CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၁

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းကို ထိန်းချုပ်ထားသည့် “ဝ” တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် (UWSA)သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တရုတ်၏ အကျိုးစီးပွားများကို ကာကွယ်ပေးနေသည်။

ထိုင်းအရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းများကမူ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်မှုနှင့် သတ္တုတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင် ပတ်သက်နေသည့် “ဝ”အဖွဲ့အား အရေးယူရန် တောင်းဆိုထားသည်။

“ဝ”အဖွဲ့၏ ဇာစ်မြစ်သည် တရုတ်နိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းအရပ်ဘက်အဖွဲ့များက ပြောကြားနေသော်လည်း ထိုင်းအစိုးရက တရားဝင် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုမရှိခဲ့ပေ။

မယ်ဆိုင်(ထိုင်းနိုင်ငံ)တွင် ရေလွှမ်းမိုးမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် NGO များသည် Sai နှင့် Kok မြစ်များအတွင်း အဆိပ်သင့်ပစ္စည်းများ ရောသွားမည့်အရေးကို စိုးရိမ်နေကြပြီး သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းများ ပိတ်ပစ်ရန်အတွက် မြန်မာအာဏာပိုင်များနှင့် “ဝ”တပ်ဖွဲ့တို့အား ဖိအားပေးရန်  ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်ရန်  ထိုင်းအစိုးရကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ဖြူးထိုင်းအစိုးရနှင့် လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများသည် လက်ရှိတွင် သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းများ၊ “ဝ”တပ်ဖွဲ့များနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းအချက်အလက် အနည်းငယ်သာ ရရှိထားသည်ဟု ဆိုသည်။

 UWSA ခေါင်းဆောင် ပေါက်ယူချန်းနဲ့ တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ် တာဝန်ယူခဲ့သူ မစ္စတာဆွန်ကော်ရှန်ကို တွေ့ရစဉ်

“ဝ”ပြဿနာသည် လုံခြုံရေးစိန်ခေါ်မှု တစ်ခုထက်ပိုပြီး ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကိုပါ ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။

သတ္တုတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းများကို အပြီးတိုင် ရပ်တန့်ရန် မြန်မာအစိုးရ၊ တရုတ်အစိုးရနှင့် “ဝ”တပ်ဖွဲ့တို့အား ပြတ်သားသည့် သဘောထားကို ပြသရန် Greenpeace Thailand အမည်ရှိ NGO အဖွဲ့က ထိုင်းအစိုးရကို တိုက်တွန်းထားသည်။

တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် “ဝ”ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးပါတီ  (UWSP) နှင့် “ဝ”ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော်(UWSA) တို့ကို လွှမ်းမိုးထားသည်။

ထိုင်းတွင် “ဝ”နီ(Red Wa) ဟု လူသိများသည့် (UWSP) သည် ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့(MNDAA)၊ တအာင်းတပ်ဖွဲ့(TNLA)၊ မိုင်းလားတပ်ဖွဲ့(NDAA)နှင့် ရှမ်းတပ်ဖွဲ့(SSPP/SSA)တို့အပါအဝင် အခြားတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအပေါ် ဩဇာလွှမ်းမိုးထားသည်။

ကိုးကန့်သင်ခန်းစာ
*****************
လွန်ခဲ့သည့် ၂ နှစ်ခန့်က ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးတွင် ကိုးကန့်၊ တအာင်းနှင့် ရခိုင်(AA) လက်နက်ကိုင်သုံးဖွဲ့သည် မဟာမိတ်ဖွဲ့ပြီး မြန်မာ့တပ်မတော် စစ်စခန်းများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ကာ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ မြို့ ၂၀ ခန့်အား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

ထိုစစ်ဆင်ရေးသည် မြန်မာ့တပ်မတော်အတွက် ကြီးမားသည့် ထိုးနှက်ချက်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ယခုနှစ်တွင် မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်များ၏ အောင်ပွဲသည် ပြောင်းပြန်ဖြစ်သွားခဲ့ပြီး တရုတ်၏ လွှမ်းမိုးမှုနှင့်အတူ ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့(MNDAA)သည် မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါသည့် လားရှိုးမြို့ကို မြန်မာ့တပ်မတော်ထံ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၏ အဓိကမြို့ဖြစ်သည့် လားရှိုးမြို့သည် ပထဝီနိုင်ငံရေးတန်ဖိုး မြင့်မားသည့်မြို့ဖြစ်သည်။ 

လားရှိုးမြို့သည် မိုးမိတ်-ရွှေလီ ကုန်သွယ်ရေးစခန်း တစ်ခုဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံ၏ ယူနန်ပြည်နယ်၊ မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း အပါအဝင် ရှမ်းပြည်နယ်ကြား အဓိက ဂိတ်ပေါက်တစ်ခုဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပတ်လမ်းရပ်ဝန်းစီမံကိန်း (BRI) ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်သည့် တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံ (CMEC) ထဲတွင် ပါဝင်နေသည်။

ထိုစီးပွားရေးစင်္ကြံတွင် ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းများ၊ ရေနံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် အမြန်ရထားလမ်းစီမံကိန်းတို့ ပါဝင်သည်။

၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံက ငွေကြေးနှင့်လက်နက်များ ထောက်ပံ့ခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို ထိခိုက်စေခဲ့ သည့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ ကျားဖြန့်ဂိုဏ်းများကို နှိမ်နင်းခဲ့သည်။

ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၏ လူဦးရေမှာ တရုတ်လူမျိုးများဖြစ်ပြီး ယူနန်ပြည်နယ်မှ လူသုံးကုန်ပစ္စည်း များ၊ လျှပ်စစ်မီး၊ ရေနံနှင့် အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှုများကို အားကိုးနေရသောကြောင့် ကိုးကန့်စစ်ခေါင်းဆောင် များသည် ၎င်းတို့၏ မာနကို လျှော့ချခဲ့ရသည်။

UWSA ခေါင်းဆောင်နဲ့ NDAA ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ်

“ဝ”လူမျိုးတို့၏ သမိုင်းသည် မော်စီတုန်း၏ အယူဝါဒ လွှမ်းမိုးခဲ့သည့် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ (ဗကပ) နှင့်လည်း ဆက်စပ်နေသည်။

၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ဗကပထဲမှ “ဝ”အဖွဲ့ဝင်များသည် မြန်မာ့တပ်မတော်အစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲခဲ့ပြီးနောက် အထူးဒေသ ၂ ဟု လူသိများသည့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်များ ရရှိခဲ့သည်။

ထို့နောက် “ဝ”ခေါင်းဆောင်များသည် ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် UWSP နှင့် UWSA တို့ကို ထူထောင်ခဲ့သည်။

UWSP ၏ အုပ်ချုပ်မှုပုံစံသည် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ပုံတူကူးချထားခြင်းဖြစ်ပြီး အုပ်ချုပ်မှုကို ၂ ပိုင်းခွဲထား သည်။

“ဝ”ပြည်မြောက်ပိုင်း (အထူးဒေသ ၂) သည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ Salween(သံလွင်)မြစ်အရှေ့ပိုင်းရှိ မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်တစ်လျှောက်တွင် တည်ရှိသည်။

“ဝ”ပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် လူဦးရေ ၆၀၀,၀၀၀ ခန့်ရှိကာ စစ်သားအင်အား ၃၀,၀၀၀ ရှိပြီး မြို့တော်သည် ပန်ဆန်းမြို့ ဖြစ်သည်။

UWSA ငြိမ်းချမ်းရေးပွဲမှာ “ဝ”လူမျိုးတွေကို တွေ့ရစဉ် 

“ဝ”ပြည်တောင်ပိုင်းသည် ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင် ဩဇာလွှမ်းမိုးထားပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ချင်းမိုင်ပြည်နယ်၏ Fang၊ Mae Ai ၊ Wiang Haeng နှင့် Chiang Dao မြို့များ၊ မယ်ဟောင်ဆောင်ပြည်နယ်၏ Pang Mapha မြို့များနှင့် နယ်စပ်ချင်းထိစပ်နေသည်။

“ဝ”ပြည်တောင်ပိုင်း၏ မြို့တော်သည် Yon ဖြစ်ပြီး “ဝ”ပြည်တောင်ပိုင်းတပ်ဖွဲ့၏ တပ်မှူး Wei Xie Ying နှင့် ညီဖြစ်သူ  Wei Xie Kang တို့၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် မူးယစ်ဆေးဝါးများ ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်။

တောင်ဘက်ကို ချီတက်လာသည့် “ဝ”တပ်ဖွဲ့များ
*****************************************
စစ်အေးကာလအတွင်း ထိုင်းစစ်တပ်သည် မြန်မာ့တပ်မတော်၏ ရန်ကိုကြားခံ အကာအကွယ်ယူသည့် အနေဖြင့် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် တစ်လျှောက်ရှိ ကရင်တပ်ဖွဲ့(KNU)၊ ရှမ်းတပ်ဖွဲ့(RCSS) အစရှိသည့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များအပေါ် မှီခိုခဲ့ရသည်။

စစ်အေးကာလအပြီးတွင် မြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဦးခင်ညွန့်က UWSP နှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့ပြီး “ဝ”လူမျိုးများကို ပန်ဆန်း အပါအဝင် တရုတ်နိုင်ငံအနီးရှိ Mong Hsat (မိုင်းဆတ်)နှင့် Mong Ton(မိုင်းတုံ)မြို့များတွင် နေရာ ချထားပေးခဲ့သည်။ 

ထိုမြို့များသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ချင်းရိုင်နှင့် ချင်းမိုင်ပြည်နယ်များ၏ မျက်နှာချင်းဆိုင်တွင် တည်ရှိသည်။

လွန်ခဲ့သည့် အနှစ် ၂၀ ခန့်က ယွက်စစ် ဦးဆောင်သော RCSS ၏ ဩဇာကို တန်ပြန်ရန် ရည်ရွယ်သည့် မူဝါဒအရ “ဝ”ပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် နေထိုင်သည့် “ဝ”လူမျိုးများထဲမှ ၈၀,၀၀၀ ကျော်သည် “ဝ”ပြည်တောင်ပိုင်းသို့ ပြောင်းလာခဲ့ကြသည်။

MNDAA- AA- TNLA ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ် 

ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းရှိ တရုတ်၏ ဩဇာခံ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ
***********************************************************************
ဧပြီလက ပြုလုပ်သည့် UWSP ၏ ပါတီညီလာခံတွင် ပေါက်ယူချန်းကို ပါတီဥက္ကဋ္ဌနှင့် စစ်ဦးစီးချုပ်အဖြစ် အတည်ပြုခဲ့သည်။

အထူးသဖြင့် UWSP နှင့် UWSA တို့သည် ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၄ ဖွဲ့ကို ဩဇာ လွှမ်းမိုးထားသည်။

ထိုလေးဖွဲ့မှာ NDAA၊ MNDAA၊ SSPP/SSA နှင့် PSLF/TNLA တို့ဖြစ်သည်။

NDAA သည် ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်းရှိ ရှမ်း/အာခါ တိုင်းရင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုသည့် မိုင်းလားအဖွဲ့ ဖြစ်သည်။

MNDAA သည် ကိုးကန့်လူမျိုးများ ပါဝင်သည့် ကိုးကန့်အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

SSPP/SSA သည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ ကချင်ပြည်နယ် ဟိုင်းကျေးရွာတွင် ဌာနချုပ်ဖွင့်ထားသည့် ရှမ်းအဖွဲ့ ဖြစ်သည်။

PSLF/TNLA သည် ပလောင်(တအာင်း)လူမျိုးများကို ကိုယ်စားပြုသည့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

“ဝ”နှင့် ထိုတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တရုတ်၏ အကျိုးစီးပွားများကို ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပေးနေပြီး ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းများ၊ ရေနံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး၊ ဆိပ်ကမ်းများနှင့် အနာဂတ် မြန်နှုန်း မြင့် ရထားလမ်းစီမံကိန်းများ အပါအဝင် ပတ်လမ်းရပ်ဝန်းစီမံကိန်း (BRI) ၏ အဓိကလမ်းကြောင်းများကို အကာအကွယ် ပေးထားသည်။

“ဝ”နှင့် မဟာမိတ် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များသည် NUG နှင့် ဆက်ဆံခြင်းမရှိသဖြင့် ထိုတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များအပေါ် တရုတ်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုသည် မြန်မာ့တပ်မတော် အတွက်လည်း အကျိုးရှိစေခဲ့သည်။

Source: The Nation

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက ကွန်းဖရန့်လိဂ်ပြိုင်ပွဲ ဗိုလ်လုပွဲမှာ ဘက်တစ်အသင်းကို ၄ ဂိုး-၁ ဂိုးနဲ့ ဂိုးပြတ်အနိုင်ရပြီး ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဒီဆုဖလားဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းအတွက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီက ဖီဖာကလပ်ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ရရှိပြီးနောက်ပိုင်း ပထမဆုံးဆုဖလား ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ 

ချယ်လ်ဆီး အမျိုးသားအသင်းဟာ တောဒ့်ဘိုလေ ဦးဆောင်တဲ့ ပိုင်ရှင်အစုအဖွဲ့ လက်ထက်မှာ ပြောင်းရွှေ့ကြေး ပေါင် ၁ ဘီလီယံကျော် သုံးစွဲပြီး ရရှိလာတဲ့ ပထမဆုံးဆုဖလားဆိုရင်လည်း မမှားပါဘူး။ 

ပြီးခဲ့တဲ့နွေရာသီကမှ ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို နည်းပြသစ်အဖြစ် စတင်တာဝန်ယူ ကိုင်တွယ်ခဲ့တဲ့ အီတလီလူမျိုး နည်းပြ မာရက်စ်ကာက ဒီဆုဖလားဟာ အသင်းရဲ့အောင်မြင်မှု စမှတ်ဖြစ်လာဖို့ မျှော်လင့်တယ်လို့ ပြောထား ပါတယ်။

ကွန်းဖရန့်လိဂ်ဆုဖလားနဲ့ တော့ဒ်ဘိုလေကို တွေ့ရစဉ်

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေအတွင်းမှာ အသင်းအောင်မြင်မှု ရယူနိုင်ဖို့ ငွေကြေး အများအပြား သုံးစွဲခဲ့ပေမယ့် နည်းပြ အပြောင်းအလဲတွေသာ လုပ်ခဲ့ရပြီး မနှစ်ကရာသီမှာ ကာရာဘောင်းဖလား ဗိုလ်လုပွဲ တက်နိုင်ခဲ့တာပဲရှိခဲ့တာပါ။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ နောက်ဆုံး ၂ ရာသီမှာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်နဲ့လည်း လွဲခဲ့ရပြီး လူစာရင်း များပြားမှုကြောင့်လည်း လှောင်ပြောင်မှုတွေ အကြိမ်ကြိမ် ခံခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီရာသီအစပိုင်းမှာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ရလဒ်ကောင်းတွေ ရရှိခဲ့ပြီး ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်မယ့် ပြိုင်ပွဲထဲမှာတောင် ပါဝင်ခဲ့တာပါ။

ဒါပေမယ့် ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ပွဲတွေပျောက်၊ ရလဒ်တွေဆိုးခဲ့ပြီး ချန်ပီယံလုပွဲကနေ ထွက်ခွာခဲ့ရသလို ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ကိုပါ စိုးရိမ်ခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ 

နည်းပြမာရက်စ်ကာဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းရဲ့ ရလဒ်တွေကြောင့် အသင်းပရိသတ်တွေရဲ့ လှောင်ပြောင်မှုကို ခံခဲ့ရတာပါ။ 

ရုပ်သံဘောလုံး ဝေဖန်သူတွေနဲ့ ပရိသတ်တွေက ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ လာမယ့်ရာသီ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သုံးသပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ 

ဒါပေမယ့် ချယ်လ်ဆီး အသင်းဟာ နောက်ဆုံးကစားခဲ့တဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ် ၆ ပွဲမှာ ၅ ပွဲအထိ အနိုင်ရလဒ်ရယူကာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ကို ရယူသွားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်ဟာ ဒီရာသီ ချယ်လ်ဆီးအသင်းရဲ့ အဓိကရည်မှန်းချက်တွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တာကြောင့် နည်းပြမာရက်စ်ကာဟာ အသင်းကို အောင်မြင်မှုရရှိအောင် ဦးဆောင်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ပြန်ရခဲ့ပြီးနောက် ရက်ပိုင်းအကြာမှာ ဥရောပရဲ့ တတိယတန်းစား ဖလားဖြစ်တဲ့ ကွန်းဖရန့်လိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဒီဆုဖလားကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ဥရောပဖလား အားလုံးကို ရယူနိုင်တဲ့ ပထမဆုံးအသင်း အဖြစ်လည်း စံချိန်သစ် တင်နိုင်ခဲ့တာပါ။

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ဒီရာသီကို ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်နဲ့ ဥရောပဆုဖလား တစ်လုံးရယူပြီး အဆုံးသတ်ခဲ့ တာကြောင့် အောင်မြင်ခဲ့တဲ့ ရာသီလို့ ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်း ပရိသတ်တွေဟာ သူတို့အသင်းကို အရင်လို ဆုဖလားအောင်မြင်မှုမျိုး ပြန်လည်ရရှိတာကို မြင်တွေ့ချင်နေတာကြောင့် ဒီအောင်မြင်မှုကို ကျေနပ်ခြင်းတော့ မရှိပါဘူး။ 

ဒါပေမယ့် ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီတွေမှာ ဆိုးရွားခဲ့တဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းရဲ့ အခြေအနေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ဒီရာသီက အောင်မြင်ခဲ့တယ်လို့ သတ်မှတ်ရမှာပါ။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ လာမယ့်ရာသီမှာ ပရီးမီးယားလိဂ်နဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားကို ရယူနိုင်ဖို့ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်လို့ အသင်းရဲ့လူစာရင်း အင်အားကို ပိုပြီးကောင်းမွန်အောင် ဖြည့်တင်းနိုင်ဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။

သူတို့ရဲ့ လက်ထက်မှာ ပြောင်းရွှေ့ကြေး အသုံးစရိတ်ပေါင် ၁ ဘီလီယံကျော်အထိ သုံးစွဲထားတဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်း ပိုင်ရှင်တွေဟာ အသင်းအောင်မြင်မှု ရယူဖို့အတွက် နောက်ထပ် ပြောင်းရွှေ့ကြေးသုံးစွဲဖို့ ဝန်လေးနေမှာ မဟုတ် တာပါ။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ နွေရာသီမှာ ဖီဖာကလပ် ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်ပြီး ဒီပြိုင်ပွဲဟာ အသင်း အတွက် ရာသီသစ် ပြင်ဆင်ဖို့ အထောက်အကူ ပေးနိုင်ပါတယ်။ 

နည်းပြ မာရက်စ်ကာ အနေနဲ့ ဖီဖာကလပ် ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကနေ စတင်ပြီး ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို အောင်မြင်မှုတွေ ထပ်ရယူပေးနိုင်ဖို့ ဦးဆောင်နိုင်မလားဆိုတာ မြင်တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Sport Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၅

၂၀၂၄-၂၅ ရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲကတော့ နောက်ဆုံးပွဲစဉ်တွေ ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီဖြစ်ပြီး ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် ၃ နေရာအတွက် အသင်း ၅ သင်း ပြိုင်ဆိုင်မှုဟာ အလွန်စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရာသီပိတ် နောက်ဆုံးပွဲစဉ် မတိုင်မီမှာ ချန်ပီယံဖြစ်မယ့် အသင်းနဲ့ တန်းဆင်းမယ့် အသင်းတွေက ထွက်ပေါ်ခဲ့ ပြီဖြစ်လို့ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်အတွက် ပြိုင်ဆိုင်မှုက နောက်ဆုံးပွဲစဉ်မှာ ပရိသတ်တွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်ဖို့ ရှိနေတာပါ။ 

ပရီးမီးယားလိဂ်ဟာ လာမယ့်ရာသီအတွက် ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် ၆ နေရာအထိ ရရှိထားပြီး ချန်ပီယံ လီဗာပူးလ် အသင်း၊ အမှတ်ပေးဇယား အဆင့် ၂ နေရာက အာဆင်နယ်အသင်းနဲ့ ယူရိုပါလိဂ်ချန်ပီယံ စပါးအသင်းတို့က ဝင်ခွင့်တွေကို ရရှိခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် လက်ကျန် ၃ နေရာအတွက် ပြိုင်ဆိုင်မှုဟာ နောက်ဆုံးပွဲစဉ်မှ အဖြေထွက်ပေါ်လာမှာပါ။

ဒီနေရာအတွက် မန်စီးတီး၊ နယူးကာဆယ်၊ ချယ်လ်ဆီး၊ အက်စတွန်ဗီလာနဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းတို့က ယှဉ်ပြိုင်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

 ချယ်လ်ဆီးအသင်းနဲ့ ယူနိုက်တက် ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ပွဲစဉ် ၃၇ ယှဉ်ပြိုင်အပြီးမှာ မန်စီးတီးအသင်းက ရမှတ် ၆၈ မှတ်နဲ့ အဆင့် ၃၊ နယူးကာဆယ်၊ ချယ်လ်ဆီးနဲ့ အက်စတွန်ဗီလာအသင်းတို့က ရမှတ် ၆၆ မှတ် ရရှိထားပြီး နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းက ရမှတ် ၆၅ မှတ် ရရှိထားတာပါ။ 

အဆင့် ၃ နေရာက အသင်းနဲ့ အဆင့် ၇ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ အသင်းတို့အကြားမှာ ရမှတ်ကွာဟမှုက ၃ မှတ် သာ ရှိတာကြောင့် ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရရှိဖို့ အသင်းတိုင်း မျှော်လင့်ခွင့်ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

လက်ရှိ အခြေအနေ အရဆိုရင် မန်စီးတီးအသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရရှိဖို့ အခြေအနေ အကောင်းဆုံး ဖြစ်နေတာပါ။

မန်စီးတီးအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် နောက်ဆုံးပွဲစဉ်အဖြစ် ဖူလ်ဟမ်အသင်း အိမ်ကွင်း သွားရောက် ယှဉ်ပြိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

မန်စီးတီးအသင်းဟာ ဒီပွဲစဉ်မှာ အနိုင်ရလဒ် ဒါမှမဟုတ် သရေတစ်မှတ် ရရှိတာနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရမှာဖြစ်ပြီး မရှုံးနိမ့်ဖို့တော့ လိုအပ်တာပါ။

ရှုံးနိမ့်ခဲ့မယ်ဆိုရင် အခြားအသင်းတွေရဲ့ ရလဒ်ကို စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်လို့ ရလဒ်ကောင်းရရှိအောင် ကြိုးစားခဲ့ရင် မန်စီးတီးအသင်းအတွက်  ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်ကို အေးအေးဆေးဆေး ရရှိနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ 

မန်စီးတီး အသင်းယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

မန်စီးတီးအသင်းနည်းပြ ဂွာဒီယိုလာက သူတို့အသင်း ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရရှိနိုင်မယ်ဆိုတာ ယုံကြည်မှုရှိ နေတာပါ။

နယူးကာဆယ်အသင်းဟာ နောက်ဆုံးပွဲစဉ်မှာ အဲဗာတန်အသင်းကို အိမ်ကွင်းယှဉ်ပြိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဗာတန်အသင်းဟာ နယူးကာဆယ်အသင်းအတွက် ကစားရခက်နိုင်တဲ့ အသင်းဖြစ်ပေမယ့် နယူးကာဆယ် အသင်းဟာ အိမ်ကွင်းရလဒ် ကောင်းတာကြောင့် အနိုင်ရရှိအောင် ကစားပြီး ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်ရရှိဖို့ ပစ်မှတ် ထားနေတာပါ။ 

ချယ်လ်ဆီးအသင်းကတော့ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ကို ရရှိဖို့ကြိုးပမ်းနေတဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းနဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံနေလို့ ခက်ခဲတဲ့ပွဲစဉ်တစ်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

အိမ်ကွင်းအားကောင်းတဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ဒီပွဲကို အိမ်ကွင်းကစားရမှာဖြစ်လို့ သူတို့အတွက် အားသာချက်ရှိနိုင်တာပါ။

နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရရှိဖို့ အတွက်ဆိုရင် ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို အနိုင်ရရှိဖို့ လိုသလို သူတို့ရဲ့ အထက်မှာရှိတဲ့ အသင်းတွေထဲက အနည်းဆုံး တစ်သင်း ခြေချော်ဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်အတွက် မျှော်လင့်ချက် အနည်းဆုံး ဖြစ်ပေမယ့် ဝင်ခွင့်ရယူနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပါ။

နယူးကာဆယ်အသင်းကိုတွေ့ရစဉ်

ချယ်လ်ဆီးအသင်းကတော့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ်အသင်းကို အနိုင်ရလဒ်ရရှိတာနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲ ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရရှိမှာဖြစ်လို့ အနိုင်ရလဒ် ရယူနိုင်ဖို့ ပစ်မှတ်ထားနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အက်စတွန်ဗီလာအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ရာသီ နောက်ဆုံးပွဲစဉ်မှာ ယူနိုက်တက်အသင်းအိမ်ကွင်း သွားရောက် ယှဉ်ပြိုင်ရမှာပါ။ 

အက်စတွန်ဗီလာအသင်းအတွက် အနိုင်ရလဒ် ရရှိဖို့လိုသလို နယူးကာဆယ်၊ ချယ်လ်ဆီးအသင်းတို့ ရမှတ်လျော့ဖို့ ကိုလည်း မျှော်လင့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ကိန်းဂဏန်း အချက်အလက်တွေ တွက်ချက်တဲ့ Opta က မန်စီးတီးအသင်းကို ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရဖို့ အကောင်းဆုံး အသင်းအဖြစ် ၉၆.၈၃ ရာခိုင်နှုန်းပေးထားပြီး၊ နယူးကာဆယ်အသင်းကို ၈၁.၇၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို ၅၇.၈၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ အက်စတွန်ဗီလာအသင်းကို ၄၃.၉၇ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ နော်တင်ဟမ်ဖောရက်စ် အသင်းကို ၁၉.၆၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ ပေးထားတာပါ။

အဲဒါကြောင့် ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့် လက်ကျန် ၃ နေရာကို ဘယ်အသင်းတွေ ရယူသွားနိုင်မလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖွယ် စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၁

မြန်မာနိုင်ငံသည် စစ်ပွဲများဖြစ် အချိန်ကုန်နေပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလမ်းကြောင်းပေါ် မတက်နိုင်ခဲ့သည်မှာ နှစ်‌ပေါင်းများစွာ ကြာပြီဖြစ်သည်။

ယခု မိမိတို့ ရှင်သန်ဖြတ်သန်းနေသည့် နိုင်ငံသည် ပထမ မြန်မာနိုင်ငံလား၊ သို့မဟုတ် စတုတ္တမြန်မာနိုင်ငံလားဆို သည့်အပေါ်မှာလည်း ရှုမြင်ပုံများကွဲလွဲ၍ ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင် ချုပ်ငြိမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများ မအောင်မြင်ဘဲ ဖြစ်နေကြသည်။

ဗမာတိုင်းရင်းသားများ အားကောင်းသည့် နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် အင်အားစုများ အပါအဝင် မြန်မာ့တပ်မတော် ကတော့ ယခုမြန်မာနိုင်ငံသည် စတုတ္တနိုင်ငံ ဖြစ်သည်ဟု မှတ်ယူထားကြသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော အနော်ရထာ(ပထမမြန်မာနိုင်ငံ ထူထောင်သူ)၊ ဘုရင့်နောင်(ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံ ထူထောင်သူ)၊ အလောင်းဘုရား(တတိယမြန်မာနိုင်ငံ ထူထောင်သူ)တို့သည် ပထမ-ဒုတိယ-တတိယ မြန်မာနိုင်ငံ များကို ထူထောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှလက်အောက်မှ လွတ်လပ်ရေးယူခဲ့သော ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံသည် စတုတ္တနိုင်ငံဖြစ်သည်ဟု ယူဆထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲအတွင်း ပျက်စီးနေတဲ့ အဆောက်အအုံတွေကို တွေ့ရစဉ်(ဓာတ်ပုံ-ရိုက်တာ)

ဗမာမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားများကတော့ အနော်ရထာ၊ ဘုရင့်နောင်၊ အလောင်းဘုရားတို့နှင့်အတူ မိမိတို့မှာ လည်း ဘုရင်စနစ်ဖြင့် ကိုယ့်ထီးကိုယ့်နန်း အုပ်ချုပ်လာခဲ့ပြီး ၁၈၈၅ ခုနှစ်မှာ ဗြိတိသျှလက်အောက်သို့ လူမျိုးပေါင်း စုံ၏ နယ်မြေများအားလုံး ကျရောက်သွားကာ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့တွင် လွတ်လပ်ရေးယူ၍ ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံကို ထူထောင်ခဲ့သည့်အတွက် ပထမမြန်မာနိုင်ငံဟု မှတ်ယူထားကြသည်။

ထိုသို့ မှတ်ယူရခြင်းကလည်း မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးကို တောင်တန်းနှင့်ပြည်မ အတူတကွ ပေါင်းစည်းရေး သဘောတူညီမှု ရယူခဲ့ခြင်း အပါအဝင် လွတ်လပ်သော ပြည်ထောင်များ စုပေါင်း၍ ရယူခဲ့သော လွတ်လပ်ရေးမှ ပေါက်ဖွားလာသည့် မြန်မာနိုင်ငံဖြစ်သည့်အတွက်ကြောင့် ယူဆခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့နောက် တိုင်းရင်းသား တန်းတူညီမျှမှု မရှိခြင်း၊ အာဏာခွဲဝေမှု အားနည်းခြင်း၊ သယံဇာတခွဲဝေမှုအားနည်းခြင်း၊ ဒီမိုကရေစီ ပျက်စီးသွားခြင်း၊ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုအားကြီးခြင်း၊ မဟာဗမာ လူမျိုးကြီးဝါဒ ဖော်ဆောင်လာခြင်း၊ သဘော တရားရေးရာများ ကွဲပြားလာခြင်း စသည့် အခြေအနေများကြောင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့ လွတ်လပ်ရေးယူပြီး နောက် လပိုင်းအကြာမှာဘဲ ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ရာမှာ ယနေ့ (၂၀၂၅ ခုနှစ်)အထိ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်လာခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

လွတ်လပ်ရေး မရခင်တုန်းကလည်း ပဒေသရာဇ်စနစ်ကြောင့် ဘုရင်များသည် စစ်တိုက်၍ နယ်မြေချဲ့ထွင်၍ လူမျိုးစုများကြား စစ်ပွဲများဖြစ် အချိန်ကုန်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း လူမျိုးစုများ စုစုစည်းစည်း ဖြစ်လာမလားဆိုသော်လည်း ဖြစ်မလာဘဲ စစ်ပွဲများဖြစ်သာ အချိန်ကုန်နေပြန်သည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ ထိလည်းကောင်း၊ ၂၀၁၁ မှ ၂၀၁၅ ထိလည်း ကောင်း၊ ၂၀၁၅ မှ ၂၀၂၀ ထိလည်းကောင်း စသည့် အချိန်ကာလ သုံးပိုင်းသာ လူထုက ထိတွေ့ခံစားခွင့်ရရှိခဲ့ပြီ ကျန်အချိန်များမှာ စစ်ပွဲများအတွင်း အသက်ရှင် ရပ်တည်နေကြရသည်။

လက်နက်ကိုင်ထားသူ တစ်ဦးကို တွေ့ရစဉ် (ဓာတ်ပုံ-အေပီ)

လက်ရှိကို ကြည့်ပါကလည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်တွင် မြန်မာ့တပ်မတော်က NLD အစိုးရကို ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ မဲစာရင်း အငြင်းပွားမှုအား မဖြေရှင်းဘဲ အစိုးရဖွဲ့စည်းရန် ကြိုးစားသည်ဟုဆိုကာ ဖြုတ်ချ၍ နိုင်ငံတော်အား အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာပြီး အုပ်ချုပ်နေသည်။

ထို့နောက် လွတ်လပ်ခွင့်များ တဖြေးဖြေး လျှော့နည်းလာပြီး စစ်ဘောင်ကျယ်ပြန့်လာခြင်းနှင့်အတူ ဒီမိုကရေစီ ပျောက်ဆုံးလာနေသည်။

ထို့ကြောင့် ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည် အားကောင်းလာရေးအတွက် ကြိုးပမ်းကြရာမှာ အုပ်စု ၂ စု ကွဲလာခဲ့သည်။ အုပ်စု တစ်စုကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပ၍ စစ်တပ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးကို ဖယ်ရှားကာ ဒီမိုကရေစီစနစ် ပြန်လည်အား ကောင်းရေး ကြိုးပမ်းနေကြသည်။

နောက်ထပ် အုပ်စုတစ်စုကတော့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး နည်းလမ်းဖြင့် စစ်တပ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးကို ဖယ်ရှား ကာ ဒီမိုကရေစီစနစ် ပြန်လည်အားကောင်းရေး ကြိုးပမ်းနေသည်။

ထိုသို့ ကွဲလွဲနေချိန်မှာပဲ တချို့က ဒီမိုကရေစီကို ကာကွယ်ရန်အတွက် စစ်တိုက်နေခြင်းဟု ပြောသလို တချို့က တော့ ဒီမိုကရေစီ ဆုံးရှုံးသွားခြင်းကြောင့် စစ်တိုက်နေခြင်းဟု ပြောကြပြန်သည်။

အဆိုပါ အခြေအနေ ၂ ရပ်အကြား ပြည်သူလူထုသည် ကြားညှပ်၍ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လွတ်လပ်ခွင့် စသည့် အထွေထွေ ကျဆင်းမှု အကျပ်အတည်းများကို ရင်ဆိုင်ဖြတ်သန်းနေကြရသလို အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်သွားကြသလို မိသားစုများ ဆုံးရှုံးသွားကြရခြင်းများလည်း ကြုံတွေ့နေကြရသည်။

စစ်ဘုရင်များကတော့ သူ့နယ်မြေ ကိုယ့်နယ်မြေအဖြစ် နယ်မြေအပိုင်စားများဖြင့် ရပ်တည်လျက်ရှိသလို နယ်မြေ အပိုင်စားများ ရရှိရေးအတွက်လည်း ကြိုးပမ်းနေကြသည်။ တချို့သော စစ်ဘုရင်များကတော့ အာဏာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် ကြိုးပမ်းနေကြသည်။

"နိုင်ငံတွေက စစ်ပွဲကို ဖန်တီးတယ်, စစ်ပွဲတွေက နိုင်ငံကို ဖန်တီးတယ်" လို့ ဖရန်စစ်ဖူကူယားမားက ပြောခဲ့ဖူး သည်။ 

မြန်မာပြည်မှာတော့ စစ်ပွဲများကနေ အမုန်းတရားများကို ဖန်တီးလာပြီး အမုန်းတရားများက နိုင်ငံကို ပြိုကွဲအောင် ဖန်တီးနေသည်ဟု ပြောရမလိုဖြစ်နေသည်။

အဆုံးမှာတော့ မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် တဖြေးဖြေးနှင့် ပျက်စီးလာပြီး ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေးနှင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးအတွက် အဟန့်အတားပေါင်းစုံဖြင့် ရင်ဆိုင်လာနေရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ အလံကို တွေ့ရစဉ်

စင်္ကာပူနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့သည့် လီယွမ်ယုကတော့ “ကင်မရာ ကိုင်ထားတဲ့သူတွေက သေနတ်ကိုင်ထားတဲ့ သူတွေထက် ဒီမိုကရေစီကို ပိုပြီး ကာကွယ်နိုင်တဲ့ အဖိုးတန် ကာကွယ်ရေးသမားဖြစ်တယ်”ဟု ၁၉၆၂ ခုနှစ်က ပြောခဲ့ဖူးသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဒီမိုကရေစီနာမည်အောက်က သေနတ်ကိုင်ထားသူများသည် ငြိမ်းချမ်းရေး၊ ဖက်ဒရယ်ရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေး ကာကွယ်နေသူများဆိုကာ စားပွဲဝိုင်းတစ်ခုတည်းမှာ မျက်နှာချင်းဆိုင်ထိုင်၍ ဆွေးနွေးနေချိန်  အပ်တိုတစ်‌ချောင်းတောင် မကိုင်ထားသော ကလောင်/ကင်မရာ ကိုင်သူများကတော့ တိုင်းပြည်ပြိုကွဲအောင် လုပ်သူများဟု စွပ်စွဲခံနေရလေသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသည် စစ်ဘောင်ကျယ်ပြီး နိုင်ငံရေးဘောင်ကျဉ်းကာ ဒီမိုကရေစီနာမည်အောက်မှာ စစ်ဘုရင် များက အုပ်ချုပ်နေသည့် နိုင်ငံအဖြစ် ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။

ဒီမိုကရေစီနာမည်အောက်က စစ်ဘုရင်များ အုပ်ချုပ်သည့် နိုင်ငံအဖြစ်ကနေ ပြန်လည်ရုန်းထွက်ပြီး ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံသော ပြည်ထောင်စုစနစ်အား ဖော်ဆောင်နိုင်ရေးအတွက် ပြည်သူလူထုများ စည်းလုံး ညီညွတ်ရန်လိုအပ်သလို မှန်ကန်သော ရပ်တည်ချက်များကို ရွေးချယ်နိုင်ရန်လိုအပ်သည်။

သို့မဟုတ်ပါက စတုတ္တနိုင်ငံပဲ ပြောပြော၊ ပထမနိုင်ငံပဲ ပြောပြော မြန်မာနိုင်ငံသည် ပြိုကွဲနိုင်ငံ သို့မဟုတ် ကျရှုံးနိုင်ငံအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားနိုင်သည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနီးပတ်ဝန်းကျင်များနှင့် အဝေးက ဧည့်သည်များသည် မြန်မာနိုင်ငံကို ကိတ်မုန့်ကဲ့သို့ အစိတ်စိတ် ခွဲခြမ်းမျှဝေရန်အတွက် ကြိုးပမ်းနေကြခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ဒီမိုကရေစီနာမည်အောက်က စစ်ဘုရင်များ အုပ်ချုပ်နေသော နိုင်ငံအဖြစ်ကနေ ပြည်တွင်းညီညွတ်ရေး အင်အားဖြင့် ပြန်လည်၍ အသစ်တစ်ဖန် တည်ဆောက်နိုင်ရန်လိုအပ်သည်။ 

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီနှင့်ဖက်ဒရယ်သည် မည်သို့မည်ပုံ ဖြစ်တည်လာမလဲ ဆိုသည်ကိုတော့ စောင့်ကြည့်ရန်သာ ရှိတော့သည်။ 

ဂရေဟမ်ဘဲလ်က “တံခါးတစ်ပေါက်က ပိတ်နေချိန်မှာ ပွင့်နေတဲ့ အခြားတံခါးတွေရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့က ပိတ်နေတဲ့ တံခါးကိုပဲ ဝမ်းပန်းတနည်းနဲ့ အချိန်အကြာကြီး ထိုင်ကြည့်နေကြတယ်။ ကျနော်တို့အတွက် ဖွင့်ထားတဲ့ တံခါးတွေကို  မမြင်နိုင်ကြဘူး”ဟု ပြောခဲ့လေသည်။

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၉

ကမ္ဘာကြီးမှာ နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၀ ကျော်ရှိသည့်အနက် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပသည့်နိုင်ငံရှိသလို ရွေးကောက်ပွဲမရှိသည့် နိုင်ငံများရှိသည်။

အလားတူ နိုင်ငံရေးပါတီ ရှိသည့် နိုင်ငံရှိသလို နိုင်ငံရေးပါတီ မရှိသည့် နိုင်ငံများလည်းရှိသည်။ 

ဥပမာ- ဆော်ဒီ၊ ယူအေအီး၊ ကတာ၊ ဘရူနိုင်း စသည့် နိုင်ငံများတွင် ရွေးကောက်ပွဲမရှိသလို နိုင်ငံရေးပါတီများ လည်းမရှိကြပေ။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ နိုင်ငံအများစုတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ရှိသလို နိုင်ငံရေးပါတီများလည်းရှိကြသည်။ 

ထို့ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ ရှိသည့်နိုင်ငံများတွင် နိုင်ငံသူ/သား မဲဆန္ဒရှင်များက မဲပေးသည့်အခါမှာ မည်ကဲ့သို့သော အခြေအနေများကို လေ့လာဆန်းစစ်ပြီးမှ မဲပေးကြသလဲ၊ မဲပေးသင့်သလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ မှာလည်း မဲဆန္ဒရှင် တစ်ဦးအနေဖြင့် ဘယ်လို အခြေခံအကြောင်းတရားများအပေါ် ကြည့်၍ မဲပေးသင့်လဲစဉ်းစား သင့်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလများတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပသွားရန် ပြင်ဆင်နေကြသလို တခြားတစ်ဖက်မှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်ရေး ဟန့်တားရန် ပြင်ဆင်နေကြသည်။

ထိုအထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံသူ/သားများသည် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမည်ကို အားပေးထောက်ခံရမလား၊ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်ရေး ဟန့်တားနေခြင်းကို အားပေးထောက်ခံရမလား ဆိုသည့် အခြေအနေ ၂ ရပ်ကြားမှာ ကြားညှပ်နေသည်။

ထို့ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်ခြင်းမဖြစ်ခြင်းထက် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ ရွေးကောက်ပွဲရှိခဲ့ရင် မဲဆန္ဒရှင် တစ်ဦး အနေဖြင့် စဉ်းစားဆုံးဖြတ်သင့်သော အချက်များကိုသာ အဓိကထား ဆွေးနွေးသွားလိုပါသည်။

ပါတီ၏ မူဝါဒနှင့် ရည်မှန်းချက်များ
*******************************
    ပါတီများ၏ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံခြားရေး၊ ဒီမိုကရေစီအရေး၊ ဖက်ဒရယ် အရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လူငယ်အရေး စသည့် မူဝါဒများကို သေချာလေ့လာရန် လိုအပ်သည်။ ထိုမူဝါဒများ ရှိ/မရှိကိုလည်း လေ့လာရန် လိုအပ်သည်။

အဆိုပါ မူဝါဒများသည် မိမိ၏ ယုံကြည်ချက်နှင့် တန်ဖိုးထားမှုများဖြင့် ကိုက်ညီမှု ရှိပါသလား ဆိုသည်ကိုလည်း စဉ်းစားရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ပါတီ၏ ရည်မှန်းချက်များသည် လက်တွေ့ကျပြီး တိုင်းပြည်အတွက် အကျိုးရှိနိုင်ပါ့မလား ဆိုခြင်းကိုလည်း လေ့လာဆန်းစစ်ကြည့်ရမည်။

ပါတီ၏ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းနှင့် အတွေ့အကြုံ
*****************************************

    ထိုပါတီသည် ယခင်က အစိုးရအဖွဲ့မှာ ပါဝင်ခဲ့ဖူးလျှင် ဘယ်လိုမျိုး စွမ်းဆောင်ရည်များ ပြသခဲ့လဲဆိုသည် ကို လေ့လာရမည်၊ လူထုကို ဘယ်လို ဆက်ဆံခဲ့သလဲ၊ တိုင်းပြည်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင်လုပ်ပေးနိုင် ခဲ့သလား၊ နိုင်ငံသားများက ဆင်းရဲပြီး သူတို့က ချမ်းသာသွားကြသလား စသည့် အခြေအနေများကို လည်း လေ့လာ၍ စဉ်းစားရမည်။

ထို့နောက် ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းနှင့် အဖွဲ့ဝင်များ၏ အရည်အချင်း (နိုင်ငံရေးနှင့် လုပ်နိုင်စွမ်း အရည်အချင်းကို ဆိုလိုသည်) ပြည့်ဝပြီး တိုင်းပြည်အတွက် စွမ်းစွမ်းတမံ လုပ်ဆောင်နိုင်သည့်သူများ ဖြစ်ပါသလားဆိုသည်ကိုလည်း စဉ်းစားရမည် ဖြစ်သည်။

အလားတူ ပါတီ၏ အဖွဲ့အစည်း တည်ဆောက်ပုံနှင့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ပုံများသည် တည်ငြိမ်၍ ထိရောက်မှုရှိသ လားဆိုခြင်းကိုလည်း သုံးသပ်ရမည်။

ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ အရည်အချင်းနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရား
******************************************************

    မိမိ၏ မဲဆန္ဒနယ်တွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်သည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ ပညာအရည်အချင်း၊ လုပ်ငန်း အတွေ့အကြုံ၊ နိုင်ငံရေးအသိ ကြွယ်ဝမှု၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များကို လေ့လာရန်လိုအပ် သည်။

ကိုယ်စားလှယ်လောင်းသည် ပြည်သူကို ကိုယ်စားပြုနိုင်သည့် စိတ်ဓာတ်နှင့် ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်းမွန်သူ ဖြစ်သလားဆိုသည်ကို စဉ်းစားရမည်။ မဲဆွယ်စည်းရုံးစဉ်ကတစ်မျိုး လွှတ်တော်အမတ် ဖြစ်သည့်အခါတစ်မျိုး လုပ်တတ်သူလား သုံးသပ်ရမည်။

ထို့နောက် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ ‌ပြောဆိုလုပ်ကိုင်ပုံများသည် ယုံကြည်အားထားလောက်မှု ရှိပါသလားဆို သည်ကို လေ့လာသုံးသပ်၍ ဆန်းစစ်ရန်လည်း လိုအပ်သည်။ 

Party List စနစ်ဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပမည်ဆိုလျှင်တော့ မဲဆန္ဒရှင်သည် ကိုယ်စားလောင်းကို သိခွင့်မရ တော့ဘဲ ပါတီကိုပဲ မဲထည့်ရတော့မည်ဖြစ်သည့်အတွက် ပါတီသည် အုပ်စုဖွဲ့နိုင်ငံရေး သို့မဟုတ် ဆရာ-တပည့် မွေးနိုင်ငံရေးစနစ် ရှိနေသည့် ပါတီလားဆိုသည်ကို သုံးသပ်ပြီးမှ မဲပေးသင့် မပေးသင့်ကို ရွေးချယ်သင့်သည်။

အလားတူ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု ကြီးထွားသည့်ပါတီလား ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ လွတ်လပ်စွာ ပြည်သူအကျိုးကို ထမ်းခွင့်ပြုမည့် ပါတီလားဆိုသည်ကို စဉ်းစားရမည်။

ထို့ပြင် ပါတီအကျိုးစီးပွားနှင့် ပြည်သူလူထုအကျိုးစီးပွား ယှဉ်လာသည့်အခါ ပါတီအကျိုးစီးပွားရေး ကာကွယ်တာ လား ပြည်သူလူထုအကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်သည့်ပါတီလား ကြည့်ရန်လိုအပ်သည်။

ပါတီ၏ ပံ့ပိုးသူများနှင့် ရန်ပုံငွေ
*****************************

    ပါတီကို ဘယ်သူတွေက ပံ့ပိုးနေသလဲ၊ ဘယ်သူတွေက နောက်ကွယ်က ချုပ်ကိုင်ထားသလဲ၊ ဘယ်သူ တွေအတွက် အလုပ်လုပ်ပေးနေလဲ၊ ရန်ပုံငွေများကို ဘယ်လိုစီမံခန့်ခွဲလဲဆိုသည်ကို သိရှိအောင် လုပ်၍ မဲပေးသင့် မပေးသင့်အား စဉ်းစားဆုံးဖြတ်သင့်သည်။

ပါတီ၏ ရန်ပုံငွေ ရရှိမှုသည် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိပါသလား စစ်ဆေးရန် လိုအပ်သည်။ တချို့က ပါတီကို အကြောင်း ပြု၍ ကိုယ်ကျိုးစီးပွား ရှာကြသလို မလျော်ဩဇာသုံး၍ ရန်ပုံငွေကို ရှာဖွေလေ့ရှိကြသည်ကိုလည်း မမေ့သင့်ပေ။

ထို့နောက် ပါတီ၏ ပံ့ပိုးသူများနှင့် နောက်ကွယ်က အင်အားစုများ၏ အကျိုးစီးပွားသည် ပါတီ၏ မူဝါဒအပေါ် လွှမ်းမိုးမှု ရှိနေသလား မရှိဘူးလား စဉ်းစားသင့်သည်။

သတင်းအချက်အလက် ရယူခြင်းနှင့် ဝေဖန်ပိုင်းခြားနိုင်စွမ်း
*****************************************************

    ပါတီများနှင့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ အကြောင်းကို တရားဝင် သတင်းရင်းမြစ်များနှင့် ဘက်မလိုက် သည့် သတင်းဌာနများကနေ ရယူနိုင်ပါသည်။

ထို့နောက် မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုများတွင် သူတို့၏ ပြောကြားချက်များကို သေချာနားထောင်ရန် လိုအပ်သလို ထို ပြောကြားချက်များနှင့် ရရှိလာသော သတင်းအချက်အလက်များကို ဥာဏ်နှင့်ဆင်ခြင်တုံတရားကို အသုံးပြု၍ ဆုံးဖြတ်သင့်သည်။

ယခု ခေတ်ကာလများအရ ပါတီနှင့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ လှုပ်ရှားမှုများ၊ ပြောစကားများကို လူမှုကွန်ရက် (ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်၊ တစ်တော့၊ ယူကျူ၊ အိတ်စ်၊ တယ်လိုဂရမ်၊ အင်စတော်ဂရမ်)များမှာလည်း လေ့လာစောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ်သည်။

မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားနှင့် တိုင်းပြည် အနာဂတ်
***************************************

    မည်သည့်ပါတီက မိမိ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ အကျိုးစီးပွားအပြင် တိုင်းပြည်၏ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် အနာဂတ်ကို အကျိုးပြုနိုင်ခြင်း ရှိလည်းဆိုသည်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီးမှ မဲပေးသင့်မသင့်ကို ဆုံးဖြတ် သင့်သည်။

ထို့ပြင် မည်သည့်ပါတီ၏ မူဝါဒများက တိုင်းပြည်အတွက် အကောင်းဆုံး ဖြစ်နိုင်မလဲဆိုသည်ကို စဉ်းစားရမည် ဖြစ်သည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်သူလူထုများ လိုအပ်နေသည့်ပါတီမှာ (၁) ပြည်တွင်းစစ် ရပ်တန့်ရေး ဆောင်ရွက်နိုင် သော ပါတီ၊ (၂) ပြည်တွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်နိုင်သည့်ပါတီ၊ (၃) စီးပွားရေး ကျဆင်းမှု ပြန်လည်ဦးမော့ အောင် စွမ်းဆောင်နိုင်သည့်ပါတီ၊ (၄) ဒီမိုကရေစီစနစ် အားကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မည့်ပါတီ၊ (၅) ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး ဦးဆောင်နိုင်မည့်ပါတီ၊ (၆) အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်မှု ပြိုကွဲ နေခြင်းကို ပြန်လည် အားကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မည့်ပါတီ၊ ပညာရေးစနစ် နိုင်ငံတကာအဆင့်မှီရေး ဆောင်ရွက်နိုင်မည့်ပါတီ ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် (၇) နိုင်ငံသူ/သားများ တန်းတူညီမျှမှုရရှိရေး ဆောင်ရွက်နိုင်မည့်ပါတီ၊ (၈) အာဏာနှင့် ပြည်သူလူထု ဒုက္ခ ရောက်အောင် မလုပ်ဘဲ ကာကွယ်ပေးနိုင်မည့်ပါတီ၊ (၉) ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု နိုင်ငံတကာအဆင့်မှီ‌ရေး ဆောင် ရွက်ပေးနိုင်မည့်ပါတီ၊ (၁၀) လူငယ်များအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလှမ်းဖန်တီးပေးနိုင်မည့်ပါတီ၊ (၁၁) ခေတ် သစ် နည်းပညာကို အမှီလိုက်နိုင်သောပါတီ၊ (၁၂) လူငယ်များကို နေရာပေးရန် ဝန်မလေးသောပါတီ၊ (၁၃) ဗဟို ချုပ်ကိုင်မှု အားကြီးသော အစိုးရစနစ်ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲပေးနိုင်သောပါတီ၊ (၁၄) အဂတိတရား ကင်းရှင်းပြီး လူထုဝန်ဆောင်မှုကို ချောမွေ့အောင် လုပ်ပေးနိုင်မည့် အစိုးရအဖွဲ့အဖြစ် ပြောင်းလဲပေးနိုင်မည့်ပါတီ၊ (၁၅) ငွေများ တရားနိုင်ဆိုသော တရားရေးစနစ်ကို မှန်ကန်တည့်မတ်ပေးနိုင်သောပါတီ၊ (၁၆) မီဒီယာဆက်ဆံရေးနှင့် မီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့်ကို နားလည်နိုင်စွမ်း မြင့်မားသည့်ပါတီ စသည့် နိုင်ငံရေးပါတီနှင့်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်ကိုသာ ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မဲဆန္ဒရှင်များသည် မိမိ၏ မဲသည် ရွေးချယ်မှု မှန်ကန်ရန် လိုအပ်သည်။ ရွေးချယ်မှု မှားယွင်းပါက ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုမရှိသော စနစ်ကြီးအတွင်းမှာသာ ရှင်သန်ရပ်တည်နေရမည် ဖြစ်သည်။

မိမိနှင့်ထိုက်တန်သော အစိုးရကို မိမိရွေးချယ်သည့် မဲက အဆုံးဖြတ်ပေးမည်ဖြစ်၍ မိမိအနေဖြင့် နိုင်ငံရေး အသိပညာကြွယ်မှု ရှိရှိဖြင့် တိုင်းပြည်နှင့်လူထု အကျိုးကို မကာကွယ်ပေးဘဲ အာဏာနှင့်အဂတိတရားများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသော ပါတီနှင့်လွှတ်တော်အမတ်များ ကင်းရှင်းရေး မှန်ကန်သော မဲဆန္ဒရှင်များ လိုအပ်သည်။

ထိုမှသာလျှင် သန့်ရှင်းသော နိုင်ငံအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံ ရပ်တည်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး လူမှု-စီးပွားနှင့် တိုးတက်သော နိုင်ငံ ဖြစ်လာမည်။ ထိုအခြေအနေကို ရောက်လာမလား မရောက်သေးဘူးလားဆိုသည့်ကိုတော့ မဲဆန္ဒရှင်များ၏ ဆုံး ဖြတ်ချက်ကိုပဲ စောင့်ကြည့်ရပေတော့မည်။

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၇

အမေရိကန်၏ ကုန်သွယ်ခွန်များ တိုးမြှင့်ကောက်ခံမှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကို ပြန်လည် ပုံဖော် နေချိန်တွင် မူလက အမေရိကန်သို့ ပို့ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် တရုတ်ကုန်စည်များသည် မိမိတို့၏ နိုင်ငံများ အတွင်းသို့ စုံပြုံဝင်ရောက်လာမည့် အရေးကို နိုင်ငံအများအပြားက စိုးရိမ်နေကြသည်။

အထူးသဖြင့် စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုဖိအားများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် တရုတ်ကုန်စည်များကို ထိန်းထားရန်အတွက် အချို့က တရုတ်သွင်းကုန်များအပေါ် အခွန်များ စည်းကြပ်ကောက်ခံရန် ဆန္ဒရှိလာကြသည်။

ထိုအခြေအနေတွင် တရုတ်သည် နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်ရေးမှ အလုံးစုံ ဖြတ်တောက်ခံရမည်ဖြစ်ကာ အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump)အတွက် ထင်မှတ်မထားသည့် အောင်ပွဲကို ရရှိသွားလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေကို ရှောင်လွှဲရန်အတွက် တရုတ်အနေဖြင့် ဝင်ရိုးစုံကမ္ဘာအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်မှုပုံစံကို တည်ဆောက်ရန် ၎င်း၏ ရေရှည် ရည်မှန်းချက်နှင့် ကိုက်ညီသည့် ရေတိုမူဝါဒများကို ကျင့်သုံးရမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်သည် ၎င်းကိုယ်ကို ၂၁ ရာစု၏ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာမည်ဆိုသည့် အချက်ကို အများက သံသယ မဝင်စေရန်အတွက် သေချာလုပ်ဆောင်နေသည်။

အိန္ဒိယသည် ရာစုနှစ်လယ်ပိုင်းတွင် စူပါပါဝါ ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။ ဥရောပကလည်း ၎င်းတို့၏ အဆင့်အတန်း များကို မြှင့်တင်မည်ဖြစ်ပြီး ထရမ့်၏ အားကြီးသူသာ အမှန်ဆိုသည့် အယူအဆကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက လိုက်နာပြီး ၎င်းတို့၏ အနေအထားများကို မြှင့်တင်ဖွယ်ရှိသည်။

အမေရိကန်နဲ့တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကြား ညှပ်နေသူများကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိ တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးသည် ကမ္ဘာ့အင်အား အကြီးဆုံးနိုင်ငံနှင့် ဒုတိယအင်အား အကြီးဆုံး နိုင်ငံတို့ကြား ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေမှုကို ထင်ဟပ်စေခဲ့ကာ သက်ဆိုင်ရာ နယ်ပယ်ကဏ္ဍများတွင် သြဇာလွှမ်းမိုးမှု များအတွက် သဘောတူညီချက် ရရှိရန် လိုအပ်နေသည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ချဲ့ထွင်နေသည့် နှစ်ဖက်စလုံး၏ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများသည် နယ်ချဲ့ဝါဒ၏ သဘာဝပုံစံ ဖြစ်နေသည်။

ထရမ့်က ကနေဒါ၊ ဂရင်းလန်းကျွန်း၊ ပနားမားနှင့် ဂါဇာဒေသတို့ကို အမေရိကန်လက်အောက်သို့ သွတ်သွင်းချင် နေချိန်တွင် တရုတ်ကလည်း တောင်တရုတ် ပင်လယ်အတွင်းရှိ နယ်နိမိတ်များကို ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့ကာ အာဆီယံနိုင်ငံအချို့နှင့် ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားလျက်ရှိသည်။

သို့သော် ၎င်းတို့ နှစ်နိုင်ငံကြား ဖြစ်ပွားနေသည့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲက ၎င်းတို့၏ ပြိုင်ဆိုင်မှုများအပေါ် မည်သို့ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိမည်ဆိုခြင်းကို စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်နှင့် တရုတ်ကြား အပြန်အလှန် ကုန်သွယ်ခွန်များ တိုးမြှင့်နေခြင်းသည် နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရေး ချိတ်ဆက်မှုကို ကွာဟသွားစေခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ အခွန်တိုးမြှင့် ကောက်ခံမှုကို ခံခဲ့ရသည့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် အမေရိကန်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု အောက်ကို ဝင်ရောက်ရမည့် အခြေအနေကို ရောက်ရှိသွားမည်လားဟု မေးခွန်းထုတ်စရာရှိသည်။

အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများ၏ အလံများကို တွေ့ရစဉ်

တရုတ်အနေဖြင့် စူပါပါဝါနိုင်ငံ အားလုံးနှင့် ခင်မင်ရင်းနှီးခွင့်ရှိသည့် ၎င်း၏ ကုန်သွယ်ဖက် နိုင်ငံများ၏ အခွင့်အရေး များကို လေးစားနေသမျှ ကာလပတ်လုံး ထိုအခြေအနေသို့ ရောက်ရှိလိမ့်မည်မဟုတ်ဟု ဖြေရမည်ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေမျိုးတွင် တရုတ်နှင့် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ရသည်မှာ အလွန်အကျိုးများ နေဦးမည်ဖြစ်သည်။ 

သို့သော် ကုန်သွယ်ရေးမှ အကျိုးအမြတ် ရရန်နှင့် သီးခြားလွတ်လပ်စွာ ရပ်တည်ရန်အတွက် စူပါပါဝါနိုင်ငံများ (Super Powers) မဟုတ်သေးသည့် မစ်ဒယ်ပါဝါ (Middle Powers) ဟုခေါ်ဆိုသည့် အင်အားအလယ်အလတ် တန်းစားနိုင်ငံများသည် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။

ပထမဆုံးအနေဖြင့် မစ်ဒယ်ပါဝါ နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏ ဈေးကွက်များအတွင်းသို့ အပိုကုန်စည်များ စုပြုံ ဝင်ရောက် စေခြင်းမပြုရန် တရုတ်ကို တိုက်တွန်းရမည်ဖြစ်သည်။

ထိုကုန်စည်များသည် မူလက အမေရိကန်သို့ ပို့ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် ကုန်စည်များဖြစ်ပြီး တရုတ် ကလည်း ပို့ကုန်များကို အကန့်အသတ်ဖြင့် တင်ပို့ရန် သဘောတူရဖွယ်ရှိသည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် တရုတ်သည် ၎င်း၏နိုင်ငံအတွင်း အသုံးစရိတ်များကို တိုးမြှင့်ရန် လိုအပ်သည်။ 

အဓိပ္ပာယ်မှာ ဝင်ငွေခွန်နှင့် အရောင်းခွန်များကို လျှော့ချခြင်း၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုအတွက် အသုံးစရိတ် တိုးမြှင့်ခြင်း၊ ကလေးသူငယ် ပြုစုစောင့်ရောက်မှုအတွက် အသုံးစရိတ် တိုးမြှင့်ခြင်းနှင့် ပင်စင်များကို တိုးမြှင့်ခြင်း တို့ဖြစ်ပြီး ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများကို ပြည်သူများ အသုံးပြုရ လွယ်ကူစေအောင် လုပ်ဆောင်ရမည် ဖြစ်သည်။

ထိုကဲ့သို့ အပြောင်းအလဲများ ပြုလုပ်ခြင်းမှ ထိခိုက်မှုများကို လျော့ကျစရန်နှင့် ဘတ်ဂျက်လိုငွေပြမှုကို လျှော့ချရန် အတွက် တရုတ်သည် စီးပွားရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သင့်ပြီး ငွေကြေးစနစ်ကို ပြုပြင်သင့်သည်။

ဥပမာအနေဖြင့် တရုတ်သည် ပုဂ္ဂလိက ဘဏ်အသစ်များ ပိုမိုထူထောင်ခွင့်ပြုသင့်သည်။ 

ထိုဘဏ်များသည် အသေးစားနှင့် အလတ်စား စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေနိုင်ပြီး အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများကို ပေါ်ပေါက်လာစေနိုင်သည်။

တစ်ချိန်တည်းတွင် အာဆီယံနိုင်ငံများသည် ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့နှင့်အတူ Atlantic-Pacific Sustainability Pact (APSP) ဟုခေါ်သော အစီအစဉ်သစ်တစ်ရပ်ကို အကြံပြုသင့်ပြီး ထိုအစီအစဉ်ကို ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် ဗြိတိန်တို့ကိုလည်း တင်ပြသင့်သည်။

အမျိုးသမီးတစ်ဦး အလုပ်လုပ်နေစဉ်

APSP တွင် ရည်ရွယ်ချက် ၃ ခု ရှိမည်ဖြစ်ပြီး ပထမအချက်မှာ နိုင်ငံအားလုံးအတွက် လွတ်လပ်သည့် ကုန်သွယ်ရေး နယ်ပယ်တစ်ခု ဖန်တီးရန်ဖြစ်သည်။

ဒုတိယအချက်မှာ ကုလသမဂ္ဂနှင့် အခြား ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အစည်းအဝေးများတွင် ကြားနေ ငြိမ်းချမ်းရေးအုပ်စု ထူထောင်ရန်ဖြစ်သည်။ 

ထိုအုပ်စုသည် အမေရိကန်၊ တရုတ်နှင့် ရုရှားကြား တင်းမာမှုများကို ဟန့်တားပေးနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ရာသီဥတု ဖောက်ပြန် ပြောင်းလဲမှုနှင့် ကပ်ရောဂါကဲ့သို့ ပြဿနာများတွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

တတိယအချက်မှာ ဖွံ့ဖြိုးတိုတက်ရေး အေဂျင်စီတစ်ခု ထူထောင်ရန်ဖြစ်သည်။ 

ထိုအေဂျင်စီတွင် ချမ်းသာသည့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက ဆင်းရဲသည့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကို ငွေကြေးနှင့် နည်းပညာ အကူအညီများ ပေးလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ 

ထိုကဲ့သို့ ပံ့ပိုးကူညီမှုသည် ကာဘွန်ထုတ်လွှတ်မှု လျှော့ချရေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေးနှင့် ၎င်းတို့၏ စီးပွားရေးကို ကြီးထွားစေရန် အထောက်အကူ ဖြစ်စေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ဆင်းရဲသည့် နိုင်ငံများအပေါ် ကူညီထောက်ပံ့မှုများကို လက်နက်တစ်ခုအဖြစ် အသုံးချပြီး အင်အားကြီး နိုင်ငံများ၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အာဆီယံ၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုနှင့်အတူ ၂၀၄၅ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံသည် ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် ဗြိတိန် နိုင်ငံတို့လောက် အင်အားကြီးလာမည်ဖြစ်သည်။ 

ထိုသို့ ဖြစ်လာခဲ့မည်ဆိုပါက  APSP လည်း ပိုမိုသြဇာ ကြီးလာမည်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့ပါ ပူးပေါင်း  ပါဝင် လာဖွယ်ရှိသည်။

အမေရိကန်-တရုတ် ပြိုင်ဆိုင်မှုအတွင်း မစ်ဒယ်ပါဝါနိုင်ငံများအတွက် အတူတကွ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းသည် အကောင်းဆုံး ရွေးချယ်မှုဖြစ်သည်။

အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ အဖွဲ့လိုက် လုပ်ဆောင်မှုသည် ပဋိပက္ခများကို လျှော့ချပေးနိုင်ပြီး စူပါပါဝါနိုင်ငံများ ပိုမိုပေါ်ထွက်လာစေနိုင်ကာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အထောက်အကူ ဖြစ်စေလိမ့်မည် ဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၆

ဘရာဇီးလ်ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်သတ္တပတ်က ရီးရယ်လ်အသင်းနည်းပြ အန်ဆယ်လော့တီကို ဘရာဇီးလ်အသင်း နည်းပြအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဘရာဇီးလ်ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဟာ အန်ဆယ်လော့တီကို နည်းပြအဖြစ် ခန့်အပ်နိုင်ဖို့ နှစ်အနည်းငယ်ကြာ စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရပြီးမှ ခန့်အပ်နိုင်ခဲ့တာပါ။

အန်ဆယ်လော့တီဟာ ထိပ်တန်းကလပ် အများအပြားကို ကိုင်တွယ်ပြီး အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ သူ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်မှုတွေက ဘရာဇီးလ် ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ကို လက်ရွေးစင်အသင်း နည်းပြအဖြစ် ခန့်အပ်ဖို့ ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ၅ ကြိမ်အထိရယူပြီး အအောင်မြင်ဆုံး အသင်းဖြစ်ခဲ့ ပေမယ့် ချန်ပီယံဆုကို နောက်ဆုံးအကြိမ် ရယူနိုင်ခဲ့တာက ၂၀၀၂ ခုနှစ်ကပါ။ 

ဘရာဇီးလ်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ဒါကြောင့် ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ အောင်မြင်မှုနဲ့ ဝေးကွာနေတာ နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော်ကြာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ ဒီကာလအတွင်းမှာ ကိုပါအမေရိကဖလား ၂ ကြိမ် ရယူနိုင်ခဲ့ပေမယ့် ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ၆ ကြိမ်မြောက် ချန်ပီယံဆုကို ရယူချင်တဲ့ သူတို့ရဲ့ဆန္ဒက ပြည့်မြောက်ခဲ့ခြင်း မရှိသေးတာပါ။

ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ ၂၀၀၂ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း ယာယီနည်းပြ အပါအဝင် နည်းပြ ပေါင်း ၁၀ ဦးကျော်အထိ အပြောင်းအလဲ ပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ အိမ်ရှင်အဖြစ် ကျင်းပခဲ့တဲ့ ၂၀၁၄ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ စတုတ္ထရခဲ့တာက အမြင့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး ကျန်တဲ့အကြိမ်တွေမှာ ကွာတားဖိုင်နယ်အထိသာ တက်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ အခုနောက်ပိုင်းမှာ အလွန်ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးကစားခဲ့တဲ့ ၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလား ခြေစစ်ပွဲမှာ အာဂျင်တီးနားအသင်းကို ၄ ဂိုး-၁ ဂိုးနဲ့ ဂိုးပြတ် အရေးနိမ့်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အန်ဆယ်လော့တီကို တွေ့ရစဉ်

အရင်က ဘရာဇီးလ်အသင်း လူစာရင်းစုဖွဲ့မှုနဲ့ လက်ရှိ ဘရာဇီးလ်အသင်း လူစာရင်းစုဖွဲ့မှုကို ကြည့်ရမယ် ဆိုရင် လည်း ဆီနဲ့ ရေလို ကွာခြားနေတာပါ။

လက်ရှိအသင်းမှာ အကောင်းဆုံးဖြစ်တဲ့ နေမာဟာ မကြာခဏဆိုသလို ဒဏ်ရာကြောင့် အနားယူနေခဲ့ရပြီး လက်ရွေးစင်အသင်းအတွက် ပါဝင်မကစားနိုင်တာ ၁ နှစ်ကျော်ကြာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ကစားသမားစာရင်းထဲမှာ ပါဝင်နေတဲ့ ဗီနီစီးယက်စ်နဲ့ ရာဖင်ညာတို့ကလည်း ကလပ် အသင်းမှာ ကစားခဲ့တဲ့ ခြေစွမ်းတွေကို နိုင်ငံအသင်းမှာ ပြသနိုင်ဖို့ ရုန်းကန်နေရတာပါ။ 

အဲဒါကြောင့်လည်း ဘရာဇီးလ်အသင်းဟာ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ အောင်မြင်မှုတွေပြန်ရဖို့ ဝေးကွာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေကို အန်ဆယ်လော့တီ ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့တော့ ကောင်းပါတယ်။ 

အန်ဆယ်လော့တီဟာ အီတလီ၊ စပိန်၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီနဲ့ အင်္ဂလန်နိုင်ငံတွေမှာ ပြည်တွင်းဖလား အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့သလို ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားကို ၅ ကြိမ်အထိ ရယူထားတဲ့ နည်းပြတစ်ဦးပါ။ 

ဘရာဇီးလ်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

အန်ဆယ်လော့တီဟာ ကမ္ဘာကျော် ကစားသမား အများအပြားနဲ့ လက်တွဲခဲ့ပြီး အသင်းတွေမှာ အောင်မြင်မှုရ အောင် ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်ရမလဲဆိုတာကို ကောင်းမွန်စွာသိတဲ့ ဝါရင့်နည်းပြတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အန်ဆယ်လော့တီဟာ သူ့ရဲ့နည်းပြဘဝမှာ ပထမဆုံးနိုင်ငံ အသင်းတစ်သင်းကို တာဝန်ယူမှာဖြစ်သလို ဘရာဇီးလ်အသင်းရဲ့ ပထမဆုံးနိုင်ငံခြားသား နည်းပြဖြစ်လို့ ဖိအားတချို့တော့ ခံစားရနိုင်တာပါ။ 

လက်ရှိ ဘရာဇီးလ်အသင်း လူစာရင်းမှာ ရီးရယ်လ်အသင်းက ဗီနီစီးယက်စ်၊ ရိုဒရီဂို၊ မီလီတာအို၊ အန်းဒရစ်နဲ့ ကစားသမားဟောင်း ကတ်စီမီရိုတို့ဟာ အန်ဆယ်လော့တီနဲ့ နှစ်ကာလရှည်ကြာ လက်တွဲခဲ့ဖူးတဲ့သူတွေဖြစ်လို့ သူ့ကို အကူအညီ ပေးနိုင်မယ့်သူတွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

အရင်ကတည်းက နေမာ အပါအဝင် ဘရာဇီးလ်အသင်း လူစာရင်းထဲမှာရှိတဲ့ ကစားသမားတွေဟာ အန်ဆယ်လော့တီကို နည်းပြအဖြစ် ခန့်အပ်မှာကို ကြိုဆိုမှုတွေရှိခဲ့ကြတာပါ။ 

အန်ဆယ်လော့တီဟာ ဘရာဇီးလ်အသင်းကို အောင်မြင်မှုတွေ ပြန်လည်ရယူပေးနိုင်မယ့်သူအဖြစ် ယုံကြည်နေတဲ့ သူတွေရှိသလို သူ့ရဲ့ခေတ် ကုန်ဆုံးသွားပြီလို့ သတ်မှတ်ကြတဲ့သူတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ 

အန်ဆယ်လော့တီဟာ ဘရာဇီးလ်အသင်းကို မေလ ၂၆ ရက်ကျရင် နည်းပြသစ်အဖြစ် တရားဝင် စတင် ကိုင်တွယ်တော့မှာဖြစ်ပြီး အီကွေဒေါ၊ ပါရာဂွေးအသင်းတို့နဲ့ပွဲတွေမှာ သူ့ရဲ့နည်းဗျူဟာတွေကို မြင်တွေ့ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၀

ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်သည့် အိန္ဒိယသည် ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲအတွင်း ကြားနေအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့ သည်။

ယူကရိန်းသည် စစ်မြေပြင်တွင် ဒီမိုကရေစီ စံတန်ဖိုးများနှင့် နိုင်ငံတကာ အခင်းအကျင်းကို ကာကွယ်နေရပြီး ရုရှားကမူ ယူကရိန်းကို သိမ်းပိုက်လွှမ်းမိုးရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။

နိုင်ငံအများစုက ယူကရိန်းဘက်မှ ရပ်တည်ပြီး အကူအညီများ ပေးနေသည့်တိုင် အိန္ဒိယသည် ရုရှားနှင့် နီးကပ် သည့် ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။

ပြီးခဲ့သည့်လက ကက်ရှ်မီးယားဒေသတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် စစ်သွေးကြွများ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အိန္ဒိယဝန်ကြီး ချုပ် မိုဒီ (Narendra Modi) နှင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ရာဂျ်နက်သ် ဆင်း (Rajnath Singh) တို့သည် မေလ ၉ ရက်၌ ပြုလုပ်သော ရုရှား၏အောင်ပွဲနေ့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို တက်ရောက်မည့် အစီအစဉ်အား ပယ်ဖျက်ခဲ့ပြီး ရာထူးနိမ့်အရာရှိများကိုသာ စေလွှတ်ခဲ့သည်။

မိုဒီသည် ပါကစ္စတန်နှင့် တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေသဖြင့် ခရီးစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင် သူအချို့က သုံးသပ်ထားကြသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းအတွင်း အိန္ဒိယသည် ပါကစ္စတန်ကို လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး နယ်စပ်ဒေသ တစ်လျှောက် အပြန်အလှန် လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်နေသဖြင့် နျူကလီးယား လက်နက်များ ပိုင်ဆိုင်ထား ကြသည့် အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်ကြား ပဋိပက္ခပြင်းထန်လာမည့် အခြေအနေကို စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။

ရုရှားနိုင်ငံ၊ မော်စကိုမြို့မှာ ကျင်းပနေသည့် ရင်ပြင်နီချီတက်ပွဲကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုအချိန်အတောအတွင်း မော်စကိုသို့ ဖိတ်ကြားခံရသည့် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များကလည်း ယူကရိန်း၏ တိုက်ခိုက် လာမည့် အရေးကို စိုးရိမ်နေကြသည်။

ရုရှားကမူ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို ဘေးကင်းလုံခြုံစေရန်အတွက် ၃ ရက်ကြာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ကြေညာထားသည်။

ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီး (Volodymyr Zelensky) ကမူ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို တက်ရောက်သည့် ပြည်ပခေါင်းဆောင်များ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးကို တာဝန်မယူကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ဆလိုဗက်ကီးယား ဝန်ကြီးချုပ် ရောဘတ် ဖီကို (Robert Fico) က ဇာလန်းစကီးသည် ကမ္ဘာ့ ခေါင်းဆောင်များကို အရိုအသေကင်းမဲ့သူဟု ဝေဖန်ခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း ဇာလန်းစကီးသည် ရုရှား၏ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ကြေညာချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သဖြင့် အခြေအနေကို အဆိုးရွားဆုံးဖြစ်စေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း ဝေဖန်ခဲ့သည်။

ယူကရိန်း၏ စီဗက်စတိုပိုးလ် (Sevastopol) မြို့တွင်မူ ဘေးကင်းလုံခြုံရေး အခြေအနေအရ အောင်ပွဲနေ့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ယူကရိန်းသည် မော်စကိုမြို့တော် အပါအဝင် ရုရှားအတွင်းပိုင်းရှိ စစ်ရေးပစ်မှတ်များကို ဆက်လက် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန်ကို တိုက်ခိုက်နေတဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ ဆင်ဒူစစ်ဆင်ရေးကို ရှင်းပြနေစဉ်

၂၀၂၂ ခုနှစ်ကတည်းက ယူကရိန်းသည် ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းများကို ပြည်တွင်း၌ ထုတ်လုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် ဒရုန်းများနှင့် တာဝေးပစ် ဒုံးကျည်များကို ထုတ်လုပ်လာနိုင်ခဲ့သည်။

ယူကရိန်းသည် ရုရှား၏ စစ်ပွဲစတင်ခဲ့ပြီး မကြာမီ အချိန်အတွင်းမှာပင် စစ်ရှုံးနိုင်ကြောင်း အများစုက ထင်ကြေး ပေးခဲ့သော်လည်း ယူကရိန်းစစ်တပ်သည် ထိုထင်ကြေး ပေးမှုများကို တက်တက်စင် လွဲမှားအောင် စွမ်းဆောင်ပြ နိုင်ခဲ့ကာ လက်ရှိအချိန်အထိ စစ်ပွဲကို ဆက်လက်ဆင်နွှဲနေသည်။

ထိုအချိန်အတောအတွင်း အိန္ဒိယသည် ယူကရိန်းအရေးကို သတိကြီးစွာထားပြီး ကြားနေပြည်ပအင်အားစု တစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက် ရပ်တည်နေသည်။

အိန္ဒိယသည် မိမိကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့ခြင်းကြောင့် မဟုတ်ဘဲ ၎င်း၏ မဟာဗျူဟာမြောက် အစဉ်အလာကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် ကြားနေအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် အတိတ်ကာလက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခများတွင်လည်း ဘက်ရွေးခြင်း မပြုလုပ်ခဲ့ဘဲ ကြားနေ အဖြစ်သာ ရပ်တည်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်၏ UC San Diego တက္ကသိုလ်မှ ပါမောက္ခ ဘရန်နီဆလက် စတန်ချက်ဗ် (Branislav Slantchev) က ပြောကြားခဲ့သည်။

Georgetown တက္ကသိုလ်မှ ပထဝီနိုင်ငံရေး ပါမောက္ခတစ်ဦးဖြစ်သူ ထရက်စ်တန် ဝိ (Treston Wheat) ကလည်း အိန္ဒိယသည် စစ်အေးကာလကတည်းက ဘက်မလိုက်မူဝါဒကို ကျင့်သုံးခဲ့ကြောင်း ရှင်းပြခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် ၎င်း၏ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒအတွက် ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်ရာတွင် မည်သူ့၏  လွှမ်းမိုးမှုကိုမှ မခံဘဲ လွတ်လပ်စွာ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ဟန်ချက်ညီစွာ ထိန်းခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယသည် ယူကရိန်းကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ထောက်ခံမည်ဆိုပါက ကာလကြာရှည် ကျင့်သုံးခဲ့သည့် ၎င်း၏ မူဝါဒကို ပြောင်းလဲရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် အိန္ဒိယသည် ရုရှားထံမှ စစ်လက်နက် ပစ္စည်းများကိုလည်း ဆက်လက် ဝယ်ယူနေသဖြင့် ယူကရိန်းဘက်မှ ရပ်တည်မည်ဆိုပါက ရုရှားနှင့် ဆက်ဆံရေး ပျက်သွားမည်ဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီးကို တွေ့ရစဉ်

တစ်ဖက်တွင်လည်း ယူကရိန်းသည် အိန္ဒိယအတွက် ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍ ဗဟုသုတများ၊ ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းများ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုတို့တွင် အကူအညီပေးနိုင်သည်။

ယူကရိန်း၏ ဒရုန်းစစ်ဆင်ရေးနှင့် လိုက်လျောညီထွေ ပြောင်းလဲနိုင်သည့် မဟာဗျူဟာသည် အိန္ဒိယအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေများသည် မိုဒီ၏ “အိန္ဒိယတွင် လုပ်သည်” ("Make in India") ဟူသည့် အစီအစဉ်အရ ကာကွယ်ရေး ထုတ်ကုန်ကဏ္ဍကို အဆင့်မြှင့်တင်ရေးကို အဆင်ပြေ ချောမွေ့စေမည်ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲမှ ရရှိသည့် သင်ခန်းစာများအရ အိန္ဒိယသည် တရုတ်နှင့် ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိသည့် ပဋိပက္ခအတွက် ပြင်ဆင်ရာတွင် အထောက်အကူ ဖြစ်စေမည်ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းသည် စစ်ပွဲအတွင်း အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအတွက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီများ၏ အရေးကြီးပုံကို ပြသနိုင်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယသည် ယူကရိန်း၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို လေ့လာသင်ယူရမည်ဖြစ်ပြီး မိမိကိုယ်ကိုယ် ပိုပြီး မှီခိုရန်နှင့် အနာဂတ်တွင် ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေရှိသည့် ပဋိပက္ခများအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ လေ့ကျင့်ပြင်ဆင် ထားရမည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၉

၂၀၂၄-၂၅ ရာသီ ဥရောပချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲကြီးကတော့ နောက်ဆုံးပွဲစဉ်ဖြစ်တဲ့ ဗိုလ်လုပွဲကို ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီရာသီ ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲအဖြစ် ပြင်သစ် လီဂူး-၁ ကလပ် PSG အသင်းနဲ့ အီတလီစီးရီးအေကလပ် အင်တာမီလန်အသင်းတို့ ယှဉ်ပြိုင်ကြမှာပါ။ 

ဗိုလ်လုပွဲမှာ ပရီးမီးယားလိဂ်၊ ဘွန်ဒက်လီဂါနဲ့ လာလီဂါကလပ်တွေ မပါဝင်တာကြောင့် သူတို့တွေ မပါဝင်တဲ့ ၂၁ နှစ်အတွင်း ပထမဆုံး ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်သွားခဲ့ပါတယ်။

ပေါ်တူဂီလူမျိုးနည်းပြ မော်ရင်ဟိုရဲ့ ပေါ်တိုအသင်းက မိုနာကိုအသင်းကို အနိုင်ရခဲ့တဲ့ ၂၀၀၄ ချန်ပီယံလိဂ်ဗိုလ်လုပွဲ နောက်ပိုင်း ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲတိုင်းမှာ အင်္ဂလန်၊ ဂျာမနီနဲ့ စပိန်ကလပ် အသင်းတွေဟာ အနည်းဆုံး တစ်သင်းစီ ပါဝင်ခဲ့ကြတာပါ။

ဘာစီလိုနာနဲ့ အင်တာမီလန် ယှဉ်ပြိုင်စဉ်

ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲရဲ့ နောက်ဆုံး ၁၄ ကြိမ်မှာ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ အသင်းတွေကလည်း ဒီ ၃ နိုင်ငံထဲက အသင်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီရာသီမှာတော့ အင်္ဂလန်၊ စပိန်နဲ့ ဂျာမနီကလပ်တွေဟာ ဆီမီးဖိုင်နယ်နဲ့ ကွာတားဖိုင်နယ်ကနေ ထွက်ခွာခဲ့ရ တာပါ။

PSG အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲကို ဒုတိယအကြိမ် တက်နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး အင်တာမီလန် အသင်းကတော့ ၃ နှစ်အတွင်း ဒုတိယအကြိမ်နဲ့ စုစုပေါင်း ၇ ကြိမ်မြောက် ဗိုလ်လုပွဲကို တက်နိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

PSG အသင်းဟာ ကမ္ဘာကျော် ကစားသမားတွေဖြစ်တဲ့ မက်ဆီ၊ နေမာနဲ့ ဘတ်ပီတို့ ၃ ဦးစလုံးရှိခဲ့တုန်းက ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲကို တက်ဖို့ဆိုတာ အိပ်မက်သာရှိခဲ့တာပါ။ 

အခုတော့ PSG အသင်းဟာ နည်းပြလူးဝစ်အင်းနရစ်ရဲ့ အသင်းလိုက် တည်ဆောက်တဲ့ ပုံစံတွေနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာ ပထမဆုံးအကြိမ် ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ခွင့်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။

အာဆင်နယ်နဲ့ ပီအက်လ်ဂျီ ယှဉ်ပြိုင်စဉ်

PSG အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဗိုလ်လုပွဲကို တက်နိုင်ခဲ့ပေမယ့် အုပ်စုအဆင့်ကနေ ထွက်ခွာရဖို့ နီးစပ်ခဲ့သေးတာပါ။ 

ဒါပေမယ့် PSG အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် အုပ်စုနောက်ဆုံးပွဲတွေမှာ နိုင်ပွဲတွေ ရယူနိုင်ခဲ့တာကြောင့် ပလေးအော့ဖ် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရရှိခဲ့ပါတယ်။

PSG အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် အုပ်စုအဆင့်မှာ မန်စီးတီးအသင်းကို အနိုင်ရခဲ့သလို ရှံးထွက်အဆင့်တွေမှာ လီဗာပူးလ်၊ အက်စတွန်ဗီလာနဲ့ အာဆင်နယ်အသင်းတွေကို အနိုင်ရရှိပြီး အင်္ဂလန်ကလပ် ၄ သင်းကို အနိုင်ရရှိကာ ဗိုလ်လုပွဲကို တက်နိုင်ခဲ့တာပါ။

အင်တာမီလန်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ သမိုင်းကြောင်းရှိပြီး ချန်ပီယံဆုကို ၃ ကြိမ်အထိ ရရှိထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်တာမီလန်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆီမီးဖိုင်နယ်မှာ ဘာစီလိုနာအသင်းကို အပြန်အလှန် သွင်းဂိုးတွေနဲ့ အနိုင်ရပြီး နှစ်ကျော့ကစားရတဲ့ အဆင့်မှာ အကောင်းဆုံးပွဲတစ်ပွဲကို ဖန်တီးနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ပီအက်လ်ဂျီအသင်း အောင်ပွဲခံနေစဉ်

အင်တာမီလန်အသင်းဟာ ဘာစီလိုနာအသင်းနဲ့ ပွဲစဉ်ရဲ့ ပွဲထွက်လူစာရင်းမှာ အသက် ၂၅ နှစ်အထက် ကစားသမား ၁၀ ဦးကို အသုံးပြုပြီး အတွေ့အကြုံရင့် ကစားသမားတွေနဲ့ ပွဲကို အကောင်းဆုံး တုံ့ပြန်နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ 

အသက် ၃၇ နှစ်အရွယ်ရှိ နောက်ခံလူ အဆာဘီက အင်တာမီလန်အသင်းအတွက် အဖိုးတန် ချေပဂိုးကို သွင်းယူ ခဲ့သလို အသက် ၃၆ နှစ်အရွယ်ရှိ ဂိုးသမား ဆွန်းမားက ဂိုးပေးရနိုင်မယ့် အခွင့်အရေး အများအပြားကို ကာကွယ်မှု ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ကွင်းလယ်လူတွေဖြစ်တဲ့ မစ်ခီတာရန်နဲ့ ချာဟာနိုဂလူးတို့၂ ဦးပေါင်း အသက်ဟာ ၆၇ နှစ်ရှိတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ကွာတားဖိုင်နယ်မှာ ဘိုင်ယန်မြူးနစ်အသင်းကို ဖြုတ်ချခဲ့တဲ့ အင်တာမီလန်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် အုပ်စု အဆင့်ကနေ ဆီမီးဖိုင်နယ်အထိ ကစားခဲ့တဲ့ ၁၄ ပွဲမှာ လေဗာကူဆင်အသင်း တစ်သင်းတည်းကိုသာ အရေး နိမ့်ခဲ့တာပါ။

အင်တာမီလန်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာ နောက်ဆုံးအကြိမ် ချန်ပီယံဆု ရယူနိုင်ခဲ့တာက ၂၀၁၀ ခုနှစ်က နည်းပြမော်ရင်ဟိုရဲ့ လက်ထက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် ၁၅ နှစ်ကြာ ဝေးကွာနေတဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားကို ဒီရာသီမှာရယူနိုင်ဖို့ လက်တစ်ကမ်းအကွာမှာသာ ရှိတော့တာပါ။ 

တစ်ဖက်မှာလည်း PSG အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားကို ပထမဆုံးအကြိမ် ရယူနိုင်ဖို့ ဆန္ဒပြင်းထန်နေပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားဟာ ပြင်သစ်မြေကို သွားမလား၊ အီတလီမြေကို သွားမလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရ မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

Source: BBC

CNI International Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၈

အကြမ်းဖက်ဝါဒကို ထောက်ပံ့မှု၊ ခိုလှုံခွင့်ပေးမှုနှင့် ဖြန့်ဖြူးမှုတို့တွင် ပါကစ္စတန်၏ နောက်ကြောင်း ရာဇဝင်သည် ကမ္ဘာပေါ်၌ အန္တရာယ်အရှိဆုံးနှင့် တည်ငြိမ်မှုကို ပျက်ယွင်းစေသည့် အကြောင်းရင်းခံများထဲမှ တစ်ခု အပါအဝင် ဖြစ်ခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန်သည် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာ ၎င်း၏မြေကို နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် အကြမ်းဖက်မှု၊ သောင်းကျန်းမှုနှင့် အစွန်းရောက် အယူအဆများ ဖြန့်သည့် ဒုံးပစ်စင်တစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်က ပါကစ္စတန်ဝန်ကြီးချုပ် နာဝက်ဇ် ရှရစ်ဖ် (Nawaz Sharif) ကလည်း ပါကစ္စတန်အခြေစိုက် အစ္စလာမ်မစ် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ဖြစ်သည့် Lashkar-e-Taiba အဖွဲ့က ပြုလုပ်ခဲ့သော ၂၀၀၈ ခုနှစ် မွမ်ဘိုင်း တိုက်ခိုက်မှုများတွင်  ပါကစ္စတန်အစိုးရ၏ အခန်းကဏ္ဍ ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း ပါဗက် မူရှာရက်ဖ် (Pervez Musharraf) ကလည်း ၎င်း၏တပ်ဖွဲ့များသည် ကက်ရှ်မီးယားတွင် အိန္ဒိယကို တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် စစ်သွေးကြွအုပ်စုများအား လေ့ကျင့်ပေးခဲ့ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန်အစိုးရသည် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများအတွက် အိန္ဒိယကို ဖိအားပေးလိုသဖြင့် စစ်သွေးကြွအုပ်စုများကို မျက်ကွယ်ပြုခဲ့ကြောင်းလည်း ၎င်းက ဝန်ခံခဲ့သည်။

မကြာသေးမီ ရက်ပိုင်းအတွင်းကလည်း ပါကစ္စတန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ခါဝါဂျာ မူဟာမက် အဆစ်ဖ် (Khawaja Muhammad Asif) ကလည်း ပါကစ္စတန်သည် လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ် သုံးစုကျော်အတွင်း အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ ကို ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့ပြီး အမေရိကန်နှင့် ဆက်ဆံခဲ့ခြင်းသည် အမှားတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့သည်။

 အိန္ဒိယက ပါကစ္စတန်အတွင်းက နေရာ ၉ နေရာကို တိုက်ခိုက်ခဲ့စဉ်

အကြမ်းဖက်ဝါဒကို ကမ္ဘာအနှံ့ဖြန့်ခြင်း

အာဖဂန်နစ္စတန် တာလီဘန်နှင့် ဟက်ကာနီ ကွန်ရက် တိုက်ခိုက်မှုများ -

ပါကစ္စတန်၏ ISI ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့သည် အာဖဂန် တာလီဘန်အဖွဲ့နှင့် ဟက်ကာနီကွန်ရက် (Afghan Taliban and the Haqqani Network) ကို ရန်ပုံငွေများ၊ စစ်သင်တန်းများနှင့် ခိုလှုံစရာနေရာများ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ သည့် မှတ်တမ်းများစွာ ရှိခဲ့သည်။

ထိုအဖွဲ့များသည် ကလ်ဘူးမြို့တော်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ၂၀၀၈ ခုနှစ် အိန္ဒိယသံရုံးဗုံးခွဲမှု၊ ၂၀၁၁ ခုနှစ်က အမေရိကန်သံရုံးဗုံးခွဲမှုတို့ အပါအဝင် အာဖဂန်အရပ်သားများ၊ အစိုးရပစ်မှတ်များနှင့် နိုင်ငံတကာတပ်ဖွဲ့များကို ကြိမ်ဖန်များစွာ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

သံရုံးဗုံးခွဲမှုသည် ISI အေးဂျင့်များက ကိုယ်တိုင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် စစ်ဆင်ရေးမဟုတ်ကြောင်း၊ ထိုတိုက်ခိုက်မှုကို ပါကစ္စတန်ထောက်လှမ်းရေး၏ ထိပ်သီးအရာရှိများက ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပြီး အနီးကပ်စောင့်ကြည့်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဝါရင့်ဂျာနယ်လစ် တစ်ဦးဖြစ်သည့် ကာလော့တာ ဂေါလ် (Carlotta Gall) က ၎င်း၏ စာအုပ်ထဲတွင် ရေးသားခဲ့ သည်။

ရုရှား

မော်စကိုကပွဲခန်းမ တိုက်ခိုက်မှု (၂၀၂၄ ခုနှစ်) – 

မော်စကို ကပွဲခန်းမတွင် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုသည် ပါကစ္စတန်နှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိကြောင်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ က စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခုတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုကို နောက်ကွယ်မှ ကြိုးကိုင်သူသည် တာဂျစ်ကစ္စတန် နိုင်ငံသားတစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း ရုရှားအာဏာ ပိုင်များက ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး တိုက်ခိုက်သူများသည် ပါကစ္စတန်ကွန်ရက်များထံမှ ထောက်ပို့ သို့မဟုတ် အယူဝါဒ ရေးရာ ထောက်ပံ့မှုများ ရရှိခဲ့ဖွယ်ရှိကြောင်း သတင်းများထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

အကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေ တိုက်ခိုက်မှုသမိုင်းကို ပြသထားစဉ်

အီရန်

Jaish ul-Adl အဖွဲ့၏ တိုက်ခိုက်မှုများ - 

ပါကစ္စတန်အခြေစိုက် ဆွန်နီအစွန်းရောက် Jaish ul-Adl အဖွဲ့သည် စစ္စတန်နှင့် ဘာလူချီစတန် (Sistan and Baluchestan) ပြည်နယ်တွင် အီရန်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များကို မကြာခဏ တိုက်ခိုက်ခဲ့သည။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုများကို တုံ့ပြန်သည့် အနေဖြင့် အီရန်သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်က ပါကစ္စတန်၏ ဘာလိုချီစတန် (Balochistan) ပြည်နယ်ကို ဒုံးကျည်များ၊ ဒရုန်းများဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး Jaish ul-Adl အဖွဲ့၏ စခန်းများကို ပစ်မှတ်ထားခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် အကြမ်းဖက်မှု -

ပါကစ္စတန်သည် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နေသည့် ဆွန်နီစစ်သွေးကြွများကို ခိုလှုံခွင့် ပေးထား ပြီး ထိုအဖွဲ့များကို အရေးယူရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ကြောင်း အီရန်က မကြာခဏ စွပ်စွဲခဲ့သည်။

ဗြိတိန်

၂၀၀၅ လန်ဒန် ဗုံးပေါက်ကွဲမှုများ -

၂၀၀၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၇ ရက်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် လန်ဒန်ဗုံးပေါက်ကွဲမှုများကို ပါကစ္စတန်နှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိသည့် ဗြိတိန် အစ္စလာမ်မစ် အကြမ်းဖက်သမား ၄ ဦးက ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ဗုံးခွဲသမားလေးဦးအနက် ၃ ဦးဖြစ်သည့် မိုဟာမက် ဆစ်ဒစ် ခန်း (Mohammad Sidique Khan) ၊ ရှားဇက် တန်ဝီယာ (Shehzad Tanweer) နှင့် ဂျာမိန်း လင်ဆေး (Germaine Lindsay) တို့သည် ၂၀၀၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၅ ခုနှစ်အတွင်း ပါကစ္စတန်တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။

ပါကစ္စတန်တွင် အိုစမာဘင်လာဒင် (Osama bin Laden) ခိုလှုံခဲ့ခြင်း

၂၀၁၁ ခုနှစ်က အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များသည် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ အဘော့တာဘက် (Abbottabad) မြို့ရှိ အယ်ကေဒါ ခေါင်းဆောင် အိုစမာဘင်လာဒင်၏ နေအိမ်ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ချေမှုန်းခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်က ပါကစ္စတန်၏ အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် ပျက်ကွက်မှုများ ရှိနေသည့်အချက်ကို သိသာထင်ရှားစေ ခဲ့သည်။

ဘင်လာဒင်သည် ပါကစ္စတန် စစ်အကယ်ဒမီအနီးရှိ ခြံဝန်းတစ်ခုထဲတွင် နှစ်နှင့်ချီ နေထိုင်ခဲ့သဖြင့် ပါကစ္စတန်၏ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းမှုများ ရှိခဲ့နိုင်သည်ဆိုသည့် သံသယများကို ကြီးထွားစေခဲ့သည်။

JMB အဖွဲ့၏ စစ်ဆင်ရေးများ

ပါကစ္စတန်၏ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့သည် Jamaat-ul-Mujahideen Bangladesh (JMB) အမည်ရှိ စစ်သွေးကြွ အဖွဲ့ကို ရန်ပုံငွေနှင့် စစ်သင်တန်းများ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည်။

ထိုအဖွဲ့သည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဒါကာမြို့တော်ရှိ ကော်ဖီဆိုင်ကို အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် တားမြစ်ပိတ်ပင်ခံခဲ့ရသည့် အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အာဏာပိုင်များသည် JMB အဖွဲ့အား ရန်ပုံငွေများ လွှဲပြောင်းမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပါကစ္စတန်သံတမန်များကို ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခဲ့သည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က ထောက်လှမ်းရေးသတင်း တစ်ခုတွင်လည်း ISI သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ ကော့ဘဇား (Cox’s Bazar) ဒုက္ခသည် စခန်းများရှိ ရိုဟင်ဂျာ ၄၀ ကို JMB အဖွဲ့မှတဆင့် သင်တန်းများပေးခဲ့ကာ အိန္ဒိယကို စိမ့်ဝင် ထိုးဖောက်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပင်လယ်ကွေ့အခြေစိုက် NGO အဖွဲ့များနှင့် ပါကစ္စတန် ကြားပွဲစားများက ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည့် JMB ကွန်ရက် ၁၂ ခုသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ အိန္ဒိယအထိ ပျံ့နှံ့နေပြီး အနောက်ဘန်ဂေါ  (West Bengal) နှင့် ကီရာလာ (Kerala) ကဲ့သို့ အိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်များတွင် လျှို့ဝှက်စွာလှုပ်ရှားခဲ့ကြသည်။

ထိုအဖွဲ့နှင့် ပါကစ္စတန်ထောက်လှမ်းရေးတို့၏ ဆက်ဆံရေးသည် ဒေသတွင်း ပြိုင်ဘက်များကို တည်ငြိမ်မှု ပျက်ယွင်းစေရန် proxies များကို အသုံးချနေသည်ဟု စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည့် ပါကစ္စတန်၏ အနေအထားကို ထင်ဟပ်စေခဲ့သည်။

အကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေ တိုက်ခိုက်မှုသမိုင်းကို ပြသထားစဉ်

လေ့ကျင့်ရေးစခန်းများကို စပွန်ဆာပေးထားခြင်း

ပါကစ္စတန် စစ်သားများသည် ဂျီဟတ် နည်းပြများအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားသည်ဆိုသည့် တောင်အာရှတစ်ဝန်းတွင် ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့မှုများကို ပေါ်ပေါက်စေခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန်သည် ပန်ဂျပ် (Punjab)၊ ခိုင်ဘာ ပက်ထန်ခါဝါ (Khyber Pakhtunkhwa) ၊ ဝါဇီရစ္စတန် (Waziristan) နှင့် ပါကစ္စတန်တို့ သိမ်းပိုက်ထားသည့် ကက်ရှ်မီးယားဒေသ (PoK) ကဲ့သို့ နေရာဒေသများတွင် အကြမ်းဖက် လေ့ကျင့်ရေး စခန်းများကို လက်ခံပေးထားသည်။

ထိုစခန်းများကို Lashkar-e-Taiba (LeT) ၊ Jaish-e-Mohammed (JeM) ၊ Hizbul Mujahideen (HM) နှင့် ISIS-Khorasan ကဲ့သို့ အဖွဲ့များက ကိုင်တွယ်ခဲ့ပြီး အစွန်းရောက်ဝါဒ၊ လက်နက်သင်တန်းနှင့် အသေခံမစ်ရှင်များ အတွက် ပြင်ဆင်မှုများ ပြုလုပ်သည့် နေရာများဖြစ်သည်။

ပါကစ္စတန်စစ်တပ်မှ အရာရှိဟောင်းများသည် လေ့ကျင့်ရေးတွင် မကြာခဏ ကူညီပေးကြပြီး စစ်ဆင်ရေး စွမ်းဆောင်ရည်များကို ပိုမိုတိုးတက်စေရန် စစ်ရေးကျွမ်းကျင်မှုများရှိစေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ၂၀၁၉ ခုနှစ် အကြမ်းဖက်မှုဆိုင်ရာ နိုင်ငံ့ ကြေညာချက်တွင် ပါကစ္စတန် နိုင်ငံကို "ဒေသတွင်း အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်သည့် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များအတွက် ခိုလှုံခွင့် ဆက်လက်ပေးထားသည့် နိုင်ငံ" အဖြစ် သတ်မှတ်ဖော်ပြခဲ့သည်။

Pakistan Army and Terrorism: An Unholy Alliance ဆိုသည့် ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဖော်ပြသည့် အစီရင်ခံစာထဲ တွင်လည်း ပါကစ္စတန်စစ်တပ်၊ ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီ (ISI) နှင့် အစွန်းရောက်ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင် များကြား နက်ရှိုင်းသည့် ဆက်ဆံရေးကို တောင်အာရှ လေ့လာရေးဆိုင်ရာ ဥရောပဖောင်ဒေးရှင်းက အလေးထား ဖော်ပြခဲ့သည်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလကလည်း ပါကစ္စတန် ဗိုလ်မှူးချုပ် ရှား (Shah) သည် ပါကစ္စတန် ပုဂ္ဂလိက သတင်း ချန်နယ် Hum News က ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည့် နိုင်ငံပိုင် ရုပ်သံနှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် အံ့အားသင့်ဖွယ် ဝန်ခံ ထွက်ဆိုမှုကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ရှားသည် ထိုအင်တာဗျူးတွင် ဂျာနယ်လစ် နာဒင်းမ် မာလစ် (Nadeem Malik) နှင့် စကားပြောဆိုချိန်တွင် ပါကစ္စတန်သည် Jamaat-ud-Dawa (JuD) အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အတွက် ရူပီး သန်းချီ သုံးစွဲခဲ့ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။

အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင်လည်း မူရှာရက်ဖ်က ကက်ရှ်မီးယား ဒေသခံများသည် ဂျမူးနှင့် ကက်ရှ်မီးယားဒေသတွင် အိန္ဒိယစစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်ရန် မူဂျာဟစ်ဒင်များအဖြစ် ပါကစ္စတန်တွင် လေ့ကျင့်ခဲ့ကြကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။

ထိုဂျီဟတ်များသည် ပါကစ္စတန်၏ သူရဲကောင်းများဖြစ်သည်ဟု မူရှာရက်ဖ်က ပြောကြားခဲ့ပြီး အိုစမာဘင်လာဒင်၊ အိုင်မန် အယ်ဇဝါဟီရီ (Ayman al-Zawahiri) နှင့် ဂျာလာလူဒင် ဟက်ကာနီ (Jalaluddin Haqqani) တို့သည် ပါကစ္စတန်က သူရဲကောင်းများအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသူများထဲတွင်ပါဝင်သည်ဟုပင် အမည်များကို ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့သည်။

CNI International News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၃

အီရန်တွင် ဆီးရီးယားနိုင်ငံအတွက် ကြီးမားသည့် အစီအစဉ် တစ်ခုရှိသည်။ 

ထိုအစီအစဉ်မှာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အပြီးတွင် ဥရောပကို ပြန်လည်ထူထောင်သည့် အမေရိကန်၏ Marshall Plan အမည်ရှိ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး အစီအစဉ်ကို ပုံတူကူးချရန် ကြံစည်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အီရန်သည် ပြည်တွင်းစစ်ဒဏ်ခံခဲ့ရသော ဆီးရီးယားကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန်နှင့် ရင်းနှီးသော စီးပွားမိတ်ဖက် ဖြစ်လာရန် မျှော်လင့်ထားသည်။ 

အီရန်သည် ဆီးရီးယား ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း သမ္မတအာဆက် (Bashar al-Assad) အသက်ရှင် လွတ်မြောက်စေ ရန် ဒေါ်လာဘီလီယံ ပေါင်းများစွာ အသုံးပြုပြီး ကူညီပေးခဲ့သည်။

ဆီးရီးယားရှိ အီရန်အထူးတာဝန်အဖွဲ့၏ စာမျက်နှာ ၃၃ မျက်နှာပါသည့် လေ့လာချက် အစီရင်ခံစာထဲတွင် ဆီးရီးယားနှင့်ပတ်သက်ပြီး အီရန်၏အစီအစဉ်များကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။

ထိုလေ့လာချက်ထဲတွင် အမေရိကန်၏ Marshall Plan မဟာဗျူဟာကို ချီးကျူးခဲ့ပြီး ထိုမဟာဗျူဟာကြောင့် ဥရောပသည် အမေရိကန်ကို မှီခိုအားထားနေရသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

အီရန်ကလည်း အလားတူ ရလဒ်များကို လိုလားနေပြီး ဆီးရီးယားက အီရန်ကို မှီခိုရသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိ စေရန် အီရန်က ဆန္ဒရှိနေသည်။ ထို့ပြင် ဆီးရီးယားကို ဒေါ်လာ ၄၀၀ ဘီလျံ အခွင့်အလမ်းကြီး တစ်ခုဟုပင် ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။

သို့သော် ထိုအစီအစဉ်များသည် ခဲလေသမျှ သဲရေကျခဲ့ရသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလက အီရန်ကို ဆန့်ကျင် သည့် သူပုန်များက အာဆတ်အစိုးရအဖွဲ့ကို ဖြုတ်ချခဲ့သည်။

အီရန်က ဆီးရီးယားမှာ ဖော်နေတဲ့ ပရောဂျက်တန်ဖိုးကို ပြသထားစဉ်

ထို့ကြောင့် အာဆတ်သည် ရုရှားသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရပြီး ဆီးရီးယားရှိ အီရန်နိုင်ငံသားများသည်လည်း ဆီးရီးယားမှ အလျင်အမြန် ထွက်ခွာခဲ့ရသည်။

ထို့ပြင် ဆီးရီးယားနိုင်ငံသားများသည် ဒမတ်စကတ် (Damascus) မြို့တော်ရှိ အီရန်သံရုံးကို ဝင်ရောက်လုယက်ပြီး ပစ္စည်းများကို ယူခဲ့ကြသည်။

အီရန်သံရုံးသို့ ရိုက်တာသတင်းဌာနမှ ဂျာနယ်လစ်များ ရောက်ရှိသွားချိန်တွင် စာရွက်စာတမ်း အများအပြားကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ 

ထိုစာရွက်စာတမ်းများအရ အီရန်သည် ဆီးရီးယားအတွက် ကုန်ကျထားသည့် ငွေကြေးများကို ပြန်လည်ရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေပြီး ဆီးရီးယားတွင် ဩဇာလွှမ်းမိုးရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

သို့သော် လက်ရှိအခြေအနေအရ အီရန်၏ ထိုအစီအစဉ်များ အားလုံးသည် ကျရှုံးလုနီးပါး အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိ သွားခဲ့သည်။

အီရန်၏ စီးပွားရေးအင်ပါယာ ပြိုကွဲမှု
**********************************
အီရန်သည် ဆီးရီးယားတွင် အဓိက ပရောဂျက် ၄၀ နီးပါးကို ထောက်ပံ့ပေးထားသည်။ ထိုပရောဂျက်များထဲတွင် စွမ်းအင်စက်ရုံများ၊ ရေနံသိုက်များ၊ စက်ရုံများနှင့် ဘာသာရေး အဆောက်အအုံများပင် ပါဝင်နေသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုပရောဂျက်များအားလုံး စွန့်ပစ်ခံခဲ့ရသည်။

လက်တာကီယာ (Latakia) မြို့ရှိ ယူရို ၄၁၁ သန်း တန်ကြေးရှိသည့် စွမ်းအင်စက်ရုံတည်ဆောက်ရေး ပရောဂျက် သည် အပြီးမသတ်နိုင်ဘဲ ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဒေါ်လာ ၂၆ သန်း တန်ကြေးရှိသည့် ရထားလမ်းပါဝင်သည့် တံတားတစ်စင်းသည်လည်း အမေရိကန်၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ပျက်စီးသွားခဲ့သည်။

ရေနံပရောဂျက်များသည်လည်း လက်ရှိအချိန်တွင် ဆီးရီးယား၏ သဲကန္တရထဲတွင် ဆက်လက် လုပ်ကိုင်မည့်သူ မရှိတော့ဘဲ ခြောက်ကပ်သွားခဲ့သည်။

အီရန်ကုမ္ပဏီများကမူ ၎င်းတို့သည် ဒေါ်လာသန်းချီ အကြွေးတင်ခဲ့ရကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ကုန်သည်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဟက်ဆန် ရှာခီစီ (Hassan Shakhesi) ကမူ ဆီးရီးယား၏ ၎င်း၏ ကုန်စည်များ ပျောက်ကွယ်သွားချိန်တွင် ယူရို ၁၆ သန်း အရှုံးပေါ်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“အကုန် ကုန်သွားပြီ။ အလုပ်ကတော့ ဆက်လုပ်ရမှာပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ငွေကြေး စုစုပေါင်းအဖြစ် အီရန်သည် ဆီးရီးယားနိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဒေါ်လာ ဘီလျံ ၃၀ ကျော် သုံးစွဲခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ ထိုငွေကြေးများထဲမှ အများစုမှာ ပြန်မရဘဲ ဆုံးရှုံးသွားခဲ့သည်။

ပြည်ပြေး ဆီးရီးယားသမ္မတ အာဆတ်နဲ့ အီရန်ခေါင်းဆောင်ပုံကို တွေ့ရစဉ်

မျက်နှာလွှဲနေသည့် ဆီးရီးယား အစိုးရသစ်
*************************************
အာဆတ်အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့ပြီး ဆီးရီးယားနိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်နေသည့် ခေါင်းဆောင်များကမူ အီရန်ကို ငွေကြေးများ ပြန်ပေးမည် ဟုတ်၊ မဟုတ်ကို ပြောကြားခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

“အီရန်ကတော့ တော်တော် အထိနာသွားပါတယ်” ဟု ဆီးရီးယားသမ္မတသစ် အာမက် အယ်ရှာရား (Ahmed al-Sharaa) က ပြောကြားခဲ့သည်။

အယ်ရှာရားသည် တစ်ချိန်က အယ်ကေဒါအဖွဲ့နှင့် အဆက်အသွယ်ရှိခဲ့ပြီး ဆီးရီးယား၏ Hayat Tahrir al-Sham (HTS) လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ပြီး အာဆတ်အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့သူဖြစ်သည်။

ဆီးရီးယားမှ အီရန်တပ်များ ထွက်ခွာသွားသည့်အတွက် ဆီးရီးယားနိုင်ငံသားအများစုက ဝမ်းသာနေကြသည်။ 

သို့သော် အီရန်၏ ပရောဂျက်များ၌ ဝင်ရောက် လုပ်ကိုင်ခဲ့သူများသည် လက်ရှိတွင် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်သွားခဲ့ ကြသည်။

“အီရန်ကတော့ ဆီးရီးယားကို ကူညီခဲ့တာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ငွေကြေးပြဿနာတွေနဲ့ အဂတိလိုက်စားမှုတွေကြောင့် အောင်မြင်ခဲ့ခြင်းမရှိပါဘူး” ဟု လက်တာကီယာမြို့ရှိ စွမ်းအင်စက်ရုံမှ ဆီးရီးယားအင်ဂျင်နီယာတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆီးရီးယားနိုင်ငံအတွင်းက လက်နက်ကိုင်အင်အားစုများကို တွေ့ရစဉ်

ဆီးရီးယားရှိ အီရန်၏ အဓိကလူပုဂ္ဂိုလ်
***********************************
အီရန်၏ စီးပွားရေး အစီအစဉ်များကို ဦးဆောင် လုပ်ကိုင်နေသူမှာ အာဘက်စ် အက်ခ်ဘာရီ (Abbas Akbari) အမည်ရှိ အမျိုးသားတစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် အီရန်၏ တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့အတွက် အလုပ်လုပ်ပေး ခဲ့သည်။

သူ့တာဝန်မှာ ဆီးရီးယားရှိ အီရန်၏ ငွေကြေးများ ပြန်ရရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှုကို မြှင်တင်ရေးဖြစ်သည်။

အက်ခ်ဘာရီနှင့် ၎င်း၏ အဖွဲ့သည် အမေရိကန်၏ Marshall Plan နှင့် အီရန်၏ အစီအစဉ်တို့ကို နှိုင်းယှဉ်ထားသည့် လေ့လာချက် အစီရင်ခံစာကို ရေးသားခဲ့သူများဖြစ်သည်။

သို့သော် ၎င်း၏ အားထုတ် ကြိုးပမ်းမှုများလည်း အရာမထင်ခဲ့ဘဲ သဘောတူညီချက် အများစုသည် ပိတ်ဆို့မှုများ၊ စစ်ပွဲများနှင့် အဂတိလိုက်စားမှုများကြောင့် ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။

အီရန်၏ ထိပ်တန်း စွမ်းအင်ကုမ္ပဏီ Mapna သည် ဆီးရီးယားနှင့် ကြီးမားသော သဘောတူညီချက်များ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည်။

သို့သော် နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုများ၊ စာချုပ်များ ပြောင်းလဲမှုနှင့် ဆီးရီးယား၏ တောင်းဆိုမှုများကြောင့် ငွေကြေးများကို ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။

ထိခိုက်နစ်နာခဲ့သည့် အီရန်ကုမ္ပဏီများ
***********************************
အီရန်၏ လျှပ်စစ်ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်သည့် Copper World သည် ဒေါ်လာ သန်းပေါင်းများစွာ ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ 

ပစ္စည်းများ ခိုးယူခံရခြင်း၊ ငွေပေးချေမှု လမ်းကြောင်းများ ပိတ်ဆို့ခံရခြင်း၊ အဂတိလိုက်စားမှုများ ဖြစ်ပွားခြင်းတို့ ကြောင်း ငွေကြေးပိုင်းတွင် ဆုံးရှုံးနစ်နာမှု အခြေအနေ ဆိုးရွားခဲ့သည်။

အီရန်အစိုးရ ထိုကုမ္ပဏီများကို ကူညီရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ အက်ခ်ဘာရီကလည်း အီရန်ကုမ္ပဏီများကို ပေးစရာ ရှိသည့် အကြွေးများကို ပြန်လည်ပေးဆပ်ရန် ဆီးရီးယားအရာရှိများကို ပေးစာများပေးပို့ပြီး တောင်းဆိုခဲ့သည်။ 

သို့သော် အကြွေးအနည်းငယ်ကိုသာ ပြန်လည်ရရှိခဲ့သည်။

အီရန်၏ ပရဟိတ ပရောဂျက်များသည်လည်း အခြေအနေ မကောင်းလှပေ။ အီရန် ဘာသာရေး အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က တည်ဆောက်ပေးခဲ့သည့် ရထားလမ်းပါသည့် တံတားတစ်စင်းသည် ဗုံးကြဲခံခဲ့ရသဖြင့် ပျက်စီးသွားခဲ့သည်။

ဆီးရီးယားနယ်မြေအခြေအနေကို ပြသထားစဉ်

ဆက်လက်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနေသည့် အီရန်
****************************************
အထက်ဖော်ပြပါ ပြဿနာများ တန်းစီရှိနေသည့်တိုင် အီရန်သည် သဘောတူညီချက်များကို ဆက်ပြီး လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည်။

အီရန်သည် ဆီးရီးယားတွင် စိုက်ပျိုးရေး၊ ရေနံ၊ သတ္တုတွင်းနှင့် မိုဘိုင်းဖုန်း ကွန်ယက်များအတွက် ကန်ထရိုက်များ ရယူခြင်း၊ ချေးငွေများ ထုတ်ပေးခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ထိုပရောဂျက်များသည် အောင်မြင်ခြင်းမရှိဘဲ ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် အီရန်သည် လက်တာကီယာမြို့ရှိ ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုအား ထိန်းချုပ်ထားမှုကိုလည်း ပြင်သစ်ကုမ္ပဏီတစ်ခု အား လွှဲပြောင်းပေးလိုက်ရသည်။

နိဂုံးတွင် ဆီးရီးယားကို ဆုံးရှုံးသွားခဲ့သည့် အီရန်
*****************************************
ဆီးရီးယားတွင် အာဆတ်အစိုးရပြုတ်ကျမှုသည် အီရန်၏ မျှော်လင့်ချက်များအားလုံး ပြိုလဲသွားခြင်းဖြစ်သည်။

အီရန်သံရုံးသည်လည်း ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။ အီရန် အင်ဂျင်နီယားများလည်း ဆီးရီးယားမှ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည်။

အီရန်၏ စာရွက်စာတမ်းများနှင့် စစ်သုံးပစ္စည်းများလည်း ဆီးရီးယားတွင် ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။

အီရန်သည် ဆီးရီးယားကို အီရန်အတွက် အောင်မြင်မှု အကြောင်းရင်းခံတစ်ခုအဖြစ် မျှော်လင့်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပွားမှု၊ ပိတ်ဆို့မှုများ၊ အဂတိလိုက်စားမှုများနှင့် အာဆတ် အစိုးရအဖွဲ့ ပြုတ်ကျမှုများ သည် အီရန်၏ မျှော်လင့်ချက်များကို ဆုံးရှုံးသွားစေခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၆

ဧပြီ ၂ ရက်က အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) သည် "လွတ်မြောက်ရေးနေ့" ဆိုသည့် စကားလုံးကို သုံးနှုန်းပြီး ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးအား ကုန်သွယ်ခွန်များ တိုးမြှင့်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ထိုနေ့သည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ) ၏ အဖွဲ့ဝင် ၁၀ နိုင်ငံစလုံးအတွက်  "စည်းလုံး ညီညွတ်ရေးနေ့" ဟု ပြောင်းလဲခေါ်ဆိုရသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်။

ထရမ့်၏ ကုန်သွယ်ခွန်များ တိုးမြှင့်ကြောင်း ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်အပြီး ၇၂ နာရီအတွင်းမှာပင် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါအီဘရာဟင် (Anwar Ibrahim) သည် အာဆီယံမိတ်ဖက် ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံကာ အမေရိကန်၏ ကုန်သွယ်ခွန် တိုးမြှင့်ကောက်ခံမှုကို မည်ကဲ့သို့ တုန့်ပြန်ရမည်ဆိုသည့် အကြောင်း အရာများကို ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့သည်။

လွန်ခဲ့သည့် သီတင်း ၃ ပတ်အတွင်း အမေရိကန်၏ အခွန်စည်းကြပ်မှုများကို တုန့်ပြန်ရန်အတွက် အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်များနှင့် အခြားနိုင်ငံများအကြား ဆွေးနွေးပွဲများ ဆက်တိုက် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က နိုင်ငံတကာကို ကောက်မည့် အခွန်ကောက်စာရင်း ကြေညာစဉ်

ဧပြီလ ၁၀ ရက်က အာဆီယံ စီးပွားရေးဝန်ကြီးများသည် ဗွီဒီယိုဆက်သွယ်မှုမှတဆင့် အစည်းအဝေး ပြုလုပ်ခဲ့ ပြီးနောက် အာဆီယံ၏ သဘောထား ကြီးမားမှုနှင့် ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ရည်ရှိမှုတို့ကို ပြသခဲ့သည်။

လက်ရှိ အာဆီယံနှင့် အမေရိကန်ကြား အပြန်အလှန် ကုန်သွယ်မှုပမာဏ မြင့်မားလာခြင်းကြောင့် အာဆီယံ အနေဖြင့် ထရမ့်၏ တစ်ဖက်သတ်ဆန်သည့် အခွန်တိုးမြှင့်မှုကို လက်တုန့်ပြန်ခြင်းမပြုရန် တညီတညွတ်တည်း သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

အစည်းအဝေးအတွင်း အာဆီယံဝန်ကြီးများသည် အမေရိကန်နှင့် ဟန်ချက်ညီမှုရှိပြီး ရေရှည်တည်တံ့သော စီးပွားရေး ဆက်ဆံမှုရရှိစေရန် ပွင့်လင်းသော ဆက်သွယ်ရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် အရေးကြီးကြောင်းကိုလည်း အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် အာဆီယံသည် အမေရိကန်နှင့် ပွင့်လင်းပြီး အပြုသဘောဆောင်သော တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုကိုလည်း ပြုလုပ်လိုကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အာဆီယံသည်  ကုန်သွယ်ရေး အငြင်းပွားမှုများကို ဖြေရှင်းရန်နှင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) ကို ကြားခံအဖွဲ့အစည်း တစ်ခုအဖြစ် ထပ်မံအတည်ပြုခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ ကုန်သွယ်ခွန် တိုးမြှင့်မှုများအရ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ တစ်နိုင်ငံချင်းစီအလိုက် ကုန်သွယ်မှု အပေါ် မူတည်ပြီး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၄၉ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြှင့်ခဲ့သဖြင့် အာဆီယံ၏ စီးပွားရေးကို ပြင်းထန်စွာ သက်ရောက်ဖွယ်ရှိနေသည်။

အာဆီယံစီးပွားရေးဝန်ကြီးများကို တွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က အာဆီယံ-အမေရိကန် ကုန်သွယ်မှုပမာဏသည် ဒေါ်လာ ၃၂၆ ဒသမ ၅ ဘီလီယံရှိခဲ့ပြီး အာဆီယံ ဘက်မှ ကုန်သွယ်ရေးပိုငွေ ဒေါ်လာ ၇၁ ဘီလီယံရှိခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် အာဆီယံအနေဖြင့် အမေရိကန်နှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံရာတွင် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုရှိသည့် မဟာဗျူဟာကို ကျင့်သုံးရမည်ဖြစ်ပြီး အနှောင့်အယှက် တစ်စုံတစ်ရာ ရှိခဲ့မည်ဆိုပါက အာဆီယံ၏ စီးပွားရေးကို ထိခိုက်စေလိမ့် မည်ဖြစ်သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်က အာဆီယံတွင် အမေရိကန်၏ တိုက်ရိုက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုသည် ဒေါ်လာ ၇၅ ဘီလီယံအထိရှိပြီး အဓိကအားဖြင့်ဘဏ္ဍာရေး၊ ရော်ဖက်ရှင်နယ် ဝန်ဆောင်မှုများနှင့် နည်းပညာမြင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများတွင် ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် အမေရိကန်သည် အာဆီယံ၏ အကြီးဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူဖြစ်သည်။

ဖေဖော်ဝါရီလမှစပြီး အာဆီယံအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးနှင့် အာဆီယံစီးပွားရေးပေါင်းစည်းမှု အဆင့်မြင့် လုပ်ငန်းအဖွဲ့ တို့သည် ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ဝန်ဆောင်မှုများနှင့် နည်းပညာမြင့် ကဏ္ဍများကဲ့သို့ အရေးကြီးသည့် နယ်ပယ်များတွင် အဖွဲ့ဝင်များအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အားကောင်းလာစေရန်အတွက် အဖြေရှာရန်နှင့် အကောင်အထည် ဖော် လုပ်ဆောင်ရန် အစီအစဉ်များကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ခဲ့ကြသည်။

အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါကိုတွေ့ရစဉ်

အာဆီယံ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိစေရန်နှင့် အမေရိကန် အပါအဝင် ကုန်သွယ်ရေး မိတ်ဖက်များနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံရန်ဖြစ်သည်။

ဖေဖော်ဝါရီလက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အစည်းအဝေးသည် အာဆီယံ-အမေရိကန် မဟာဗျူဟာ ကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး (STIP) ဟု လူသိများသော မူဘောင်တစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းနိုင်ခဲ့သည်။

အခြားမဟာဗျူဟာတစ်ခုမှာ လမ်းကြောင်း ၂ ကြောင်း ပါဝင်သည့် ထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက်ဖြစ်သည်။ 

ပထမလမ်းကြောင်းသည် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးနှင့် အကောက်ခွန် အဆင့်မြှင့်တင်ရေး၊ တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်းများနှင့် ဆေးဝါးများကဲ့သို့သော တန်ဖိုးမြင့်ကဏ္ဍများကို ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်သည်။

ဒုတိယလမ်းကြောင်းမှာ အာဆီယံကို လက်ရှိ ဒေသတွင်း လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီချက်များမှ တဆင့် အကောက်ခွန်မဲ့ ဇုန်တစ်ခုအဖြစ် ဖော်ဆောင်ပြီး အမေရိကန်ကုမ္ပဏီများကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခွင့်ပြုရန် ဖြစ်သည်။

လာမည့် မေလနှောင်းပိုင်းတွင် ကျင်းပမည့် အာဆီယံနှင့် ပတ်သက်သည့် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများတွင် အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်များက ထိုအကြံပြုချက်များကို စိစစ်သွားကြမည်ဖြစ်သည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် တစ်နိုင်ငံချင်းစီသည် အမေရိကန်နှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်နေပြီ ဖြစ်သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံတိုင်းတွင် အမေရိကန်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ကိုယ်ပိုင်ရွေးချယ်ခွင့်များရှိသော်လည်း အမေရိကန်၏ အခွန် တိုးမြှင့်ကောက်ခံသည့် စိန်ခေါ်မှုများအပေါ် ၎င်းတို့၏ တုန့်ပြန်မှုများသည် လက်တွေ့ကျပြီး ပြေငြိမ်းလိုသည့် တူညီသော စရိုက်လက္ခဏာများရှိနေကြသည်။

စင်္ကာပူ၊ ဗီယက်နမ်၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် ဖိလစ်ပိုင် အပါအဝင် နိုင်ငံအများအပြားသည် ထရမ့်အစိုးရနှင့် ညှိနှိုင်းမှုများ ထပ်မံပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံကလည်း ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး ပီချိုင်း ချွန်ဟာဗာရီရ (Pichai Chunhavajira) နှင့် ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီး ပီချိုင်း နာရစ်သာဖန် (Pichai Naripthaphan) တို့ ဦးဆောင်သော Team Thailand အဖွဲ့ကို ဝါရှင်တန်သို့ စေလွှတ်ထားပြီးဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် အမေရိကန်က ကောက်ခံသည့် ကုန်သွယ်ခွန် ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းကို လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်ပြီး လုပ်စရာ ရှိသော အချက်အလက်များကို  Team Thailand အဖွဲ့အား ပေးပို့ထားပြီးဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်မှုတွင် ပိုငွေ ဒေါ်လာ ၄၆ ဘီလျံရှိခဲ့သည်။ 

ထရမ့်၏ ပထမသက်တမ်း ကာလကတည်းက အမေရိကန်နှင့် ထိုင်းကြား ကုန်သွယ်ရေး ပိုငွေပြမှုသည် အဓိက ပြဿနာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။

ပေတုန်တန် အစိုးရသည် အမေရိကန်ထံမှ မော်တော်ယာဥ်များ၊ လက်နက်များ၊ စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်များ၊ အီလက်ထရောနစ်နှင့် စွမ်းအင်များကို ပိုမိုတိုးမြှင့်ဝယ်ယူမည်ဟု ကတိပြုခဲ့ပြီး ၁၀ နှစ်အတွင်း ထိုင်းဘက်မှ ကုန်သွယ်ရေး ပိုငွေပြမှုကို လျှော့ချပေးမည်ဟု ကတိပေးခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီများကို အမေရိကန် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းကဏ္ဍတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် တွန်းအားပေးမည်ဖြစ်ပြီး အလုပ်အကိုင်များ ပိုမိုဖန်တီးပေးမည်ဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၁၈၁၈ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်နှင့် ဆက်ဆံရေးထူထောင်သည့် ပထမဆုံးအာရှနိုင်ငံဖြစ်သည်။ 

အခြားအာရှနိုင်ငံများသည် အမေရိကန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ပထမဆုံး ကုန်သွယ်မှု သဘောတူစာချုပ်ကို ၁၈၃၃ ခုနှစ်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၇

ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ ဝါရင့်တိုက်စစ်မှူး တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းနဲ့ စာချုပ်ကုန်ဆုံးမယ့် ဒီရာသီ ကုန်ရင် အသင်းကနေ ထွက်ခွာတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

၂၀၁၂ ခုနှစ်က အပျော်တမ်းကလပ် ဖလီးဝုဒ်တောင်းအသင်းကနေ ပေါင် ၁ သန်းနဲ့ ရောက်ရှိလာခဲ့တဲ့ ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းမှာ ၁၃ နှစ်ကြာ ကစားခဲ့ပြီးနောက် ကလပ်အသင်းရဲ့ ဂန္ထဝင်အဖြစ်နဲ့ ထွက်ခွာတော့မှာပါ။ 

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းနဲ့ အတူ ပရီးမီးယားလိဂ်နဲ့ FA ဖလား ၁ ကြိမ်စီ၊ ချန်ပီယံရှစ်ဖလား ၂ ကြိမ် ရယူနိုင်ခဲ့ တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဗာဒီကို လက်စတာအသင်း စတင်ခေါ်ယူခဲ့ချိန်တုန်းက အသင်းဟာ ချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲမှာသာ ရှိနေသေးတာပါ။ 

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းကို ချန်ပီယံရှစ်ကနေ ပရီးမီးယားလိဂ်ထံ တန်းတက်နိုင်အောင် အဓိက စွမ်းဆောင် ပေးနိုင်ခဲ့တဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး ဒီရာသီမှာ အသင်းဖော်တွေကပေးတဲ့ အသင်းရဲ့တစ်နှစ်တာ အကောင်းဆုံး ကစားသမားဆုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

အပျော်တမ်း ကစားသမားဘဝ ကနေလာတဲ့ ဗာဒီဟာ သူ့ရဲ့လက်စတာအသင်း ကစားသမားဘဝ ပရီးမီးယားလိဂ် ပွဲဦးထွက် ရာသီမှာလည်း အထင်ကြီးဖွယ်ကောင်းတဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေကို ပြသနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဗာဒီကို ဆုဖလားများစွာနဲ့အတူ တွေ့ရစဉ်

၂၀၁၅-၁၆ ရာသီက လက်စတာအသင်း အံ့အားသင့်ဖွယ် ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလားကို ကိုင်မြှောက်နိုင်ခဲ့တဲ့ ရာသီမှာ ဗာဒီဟာ ပြိုင်ဘက်အသင်းတိုင်းရဲ့ ခံစစ်ကစားသမားတွေကို အိပ်မက်ဆိုးတွေ ပေးနိုင်ခဲ့တဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဗာဒီဟာ သူ့ရဲ့လျင်မြန်မှု၊ အဆုံးသတ်ပုံ ကောင်းမွန်မှုတွေကြောင့် လက်စတာအသင်းကို ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလား ရရှိအောင် ကူညီပေးနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဗာဒီဟာ ၂၀၁၅-၁၆ ရာသီမှာ လက်စတာအသင်းအတွက် ပရီးမီးယားလိဂ်သွင်းဂိုး ၂၄ ဂိုးအထိ သွင်းယူနိုင်ခဲ့ပြီး ဒီအထဲမှာ ၁၁ ပွဲဆက်တိုက် ဂိုးသွင်းယူနိုင်တဲ့ စံချိန်မှတ်တမ်းကောင်းကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းကို ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလား ရယူပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ ရာသီမှာ ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ တစ်နှစ်တာ အကောင်းဆုံး ကစားသမားဆုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

 ဗာဒီကို တွေ့ရစဉ်

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းအတွက် ပြသခဲ့တဲ့ ခြေစွမ်းကောင်းတွေကြောင့် အင်္ဂလန်အသင်း လူစာရင်းမှာ ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပြီး ယူရို ၂၀၁၆ ပြိုင်ပွဲမှာ ပါဝင်ကာ ဂိုးသွင်းယူနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

လက်စတာအသင်းကို ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလား ရရှိအောင် ကူညီပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ ဗာဒီကို အာဆင်နယ်အသင်းက သူ့ရဲ့စာချုပ်ထဲမှာပါဝင်တဲ့ စာချုပ်ဖျက်သိမ်းကြေးပေးပြီး ခေါ်ယူဖို့ ကမ်းလှမ်းခဲ့ပါတယ်။ 

ဒါပေမယ့် ဗာဒီဟာ အာဆင်နယ်အသင်းရဲ့ကမ်းလှမ်းမှုကို ငြင်းပယ်ပြီး လက်စတာအသင်းမှာ ဆက်ရှိခဲ့တာပါ။

လက်စတာအသင်းနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရခဲ့တဲ့ ဗာဒီဟာ ၂၀၁၉-၂၀ ရာသီမှာ ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲရဲ့ ဂိုးသွင်းအများဆုံးဖြစ်တဲ့ ရွှေဖိနပ်ဆုကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်ခဲ့တာပါ။

၂၀၂၀-၂၁ ရာသီမှာ ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းနဲ့ FA ဖလားကို ရယူနိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၁-၂၂ ရာသီမစတင်မီမှာ ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တဲ့ ကွန်မြူနတီဒိုင်းကိုလည်း ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်း အောင်မြင်မှုတွေမှာ အတူရှိခဲ့သလို အသင်း ကျရှုံးချိန်မှာလည်း အတူရှိခဲ့တဲ့သူပါ။ 

အင်္ဂလန်ကစားသမားဟောင်းဟာ လက်စတာအသင်း ပရီးမီးယားလိဂ်ကနေ ချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲထံ တန်းဆင်း ချိန်မှာ လိုက်ပါခဲ့ပြီး အသင်းကို ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲထံ တန်းပြန်တက်နိုင်အောင် ဦးဆောင်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

လက်စတာအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ကို တန်းပြန်တက်လာချိန်မှာ အသင်းအပေါ်သစ္စာရှိခဲ့တဲ့ ဗာဒီကို ၁ နှစ် စာချုပ်သစ်ချုပ်ပြီး အသင်းကို ဆက်ဦးဆောင်စေခဲ့တာပါ။ 

လက်စတာအသင်းဟာ ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ရလဒ်တွေ အလွန်ဆိုးရွားခဲ့ပြီး ဗာဒီကလည်း သူ့ရဲ့ အသက်အရွယ်ကြောင့် အသင်းကို ကူညီပေးနိုင်ခြင်း မရှိတော့ပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် လက်စတာအသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ကနေ ချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲထံ ချက်ချင်းတန်းပြန်ဆင်းသွားခဲ့တာပါ။

ဗာဒီကို တွေ့ရစဉ်

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်း တန်းဆင်းပြီးနောက် အသင်းပရိသတ်တွေကို တောင်းပန်ကြောင်း ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သလို ရက်ပိုင်းအကြာမှာ ၁၃ နှစ်ကြာ ကစားခဲ့တဲ့ အသင်းကနေ သူထွက်ခွာတော့မယ်လို့ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဗာဒီက လက်စတာအသင်းကနေ ထွက်ခွာမယ့် အကြောင်းပြောရတာဟာ သူ့အတွက် ဝမ်းနည်းကြေကွဲစရာ ဖြစ်ပေမယ့် မှန်ကန်တဲ့ အချိန်လို့ထင်ပြီး အသင်းဟာ သူ့နှလုံးသားရဲ့ ကြီးမားတဲ့နေရာမှာ အမြဲတမ်းရှိနေမယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

ဗာဒီဟာ လက်စတာအသင်းကနေ ထွက်ခွာမှာဖြစ်ပေမယ့် ကစားသမားဘဝကနေ အနားယူဦးမှာ မဟုတ်သေးဘဲ ဆက်ကစားပြီး သွင်းဂိုးတွေ သွင်းယူချင်တယ်လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ 

ဗာဒီဟာ အစ်စဝှစ်ချ်အသင်းနဲ့ မေလ ၁၈ ရက်မှာ ကစားမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ်ပွဲစဉ်မှာ လက်စတာအသင်း ကစားသမားဘဝ နောက်ဆုံးအိမ်ကွင်းပွဲစဉ်အဖြစ် ပါဝင်မှာဖြစ်ပြီး ဂန္ထဝင်တစ်ဦးအနေနဲ့ ထွက်ခွာမယ့်သူ့ကို အသင်းဘက်က ဘယ်လိုဂုဏ်ပြုမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၁

၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ မတ်လက အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ (Narendra Modi) သည် မောရစ်ရှနိုင်ငံသို့ သွားရောက်ခဲ့သည့် ခရီးစဉ်အတွင်းတွင် ဒေသတွင်း အလုံးစုံလုံခြုံရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး (SAGAR) ဟုခေါ်သည့် မူဝါဒကို စတင်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဆယ်နှစ်အကြာဖြစ်သည့် ယခုနှစ် မတ်လတွင် မိုဒီသည် မောရစ်ရှနိုင်ငံသို့ နောက်တစ်ကြိမ် လာရောက် ခဲ့ပြီး ခရီးစဉ်တွင် MAHASAGAR ဟုခေါ်သော ပိုမိုကြီးမားသည့် မူဝါဒသစ်ကို မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။

MAHASAGAR သည် နယ်မြေဒေသများ တစ်လျှောက် လုံခြုံရေးနှင့်တိုးတက်မှုအတွက် အပြန်အလှန်နှင့် အလုံးစုံ တိုးတက်ရေးဆိုသည့် မူဝါဒ၏ အတိုကောက် စကားလုံးဖြစ်သည်။

MAHASAGAR သည် SAGAR ၏ ပိုမိုအဆင့်မြင့်သည့် မူဝါဒတစ်ခုဖြစ်ပြီး လုံခြုံရေးကဏ္ဍကို ကျော်လွန်၍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ နည်းပညာမျှဝေရေးနှင့် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးတို့ကို အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် မူဝါဒဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ မောရစ်ရှခေါင်းဆောင်ကို တွေ့ရစဉ်

ယခုခရီးစဉ်အတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် မောရစ်ရှနှင့် ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် နှစ်နိုင်ငံအကြား ပိုမိုကောင်းမွန်သော မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးကို ရရှိနေပြီဖြစ်သည်။

MAHASAGAR ဟူသည့် စကားလုံးသည် ဟင်ဒီဘာသာစကားအရ "ပင်လယ်" ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ထိုမူဝါဒသည် ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရန်၊ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော တိုးတက်မှုအတွက် ကျွမ်းကျင်မှုများကို မြှင့်တင်ခြင်းနှင့် လုံခြုံရေးကဏ္ဍ တိုးတက်စေရန် အာရုံစိုက်ထားသည်။

အိန္ဒိယသည် ထိုရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်ရန် အတိုးနှုန်းနည်းသည့် ချေးငွေများ၊ နည်းပညာပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုနှင့် အင်စတီကျူးရှင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီမှုများဖြင့် လုပ်ဆောင်ရန် စီစဉ်နေသော်လည်း အသေးစိတ် အချက်အလက်များကို ရှင်းလင်းစွာ မသိရသေးပေ။

လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း SAGAR သည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသရှိ နိုင်ငံများနှင့် လက်တွဲလုပ်ဆောင်မည့် အိန္ဒိယ၏ မဟာဗျူဟာဖြစ်ပြီး ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးတို့ကို အာရုံစိုက်ထားသည်။

၂၀၂၁၈ ခုနှစ်တွင် မိုဒီသည် ဒေသတွင်းလုံခြုံရေး အစည်းအဝေးဖြစ်သော ရှန်ဂရီလာ ဆွေးနွေးပွဲ (Shangri-La Dialogue) အတွင်း အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် အိန္ဒိယ၏ ချဉ်းကပ်ပုံကို ရှင်းပြခဲ့သည်။

လက်ရှိ အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည့် ဗစ်ကရမ် မစ္စရီ ( Vikram Misri) ကလည်း ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် SAGAR ၏ အဓိကနယ်ပယ် ၅ ခုကို စာရင်းပြုစုခဲ့သည်။

ထိုနယ်ပယ် ၅ ခုမှာ လုံခြုံရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၊ အရည်အချင်းများ ဖော်ထုတ်မြှင့်တင်ရေး၊ စုပေါင်းလုပ်ဆောင် မှု၊ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့်  ပင်လယ်ရေကြောင်းဆိုင်ရာ ချိတ်ဆက်မှုရှိရေး အစရှိသည့် နယ်ပယ် များ ဖြစ်သည်။

ထိုနယ်ပယ် ၅ ခုသည် အိန္ဒိယနှင့် ဒေသတွင်း မဟာမိတ်နိုင်ငံများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို လမ်းညွှန် ထိန်းကြောင်း ပေးနိုင်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် SAGAR နှင့်အတူ အင်ဒို-ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာများ အစီအစဉ် (IPOI) ကိုလည်း မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။

BIMSTEC အစည်းအဝေး တက်ရောက်လာတဲ့ ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ်

IPOI သည် တရားဝင် သဘောတူစာချုပ် မလိုအပ်ဘဲ နိုင်ငံများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်သည့် အစီအစဉ် တစ်ခုဖြစ်ကာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်၊ ဘေးအန္တရာယ် တုန့်ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးနှင့် ရေကြောင်းလုံခြုံရေးအတွက် ကြိုးပမ်းမှုများကို အထောက်အကူပြုပေးသည့် အစီအစဉ်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်၊ ဂျပန်၊ သြစတြေးလျ၊ အာဆီယံ၊ ပြင်သစ်နှင့် နယူးဇီလန် အပါအဝင် နိုင်ငံအများအပြားသည် အိန္ဒိယ ၏ IPOI ကို ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။

ထို့ကြောင့် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် အိန္ဒိယ၏ ချဉ်းကပ်မှုသည် ပွင့်လင်းပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရှိသည့် အချက်ကို ပေါ်လွင်စေခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် အခြားဒေသတွင်း လုံခြုံရေးနှင့် စီးပွားရေး အဖွဲ့များထဲတွင်လည်း ပူးပေါင်း ပါဝင်ထားပြီး ထိုအဖွဲ့များ ထဲတွင် BIMSTEC ၊ ကိုလံဘိုလုံခြုံရေးအစည်းအရုံး ၊ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကော်မရှင် အစရှိသည့် ဒေသတွင်း အဖွဲ့များ တွင်လည်း ပါဝင်ထားသည်။

ကိုလံဘိုလုံခြုံရေးအစည်းအရုံးတွင် အိန္ဒိယ၊ မောရစ်ရှ၊ သီရိလင်္ကာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် မော်လ်ဒိုက်ဗ်တို့ ပါဝင်ပြီး အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကော်မရှင်၌ အိန္ဒိယ၊ မောရစ်ရှ၊ ဆေးချဲလ်စ်၊ မာဒါဂက်စ်ကာ၊ မာယော့နှင့် ရီယူနီယံကျွန်းတို့ ပါဝင်သည်။

မောရစ်ရှနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယထံမှ ခိုင်မာသည့် အထောက်အပံ့များကို ရရှိခဲ့ပြီး အိန္ဒိယသည် မောရစ်ရှ၏ ကမ်းခြေ စောင့်တပ်ဖွဲ့ကို ခေတ်မီအောင် ကူညီပေးခဲ့သလို အခြေခံ အဆောက်အဦများ တည်ဆောက်ကာ အဓိကကျသည့် ပရောဂျက်များကိုလည်း စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

ထိုပရောဂျက်များထဲတွင် မြေအောက်ရထားလမ်းစီမံကိန်း၊ တရားရုံးချုပ်အသစ် ဆောက်လုပ်ရေး၊ အိုးအိမ် တည်ဆောက်ရေး၊ ဆေးရုံသစ် တည်ဆောက်ရေးတို့ ပါဝင်သည်။

သို့သော်လည်း အိန္ဒိယသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာဒေသ(IOR)တွင် ဩဇာအာဏာ ချဲ့ထွင်နေသည့် တရုတ်၏ စိန်ခေါ်မှု နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဂေါဝန် (Galwan) မြစ်အတွင်း အိန္ဒိယစစ်သားများနှင့် တရုတ်စစ်သားများ ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားခဲ့ ပြီးနောက် အိန္ဒိယနှင့်တရုတ်ကြား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် မော်လ်ဒိုက်၊ သီရိလင်္ကာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစရှိသည့် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများနှင့် ခိုင်မာသော ဆက်ဆံရေးကို တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး အိန္ဒိယ၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချခဲ့သည်။

ထို့ပြင် တရုတ်သည် အိန္ဒိယထက် စီးပွားရေးအင်အား ပိုမိုကြီးမားနေပြီး ဥပမာပြရမည်ဆိုပါက မောရစ်ရှနှင့် အိန္ဒိယကြား ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၅၅၄ သန်း ရှိခဲ့ချိန်တွင် မောရစ်ရှနှင့် တရုတ်အကြား ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး သည် ဒေါ်လာ ၁.၁ ဘီလီယံရှိခဲ့သဖြင့် တရုတ်၏ ကုန်သွယ်မှုသည် ၂ ဆ နီးပါး ပိုမိုများပြားနေသည်။

ထို့ကြောင်း အိန္ဒိယသည် ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး ကွာဟချက်ကို လျှော့ချချင်နေပြီး MAHASAGAR မူဝါဒသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာနိုင်ငံများအား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များ ပိုမိုပေးအပ်လိုသည့် အိန္ဒိယ၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာ့ရေးရာ အခင်းအကျင်းမှာ ပြောင်းလဲနေပြီး အမေရိကန်သည် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ၏ ခေါင်းဆောင်မှုအောက်တွင် ပြည်တွင်းရေးကို ပိုမိုအာရုံစိုက်လာကာ တရုတ်နှင့် ပြိုင်ဆိုင်မှု ပိုမိုမြင့်တက်နေသည်။

တရုတ်၏ ပတ်လမ်း၊ရပ်ဝန်းစီမံကိန်း (BRI) သည်လည်း ဒေသတွင်း လျှင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့လာသည်။

ထိုအချက်များကြောင့် အိန္ဒိယသည် SAGAR မူဝါဒမှ MAHASAGAR မူဝါဒသို့ ပြောင်းလဲခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီကိုတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ နိုင်ငံအများအပြားသည် ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲမှု၊ ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှု သို့မဟုတ် ကပ်ရောဂါများကဲ့သို့သော သမားရိုးကျ မဟုတ်သည့် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ဖြေရှင်းရန် အသင့် အနေအထား မဟုတ်သေးပေ။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယသည် ထိုနိုင်ငံများအတွက် စိတ်ချယုံကြည်ရသည့် လုံခြုံရေး အထောက်အပံ့ပေးသည့် နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်လိုခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် အိန္ဒိယအတွက် ပြဿနာတစ်ခုမှာ ဘဏ္ဍာရေးအခြေအနေဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန(MEA)၏ နှစ်ပတ်လည် အစီရင်ခံစာတွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနအတွက် လျာထားခဲ့သည့် ဘတ်ဂျက်သည် ကျဆင်းနေခဲ့သဖြင့် MEA ၏ ပြည်ပ အကူအညီပေးရေး အစီအစဉ်များကို အကောင်အထည်ဖော်သည့် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို လျော့ပါးစေခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

 အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးကော်မတီ၏ ၂၀၂၄-၂၅ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာတွင် MEA သည် လာမည့် ၅ နှစ်အတွင်း ၎င်း၏ ရည်မှန်းချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် တစ်နှစ်လျှင် ရန်ပုံငွေ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုလိုအပ်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

အိန္ဒိယအနေဖြင့် ငွေကြေး အထောက်အပံ့ကို တိုးမြှင့်ခြင်းမရှိပါက MAHASAGAR အစီအစဉ်သည် လေထဲတွင် တိုက်အိမ် ဆောက်နေသည့် အဆင့်မှာပင် ရှိနေဦးမည်ဖြစ်သည်။

MAHASAGAR မူဝါဒ အောင်မြင်ရန်အတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ငွေကြေး ပိုမိုရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်း၊ အာဆီယံ၊ Quad နှင့် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ နိုင်ငံများနှင့် ပိုမိုခိုင်မာသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ တရုတ်နှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရန် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို တိုးမြှင့်ခြင်း၊ IPOI နှင့် ကိုလံဘိုလုံခြုံရေးအစည်းအရုံး ကဲ့သို့ ဒေသတွင်း အဖွဲ့များကို ပိုမိုခိုင်မာ အားကောင်းအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်း အစရှိသည့် အရာများကို လုပ်ဆောင်ရ မည်ဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယသည် ၎င်း၏ ကြီးမားသော စိတ်ကူးစိတ်သန်းများကို ငွေကြေးနှင့် ကြိုးစားအားထုတ်မှုတို့ကို ပူးပေါင်းပြီး လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက MAHASAGAR သည် အိန္ဒိယကို အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် ပိုမိုအင်အားကြီးမားသည့် နိုင်ငံ ဖြစ်လာစေနိုင်ပြီး ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး၊ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် တည်ငြိမ်ရေးတို့ကို အထောက်အကူ ပြုပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times

CNI Article 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၁

ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ၁၅ ကြိမ်အထိ ရရှိထားပြီး ဘုရင်အဖြစ် တင်စားခြင်း ခံထားရတဲ့ ရီးရယ်လ် အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ကွာတားဖိုင်နယ် ပထမအကျော့ပွဲစဉ်မှာ အာဆင်နယ်အသင်းကို ၃ ဂိုး- ဂိုးမရှိနဲ့ ဂိုးပြတ် အရေးနိမ့်ခဲ့ပါတယ်။ 

ဒီရလဒ်ဟာ အံ့အားသင့်စရာ ရလဒ်ဖြစ်ခဲ့သလို ဂိုးသမား ကော့တွိုက်စ်သာ ဂိုးကာကွယ်မှုတွေ မပြုလုပ်နိုင်ရင် ရီးရယ်လ်အသင်းအတွက် အရှက်ကွဲစရာ ရလဒ်မျိုး ကြုံတွေ့ရနိုင်တာပါ။

ရီးရယ်လ်အသင်း ကွင်းလယ်လူ ဘယ်လင်ဂမ်က အာဆင်နယ်အသင်းကို ၃ ဂိုးပဲပေးပြီး အရေးနိမ့်ခဲ့တာ ကံကောင်းခဲ့တယ်လို့တောင် ပွဲအပြီးအင်တာဗျူးမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ 

ဗီနီစီးယက်စ်၊ ဘတ်ပီ၊ ဘယ်လင်ဂမ်နဲ့ ရိုဒရီဂိုတို့လို ကြယ်ပွင့် ကစားသမားတွေရှိနေတဲ့ ရီးရဲလ်အသင်းရဲ့ တိုက်စစ်ပိုင်းက အာဆင်နယ်အသင်းရဲ့ခံစစ်ကို ကြီးမားတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ မပြုလုပ်နိုင်ခဲ့တာက ရီးရယ်လ် အသင်းအတွက် စိုးရိမ်ဖို့ကောင်းတာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်း ကစားသမားတွေနဲ့ နည်းပြ အန်ဆယ်လော့တီက ဒုတိယအကျော့မှာ ဘာမဆိုဖြစ်သွားနိုင် တယ်လို့ ပြောပြီး သူတို့ရဲ့ယုံကြည်မှုကို ပြသခဲ့ကြပါတယ်။ 

 ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ အာဆင်နယ်အသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

တကယ်တမ်း လက်တွေ့မှာရော ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ အိမ်ကွင်းမှာ အာဆင်နယ်အသင်းကို ၃ ဂိုးပြတ် ပြန်သွင်း နိုင်မလားဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေတာပါ။

ရီးရယ်လ်အသင်းရဲ့ တိုက်စစ်ကစားသမားတွေသာ ဂိုးရနိုင်မယ့် အခွင့်အရေးတွေကို အကောင်းဆုံး အသုံးချနိုင် မယ်ဆိုရင် ၃ ဂိုးဟာ သူတို့အတွက် ခက်ခဲနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ 

ဒါပေမယ့် အာဆင်နယ်အသင်းရဲ့ခံစစ်ကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ဖို့က သူတို့အတွက် အခက်အခဲရှိနိုင်ပါတယ်။ 

အာဆင်နယ်အသင်းဟာ အဓိကနောက်ခံလူ ဂါဘရီရယ်လ် ဒဏ်ရာကြောင့် အနားယူနေရလို့ စိုးရိမ်စရာရှိခဲ့ပေမယ့် ပထမအကျော့မှာ ရီးရယ်လ်အသင်းရဲ့ တိုက်စစ်ကို အကောင်းဆုံး ထိန်းချုပ်ပြခဲ့တာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတာပါ။ 

ဒီရာသီ အာဆင်နယ်အသင်း ကစားထားတဲ့ ပွဲတွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် သူတို့ကို ဘယ်အသင်းကမှ ၂ ဂိုးထက် ပိုပြီး သွင်းယူထားနိုင်တဲ့ အသင်းမရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါက အာဆင်နယ်အသင်းရဲ့ ခံစစ်ကြောင်း ဘယ်လောက်အထိ ကောင်းမွန်နေလဲဆိုတာ ပြသနေတာပါ။ 

အာဆင်နယ်အသင်းဟာ တိုက်စစ်မှူးတွေ ဒဏ်ရာကြောင့် မပါဝင်နိုင်ပေမယ့် သူတို့မှာ နေရာစုံကနေ ဂိုးသွင်းယူနိုင်တဲ့ ကစားသမားတွေရှိပြီး သူတို့ရဲ့ တည်ကန်ဘောတွေဟာ ပြိုင်ဘက်တိုင်းကို ဒုက္ခပေးနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ပြီးတော့ အာဆင်နယ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်မှာ ရီးရယ်လ်အသင်းကို မရှုံးနိမ့်သေးဘူးဆိုတဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ အချက်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားတာပါ။

ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ မတူညီတဲ့အသင်းပေါင်း ၁၁၁ သင်းကို အနိုင်ယူထားပေမယ့် ဒီအထဲ မှာ အာဆင်နယ်အသင်း ပါဝင်ခဲ့ခြင်းမရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အာဆင်နယ်အသင်းကို ကွာတားဖိုင်နယ် ပထမအကျော့မှာ အရေးနိမ့်ခဲ့တဲ့ ရလဒ်ကြောင့် ရီးရယ်လ်အသင်းနည်းပြ အန်ဆယ်လော့တီဟာ နည်းပြရာထူးအတွက် ဖိအားတွေကို ခံစားနေရတာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းသာ ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲကနေ ထွက်ခဲ့ရရင် အန်ဆယ်လော့တီဟာ နည်းပြအဖြစ်ကနေ ထုတ်ပယ်ခံရဖွယ်ရှိတယ်လို့ စပိန်မီဒီယာတွေက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် အန်ဆယ်လော့တီ အနေနဲ့ သူ့ရဲ့နည်းဗျူဟာတွေကို ဘယ်လိုတွေ ပြောင်းလဲပြီး ဒုတိယအကျော့ ပွဲစဉ်အတွက် ပြင်ဆင်လာမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ချင်စရာ ကောင်းနေပါတယ်။

ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ အာဆင်နယ်အသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ဒုတိယအကျော့ပွဲစဉ်မှာ ရီးရယ်လ်အသင်းအနေနဲ့ ဂိုးရဖို့ကို ဦးတည်ပြီး တိုက်စစ်ဖွင့်ကစားရင် အာဆင်နယ် အသင်းကို ဂိုးတွေ ပြန်ပေးရနိုင်လို့ ဒီပွဲဟာ ရီးရယ်လ်အသင်းအတွက် ခက်ခဲမယ့် ပွဲစဉ်ဖြစ်လာမယ် ဆိုတာ သေချာနေတာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲတွေမှာလည်း မဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေကနေ ပြန်လာနိုင်တဲ့ အခိုက်အတန့်တွေ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ဖူးပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် အာဆင်နယ်အသင်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမယ့် ဒုတိယအကျော့ ပွဲစဉ်မှာ ရီးရယ်လ်အသင်း ပြန်လာနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်နေကြတဲ့ သူတွေလည်းရှိသလို မပြန်လာနိုင်တော့ဘူးလို့ သုံးသပ်နေကြတဲ့ သူတွေလည်းရှိနေတာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းအနေနဲ့ လက်ရှိ ချန်ပီယံဆုကို ဆက်ထိန်းသိမ်းချင်တယ်ဆိုရင် အာဆင်နယ်အသင်းနဲ့ပွဲစဉ်မှာ မဖြစ်နိုင်တဲ့အရာတွေကို လုပ်ပြရမှာဖြစ်ပြီး တကယ်ရော လုပ်ပြနိုင်မလားဆိုတာ ချန်ပီယံလိဂ်ကွာတားဖိုင်နယ် ဒုတိယအကျော့ပွဲစဉ်မှာ စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဆိုက်ဘာ တိုက်ခိုက်မှုများအောက်မှ အမေရိကန်

CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ် ၊ ဧပြီ ၆

ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းများသည် ပြန့်ကျဲနေပြီး ပုံပြင်ဆန်ပုံရသော်လည်း ဆိုက်ဘာ တိုက်ခိုက်မှုသည် အလေးအနက်ထားရမည့် အရေးကိစ္စတစ်ခုဖြစ်သည်။

တရုတ်အစိုးရနှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိသည့် ဟက်ကာများသည် Microsoft ၏ အီးမေးလ် cloud စနစ်၊ အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနတို့၏ အီးမေးလ်စနစ်များကို ဖောက်ထွင်း ဝင်ရောက် ခဲ့သည်။

အခြား ဟက်ကာများသည် ဂူအမ်ရှိ အမေရိကန်စစ်တပ်၏ ဆက်သွယ်ရေးစနစ်များ၊ ရေတပ်၏ အမှတ် ၇ စစ်သင်္ဘောအုပ်စုအတွက် ထိန်းချုပ်ကွပ်ကဲရေးစင်တာ၏ စနစ်များအတွင်းသို့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။

Salt Typhoon အမည်ရှိ တရုတ်ဟက်ကာ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် Cisco Router များ၏ အားနည်းချက်များကို အသုံးချပြီး AT&T နှင့် Verizon အပါအဝင် အမေရိကန် ဆက်သွယ်ရေးကုမ္ပဏီ ၉ ခုကို ဆိုက်ဘာ တိုက်ခိုက် ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်အစိုးရက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထိုဆိုက်ဘာ တိုက်ခိုက်မှုသည် အမေရိကန်သမိုင်းတွင် အဆိုးရွားဆုံး ထောက်လှမ်းရေး ကျိုးပေါက်မှုများထဲတွင် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးနှင့် အခြေခံ အဆောက်အအုံ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီ (CISA) သည် ထိုကဲ့သို့ ကြီးမား သည့် ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်များကို ထုတ်ပြန်ပေးနိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိ ကြောင်း New York Times သတင်းစာက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

ထိုဖြစ်စဉ်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် မည်သူ့တွင် တာဝန်ရှိနေသည်ဆိုခြင်းကို တစ်နှစ်ကျော်ကြာသည်အထိ တိကျစွာ မသိရသေးပေ။ 

တရုတ်သူလျှိုများကလည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ ဖုန်းများကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

Ransomware အသုံးပြုနေစဉ်

တရုတ်သည် အမေရိကန်၏ အရေးကြီးသည့် အခြေခံ အဆောက်အအုံများတွင် အန္တရာယ်ရှိသော အဖျက်ဆော့ဖ်ဝဲ (malware) များ ထည့်သွင်းထားကြောင်း အမေရိကန်အစိုးရက သတိပေးခဲ့သည်။ ထို malware များကို အချိန် မရွေး အသက်သွင်းနိုင်သည်။

CrowdStrike ဆော့ဖ်ဝဲကုမ္ပဏီ၏ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သူလျှိုခြိမ်းခြောက်မှု အစီရင်ခံစာအရ ၂၀၂၄ ခုနှစ် တွင် တရုတ်၏ ဆိုက်ဘာသူလျှို လှုပ်ရှားမှုသည် ၁၅၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံသည်လည်း ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများ ကြီးကြီးမားမား ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ခြိမ်းခြောက် ငွေညှစ်ရန်အတွက် အသုံးပြုသည့် Ransomware တိုက်ခိုက်မှုများသည် ကုမ္ပဏီများကိုသာမက ကျောင်းများ၊ ဘုရားကျောင်းများ၊ ဆေးရုံများနှင့် သွေးလှူဘဏ်များကိုပင် ပစ်မှတ်ထားလာခဲ့ကြသည်။

BadPilot အမည်ရှိ ရုရှားဟက်ကာ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် အင်္ဂလိပ်စကားပြောသည့် နိုင်ငံများရှိ အဖွဲ့အစည်းများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း Microsoft ကုမ္ပဏီက ဖော်ပြခဲ့သည်။

၎င်းတို့၏ ပစ်မှတ်များထဲတွင် စွမ်းအင်၊ ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့၊ ဆက်သွယ်ရေး၊ သင်္ဘော၊ လက်နက် ထုတ်လုပ် ရေးနှင့် အစိုးရအဖွဲ့များ ပါဝင်သည်။

အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များအပေါ် ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများကို ပုလဲဆိပ်ကမ်း တိုက်ခိုက်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ် ဖော်ပြရမည်ဆိုပါက “ပုလဲဆိပ်ကမ်းတိုက်ခိုက်မှု ဒစ်ဂျစ်တယ်ဗားရှင်း” ဟု ပြောနိုင်သည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အမေရိကန် နည်းပညာကုမ္ပဏီများသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စနစ်များစွာကို တည်ဆောက် ထားသောကြောင့် အခြားနိုင်ငံများ အတွက်လည်း အန္တရာယ်ရှိသည်။

တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့သည် ဒေတာခိုးယူရန်နှင့် သတင်းမှားများဖြန့်ရန် ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများကို အသုံးပြုလျက် ရှိသည်။

ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှု အားလုံးသည် တစ်ကြိမ်တည်းတွင် တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ပွားခဲ့မည်ဆိုပါက အမေရိကန် သည် ပြင်းထန်စွာ တုန့်ပြန်ဖွယ်ရှိသည်။ အတိတ်ကာလက အမေရိကန်သည် ပုလဲဆိပ်ကမ်း တိုက်ခိုက်ခံရမှု၊ 9/11 တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်စဉ်များတွင် ပြင်းထန်သည့် တန်ပြန်တိုက်ခိုက်မှုများဖြင့် တုန့်ပြန်ခဲ့ဖူးသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အမေရိကန်၏ ရန်ဘက်များသည် သမိုင်းပေး သင်ခန်းစာများကို ရရှိထားခဲ့ကြပြီးဖြစ်သည်။

အမေရိကန်၏ ရန်ဘက်များသည် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားစေနိုင်သော အခြေအနေကို ဦးတည်သွားစေနိုင်သည့် တိုက်ရိုက် ထိတွေ့ရင်ဆိုင်မှုများကို ရှောင်ရှားမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ် စစ်မဟာဗျူဟာ ဒသနပညာရှင်ကြီး ဆွန်ဇူး (Sun Tzu) ရေးသားခဲ့သည့် “စစ်ပွဲ၏ အမြင့်ဆုံး အနုပညာ သည် မတိုက်ခိုက်ဘဲ အနိုင်ယူခြင်းဖြစ်သည်”ဆိုသည့် စာသားအတိုင်း ကျင့်သုံးကြလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

၁၉၄၁ ခုနှစ်က ပုလဲဆိပ်ကမ်း တိုက်ခိုက်ခံရချိန်တွင် ထိုအချိန်က အမေရိကန်သမ္မတအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင် နေသည့် ဖရန့်ကလင်း ဒီ ရုစဗဲ့ (Franklin D. Roosevelt) ကဲ့သို့ ပြင်းထန်စွာ လက်တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးနှင့် အခြေခံ အဆောက်အအုံ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် လက်ရှိ ထရမ့် အစိုးရအဖွဲ့သည် ချက်ချင်းတုန့်ပြန် ဆောင်ရွက်ရမည့်အစား ကြီးမားသည့် အမှားများကို သာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထိုအမှားများအနက် တစ်ခုမှာ ထရမ့်သည် CISA ဝန်ထမ်းများကို လျှော့ချခဲ့ပြီး ဆိုက်ဘာနှင့်ပတ်သက်ပြီး အတွေ့အကြုံမရှိသည့် ရှေ့နေတစ်ဦးကို အိမ်ဖြူတော်၏ ဆိုက်ဘာ အကြီးအကဲအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ယီမင်ရှိ ဟူရ်သီသူပုန်များကို စစ်ရေးအရ တိုက်ခိုက်မည့် လျှို့ဝှက်အဆင့် အသေးစိတ် အချက်အလက် များသည့် Signal အက်ပလီကေးရှင်း၏ group chat တွင် ပေါက်ကြားသွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် တရုတ်နှင့်ရုရှား၏ ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများကို အမေရိကန်၏ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍရော အစိုးရကပါ ထိရောက်စွာ တုန့်ပြန်နိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိသည်ကို မြင်တွေ့ရသည်။

အကြောင်းရင်းတစ်ခုမှာ ဒီမိုကရေစီ လူ့အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိက အကြား စည်းရုံးညီညွတ်မှုရှိစေရန် ခက်ခဲခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။

ခေါင်းဆောင် အများအပြားကလည်း ပြဿနာ၏ အတိမ်အနက်ကို ဝန်ခံရန် ငြင်းဆိုနေသည်။ 

လုပ်ငန်းအမှုဆောင်များကလည်း စစ်မှန်သော ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးထက် တရားဥပဒေဆိုင်ရာ အကာအကွယ်များ ကို အားကိုးအားထားပြုနေကြသည်။

ကုမ္ပဏီတစ်ခုသည် ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်ခံရသည့် အခါမျိုးတွင် ၎င်းတို့သည် လုပ်ငန်းစံနှုန်းများကို လိုက်နာမှုရှိ ကြောင်း သက်သေပြရန်အတွက် ရှေ့နေများနှင့် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ကုမ္ပဏီများကို ငှားရမ်းလေ့ရှိသည်။ 

သို့သော် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ချွတ်ယွင်းချက်များကို အဖြေရှာရန် အားနည်းတတ်ကြသည်။

ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးကို အာရုံစိုက်ရမည့်အစား ကုမ္ပဏီများသည် ငွေကြေးဆုံးရှုံးမှုကို ရှောင်ရှားရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ဂုဏ်သတင်းများကို ကာကွယ်ရန် ကြိုးစားကြသည်။

နည်းပညာကုမ္ပဏီများကလည်း ၎င်းတို့၏ အားနည်းချက်များကို ဝန်ခံရန် တွန့်ဆုတ်တတ်ကြသည်။

၎င်းတို့သည် cloud computing နှင့် ဒေတာ သိမ်းဆည်းရေးအတွက် ခိုင်မာသော လုံခြုံရေး ကတိကဝတ်များကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသော်လည်း တရုတ်ဟက်ကာများက ထိုကုမ္ပဏီများ၏ အားနည်းချက်များကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

TikTok ကုမ္ပဏီကိုတွေ့ရစဉ်

သောက်သုံးရေ၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား၊ ဘဏ္ဍာရေး၊ ဆက်သွယ်ရေး၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတို့ ကဲ့သို့ လုပ်ငန်းများကို ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီများက လုပ်ကိုင်နေခြင်းကြောင့် အမေရိကန်အစိုးရသည် အရေးကြီးသည့် ထိုလုပ်ငန်းများကို အပြည့်အဝ ကာကွယ်ပေးနိုင်ခြင်းမရှိပေ။

အနောက်နိုင်ငံများမှ အစိုးရများသည် ဒစ်ဂျစ်တယ် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ရန် ကောင်းစွာ စီစဉ်ထားခြင်း မရှိဘဲ အရေးကြီးသော အချက်အလက်များကို အမြဲမပြတ် မျှဝေလေ့မရှိပေ။

စီအိုင်အေ အပါအဝင် အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီ ၁၈ ဖွဲ့အထိ ပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားသည့် ထောက်လှမ်း ရေး အသိုက်အဝန်း (IC) သည် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု အားနည်းခြင်းကြောင်း 9/11 တိုက်ခိုက်မှုကို တားဆီးနိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။

တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး အေဂျင်စီများသည် ဆိုက်ဘာခြိမ်းခြောက်မှုဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို နားလည်ရန်နှင့် မျှဝေရန် ရုန်းကန်နေရသည်။

ကာကွယ်ရေး ဝန်ထမ်းအင်အား ၃ သိန်းခန့်ရှိသည့် အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနသည်ပင် ခိုင်မာသော ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး အစီအစဉ်များကို ဖော်ဆောင်နိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

ထို့ပြင် အမေရိကန်နိုင်ငံသား သန်း ၁၇၀ ကျော်က TikTok ကို အသုံးပြုနေခြင်းသည် ပြဿနာ၏ တစ်စိတ် တစ်ပိုင်း ဖြစ်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်။

TikTok သည် ထုတ်လုပ်ခဲ့ဖူးသမျှ ဒစ်ဂျစ်တယ် လက်နက်များထဲတွင် အစွမ်းထက်ဆုံး ဒစ်ဂျစ်တယ် လက်နက် တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် DeepSeek၊ Shein နှင့် Temu ကဲ့သို့ အခြားသော တရုတ် အက်ပလီကေးရှင်းများသည်လည်း အသုံးပြု သူများ၏ ဒေတာကို ထိန်းချုပ်မှု အနည်းငယ်ဖြင့် စုဆောင်းသည်။

ထိုပြသနာများကို ဖြေရှင်းရန် နည်းလမ်းများရှိနေပြီး ကျွမ်းကျင်သူအချို့က ဒစ်ဂျစ်တယ် ဝန်ဆောင်မှု ဝန်ကြီးဌာန ထူထောင်ရန် အကြံပြုနေကြသည်။

အချို့ကမူ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးအတွက် အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီများ ပေါင်းစည်းထားသည့် အထူးအဖွဲ့တစ်ခု ဖွဲ့စည်းရန် အဆိုပြုနေကြသည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်အနေဖြင့် အချိန်မနှောင်းမီ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန် အချိန်မီ အကောင်အထည်ဖော် လုပ်ဆောင်သင့်ပေသည်။

Source: Asia Times