

ထရမ့်သည် ကုန်သွယ်ရေး လိုငွေပြမှုများကို လျှော့ချရန် အာရုံစိုက်ခဲ့သဖြင့် အာဆီယံနိုင်ငံများအနေဖြင့် အမေရိကန်နှင့် ဟန်ချက်ညီသည့် ကုန်သွယ်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် အမေရိကန်သည် တရုတ်ထံမှ တင်သွင်းသည့် ကုန်စည်များကို အခွန်များ တိုးမြှင့်ဖွယ်ရှိသဖြင့် အာဆီယံ နိုင်ငံများကို ထိခိုက်နစ်နာစေနိုင်သည်။

တရုတ်သည် ထရမ့်၏ အဓိကပစ်မှတ်ဖြစ်သော်လည်း ထိုင်း၊ မလေးရှားနှင့် ဗီယက်နမ်တို့ကဲ့သို့ တရုတ်၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများရှိသည့် နိုင်ငံများသည်လည်း နောက်ဆက်တွဲ ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုကို ခံရမည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်အနေဖြင့် တရုတ်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် တရုတ်နှင့်ဆက်ဆံရေးရှိသည့် နိုင်ငံများအပေါ် ကုန်သွယ်ရေးကဏ္ဍတွင် ပြစ်ဒဏ်များ ချမှတ်မည်ဆိုပါက အမေရိကန်နှင့် အာဆီယံအကြား ဆက်ဆံရေး တင်းမာ လာနိုင်သည်။

သို့သော်လည်း အာဆီယံသည် ၎င်း၏ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အရေးပါမှုကို အလေးပေးရန်အတွက် အမေရိကန်နှင့် ဆက်လက် ဆွေးနွေးရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

အာဆီယံသည် ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် ကမ္ဘာ့ စတုတ္ထမြောက် စီးပွားရေး အင်အားအကြီးဆုံး အစုအဖွဲ့ဖြစ်လာစေရန် ရည်မှန်းထားသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်က အမေရိကန်-အာဆီယံ ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုးသည် ၃၉၅ ဒသမ ၉ ဘီလျံရှိခဲ့ပြီး အာဆီယံတွင် အမေရိကန်၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ၇၄ ဒသမ ၄ ဘီလျံရှိခဲ့သည်။

လာမည့်နှစ်တွင် အာဆီယံ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ် စီးပွားရေးမူဘောင် သဘောတူညီချက် (DEFA) ကို အပြီးသတ် ချုပ်ဆိုမည်ဖြစ်ပြီး ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဒစ်ဂျစ်တယ် စီးပွားရေးတန်ဖိုးသည် ၁ ထရီလျံအထိ မြင့်တက်သွား စေနိုင်သည်။

ထရမ့်၏ ပထမသက်တမ်းဖြစ်သည့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း ထိုင်းသည် ကုန်သွယ်ရေး လိုငွေပြမှုများကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် အဓိကပစ်မှတ်ထားခံခဲ့ရသည့် အာဆီယံနိုင်ငံများထဲတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

ထိုင်းသည် အမေရိကန်နှင့်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ပိုလျံမှုရှိခဲ့ပြီး ကပ်ရောဂါ ကာလအတွင်း နှစ်စဉ် ကုန်သွယ်ရေး ပိုငွေပြမှုသည် ဒေါ်လာ ၂၉ ဘီလျံ ပျမ်းမျှရှိခဲ့သည်။

ယခုနှစ်ပထမ ၁၀ လတာ ကာလအတွင်းတွင်လည်း ထိုင်းနှင့်အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေးတွင် ထိုင်းဘက်မှ ကုန်သွယ်ရေး ပိုငွေပြမှု ဒေါ်လာ ၂၂ ဘီလျံရှိခဲ့သည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိုင်းသည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် အမေရိကန်၏ အဓိကမဟာမိတ်ဖြစ်ပြီး  Cobra Gold  စစ်ရေး လေ့ကျင့်မှု များကို နှစ်စဉ်ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ ထိုအချက်က အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်ရေး ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ရာတွင် ထိုင်းဘက်မှ အလျှော့အတင်း ပြုလုပ်နိုင်မည့် အချက်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်-ထိုင်း ဆက်ဆံရေးအတွက် ထရမ့်၏ လုံခြုံရေးအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သူများသည်လည်း အဓိကအခန်း ကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။

ထရမ့်၏ လုံခြုံရေးအဖွဲ့ထဲတွင် ဂျိမ်းစ်မက်တစ် (James Mattis) သို့မဟုတ် အိတ်ချ်အာ မက်မာစတာ (HR McMaster) တို့ကဲ့သို့ ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍတွင် ထိပ်သီးပုဂ္ဂိုလ်များ ပါဝင်လာခဲ့မည်ဆိုပါက အမေရိကန်၏ မဟာဗျူဟာတွင် ထိုင်း၏ အခန်းကဏ္ဍသည် ပိုမိုခိုင်မာလာစေမည်ဖြစ်သည်။

အကယ်၍ ထရမ့်၏ အဖွဲ့ထဲတွင် ပိုမိုရန်လိုသည့် အကြံပေးများ ပါဝင်လာခဲ့မည်ဆိုပါက ထိုင်းအနေဖြင့် တရုတ်နှင့် စီးပွားရေး၊ စစ်ရေး ဆက်ဆံမှုများပြုလုပ်ရာတွင် ခက်ခဲသည့် ရွေးချယ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ထရမ့်သည် တရုတ်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကို ပြန်လည် အသက်သွင်းပါက အာဆီယံနိုင်ငံများသည်လည်း ဂယက်ရိုက်ခတ်ခံရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ဘိုင်ဒန်၏ အစိုးရအဖွဲ့လက်ထက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ၁၄ နိုင်ငံ ပါဝင်သည့် ကုန်သွယ်ရေး စာချုပ်ဖြစ်သည့် အင်ဒို-ပစိဖိတ် စီးပွားရေးမူဘောင် (IPEF) ကိုလည်း ဂယက်ရိုက်ခတ်လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် ခေါင်းဆောင်များကိုတွေ့ရစဉ်

အမေရိကန်သည် အာဆီယံ အသိုင်းအဝိုင်းအတွင်း တရုတ်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချရန်ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ကပ်ရောဂါကာလအတွင်းက ဖြစ်သည်။

သို့သော် တရုတ်သည် အာဆီယံနှင့် ခိုင်မာသည့် ကုန်သွယ်ရေး ဆက်ဆံမှုများက အမေရိကန်၏ အားထုတ် ကြိုးပမ်းမှုများကို ရှုပ်ထွေးစေခဲ့သည်။

တရုတ်အပေါ် အမေရိကန်၏ ရပ်တည်ချက် ပိုမိုတင်းမာလာပါက တရုတ်နှင့် အာဆီယံအကြား ဆက်ဆံမှုများ အနှောင့်အယှက် ဖြစ်လာနိုင်ပြီး အာဆီယံနိုင်ငံများကို နစ်နာစေမည်ဖြစ်သည်။

ထရမ့်၏ အစွန်းရောက် စျေးကွက် ကာကွယ်ရေး မူဝါဒများသည် အာဆီယံ၏ ပို့ကုန်များအတွက် အဟန့်အတား ဖြစ်လာနိုင်စေသည်။

ထို့ကြောင့် အာဆီယံနိုင်ငံများသည် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်အပေါ် မှီခိုမှုကို လျှော့ချရန် ကုန်သွယ်ရေး ဆက်ဆံ မှုများကို အခြားနိုင်ငံများနှင့် ပြောင်းလဲဆက်ဆံလာကြသည်။

အထူးသဖြင့် အာဆီယံ ၄ နိုင်ငံဖြစ်သည့် မလေးရှား၊ ဗီယက်နမ်၊ ထိုင်းနှင့် အင်ဒိုနီးရှားတို့သည် အနောက်အုပ်စု၏ လွှမ်းမိုးမှုကို တန်ပြန်ချိန်ညှိသည့် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော BRICS စီးပွားရေး မဟာမိတ်အဖွဲ့၏ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

အချုပ်ဆိုပါက ဒေသတွင်း ချိတ်ဆက်မှုများနှင့် မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံမှုများ ခိုင်မာနေသည့် အာဆီယံသည် ထရမ့်၏ လက်ထက်တွင် အမေရိကန်နှင့်တရုတ်အကြား ဟန်ချက်ညီညီ ချဉ်းကပ် ဆောင်ရွက် သွားရန် လိုအပ်ပေသည်။

Source: Bangkok Post

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၄

အင်္ဂလိပ်ကစားသမားတွေဟာ ကစားသမားဘဝမှာ ကျော်ကြားပြီး အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့ပေမယ့် နည်းပြ ဘဝမှာတော့ အောင်မြင်မှုတွေနဲ့ အလှမ်းဝေးကွာနေကြပါတယ်။ 

ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာဆိုရင် အင်္ဂလိပ်နည်းပြ ၃ ဦးသာရှိပြီး အက်ဒီဟိုဝီ ကိုင်တွယ်နေတဲ့ နယူးကာဆယ်အသင်း တစ်သင်းတည်းသာ အမှတ်ပေးဇယားထိပ်ဆုံး ၁၄ သင်းထဲမှာ တစ်သင်းအနေနဲ့ ပါဝင်နေတာပါ။ 

နောက်ဆုံး အင်္ဂလိပ်ပြည်တွင်း ဆုဖလား ၃၃ လုံးကို မတူညီတဲ့အသင်း ၆ သင်းက မျှဝေခဲ့ကြပြီး မန်စီးတီး အသင်းက ၁၅ လုံး၊ လီဗာပူးလ်၊ အာဆင်နယ်၊ ချယ်လ်ဆီးနဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်းတို့က ၄ လုံးစီနဲ့ လက်စတာ အသင်းက ၂ လုံး ရယူခဲ့တာပါ။ 

ဒီအသင်းတွေကို ဆုဖလားတွေရရှိအောင် ကိုင်တွယ်ပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ နည်းပြတွေထဲမှာ အင်္ဂလိပ်နည်းပြတစ်ဦးမှ ပါဝင် ခဲ့ခြင်းမရှိပါဘူး။ 

ရွန်းနီကို တွေ့ရစဉ်

အင်္ဂလိပ်နည်းပြတွေဖြစ်တဲ့ ဖရန့်လမ်းပတ်၊ ဂရေဟမ်ပေါ်တာနဲ့ ဂျရတ်တို့ဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် ကလပ်တွေကို ကိုင်တွယ်ခဲ့ပေမယ့် ထုတ်ပယ်ခံရခြင်းနဲ့သာ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတာပါ။ 

ပရီးမီးယားလိဂ် ထိပ်သီးအသင်းတွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် စပိန်၊ ပေါ်တူဂီနဲ့ ဒတ်ချ်လူမျိုး နည်းပြတွေကိုသာ နည်းပြ အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့တာကို မြင်တွေ့နိုင်ပါတယ်။ 

အင်္ဂလိပ်နည်းပြတွေအနေနဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေက နည်းပြတွေနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ဆိုရင် ဆုဖလားတွေ ရယူပေးနိုင်ဖို့ လိုအပ်နေတာပါ။ 

အင်္ဂလိပ်နည်းပြတွေဟာ အဓိကဆုဖလားတွေကို မရယူနိုင်တာကြောင့် အကောင်းဆုံးနည်းပြ အလုပ်အကိုင်တွေ ကို ရရှိနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

အကောင်းဆုံးနည်းပြ အလုပ်အကိုင်တွေကို မရရင်လည်း အဓိကဆုဖလားတွေရဖို့ အလှမ်းဝေးနေဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အက်ဒီဟိုဝီနဲ့အတူ ပရီးမီးယားလိဂ်မှာရှိနေတဲ့ နောက်ထပ် အင်္ဂလိပ်နည်းပြ ၂ ဦးကတော့ အဲဗာတန်အသင်းနည်းပြ ရှောင်ဒိုက်နဲ့ ဝုလ်ဗ်စ်အသင်းနည်းပြ ဂယ်ရီအိုနေးလ်တို့ပါ။

အဲဗာတန်အသင်းဟာ တန်းဆင်းဇုန်ရဲ့ အထက်မှာရှိနေပေမယ့် ဝုလ်ဗ်စ်အသင်းကတော့ တန်းဆင်းဇုန်ထဲမှာ ကျရောက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်္ဂလန်အသင်း နည်းပြ တူချယ်လ်ကို တွေ့ရစဉ်

အက်ဒီဟိုဝီရဲ့နယူးကာဆယ်အသင်းဟာ အဆင့် ၈ နေရာမှာရှိနေပြီး အမှတ်ပေးဇယား အထက်ပိုင်းကို တက်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက်ရှိနေတာပါ။ 

အင်္ဂလိပ်နည်းပြတွေဟာ ကလပ်အသင်းတွေမှာ အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ဖို့ ရုန်းကန်နေရတာကြောင့် အင်္ဂလန် နည်းပြသစ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခံရဖို့ တူချယ်လ်နဲ့ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ခြင်းမရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

တူချယ်လ်ဟာ ဒေါ့မွန်၊ ပီအက်စ်ဂျီနဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို ကိုင်တွယ်ခဲ့ချိန်က ဆုဖလား အောင်မြင်မှုတွေကို ရယူပြထားတာပါ။ အင်္ဂလိပ်နည်းပြတွေထဲမှာ အမှတ်ပေးဖလားကို နောက်ဆုံး ရယူပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ နည်းပြကတော့ ၁၉၉၁-၉၂ ရာသီက လိဒ်စ်အသင်းကို ဆုဖလားရယူပေးခဲ့တဲ့ ဝီလ်ကင်ဆင်ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီနောက်ပိုင်းမှာ အင်္ဂလိပ်နည်းပြတွေဟာ ပြည်တွင်းဆုဖလား ၆ လုံးကိုသာ ရယူပေးနိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၈ က ပို့စ်မောက် အသင်းကို  FA ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆု ရယူပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ ဟယ်ရီရက်နက်ပ်က နောက်ဆုံးဆုဖလား ရယူခဲ့တာပါ။ 

ဂယ်ရီနဗီးလ်၊ ကာရေဂါနဲ့ အိုဝင်တို့ကို တွေ့ရစဉ်

အင်္ဂလန်အသင်းရဲ့ နာမည်ကြီး ကစားသမားတွေဖြစ်တဲ့ ဝိန်းရွန်နီ၊ ကာရစ်တို့ဟာ ချန်ပီယံရှစ်မှာ နည်းပြအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေပြီး ဂယ်ရီနဗီးလ်၊ ကာရေဂါ၊ ရီယိုဖာဒီနန်၊ ပေါလ်စခိုးလ်နဲ့ အိုဝင်တို့ အပါအဝင် အချို့ဟာ ဘောလုံးပွဲ ဝေဖန်သုံးသပ်သူအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

 အင်္ဂလိပ်နည်းပြတွေဟာ ဒီရာသီမှာလည်း အောင်မြင်မှုရရှိအောင် လုပ်ဆောင်ပြနိုင်ဦးမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

အင်္ဂလိပ်နည်းပြတွေဟာ ထိပ်တန်း ကလပ်တွေကို ကိုင်တွယ်ပြီး အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ဖို့ အချိန်ကာလ တစ်ခုအထိ ထပ်ပြီးစောင့်ရဖို့ ရှိနေတာကြောင့် ဆုဖလား အောင်မြင်မှုတွေနဲ့ အလှမ်းဝေးကွာနေဦးမယ်ဆိုတာ သေချာနေတာဖြစ်ပါတယ်။

Source: dailymail

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ် ၊ နိုဝင်ဘာ ၈

ကနေဒါနိုင်ငံတွင် ၂၀၁၈ ခုနှစ်က တရုတ်နည်းပညာကုမ္ပဏီဖြစ်သည့် ဟွာဝေးကုမ္ပဏီ၏ ဘဏ္ဍာရေးအရာရှိချုပ် မန်ဝမ်ကျိုး (Meng Wanzhou) ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်း ခံခဲ့ရပြီးနောက် ကနေဒါသံတမန် မိုက်ကယ် ကော့ဗ်ရစ် (Michael Kovrig) နှင့် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် မိုက်ကယ်စပေဗာ (Michael Spavor) တို့ကို တရုတ်က ပြန်လည်ဖမ်းဆီး ခဲ့ပြီးနောက် တရုတ်နှင့် ကနေဒါအကြား သံတမန်ရေးရာ တင်းမာမှု ၂ နှစ်ကျော်ကြာ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

ကနေဒါဝန်ကြီးချုပ် ဂျပ်စတင် ထရူဒိုး (Justin Trudeau) ၏ လစ်ဘရယ်အစိုးရသည် ကနေဒါရှိ တရုတ်၏ ဩဇာ လွှမ်းမိုးရေး လှုပ်ရှားမှုများကို အပြည့်အဝ အာရုံမစိုက်ခဲ့ကြောင်း ထိုအချိန်က ကနေဒါမီဒီယာများက ဖော်ပြခဲ့ သည်။

တရုတ်သည် ကနေဒါတွင် လျှို့ဝှက်ရဲစခန်းများ ထားရှိခဲ့ပြီး၊ တရုတ် ကောင်စစ်ဝန်ချုပ်၏ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးဖြစ်သည့် တရုတ်-ကနေဒါနွယ်ဖွား နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးသည် ဖမ်းဆီးခံထားရသည့် ကနေဒါနိုင်ငံသား ၂  ဦး ပြန်လည်လွတ်မြောက်ရေးကို နှောင့်နှေးကြန့်ကြာစေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟု ကောလာဟလများ ထွက်ပေါ်ခဲ့ သည်။

ထို့ပြင် ကနေဒါ ရွေးကောက်ပွဲများကို တရုတ်က ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုများရှိခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲချက်များလည်း ထွက် ပေါ်ခဲ့သော်လည်း ကနေဒါ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့  (CSIS) ကမူ ရွေးကောက်ပွဲ မဲရလဒ်များအပေါ် သက်ရောက်မှု မရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ကနေဒါနိုင်ငံသား ၂ ဦး တရုတ်တွင် ဖမ်းဆီးခံရသည့် ဖြစ်စဉ်ကြောင့် ကနေဒါပြည်သူ အများစုသည် တရုတ်ကို ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသော်လည်း ထိုအခြေအနေကို ရှောင်လွှဲနိုင်ခဲ့သည်။

မန်ဝန်ကျိုးသည် အမေရိကန်နှင့် ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများကို လွှဲပြောင်းရေးစာချုပ် ချုပ်ထားသည့် နိုင်ငံများကို ဖြတ်သန်းသွားလာခဲ့သူဖြစ်သည်။

 တရုတ်နဲ့ ကနေဒါ ဆက်ဆံရေးကြားက တရုတ်လူမျိုးများကိုတွေ့ရစဉ်

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အမေရိကန်အေးဂျင့်များသည် မန်၏ သွားလာလှုပ်ရှားမှုကို ခြေရာခံခဲ့ပြီး ကနေဒါနိုင်ငံက အမေရိကန်နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

ထိုသို့ အမေရိကန်နှင့် ပူးပေါင်းမှုကြောင့်ပင် ကနေဒါနှင့် တရုတ်အကြား သမိုင်းတစ်လျှောက် အဆိုးရွားဆုံး သံတမန်တင်းမာမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ကနေဒါ၏ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် ဒေါ်လာဘီလျံချီသည့် ဝင်ငွေများ နစ်နာဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။

ထိုအချိန်အတွင်းမှာပင် ပိုပြီးအရေးကြီးသည့် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုသည် အမေရိကန်၏ မဟာမိတ်ဖြစ်သည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံထံမှ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ အိန္ဒိယသည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် တရုတ်ကို ဆန့်ကျင်သည့် အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများထဲတွင် ပါဝင်လာခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ဇွန်လက ကနေဒါနိုင်ငံ ဗြိတိသျှ ကိုလံဘီယာ (British Columbia) ပြည်နယ်၊ ဆာရေး (Surrey) မြို့ရှိ ဆစ်ခ်ဘုရားကျောင်း အပြင်ဘက်တွင် ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

ထိုပစ်ခတ်မှုသည် အိန္ဒိယက အကြမ်းဖက်မှုများဖြင့် ဖမ်းဆီးရန် အလိုရှိနေသည့် ဆစ်ခ်ခွဲထွက်ရေးခေါင်းဆောင် ဟာဒိပ် ဆင်းနစ်ဂျား (Hardeep Singh Nijja) ကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်စေခဲ့ သည်။

အဆိုပါအချိန်မှစပြီး ကနေဒါအစိုးရသည် ထိုလုပ်ကြံမှုတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ပါဝင်ပတ်သက်သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ပြီး အိန္ဒိယကမူ စွပ်စွဲချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ထိုဖြစ်စဉ်သည် အစသာရှိသေးသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ နယူးယောက်မြို့တွင် နစ်ဂျား၏တွဲဘက် ဆစ်ခ်တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဂူရာပတ်ဝန့် ဆင်း ပန်နန် (Gurpatwant Singh Pannun) အား လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မည့် အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုကို ဟန့်တားနိုင်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်အာဏာပိုင်များက ထုတ်ပြန် ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး အာမစ်ရှားကိုတွေ့ရစဉ်

ယခုဖြစ်စဉ်တွင်လည်း အမေရိကန်၏ ကြားဝင်မှုကို မြင်တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်ကလည်း ကနေဒါ လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေးဗစ် မော်ရစ်ဆင် (David Morrison) က အိန္ဒိယပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး အာမစ် ရှား (Amit Shah) သည် ကနေဒါရှိ ဆစ်ခ်တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူ များကို အကြမ်းဖက်မှု၊ ခြိမ်းခြောက်မှု၊ ထောက်လှမ်းရေး သတင်းများ ရယူမှုများပြုလုပ်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုအစီအစဉ်တွင် လက်မရွံ့ လူသတ်သမားများနှင့် ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများလည်း ပါဝင်ပတ်သက်ကြောင်း မော်ရစ်ဆင် က ပြောကြားခဲ့ပြီး အိန္ဒိယကမူ ထိုစွပ်စွဲချက်များကို အခြေအမြစ်မရှိဟုဆိုကာ ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ (Narendra Modi) ၏ မျိုးချစ်ဝါဒီ အစိုးရသည် ဆစ်ခ်ခွဲထွက်ရေးကို ဆန့်ကျင်သည့် တင်းမာသော ရပ်တည်ချက်ကြောင့် လူသိများသည်။

ပန်ဂျပ် (Punjab) ပြည်နယ်တွင် ၁၉၈၀ နှင့် ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်များအတွင်း ခါလစ္စတန်အမည်ရှိ လွတ်လပ်သော ဆစ်ခ်ပြည်နယ်ကို ထူထောင်ရန် ခွဲထွက်ရေးသမားများက ကြိုးပမ်းခဲ့ချိန်ကစပြီး ထိုအရေးကိစ္စသည် ပြည်တွင်း ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

ထိုအချိန်မှစပြီး ဆစ်ခ်ခွဲထွက်ရေး လှုပ်ရှားမှုသည် ဖိနှိပ်ခံခဲ့ရကာ ခွဲထွက်ရေးကို ထောက်ခံသူ အနည်းငယ်သည် ကနေဒါကဲ့သို့ ပြည်ပနိုင်ငံများတွင် တိမ်းရှောင်နေခဲ့ကြသည်။

ယခုအခါတွင် လွတ်လပ်သော ခါလစ္စတန်ဒေသသည် တိဘက် သို့မဟုတ် ရှင်ကျန်း ဒေသတို့ကဲ့သို့ မှတ်ယူ နိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ ကနေဒါဆစ်ခ်ဘာသာဝင်အများစုက စိတ်ဝင်စားခြင်းမရှိတော့ပေ။

ဆစ်ခ်ခွဲထွက်ဝါဒီတစ်ဦး ပုံကိုတွေ့ရစဉ်

ဆက်စပ်စဉ်းစားရမည့် အကြောင်းအရာ တစ်ရပ်အနေဖြင့် အိန္ဒိယ၏ ဒိုဗယ် လမ်းစဉ် (Doval doctrine) ဟူသည့် မိုဒီ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးပုဂ္ဂိုလ် အဂျစ် ဒိုဗယ် (Ajit Doval) ၏အမည်ကို အစွဲပြုထားသည့် လမ်းစဉ်အကြောင်း ဖြစ်သည်။

အဂျစ်ဒိုဗယ်သည် လူငယ်ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိဘဝဖြစ်သည့် ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ် ကာလများက ဆစ်ခ်ခွဲထွက်ဝါဒီ များနှင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့သူဖြစ်သည်။

ဒိုဗယ်လမ်းစဉ်ဆိုသည်မှာ အိန္ဒိယ၏ လုံခြုံရေး လိုအပ်ချက်အရဆိုလျှင် နိုင်ငံ၏ နယ်စပ်ကိုကျော်လွန်ပြီး ပြည်ပ နယ်နိမိများတွင်ပါ တရားမျှတသည့် စစ်ဆင်ရေးများ ပြုလုပ်နိုင်သည့် အယူဝါဒဖြစ်သည်။

ကနေဒါထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီများသည် တရုတ်နိုင်ငံထံမှ ထွက်ပေါ်နေသည့် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို အာရုံစိုက် နေချိန်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ထွက်ပေါ်လာသည့် အန္တရာယ်မှာ ပိုမိုကြီးမားလှသည်။

လက်ရှိ အချိန်အထိ မန်ဝမ်ကျိုး ပြဿနာတွင် အမေရိကန်ကြောင့် ကနေဒါသည် ဒုက္ခရောက်ခဲ့ရသည်။ ယခု အိန္ဒိယအရေးတွင်လည်း ကနေဒါအနေဖြင့် အမေရိကန်ကို အားကိုးမည်ဆိုပါက ပြဿနာနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်။

ကနေဒါအတွက် လက်ရှိရင်ဆိုင်နေရသည့် အခြေအနေကို စကားပုံတစ်ခုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြနိုင်သည်။

"၁ ကြိမ် အလိမ်ခံရရင် လိမ်တဲ့သူအပြစ်၊ ၂ ကြိမ် အလိမ်ခံရရင်တော့ အလိမ်ခံရတဲ့သူအပြစ်" ဆိုသည့် စကားပုံနှင့် ကနေဒါ၏ လက်ရှိအခြေအနေကို နှိုင်းယှဉ်မည်ဆိုပါက မှားအံ့မထင်ပေ။

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၈

ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို မျက်နှာသစ် အသင်းအဖြစ် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်နေတဲ့ ပြင်သစ်ကလပ် ဘရက်စ်အသင်းဟာ ပွဲစဉ် ၄ ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်အပြီးမှာ မထင်မှတ်ထားလောက်အောင် ရလဒ်ကောင်းတွေ ရယူထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရက်စ်အသင်းဟာ ပွဲစဉ် ၄ ပွဲ ကစားအပြီးမှာ ရှုံးပွဲမရှိ ရမှတ် ၁၀ မှတ်နဲ့ အမှတ်ပေးဇယား အဆင့် ၄ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတာပါ။ 

ဘရက်စ်အသင်းအနေနဲ့ လက်ကျန် ၄ ပွဲမှာ ရလဒ်ကောင်းတွေ ရယူနိုင်မယ်ဆိုရင် နောက်တစ်ဆင့်ကို တက်ရောက် နိုင်မယ့် အခွင့်အရေးတွေကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ပထမဆုံးအကြိမ် ဝင်ရောက်မယှဉ်ပြိုင်ခင် လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၃၃ နှစ် က ဘဏ္ဍာရေး အခက်အခဲတွေကြောင့် အပျော်တမ်းပြိုင်ပွဲတွေမှာ ကျင်လည်ခဲ့ရတာပါ။ 

ဘရက်စ်အသင်းဟာ အပျော်တမ်းပြိုင်ပွဲတွေမှာ ၁၉၉၁ ကနေ ၂၀၀၄ ခုနှစ်အထိ ၁၃ နှစ်ကြာ ဖြတ်သန်းပြီးမှ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ပြိုင်ပွဲတွေကို ပြန်လည် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ချန်ပီယံလိဂ် ရလဒ်စာရင်းကို တွေ့ရစဉ်

ဘရက်စ်အသင်းဟာ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ပြိုင်ပွဲတွေကို ပြန်လည် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရဖို့အတွက် အခက်အခဲ အများအပြား ကို ကျော်ဖြတ်ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရက်စ်အသင်းဟာ ပြင်သစ်နိုင်ငံရဲ့ အမြင့်ဆုံးလိဂ်ဖြစ်တဲ့ ပြင်သစ်လီဂူး-၁ ပြိုင်ပွဲထံကို ၂၀၁၁-၁၂ ရာသီမှာ တန်းပြန်တက်နိုင်ခဲ့ပေမယ့် ၁ ရာသီသာခံခဲ့ပြီး ၂၀၁၂-၁၃ ရာသီမှာ တန်းပြန်ဆင်းသွားခဲ့တာပါ။ 

ဘရက်စ်အသင်းဟာ တန်းပြန်တက်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တာမှာ ၆ နှစ်အကြာ ၂၀၁၈-၁၉ ရာသီမှာ တန်းပြန်တက်နိုင်ခဲ့ တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရက်စ်အသင်းဟာ ပြင်သစ်လီဂူး-၁ ပြိုင်ပွဲထံ တန်းပြန်တက်နိုင်ခဲ့ပေမယ့် ဘတ်ဂျက် အနည်းငယ်နဲ့ ရပ်တည်ကာ တန်းမဆင်းရအောင် ကြိုးစားခဲ့ရပြီး မနှစ်ကရာသီမှာ တန်းပြန်ဆင်းနိုင်တယ်လို့ အားလုံးက ထင်မှတ်ခဲ့ကြတာပါ။ 

ဒါပေမယ့် ဘရက်စ်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီ လီဂူး-၁ ပြိုင်ပွဲမှာ အဆင့် ၃ နဲ့ ရာသီ အဆုံးသတ်နိုင်ခဲ့ပြီး ချန်ပီယံ လိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ပထမဆုံးအကြိမ် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရရှိသွားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရက်စ်အသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ဘရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရခဲ့ပေမယ့် သူတို့ရဲ့အိမ်ကွင်းဟာ UEFA (ဥရောပ ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်)က သတ်မှတ်ထားတဲ့ စံချိန်စံညွှန်းနဲ့ ကိုက်ညီမှုမရှိတဲ့ အခက်အခဲတွေကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတာပါ။ 

အဲဒါကြောင့် ဘရက်စ်အသင်းဟာ ပြင်သစ်ကလပ် ဂူယင်ဂမ့်အသင်းရဲ့အိမ်ကွင်းကို ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ သူတို့ရဲ့ အိမ်ကွင်းအဖြစ် အသုံးပြုပြီး ယှဉ်ပြိုင်နေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲရဲ့ မျက်နှာသစ် အသင်းဖြစ်တာကြောင့် အားလုံးရဲ့ အထင်ကြီးမှုကို မရရှိခဲ့ ဘဲ အဖြည့်ခံ ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်တဲ့အသင်းအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကြတာပါ။ 

ဒါပေမယ့် ဘရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ၄ ပွဲ ကစားအပြီးမှာ ၃ ပွဲနိုင်၊ ၁ ပွဲသရေ ရလဒ်ထွက်ပေါ်ခဲ့ပြီး အားလုံး ကို အံ့အားသင့်စေခဲ့ပါတယ်။ 

ဘရက်စ်အသင်းကစားခဲ့တဲ့ ပွဲတွေမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ဘွန်ဒက်လီဂါပြိုင်ပွဲမှာ ရှုံးပွဲမရှိ ချန်ပီယံဖြစ်ခဲ့တဲ့ လေဗာကူဆင်အသင်းနဲ့ သရေ၊ ဆဲလ်ဘတ်အသင်းကို အဝေးကွင်းမှာ ဂိုးပြတ်အနိုင်ရခဲ့တဲ့ ပွဲစဉ်တွေပါဝင်ခဲ့တာပါ။ 

ဘရက်စ်အသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ဘရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်လက်ကျန် ၄ ပွဲအဖြစ် ဘာစီလိုနာ၊ PSV၊ ရှက်တာဒိုးနက်၊ ရီးရယ်လ်အသင်းတို့နဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်လို့ ခက်ခဲတဲ့ ပွဲကြပ်တွေကို ရင်ဆိုင်ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီပွဲတွေဟာ ဘရက်စ်အသင်းအတွက် ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ နောက်တစ်ဆင့်တက်ဖို့ ကြီးမားတဲ့ စမ်းသပ်မှုတွေပါ။

ဘရက်စ်အသင်းအနေနဲ့ ဒီပွဲတွေထဲမှာ အနည်းဆုံး ၄ မှတ်လောက် ရယူနိုင်မယ်ဆိုရင် နောက်တစ်ဆင့်ကို တိုက်ရိုက် မတက်နိုင်ရင်တောင် ပလေးအော့ဖ် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရမယ်ဆိုတာ သေချာနေပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် ဘရက်စ်အသင်းအနေနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ နောက်တစ်ဆင့်တက်ပြီး နောက်ထပ် အံ့အားသင့် ဖွယ် အရာတွေကို ထပ်လုပ်ပြနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂

အမေရိကန်တွင် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ပြုလုပ်ရန် ရက်ပိုင်းသာ လိုတော့ချိန်တွင် နိုင်ငံရေးနှင့် ရွေးကောက်ပွဲစနစ် ကို အန္တရာယ်ပေးနိုင်သည့် သတင်းအမှန်၊ အမှား ပြဿနာနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ထိုအခြေအနေကို ကျွမ်းကျင်သူများက "ဒဿနရေးရာ အကျပ်အတည်း" အဖြစ် ခေါင်းဆောင်တပ်ခဲ့ကြသည်။

အဓိပ္ပာယ်မှာ အခြေခံ အကြောင်းတရားများအပေါ် မတူကွဲပြားသည့် အမှန်တရားများကို မတူကွဲပြားသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်များက ယုံကြည်နေကြသဖြင့် အခြေခံကျသည့် အမှန်တရားများအပေါ် အများသဘောဆန္ဒအရ တူညီသော ယုံကြည်မှုရရန် မဖြစ်နိုင်သည့်အခြေအနေကို စိတ်ပညာရှုထောင့်မှ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ အစွန်းရောက် စိတ်ဝမ်းကွဲပြားမှု၏ အကျိုးဆက်မှာ ဆိုးရွားလှပြီး နိုင်ငံကို ၂ ခြမ်း ကွဲသွားစေမည့် အခြေအနေသို့ ဦးတည်သွားနိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်ထားကြသည်။

ထင်ရှားသည့် ဥပမာတစ်ခုမှာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၏ တရားဝင်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်ပြည်သူများအကြား မတူညီသော ယုံကြည်ချက်များ၊ တရားသေခံယူချက်များ ယနေ့တိုင် ဆက်ရှိနေ ခြင်းဖြစ်သည်။

စစ်တမ်းများအရ ထိုရွေးကောက်ပွဲတွင်  ရှုံးနိမ့်ခဲ့သည့် သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ကို ထောက်ခံသော ရီပတ်ဘလစ်ကန်များထဲမှ ၆၉ ရာခိုင်နှုန်းသည် ရွေးကောက်ပွဲ၌ မဲမသမာမှု ရှိနေသည်ဆိုသည့် အယူအဆအား ဆက်လက်ကိုင်စွဲထားသည်။

၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) အနိုင်ရရှိခဲ့သည်ဟု အများက လက်ခံထားသည့် ရလဒ်ကို ဆန့်ကျင်နေသော ထိုအယူအဆအား ယခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း ဆက်လက် မြင်တွေ့ရနိုင်သည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိခိုက်နစ်နာစေလိုသည့် ရည်ရွယ်ချက်မပါဘဲ သတင်းအမှားဖြန့်သည့် Misinformation နှင့် ထိခိုက်နာစေလိုသော ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် သတင်းအမှားဖြန့်သည့် disinformation တို့သည် နည်းပညာများ တိုးတက်လာသော မျက်မှောက်ခေတ်ကာလတွင် ပိုမိုဖြေရှင်းရ ခက်ခဲလာသည့် ပြဿနာများဖြစ်သည်။

AI နည်းပညာသုံးပြီး ဖြတ်၊ညှပ်၊ကပ် လုပ်ထားသည့် ဓာတ်ပုံများ၊ ဗွီဒီယိုများ၊ AI နည်းပညာဖြင့် ဖန်တီးထားသော ဓာတ်ပုံများနှင့် အသံတုများသည် အမှန်တရားနှင့် လုပ်ကြံဖန်တီးထားသည့် အမှားအကြား တားထားသောစည်း ကို တစ်စထက်တစ်စ မှေးမှိန်လာစေခဲ့သည်။

ထိုအခြေအနေများကြောင့် မဲဆန္ဒရှင်များအတွက် အမှန်တရားကို ညွှန်ပြသည့် သမားရိုးကျ စံနှုန်းများဖြင့် အကြောင်းအရာတစ်ခုကို တိုင်းတာနိုင်တော့မည် မဟုတ်ဘဲ လူမှုမီဒီယာပေါ်တွင် ကိစ္စတစ်ခုကို မြင်ရုံ၊ ကြားရုံမျှ ဖြင့် အမှန်တရားဟု ယူဆရန် ခက်ခဲလာခဲ့သည်။

အထူးသဖြင့် အကြောင်းကိစ္စ တစ်ခုသည် အမှန်တရား ဖြစ်နေသည့်တိုင် အမှန်တရားရော ဟုတ်မှ ဟုတ်ပါ့မလား ဟု သံသယများ ဝင်လာခြင်းသည် အဆိုးဆုံးဖြစ်သည်။

ဥပမာအားဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ထရမ့်၏ မဲဆွယ်စည်းရုံးပွဲသည် AI နှင့်ဖန်တီးထားသည့် ဓာတ်ပုံတစ်ပုံကို အွန်လိုင်း တွင် ဖြန့်ခဲ့သည်။ 

ထိုဓာတ်ပုံမှာ နာမည်ကြီး ပေါ့ပ်အဆိုတော် တေလာဆွစ်ဖ် (Taylor Swift)က ထရမ့်ကိုမဲပေးရန် ထောက်ခံနေ သည့်ပုံ ဖြစ်သည်။

တေလာဆွစ်ဖ်သည် ထရမ့်၏ ပြိုင်ဘက် ဟားရစ်ကို အားပေးသူ ဖြစ်သည့်တိုင် ထိုကဲ့သို့ ဓာတ်ပုံထွက်လာခဲ့ ခြင်းကြောင့် မဲဆန္ဒရှင်များကို ဇဝေဇဝါ ဖြစ်သွားစေခဲ့သည်။

ထိုလုပ်ဆောင်မှုများသည် သတင်းမီဒီယာများအတွက်လည်း အတည်မပြုနိုင်သည့် အကြောင်းအရာများကို ခွဲခြားစိစစ်ရန် ခက်ခဲစေမည်ဖြစ်သည်။

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ကို တွေ့ရစဉ်

အမေရိကန်သည် နောက်ထပ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ပြုလုပ်ရန် ပြင်ဆင်နေချိန်တွင် ပြည်ပနိုင်ငံများ၏ ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုကလည်း အဓိကအခမ်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေသည်။

ပြည်ပနိုင်ငံများ၏ ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုများသည် ပြည်တွင်း သတင်းမှား ဖြန့်မှုများအပေါ် "ဘူးလေးရာဖရုံဆင့်" ဆို သကဲ့သို့ အမှန်တရားကို ဖုံးကွယ်သည့် နောက်ထပ် အမည်းရောင် ကန့်လန့်ကာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလက ထွက်ပေါ်ခဲ့သည့် ထောက်လှမ်းရေး သတင်းများအရ အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲကို ကြားဝင်စွက်ဖက်မည့် ခြိမ်းခြောက်မှုများသည် ရုရှားတစ်နိုင်ငံတည်းမှ မဟုတ်ဘဲ အီရန်နှင့် တရုတ်တို့မှလည်း ထွက်ပေါ်နေသည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထရမ့် အနိုင်ရပါက ယူကရိန်းနှင့်ပတ်သက်သည့် အမေရိကန်၏ မူဝါဒအပေါ် သက်ရောက်လာနိုင်သဖြင့် ရုရှားသည် ထရမ့်ကို အနိုင်ရစေချင်နေသည်မှာ ထင်ရှားလှသည်။

ရုရှားနိုင်ငံပိုင် RT ရုပ်သံကလည်း မကြာသေးမီက အမေရိကန်၏ တန်နက်ဆီ (Tennessee) ပြည်နယ်အခြေစိုက် ကုမ္ပဏီတစ်ခုကို ဒေါ်လာ ၁၀ သန်းပေးပြီး အမေရိကန်လူမှု မီဒီယာများတွင် ရုရှားလိုလားသည့် အကြောင်းအရာ များကို ဖြန့်ရန် စေခိုင်းခဲ့သည်။

ထိုလှုပ်ရှားမှုတွင် အွန်လိုင်းပေါ်မှ နာမည်ကြီး ထင်ရှားသူများကို အသုံးချကာ လူမှုကွန်ရက် အသုံးပြုသူများ အကြား ရုရှားလိုလားသည့် အတွေးအမြင်များအား ဖြန့်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သဖြင့် အမေရိကန်ပြည်သူများ၏ အမှား၊အမှန် ခွဲခြားနိုင်စွမ်းကို ရှုပ်ထွေးစေခဲ့သည်။

ထိုကဲ့သို့ ပြောင်းလဲနေသည့် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ဖြေရှင်းရန် အမေရိကန်အစိုးရအနေဖြင့် ခက်ခဲစွာ ရုန်းကန်ခဲ့ရ သည်။ 

ဒေါ်နယ်ထရမ့်နဲ့ ဟားရစ်ကို တွေ့ရစဉ်

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အလွန်အကဲဆတ်သည့် ထောက်လှမ်းရေး သဘောသဘာဝနှင့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးနှင့် အတူ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုကို ထိန်းညှိဆောင်ရွက်ရာတွင် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်အစိုးရသည် ရွေးကောက်ပွဲ ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုကို တုန့်ပြန်ရန် စီမံကိန်းမျာနှင့် လုပ်ဆောင်နေချိန်တွင် ပြည်တွင်းရေး သဘောားကွဲလွဲမှုများ၊ ထရမ့်ဘက်မှ အလွန်ဩဇာကြီးမားသူများ၏ လွှမ်းမိုးမှုများကိုလည်း ရင်ဆိုင် နေရသည်။

ထို့ကြောင့် ယခုရွေးကောက်ပွဲအပြီးတွင် နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟုလည်း ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်ထားကြသည်။

မကြာသေးမီက ပြုလုပ်သည့် စစ်တမ်းတစ်ခု၌ ၂၀၂၄ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ အပြီးတွင် ဆူပူအုံကြွမှု ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း အမေရိကန်ပြည်သူအများစုက ယူဆထားကြသည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

မဲဆန္ဒရှင်များအနေဖြင့် သူတို့ သိရှိထာသည့် အကြောင်းအရာသည် အမှန် ဟုတ်/မဟုတ်ကို သိခွင့်ရှိသင့်သည်။ 

သို့သော် သတင်းအမှား ဖြန့်မှုများကြောင့် အကြောင်းရင်း အမှန်သည် ဝေဝါးနေပြီး ထိုအခြေအနေ၏ နောက်ဆက်တွဲ ဂယက်သည် ပြင်းထန်စွာ ရိုက်ခတ်လာနိုင်မည်မှာ သေချာလှပေသည်။

Source: Asia Times

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁

ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ကစားသမားဘဝအဖြစ် ၅ ရာသီကြာဖြတ်သန်းပြီး သွင်းဂိုးပေါင်း ၁၅၀ သွင်းယူကာ ပရီးမီးယားလိဂ်၊ FA ဖလား အပါအဝင် ဆုဖလားအချို့ကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ နစ္စတယ်ရွိုင်းဟာ နွေရာသီက အသင်း ဟောင်းထံ လက်ထောက်နည်းပြအဖြစ် ပြန်ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ 

ဂိုးဧရိယာထဲမှာ အဆုံးသတ်ပုံ ကောင်းမွန်ပြီး ဂိုးသွင်းစက်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ နစ္စတယ်ရွိုင်း ပြန်ရောက်လာတာကို ယူနိုက်တက်အသင်း ပရိသတ်တိုင်း ကြိုဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ 

နစ္စတယ်ရွိုင်းဟာ နည်းပြဟောင်း တန်ဟတ်ကို အကူအညီပေးဖို့နဲ့ အသင်းရဲ့တိုက်စစ်ကို သွင်းဂိုးတွေ ရရှိအောင် အကူအညီပေးဖို့ ရောက်ရှိလာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါပေမယ့် နစ္စတယ်ရွိုင်းရဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်း လက်ထောက်နည်းပြဘဝအစဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ ရလဒ်ဆိုးတွေကြောင့် လှပခဲ့ခြင်းတော့ မရှိပါဘူး။

နစ္စတယ်ရွိုင်းဟာ အဲရစ်တန်ဟတ်ကို အကူအညီ မဖြစ်သလို သူ့ရဲ့နေရာကို ရယူဖို့ ရောက်လာခဲ့တယ်ဆိုပြီး ဗြိတိန်မီဒီယာတွေရဲ့ ဖော်ပြခြင်းကိုလည်း ခံခဲ့ရတာပါ။ 

နစ္စတယ်ရွိုင်းဟာ လက်ထောက်နည်းပြအဖြစ်နဲ့ သူ့ရဲ့အသင်းဟောင်းကို အကောင်းဆုံး အကူအညီပေးဖို့ ကြိုးစား ခဲ့ပေမယ့် ဖြစ်မလာခဲ့ဘဲ သူ့ကို ခေါ်ယူခဲ့တဲ့ နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်ဟာ ရာထူးကနေ ထုတ်ပယ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ဒီအချိန်မှာ ယူနိုက်တက်အသင်း အကြီးအကဲတွေဟာ ရလဒ်ဆိုးနေတဲ့ အသင်းကို တာဝန်ယူဖို့ နစ္စတယ်ရွိုင်းကို ယာယီနည်းပြအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့တာပါ။ 

အားလုံးက နစ္စတယ်ရွိုင်းဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို ရလဒ်ကောင်းတွေရအောင် ကိုင်တွယ်ပြီး အမြဲတမ်း နည်းပြအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရမယ်လို့ ထင်မှတ်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အသင်းဘက်က နည်းပြသစ်ကို အလျင်အမြန် ရှာဖွေခဲ့ပြီး နစ္စတယ်ရွိုင်းကို ယာယီနည်းပြအဖြစ်သာ တာဝန်ပေးခဲ့တာပါ။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ စပို့တင်းလစ္စဘွန်းအသင်းနည်းပြ အာမိုရင်ကို နည်းပြသစ်အဖြစ် တာဝန်ပေးမှာဖြစ်လို့ နစ္စတယ်ရွိုင်းအတွက်တော့ ယာယီနည်းပြ အဖြစ်ကနေ အများကြီး မျှော်လင့်စရာ မရှိတော့တာဖြစ်ပါတယ်။  

အာမိုရင် ရောက်လာခဲ့ရင် နစ္စတယ်ရွိုင်းဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကနေ ထွက်ခွာမယ်လို့လည်း သတင်းတွေ အများအပြားက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ 

နစ္စတယ်ရွိုင်းဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို ယာယီနည်းပြအဖြစ် ပထမဆုံး ကိုင်တွယ်ခဲ့တဲ့ လက်စတာအသင်းကို ၅ ဂိုး-၂ ဂိုးနဲ့ အနိုင်ရခဲ့တဲ့ ကာရာဘောင်းဖလားပွဲအပြီးမှာ သူဟာ အသင်းမှာ ဆက်ပြီးရှိနေဖို့ အဆင်သင့် ဖြစ်နေတယ် လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ 

အဲရစ်တန်ဟတ်နဲ့ နစ္စတယ်ရွိုင်းကို တွေ့ရစဉ်

နစ္စတယ်ရွိုင်းက သူဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို အကူအညီပေးဖို့နဲ့ အရာအားလုံးကိုပေးဖို့ ရောက်လာခဲ့တာ ဖြစ်တာကြောင့် ဘယ်အခန်းကဏ္ဍနဲ့မဆို ဆက်ပြီးရှိချင်တယ်လို့ ပြောခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါပေမယ့် အာမိုရင်ဟာ သူ့ရဲ့နည်းပြအဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်းကို ရောက်လာမှာဖြစ်လို့ နစ္စတယ်ရွိုင်း အနေနဲ့ နည်းပြအဖွဲ့ဝင်ထဲမှာ ဆက်ပြီး ပါဝင်လို့ရမလားဆိုတာ စဉ်းစားစရာတော့ ဖြစ်နေတာပါ။ 

နစ္စတယ်ရွိုင်းအတွက်တော့ လက်ရှိအချိန်မှာ အသင်းကို အကူအညီပေးဖို့ အကောင်းဆုံး နည်းလမ်းကတော့ အာမိုရင် မရောက်လာခင် သူကိုင်တွယ်ရမယ့် ပွဲတွေမှာ အသင်းကို အကောင်းဆုံး ရလဒ်ထွက်ပေါ်လာအောင် လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အာမိုရင်ဟာ နိုဝင်ဘာလ နိုင်ငံတကာ ပွဲစဉ်အပြီးမှာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို တရားဝင် ကိုင်တွယ်နိုင်မယ်လို့ သိရပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် နစ္စတယ်ရွိုင်းဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ ယာယီနည်းပြအဖြစ်နဲ့ ပွဲစဉ် ၃ ပွဲကို ကိုင်တွယ်ရဦးမှာပါ။ 

နစ္စတယ်ရွိုင်းနဲ့ ယူနိုက်တက်ကစားသမားတွေကို တွေ့ရစဉ်

ဒီပွဲတွေကတော့ ချယ်လ်ဆီး၊ လက်စတာအသင်းတို့နဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ်ပွဲစဉ်၊ PAOK အသင်းနဲ့ ယူရိုပါလိဂ်ပွဲစဉ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် ဒီ ၃ ပွဲစလုံးဟာ အရေးပါတဲ့ ပွဲစဉ်တွေဖြစ်တာကြောင့် နစ္စတယ်ရွိုင်းဟာ ယာယီ နည်းပြ အဖြစ်နဲ့ မှတ်ကျောက်တင်ခံအောင် လုပ်ပြဖို့လိုအပ်နေတာပါ။

နစ္စတယ်ရွိုင်းဟာ လက်စတာအသင်းနဲ့ ကာရာဘောင်းဖလား ပွဲစဉ်မှာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို ဂိုးပြတ်နိုင်ပွဲ ရရှိအောင် ကိုင်တွယ်ပေးနိုင်ခဲ့သလို ချယ်လ်ဆီး အသင်းနဲ့ပွဲမှာရော နိုင်ပွဲရအောင် လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်မလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေပါတယ်။

ချယ်လ်ဆီးအသင်းနဲ့ပွဲဟာ နစ္စတယ်ရွိုင်းအတွက် ယူနိုက်တက်အသင်း ယာယီနည်းပြဘဝမှာ ကြီးမားတဲ့ စမ်းသပ်မှုဖြစ်ပြီး ဒါကို ကျော်ဖြတ်နိုင်မလားဆိုတာ အားလုံးရဲ့စောင့်ကြည့်ခြင်းကို ခံနေရတာဖြစ်ပါတယ်။

CNI Sport Article 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂၅

ပုံစံအသစ်နဲ့ ကျင်းပနေတဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲဟာ ပွဲစဉ် ၃ အထိ ယှဉ်ပြိုင်ပြီးချိန်မှာ ရှုံးပွဲမရှိတဲ့ အသင်း အရေ အတွက်က ၁၀ သင်းသာရှိတော့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီ ၁၀ သင်းထဲမှာ အင်္ဂလန်ကလပ် ၄ သင်းစလုံး ပါဝင်နေတာကြောင့် အင်္ဂလန်အသင်းတွေ အခြေအနေ ကောင်း နေတာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတာပါ။ 

ဒီရာသီ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို အင်္ဂလန်ကလပ်တွေဖြစ်တဲ့ မန်စီးတီး၊ အာဆင်နယ်၊ လီဗာပူးလ်နဲ့ အက်စတွန် ဗီလာအသင်းတို့ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အက်စတွန်ဗီလာနဲ့ လီဗာပူးလ်အသင်းတို့ဟာ ၃ ပွဲ ကစားပြီးချိန်မှာ ရာနှုန်းပြည့် နိုင်ပွဲရရှိထားပြီး အမှတ်ပေးဇယား အဆင့် ၁ နဲ့ ၂ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတာပါ။ 

မန်စီးတီးနဲ့ အာဆင်နယ်အသင်းတို့ဟာ ၂ ပွဲနိုင် ၁ ပွဲသရေချင်း တူညီနေပေမယ့် ဂိုးကွာခြားချက်ကြောင့် မန်စီးတီး အသင်းက အဆင့် ၃ နဲ့ အာဆင်နယ်အသင်းက အဆင့် ၉ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရှုံးပွဲမရှိသေးတဲ့ နောက်ထပ် ၆ သင်းကတော့ ပြင်သစ်ကလပ်တွေဖြစ်တဲ့ မိုနာကိုနဲ့ ဘရက်စ်အသင်း၊ ဂျာမန်ကလပ် လေဗာကူဆင်၊ အီတလီကလပ် အင်တာမီလန်နဲ့ အတ္တလန်တာ၊ ပေါ်တူဂီကလပ် စပို့တင်းလစ္စဘွန်းအသင်းတို့ ဖြစ်တာပါ။ 

အက်စတွန်ဗီလာအသင်းကို တွေ့ရစဉ်

အင်္ဂလန်ကလပ် အသင်းတွေဟာ ကစားပြီးတဲ့ ၃ ပွဲမှာ အသင်းကြီးတွေနဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံတဲ့ပွဲတွေ ပါဝင်ခဲ့ပေ မယ့် ရလဒ်ကောင်းတွေကို ရယူနိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အက်စတွန်ဗီလာအသင်းဟာ ဒီ ၃ ပွဲမှာ ယန်းဘွိုင်းစ်၊ ဘိုင်ယန်မြူးနစ်၊ ဘိုလော့ဂ်နာ အသင်းတို့နဲ့ ကစားခဲ့ရပြီး ရာနှုန်းပြည့် နိုင်ပွဲနဲ့အတူ ပေးဂိုးခွင့်ပြုရခြင်း မရှိသေးတာပါ။

လီဗာပူးလ်အသင်းဟာ အေစီမီလန်၊ ဘိုလော့ဂ်နာ၊ လိုက်ပ်ဇစ်အသင်းတို့နဲ့ ကစားခဲ့တာမှာ ရာနှုန်းပြည့်နိုင်ပွဲနဲ့ ပေးဂိုး ၁ ဂိုးသာ ခွင့်ပြုခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ 

မန်စီးတီးအသင်းက အင်တာမီလန်အသင်းနဲ့ သရေကျခဲ့ပြီး ဆလိုဗန်နဲ့ ဆပါတာအသင်းတို့ကို ဂိုးပြတ်အနိုင်ရကာ ပေးဂိုးခွင့်ပြုရခြင်း မရှိသေးတာပါ။ 

အာဆင်နယ်အသင်းဟာ အတ္တလန်တာအသင်းနဲ့ သရေကျခဲ့ပြီး ပီအက်စ်ဂျီ၊ ရှက်တာဒိုးနက်အသင်းတို့ကို အနိုင် ရရှိကာ ပေးဂိုးခွင့်ပြုရခြင်း မရှိသေးတာဖြစ်ပါတယ်။ 

 အာဆင်နယ်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

၃ ပွဲကစားပြီးချိန်မှာ အင်္ဂလန်ကလပ် အသင်းတွေရဲ့ရလဒ်နဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ဟာ အားရစရာကောင်းပြီး နောက် တစ်ဆင့် တက်နိုင်မယ့် အခွင့်အရေးအချို့ကို ပိုင်ဆိုင်ထားတာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။

ပုံစံအသစ်နဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲရဲ့ အုပ်စုအဆင့်မှာ အသင်းတိုင်းဟာ အိမ်ကွင်း ၄ ပွဲ၊ အဝေးကွင်း ၄ ပွဲ ကစား ရမှာဖြစ်လို့ လက်ကျန်ပွဲစဉ် ၅ ပွဲကစားဖို့ ကျန်ရှိနေသေးတာပါ။ 

အဆင့် ၁ ကနေ ၈ အတွင်း ရပ်တည်တဲ့ အသင်း ၈ သင်းဟာ ၁၆ သင်းအဆင့်ကို အလိုအလျောက် တက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပြီး အဆင့် ၉ ကနေ ၂၄ အတွင်းမှာ ရပ်တည်တဲ့ အသင်း ၁၆ သင်းဟာ ပလေးအော့ဖ် ကစားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

အဆင့် ၂၅ ကနေ ၃၆ အထိ ရပ်တည်နေတဲ့ အသင်း ၁၂ သင်းကတော့ ပြိုင်ပွဲကနေ ထွက်ခွာရမှာပါ။ ပွဲစဉ် ၃ ပွဲအထိ ယှဉ်ပြိုင်ပြီး ဖြစ်တာကြောင့် ရလဒ်မကောင်းတဲ့ အသင်းတွေဟာ လာမယ့်ပွဲတွေမှာ ရလဒ်ကောင်းရယူဖို့ ကြိုးစားရ မှာဖြစ်သလို ရလဒ်ကောင်းတဲ့ အသင်းတွေက ဒီရလဒ်ကို ဆက်ထိန်းဖို့ လုပ်ဆောင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

 မန်စီးတီးအသင်းကို တွေ့ရစဉ်

အင်္ဂလန်ကလပ် အသင်းတွေအနေနဲ့ ဒီပုံစံကို ဆက်ထိန်းနိုင်ရင် ထိပ်ဆုံး ၈ သင်းထဲကို ဝင်ရောက်နိုင်ဖို့ အခွင့်အလမ်းများနေတာပါ။ 

အနည်းငယ် ခြေချော်ခဲ့ရင်တောင် နောက်တစ်ဆင့် တက်နိုင်မယ့် ပလေးအော့ဖ် အခွင့်အရေးကို ရယူနိုင်ဖို့ ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

လာမယ့် ချန်ပီယံလိဂ်ပွဲစဉ် ၄ ဟာ အင်္ဂလန်ကလပ်တွေအတွက် စိန်ခေါ်မှု ဖြစ်လာဖို့ရှိနေပြီး ပွဲကြီးပွဲကောင်းတွေ ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ရှိနေပါတယ်။

ပွဲစဉ် ၄ မှာ လီဗာပူးလ်အသင်းက လေဗာကူဆင်အသင်း၊ မန်စီးတီးအသင်းက စပို့တင်းလစ္စဘွန်းအသင်း၊ အက်စတွန်ဗီလာအသင်းက ကလပ်ဘရုဂျ်အသင်းနဲ့ အာဆင်နယ်အသင်းက အင်တာမီလန်အသင်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာပါ။ 

ဒီပွဲတွေကို အင်္ဂလန်ကလပ်တွေ ကျော်ဖြတ်နိုင်ရင် နောက်တစ်ဆင့်တက်ဖို့ အခြေအနေ ကောင်းသွားနိုင်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် ပုံစံအသစ်နဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ အခြေအနေ ကောင်းနေတဲ့ပုံစံကို အင်္ဂလန်ကလပ်တွေ ဆက်ပြီး ထိန်းထားနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂၅

ထိုင်းနှင့် တရုတ်အကြား ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍ ဆက်ဆံရေးများသည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် အောင်မြင်မှု မှတ်တိုင်အချို့ စိုက်ထူနိုင်ခဲ့သည့်အထိ ကောင်းမွန်ခဲ့သည်။

ထိုင်းသည် ၂၀၀၅ ခုနှစ်မှစပြီး ဒေသတွင်း တရုတ်နှင့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ပထမဆုံး အာဆီယံ နိုင်ငံဖြစ်သည်။

ထိုအချိန်မှစပြီး ၎င်းတို့၏ ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများသည် ပိုမိုမြင့်တက်ပြီး ရှုပ်ထွေးလာခဲ့ကာ အထူးသဖြင့် ထိုင်းတွင် ၂၀၁၄ အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ထိုင်းစစ်တပ်သည် အမေရိကန်၏ ဝေဖန်မှုကို တန်ပြန်နိုင်ရန် တရုတ်နှင့် ဆက်ဆံရေး နီးစပ်စေရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။

ယခုအခါတွင် ထိုင်းသည် Exercise Blue Strike အမည်ရှိ ရေတပ်စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှု၊ Exercise Falcon Strike အမည်ရှိ လေတပ်စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုတို့ အပါအဝင် တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (PLA) ၏ ကြည်း၊ ရေ၊ လေတပ်ဖွဲ့များနှင့် ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

အောက်တိုဘာ ၁၆ ရက်မှစပြီး တရုတ်နှင့်ထိုင်းသည် ယူနန် (Yunnan) ပြည်နယ်၊ ကူမင်း (Kunming) မြို့တွင် ပူးတွဲ အကြမ်းဖက်မှု နှိမ်နင်းရေး စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုကို စတင်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံပိုင် CCTV ရုပ်သံက ထုတ်လွှင့်သည့် ဗွီဒီယိုမှတ်တမ်းများတွင် နှစ်နိုင်ငံစစ်သားများသည် မြို့ပြစစ်ဆင် ရေး စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှု၊ ပရော်ဖက်ရှင်နယ်ဆန်ဆန် လက်နက်များ ဖလှယ်မှုနှင့် ထိုင်းစစ်သားများက တရုတ်လုပ် QBZ-95-1 ချေမှုန်းရေးရိုင်ဖယ်များကို အသုံးပြုမှု အစရှိသည့် မြင်ကွင်းများကို ဖော်ပြခဲ့သည်။

အပေါ်ယံကြည့်မည်ဆိုပါက ထိုစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများသည် ၂၀၀၅ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်ခဲ့သည့် လုပ်ရိုးလုပ်စဉ် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများအဖြစ် မြင်တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

ယခုနှစ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် Strike-2024 အမည်ရှိ စစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုမှာမူ ကွဲပြားမှုများ ရှိ/မရှိ လေ့လာသုံးသပ် ရမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်ထုတ် စစ်ဘက်သုံး ဒရုန်းကို တွေ့ရစဉ်

Strike-2024 စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုတွင် အသိသာဆုံးအချက်မှာ ဒရုန်းများကို စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုအတွင်း အသုံးပြုခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုင်းသည် မြန်မာနယ်စပ်ကို ကင်းလှည့်ရန်အတွက် စစ်ဘက်သုံးဒရုန်းများကို ဝယ်ယူရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။

တရုတ်အတွက်မူ စစ်ဘက်သုံးဒရုန်းများကို စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများနှင့် ပေါင်းစပ်ခြင်းသည် လက်နက်ရောင်းချမှုကို ချဲ့ထွင်ရန်နှင့် အာဆီယံတွင် တရုတ်၏ ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍ ဆက်ဆံရေးများကို တိုးမြှင့်ရန် ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ် သည်။

တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်အနီးတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် Strike-2024 စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများသည် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်မှုများ၊ လူမှောင်ခိုကူးမှုများ၊ လက်နက်မှောင်ခိုကူးမှုများကို နှိမ်နင်းရန် အပါအဝင် ဒေသတွင်း တည်ငြိမ် ရေးကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်သည့် ပုံမှန်မဟုတ်သော ခြိမ်းခြောက်မှုများကို နှိမ်နင်းရန် အထူးသဖြင့် ကြမ်းတမ်းခက်ခဲ သည့် တောင်တန်းဒေသများတွင် ထိုင်းနှင့် တရုတ်စစ်သားများအတွက် သတင်းအချက်အလက်များကို ဖလှယ်ရန် ရည်ရွယ်ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်နှင့် ထိုင်းသည် နယ်စပ်ချင်း ထိစပ်နေခြင်း မရှိသည့်တိုင် ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးခြိမ်းခြောက်မှုများကို မျှဝေဖြေရှင်းရန် နီးစပ်သည့် ကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။

ထိုကဲ့သို့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၏ သမိုင်းဝင်ဥပမာတစ်ခုမှာ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်နှောင်းပိုင်းမှ ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်အထိ ကမ္ဘောဒီးယားကို ဗီယက်နမ်က ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုကို တရုတ်နှင့် ထိုင်းတို့က တုန့်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုအချိန်က ထိုင်းသည် ကွန်မြူနစ်ဝါဒ ပျံ့နှံ့လာမည့် အရေးကို စိုးရိမ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ထိုင်းနယ်စပ် တစ်လျှောက်တွင် ဗီယက်နမ်တပ်ဖွဲ့များနှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

တစ်ဖက်တွင်လည်း တရုတ်က ဗီယက်နမ်ကို ဆိုဗီယက်၏ အသုံးချခံအဖြစ်ရှုမြင်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့်  တရုတ်နှင့် ထိုင်းသည် ၎င်းတို့၏ မဟာဗျူဟာမြောက် အကျိုးစီးပွားများအတွက် မဟာမိတ်ဖွဲ့ကာ ဗီယက်နမ်တပ်ဖွဲ့များကို ခုခံတော်လှန်နေသည့် ကမ္ဘောဒီးယား တပ်ဖွဲ့များကို လက်နက်များ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။

မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ တရုတ်၊ လာအို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများကို တွေ့ရစဉ်

မျက်မှောက်ခေတ် ကာလတွင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် တရုတ်နှင့်ထိုင်းကို နောက်တစ်ကြိမ် ပိုမိုနီးစပ်သွားစေခဲ့သည်။

နှစ်နိုင်ငံစလုံးသည် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်း ဝင်ရောက်သူများအရေး၊ လူများနှင့် လက်နက်များ မှောင်ခိုကူးမှုကဲ့သို့ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်မှုများ အပါအဝင် မြန်မာပဋိပက္ခ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ထိုအခြေအနေများကြောင့် ထိုင်းနှင့်တရုတ်သည် မြန်မာနှင့်ထိစပ်နေသည့် ၎င်းတို့၏ နယ်စပ်ဒေသများတွင် ကာကွယ်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို တိုးမြှင့်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအတွက်မူ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက အသုံးပြုနေသည့် ဒရုန်းများ သည် ထိုင်းနယ်စပ်၏ လုံခြုံရေးအတွက် ကြီးမားသည့် လုံခြုံရေးစိုးရိမ်စရာကိစ္စအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။

ဒရုန်းများသည် လေယာဉ်များကို ထောက်လှမ်းသည့် ပုံမှန်ရေဒါစနစ်များကို ရှောင်တိမ်းနိုင်စွမ်းရှိပြီး ထိုဒရုန်းများ ကိုပစ်ချရန် ဒုံးကျည်စနစ်များ အသုံးပြုရမည်ဖြစ်သဖြင့် ထိုင်းစစ်တပ်အတွက် အကုန်အကျများ လိမ့်မည်ဖြစ် သည်။

ထို့ပြင် ကီလိုမီတာ ၂၀၀၀ အရှည်အထိ ထိစပ်နေသည့် ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်တစ်လျှောက် လူအင်အားဖြင့် ကင်းလှည့်ခြင်းသည် အလွန်ကြီးမားသည့် စိန်ခေါ်မှုဖြစ်သည်။

ထိုပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ကာကွယ်ရေး စက္ကူဖြူစာတမ်းတွင် ထိုင်းစစ်တပ်သည် နယ်စပ်ဒေသလုံခြုံရေးအတွက် စစ်ဘက်သုံးဒရုန်းများကို ရရှိပိုင်ဆိုင်ရန်နှင့် ဒရုန်းဖျက်သည့် စွမ်းဆောင်ရည်များ ကို တိုးမြှင့်မည့် အစီအစဉ်များကို အလေးထားဖော်ပြခဲ့သည်။

တရုတ်ထုတ် စစ်ဘက်သုံး ဒရုန်းကို တွေ့ရစဉ်

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ရာတွင်  Predator နှင့် Reaper တို့ကဲ့သို့ အမေရိကန်လုပ် အကြီးစားဒရုန်းများသည် ထိုင်း အတွက် အလွန်ငွေကုန်ကြေးကျ များလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ထိုင်းတော်ဝင်တပ်မတော် (RTA) သည်  ၂၀၂၃ ခုနှစ်က တရုတ်၏ Norinco Sky Saker FX80  ဒရုန်း များကို ဝယ်ယူရန် စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး ကင်းထောက်လှမ်းရေးနှင့် စောင့်ကြည့်ရေး စွမ်းဆောင်ရည်များကို တိုးမြှင့် ခဲ့သည်။

Strike-2024 စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများအတွင်း ထိုင်းစစ်သားများသည် တရုတ်လုပ်ဒရုန်းများကို အသုံးပြုသည့် တန်ဖိုးရှိသည့် အတွေ့အကြုံများကို ရရှိခဲ့သည်။

ထိုစစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုသည် နည်းပညာများ ဖလှယ်မှုအပြင် PLA နှင့် RTA တို့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ပေါ်လာ သည့် ပုံမှန်မဟုတ်သည့် လုံခြုံရေးခြိမ်းခြောက်မှုများကို ဖြေရှင်းရာတွင် ၎င်းတို့၏ နည်းဗျူဟာများကို ဆန်းသစ် တီထွင်နိုင်သည့် အခွင့်အရေးကို ရရှိခဲ့သည်။

တရုတ်အတွက်မူ ထိုင်းနှင့် ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ကာကွယ်ရေး ကဏ္ဍ ဆက်ဆံမှုများကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် တရုတ်လုပ်လက်နက်များ ရောင်းချမှုကို မြှင့်တင်ရန် အခွင့်အလမ်းကို ရရှိခဲ့သည်။

ထိုစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများကြောင့် တရုတ်သည် ၎င်းတို့၏ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ နည်းပညာများ၏ အကျိုးထိရောက်မှု ကို ပြသခွင့်ရရှိခဲ့ပြီး ထိုင်းကဲ့သို့ အခြားနိုင်ငံများကို လက်နက်များ ရောင်းချခွင့်ရရှိရန် မျှော်မှန်းနိုင်ခဲ့သည်။

ထိုင်နိုင်ငံအတွက်လည်း ထိုစစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများမှ ကြီးမားသည့် အကျိုးကျေးဇူးများ ရရှိခဲ့သည်။

အစဉ်အလာအားဖြင့် အမေရိကန်၏ မဟာမိတ်ဖြစ်သည့် ထိုင်းသည် အမေရိကန်ထံမှ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများ ကိုသာ မှီခိုအားထားနေရသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ တရုတ်က ထိုင်းကို လက်နက်များ ရောင်းချမှု မြင့်တက်လာခြင်းသည် ဒေသတွင်း အမေရိကန်၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ချိန်ခွင်လျှာညှိမည့် မဟာဗျူဟာ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

စတော့ဟုမ်း နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေး သုတေသန အင်စတီကျု (SIPRI) ၏ အဆိုအရ ယခုအခါတွင် လက်နက် ငယ်များ၊ တင့်ကားများ၊ ကျည်ကာကားများနှင့် ရေငုပ်သင်္ဘောများ အပါအဝင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ စစ်ဘက်သုံးပစ္စည်း များ ဝယ်ယူတင်သွင်းမှု စုစုပေါင်း၏ ၄၄ ရာခိုင်နှုန်းသည် တရုတ်၏ စစ်ဘက်သုံးပစ္စည်းများဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြ ထားသည်။

တရုတ်၏ နည်းပညာများအပေါ် ထိုင်း၏ မှီခိုအားထားမှု မြင့်တက်လာသည်နှင့်အမျှ တရုတ်-အမေရိကန် အားပြိုင်မှုတွင် ထိုင်းကို ကြားနေအဖြစ် ရပ်တည်ရန် တရုတ်က ထိုင်းအပေါ် ဖိအားပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ခြုံငုံသုံးသပ်ရမည်ဆိုပါက Strike-2024 စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် ပြည်တွင်းစစ်၏ ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုများကို ဖြေရှင်းရန် အဓိကထား ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။

ထိုင်း-တရုတ် ပူးတွဲစစ်ရေးလေ့ကျင့်နေစဉ်

မြန်မာ့အရေးသည် တရုတ်နှင့် ထိုင်းအတွင်း စိုးရိမ်မှုများနှင့် စိန်ခေါ်မှုများ ရှိနေသဖြင့် ထိုစစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုသည် ၎င်းတို့ ၂ နိုင်ငံအကြား တစ်ဦး၏ နည်းဗျူဟာကို တစ်ဦးက လေ့လာခွင့်ရရှိစေသည့် အခွင့်အလမ်းကို ပေါ်ပေါက် စေခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ထိုင်းသည် မြန်မာနယ်စပ်တစ်လျှောက် လုံခြုံရေးကို တိုးမြှင့်ရန် ဒရုန်းများဝယ်ယူဖို့ ကြိုးပမ်းနေချိန်တွင် ထိုစစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုသည် တရုတ်အတွက် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ နည်းပညာများကို ထိုင်းအားပြသခွင့် ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ် သည်။

တရုတ်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံအကြား ပြုလုပ်သည့် 2024 Cambodia-China Dragon Gold စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှု များတွင်လည်း တရုတ်သည် ၎င်းတို့၏ ဒရုန်းစွမ်းဆောင်ရည်များကို ပြသခဲ့ပြီးနောက် ယခုအကြိမ်တွင် ထိုင်းနှင့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်အနေဖြင့် ၎င်း၏ လက်နက်များ ရောင်းချမှုကို ချဲ့ထွင်ရန် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများနှင့် စစ်ရေးလေ့ကျင့် မှုများပြုလုပ်ပြီး ခေတ်မီ ဒရုန်းများ၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို ဆက်လက် ပြသဖွယ်ရှိသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ တရုတ်နှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ ရှိနေသည့်တိုင် ထိုင်းသည် ၎င်း၏ မဟာမိတ် အမေရိကန် အပါအဝင် အင်အားကြီး နိုင်ငံအားလုံးနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းရန် ရည်ရွယ်ထား သဖြင့် တရုတ်၏ လက်နက်များကို အထိန်းအကွပ်ဖြင့် ဝယ်ယူလိမ့်မည်ဟု ယူဆရသည်။

Source: The Diplomat

CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂၅ 

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှကိုလိုနီ အုပ်ချုပ်မှုအောက်ကနေ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၅ ရက်တွင် လွတ်လပ်ရေး ရယူခဲ့ပြီး ၃ နှစ် ဒိုမီနီယံအဖြစ် နေထိုင်ကာ ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက်တွင် ၂ နှစ်နီးပါးကြား ရေးဆွဲခဲ့သော အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ‌ရေးဆွဲပြီးမြောက်ကာ ကျင့်သုံးခဲ့သည့်အခါမှာတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် သီးခြား လွတ်လပ်သော နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်တွင် ဗြတိသျှကိုလိုနီ အုပ်ချုပ်မှုအောက်ကနေ လွတ်လပ်ရေး ရယူခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာသည် သမိုင်းအရ တချို့ အစိတ်အပိုင်းများနှင့် အခြေအနေများသည် တူညီမှုများ ရှိသလို လူမျိုးများသည်လည်း ရောယှက်နေထိုင်လျက်ရှိနေသည်။

ဥပမာ- ကသည်း၊ နာဂ၊ ရှမ်း၊ ချင်း စသည့် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာရော၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာရော နေထိုင်လျက်ရှိသလို နာဂလန်း၊ မဏိပူရ်၊ မီဇိုရမ်၊ အာရုနာချာပရာဒေ့ရှ်ပြည်နယ်များသည်(အရင်က အာသံ ပြည်နယ်နှင့် မဏိပူရ်ပြည်နယ်သာရှိခဲ့) မြန်မာဘုရင်၏ လက်အောက်မှာလည်း ရှိခဲ့ဖူးသည်။ ယခုအခါမှာတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။

အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသော ဥပဒေအများစုသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံက ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် ဥပဒေများ ကနေ ဆင်းသက်လာသည်ဟုလည်း ဆိုကြခြင်းကြောင့် အိန္ဒိယနှင့်မြန်မာသည် သမိုင်းကြောင်းအရ တူညီမှု တချို့ ရှိသည်ဟု ဆိုကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနှင့် တိုင်းရင်းသားအရေး ဖြေရှင်းရန်အတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကို ဥပမာထား လေ့လာ၍ ဖြေရှင်းရန် ကြိုးပမ်းနေသလို တပ်မတော်အကြီးအကဲများသည်ပင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို လေ့လာကာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်သင့်သည်ဟု ပြောဆိုလာခဲ့ သည်။

ဤသို့သော အခြေအနေအရ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် နိုင်ငံရေးစနစ်များကို လေ့လာရန် လိုအပ် လာခြင်းကြောင့် မိမိအနေဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိစဉ်က လေ့လာခဲ့ရသော အခြေအနေများကို ပြန်လည် မျှဝေလိုသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ မေလက သွားရောက်ခဲ့ပြီး တစ်ပတ်ကျော်လောက် နေထိုင်ကာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး အခြေအနေများနှင့် တိုင်းရင်းသား အခွင့်အရေးများ ဖော်ဆောင်ပေးထားသော အခြေအနေများကို လေ့လာခွင့်ရခဲ့သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ရောက်သည့် အခါမှာတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် တိုင်းရင်းသား အခွင့်အရေး များ ပေးထားချက်များကို လေ့လာခွင့် ရရှိခဲ့သည်။ 

ထိုလေ့လာမှုများကို နယူးဒေလီမြို့ အပါအဝင် ကသည်း-အာသံ-နာဂ လက်နက်ကိုင်များ လှုပ်ရှားသည့် မဏိပူရ် ပြည်နယ်၊ အင်ဖာနှင့် မိုရေးမြို့များတွင် နေထိုင်ကာ လေ့လာခဲ့ရသည်။

ကသည်း ဘုရင်နဲ့စစ်သူကြီးများကို ပြတိုက်အတွင်းမှာတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစုံဝါဒ
***********************************
အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ ၇ ခု၊ ပြည်နယ် ၂၈ ပြည်နယ်ရှိသည့်အနက် လူမျိုးစုပေါင်း ၂၀၀ ဝန်းကျင် စုပေါင်းနေထိုင်သော နိုင်ငံကြီး တစ်ခုဖြစ်သည်။

အလားတူ ဘာသာပေါင်းစုံနှင့် ဘာသာစကားပေါင်းစုံ ဖြစ်သည့်အတွက် အရောင်အသွေး စုံလင်လှသည်။ ဘာသာ စကားများကလည်း အများအပြား ပြောဆိုကြသည်။
 
ရုံးသုံးဘာသာကိုတော့ ဟိန္ဒူနှင့် အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကားတို့ကို ပြဋ္ဌာန်း သတ်မှတ်ထားပြီး အမျိုးသား လက္ခဏာ ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ပြည်နယ်များတွင်မူ ပြည်နယ်အတွင်းရှိ လူမျိုးစုများ၏ ဘာသာစကားကိုလည်း ဟိန္ဒူ-အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကားတို့ဖြင့် တွဲဖက်ကာ ရုံးသုံး ဘာသာစကား အနေဖြင့် သုံးစွဲခွင့် ပြုထားသည်။ 

ဥပမာ နာဂလန်းပြည်နယ်ဆိုလျှင် ဟိန္ဒူ၊ အင်္ဂလိပ်၊ နာဂ ဘာသာစကား သုံးမျိုးကို ရုံးသုံးအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး မဏိပူရ်ပြည်နယ်တွင် ဟိန္ဒူ၊ အင်္ဂလိပ်၊ ကသည်း ဘာသာစကားတို့အား ရုံးသုံးအဖြစ် သတ်မှတ်ကာဆောင် ရွက်ကြသည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ရုံးသုံး ဘာသာစကားအဖြစ် ဟိန္ဒူ၊ အင်္ဂလိပ် (အဓိက ဘာသာစကား) အပါ ဘာသာ စကား ၁၄ မျိုး ပြဋ္ဌာန်းထားကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုများ၏ အထင်ကရ အဆောက်အအုံများ၊ ရုပ်တုများ၊ သက်မဲ့ အရာဝတ္ထုများ ကိုလည်း သက်ဆိုင်ရာ မျိုးနွယ်စုများအား ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခွင့် ပြုပေးထားသည်။ 

မဏိပူရ်ပြည်နယ် အင်ဖာမြို့တွင် ကသည်းဘုရင် HIJAGANG ၏ နန်းတော်ဟောင်း(ကန်ဂလာခံတပ်)နှင့် ကသည်း စစ်သူကြီး PRONA BRAJABASI ကို ဂုဏ်ပြုထားသော စစ်သမိုင်းပြတိုက်များကို ကသည်းလူမျိုးများအား စောင့်ရှောက်ခွင့် ပေးထားသည်။

သို့သော် ယနေ့ချိန်ထိ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ဇာတ်နိမ့်၊ ဇာတ်မြင့် ခွဲခြားဆက်ဆံသည့် အခြေအနေကို မဖြေရှင်း နိုင်သေးသလို ဟိန္ဒူနှင့် အစ္စလာမ်ကြား စည်းလုံးညီညွတ်ရေးကိုလည်း မတည်ဆောက်နိုင်သေး သည်ကိုလည်း တွေ့ရပြန်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစုံဝါဒ
*************************************
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အခန်း(၁) နိုင်ငံတော်အခြေခံမူများ ပုဒ်မ (၃) နိုင်ငံတော်သည် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးပေါင်းစုံတို့ စုပေါင်းနေထိုင်ကြသော နိုင်ငံဖြစ်သည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ 

ပုဒ်မ (၂၁) နိုင်ငံသားတိုင်းသည် ဤဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် တန်းတူညီမျှမှု အခွင့်အရေး၊ လွတ်လပ်မှု အခွင့်အရေး၊ တရားမျှတမှု အခွင့်အရေးတို့ ခံစားခွင့်ရှိသည်ဟု ဆိုထားသည်။

ထို့နောက် ပုဒ်မ ၂၂ (က)နိုင်ငံတော်သည် တိုင်းရင်းသားများ၏ စကား၊ စာပေ၊ အနုပညာ၊ ယဉ်ကျေးမှုတို့ကို ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်စေရန် ကူညီဆောင်ရွက်မည်၊ (ခ) တိုင်းရင်းသား အချင်းချင်း စည်းလုံးညီညွတ်ရေး၊ ချစ်ကြည် လေးစား ရေးနှင့် ရိုင်းပင်းကူညီရေးတို့ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းစေရန် ကူညီဆောင်ရွက်မည်ဟုလည်း ဆိုထားသည်။

ထို့ပြင် အစိုးရ၊ တပ်မတော်၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များ လက်မှတ်ထိုးထားသည့် တစ်နိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ် တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ်(NCA)၏ အခန်း(၁) အပိုဒ်-၁ (စ) ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော် အတွင်း မှီတင်းနေထိုင်ကြသော တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ၏ နောက်ခံသမိုင်း၊ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု၊ စာပေ၊ ဘာသာ စကားနှင့် အမျိုးသား လက္ခဏာများ မတူကွဲပြားမှုကို လက်ခံ အသိအမှတ်ပြု၍ လူမျိုးပေါင်းစုံ၊ ဘာသာစကား ပေါင်းစုံတို့ဖြင့် ပြည်ထောင်စု လက္ခဏာ တစ်ရပ်ကို နိုင်ငံသားအားလုံး စုပေါင်းဖော်ဆောင်ရန်ဟု သဘောတူညီ ထားသည်။

သို့သော် ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၉ ရက်မှ ၂၁ ရက်ထိ ကျင်းပခဲ့သော ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ- ၂၁ ရာစု ပင်လုံ အစည်းအဝေးတွင် ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ(RCSS/SSA)၏ ဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ် (NCA)ထိုး ထားသည့် လက်နက်ကိုင် ၁၀ ဖွဲ့၏ အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားသည် မိန့်ခွန်းပြောရာမှာ မိခင် ရှမ်းဘာသာစကားဖြင့် ပြောလိုသည့်တိုင် အစိုးရဘက်က ခွင့်မပြုခဲ့ဘဲ ဗမာစကားဖြင့်သာ မိန့်ခွန်းပြောခဲ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များဖြင့် ကွဲလွဲနေသကဲ့သို့ အစိုးရ၊ တပ်မတော်၊ လက်နက် ကိုင်များ သဘောတူ လက်မှတ်ထိုးထားသည့် NCA စာချုပ်ပါ သဘောတူညီချက်များဖြင့်လည်း ကွဲလွဲနေသည်။

မဏိပူရပြည်နယ်က အာဇာနည်ဗိမာန်မှာ ကသည်းစကား၊ အင်္ဂလိပ်စကား၊ ဟိန္ဒိူစကားတို့ကို ရေးသားထားစဉ်

အိန္ဒိယ၏ တည်ငြိမ်မှု ဆောင်ရွက်ပုံ
*********************************
အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် နာဂလန်းပြည်နယ်၊ မဏိပူရ်ပြည်နယ်၊ အာသံပြည်နယ်၊ အရုနာချာပရာဒေ့ရှ်ပြည်နယ်၊ မီဇိုရမ် ပြည်နယ်တို့ ပါဝင်သည့် အရှေ့မြောက်ပြည်နယ် (၇)ခုတွင် ကသည်း၊ နာဂ၊ အာသံ ၊ ဘိုဒိုလန် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့ များ၏ ခွဲထွက်ရေး လှုပ်ရှားမှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ 

အလားတူ ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ်၊ ပန်ဂျပ်ပြည်နယ်တို့တွင်လည်း ဆစ်လူမျိုးများနှင့် မူဆလင် လက်နက်ကိုင် များ၏ ခွဲထွက်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

အဆိုပါ ခွဲထွက်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများကို အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် အာသံ ရိုင်ဖက်တပ်၊ အထူးတပ်၊ ရဲ၊ အထူးရဲတပ်ဖွဲ့၊ နယ်ခြားစောင့်တပ်များဖြင့် တည်ငြိမ်အေးကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ 

မဏိပူရ်ပြည်နယ် ၊ အင်ဖာမြို့ အတွင်းမှာဆိုရင် အာသံရိုင်ဖယ်တပ်၊ အထူးတပ်၊ ရဲ၊ အထူးရဲတပ်ဖွဲ့များသည် ၂၄ နာရီ လုံခြုံရေးသတိဖြင့် ဆောင်ရွက် လျက်ရှိသလို တချို့က ကားဖြင့် မြို့တွင်းပတ်ကာ လုံခြုံရေး ဆောင်ရွက် လျက်ရှိသည်။

တဖက်မှာလည်း လက်နက်ကိုင်များဖြင့် အိန္ဒိယအစိုးရက ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးလျက်ရှိသည်။ 

နာဂလက်နက်ကိုင် ၅ ဖွဲ့နှင့် အိန္ဒိယအစိုးရက ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှု ပြုလုပ်လျက်ရှိပြီး အထူးသဖြင့် အိုက်ဇက်-ဗွီးဗာတို့ ဦးဆောင်သည့် NSCN-IM နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆောင်ရွက်နိုင်မှုကို ပိုမိုအာရုံစိုက် ဆောင်ရွက်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

ဤသို့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို တစ်ဖက်မှာ ဆောင်ရွက်နေသကဲ့သို့ တဖက်မှာလည်း မြို့တွင်းနှင့် ပြည်နယ် လုံခြုံရေးကို အထက်ပါအတိုင်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသလို ဘဏ်များ ဓားပြမတိုက်ခံရအောင် ဘဏ်လုံခြုံရေးများကို သေနတ် များ ကိုင်ဆောင်ခွင့် ပြုထားသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။ 

ထို့နောက် ဗဟိုအစိုးရကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်နေသော လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ မျိုးနွယ်တူ လူမျိုးများ ကို အစိုးရအဖွဲ့ထဲမှာ ရာထူးကြီးကြီးများပေးကာ တန်တူးရေးကို ဖော်ဆောင်ပေးထားခြင်းဖြင့် တည်ငြိမ်ရေးကို ဆောင်ရွက်ထားသလို လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်နေသော မျိုးနွယ်တူသူများကို ပြည်နယ်တွင်း ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ပေး၍လည်း အချင်းချင်း ပြန်လည်ထိန်းကြောင်းစေခိုင်းကာ တည်ငြိမ်အေးကို ဆောင်ရွက်ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

အိန္ဒိယ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကို ဘယ်လိုထိန်းထားလဲ
***************************************************
အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ၏ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် သမ္မတဖြစ် သည်။ သို့သော်လည်း ကြည်းတပ်၊ ရေတပ်၊ လေတပ်နှင့် ကမ်းခြေစောင့်တပ်များကိုမူ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန က စီမံခန့်ခွဲကြောင်း သိရသည်။

ထို့ပြင် လက်နက်ကိုင်ရဲတပ်ဖွဲ့များ၊ တပ်မတော်အရန်တပ်ဖွဲ့များ၊ ဗဟိုလက်နက်ကိုင်ရဲတပ်ဖွဲ့များ၊ အခြား အထူး တပ် တချို့ကို ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက ထိန်းချုပ်ကွပ်ကဲလေ့ရှိသလို တချို့သော အထူးတပ်ဖွဲ့များကိုမူ နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်ရှိ ထောက်လှမ်းရေးဌာနအောက်တွင် ထားရှိကြောင်း သိရသည်။

နယ်စပ်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့(BSF)၊ ဗဟိုစက်မှုလုပ်ငန်း လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့(CIF)၊ ဗဟိုအရန်ရဲတပ်ဖွဲ့(CRPF)၊ အိန္ဒိယ-တိဘက်နယ်စပ်ရဲ(ITBP)၊ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအစောင့်တပ်(NSG)၊ နယ်စပ်ထောက်လှမ်းရေးတပ်( SSB)၊ အမျိုးသားသဘာဝဘေးအန္တရာယ် တုန့်ပြန်မှုတပ်ဖွဲ့(NDRF)၊ အမြန်လှုပ်ရှားတပ်ဖွဲ့(RAF)၊ မဆုတ်မနစ် အရေးယူ ပေးသော ကွန်မန်ဒိုတပ်ရင်း(COBRA) စသည့် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော ဗဟို လက်နက်ကိုင် ရဲတပ်ဖွဲ့များ(Central Armed Police Forces)ကို ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန အောက်မှာထားသည်။

တခြားသော အသေးစိတ်များကိုတော့ ဒေါက်တာဆလိုင်းငွေကျုံးလျန်ရေးသည့် ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ(၅) နိုင်ငံ၏ လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များဆိုင်ရာ အခြေခံဥပဒေနှင့် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေများတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အာဏာများကို နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာများ စာအုပ်ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။

ကသည်းစစ်သူကြီးရဲ့ သမိုင်းပြတိုက်အဝင် မုခ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကို ဘယ်လိုထိန်းထားလဲ
**********************************************************
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၀ (ခ) တပ်မတော်သည် တပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကိစ္စအားလုံးကို လွတ်လပ်စွာ စီမံခန့်ခွဲ စီရင်ဆောင်ရွက်ပိုင်ခွင့်ရှိသည်၊ (ဂ)တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့ အားလုံး၏ အကြီးအကဲ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုထားသည်။

အလားတူ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး၊ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး၊ လုံခြုံရေးနှင့်နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးတို့ကို ခန့်အပ်ပိုင်ခွင့်ရှိ ရရှိထားသည်။

၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် အုပ်ချုပ်ပုံစနစ်ကို မနှစ်သက်၍ တော်လှန်တိုက်ခိုက်နေသော လူမျိုးစု လက်နက် ကိုင် အဖွဲ့များကတော့ တပ်မတော်၏ ကွပ်ကွဲမှုအောက်မှာ မရှိပေ။ 

သို့သော် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များကနေ ငြိမ်းချမ်းရေးယူ၍ နယ်ခြားစောင့်တပ်(BGF)နှင့် ပြည်သူ့စစ် (ပသစ)အဖြစ် ပြောင်းလဲ ဖွဲ့စည်းခဲ့သော လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကတော့ တပ်မတော်၏ ကွပ်ကွဲမှုအောက်မှာ တည်ရှိသည်။

အလားတူ မိမိဘာသာ ပြည်သူ့စစ်(ပသစ)အဖြစ် ဖွဲ့စည်းထားသည့် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များသည်လည်း တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ ကွပ်ကဲမှုအောက်မှာ ရှိသည်။

 မဏိပူရပြည်နယ် အင်ဖာမြို့မှာ လုံခြုံရေးချထားစဉ် 

အိန္ဒိယဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဥပဒေပြုအာဏာ ခွဲဝေပေးထားမှု
***************************************************************
အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ ဗဟိုက ဆောင်ရွက်ရမည့် ဥပဒေများနှင့် ပြည်နယ်များက ဆောင်ရွက်ရမည့် ဥပဒေများကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ပေးထားသလို ပြည်ထောင်စု-ပြည်နယ်များ ပူးတွဲကျင့်သုံးရမည့် အရေးကိစ္စများကိုလည်း ပိုင်းခြားပေးထားသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် သြစတေးလျ၊ ဗြိတိန်၊ အမေရိကန်နိုင်ငံများ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များထဲက ဆိုးကျိုးကောင်းကျိုးများကို လေ့လာသုံးသပ်၍ ၂ နှစ်နီးပါးကြာအောင် ရေးဆွဲကာ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဥပဒေပြုအာဏာခွဲဝေရေးကို (၃)မျိုး ခွဲခြားထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ 

ပြည်ထောင်စု ဥပဒေပြုစာရင်း၊ ပြည်နယ် ဥပဒေပြုစာရင်း၊ ပြည်ထောင်စု-ပြည်နယ် ပူးတွဲ ဥပဒေပြုစာရင်း စသဖြင့် ခွဲခြားထားသည်။

ထိုဥပဒေပြု အာဏာခွဲဝေရေး (၃) မျိုးတွင် ပြည်ထောင်စုက ဥပဒေပြု ဆောင်ရွက်နိုင်သည့်ကိစ္စ (၉၇)မျိုးရှိပြီး ပြည်နယ်များက ဥပဒေပြုဆောင်ရွက်နိုင်သည့်ကိစ္စ (၆၆)မျိုး၊ ပြည်ထောင်စု-ပြည်နယ် ပူးတွဲဥပဒေပြုနိုင်သည့် ကိစ္စ(၄၇)မျိုးရှိသည်။

ပြည်ထောင်စု ကာကွယ်ရေး၊ ကြည်းတပ်- ရေတပ်- လေတပ်ဆိုင်ရာများ၊ အနုမြူစွမ်းအား၊ စစ်ကြေညာခြင်း၊ နိုင်ငံ သား ဖြစ်မှု၊ မီးရထားပို့ဆောင်ရေး၊ စာတိုက်နှင့်ကြေးနန်း၊ နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး၊ ဘဏ်လုပ်ငန်း၊ ငွေကြေးစနစ်၊ နိုင်ငံခြား ကုန်သွယ်ရေး၊ ပြည်ထောင်စု ပြည်သူ့လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှု စသည့် အရေးကြီး ကိစ္စရပ်များသည် ပြည်ထောင်စုက ဥပဒေပြု ဆောင်ရွက်နိုင်သည့်ကိစ္စ(၉၇)မျိုးတွင် ပါဝင်သည်။

ပြည်နယ်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေး၊ ဒေသန္တရအစိုးရ၊ ရဲ၊ အကျဉ်းထောင်နှင့် စာရိတ္တ ပြုပြင်ရေး စခန်းများ၊ ပြည်သူ့ ကျန်းမာ ရေး၊ ပညာရေး၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ ရေပေးဝေရေး၊ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း၊ ပြည်နယ်အတွင်း ကူးသန်းရောင်း ဝယ်ရေး၊ စိုက်ပျိုး ရေးအခွန် စသည့် ကိစ္စရပ်များသည် ပြည်နယ်များက ဥပဒေပြု ဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိသည့်ကိစ္စ(၆၆)မျိုး၌ ပါဝင်သည်။

ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၊ လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်းနှင့် ကွာရှင်းပြတ်စဲခြင်း၊ ပစ္စည်းလွှဲပြောင်း ပေးခြင်း၊ စာချုပ်စာတမ်းများ(ပဋိဉာဉ်)၊ ဒေဝါလီခံမှု၊ တရားစစ်ဆေးစီရင်ရာတွင် လိုက်နာရမည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်း များ၊ သစ်တောဆိုင်ရာများ၊ ဘာသာရေး အသင်းအဖွဲ့များ၊ သတင်းစာနှင့်စာနယ်ဇင်းများ စသည့် ကိစ္စရပ်များသည် ပြည်ထောင်စု-ပြည်နယ်ပူးတွဲဥပဒေပြု ဆောင်ရွက်နိုင်သော ကိစ္စရပ် (၄၇)မျိုးထဲတွင် ပါဝင်သည်။

အဆိုပါ ဥပဒေပြုအာဏာ ခွဲဝေမှုတွင် ပြည်ထောင်စုနှင့် ပြည်နယ်အကြား တစ်စုံတစ်ရာ ပြဿနာ ရှိလာပါက ပြည်ထောင်စုပါလီမန်မှပြုသည့် ဥပဒေသည်သာ အတည်ဖြစ်ပြီး ပြည်နယ်၏ ဥပဒေပြုမှု ပျက်ပြယ်သွားသည်ဟု အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၌ ပြဋ္ဌာန်းထားခြင်းကြောင့် ပြည်ထောင်စုကပြုသည့် ဥပဒေသည် ပြည်နယ် ကပြုသည့် ဥပဒေအပေါ် လွှမ်းမိုးသွားလေ့ရှိသည်။

အထက်ပါ အခြေအနေများကို လေ့လာကြည့်ခြင်းအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးအတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံ အစိတ်အပိုင်းနှင့် ဖော်ဆောင်နေသော စနစ်များထဲက မည်သည့် အစိတ် အပိုင်းတချို့ကို ကိုးကား ရယူမလဲဆိုသည့်အပေါ် စဉ်းစားနိုင်မည်ဟု ထင်မိပါသည်။

#အကိုးအကား

- ဖက်ဒရယ်ရေးရာ(စာအုပ်)

-ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ(၅) နိုင်ငံ၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များဆိုင်ရာ အခြေခံဥပဒေနှင့် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေများတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အာဏာများကို နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ထည့်သွင်းစဉ်းစားစရာများ(စာအုပ်)

- တွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်း

-အိန္ဒိယနိုင်ငံသား ပရောဖက်ဆာ Mr.Horam နှင့် ဆွေးနွေးခြင်း

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၁

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် ရှင်နာဝပ် (Paetongtarn Shinawatra) သည် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် စတင်ရုံးထိုင်ခဲ့ပြီး ၁ လကျော်အကြာမှာပင် မြင့်တက်နေသည့် နိုင်ငံရေးဖိအားများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

နောက်ဆုံး ဖိအားတစ်ခုမှာ ပေတုန်တန်၏ဖခင် သက်ဆင် ရှင်နာဝပ် (Thaksin Shinawatra) ၏အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သည့် ဆန္ဒပြမှုကို ဦးဆောင်ခဲ့သည့် ရှပ်ဝါတက်ကြွလှုပ်ရှားမှု ခေါင်းဆောင်ဟောင်း ဆွန်ဒီ လင်သွန်ကူလ် (Sondhi Limthongkul) ၏ ဖိအားပေးမှုဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်အား ရာထူးမှနုတ်ထွက်စေရန် လာမည့်နှစ် အစောပိုင်းတွင် လမ်းပေါ်ထွက်ပြီး ဆန္ဒပြရန် အသင့်ရှိ ကြောင်း ဆွန်ဒီက  ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်အတွင်း ပြောကြားခဲ့ကာ သက်ဆင်အစိုးရကို အမြစ်ဖြတ်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆွန်ဒီ၏ ပြောကြားချက်ကို ပေတုန်တန်က စိတ်ပျက်ကြောင်းဖော်ပြခဲ့ပြီး ဝေဖန်ရေးသမားများအနေဖြင့် ၎င်း၏ အစိုးရအဖွဲ့ကို အချိန်ပေးရန်နှင့် တစ်လကျော်အတွင်း ဝေဖန်သုံးသပ်မှုများမလုပ်ရန် တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဆန္ဒပြမှုများ ပြုလုပ်ခြင်းထက် မိမိတို့ တောင်းဆိုချက်များကို ပြည့်မြောက်စေရန် စားပွဲဝိုင်းတွင် ထိုင်ပြီး ဆွေးနွေးရန်လည်း ပေတုန်တန်က တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ဖျက်သိမ်းခံလိုက်ရတဲ့ Move Forward Party ခေါင်းဆောင် ပီတာ လင်ဂျာရွတ်ရတ်ကို တွေ့ရစဉ်

အမျိုးသား ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေး အုပ်ချုပ်ရေး အင်စတီကျု (Nida) ၏ နောက်ဆုံး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် လူထုသဘော ဆန္ဒ စစ်တမ်းတွင် ပေတုန်တန်သည် လူထုထောက်ခံမှုနှုန်း အများဆုံးရရှိခဲ့သည်။

ထိုင်းတွင် ယခင်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လူထုသဘောဆန္ဒ စစ်တမ်းများတွင် ယခုဖျက်သိမ်းသွားပြီဖြစ်သည့် Move Forward Party ခေါင်းဆောင် ပီတာ လင်ဂျာရွတ်ရတ် (Pita Limjaroenrat) သည် ထောက်ခံမှုနှုန်း အများဆုံး ရရှိခဲ့ပြီးနောက် နောက်ဆုံးစစ်တမ်းတွင်မူ ပေတုန်တန်သည် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် လူထုထောက်ခံမှုနှုန်း အများဆုံးရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်သည် ခေါင်းဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍများတွင်လည်း တက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

မကြာသေးမီက ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ရေလွှမ်းမိုးမှုများကို စီမံခန့်ခွဲမှု၌ ပေတုန်တန်၏ ပါဝင်ဆောင်ရွက် မှုများသည် မီဒီယာများတွင် ကောင်းမွန်သည့် မှတ်ချက်များဖြင့် ဖော်ပြခံခဲ့ရသည်။

နောက်ထပ် အောင်မြင်မှုတစ်ခုမှာ ထိုင်းလူမျိုးများအား ဘတ် ၁၀,၀၀၀ စီ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေး ထောက်ပံ့မှု အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည် ဖော်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်၏ မာနမကြီးသည့် နေပုံထိုင်ပုံ၊ အထူးသဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး ရရှိထားသည့်တိုင် အစိုးရထိပ်သီး အရာရှိများကို လေးစားစွာ ဆက်ဆံပုံများကြောင့် ချီးကျူးဂုဏ်ပြုမှုများကို ရရှိခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ သက်ဆင်၏ သမီးဖြစ်နေသည့်အတွက် ပေတုန်တန်သည် ၎င်းဖခင်၏ နိုင်ငံရေးလောင်းရိပ် အောက်မှ လွတ်မြောက်နိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

Palang Pracharath ပါတီ၏ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ပိုင်ဘွန် နီတိတဝမ်ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် ပေတုန်တန်နှင့် ၎င်း၏ ဖြူးထိုင်းပါတီကို တိုင်ကြားသည့် တိုင်ကြားစာများလည်းရှိနေကာ ၎င်းတို့ပါတီ၏ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာ စံနှုန်းများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပေးရန် တောင်းဆိုမှုများ ထွက်ပေါ်လျက်ရှိသည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ဖြူးထိုင်းပါတီ၏ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ထဲမှ ထွက်ခွာသွားသည့် Palang Pracharath ပါတီ၏ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ပိုင်ဘွန် နီတိတဝမ် (Paiboon Nititawan) က ဖြူးထိုင်းပါတီသည် တရားရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ် မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိပြီး ထိုစိန်ခေါ်မှုများကို သင့်တော်စွာ မဖြေရှင်းနိုင်ပါက အစိုးရအဖွဲ့ ပြုတ်ကျသွားနိုင် ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ဖြူးထိုင်းပါတီ၏ အမှုဆောင်များနှင့် ဝန်ကြီးချုပ်၏ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်များကမူ ထိုပြောကြားချက် များကို အရေးမထားခဲ့ဘဲ ထိုတိုင်ကြားချက်များသည် အစိုးရအဖွဲ့အတွက် ကြီးမားသည့် ခြိမ်းခြောက်မှု မဟုတ် ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းတွင် လမ်းများပေါ်ထွက်ပြီး ဆန္ဒပြမည့် အလားအလာသည် စောလွန်းနေသည့်တိုင် ဝန်ကြီးချုပ်အနေဖြင့် ထိုဆန္ဒပြခံရမည့် အခြေအနေကို လျစ်လျူရှုထားနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

အကယ်၍ ထိုဆန္ဒပြမှုများသည် အရှိန်အဟုန် ကောင်းလာပြီး လူထုအများအပြား ပါဝင်လာခဲ့မည်ဆိုပါက အစိုးရအဖွဲ့ ပြုတ်ကျသွားနိုင်သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

ပေတုန်တန်၏ အစိုးရသည် တရားရေးဆိုင်ရာ ဘက်လိုက်မှု၊ သက်ဆင်ကို အလေးပေး ဆက်ဆံမှုစွဲချက်များ အပါအဝင် နယ်ပယ် အသီးသီးတွင် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ထို့ပြင် ကာစီနိုလုပ်ငန်းများကို ဖျော်ဖြေရေး လုပ်ငန်းများအဖြစ် ခေါင်းစဉ်တပ်ကာ တရားဝင်ခွင့်ပြုရေး၊ ပြည်ပ နိုင်ငံသားများကို မြေနေရာ ငှားရမ်း အသုံးပြုခွင့်ကို ၉၉ နှစ်အထိ တိုးချဲ့ပေးရေး၊ မြေအောက်စီးပွားရေး လုပ်ငန်း များကို တရားဝင်ခွင့်ပြုရေး အစရှိသည့် အစီအစဉ်များသည် ဆန္ဒပြမှုများ ဖြစ်လာစေနိုင်သည့် အကြောင်းရင်းခံ များဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန် အစိုးရအဖွဲ့၏ ကြံ့ကြံ့ခံ ရပ်တည်နိုင်စွမ်းသည် နိုင်ငံနှင့် ပြည်သူ၏ ကောင်းကျိုးချမ်းသာကို လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်သည့် ပေတုန်တန်၏ လုပ်နိုင်စွမ်းအပေါ်တွင် မူတည်နေသည်။

ပေတုန်တန် အစိုးရအဖွဲ့အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအကျိုးစီးပွား သို့မဟုတ် အနည်းငယ်သော လူအုပ်စုများ၏ အကျိုး စီးပွားထက် ပြည်သူလူထု၏ အကျိုးစီးပွားကို ဖြစ်ထွန်းစေသည့် မူဝါဒများကို ချမှတ်နိုင်မည်ဆိုပါက၊ ပွင့်လင်းမြင် သာမှု၊ အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး အစရှိသည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို ခိုင်မာစွာ လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဆိုပါက ဆန္ဒပြမှုများကို ထိရောက်စွာ တားဆီးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့်သာ ပေတုန်တန် အစိုးရအဖွဲ့အတွက် ပြဿနာများကို ကျော်လွှားနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး အနာဂတ်တွင် အစိုးရအဖွဲ့ တည်မြဲရေးအတွက် စိတ်ချသေချာ စေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article

 ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၁

စပိန်အသင်းနဲ့ ဘာစီလိုနာအသင်းဂန္ထဝင် အင်နီယေစတာဟာ အသက် ၄၀ နှစ်အရွယ်မှာ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ဘောလုံးသမား ဘဝကနေ အနားယူသွားခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အဓိက ဆုဖလား အများအပြားကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ အင်နီယေစတာဟာ ဘောလွန်းဒီအောဆုရရှိဖို့ ထိုက်တန်တဲ့သူတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့တာပါ။ 

ဒါပေမယ့် အင်နီယေစတာဟာ ဒီဆုကို ရခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ ကစားသမားဘဝကို အဆုံးသတ်ခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ 

လာမာစီယာအကယ်ဒမီထွက် အင်နီယေစတာဟာ သူ့ရဲ့ကစားသမားဘဝမှာ ဒီဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိလို့ နောင်တမရဘူးလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ ၂၀၁၀ နဲ့ ၂၀၁၂ ဘောလွန်းဒီအော ဆုပေးပွဲတွေမှာ ဒုတိယနဲ့ တတိယ ရရှိခဲ့တာတွေက သူ့အတွက် အအောင်မြင်ဆုံး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာကတော့ ဘောလွန်းဒီအော စင်မြင့်ထက်မှာ လာမာစီယာအကယ်ဒမီထွက် ကစားသမား ၃ ဦး စလုံးရှိတာက သူ့အတွက် အနိုင်ရတာထက် ပိုပြီးကြီးမားတယ်လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ 

အင်နီယေစတာက "စင်မြင့်ပေါ်မှာ မက်ဆီ၊ ဇာဗီနဲ့ ကျနော်တို့ အတူရှိနေတဲ့ပုံက ကျနော့်အတွက်တော့ ဆုရတာ ထက် ပိုပြီးကြီးမားပါတယ်။ လာမာစီယာက ၃ ဦး စင်မြင့်ပေါ်မှာ ရှိနေတာက အကြီးမားဆုံးဆုပါပဲ။ ဆုရတဲ့ အရာထက်တောင် ပိုပါတယ်"လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ 

ဘောလွန်းဒီအောဆုပေးပွဲမှာ ဇာဗီ၊ မက်ဆီနဲ့အတူ အင်နီယေစတာကိုတွေ့ရစဉ်

အင်နီယေစတာဟာ စပိန်အသင်းက နယ်သာလန်အသင်းကို ၁ ဂိုး-ဂိုးမရှိနဲ့ အနိုင်ရခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ကမ္ဘာ့ဖလား ဗိုလ်လု ပွဲရဲ့အချိန်ပို ၁၁၆ မိနစ်မှာ စပိန်အသင်း ချန်ပီယံဖြစ်စေမယ့် သွင်းဂိုးကို သွင်းယူနိုင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် ၂၀၁၀ ဘောလွန်းဒီအောဆုကို အင်နီယေစတာ ရရှိသင့်တယ်လို့ ပြောခဲ့ကြပေမယ့် ဒီဆုကို မက်ဆီက မဲအသာနဲ့ ရရှိခဲ့တာပါ။ 

အင်နီယေစတာက သူဟာ ဒီဆုကို ရရှိချင်ပေမယ့် မရခဲ့တဲ့အပေါ် စိတ်မကောင်း မဖြစ်မိသလို ကစားသမားဘဝမှာ ရရှိခဲ့တဲ့ အောင်မြင်မှုတွေအတွက် အလွန်ပျော်ရွှင်တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ သူ့ရဲ့ဘောလုံးအပေါ် ကျွမ်းကျင်မှုတွေကြောင့် ချီးကျူးမှုတွေ အများကြီး ရခဲ့တဲ့သူဖြစ်ပြီး စပိန်နဲ့ ဘာစီလိုနာအသင်း အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့တာမှာ သူဟာ အဓိကအခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ခဲ့တဲ့သူပါ။ 

အင်နီယေစတာဟာ ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှာ ဘာစီလိုနာအသင်းကြီးအတွက် စတင်ပွဲဦးထွက်ခွင့်ရခဲ့တာဖြစ်ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်အထိ ကစားခဲ့တာပါ။ 

အင်နီယေစတာဟာ တစ်ရာသီအတွင်း ဆုလား ၃ လုံး နှစ်ကြိမ် ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ ဘာစီလိုနာအသင်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အင်နီယေစတာဟာ ဘာစီလိုနာအသင်းနဲ့ လာလီဂါဖလား ၉ ကြိမ်၊ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလား ၄ ကြိမ် အပါအဝင် ဆုဖလားပေါင်း ၃၅ ခုအထိ ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဘာစီလိုနာအသင်းနဲ့နောက်ဆုံးပွဲ ကစားအပြီး အင်နီယေစတာတစ်ယောက်တည်း ကွင်းထဲကျန်ခဲ့စဉ်

အင်နီယေစတာဟာ ဘာစီလိုနာအသင်းအတွက် နောက်ဆုံးပွဲကစားပြီးအချိန် နူးကမ့်ပ်ကွင်းကြီးထဲမှာ တစ်ဦးတည်း ထိုင်နေခဲ့တဲ့ ပုံရိပ်ဟာ ဝမ်းနည်းစရာကောင်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ ဘာစီလိုနာအသင်းကနေ ထွက်ခွာပြီးနောက် ဂျပန်ကလပ် ဗစ်ဆဲလ်ကိုဘီအသင်းနဲ့ စာချုပ် ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်အထိ ကစားခဲ့တာပါ။ အင်နီယေစတာဟာ ဗစ်ဆဲလ်ကိုဘီအသင်းနဲ့ ဂျေလိဂ်ဖလား အပါအဝင် ဆုဖလား ၃ လုံး ရယူနိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ ဂျပန်ကလပ်ကနေ ထွက်ခွာအပြီးမှာ ယူအေအီးကလပ် အီးမရိတ်စ်အသင်းမှာ တစ်ရာသီကြာ သာကစားကာ ထွက်ခွာခဲ့တာပါ။ 

ဘာစီလိုနာကွင်းလယ် ကစားသမားဟောင်းဟာ စပိန်လက်ရွေးစင်အသင်းအတွက် ၂၀၀၆ ခုနှစ်မှာ စတင်ပွဲ ထွက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်အထိ ပွဲပေါင်း ၁၃၁ ပွဲ ပါဝင်ကစားခဲ့ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ စပိန်အသင်းနဲ့ ၂၀၁၀ ကမ္ဘာ့ဖလား၊၂၀၀၈ နဲ့ ၂၀၁၂ ယူရိုချန်ပီယံဆုတို့ကို ကိုင်မြှောက်နိုင်ခဲ့ တာပါ။ အဲဒါကြောင့် အင်နီယေစတာဟာ သူ့ရဲ့ကစားသမားဘဝမှာ ဘောလွန်းဒီအောကလွဲပြီး အရာအားလုံးကို အောင်မြင်မှုရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာ ဂျပန်ကလပ်မှာ ကစားနေစဉ်

အင်နီယေစတာဟာ သူ့ရဲ့ကစားသမားဘဝမှာ အလွန်ကောင်းမွန်တဲ့ မှတ်တမ်းကောင်းတစ်ခုရှိခဲ့ပြီး ဒါကတော့ ကစားခဲ့တဲ့ပွဲပေါင်း ၁,၀၀၀ ကျော်မှာ အနီကတ်တစ်ကြိမ်မှ ပြသခံရခြင်း မရှိဘူးဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။ 

ဒီလိုမျိုးလုပ်နိုင်တဲ့ ကစားသမားဟာ အရေအတွက် အနည်းငယ်သာရှိပေမယ့် ဒီအထဲမှာ အင်နီယေစတာဟာ တစ်ဦးအနေနဲ့ ပါဝင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်နီယေစတာဟာ ကစားသမားဘဝကနေ အနားယူခဲ့ပြီးဖြစ်တာကြောင့် နည်းပြ လောကထဲကို ဝင်ရောက်ဖို့ ခြေလှမ်းတွေ ပြင်ဆင်နေပြီဖြစ်တာပါ။ 

အင်နီယေစတာဟာ သူ့ရဲ့နည်းပြဘဝအစကို ဘာစီလိုနာ လူငယ်အသင်းတွေမှာ စတင်ဖို့ရှိနေပြီး ကစားသမား ဘဝမှာ အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့သလို နည်းပြဘဝမှာရော အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့် ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၅

စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်က ဟစ်ဇ်ဘိုလာခေါင်းဆောင် ဟက်ဆန် နာဆရာလာ (Hassan Nasrallah) လုပ်ကြံ သတ်ဖြတ်ခံရမှုနှင့်အတူ အစ္စရေးသည် ဂါဇာစစ်ပွဲကို အလွန် အတိမ်းအစောင်း မခံနိုင်သည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိစေရန် ဆွဲခေါ်သွားခဲ့သည်။

ဘေရွတ် (Beirut) မြို့တော် တောင်ဘက် ဆင်ခြေဖုံးရှိ လူနေထူထပ်သည့် နေရာတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အစ္စရေး၏ စစ်ဆင်ရေးအတွင်း ပေါင် ၂၀၀၀ အလေးချိန်ရှိ ဗုံးများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။

အစ္စရေးက လက်ဘနွန်တွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ အဖွဲ့ဝင်များ အသုံးပြုသည့် ပေဂျာများနှင့် စကားပြောစက်များကို အံ့အားသင့်ဖွယ် ဖောက်ခွဲတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ခေါင်းဆောင်ကို ချေမှုန်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုအချက်များအားလုံးကို ခြုံငုံသုံးသပ်ရမည်ဆိုပါက အစ္စရေးတွင် ကြီးမားသည့် နည်းဗျူဟာပိုင်းဆိုင်ရာ အသာစီးရမှုရှိနေသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာခေါင်းဆောင် ဟက်ဆန် နာဆရာလာကို တွေ့ရစဉ်

ထိုနည်းဗျူဟာများအပြင် အခြားနည်းဗျူဟာမြောက် စစ်ဆင်ရေးများကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တုန့်ပြန်တိုက်ခိုက်နိုင်စွမ်းကို ထိရောက်စွာ အားနည်းစေလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တိုက်ခိုက်ရေး အထူးတပ်ဖွဲ့ဖြစ်သည့် Radwan Force ၏ အမိန့် နာခံမှုအပိုင်းကို ကြီးမားသည့် ထိုးနှက်ချက်ဖြစ်ခဲ့သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့၏ တောင်ပိုင်းတပ်မှူး အလီ ကာရာကီ (Ali Karaki) လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရမှုသည် ကြီးမားသည့် ဆုံးရှုံးမှုဟု ထင်ရသော်လည်း ၎င်းသေဆုံးမှုသည် အစ္စရေး၏ မြို့များကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နေသည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ အဖွဲ့၏ စွမ်းရည်ကို ထိခိုက်ပုံမပေါ်ပေ။

အစ္စရေး၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဂါဇာစစ်ပွဲနှင့် လက်ဘနွန်တွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့နှင့်ဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခကို သီးခြားစီ ခွဲထားရန်ဖြစ်ပြီး အစ္စရေးအစိုးရကလည်း ထိုရည်မှန်းချက် အောင်မြင်အောင် လက်ဘနွန်တွင် တိုက်ခိုက်မှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

အစ္စရေးလေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် မီးလောင်နေစဉ်

ဟားမာ့စ်နှင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ကို သီးခြားစီ ခွဲထုတ်ပြီး တိုက်ခိုက်သည့် ရည်မှန်းချက် အောင်မြင်မည်ဆိုပါက ဟားမာ့စ်နှင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ ပါဝင်နေသော တော်လှန်ရေးဝင်ရိုးစွန်း အဖွဲ့ဝင်များအကြား သဘောထားကွဲလွဲမှုကို ဖန်တီးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း အစ္စရေးအတွက် အရဲစွန့်ရမည့် အချက်တစ်ခုမှာ မျှော်မှန်းထားသည်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် ရလဒ် ထွက်လာနိုင်မည့် အချက်ဖြစ်သည်။ အစ္စရေးသည် ၂၀၀၆ ခုနှစ်က လက်ဘနွန်နှင့်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် စစ်ပွဲပုံစံအတိုင်း ကြုံတွေ့လာရနိုင်သည်။

ထိုစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးက အင်အားကြီးခဲ့သော်လည်း ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့နှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ချိန်တွင် အရေးနိမ့်ခဲ့ သည်ဟု ယူဆခံခဲ့ရသည်။ 

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အင်အားခြင်း မမျှသည့် စစ်ပွဲ (asymmetric war) တွင် မဟာဗျူဟာမြောက် စိတ်ရှည် သည်းခံမှု၊ စစ်ပွဲရှည်ကြာမှုသည် အင်အားနည်းသည့်ဘက်မှ အနိုင်ရရှိနိုင်ပြီး အင်အားကြီးမားသော ပြိုင်ဘက် အတွက် အရင်းအမြစ်များ ကုန်ခန်းစေနိုင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေမျိုးတွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့ အနေဖြင့် ခေါင်းဆောင်များကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့်တိုင် အစ္စရေးနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ချိန်တွင် နောက်မဆုတ်ရန် အရေးကြီးသည်။ ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် လောင်းကြေးများ မြင့်မားလှသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ အနေဖြင့် နောက်ဆုတ်မည်ဆိုပါက ၎င်းတို့ကို ယုံကြည်နေသည့် ထောက်ခံသူများ၏ ယုံကြည်မှု ကို ဆုံးရှုံးရုံသာမက ၂၀၀၆ စစ်ပွဲနောက်ပိုင်း ထူထောင်ခဲ့သော မဟာဗျူဟာမြောက် အခြိမ်းအခြောက် အဟန့် အတားလည်း ပျက်စီးသွားမည်ဖြစ်သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာရဲ့ ဒုံးကျည်များကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် အသက်ရှင် ကျန်ရစ်နေဆဲဖြစ်သည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ခေါင်းဆောင်များသည် စစ်ပွဲကို အဆုံးအထိ တိုက်ခိုက်ဖွယ်ရှိနေသည်။

လက်ရှိအခြေအနေတွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် အစ္စရေးနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းကို ရှိရှိသမျှ ဒုံးကျည်များဖြင့် တိုက်ခိုက် မှုများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပင် လက်ဘနွန်နိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်လာသည့် အစ္စရေး၏ မြေပြင်ထိုးစစ်ကို ခုခံစစ်ဆင်နွှဲနေသည်။

အစ္စရေးစစ်တပ်အနေဖြင့် ပြင်းထန်သည့် ခုခံတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရဖွယ် မရှိသည့်တိုင် ကန့်သတ် မြေပြင် စစ်ဆင်ရေးကိုသာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကာ ထိုစစ်ဆင်ရေးသည် ယာယီသာဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အစ္စရေးသည် စစ်ဆင်ရေးကို ထပ်မံချဲ့ထွင်ရန် အစီအစဉ် ရှိ/မရှိကို ရွေးချယ်ရမည်ဖြစ်သည်။

အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့က ဆက်တိုက် တုန့်ပြန်နေမှုကြောင့် အင်ပြည့်အားပြည့် စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားမည့် အခြေအနေသို့ တွန်းပို့ရာ ရောက်နေသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် မြေပြင်စစ်ဆင်ရေးတွင် နည်းဗျူဟာမြောက် အသာစီးရမှုများ ရှိနေသည်။

လက်ဘနွန် နယ်မြေအတွင်း အစ္စရေး စစ်သားများ ရှိနေခြင်းကြောင့် အစ္စရေးလေတပ်သည် မိမိတို့ စစ်သားများကို မှားယွင်းပြီး လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခြင်း မဖြစ်စေရန် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကို လျှော့ချမည်ဖြစ်သည်။

အစ္စရေးလေတပ်၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သာမက မြေပြင်ရှိ အစ္စရေးစစ်သားများလည်း အန္တရာယ်ကြုံနိုင်သဖြင့် လေတပ်၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို လျှော့ချရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့တွင် လေယာဉ်ပစ် ဒုံးကျည်များ ရှိနေနိုင်သဖြင့် အစ္စရေးလေတပ်က လေယာဉ်များ အသုံးပြုမှုကို ကန့်သတ်ရဖွယ်ရှိသည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် နောက်ထပ် အားသာချက်တစ်ခုမှာ လက်ဘနွန်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိ ကြမ်းတမ်းသည့် မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အနေအထားဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် ထိုမြေမျက်နှာ သွင်ပြင်ပေါ်တွင် အခက်အခဲမရှိ လှုပ်ရှားသွားလာနိုင်ပြီး ထိုဒေသ၌ ထောက်ပို့နှင့် စစ်ရေးအခြေခံ အဆောက်အအုံများစွာ ဆောက်လုပ်ထားသည်။

အစ္စရေး၀န်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုကို တွေ့ရစဉ်

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက် အစ္စရေးနှင့် ရေရှည်တိုက်ပွဲ ဆင်နွှဲမည်ဆိုပါက နိုင်ငံရေး အကျိုးအမြတ်လည်း ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ 

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့သည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် အာရပ်များ၏ အကျိုးစီးပွားများကို ခိုင်မာစွာ ကာကွယ်ပေးနေသည့် အဖွဲ့အဖြစ် ၎င်းတို့၏ ပုံရိပ်ကို မြှင့်တင်နေသည်။

အစ္စရေးအတွက်မူ ရှည်ကြာသည့် စစ်ပွဲကို ဆင်နွှဲဖွယ်မရှိဘဲ ရှောင်ကြဉ်ဖွယ်ရှိသည်။ အစ္စရေး စစ်မှုထမ်းများ အသက်ဆုံးရှုံးခြင်းက အစ္စရေးအစိုးရအတွက် ဖိအားများ မြင့်တက်စေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အဆုံးသတ်တွင် တော်လှန်ရေး ဝင်ရိုးစွန်း မဟာမိတ်အဖွဲ့များအကြား သဘောထား ကွဲလွဲစေရန် လုပ်ဆောင်နေသည့် အစ္စရေး၏ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများသည် မှန်းချက်နှင့် နှမ်းထွက်မကိုက်သကဲ့သို့ ကြုံတွေ့ လာရနိုင်သည်။

ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့အတွက်မူ အစ္စရေးနှင့် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းသည် အခြားလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ၏ ထောက်ခံမှုကို ပိုမိုရရှိရုံသာမက လက်ဘနွန်၊ ပါလက်စတိုင်းနှင့် အခြားနိုင်ငံများတွင်ရှိသည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာ ကွန်ရက်များကို ပိုပြီးစည်းလုံး ညီညွတ်စေမည်ဖြစ်သည်။

Source: Al Jazeera