CNI Article 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၇

နိုင်ငံ တနိုင်ငံတွင် လူနည်းစုနှင့် လူများစုကြား တန်းတူညီမျှ အခွင့်အရေး မရရှိသည့်အခါ သဘောထား ကွဲလွဲမှု များ ကနေတဆင့် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားလာကြသည်။ 

ထိုသဘောထား ကွဲလွဲမှုများအပေါ် တချို့နိုင်ငံများက ကြီးထွားခွင့် မပြုဘဲ အမြန်ဆုံး ဖြေရှင်းလေ့ ရှိကြသလို တချို့ နိုင်ငံများတွင်မူ မဖြေရှင်းနိုင်ပဲဖြစ်ကာ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများအထိပါ ကျယ်ပြန့်သွားခဲ့ကြရသည်။

လူနည်းစုနှင့် လူများစုကြား တန်းတူညီမျှမှု အခြေအနေအပေါ်  သဘောထား ကွဲလွဲခဲ့ကြပြီး လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားသည့်အထိ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော နိုင်ငံများတွင် မြန်မာနိုင်ငံလည်း အပါအဝင် ဖြစ်သည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၄၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက်ပိုင်းကနေ ယနေ့ချိန်ထိ လူနည်းစု အခွင့်အရေးနှင့် လူများစု အခွင့်အရေးကြား သဘောထား ကွဲလွဲလျက်ရှိနေသလို လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများလည်း ဖြစ်ပွားနေ သည်။

အဆိုပါ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ချုပ်ငြိမ်းရေးအပြင် လူနည်းစု အခွင့်အရေးများနှင့် လူများစု အခွင့်အရေး တန်းတူညီမျှရေးအတွက် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ခြင်းဖြစ် ဖြေရှင်းသင့်ကြောင်း ဆုံမှတ်တခု အဖြစ် အများစုက လက်ခံ၍ ဆောင်ရွက်နေကြသည်။

ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးကို အစိုးရ၊ လွှတ်တော်၊ တပ်မတော်၊ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၊ တက်သိ ပညာရှင်များ၊ နိုင်ငံရေးသမားများ၊ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများ၊ လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ ဥပဒေပညာ ရှင်များ၊ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများ စသည့် အလွှာအသီးသီးက လူပုဂ္ဂိုလ်များ ပါဝင်သော ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ- ၂၁ ရာစု ပင်လုံ အစည်းအဝေးမှာ ဆွေးနွေး အဖြေရှာနေကြသည်။

လက်ရှိမှာတော့ မည်သည့် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲ-ညီလာခံမှ မကျင်းပနိုင်သလို အကောင်အထည်ဖော်ရန် မဖြစ် နိုင်သော စစ်ဘောင်ကျယ်၍ နေပေသည်။

ထို့ကြောင့် ယနေ့ချိန်ထိ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး အခြေခံမူများပင် မရရှိသေးပေ။

အနောက်အုပ်စုနှင့် ဥရောပက လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို ဘယ်လိုဖြေရှင်းကြလဲ
********************************************************************
အနောက်တိုင်း နိုင်ငံများနှင့် ဥရောပ နိုင်ငံများသည် လူနည်းစုနှင့် လူများစုကြား တန်းမတူညီခြင်းမှ ဖြစ်ပေါ်လာ သော ပဋိပက္ခများကို ဖြေရှင်းရာတွင် အချက်(၃)ချက်ကို အဓိကထား ဖြေရှင်းလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

ထိုအချက် သုံးချက်မှာ (၁) နယ်မြေ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးခြင်း၊ (၂) လူနည်းစု၏ ဘာသာစကားကို သက်ဆိုင်ရာ ဒေသတွင်း တရားဝင် ရုံးသုံး ဘာသာစကားအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း၊ (၃) မူလတန်းကနေ တက္ကသိုလ်အဆင့်အထိ မိမိတို့ ဘာသာစကားနှင့် သင်ကြား ပေးနိုင်ရန်အတွက် ပညာရေးကို ထိန်းချုပ်ခွင့်များပေးခြင်း စသည့် အချက်များ ဖြစ်သည်။

ကနေဒါနိုင်ငံသည် ကွီဘက်ပြည်နယ်ကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးလိုက်ခြင်းဖြစ် လူနည်းစု ပြင်သစ်လူမျိုးများဖြစ် သဟဇာတဖြစ်ရေးနှင့် ခွဲထွက်ရေး တောင်းဆိုမှုကို ဖြေရှင်းခဲ့သည်။ 

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင်လည်း  ပွာတိုရီကိုအား ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးအပ်ထား သကဲ့သို့ စပိန်နိုင်ငံမှာ လည်း ကတ်တလန်သားများ၏ ကတ်တလိုနီးယားပြည်နယ် ခွဲထွက်ရေး တောင်းဆိုမှုအား ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပေးအပ်ခြင်းဖြင့် ဖြေရှင်းထားသည်။

ထို့နောက် အီတလီနိုင်ငံကို ကြည့်ပါကလည်း တောင်ပိုင်း တိုင်ရိုဒေသရှိ သြစတြေးလျ လူနည်းစုများကို ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးထားသလို ဖင်လန်တွင်လည်း အလန်ကျွန်းစုက ဆွီဒင်လူနည်းစုများအား ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပေးအပ်ထားသည်။

တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် အထက်ပါ နိုင်ငံများသည် လူနည်းစုနှင့် လူများစုကြားက ပဋိပက္ခကို ဖြေရှင်းရာအတွက် အဓိကကျ သော အချက်(၃)အနက် ပထမဆုံး အချက်ထဲမှာ ပါဝင် ဆောင်ရွက်ထားကြကြောင်း တွေ့ရသည်။

ဒုတိယ အချက်ထဲတွင် ပါဝင်နေသော နိုင်ငံများကမူ ဖင်လန်နိုင်ငံ၊ ကနေဒါနိုင်ငံ၊ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံတို့ ဖြစ်ကြသလို အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများတွင်မူ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့ ပါဝင်ကြသည်။ 

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဖင်လန်နိုင်ငံသည် ဆွီဒင်စကားပြော ၂၈၅,၀၀၀ သာရှိသည့် လူနည်းစုများအတွက် ဆွီဒင်ဘာသာစကားကို ရုံးသုံးဘာသာစကားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြု ပေးထားသလို ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံမှာတော့ ဂျာမန်၊ အီတလီ၊ ပြင်သစ်၊ ရိုမန်ဘာသာ စသည့် ဘာသာစကားများကို ရုံးသုံးဘာသာစကားအဖြစ် အသိအမှတ် ပြုထားသည်။

ကနေဒါနိုင်ငံတွင်လည်း ပြင်သစ်စကားပြော လူနည်းစုများအတွက် ပြင်သစ် ဘာသာစကားကို ရုံးသုံးအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထားပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်မူ ဟိန္ဒူနှင့် အင်္ဂလိပ်စကားကို ဗဟိုက ရုံးသုံးအဖြစ် အသိအမှတ်ပြု ထားသလို ဒေသတွင်းရှိ လူနည်းစုများအတွက်လည်း သက်ဆိုင်ရာ ဘာသာစကား ၁၂ မျိုးကို ရုံးသုံး အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထားကြောင်း သိရသည်။

လူနည်းစု သမိုင်းနှင့် နိုင်ငံအတွက် အကျိုးပြုမှုကို ထည့်သွင်းခြင်း
******************************************************
လူနည်းစု ပဋိပက္ခကိုဖြေရှင်းရာတွင် အထက်ပါ အချက် (၃)ချက်က အဓိက အခြေခံ လိုအပ်ချက်ဆိုသော်လည်း နိုင်ငံ တနိုင်ငံတွင် လူမျိုးပေါင်းစုံ စုစည်းနေထိုင်ပါက ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစုံဝါဒ ပေါ်လစီကို ချမှတ်၍ လူနည်းစုများ ၏ သမိုင်းနှင့် နိုင်ငံအတွက် အကျိုးပြုခဲ့ပုံများကို ပညာရေးသင်ရိုးမှာ ထည့်သွင်းဖော်ပြခြင်းဖြစ်လည်း ဖြေရှင်း သင့်သည်။

ကနေဒါနိုင်ငံနှင့် သြစတြေးလျနိုင်ငံတို့တွင် ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစုံဝါဒ ပေါ်လစီကို ချမှတ်ပြီး လူနည်းစုများ၏ သမိုင်းနှင့် နိုင်ငံအတွက် အကျိုးပြုခဲ့ပုံများကို ပညာရေး သင်ရိုးမှာ ထည့်သွင်း ဖော်ပြထားကြောင်း သိရသည်။

ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် အယူအဆကို တချို့က လက်မခံကြ
*************************************************
လူနည်းစု ပဋိပက္ခကို ဖြေရှင်းရာတွင် နယ်မြေ ကိုယ်အုပ်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပေးသင့်သည်ဟု တချို့က ယူဆလေ့ ရှိကြ သလို တချို့ကလည်း ထိုအယူအဆကို လက်မခံကြပေ။ 

နယ်မြေ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ အယူအဆကို ပြင်သစ်နိုင်ငံနှင့် ဂရိနိုင်ငံတို့က လက်မခံကြသလို ဂျော်ဂျီယာ နိုင်ငံသည်လည်း အက်ခါးဇီးယားလူမျိုးများ၏ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ တောင်းဆိုမှုအား လက်မခံပဲ ပယ်ဖျက် ထားသည်။

ကက်ရှ်မီးယားဒေသကို ပုဒ်မ ၃၇၀ ကို ဖျက်သိမ်းစဉ် 

ထို့ပြင် အဇာဘိုင်ဂျန်နိုင်ငံသည် နာဂိုမို-ကရာဘက်ဒေသကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ အဖြစ်ကနေ ပယ်ဖျက် ထားသလို အသိအမှတ်လည်း မပြုပေ။

တချို့က ယခုမှ  ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ရှိလာမည်ကို လက်မခံကြ
*******************************************************
တချို့သော နိုင်ငံများသည် ယခုမှ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ရှိလာမည်ကို လက်မခံကြပေ။ အက်စတိုးနီးယားနိုင်ငံ သည် ရုရှားအများစုရှိသည့် နာဗာနယ်ကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးရန် ငြင်းဆန်လျက်ရှိသလို ကာဇက်စတန် နိုင်ငံသည်လည်း မြောက်ပိုင်းရှိ လူနည်းစု ရုရှားများကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် မပေးလိုကြပေ။

ဤသို့ အခြေအနေမျိုး ရှိနေစဉ်မှာပင် တချို့သော နိုင်ငံများက ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် မပေးရလေအောင် ဒေသ နယ်နိမိတ်များကို ပြန်လည်ရေးဆွဲ၍ တားဆီးလေ့ရှိသလို တခြားဒေသမှ လူမျိုးများကို လူများစု ရှိနေသော ဒေသတွင်းသို့ ရွေ့ပြောင်း အခြေချနိုင်ရေး ကူညီပေးခြင်းဖြင့် ဟန့်တားလေ့ရှိသည်။

ဆလိုဗေးကီးယားတွင် လူနည်းစု ဟန်ဂေရီများ ဒေသတခုတည်းမှာ လူများစု မဖြစ်လာအောင် နယ်နိမိတ်ပြန်ဆွဲ ၍ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် တောင်းဆိုလာမည့် အခြေအနေကို ကျော်လွှားထားသကဲ့သို့ ခရိုအေးရှားနိုင်ငံကလည်း ဆာဘီးယား လူနည်းစုများ တခြား လူမျိုးစုများနှင့် ရောသွားရေးအတွက် ကရန်ဂျီးနားနှင့် အနောက် ဆလိုဗေးနီး ယား နယ်နိမိတ်များကို ပြန်ဆွဲပြီး ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် တောင်းဆိုလာမည့် အခြေအနေကို ကြိုတင် စီမံ၍ ကျော် လွှားထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသများ အသစ် မပေါ်ပေါက်လာရေးအတွက် ဟန့်တားမှု မရှိသော် လည်း ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်အာဏာ အပြည့်ပေးရန်နှင့် ခွဲထွက်ရေး တောင်းဆိုမှု မပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် ဖွဲ့စည်း ပုံ အခြေခံဥပဒေအရ လည်းကောင်း၊ ဒေသတခုတည်းအတွင်း လူမျိုးပေါင်းစုံ ရောနှော နေထိုင်နိုင်ရေး ဖော်ဆောင် ထားခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း စသည့် အခြေအနေများဖြင့် စီမံထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

ဥပမာ- ကချင်ပြည်နယ်အတွင်း နေထိုင်လျက်ရှိသော လူမျိုးစု အခြေအနေ၊ ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း နေထိုင်သော လူမျိုးစု အခြေအနေ၊ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် မွန်ပြည်နယ်အတွင်း နေထိုင်သော လူမျိုးစု အခြေအနေ၊ ချင်းပြည်နယ် အတွင်း နေထိုင်သော လူမျိုးစု အခြေအနေ(ပလက်ဝဒေသကို ယှဉ်ကြည့်)စသည့် အခြေအနေများကို အသေးစိတ် လေ့လာကြည့်ပါက တွေ့နိုင်ပါသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေကိုမျိုးတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံဗဟိုအစိုးရက ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ်၏  လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိသော ပုဒ်မ ၃၇၀ ကို ပယ်ဖျက်လိုက်ခြင်းဖြစ် အကောင်အထည်ဖော်နေကြောင်း တွေ့နိုင်ပါသည်။

ကတ်ရှ်မီးယားပြည်နယ်သည် ကိုယ်ပိုင်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲ၍ အုပ်ချုပ်နေသော ပြည်နယ်ဖြစ်ပြီး ကိုယ်ပိုင်အလံနှင့် ကိုယ်ပိုင်စည်းမျဉ်း ဥပဒေများကို ရေးဆွဲခွင့် ရရှိထားသည်။ အလားတူ ဂျမူးနှင့် ကက်ရှ်မီးယား ပြည်နယ်မှာ အမြဲတမ်း နေထိုင်ခွင့်၊ အိမ်မြေပိုင်ဆိုင်ခွင့်၊ အခြေခံ လူ့အခွင့်အရေးများနှင့်ပတ်သက်သော စည်းမျဉ်းများအား ကိုယ်တိုင် ရေးဆွဲခွင့်ရှိသည်။

ထိုဥပဒေအရ ဂျမူးနှင့် ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ်၏ အပြင်ဘက်က အိန္ဒိယနိုင်ငံသားများ ထိုဒေသများမှာ အိမ်မြေ ဝယ်ယူခွင့်နှင့် လာရောက်နေထိုင်ခွင့်မရှိပေ။

သို့သော် ယခု အိန္ဒိယအစိုးရက ပုဒ်မ ၃၇၀ ကို ပယ်ဖျက်လိုက်ပြီး ဖြစ်သည့်အတွက် ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ် အတွင်းရှိ လူများစု မူစလင်များကို လူနည်းစု ဖြစ်သွားရန် ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ် အပြင်ဘက်က အိန္ဒိယနိုင်ငံ သားများကို အိမ်မြေ ဝယ်ယူနိုင်ရေးနှင့် နေထိုင်နိုင်ရေး ဗဟိုအစိုးရက ဆောင်ရွက်ပေးကာ ခွဲထွက်ရေး တောင်းဆို မှုများကို ကျော်လွှားရန် ကြိုးပမ်းလာနိုင်သည်။

အတိတ်က ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ပြန်ပေးရန် တောင်းဆိုခြင်းအား လက်မခံကြ
*******************************************************************
တချို့ နိုင်ငံများသည် အတိတ်ကာလက ရရှိခဲ့သော ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပြန်ပေးရန် တောင်းဆိုလာမှုများကို လက်မခံလိုကြပေ။ ထို့ကြောင့် ပြန်လည် မပေးအပ်ရရေးအတွက် ပယ်ဖျက်ရန် ကြိုးပမ်းလာကြသည်။

၁၉၆၈ ခုနှစ်က ဖျက်သိမ်းခံခဲ့ရသည့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ပြန်ပေးရန် ထရန်ဆိုင်ဗေးနီးယားက တောင်းဆို နေခြင်းအပေါ် ရိုးမေးနီးယားက လက်မခံကြောင်း ဆိုထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေ အခန်း(၁၀)အရ ခွဲထွက်ခွင့်ရှိကြောင်း ရှမ်းနှင့် ကရင်နီကို ပေးအပ်ထားသည်။

သို့သော် ထိုအချက်ကို တောင်းဆိုရန် မဆိုနှင့် ထိုပြဋ္ဌာန်းချက်အပေါ် ဆွေးနွေး ငြင်းခုံ လာမည်ကိုပင် စိုးရိမ်မှုများ ရှိနေသကဲ့သို့ အတိတ်ကာလ အခွင့်အရေးကို ထောက်၍ နိုင်ငံရေး လိုလားချက်များ တောင်းဆိုမည်ကို စိုးရိမ်သည့် အတွက် ခွဲမထွက်ပါဟု ကတိပြုပေးရန် တောင်းဆိုလျက်ရှိနေသည်။

ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတို့သည် ၁၉၄၇ ခုနှစ်ကတည်းက ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ် ပိုင်ဆိုင်ရေး အငြင်း ပွားလာနေသည်မှာ ယနေ့ထိတိုင်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ်ကို အထူးအခွင့်အရေးအနေဖြင့် ပြည်နယ်ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ရေးဆွဲခွင့်ပြုထားပြီး ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပေးအပ်ထားရသည်။ 

သို့သော် ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၆ ရက်က ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ်ကို ပေးအပ်ထားသော အခွင့်အရေးကို ရုပ်သိမ်းရန်အတွက် ပုဒ်မ ၃၇၀ နှင့် ပုဒ်မ ၃၅(က)ပါ အခွင့်အရေးများကို ပယ်ဖျက်လိုက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ်သည် အတိတ်ကာလက ရရှိခဲ့သော ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်နှင့် အိန္ဒိယ နိုင်ငံ အတွင်းရှိ မည်သည့် ပြည်နယ်မှ မရရှိခဲ့သော ပြည်နယ်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲ အုပ်ချုပ်နေသော အခွင့် အရေးများ ဆုံးရှုံးရတော့မည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည်လည်း ဟောင်ကောင်ကျွန်းကို ၁၉၉၇ ခုနှစ်က ဗြိတိသျှအစိုးရထံက လွဲပြောင်းရယူခဲ့စဉ်က ပေးအပ်ခဲ့သော လွတ်လပ်ခွင့်ကို ယခုအခါ မပေးလိုတော့ပဲ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုများ တိုးမြင့်နိုင်ရေးအတွက် ကြိုးပမ်း လာနေသည့်အတွက် အဓိကရုဏ်းများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ကြည့်ပြီး လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို မပေးရဲ
*********************************************************
လူနည်းစုနှင့် လူများစုကြားက တန်းတူညီမျှရေး ကွာဟချက်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ပဋိပက္ခကို ဖြေရှင်းကြလို သော်လည်း တချို့သော နိုင်ငံများသည် လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို အမျိုးသားလုံခြုံရေး ရှုထောင့်မှ ကြည့်သည့် အခါ မပေးရဲတော့ပဲ ဖြစ်သွားတတ်ကြသည်။

အမျိုးသားလုံခြုံရေး ရှုထောင့်အရ ကြည့်ပြီး လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို မပေးရဲဘဲဖြစ်နေသော နိုင်ငံအများစုမှာ အရှေ့တိုင်း နိုင်ငံများ ဖြစ်သည်။ 

တနည်းအားဖြစ်ဆိုလျှင် ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်မှုအောက်မှ လွတ်မြောက်ပြီး အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် နိုင်ငံများအဖြစ် ရပ်တည်လာသော နိုင်ငံများက အမျိုးသားလုံခြုံရေးရှုထောင့်ကနေ လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို ဖြေရှင်းလေ့ရှိ ကြသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ကိုလိုနီစနစ်သည် သွေးခွဲအုပ်ချုပ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် လွတ်လပ်ရေးရယူပြီး အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင် နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်သည့်အခါ လူနည်းစုနှင့် လူများစုကြား တန်းတူညီမျှရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ငြင်းခုံ လာကြသလို လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများအထိပါ ဖြစ်ပေါ်လာတတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

MDY-PDF ကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း လူနည်းစု ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရာမှာ အမျိုးသားလုံခြုံရေးရှုထောင့်က ကြည့်၍ ဖြေရှင်း နေခြင်းကြောင့် ယနေ့တိုင် မအောင်မြင်ပဲ ဖြစ်နေသလို တစ်ယောက်နှင့်တစ်ယောက်၊ တစ်ဖွဲ့နှင့် တစ်ဖွဲ့၊ လူမျိုး တစ်မျိုးနှင့် တစ်မျိုးကြား သံသယများ ကြီးထွားခဲ့ကြရသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံသည်လည်း လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို အမျိုးသား လုံခြုံရေး ရှုထောင့်က ကြည့်ပြီး ဖြေရှင်းလေ့ရှိကာ အခွင့်အရေးကို မပေးရဲဘဲ ဖြစ်နေကြောင်း ရှင်ကျန်း ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသက ဝီဂါလူနည်းစုအရေး ဖြေရှင်းနေပုံများနှင့် ဟောင်ကောင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသက လွတ်လပ်ခွင့် အခွင့်အရေးကို ဖြေရှင်းနေမှုများက သက်သေဖြစ်သည်။

တချို့က လူနည်းစုအခွင့်အရေးကို တရားမျှတမှု ရှုထောင့်က ကြည့်ပြီး လက်ခံကြ
*********************************************************************
အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများနှင့် ဥရောပ နိုင်ငံအများစုသည် လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို အမျိုးသားလုံခြုံရေး ရှုထောင့်မှ ကြည့်၍ ဖြေရှင်းမှု မလုပ်ဘဲ လွတ်လပ်မှု၊ တန်းတူညီမျှမှု၊ သွေးစည်းညီညွတ်မှု အယူအဆကို အခြေခံပြီး တရားမျှ  တမှု ရှုထောင့်ကနေ ကြည့်ကာ လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို လက်ခံကြသလို ပေးအပ်၍ ဖြေရှင်းလျက် ရှိကြသည်။

ကနေဒါနိုင်ငံသည် ကွီဘက်ပြည်နယ်သားများ၏ ခွဲထွက်ရေး တောင်းဆိုမှုကို လွတ်လပ်မှု၊ တန်းတူညီမျှမှု၊ သွေး စည်းညီညွတ်မှု အယူအဆကို အခြေခံပြီး တရားမျှတမှု ရှုထောင့်ကနေ ဖြေရှင်းခဲ့ခြင်းကြောင့် ခွဲထွက်ရေး တောင်းဆိုမှု အဆုံးသတ်သွားခဲ့သလို ကွီဘက်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ လူနည်းစု ပြင်သစ်လူမျိုးများနှင့် တခြားသော လူမျိုးများကြား သဟဇာတရှိရှိ နေထိုင်လျက်ရှိကြသည်။

အလားတူ ဗြိတိန်နိုင်ငံက စကော့တလန်၊ အမေရိကန်နိုင်ငံက ပွာတိုရီကို၊ စပိန်နိုင်ငံက ကတ်တလန် စသည့် ခွဲထွက်ရေး လှုပ်ရှားမှုများအပေါ် သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံများက လက်ခံကာ တရားမျှတမှု ရှုထောင့်ကနေ ဖြေရှင်း ခဲ့ကြသည်။

တချို့က ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးမှု- မိမိနိုင်ငံ တည်ငြိမ်ရေး ထိခိုက်ဟုမြင်
**************************************************************

ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် တောင်းဆိုခြင်းကို တချို့နိုင်ငံများက လက်ခံကြသလို၊ တချို့နိုင်ငံများက လက်မခံကြပေ။ 

တချို့နိုင်ငံများက အမျိုးသားလုံခြုံရေးရှုထောင့်အရ မပေးလိုကြသလို တချို့နိုင်ငံများက အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ၏ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးမှုက မိမိနိုင်ငံတည်ငြိမ်ရေးကို ထိလိုက်လာနိုင်ဟု ယူဆကြသည်။

ဂရိနိုင်ငံသည် ယူဂိုဆလားဗီးယားကနေ ခွဲထွက်ပြီး မိမိနိုင်ငံ နယ်နိမိတ်အနီး မက်ဆီဒိုးနီးယားနိုင်ငံအဖြစ် နိုင်ငံ တနိုင်ငံ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းအပေါ် အသိအမှတ်ပြုရေးထက် မိမိနိုင်ငံ၏ တည်ရှိမှုကို ခြိမ်းခြောက်လာသည်ဟု မှတ်ယူလေသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော ဂရိနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတနိုင်ငံ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းကို ကန့်ကွက် လိုခြင်းမဟုတ်ပဲ မက်ဆီဒိုးနီးယားဆိုသည့် အမည်နာမ်ကြောင့် ဂရိနိုင်ငံ၏ တည်ငြိမ်မှုကို ခြိမ်းခြောက်လာနိုင်ကြောင်း အမျိုးသား လုံခြုံရေးရှုထောင့်ကနေ ကြည့်ကာ စိုးရိမ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

အလားတူ မက်ဆီဒိုးနီးယားနိုင်ငံသည်လည်း လူနည်းစု အယ်ဘေးနီးယန်းများက ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင် ဘာသာ စကားနှင့် သင်ကြားမည့် တက္ကသိုလ်ထောင်ခြင်းသည် နိုင်ငံတော်၏ တည်ရှိမှုကို ခြိမ်းခြောက်သည်ဟု သတ်မှတ် ကာ တီတိုဗိုရှိ တက္ကသိုလ်အား ဖြိုချခဲ့သည်။

ထိုအခြေအနေများသည် အမျိုးသား လုံခြုံရေး ရှုထောင့်ကနေ ကြည့်ပြီး လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို ဖြေရှင်း နေ သည့် နိုင်ငံများနှင့် တရားမျှတမှု ရှုထောင့်အရ ကြည့်၍ လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို ဖြေရှင်းနေသော နိုင်ငံများ ကြားက ကွာခြားနေမှုများ ဖြစ်သည်။

အမျိုးသား လုံခြုံရေးရှုထောင့်အရ ကြည့်၍ လူနည်းစု အခွင့်အရေးကို မပေးရဲဘဲ ဖြစ်နေသော နိုင်ငံများသည် လူနည်းစု၏ အခွင့်အရေးများ တိုးပွားလာခြင်းက လူများစုအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုပဲဟု မှတ်ယူထားခြင်းကြောင့် လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ခေတ်အဆက်ဆက်ကနေ ဖြစ်ပွားလာနေသော လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ၊ လူနည်းစုနှင့်လူများစု ကြား တန်းတူညီမျှရေး၊ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး၊ ဒီမိုကရေစီရှင်သန်ရေး၊ လူမျိုးကြီးဝါဒ ပပျောက်ရေး စသည့် အခြေအနေများကို ဘယ်လိုနည်းလမ်းများဖြင့် ဖြေရှင်းကြမလဲဆိုတာကိုတော့ စောင့်ကြည့် ရပေအုံးမည်။

CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ် ၊ ဩဂုတ် ၂

ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်မှစပြီး BRICS အဖွဲ့၏ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးနေရာကို တောင်အာဖရိကမှ ရုရှားနိုင်ငံသို့ လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခဲ့သည်။

ရုရှားသည် "ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးအတွက် နိုင်ငံပေါင်းစုံ ပါဝင်ရေးဝါဒကို မြှင့်တင်ရေး" ဟူသည့် ဆောင်ပုဒ်နှင့်အညီ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အရေးကိစ္စများတွင် BRICS ၏ အခန်းကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ခြင်း၊ အများ သဘောဆန္ဒအပေါ် အခြေခံသည့် မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးအား မြှင့်တင်ရန် ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

BRICS သည် အစိုးရအချင်းချင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် ပလက်ဖောင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ထိုအဖွဲ့ကို ၂၀၀၆ ခုနှစ်၊ ဇွန်လက ဘရာဇီးလ်၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်တို့က အလွတ်သဘော ဖွဲ့စည်းသည့် အဖွဲ့အဖြစ် စတင် တည်ထောင်ခဲ့ကာ မူလအမည်မှာ BRIC ဖြစ်သည်။

၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်တွင်မူ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ ပါဝင်လာခဲ့ပြီးနောက် BRIC မှ BRICS တရားဝင် အမည်ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်တွင်မူ အီဂျစ်၊ အီသီယိုပီးယား၊ အီရန်၊ ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် ယူအေအီး နိုင်ငံတို့သည် BRICS ၏ တရားဝင် အဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ပထမဆုံးအကြိမ် BRICS ညီလာခံကို ၂၀၀၉ ခုနှစ်က ရုရှားနိုင်ငံ၊ ယီကတ်တာရင်ဘတ် (Yekaerinburg) မြို့တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။

BRICS ကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုအချိန်မှစပြီး BRICS သည် မူဝါဒနှင့် လုံခြုံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေး၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် လူသားချင်း စာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာဖလှယ်မှု အစရှိသည့် ကဏ္ဍ ၃ ခုအောက်တွင် လွှမ်းခြုံပါဝင်သော ကြီးမားကျယ်ပြန့်သည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးနှင့် ဆွေးနွေးပွဲ ယန္တရားများကို ထူထောင်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် နိုင်ငံတကာ အရေးကိစ္စများတွင် အတွေးအမြင်များကို ဖလှယ်ရန်အတွက် အလွတ်သဘော ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေး ပလက်ဖောင်းတစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိလာခဲ့သည်။

BRICS သည် တစ်နိုင်ငံခြင်းစီ ပါဝင်သည့် သမဂ္ဂတစ်ခုထက် ဆန်းသစ်သည့် အပြန်အလှန် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ပုံစံ ဖြစ်သည်။ BRICS ၏ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံမှုသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ လက်တွေ့ကျသည့် အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းမှုကို မြှင့်တင်ရန် စုပေါင်းအားထုတ် ကြိုးပမ်းမှုနှင့် တစ်နိုင်ငံချင်းစီ၏ အကျိုးစီးပွားများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှု၊ တစ်နိုင်ငံက ရွေးချယ်သည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလမ်းကြောင်းကို တစ်နိုင်ငံက လေးစားမှု၊ အချုပ်အခြာအာဏာ  ပိုင်မှုဆိုင်ရာ သာတူညီမျှရေး မူဝါဒများအပေါ် အခြေခံထားခြင်းဖြစ်သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် BRICS သည် မည်သူ့ကိုမျှ ဆန့်ကျင်ခြင်းမရှိဘဲ နိုင်ငံတကာ အရေးကိစ္စများတွင် အားလုံးနှင့် အတူ အကျိုးအမြတ်ရှိပြီး သာတူညီမျှမှုရှိရေးကို ဖော်ဆောင်ရန် အဆင်သင့် အနေအထားတွင် ရှိနေသည်။

ထိုချဉ်းကပ်မှုသည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အများအပြားကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအချက်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၂ ရက်မှ ၂၄ ရက်အကြား ကျင်းပခဲ့သည့် ဂျိုဟန်နက်စဘတ်ချ် ညီလာခံ (Johannesburg Summit) က ရှင်းလင်းစွာ သက်သေပြခဲ့သည်။

 ရုရှားနိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးနဲ့ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးကို တွေ့ရစဉ်

ထိုညီလာခံတွင် ကမ္ဘာ့တောင်ခြမ်းနှင့် အာဖရိကမှ နိုင်ငံပေါင်း ၆၀ ကျော်မှ ခေါင်းဆောင်များ တက်ရောက်ခဲ့ ကြသည်။ ထို့ပြင် ထိုင်းနိုင်ငံ အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၃၀ နီးပါးက BRICS အဖွဲ့အတွင်း ဝင်ရောက်လိုသည့် ဆန္ဒများကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ကြသည်။

BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အလျှင်မြန်ဆုံး နိုင်ငံများဖြစ်သည်ဆိုသည့် ဝိသေသလက္ခဏာ များကို ထပ်တလဲလဲ ပြသနိုင်ခဲ့သည်။ 

BRICS အဖွဲ့ဝင်အင်အား ချဲ့ထွင်ခဲ့ပြီးနောက် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ကုန်ပိုင်းတွင် ဝယ်ယူနိုင်စွမ်း ငွေတန်ဖိုး တူညီမှုအပေါ် အခြေခံပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီးပွားရေးသည် ၃၁ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့ မြင့်တက်ခဲ့သည်။

ထိုအချက်အလက်များအရ စက်မှုထိပ်သီး ၇ နိုင်ငံ (G-7) ထက်ပင် မြင့်တက်နေသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

BRICS သည် လက်ရှိ ပထဝီနိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်း၏ မရှိမဖြစ် အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်လာပြီး ဝင်ရိုးစုံကမ္ဘာ အခင်းအကျင်းနှင့် သာတူညီမျှမှု၊ တရားမျှတမှုတို့ကို ထူထောင်ရန် အဓိကကျသည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လာခဲ့ သည်။

အထူးသဖြင့် ဘက်ပေါင်းစုံ ပါဝင်ပြီး ဒီမိုကရေစီဆန်သည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်မှုပုံစံကို ပုံဖော်ရာတွင် ကမ္ဘာ့ တောင်ခြမ်းတွင် စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် အပြုသဘောဆောင်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်များဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ပြည့်စုံသော အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဖြစ်လာခဲ့သည်။

 BRICS ကိုတွေ့ရစဉ်

BRICS သည် နိုင်ငံများ ပေါင်းစည်းထားသည့် အသင်းအဖွဲ့ထက်ပိုသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ BRICS ၏ အတွေးအမြင်သည် ပိုပြီး သာတူညီမျှမှု အနာဂါတ်ကို ပုံဖော်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုအတွေးအမြင်သည် အနောက်အုပ်စု ဆန့်ကျင်ရေး မဟုတ်သော်လည်း အနောက်အုပ်စုက ကမ္ဘာကြီးကို ကြီးစိုး ထားခြင်း မရှိစေရန် ရည်ရွယ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ BRICS ၏ စုပေါင်းအင်အားသည် မတူကွဲပြားမှု၊ ပေါင်းစုံပါဝင်မှု၊ စံတန်ဖိုးများကို ဖလှယ်မှုတို့အပေါ် အခြေတည်ထားသည်။

အနာဂတ် ကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းသည် ကမ္ဘာကြီး တည်ငြိမ်လုံခြုံပြီး ချမ်းသာဝပြောစေရန်အတွက် တစ်ကိုယ် ကောင်းဆန်သည့် အကျိုးစီးပွားရှာမှု၊ လွှမ်းမိုးမှုတို့ထက် BRICS ကဲ့သို့ မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံမှုဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခြင်း၊ ပွင့်လင်းမှု၊ စည်းလုံးမှု၊ သာတူညီမျှမှု၊ အပြန်အလှန်နားလည်မှု၊ တရားမျှတမှုတို့ဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခြင်း တို့သာ ဖြစ်သင့်သည်။

BRICS သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဂျိုဟန်နက်စဘတ် ညီလာခံတွင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ တိုးလာမှုနှင့်အတူ ယုံကြည်မှုရှိရှိဖြင့် ရှေ့သို့ချီတက်နေသည်။ 

အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား ပြင်လွယ်ပြောင်းလွယ်ရှိပြီး ပေါင်းစုံပါဝင်သည့် နိုင်ငံတကာဘဏ္ဍာရေးစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရေးအတွက် အတူတကွ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်နေဆဲဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂

ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ရာသီလုံး ဒဏ်ရာပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ရာသီသစ် မစတင်ခင်မှာ လည်း ဒဏ်ရာထိုးနှက်ချက်တွေကို စတင်ကြုံတွေ့ နေခဲ့ရပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ အမေရိကန်ရာသီကြို ခရီးစဉ်မှာ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြတဲ့ အဓိက ကစားသမားအချို့ကို ရာသီသစ် ပြန်လည်စတင်ပြီး ကာလအတန်ကြာအထိ အနားပေးရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ခံလူသစ် ယိုရိုနဲ့ တိုက်စစ်မှူး ဟော့ဂျ်လန်းက အာဆင်နယ်အသင်းနဲ့ ခြေစမ်းပွဲမှာ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး တိုက်စစ်မှူး ရက်ရှ်ဖို့ဒ်နဲ့ တောင်ပံကစားသမား အန်တိုနီတို့ဟာ ဘက်တစ်အသင်းနဲ့ ခြေစမ်းပွဲစဉ်မှာ ဒဏ်ရာတွေ ရရှိခဲ့ကြတာပါ။

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ရာသီသစ်မှာ အဓိကလိုအပ်နေတဲ့ ဗဟိုနောက်ခံလူ နေရာအတွက် ယိုရိုကို လိုင်လီ အသင်းကနေ ပေါင် ၅၉ သန်းပေးပြီး ခေါ်ယူခဲ့ပေမယ့် ၂ ပွဲသာ အသုံးပြုရသေးပြီး ၃ လကြာ အနားပေးရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

တိုက်စစ်မှူး ဟော့ဂျ်လန်းက ၆ ပတ်ကြာအထိ အနားယူရမှာဖြစ်လို့ ရာသီသစ်အတွက် ပြင်ဆင်နေတဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်းကို အများကြီး ထိခိုက်စေမှာပါ။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က အမေရိကန်ရာသီကြို ခရီးစဉ်မှာပဲ ကွင်းလယ်လူ ကိုဘီမိုင်နူးနဲ့ တောင်ပံ ကစားသမား အာမတ်တို့ကို ဒဏ်ရာတွေကြောင့် ကာလရှည်ကြာ အနားပေးခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒဏ်ရာရသွားတဲ့ ယိုရိုနဲ့ ဟော့ဂျ်လန်းကို တွေ့ရစဉ်

အမေရိကန်ခရီးစဉ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် စီးပွားရေးအရ ကောင်းမွန်ပေမယ့် ကစားသမားတွေ ဒဏ်ရာ ရခဲ့တာကတော့ နစ်နာစရာတွေ ဖြစ်ခဲ့ရတာပါ။ 

ရက်ရှ်ဖို့ဒ်နဲ့ အန်တိုနီတို့လည်း ဒဏ်ရာကြောင့် အနားယူရဖွယ်ရှိနေလို့ နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်အတွက် အဓိက ကစားသမား ၄ ဦး မပါဝင်ဘဲ ရာသီသစ်ကို စတင်ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီမှာလည်း စံချိန်တင် ဒဏ်ရာရခဲ့တာကြောင့် ဆေးအဖွဲ့ကို အပြစ်တင်ရ မလား၊ ကစားသမားတွေရဲ့ ကြံ့ခိုင်မှုပိုင်းကို ပြောရမလားဆိုတာ စဉ်းစားစရာတွေ ဖြစ်နေတာပါ။ 

ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက အချက်အလက်အချို့ကို ပြန်ကြည့်ရရင် ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ဒဏ်ရာ အများဆုံးခံစားခဲ့ရတဲ့ အသင်းအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရာသီတစ်လျှောက်လုံးမှာ ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ကစားသမား ၂၁ ဦးအထိ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး ကစားသမားတွေကို ရက်ပေါင်း ၁,၆၂၀ အထိဆုံး ရှုံးခဲ့ရတာပါ။ 

ဒီစာရင်းထဲမှာ မပါဝင်တဲ့ ဘယ်နောက်ခံလူ မာလာစီယာဆိုရင် ရာသီမစခင်ကတည်းက ရရှိခဲ့တဲ့ဒဏ်ရာဟာ ရာသီ အကုန်ထိ သက်သာခြင်းမရှိသလို ရာသီသစ်အတွက် ပြင်ဆင်မှု ပြုလုပ်တာမှာလည်း တစ်ဦးချင်း လေ့ကျင့်မှုတွေ သာ ပြုလုပ်နိုင်သေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရက်ဖို့ဒ် ဒဏ်ရာရသွားစဉ်

အဓိကနောက်ခံလူ လီဆန်ဒရိုမာတီနက်ဇ်ကတော့ ဒဏ်ရာတွေကြောင့် ၂၁၄ ရက်အထိ ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ ပွဲစဉ် အများအပြားကို လွဲချော်ခဲ့ရတာပါ။

နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်ဟာ ဗဟိုနောက်ခံလူ အများအပြားရဲ့ ဒဏ်ရာကြောင့် ကတ်စမဲရိုးကို နောက်ခံလူ နေရာမှာ ပွဲအချို့ကို အသုံးပြုခဲ့ရသေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲရစ်တန်ဟတ်က သူ့ရဲ့နည်းပြဘဝမှာ ဒီလိုမျိုးဒဏ်ရာ အများကြီး ရရှိတာကို အခုမှ မြင်တွေ့ခဲ့ဖူးတယ်လို့ ပြောခဲ့တဲ့အထိ ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ ဒဏ်ရာအခြေအနေဟာ ဆိုးရွားခဲ့တာပါ။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ရာသီသစ်မှာ ဒဏ်ရာတွေ အများကြီးမရဘဲ အောင်မြင်မှုတွေ ပြန်လည် ရယူနိုင်ဖို့ ပစ်မှတ်ထားနေပေမယ့် ခြေစမ်းပွဲတွေမှာတင် ဒဏ်ရာထိုးနှက်ချက်တွေကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဒီနွေရာသီမှာ ကစားသမားအချို့ကို ရောင်းချပြီး ကစားသမားသစ်တွေကို ပြန်လည် ခေါ်ယူဖို့ လုပ်ဆောင်နေပေမယ့် ဒဏ်ရာရရှိတာကြောင့် သူတို့ရဲ့အစီအစဉ်ကို ထိခိုက်မှုတွေရှိနိုင်တာပါ။

ဒဏ်ရာတွေကြောင့် ရောင်းချဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့ ကစားသမားတွေကို အသင်းမှာ ပြန်လည် ထိန်းသိမ်းသွားရနိုင် ဖွယ်လည်း ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲရစ်တန်ဟတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်အနေနဲ့ ကစားသမားတွေရဲ့ ဒဏ်ရာအခြေအနေကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်သွားမလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေပါတယ်။ 

အဲရစ်တန်ဟတ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းနဲ့ ၂၀၂၆ ခုနှစ်အထိ စာချုပ်သက်တမ်း တိုးထားပေမယ့် INEOS ရဲ့ လက်အောက် ပထမဆုံးရာသီအပြည့်မှာ ရလဒ်တွေ မကောင်းရင် သူ့ရဲ့ရာထူးအတွက်က စိုးရိမ်စရာတွေ ရှိနေပါတယ်။

ပူးတွဲပိုင်ရှင် ဆာဂျင်ရက်ကလစ်ဖ်ရဲ့INEOS ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့စီမံခန့်ခွဲမှု အပိုင်းတွေ အားလုံးကို ပြောင်းလဲထားပြီး အသင်းကို အရင်ကလို ပြန်ပြီးအောင်မြင်တာကို မြင်တွေ့ချင်နေတာပါ။

အဲဒါကြောင့် အဲရစ်တန်ဟတ်အနေနဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်း အကြီးအကဲတွေလိုချင်တဲ့ အောင်မြင်မှုတွေ၊ သူ သွားချင်တဲ့ ကစားပုံစံတွေအတိုင်း လုပ်ဆောင်ဖို့ဆိုရင် ဒဏ်ရာပြဿနာတွေကို အများကြီး မဖြစ်အောင် ကစားသမားတွေ၊ ဆေးအဖွဲ့တွေနဲ့ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ဖို့ လိုအပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI Sport News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၆

၂၀၂၂ ကမ္ဘာ့ဖလားဗိုလ်လုပွဲ အပြီးကနေ စတင်ခဲ့တဲ့ ပြင်သစ်နဲ့ အာဂျင်တီးနား အသင်းတို့ရဲ့တိုက်ပွဲဟာ အခု ကျင်းပနေတဲ့ အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲအထိ ကူးစက်လာခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ 

အပျော်အောင်ပွဲခံမှုတွေကနေ စတင်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေဟာ အပျက်ဘက်ကို ဦးတည်ကာ မီးတောက်တစ်ခုလို တောက်လောင်လာခဲ့တာပါ။ 

မကြာသေးခင်က အာဂျင်တီးနားအသင်းနဲ့ မော်ရိုကိုအသင်းတို့ ကစားခဲ့တဲ့ အိုလံပစ်အမျိုးသား ဘောလုံးပြိုင်ပွဲ မစတင်ခင် အာဂျင်တီးနားအသင်းကို ပြင်သစ်အသင်း ပရိသတ်တွေက ပစ်မှတ်ထားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အာဂျင်တီးနားအသင်း နိုင်ငံတော်သီချင်း သီဆိုချိန်မှာ ပြင်သစ်အသင်း ပရိသတ်တွေက ကျယ်လောင်စွာ လှောင်ပြောင်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တာပါ။ 

ဒီအဖြစ်အပျက်တွေရဲ့ အစဟာ အာဂျင်တီးနားနဲ့ ပြင်သစ်အသင်းတို့ရဲ့ ၂၀၂၂ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ ဗိုလ်လုပွဲစဉ်မှာ ဖြစ်ခဲ့တာလို့ ပြောရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အီမီမာတီနက်ဇ်ရဲ့ အောင်ပွဲခံနေစဉ်

အာဂျင်တီးနားအသင်းက ပင်နယ်တီနဲ့ အနိုင်ရခဲ့တဲ့ ဒီပွဲစဉ်မှာ အာဂျင်တီးနားဂိုးသမား အီမီမာတီနက်ဇ်ရဲ့ လွန်လွန် ကျူးကျူး အောင်ပွဲခံဟန်တွေကို ပြင်သစ်အသင်းက စိတ်ပျက်ခဲ့တာပါ။ 

ဆုဖလားရယူအပြီး အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံအတွင်း အောင်ပွဲခံချိန်မှာလည်း အီမီမာတီနက်ဇ်က ပြင်သစ်တိုက်စစ်မှူး ဘတ်ပီရဲ့ မျက်နှာပါဝင်တဲ့ အရုပ်ကိုကိုင်ပြီး အောင်ပွဲခံခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အာဂျင်တီးနားအသင်း ကမ္ဘာ့ဖလားရခဲ့ချိန်မှာ အသင်းခေါင်းဆောင် မက်ဆီဟာ ပြင်သစ်ကလပ် ပီအက်စ်ဂျီအသင်း မှာ ကစားနေခဲ့တာပါ။ 

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ မက်ဆီအတွက် ကမ္ဘာ့ဖလားအောင်ပွဲ မလုပ်ပေးခဲ့သလို ပရိသတ်တွေကလည်း မက်ဆီကို လှောင်ပြောင်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် မက်ဆီဟာ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းနဲ့ စာချုပ်ကုန်ဆုံးချိန်မှာ ထွက်ခွာခဲ့တာပါ။ ဒီကြားထဲမှာ ပြင်သစ်နဲ့ အာဂျင်တီးနားအသင်းတို့ရဲ့ တိုက်ပွဲဟာ အနည်းငယ် ငြိမ်သက်သွားခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းမှာ ပြင်သစ်နဲ့ အာဂျင်တီးနားအသင်းတို့ရဲ့ တိုက်ပွဲကို ပြန်လည် စတင်သလို ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ 

ဒါကတော့ အာဂျင်တီးနားအသင်း ကိုပါအမေရိကဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့ချိန်မှာ အန်ဇိုဖာနန် ဒက်ဇ် အပါအဝင် ကစားသမားအချို့ဟာ ပြင်သစ်လူမည်း ကစားသမားတွေကို လူမျိုးရေးခွဲခြား လှောင်ပြောင်တဲ့ သီချင်းသီဆိုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အန်ဇိုဖာနန်ဒက်ဇ်ကို တွေ့ရစဉ်

အန်ဇိုဖာနန်ဒက်ဇ်ဟာ ဒီရုပ်သံဖိုင်ကို သူ့ရဲ့ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်မှာ တင်ခဲ့တာကြောင့် ပြဿနာတွေဟာ ပိုကြီး ထွားခဲ့ပြီး သူ့ရဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းဖော် ပြင်သစ်ကစားသမားတွေက သူ့ကို ဆိုရှယ်မီဒီယာကနေ Unfollow လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။

ပြင်သစ်ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ကလည်း လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု ပြုလုပ်တယ်ဆိုပြီး ကမ္ဘာ့ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်(ဖီဖာ)ထံ တိုင်ကြားမှု ပြုလုပ်ခဲ့တာကြောင့် အခြေအနေတွေဟာ ပိုပြီးဆိုးရွားလာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အန်ဇိုဖာနန်ဒက်ဇ်ဟာ ဒီအဖြစ်အပျက်ကြောင့် သူ့ရဲ့ဆိုရှယ်မီဒီယာကနေ ပြန်တောင်းပန်ခဲ့ပေမယ့် ဝေဖန်မှု  အများအပြားကို ခံခဲ့ရတာပါ။

ချယ်လ်ဆီးအသင်းနည်းပြ မာရက်စ်ကာကတော့ အန်ဇိုဖာနန်ဒက်ဇ်ကို ကာကွယ်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ပေမယ့် သူဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းနဲ့ ပြန်လည်ပူးပေါင်းရင် ပြင်သစ်ကစားသမားတွေနဲ့ ဘယ်လိုရင်ဆိုင်မလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေပါတယ်။

ကိုပါအမေရိကဖလား အောင်ပွဲခံမှုကနေ ပြန်စတင်ခဲ့တဲ့ ပြင်သစ်နဲ့ အာဂျင်တီးနားအသင်းတို့ရဲ့ မီးတောက်ဟာ ပြင်သစ်မှာ ကျင်းပနေတဲ့ အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲကိုပါ ဆက်ပြီး တောက်လောင်လာခဲ့တာပါ။

မက်ဆီကို တွေ့ရစဉ်

အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲကို အာဂျင်တီးနား အားကစားသမားတွေ လာရောက် ယှဉ်ပြိုင်နေကြလို့ အိမ်ရှင်ပြင်သစ် ပရိသတ်တွေရဲ့ပစ်မှတ်တွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ 

အမျိုးသားဘောလုံးပြိုင်ပွဲနဲ့ ရပ်ဘီပြိုင်ပွဲတွေမှာ အာဂျင်တီးနားအသင်း နိုင်ငံတော်သီချင်း သီဆိုချိန်မှာ ပြင်သစ် ပရိသတ်တွေက လှောင်ပြောင်ခဲ့ကြပါတယ်။

အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲ တစ်လျှောက်လုံးမှာသာ ဒီလိုမျိုး ထပ်ပြီးဖြစ်ခဲ့ရင် ပြင်သစ်နဲ့ အာဂျင်တီးနားအသင်းတို့ရဲ့ တိုက်ပွဲ ဟာ ပိုပြီးပြင်းထန်လာဖို့ပဲ ရှိနေတာပါ။

အဲဒါကြောင့် ကမ္ဘာ့ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်(ဖီဖာ)နဲ့ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေက ဒီအခြေအနေကို အမြန်ဆုံး ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ 

ဒါမှလည်း အားကစားသမားတွေအနေနဲ့ လှောင်ပြောင်မှုတွေကို ရှောင်ပြီး ပြိုင်ပွဲကို အေးအေးဆေးဆေး ယှဉ်ပြိုင် လို့ ရမှာပါ။ 

ဒါကြောင့် ပြင်သစ်နဲ့ အာဂျင်တီးနား အသင်းတို့အကြား အမြန်ဆုံး အဆင်ပြေသွားမလားဆိုတာကို စောင့်ကြည့်ရ မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၀

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလက မြန်မာ့တပ်မတော်မှ အာဏာကို ရယူခဲ့သည်မှာ သုံးနှစ်ခွဲနီးပါး ကြာမြင့်လာခဲ့သည်။

သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကျပ်အတည်းမှာ ဖြေရှင်းနိုင်မည့် အရိပ်အယောင် ထွက်ပေါ်လာခြင်း မရှိသေးပေ။ 

နစကနှင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့(EAO) များအကြား ပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားနေသည့် တိုက်ပွဲများသည် လည်း အဆုံးသတ်မည့်လမ်း မမြင်တွေ့ရသေးပေ။

EAO အဖွဲ့များအကြား တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေမှုနှင့်အတူ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေသည် ပိုမိုဆိုးရွားလာခဲ့သည်။ 

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ကုန်ပိုင်းက မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်(AA-TNLA-MNDAA)၏ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး စတင်ခဲ့ချိန်ကစပြီး မြန်မာ့တပ်မတော်သည် တရုတ်၊ ထိုင်းနှင့် အိန္ဒိယ နယ်စပ်အနီးရှိ နေရာဒေသများ အပါအဝင် မြေပြင်ထိန်းချုပ်မှု ကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၁၀ လကျော်အတွင်း EAO များသည် တိုက်ပွဲများကို အသာစီး ရယူတိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ 

လာအိုနိုင်ငံ၊ ဗီယန်ကျင်း (Vientiane) မြို့တော်တွင် ဇူလိုင် ၂၁ ရက်မှ ၂၇ ရက်အထိ အာဆီယံဝန်ကြီးအဆင့် အစည်းအဝေး (AMM) ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားမှုနှင့်အတူ အာဆီယံအဖွဲ့သည် မြန်မာ့အရေးကို မည်ကဲ့သို့ ချဉ်းကပ် လုပ်ဆောင်မည်ဆိုသည့် အချက်အပေါ် အဖြေရှာရန် ရုန်းကန်နေရသည်။

လက်ရှိ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သည့် လာအိုကမူ မြန်မာ့အရေးအတွက် အာဆီယံ၏ အချက် ၅ ချက်ပါ သဘောဆန္ဒ ထုတ်ပြန်ချက် (5PC)ကို အခိုင်အမာ ထောက်ခံထားသည်။

အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် အချို့ကလည်း အနာဂတ်တွင် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုများကို ဖြစ်ပေါ်လာစေနိုင်ရန်အတွက် မြန်မာ့အရေးနှင့် သက်ဆိုင်သည့် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ချဉ်းကပ်လုပ်ဆောင်ရန် ဆန္ဒရှိနေကြသည်။

 မြန်မာလူထု အာဆီယံကို တောင်းဆိုနေစဉ်

လာအိုနိုင်ငံသည် 5PC အကောင်အထည်ဖော်မှုကို ပြန်လည်စိစစ်သုံးသပ်ရန် ယခင်အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံနှင့် အနာဂတ်အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံများဖြင့် အလွတ်သဘော အစည်းအဝေးများ ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး အဆိုပြုချက်ကို တင်သွင်းခဲ့သော်လည်း အများသဘောဆန္ဒအရ ထောက်ခံမှု မရခဲ့ပေ။ 

ယခုနှစ် အစောပိုင်းတွင်မူ ထိုင်းနှင့် မြန်မာအကြား လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အစီအစဉ် အကောင်အထည်ဖော်မှုအပြီးတွင် နိုင်ငံရေးအရ သုံးပွင့်ဆိုင်အဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းရေးကို စိစစ်သုံးသပ်ခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ထိုင်း၏ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဖြစ်သည့် ပန်ပရီ ဘာဟစ်ဒါ နျူကာရာ (Parnpree Bahiddha-Nukara) သည် မေလက နုတ်ထွက်သွားခဲ့သဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အကူအညီပေးရေး အစီအစဉ်များကို ရှေ့ဆက်ဆောင်ရွက်မည့် အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများ ကြန့်ကြာခဲ့သည်။

လက်ရှိအချိန်အထိ ထိုင်းနိုင်ငံသည် မြန်မာ့အကျပ်အတည်းကို စေ့စေ့စပ်စပ် ကြည့်ရှုစစ်ဆေးမည့် အထူးကော်မတီ အတွက် အကြီးအကဲအသစ်ကို ခန့်အပ်ရခြင်း မရှိသေးပေ။ ယခင်က ထိုကော်မတီကို မစ္စတာ ပန်ပရီက ဦးဆောင် ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံများ၏ အစည်းအဝေးများသည် ၎င်းတို့၏ သက်ဆိုင်ရာ ခေါင်းဆောင်များအောက် တွင် တိုးတက်မှု အလားအလာကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းရန် အလွန်အရေးကြီးသည်။

ထိုအစည်းအဝေးများသည် အနာဂတ်တွင် မြန်မာ့အရေး၌ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် မလေးရှားတို့ ပါဝင်လာမှု၏ အခန်း ကဏ္ဍကို ဖော်ပြပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က အင်ဒိုနီးရှားသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အစည်းအဝေးပေါင်း ၁၀၀ ကျော် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ 

လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ကူညီမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ထိုင်းသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ အထူးအေဂျင်စီများ၊ အထူးသဖြင့် အစားအသောက်၊ ကျန်းမာရေးလုံခြုံမှုနှင့် ဆက်နွှယ်သည့် မိတ်ဖက်အဖွဲ့များ ပါဝင်လာစေရန် ရည်မှန်းထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ်အသစ် ဂျီလီ ဘစ်ရှော့ (Julie Bishop) သည် အာဆီယံအနှံ သွားရောက်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်ပြီး မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ လေ့လာခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ နောက်ဆုံးအကြိမ် လာရောက်ခဲ့သည့် ၎င်း၏ခရီးစဉ်တွင် ဘစ်ရှော့က မြန်မာ့အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး အာဆီယံနှင့် သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့များအားလုံးနှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရန် မျှော်မှန်းထားကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး မာရစ် ဆန်ဂီယမ်ပွန်ဆာ (Maris Sangiampongsa) ကို ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ဦးသိန်းစိန်နဲ့ရှီကျင့်ဖျင် လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်နေစဉ်

AMM အစည်းအဝေး မတိုင်မီ လက်ရှိ အာဆီယံ အထူးသံတမန်ဖြစ်သည့် အလွန်ကီယို ကစ်တီခွန်း (Alounkeo Kittikhoun) သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ပြန်လည်လွတ်မြောက်ရေးကဲ့သို့ နစကထံမှ လိုက်လျောချက်များ ပိုမိုရရှိရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သလို လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေး အစီအစဉ်များကို ချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။

ထိုကိစ္စရပ်များတွင် ထိရောက်သည့် တိုးတက်မှုများမရှိဘဲ မြန်မာထိပ်သီး အရာရှိတစ်ဦးအား အာဆီယံ၏ နှစ်စဉ် ညီလာခံကို တက်ရောက်ရန် ဖိတ်ကြားမှုသည် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌအတွက် ခက်ခဲစေလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ဇန်နဝါရီလက လာအိုသည် အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးတွင် မြန်မာနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန မှ အမြဲတမ်းအတွင်းဝန်ကို အစည်းအဝေး တက်ရောက်ရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံသည် ၂၀၂၆ ခုနှစ် အာဆီယံ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ နေရာမှ ဖယ်ရှားခံရပြီး ထိုဥက္ကဋ္ဌနေရာကို ဖိလစ်ပိုင်က ရယူမည်ဖြစ်သည်။

ထိုအချိန်အတောအတွင်း အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံအချို့သည် NUG ၏ ပြည်ပရောက် ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ဆက်သွယ်မှုများကို တိုးမြှင့်ပြုလုပ်ခဲ့ကာ နစကကို ဖိအားပေးခဲ့သည်။

သို့သော် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် NUG ကို အသိအမှတ်ပြုရန် အဆင်သင့်မဖြစ်သေးပေ။ 

ရှေ့ဆက်မျှော်မှန်းကြည့်ရှုရမည်ဆိုပါက  5PC သည် အာဆီယံ၊ အာဆီယံ၏ အင်အားကြီး မိတ်ဖက်နိုင်ငံများ ဖြစ်သည့် အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ရုရှား အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ လိုက်နာ ရမည့် ထိရောက်သော မူဘောင်တစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက် တည်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ 

မကြာသေးမီက အရှေ့အာရှနှင့် ပစိဖိတ်ရေးရာ အမေရိကန် ဒုတိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒန်နီယယ် ခရစ်တန် ဘရင့် ( Daniel Kritenbrink) သည် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၊ ဟနွိုင်းမြို့တွင် မြန်မာထိပ်သီး အရာရှိများနှင့် ဒုတိယ အကြိမ် အစည်းအဝေး ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းသည် အမေရိကန်အစိုးရအနေဖြင့် နစကနှင့် ချိတ်ဆက် ဆောင်ရွက်လိုသည့် ဆန္ဒကို ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

ပထမအကြိမ် အစည်းအဝေးကို ဖေဖော်ဝါရီလက ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ထိပ်သီး အဆင့် မဟုတ်သည့် အရာရှိများနှင့် ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၂၀၁၁ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အကြား မြန်မာနှင့် အမေရိကန်အကြား ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့သည်။ 

လက်ရှိတွင် နစကနှင့် အစည်းအဝေးများ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းသည် ဒေသတွင်း အဓိကကျသည့် နိုင်ငံများနှင့်အတူ ၎င်း၏ အခန်းကဏ္ဍကို မြှင့်တင်လိုသည့် အမေရိကန်၏ စိတ်အားထက်သန်မှုကို ပြသခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်ချင်း စိစပ်နေသည့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့ကလည်း ၎င်းတို့၏ နယ်မြေများကို ထိန်းသိမ်းရန် နစက၊  EAO များနှင့် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ဇွန်လက တရုတ်သည် ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲ နေထိုင်မှုဆိုင်ရာ မူဝါဒ ၅ ချက်၏ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ပြည့် နှစ်ပတ် လည်ကို တက်ရောက်ရန် မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတဟောင်း ဦးသိန်းစိန်ကို ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။

ထို့နောက် မြန်မာ့တပ်မတော်၏ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်းသည်လည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖိုရမ်ကို တက်ရောက်ရန် ရှန်တုံ (Shandong) ပြည်နယ်၊ ချင်တောင်း ( Qingdao) မြို့သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်နေချိန်တွင် အဆိုပါ ထိပ်သီးအဆင့် ခရီးစဉ်များ ပေါ်ပေါက် လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ 

 ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုး၀င်း တရုတ်ကို သွားစဉ်

အနာဂတ်တွင် ထိုထိပ်သီး ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးသည် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ဖိတ်ကြားမှုစာရင်းတွင် ပါဝင်လာနိုင်ခြေရှိသည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ နယူးဒေလီမြို့တော်တွင် ပြုလုပ်သည့် Bimstec နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေး၌ အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အက်စ် ဂျိုင်ရှန်ကာ (S Jaishankar) သည် မြန်မာနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဦးသန်းဆွေနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ကာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ရရှိရေးအတွက် အိန္ဒိယ၏ ကူညီ ထောက်ပံ့မှုကို ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်ချင်း ထိစပ်နေသည့် နိုင်ငံများအတွက် တရားမဝင် မူးယစ်ဆေးဝါးများ၊ လက်နက်များ ကုန်ကူးမှုနှင့် အိမ်ပစ်ရာပစ် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် လာသူများကဲ့သို့ အဓိက ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် ထိုင်းနိုင်ငံက စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် Track 1.5 အစည်းအဝေးကို အခိုင်အမာ ထောက်ခံခဲ့သည်။

Bimstec အစည်းအဝေးတွင် ထိုင်း၊ အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ သီးသန့်တွေ့ဆုံခဲ့ကာ ၎င်းတို့၏ စိုးရိမ်မှုများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ထို့ပြင် အာဆီယံသည် မြန်မာ့အရေးတွင် ရုရှား၏ အခန်းကဏ္ဍကိုလည်း အနီးကပ် စောင့်ကြည့်ခဲ့သည်။ အစော ပိုင်းက ရုရှားသည် 5PC ကို အလေးထား ထောက်ခံခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ မြန်မာ့အရေးတွင် ထဲထဲဝင်ဝင် မပါဝင်ခဲ့ပေ။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲကြောင့် နိုင်ငံတကာ၏ ဖယ်ကြဉ်မှုခံနေရချိန်တွင် ရုရှားသည် ကမ္ဘာ့တောင်ခြမ်း၊ အထူးသဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးများကို မြှင့်တက်လျက်ရှိသည်။

ထို့ကြောင့် ပထဝီနိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲများနှင့်အတူ အာဆီယံ၊ အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယနှင့် ရုရှားတို့သည် 5PC ကို အပြည့်အဝ အကောင်အထည်ဖော်ရန် မြန်မာ့တပ်မတော်ကို ဖိအားပေးနိုင်သည့် အင်အားစုများအဖြစ် ရှိနေသည်ဟု ယူဆနိုင်ပေသည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၈

ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း ကစားသမားအများစု လာရောက်ကစားတဲ့ စပိန်လာလီဂါပြိုင်ပွဲဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်တွေအတွင်းမှာ ပရိသတ် စိတ်ဝင်စားမှု အနည်းငယ် လျော့ကျခဲ့ပေမယ့် ရာသီသစ်မှာတော့ ဒီပြိုင်ပွဲဟာ ပရိသတ်တွေအကြားမှာ အသက်ပြန်ဝင်လာဖို့ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီလိုဖြစ်လာမယ့် အကြောင်းအရင်းကတော့ ရီးရယ်လ်အသင်းက ဘတ်ပီကို ခေါ်ယူနိုင်ခဲ့တာနဲ့ ယာမဲလ်ရဲ့ ခြေစွမ်းကို စောင့်ကြည့်ချင်တာတွေကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရော်နယ်ဒို၊ မက်ဆီတို့ရဲ့ အားပြိုင်မှုကနေ ကမ္ဘာကြီးကို ဖမ်းစားနိုင်ခဲ့တဲ့ စပိန်လာလီဂါဟာ ဘတ်ပီ၊ ယာမဲလ်တို့ရဲ့ အားပြိုင်မှုနဲ့ ကမ္ဘာကြီးကို နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်ပြီးဖမ်းစားဖို့ ရှိနေတာပါ။

ဘောလွန်းဒီအောဆုရှင်တွေဖြစ်တဲ့ ရော်နယ်ဒိုနဲ့ မက်ဆီတို့ ရှိချိန်က ပရိသတ်စိတ်ဝင်စားမှု အမြင့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့တဲ့ လာလီဂါဟာ သူတို့ ၂ ဦး ထွက်ခွာချိန်မှာ စိတ်ဝင်စားမှုက အတော်လေး လျော့ကျသွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘာစီလိုနာအသင်းဟာ မက်ဆီ ထွက်ခွာပြီးနောက်မှာ လီဝန်ဒေါစကီး အပါအဝင် ကစားသမားအချို့ကို ခေါ်ယူခဲ့ သလို ရီးရယ်လ်အသင်းကလည်း ရော်နယ်ဒို ထွက်ခွာပြီးနောက်မှာ ဟာဇက်၊ ဘယ်လင်ဂမ်တို့ အပါအဝင် နာမည်ကြီး တွေကို ခေါ်ယူခဲ့ကြတာပါ။

ဒါပေမယ့် ပရိသတ်တွေ အတွက်တော့ ဂန္ထဝင်ကစားသမား ၂ ဦးမရှိတဲ့ လိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ကြည့်နေရတာဟာ ဆားမပါတဲ့ဟင်းလို ပေါ့နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုနဲ့မက်ဆီကိုတွေ့ရစဉ်

လာမယ့် ရာသီသစ်မှာတော့ ပရိသတ်တွေ မြင်တွေ့ချင်နေတဲ့ လာလီဂါပြိုင်ပွဲကြီးကို မြင်တွေ့ရဖို့ရှိနေတာပါ။ 

ရီးရယ်လ်အသင်းဟာ သူတို့ကာလရှည်ကြာ ခေါ်ယူချင်ခဲ့တဲ့ ဘတ်ပီကို ခေါ်ယူခဲ့ပြီး ဘာနေဗျူးကွင်းထဲရှိ ပရိသတ် ပေါင်း ၈ သောင်းကျော်အရှေ့မှာ ကစားသမားသစ်အဖြစ် မိတ်ဆက်သွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘတ်ပီဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အနာဂတ် ဘောလွန်းဒီအောဆု ပိုင်ရှင်အဖြစ်လည်း သတ်မှတ်ခြင်း ခံနေရတာပါ။ 

ဘတ်ပီလို ကစားသမားမျိုးကို ရီးရယ်လ်အသင်း ခေါ်ယူနိုင်ခဲ့တာကြောင့် စပိန်လာလီဂါဟာ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ စိတ်ဝင် စားမှုကို ထပ်မံရခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရီးရယ်လ်ကို ပြောင်းလာတဲ့ ဘတ်ပီကိုတွေ့ရစဉ်

ဒီလိုပါပဲ ဘာစီလိုနာအသင်းရဲ့ လာမာစီယာ အကယ်ဒမီထွက် ယာမဲလ်ဟာ မကြာသေးခင်က ကျင်းပခဲ့တဲ့ ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာ ပြသခဲ့တဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေကြောင့် ရာသီသစ်မှာ ယာမဲလ်ဘာတွေထပ်ပြီး လုပ်ပြမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ချင်နေတဲ့ ပရိသတ်တွေက အများကြီးရှိနေတာပါ။

ဗိုလ်လုပွဲ မတိုင်ခင်ကမှ အသက် ၁၇ နှစ်ပြည့်ခဲ့တဲ့ ယာမဲလ်ဟာ ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာ အားလုံးအံ့အားသင့်အောင် ခြေစွမ်းပြသနိုင်ခဲ့ပြီး ပြိုင်ပွဲရဲ့ အကောင်းဆုံး လူငယ်ကစားသမားဆုကို ရရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ယာမဲလ်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီ လာလီဂါပြိုင်ပွဲမှာကတည်းက ဘာစီလိုနာအသင်းမှာ သူ့ရဲ့ခြေစွမ်းကို သက်သေပြပြီး ဖြစ်ပေမယ့် ရာသီသစ်မှာတော့ ဘတ်ပီနဲ့ အားပြိုင်ရမှာဖြစ်လို့ ပိုပြီးကောင်းမွန်တဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို ပြသရမှာပါ။ 

ဘတ်ပီနဲ့ ယာမဲလ်ရဲ့ အားပြိုင်မှုဟာ ရော်နယ်ဒိုနဲ့ မက်ဆီရဲ့ ပြိုင်ဆိုင်မှုလိုမျိုး ပြင်းထန်မှုမျိုးကို မြင်တွေ့ရဖို့ ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ယာမဲလ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ပြီးတော့ ဘတ်ပီဟာ ရီးရယ်လ်အသင်းမှာ ရော်နယ်ဒို ရောက်ရောက်ချင်း ဝတ်ဆင်ခဲ့တဲ့ ကျောနံပါတ် ၉ ကို ဝတ်ဆင်မှာဖြစ်သလို ယာမဲလ်ကလည်း ရာသီသစ်မှာ မက်ဆီဝတ်ဆင်ခဲ့တဲ့ ကျောနံပါတ် ၁၉ ကို ဝတ်ဆင်မှာပါ။

ဒီလိုလုပ်ဆောင်မှုတွေဟာ လာလီဂါအပေါ် ပရိသတ်တွေရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုကို ပိုပြီးမြင့်တက်အောင် လုပ်ဆောင်နေ တာလို့တောင် ထင်ရတာဖြစ်ပါတယ်။ 

ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားကို ရီးရယ်လ်အသင်း ရခဲ့သလို ယူရို ၂၀၂၄ ချန်ပီယံဆုကို စပိန်အသင်း ရခဲ့တာ ကြောင့်လည်း လာလီဂါဟာ မနှစ်ကနဲ့မတူတော့ဘဲ ပရိသတ်တွေကို စောင့်ကြည့်ဖို့ ဆွဲဆောင်နေတာပါ။   

ရီးရယ်လ်၊ ဘာစီလိုနာအသင်းတို့လိုပဲ အခြားအသင်းတွေကလည်း ရာသီသစ်မတိုင်ခင် ကောင်းမွန်စွာ ပြင်ဆင်မယ် ဆိုရင် စပိန်လာလီဂါပြိုင်ပွဲအပေါ် ပရိသတ်တွေရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုဟာ အခြားလိဂ်တွေထက် ပိုပြီမြင့်လာနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၄-၂၅ ရာသီ လာလီဂါပြိုင်ပွဲကို ဩဂုတ် ၁၅ ရက်မှာ စတင် ကျင်းပတော့မှာဖြစ်ပြီး ဘတ်ပီ၊ ယာမဲလ်တို့ရဲ့ အားပြိုင်မှုကနေ အသက်ပြန်ဝင်လာမယ့် လာလီဂါပြိုင်ပွဲကို စောင့်ကြည့်ဖို့ ပရိသတ်တွေ ဘယ်လောက်အထိ စိတ်လှုပ်ရှားနေလဲဆိုတာကို မြင်တွေ့ရတော့မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၅

ကနေဒါနိုင်ငံ၏ ကယ်လ်ဂါရီ (Calgary) မြို့သည် ဇူလိုင် ၂၈ ရက်တွင် ကနေဒါ-ဆစ်ခ် အကြမ်းဖက်သမားများ ဖြစ်သည့် တယ်လ်ဝင်ဒါ ဆင်း ပါမာ ( Talwinder Singh Parmar) နှင့် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည့် စစ်သွေးကြွ ဟာဒိပ် ဆင်း နစ်ဂျား (Hardeep Singh Nijjar) တို့ကို ဂုဏ်ပြုမည့် ကြီးမာသော အခမ်းအနားတစ်ခုကို လက်ခံကျင်းပရန် စီစဉ်ထားသည်။

ထိုအစီအစဉ်အရ မကြာမီ ပြုလုပ်မည့် ခါလစ္စတန် (Khalistan) ဆန္ဒခံယူပွဲကို ကျင်းပရန် ကယ်လ်ဂါရီမြို့အား အဘယ်ကြောင့် ရွေးချယ်ခဲ့သနည်းဆိုသည့် မေးခွန်းများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထွက်ပေါ်စေခဲ့ကာ ကနေဒါဒေသခံ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းများနှင့် အစွန်းရောက် အဖွဲ့များအကြား ဆက်ဆံရေးအပေါ်လည်း မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်လာခဲ့ သည်။

ကယ်လ်ဂါရီမြို့မှ နိုင်ငံရေး ထောက်ခံမှု

ထိုအခမ်းအနားကို ကယ်လ်ဂါရီမြို့ မာတင်ဒဲလ် (Martindale) ရပ်ကွက်ရှိ Dashmesh Culture Centre တွင် ကျင်းပ ပြုလုပ်သွားမည်ဖြစ်သည်။ 

ဆစ်ခ်ဘာသာဝင်များ ဘုရားဝတ်ပြုသည့် နေရာဖြစ်သော Gurdwara တွင် ပါမာ အပါအဝင် အကြမ်းဖက်သမား များကို ဂုဏ်တင်ထားသည့် စာတန်းများနှင့်အတူ “ခါလစ္စတန်အတွက် အာဇာနည်ဘဝကို ကြိုးပမ်းရရှိခဲ့သည့် ကနေဒါ ဆင်း” ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ထိုလုပ်ဆောင်မှုများရှိသည့်တိုင် အယ်လ်ဘာတာ (Alberta) ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ဒန်နီယ်လီ စမစ် (Danielle Smith) နှင့် ကယ်လ်ဂါရီ မြို့တော်ဝန် ဂျွိုင်တီ ဂွန်ဒက် (Jyoti Gondek) တို့က ထိုအဖွဲ့များကို ထောက်ခံကြောင်း ပြသခဲ့ကြသည်။

ဆစ်ခ် ခွဲထွက်ရေးလှုပ်ရှာမှုအကြောင်း မီဒီယာတွေမေးမြန်းနေစဉ်

ပြီးခဲ့သည့်လကပင် ခါလစ္စတန် အကြမ်းဖက်သမားများကို ဂုဏ်တင်ဖော်ပြထားသည့် အောင်လံတံခွန်များနှင့်အတူ နိုင်ငံရေး စီတန်းလမ်းလျှောက်မှုကို မြို့တော်ဝန် ဂွန်ဒက်၊ လစ်ဘရယ်နှင့် ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီများမှ လွှတ်တော်အမတ်များ အပါအဝင် အခြားနိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များ တက်ရောက်ခဲ့သည်။

ထိုရာထူး အဆင့်အတန်းများဖြင့် နိုင်ငံရေး ထောက်ခံမှုပေးခြင်းသည် အန္တရာယ်ရှိနိုင်သည်။ ကယ်လ်ဂါရီ ရဲတပ်ဖွဲ့ (RCMP) နှင့် ကနေဒါလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များသည် ထိုစီတန်းလမ်းလျှောက်မှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

ခါလစ္စတန်စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ဖြစ်သည့် Babbar Khalsa အဖွဲ့ကို ဂုဏ်တင်ပြီး အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ (Modi) ကို အကျဉ်းသားဝတ်စုံဖြင့် လှောင်ပြောင်ထားသည့် ထိုစီတန်းလမ်းလျှောက်ပွဲတွင် ကနေဒါ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ ပါဝင်နေမှုသည် စိုးရိမ်ရသည့် အခြေအနေကို ဖော်ပြရာရောက်ခဲ့သည်။

မီဒီယာများ၏ နှုတ်ဆိတ်မှုနှင့် နိုင်ငံရေး ကြံရာပါမှု

ပုံမှန်အားဖြင့် ရှုတ်ထွေးသည့် နိုင်ငံရေးကိစ္စများကို အလေးပေးဖော်ပြလေ့ရှိသည့် တရားဝင် မီဒီယာများသည် ထိုအခမ်းအနားကို အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

ဆစ်ခ် ခါလစ္စတန် အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် ပြည့်စုံကျယ်ပြန့်သော လေ့လာဆန်းစစ်ချက်များကို မီဒီယာ များက ဖော်ပြပေးနိုင်စွမ်း မရှိကြောင်း နိုင်ငံရေးသိပ္ပံနှင့် ဘာသာရေး ကျွမ်းကျင်သူ ဒေါက်တာ ပေါလ် ဘူလန် (Dr. Paul Bullen) က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ထိုကဲ့သို့ မီဒီယာများ၏ သတင်းဖော်ပြမှု အားနည်းခြင်းနှင့် နိုင်ငံရေး ကြံရာပါဖြစ်မှုသည် အစွန်းရောက်အဖွဲ့များကို ရဲဆေးတင်ပေးသကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်။

ဆစ်ခ်လှုပ်ရှားမှုအကြောင်း တင်ဆက်ထားစဉ်

ခါလစ္စတန်နိုင်ငံ ထူထောင်ရေးကို အသားပေး လုပ်ဆောင်နေပြီး ကနေဒါအစိုးရ၏ အလွှာပေါင်းစုံတွင် လွှမ်းမိုးမှုရှိ ထားသည့် ကမ္ဘာ့ဆစ်ခ်အဖွဲ့အစည်း  (WSO) က Dashmesh Gurdwara အဖွဲ့ကို ထောက်ခံပေးထားသည်။

Gurdwara အဖွဲ့သည် ဇူလိုင်လကုန်ပိုင်းတွင် ပြုလုပ်မည့် ကယ်လ်ဂါရီ အခမ်းအနား မတိုင်မီ ဆစ်ခ်ဘာသာဝင်များ အတွက် တရားမျှတရေး ပွဲကိုလည်း ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားသည်။

အဘယ်ကြောင့် ကယ်လ်ဂါရီမြို့ကို ရွေးချယ်ခဲ့သနည်း

ကနေဒါဒေသခံ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များ၏ ထောက်ခံမှုကြောင့် ကယ်လ်ဂါရီမြို့သည် ခါလစ္စတန် အကြမ်းဖက် ဂုဏ်တင်မှု အခမ်းအနားများ ပြုလုပ်ရန် အကောင်းဆုံးမြို့ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

မြို့တော်ဝန် ဂွန်ဒက်၏ သမီးဖြစ်သူသည် WSO ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်ဟောင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဂွန်ဒက်သည် Gurdwara အဖွဲ့၏ ပွဲအခမ်းအနားများကို လက်ခံရန် ထောက်ခံပေးခဲ့သည်။

ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် စမစ်နှင့် အခြားနိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များကလည်း ထိုအခမ်းအနားများကို ထောက်ခံ ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပြီး လုံခြုံရေးအဖွဲ့များကပင် ထိုအခမ်းအနားများတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။

 ဆစ်ခ် ခွဲထွက်ရေးလှုပ်ရှားမှုကိုတွေ့ရစဉ်

ရှင်းပြရန် တာဝန်ရှိခြင်း

ကနေဒါ နိုင်ငံရေးသမားများနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့များအနေဖြင့် ပါမာကဲ့သို့ အကြမ်းဖက်သမားများကို ဂုဏ်တင်သည့် အခမ်းအနားများကို ဦးဆောင်ကျင်းပသည့် ဘာသာရေးအဖွဲ့များနှင့် ခပ်ကင်းကင်းနေရမည်ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ခပ်ကင်းကင်း မနေနိုင်ပါက အစွန်းရောက်အဖွဲ့များကို ရဲဆေးတင်ပေးရာရောက်ပြီး ကယ်လ်ဂါရီမြို့သည် အကြမ်းဖက်မှုကို ဂုဏ်တင်သည့် အခမ်းအနားများ ကျင်းပသည့် နေရာတစ်ခု ဖြစ်လာမည်ဆိုသည့် သတင်းစကား ကို ပါးလိုက်သကဲ့သို့ ဖြစ်လာစေမည်ဖြစ်သည်။ 

ထိုသတင်းစကားသည် ကယ်လ်ဂါရီမြို့ခံများ၊ အယ်လ်ဘာတန်ပြည်နယ်၏ နယ်ခံများနှင့် ကနေဒါနိုင်ငံသား အားလုံးအတွက်သာမကဘဲ တစ်ကမ္ဘာလုံးအတွက် သတင်းစကားတစ်ခုဖြစ်သည်။

ကယ်လ်ဂါရီမြို့ ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် ထိုကဲ့သို့ အစွန်းရောက်အဖွဲ့များကို ထောက်ခံပေးနေသည့် ၎င်းတို့၏ လုပ်ရပ်များကို ရှင်းလင်းတင်ပြရမည်ဖြစ်သည်။

ကယ်လ်ဂါရီ အာဏာပိုင်များအနေဖြင့် အကြမ်းဖက်မှုကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း၊ အကြမ်းဖက်မှုကို ဂုဏ်တင်သည့် အဖွဲ့များနှင့် ဆက်နွှယ်မှုမရှိကြောင်း ပြသနိုင်ရန် ထိုသို့ ရှင်းလင်းတင်ပြခြင်းသည် မဖြစ်မနေလိုအပ်သည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ကယ်လ်ဂါရီမြို့၏ အနာဂတ်နှင့် ဂုဏ်သိက္ခာသည် ထိုအရေးကိစ္စအပေါ် မူတည်နေခြင်း ကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။

Source: Khalsa Vox

CNI Sport Article 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၇

ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲ၊ ကိုပါအမေရိကဖလား ပြိုင်ပွဲတွေရဲ့ ဇာတ်ရှိန်အမြင့်ဆုံး အချိန်ကို ရောက်ရှိနေချိန်မှာ ကလပ် အသင်းတွေကလည်း ရာသီသစ်အတွက် ပြင်ဆင်မှုတွေကို စတင် လုပ်ဆောင်လာကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ကလပ်အသင်းတွေဟာ ရာသီသစ် မတိုင်ခင် ကစားသမားအသစ်တွေ ဝယ်ယူဖို့ ပြင်ဆင်နေကြသလို အသင်းမှာ ရှိတဲ့ ကစားသမားတွေကို ရောင်းချဖို့လည်း စီစဉ်လာခဲ့ပါတယ်။ 

ရာသီသစ်မတိုင်ခင် အပြောင်းအရွှေ့တွေ လုပ်ဆောင်တိုင်း ကစားသမား အများအပြားနဲ့ သတင်းတွေ ထွက်လေ့ရှိ တဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ အခုအချိန်မှာလည်း ကစားသမားအချို့နဲ့ သတင်းတွေ ထွက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ အဆင့် ၈ ရခဲ့ပြီး FA ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်ခဲ့တဲ့ ယူနိုက်တက် အသင်းဟာ အပြောင်းအရွှေ့တွေ စတင်မလုပ်ဆောင်ခင် အသင်းရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုအပိုင်းကို စပြီးပြင်ဆင်ခဲ့တာပါ။ 

ယူနိုက်တက် နည်းပြနဲ့ ကစားသမားတွေကိုတွေ့ရစဉ်

ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ ပူးတွဲပိုင်ရှင်ဖြစ်တဲ့ ဆာဂျင်ရက်ကလစ်ဖ်ရဲ့ INEOS ဟာ အသင်းအတွက် လိုအပ်နေတဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှု အပိုင်းတွေအတွက် အမှုဆောင်အရာရှိချုပ်အဖြစ် မန်စီးတီးအသင်းက ဘာရာဒါ၊ အားကစားဒါရိုက်တာ အဖြစ် နယူးကာဆယ်အသင်းက ဒန်အက်ရှ်ဝေ့ါနဲ့ နည်းစနစ်ဒါရိုက်တာအဖြစ် ဆောက်သမ်တန်အသင်းက ဝီလ်ကော့စ်တို့ အပါအဝင် အခြားရာထူးတွေ အတွက်လည်း ခန့်အပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီအကုန်မှာ ထုတ်ပယ်မယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်ခဲ့တဲ့ နည်းပြ အဲရစ်တန် ဟတ်ကိုလည်း ၂၀၂၆ ခုနှစ်အထိ အသင်းမှာ ဆက်ရှိမယ့် စာချုပ်သက်တမ်း တိုးသွားခဲ့တာပါ။ 

INEOS ဟာ အသင်းအတွက် လိုအပ်နေတဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုအပိုင်းတွေကို အားဖြည့်ခဲ့သလို အသင်းအတွက် လိုအပ်တဲ့ ကစားသမားသစ်တွေကို ခေါ်ယူပေးနိုင်ဖို့လည်း စီစဉ်နေပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဘဏ္ဍာရေး စည်းမျဉ်းချိုးဖောက်မှုနဲ့ ငြိနိုင်တဲ့ အချက်တွေလည်း ရှိတဲ့အတွက် ပြီးခဲ့တဲ့ ရာသီကလို ကစားသမား အများအပြားကို ပြောင်းရွှေ့ကြေး အများအပြားနဲ့ ခေါ်ယူနိုင်ဖို့တော့ မရှိပါဘူး။

ဒါပေမယ့် အသင်းအောင်မြင်မှု ရဖို့အတွက် နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်လိုချင်တဲ့ ကစားသမားတွေကို ခေါ်ယူပေးနိုင် ဖို့ဆိုရင် အသင်းမှာရှိနေတဲ့ ကစားသမားအချို့ကိုလည်း ရောင်းချရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ အားကစားဒါရိုက်တာအသစ် ဒန်အက်ရှ်ဝေါ့ဟာ အသင်းမှာရှိနေတဲ့ ကစားသမားအချို့ကို ရောင်းချပြီး အသင်းအတွက်လိုအပ်တဲ့ ပြောင်းရွှေ့ကြေး အသုံးစရိတ် ထုတ်ပေးနိုင်ဖို့ ရည်မှန်းထားတာပါ။ 

ဒန်အက်ရှ်ဝေါ့ ရောင်းချဖို့ စာရင်းပြုစုထားတဲ့ ကစားသမား ၇ ဦးကို ဗြိတိန်မီဒီယာတွေက ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။

သူတို့တွေကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ဒေါ့မွန်အသင်းမှာ အငှားနဲ့ သွားရောက်ကစားခဲ့တဲ့ ဆန်ချို၊ ဂီတာဖေးအသင်း မှာ အငှားကစားခဲ့တဲ့ ဂရင်းဝုဒ်၊ အန်တိုနီ၊ လင်ဒီလောဖ့်၊ ကတ်စမဲရိုး၊ အဲရစ်ဆင်နဲ့ မက်ဂွဲယားတို့ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက် ရောင်းချမယ့် ကစားသမားစာရင်းကိုတွေ့ရစဉ်

ဒန်အက်ရှ်ဝေါ့ဟာ ဒီကစားသမားတွေကို ရောင်းချမှုကနေ ပေါင်သန်း ၂၀၀ အထိ ရရှိနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ထားပြီး ဒီပမာဏသာရခဲ့ရင် ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ ကစားသမား ဝယ်ယူမှုအပိုင်းမှာ အများကြီး သက်ရောက်မှုတွေ ရှိနိုင် တာပါ။ 

ဒါအပြင် နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်နဲ့ အဆင်မပြေမှုတွေရှိခဲ့တဲ့ အကယ်ဒမီထွက် ရက်ရှ်ဖို့ဒ်ကိုလည်း ရောင်းချဖို့ လမ်းဖွင့်ထားပြီး ပေါင်သန်း ၆၀ လောက်ရရှိရင် ကမ်းလှမ်းမှုတွေကို လက်ခံသွားဖို့ရှိနေပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ရာသီသစ်အတွက် အဓိကဖြည့်တင်းမှုတွေအဖြစ် ဗဟိုခံစစ်၊ ကွင်းလယ်ခံစစ် ကစားသမားနဲ့ တိုက်စစ်မှူးတစ်ဦးကို ခေါ်ယူဖို့ စီစဉ်ထားတာပါ။ 

မန်ချက်စတာကလပ်ဟာ ခံစစ်ပိုင်းအတွက် အဲဗာတန်အသင်းက ဘရန်ဝိတ်နဲ့ ဘိုင်ယန်မြူးနစ်အသင်းက ဒီလစ် တို့ကို ခေါ်ယူနိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေပေမယ့် ဘရန်ဝိတ်ရဲ့ ပြောင်းရွှေ့ကြေးက များပြားတဲ့အတွက် ဒီအပြောင်းအရွှေ့ကို စဉ်းစားနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ကတ်စမဲရိုး ထွက်ခွာမယ့် ကွင်းလယ်ခံစစ်ပိုင်းအတွက် ပီအက်စ်ဂျီအသင်းက အူဂါတီကို ခေါ်ယူဖို့ ပစ်မှတ်ထား နေတာပါ။ 

ဟော့ဂျ်လန်း တစ်ဦးတည်းနဲ့ မလုံလောက်တဲ့ တိုက်စစ်ပိုင်းအတွက် ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဘိုလော့ဂ်နာအသင်း တိုက်စစ်မှူး ဇာခ့်ဇီကို ခေါ်ယူဖို့ ကြိုးပမ်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီကစားသမားတွေဟာ နိုင်ငံအသင်းတွေနဲ့ ပြိုင်ပွဲတွေ ယှဉ်ပြိုင်နေတာကြောင့် ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဒီပြိုင်ပွဲ တွေအပြီးမှ အပြောင်းအရွှေ့ကို အပြီးသတ်ဖို့ လုပ်ဆောင်ရမှာပါ။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ နောက်ထပ် ကစားသမားအချို့ကိုလည်း ပစ်မှတ်ထားနေပေမယ့် လက်ရှိအချိန်မှာတော့ ဒီလစ်၊ ဘရန်ဝိတ်၊ အူဂါတီနဲ့ ဇာ့ခ်ဇီတို့ဟာ အဓိကပစ်မှတ်အဖြ စ်ရှိနေပါတယ်။ 

 ယူနိုက်တက် ရောင်းချဖို့စဉ်းစားထားတဲ့ ကစားသမားတွေကိုတွေ့ရစဉ်

ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့ကတော့ ဒီကစားသမားတွေကို ခေါ်ယူနိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေသလို အရောင်း စာရင်းမှာ ပါဝင်နေတဲ့ ကစားသမားအချို့ကိုလည်း အမြန်ဆုံး ရောင်းချနိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေတာပါ။

ဒါမှလည်း ကစားသမားသစ်တွေ ခေါ်ယူတဲ့အချိန်မှာ ဘဏ္ဍာရေး စည်းမျဉ်းချိုးဖောက်မှုနဲ့ မကြုံတွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါ တယ်။

ဆာဂျင်ရက်ကလစ်ဖ်ဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ အစုရှယ်ယာကို ဝယ်ယူပြီးကတည်းက အရင်လို အောင်မြင်မှု တွေပြန်ပြီး ရရှိနိုင်အောင် အသင်းကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေပြုလုပ်ပြီး တည်ဆောက်ချင်နေတာပါ။ 

နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်ကလည်း ကိုင်တွယ်ပြီးတဲ့ ၂ ရာသီမှာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို ဆုဖလား ၂ လုံး ရယူပေး ထားနိုင်ပေမယ့် လာမယ့်ရာသီမှာ အောင်မြင်မှုတွေပိုပြီး ရယူချင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့်လည်း အဲရစ်တန်ဟတ်ဟာ လာမယ့် ရာသီမတိုင်ခင် သူ့ရဲ့နည်းပြအဖွဲ့ဝင်အချို့ကို အပြောင်းအလဲတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တာပါ။ 

ရာသီသစ်မတိုင်ခင် ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့ အပြောင်းအရွှေ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေဟာ အသင်း အောင်မြင်မှုတွေပြန်ပြီး ရရှိဖို့ ဘယ်လောက်အထိ အထောက်အကူ ဖြစ်မလဲဆိုတာကို စိတ်ဝင်စားဖွယ် စောင့်ကြည့်ရတော့မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၉

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၅ ရက်က နာဂအမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ကောင်စီ - အိုက်ဇက်မွေဗာ (NSCM-IM) ၏ ဗိုလ်ကြီး တစ်ဦးဖြစ်သူ အာရ် အက်စ် ဝင်ဆန် (R. S. Winson) သည်  အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်အနီး မဏိပူရ်(Manipur) ပြည်နယ်၊ တန်နူပယ်လ် (Tengnoupal) ခရိုင်ရှိ အန်ကို ချင် (Angko Ching) အရပ်တွင် ကူကီး
အမျိုးသား တပ်မတော်-မြန်မာနိုင်ငံ(KNA-B) အဖွဲ့၏ ခြုံခိုတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးသွားခဲ့သည်။

ထိုနေ့မှာပင် NSCN-IM ၏ လက်ထောက် စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အေ ရမ်ဆန် (A. Ramsan) က တန်ခူလ် (Tangkhul) ဘာသာစကားဖြင့် ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာတွင် ဝင်ဆန်သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၅ ရက်က အန်ကိုချင်တောအုပ်အတွင်း KNA-B ၏ ခြုံခိုတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကျဆုံးသွားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုထုတ်ပြန်ချက်တွင် နာဂအရှေ့ပိုင်း (မျက်မှောက်ခတ် မြန်မာနိုင်ငံ)၌ NSCN-IM သည် ၎င်းတို့၏ လှုပ်ရှားမှုကို ပိုမိုခိုင်မာအားကောင်းစေရန် လုပ်ဆောင်နေချိန်မှာ KNA-B အဖွဲ့ကို မသိကျိုးကျွံ ပြုပေးထားသည့် အိန္ဒိယ လုံခြုံ ရေးတပ်ဖွဲ့ (SF) များ၏ ဆန့်ကျင်မှုများကို ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊ KNA-B အဖွဲ့သည် နာဂလူမျိုးများကို တိုက်ခိုက် နေခြင်းဖြင့် NSCN-IM ၏ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများကို လျော့ကျစေရန် ကြိုးပမ်းနေကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုကဲ့သို့ စိန်ခေါ်မှုများ ရှိနေသည့်တိုင် မိမိတို့သည် နာဂနိုင်ငံတော်ကို ဆက်လက် ကာကွယ်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

South Asia Terrorism Portal (SATP) က ရရှိခဲ့သည့် မှတ်တမ်းအချို့တွင် ဇွန်လ ၁၅ ရက်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်သည် အိန္ဒိယမြေပေါ်၌ KNA-B နှင့် NSCM-IM အကြား ဖြစ်ပွားသော ပဋိပက္ခများအနက် မှတ်တမ်းတင် နိုင်ခဲ့သည့် တစ်ခုတည်းသော ဖြစ်စဉ်ဖြစ်သည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြေပေါ်တွင်လည်း အလားတူ ဖြစ်စဉ် ၂ ခု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။

 ကူကီး (KNA-B)ကို တွေ့ရစဉ်

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၃ ရက်က NSCN-IM ၏ ကေဒါတစ်ဦးဖြစ်သူ ဆန်တီလောင် ဂျာမီယာ (Sentilong Jamir) သည် အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေချိန်အတွင်း KNA-B ကေဒါများ၏ သတ်ဖြတ်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ 

ဂျာမီယာသည် အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်အနီး မဏိပူရ်ပြည်နယ်၊ ကမ်ဂျွန် (Kamjong) ခရိုင်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင် နေချိန်တွင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၁ ရက်က KNA-B အဖွဲ့၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ မြို့သစ် (Mtothit) မြို့မှာ စစ်ကြောရေး တစ်ခုအတွင်း ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံခဲ့ရပြီး မေလ ၁၃ ရက်တွင် သေဆုံးသွားခဲ့သည်ဟု NSCN-IM က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်ကလည်း NSCN-IM ကေဒါတစ်ဦးဖြစ်သူ ဟွန်ပန် ချီသန် (Honpam Chithung) သည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး Ongjia မြို့တွင် KNA-B အဖွဲ့၏ သတ်ဖြတ်ခြင်းကို ခံခဲ့သည်။

ထိုဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး NSCN-IM အဖွဲ့၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ချီသန် အသတ်ခံရသည့် ဖြစ်စဉ်သည် နာဂ အမျိုးသား ဆိုရှယ်လစ်ကောင်စီ (NSCN) နှင့် နာဂပြည်သူ့သမ္မတ အစိုးရ (GPRN) အပေါ် ကြီးမားစွာ သက်ရောက် စေခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

ထို့ပြင် နာဂပြည်သူ့အစိုးရသည် နယ်စပ်ဒေသအနီးရှိ ကူကီးကျေးရွာများနှင့် KNA-B အဖွဲ့၏ လုပ်ဆောင်ချက်များ ကို အလွန်ဒေါသထွက်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

KNA-B အဖွဲ့သည် NSCN-IM ၏ ကေဒါ ၄ ဦးကို မတူညီသည့် ဖြစ်စဉ် ၄ ခုတွင် သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း NSCN-IM က ပြောကြားခဲ့သည်။ (ထိုဖြစ်စဉ် ၄ ခုအနက် ၃ ခုကို အထက်တွင် ဖော်ပြပေးခဲ့ပြီးဖြစ်ပြီး စတုတ္ထမြောက် ဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်သည့် အသေးစိတ် အချက်အလက်များမှာ ထွက်ပေါ်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။)

စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းသည့်အချက်မှာ NSCN-IM ကြောင့် KNA-B အဖွဲ့ဘက်တွင် ထိခိုက်သေဆုံးမှုများနှင့် ပတ်သက်သည့် မှတ်တမ်းများသည် ယနေ့အချိန်အထိ ထွက်ပေါ်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂ ရက်က တန်နူပယ်လ်ခရိုင် မိုရေး(Moreh) မြို့တွင် KNA-B စစ်သွေးကြွ များ၏ လက်ချက်ဟု ယူဆသည့် RPG တိုက်ခိုက်မှု တစ်ခုတွင် အန္ဒိယနယ်စပ် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၃ ဦး၊ အထူး ကွန်မန်ဒို ၅ ဦး အပါအဝင် အိန္ဒိယလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ (SF) အဖွဲ့ဝင် ၈ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့သည်။

ကသည်းလက်နက်ကိုင်များရဲ့ လက်နက်ခဲယမ်းများ သိမ်းဆည်းရမိစဉ်

ထို့နောက် မဏိပူရ်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် အန်ဘီရန်ဆင်း (N. Biren Singh) က ထိုတိုက်ခိုက်မှုတွင် မြန်မာနိုင်ငံ ဘက်မှ ပြည်ပကြေးစား စစ်သားများ ပါဝင်သည်ဟု သံသယရှိကြောင်း၊ KNA-B အဖွဲ့ ပါဝင်နိုင်ခြေရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

KNA-B နှင့်အတူ မဏိပူရ်အခြေစိုက် ကူကီးအမျိုးသားတပ်မတော် KNA အဖွဲ့လည်း ရှိသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၃ ရက်က GPRN ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် နာဂတပ်မတော်သည် မကြာသေးမီက KNA-B နှင့် အိန္ဒိယ SF တပ်ဖွဲ့များ၏ ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၅ ရက်ကလည်း အိန္ဒိယလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကသည်းတော်လှန်ရေး အုပ်စုများကို စစ်ပွဲဆင်နွှဲရန် KNA-B ကို အဖက်ဖက်မှ ကူညီထောက်ပံ့ပေးနေကြောင်း NSCN-IM  က စွပ်စွဲခဲ့သည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နာရန်ဒရာမိုဒီ (Narendra Modi) ၏ ပြည်ထောင်စုအစိုးရနှင့် သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့သည့် မူဘောင်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော NCSN-IM သည် တားမြစ်ခံထားရသည့် ကသည်းအဖွဲ့များကို မဏိပူရ်ပြည်နယ်ထဲ ဝင်ခွင့်ရရန် ကူညီပေးခဲ့သည်ဟု အိန္ဒိယအစိုးရက စွပ်စွဲထားသည်။

ထို့အပြင် NSCN-IM သည် ပြည်နယ်အတွင်း လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခဖြစ်စေရန် ကူညီပေးခဲ့သည်ဟု အိန္ဒိယ အမျိုးသား စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး အေဂျင်စီ (NIA)က စွပ်စွဲခဲ့သည်။

ထို့နောက် NSCN-IM ၏ အထက်ဖော်ပြပါ ထုတ်ပြန်ချက်များ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

NSCN-IM ၏ တရုတ်-မြန်မာ လက်ခွဲအဖွဲ့ (China-Myanmar module of th NSCM-IM) သည် တားမြစ်ပိတ်ပင် ခံထားရသည့် ကသည်းအဖွဲ့များဖြစ်သည့် (KYKL) နှင့် (PLA) တို့ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွင်း ဝင်ခွင့်ရစေရန်နှင့် မဏိပူရ်ပြည်နယ်တွင် လူမျိုးရေး အကြမ်းဖက်မှုဖြစ်စေရန် ကူညီပေးခဲ့ကြောင်း NIA က ၂၀၂၄ ခု
နှစ်၊ မေလ ၁၄ ရက်တွင် စွပ်စွဲခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

NIA သည် ထိုစွပ်စွဲချက်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လက ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည့် လူ ၅ ဦးကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၇ ရက်တွင် ဂူဝါဟတီ (Guwahati) တရားရုံး၌ တရားစွဲဆိုခဲ့သည်။ 

အဆိုပါ ဖမ်းဆီးခံရသူများသည် တားမြစ်ထားသည့် လက်နက်ခဲယမ်းများနှင့်အတူ ကူကီး-ဇို အသိုင်းအဝိုင်းကို ပစ်မှတ်ထားသော အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများကို လုပ်ဆောင်ရန် ပူးပေါင်းကြံစည်ခဲ့ကြသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။

စွပ်စွဲခံရသူ ၅ ဦးအနက် ၁ ဦးသည် အာနန် ဆင်း (Anand Singh) အမည်ရှိ အမျိုးသားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လကက လူမျိုးရေးပဋိပက္ခကို  အရှိန်မြင့်တက်စေရန် လူငယ်များအား လက်နက်ကိုင် သင်တန်းများပေးရန် အတွက် စည်းရုံးခဲ့သူဖြစ်သည်ဟု NIA က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ဆင်းသည် အခြား လူငယ်အမျိုးသား ၈၀ ၊ ၉၀ နှင့်အတူ Selloi Langamai Ecological Park တွင် PLA ကေဒါများက သင်ကြားပို့ချသည့် လက်နက်ကိုင် သင်တန်းပေးမှုကို ပါဝင်လေ့ကျင့် သင်ယူခဲ့သည်ဟု NIA က ဆိုသည်။

NSCN-IM ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ကမ်ဂျွန်ခရိုင်၌ အဓိကကျသည့် အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်ကို ကာကွယ်ပေးနေသော အိန္ဒိယလေထီးတပ်ဖွဲ့နှင့် အာသံရိုင်ဖယ်တပ်များ၏ ကိုယ်တွယ် ဆောင်ရွက်ပုံများနှင့်ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

အဆိုပါ နယ်စပ်ဒေသတွင် ကူကီးများသည် လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့်ရနေပြီး ကူကီးမဟုတ်သည့် လူမျိုးများသည် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှု၊ တားမြစ်ကန့်သတ်ခံရမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု NSCN-IM က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များသည် အနောက်ပိုင်း အရှေ့တောင်အာရှ (WdSEA) ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့တွင် ပါဝင်သည့် ကသည်းတော်လှန်ရေး အင်အားစုများနှင့် နာဂတပ်မတော်ကို ဆန်ကျင်သော စစ်ဆင်ရေးများကို KNA-B နှင့် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်နေကြောင်း NSCN က စွပ်စွဲခဲ့သည်။

ကမ်ဂျွန်ဒုက္ခသည် စခန်းများရှိ အမျိုးသားများကို အာသံရိုင်ဖယ်တပ်ဖွဲ့က အဖျက်အမှောင့် လုပ်ငန်းများ၊ ကင်းထောက်မှုများပြုလုပ်ရန် အတင်းအကျပ် စေခိုင်းခဲ့သည်ဟုလည်း NSCN-IM က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

 NSCN-IM ခေါင်းဆောင် မွေဗာနဲ့ မိုဒီကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် အိန္ဒိယလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့သည် မဏိပူရ်နှင့် မီဇိုရမ်ပြည်နယ် နယ်စပ်တွင်ရှိသည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ချင်းပြည်နယ် အတွင်းရှိ KNA-B နှင့် PDF များကို လက်နက်များ ထောက်ပံ့ပေးနေသည်ဟုလည်း NSCN က စွပ်စွဲခဲ့သည်။

KNA-B အဖွဲ့သည် ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများ ပြုလုပ်နည်း၊ ဒရုန်းများဖြင့် ဗုံးများကို သယ်ယူပို့ဆောင်နည်းများကို အိန္ဒိယလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ထံမှ သင်ယူခဲ့သည်။

အိန္ဒိယလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များကလည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏  Phaiyang ကျေးရွာတွင်ရှိသည့် KNA-B အဖွဲ့၏ ဗုံးထုတ်လုပ် ရေးစက်ရုံကို ၂၄ နာရီပတ်လုံး စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုပေးနေသည်ဟု စွပ်စွဲခံထားရသည်။ 

Phaiyang ကျေးရွာသည် မဏိပူရ်ပြည်နယ်၏ နမ်လီး (Namlee) ကျေးရွာနှင့် မျက်နှာချင်းဆိုင်မှာ တည်ရှိသည့် ရွာဖြစ်သည်။

KNA-B အဖွဲ့သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ မဏိပူရ်၊ မြန်မာနိုင်ငံတို့ရှိ ကူကီး ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့အဖြစ် ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။ ထိုအဖွဲ့ကို အိန္ဒိယ၏ အမှတ် ၂၁ လေထီးတပ်ဖွဲ့နှင့် အမှတ် ၈ အာသံရိုင်ဖယ်တပ်တို့က ဦးဆောင်နေကြောင်း NSCN-IM က စွပ်စွဲခဲ့သည်။

၎င်းတို့၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်မှာ WeSEA နှင့် NSCN-IM တော်လှန်ရေး အင်အားစုများကို ချေမှုန်းရန်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

KNA-B နှင့် KNA တို့ကမူ ၎င်းတို့သည် အာသံရိုင်ဖယ်တပ်ဖွဲ့၊ လေထီးတပ်ဖွဲ့များနှင့် ပတ်သက်မှု မရှိကြောင်း ငြင်းဆိုထားသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၉ ရက်က KNA-B သတင်းထုတ်ပြန်ရေး တာဝန်ရှိသူ ဖရန်စစ် ကူကီး (Francis Kuki) ၏ အစီရင်ခံစာတွင် အိန္ဒိယတပ်ဖွဲ့များသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ကသည်းအုပ်စုများကို စစ်ဆင်နွှဲရန် ကူကီးစစ်သွေး ကြွများကို ကူညီပေးနေကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

အန္ဒိယတပ်ဖွဲ့များသည် နာဂလူမျိုးများကို တိုက်ခိုက်ရန် ကူကီးများကို ရှေ့ပြေးတပ်များအဖြစ် အသုံးချနေသည်ဟု NSCN-IM က စွပ်စွဲခဲ့ပြီး ကူကီးအမျိုးသားအစည်းအရုံး(KNO)နှင့် KNA-B တို့ကမူ ထိုစွပ်စွဲချက်များသည် အခြေ အမြစ်မရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သလို ထိုစွပ်စွဲချက်များသည် KNA-B ၏ ပုံရိပ်ကို ဖျက်ဆီးရန် ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်သည် ဟု တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (PLA) ၏ စခန်းဟောင်းတစ်ခုတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည့် ကင်မရာထဲ၌ စစ်ယူနီဖောင်းများ ဝတ်ထားသည့် PLA တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် မဏိပူရ်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ဆင်းကို လက်နက်များ ထောက်ပံ့ပေးမှုအတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောကြားနေသည့် ဗွီဒီယိုဖိုင်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။

နာဂအလံကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုဗွီဒီယိုမှတ်တမ်းအရ ကသည်းစစ်သွေးကြွများသည် နယ်စပ်မြို့များတွင် ခိုလှုံနေပြီး ဒီမိုကရေစီလိုလားသည့် လှုပ်ရှားမှုကို တိုက်ဖျက်နေသည့် အမှန်တရားကို ဖော်ပြရာရောက်ခဲ့သည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ်က အိန္ဒိယအစိုးရနှင့် NSCN-IM အကြား မူဘောင် သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည့်တိုင် နာဂပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးဟောင်းနှင့် နာဂငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများသည် လွှတ်တော်တွင် လှည့်စားဖော်ပြ ခံခဲ့ရပြီး နာဂလူမျိုးများကို သွေးခွဲသည့် ကြိုးပမ်းမှုများရှိခဲ့သည်ဟု NSCN-IM ၏ အကြီးအကဲဖြစ်သည့် မွေဗာ (Muivah) က ပြောကြားခဲ့သည်။

မွေဗာက အလံမတူ၊ ဖွဲ့စည်းပုံမတူ၊ အချုပ်အခြာအာဏာ ခွဲဝေသုံးစွဲသည့် ၎င်း၏ ရပ်တည်ချက်ကို ထပ်မံပြောကြား ခဲ့သည်။

ထွက်ပေါ်လာသည့် ထောက်လှမ်းရေး သတင်းရင်းမြစ်များအရ မြန်မာနိုင်ငံသည် ULFA-I အပါအဝင် အိန္ဒိယ သောင်းကျန်းသူ အုပ်စုများကို ခိုလှုံခွင့်ပေးထားပြီး အိန္ဒိယ-မြန်မာ နယ်စပ်တစ်လျောက်ရှိ မိုရေးနှင့် တမူးအထိ သူပုန်စခန်းများ တည်ရှိနေသည်ဟု ဆိုသည်။

လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသည့် KNA-B နှင့် NSCN-IM အကြား ဖြစ်စဉ်များသည် နှစ်ဖက်သွားဓားကဲ့သို့ ပြဿနာရှိနေ သည်။ ပြဿနာတစ်ခုမှာ မဏိပူရ်ပဋိပက္ခသည် အိမ်နီးချင်း မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ပျံ့နှံ့ခြင်းဖြစ်ကာ နောက် ပြဿနာမှာ မြန်မာနိုင်ငံ တည်ငြိမ်မှု ယိုယွင်းနေသည့်အချက်က အိန္ဒိယစစ်သွေးကြွအုပ်စုများကို မြန်မာနယ်စပ် တွင် လှုပ်ရှားခွင့်ရရှိနေစေခြင်းဖြစ်သည်။

NCSN-IM နှင့် KNA-B တို့အကြား အပြန်အလှန် စွပ်စွဲမှုများသည် အိန္ဒိယအစိုးရနှင့် NSCN-IM အကြား တည်ဆဲ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွင် ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့နေခြင်းကို မီးမောင်းထိုးပြသရာ ရောက်နေသည်။

ထိုအခြေအနေသည် အလွန်စိုးရိမ်စရာ ကောင်းသည်။ အထူးသဖြင့် အစိုးရက တစ်ဖက်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘော တူညီမှုများရရှိရန် လုပ်ဆောင်နေချိန်တွင် အခြားတစ်ဖက်တွင် NSCN-IM ခေါင်းဆောင်ပိုင်းကို အင်အား နည်းစေ ရန် KNA-B ကို အသုံးချနေသည့်အချက်က မီးစတစ်ဖက်၊ ရေမှုတ်တစ်ဖက် ဆိုသည့် စကားပုံကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်။

ထိုလုပ်ဆောင်မှုများသည် ဒေသတွင် နိုင်ငံရေး စီမံခန့်ခွဲမှုများ ညံ့ဖျင်းနေသည့် အချက်ကို ပြသရာရောက်နေပြီး ၂၀၁၅ မူဘောင်သဘောတူညီချက်၏ အနှစ်သာရနှင့် ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးကို လျော့ပါးစေမည်သာ ဖြစ်သည်။

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၈

ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲအုပ်စုအဆင့် ပွဲစဉ်တွေအားလုံး ပြီးသွားခဲ့ပြီဖြစ်တာကြောင့် အခုဆိုရင် ရှုံးထွက် ၁၆ သင်းအဆင့် ပွဲစဉ်တွေ ယှဉ်ပြိုင်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲအတွက် အုပ်စုမဲခွဲပြီးကတည်းက ဗိုလ်လုပွဲအတွက် လမ်းကြောင်းကိုပါ တစ်ခါတည်း ရေးဆွဲခဲ့ တာပါ။ 

ပြိုင်ပွဲမတိုင်ခင်မှာရော လက်ရှိအချိန်ထိပါ ဗိုလ်စွဲဖို့ ရေပန်းအစားဆုံး အသင်းဖြစ်နေတဲ့ အင်္ဂလန်အသင်း ဟာ ဗိုလ်လုပွဲသာ တက်နိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင် သူတို့ဟာ ဗိုလ်လုပွဲရောက်မှ အသင်းကြီးနဲ့ တွေ့ဆုံနိုင်မယ့် လမ်းကြောင်း ပေါ်ကို ရောက်ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အင်္ဂလန်အသင်းဟာ အုပ်စုတွင်း ပွဲစဉ်တွေမှာ ခြေစွမ်းပိုင်းဟာ ဆိုးရွားခဲ့ပေမယ့် အုပ်စုထိပ်ဆုံးနဲ့ နောက်တစ်ဆင့် ကို တက်နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

ယူရိုပြိုင်ပွဲ ၁၆ သင်းအဆင့် ပွဲစဉ်များကိုတွေ့ရစဉ်

နာမည်ကြီး ကစားသမားတွေ၊ လူငယ်ကစားသမားတွေနဲ့ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အင်္ဂလန် အသင်းကို ပရိသတ်တွေက အများကြီး မျှော်လင့်ခဲ့ပေမယ့် ခြေစွမ်းပိုင်းက အားရစရာမရှိခဲ့သလို သွင်းဂိုးကလည်း ၃ ပွဲမှာ ၂ ဂိုးသာ သွင်းယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကလပ်အသင်းတွေမှာ ခြေစွမ်းပြသနိုင်ခဲ့တဲ့ ဟာရီကိန်း၊ ဘယ်လင်ဂမ်၊ ဖိုဒန်၊ ဆာကာတို့လို ကစားသမားတွေဟာ နည်းပြ ဆောက်ဂိတ်ရဲ့ အသုံးမပြုတက်မှုတွေကြောင့် အင်္ဂလန်အသင်းမှာ သူတို့ရဲ့ခြေစွမ်းဟာ အောက်ဆုံးကို ရောက်ရှိနေခဲ့တာပါ။

အင်္ဂလန်အသင်း ပရိသတ်တွေဟာ အသင်းရဲ့ ခြေစွမ်းအပေါ် အားမရတာကြောင့် ပွဲချိန်အတွင်းမှာ လှောင်ပြောင်ခဲ့ သလို ဆလိုဗေးနီးယား အသင်းနဲ့ပွဲမှာဆိုရင် အင်္ဂလန်အသင်း ပရိသတ်တစ်ဦး ပွဲကြည့်စင်ပေါ်မှာ အိပ်ပျော်နေတဲ့ ပုံဟာ ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ ပျံ့နှံ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

နည်းပြ ဆောက်ဂိတ်ဟာ ပွဲအပြီး ပရိသတ်တွေရှေ့မှာ သွားရောက် လက်ခုပ်တီးတဲ့အချိန် ဘီယာခွက်နဲ့ ပစ်ပေါက် ခြင်းကိုပါ ခံရတဲ့အထိ ပရိသတ်တွေဟာ အသင်းရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို စိတ်ပျက်ခဲ့ကြတာပါ။

အင်္ဂလန်အသင်းဟာ ခြေစွမ်းပိုင်း မကောင်းပေမယ့် ရှုံးထွက် အဆင့်တွေအတွက် ပြုလုပ်ထားပြီးဖြစ်တဲ့ လမ်းကြောင်းမှာတော့ အသင်းကြီးတွေကို ရှောင်ပြီး ဗိုလ်လုပွဲအထိ တက်နိုင်မယ့် အခြေအနေမှာ ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အင်္ဂလန်အသင်းနည်းပြကို တွေ့ရစဉ်

ရှုံးထွက်အဆင့်တွေအတွက် ပြုလုပ်ထားတဲ့ လမ်းကြောင်းအရ ဂျာမနီ၊ စပိန်၊ ပေါ်တူဂီ၊ ပြင်သစ်နဲ့ ဘယ်လ်ဂျီယံ အသင်းတို့ဟာ လမ်းကြောင်း တစ်ခုတည်းမှာရှိတဲ့အတွက် ဗိုလ်လုပွဲအထိ တက်နိုင်ဖို့ အကြိတ်အနယ် ယှဉ်ပြိုင်ရ တော့မှာပါ။

အင်္ဂလန်အသင်းရဲ့ လမ်းကြောင်းမှာတော့ လက်ရှိချန်ပီယံ အီတလီ၊ နယ်သာလန်၊ သြစတြီးယား၊ တူရကီ၊ ဆွစ်ဇာလန်၊ ရိုမေးနီးယားနဲ့ ဆလိုဗက်ကီးယားတို့ ပါဝင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အင်္ဂလန်အသင်းဟာ ၁၆ သင်းအဆင့်မှာ ဆလိုဗက်ကီးယားအသင်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်ပြီး အနိုင်ရခဲ့ရင် ကွာတား ဖိုင်နယ်မှာ အီတလီနဲ့ ဆွစ်ဇာလန်အသင်းတို့ပွဲစဉ်က အနိုင်ရတဲ့အသင်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာပါ။ 

တကယ်လို့ ဆီမီးဖိုင်နယ်ပါ တက်နိုင်မယ်ဆိုရင် ရိုမေးနီးယား၊ နယ်သာလန်၊ သြစတြီးယား၊ တူရကီအသင်းတို့ထဲ က တစ်သင်းနဲ့ တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် အင်္ဂလန်အသင်းဟာ အလွန်ကောင်းမွန်တဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေကို ပြသနိုင်ရင် ဗိုလ်လုပွဲအထိ တက်နိုင်မယ့် အခြေအနေမှာ ရှိနေတာပါ။

ဒါပေမယ့် အခုအခြေအနေက မဲခွဲမှုအရဖြစ်ခဲ့တဲ့ လမ်းကြောင်း အနေအထားကို ပြောခဲ့တာဖြစ်ပြီး လက်တွေ့မှာ အင်္ဂလန်အသင်းအတွက် လွယ်ကူမယ့် အနေအထား ရှိမနေပါဘူး။

အင်္ဂလန်အသင်းယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

အင်္ဂလန်အသင်းရဲ့ လမ်းကြောင်းထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ရိုမေးနီးယားအသင်းဆိုရင် ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ ယူကရိန်းအသင်းတို့ ပါဝင်တဲ့အုပ်စုမှာ ထိပ်ဆုံးနေရာ ရယူနိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး သြစတြီးယားအသင်းကလည်း ပြင်သစ်နဲ့ နယ်သာလန် အသင်းတို့ ပါဝင်တဲ့ အုပ်စုမှာ ထိပ်ဆုံးနေရာ ယူနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

အဲဒါကြောင့် အင်္ဂလန်အသင်း အနေနဲ့ ရှုံးထွက်အဆင့်ပွဲတွေကို ပေါ့ပေါ့လျော့လျော့ ကစားရင် ပြိုင်ပွဲက လှည့်ပြန် ရနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရှုံးရင်ထွက်ရမယ့် ရှုံးထွက်အဆင့်တွေကို ရောက်ရှိလာပြီ ဖြစ်တာကြောင့် အင်္ဂလန်အသင်းအနေနဲ့ အုပ်စုတွင်းက ရလဒ်တွေ၊ စွမ်းဆောင်ရည်တွေနဲ့ ပြောင်းပြန်လုပ်နိုင်မှ သူတို့မျှော်လင့်နေတဲ့ ယူရိုချန်ပီယံဆုအတွက် အနီးစပ်ဆုံး ဖြစ်တဲ့ ဗိုလ်လုပွဲ တက်နိုင်မှာပါ။

အဲဒါကြောင့် အင်္ဂလန်အသင်းဟာ အနီးစပ်ဆုံး ပွဲစဉ်ဖြစ်တဲ့ ဆလိုဗက်ကီးယားအသင်းနဲ့ ၁၆ သင်းအဆင့်ပွဲစဉ်မှာ ပရိသတ်တွေ ကျေနပ်နိုင်မယ့် ချန်ပီယံခြေစွမ်းမျိုး ပြသနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ မကြာသေးခင်က ကျင်းပခဲ့တဲ့ MNL League Cup ပြိုင်ပွဲမှာ ရန်ကုန်ယူနိုက်တက် အသင်းကို အနိုင်ရပြီး ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရှမ်းယူနိုက်တက်(အရင် ကမ္ဘောဇ)အသင်းဟာ မြန်မာနေရှင်လိဂ်ပြိုင်ပွဲ စတင်ကျင်းပချိန်မှာ ရတနာပုံနဲ ရန်ကုန် ယူနိုက်တက်အသင်းကို ကျော်ဖြတ်ပြီး ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ဖို့ ခက်ခဲခဲ့ပေမယ့် အခုအချိန်မှာတော့ ပြည်တွင်း လိဂ်နဲ့ ဖလားပြိုင်ပွဲတွေကို ကြီးစိုးထားနိုင်တဲ့ အသင်းအဖြစ် ရှိနေတာပါ။

လက်ရှိအချိန်မှာ ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းနဲ့ အပြိုင်ဖြစ်နေတဲ့ ရန်ကုန်ယူနိုက်တက်အသင်းဆိုရင် ရှမ်းယူနိုက်တက် အသင်းကို ကျော်ဖြတ်ပြီး ဆုဖလားရယူနိုင်ဖို့ အလွန်ခက်ခဲနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပြီးခဲ့တဲ့ အမှတ်ပေးလိဂ်တွေနဲ့ နောက်ဆုံးကစားခဲ့တဲ့ MNL League Cup ပြိုင်ပွဲမှာ ရန်ကုန်ယူနိုက်တက်အသင်း ဟာ ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းကို အနိုင်ရပြီး ဆုဖလားရယူနိုင်ဖို့ မလွယ်ကူခဲ့တာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတာပါ။ 

ရှမ်းယူနိုက်အသင်း ဆုဖလားရရှိစဉ်

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပြည်တွင်း အကောင်းဆုံး ကစားသမားတွေ၊ အရည်အသွးမြင့် လူငယ်တွေနဲ့ နိုင်ငံခြား ကစားသမားတွေကို ပေါင်းစပ်ပြီး အသင်းကို အကောင်းဆုံး တည်ဆောက်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ အလွန်အားကောင်းတဲ့ အသင်းအဖြစ် ရပ်တည်နေတာပါ။ 

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်ဖလားကို စတင်ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ဆုဖလား တွေကို ဆက်တိုက်ရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ဆုံး ကျင်းပပြီးတဲ့ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ် ၆ ကြိမ်မှာဆိုရင် ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းက ချန်ပီယံဆုကို ၅ ကြိမ်အထိ ရယူနိုင်ခဲ့ပြီး ရန်ကုန်ယူနိုက်တက်အသင်းက ၁ ကြိမ်သာ ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဒါကို ကြည့်ရရင် မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်မှာ ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းကို ကျော်ဖြတ်ပြီး ဆုဖလားရယူနိုင်ဖို့ ဘယ်လောက်အထိ ခက်ခဲလဲဆိုတာကို တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးတော့ ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ် ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ နောက်ဆုံး ၂ ရာသီ ဆက်တိုက် ရှုံးပွဲမရှိ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းနဲ့ ရန်ကုန်ယူနိုက်တက်အသင်း ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်ဖလား ရရှိထားတဲ့ ၅ ကြိမ်မှာ ၃ ကြိမ်ကို ရှုံးပွဲမရှိ ချန်ပီယံဆု ရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ MNL League Cup ပြိုင်ပွဲမှာ ရခိုင်ယူနိုက်တက်အသင်းကို အုပ်စုတွင်းမှာ အရေးနိမ့်ခဲ့ပေမယ့် သူတို့ဟာ ချန်ပီယံအသင်းပီသစွာ နောက်ဆုံးမှာ ဆုဖလားရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

အဲဒါကြောင့် ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပြည်တွင်းမှာ ဘုရင်အဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပြည်တွင်းမှာ ရှုံးပွဲမရှိ ချန်ပီယံဆုနဲ့ အောင်မြင်မှုတွေကို ရယူနိုင်ခဲ့ပေမယ့် ပြည်ပ ပြိုင်ပွဲတွေမှာတော့ ရလဒ်တွေက အလွန်ဆိုးရွားနေခဲ့တာပါ။

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပြည်တွင်းမှာ ချန်ပီယံဖြစ်တဲ့အတွက် နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်းလိုလို AFC Cup ပြိုင်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရပေမယ့် နိုင်ပွဲ ၁ ပွဲရယူနိုင်ဖို့ ခက်ခဲခဲ့ပြီး အုပ်စုအဆင့်တွေနဲ့သာ ကျေနပ်ခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

 ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်း နည်းပြအဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဒီလိုရလဒ်တွေကြောင့်လည်း ဝေဖန်မှုတွေကို အမြဲတမ်းခံခဲ့ရတာပါ။ အဲဒါကြောင့် ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဒီရာသီမှာ ပြည်ပပြိုင်ပွဲ ၂ ပွဲအထိ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် အသင်းလူစာရင်းကို အကောင်းဆုံး အားဖြည့်မှုတွေကို ပြုလုပ်ထားတာပါ။ 

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပြည်တွင်းမှာ စံချိန်တင် အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့ပေမယ့် ဒီရာသီ ကျင်းပမယ့် AFC ပြိုင်ပွဲတွေမှာ အနိမ့်ဆုံးအုပ်စုအဆင့် ကျော်ဖြတ်နိုင်အောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ဖို့ လိုအပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရာသီသစ်မှာ ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းအတွက် စိန်ခေါ်မှုတွေကတော့ မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်ဖလားကို ဆက်ထိန်း နိုင်ဖို့နဲ့ AFC Cup ပြိုင်ပွဲတွေမှာ အောင်မြင်မှု ရယူနိုင်ဖို့ပါ။ 

ရှမ်းယူနိုက်တက်အသင်းအနေနဲ့ ဒီစိန်ခေါ်မှုတွေကို အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့် ရတော့မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁

ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်မှု အလားအလာသည် အမှောင်ကျနေဆဲဖြစ်သည်။

ထိုင်ဝမ်တွင် သမ္မတသစ် လိုင်ချင်တေ(Lai Ching-te) ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပြီးကတည်းက တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ကို ဖိအားပေးသည့် လှုပ်ရှားမှုများ၊ ခြိမ်းခြောက်ပြောဆိုမှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်ခဲ့သည်။

ထိုအလားအလာသည် တင်းမာမှုများကို ပိုမိုမြင့်တက်စေနိုင်ပြီး အမေရိကန်စစ်တပ်က ကြားဝင်လာရလောက် သည့်အထိ မီးကုန်ယမ်းကုန် ဖြစ်ပွားမည့် အဆိုးရွားဆုံး အခြေအနေအထိ ရောက်ရှိစေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းနှစ်ပတ်ခန့်က တရုတ်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး တုံးကျင်း (Dong Jun) သည် ရှန်ဂရီလာ ဆွေးနွေးပွဲ (Shangri-La Dialogue) ကာကွယ်ရေးဖိုရမ်တွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ချိန်က ထိုင်ဝမ်အပေါ်ထားသည့် တရုတ်၏ တင်းမာသော သဘောထားကို အသားပေးဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုမိန့်ခွန်းသည် လိုင်နှင့် ထိုင်ဝမ်အစိုးရအဖွဲ့ကို တိုက်ရိုက် ရည်ရွယ်ပြောဆိုမှုဖြစ်ခဲ့သည်။

"အဲဒီ ခွဲထွက်ဝါဒီတွေဟာ မကြာသေးခင်က တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ တရုတ်ဘိုးဘွားဘီဘင်တွေကို သစ္စာဖောက်တဲ့ ပြောကြားချက်တွေကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ဟာ အရှက်ရစရာ သမိုင်းမှတ်တိုင်မှာ ကဗ္ဗည်းရေးထိုးခံရပါလိမ့်မယ်" ဟု တုံးကျင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (PLA) သည် ထိုင်ဝမ်ကျွန်း ပတ်ပတ်လည်တွင် ၂ ရက်ကြာ အကြီးစား စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ရက်ပိုင်းအကြာတွင် တုံး၏ မိန့်ခွန်းထွက်ပေါ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုင်ဝမ်အနီး တရုတ်စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုကိုရေဒါမှာ ဖော်ပြထားစဉ်

တရုတ်အာဏာပိုင်များကမူ ထိုစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများသည် ထိုင်ဝမ်ကို အပြစ်ပေးသည့် အနေဖြင့် ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်ပြီး ထိုင်ဝမ်ကို ပိတ်ဆို့ရေး သို့မဟုတ် ကျူးကျော်ရေးတို့အတွက် PLA ၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို စမ်းသပ်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်သမ္မတ လိုင်သည် မေလ ၂၀ ရက်က ပြုလုပ်သည့် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲတွင် ထိုင်ဝမ်၏ လွတ်လပ်ရေးနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဝံ့ကြွားစွာ ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့သည်။

အာဏာရ DPP ပါတီမှ ယခင်သမ္မတ ဆိုင်အင်ဝမ် (Tsai Ing-wen) နှင့် မတူသည့်အချက်မှာ လိုင်သည် တရုတ်ထံ မှ ထိုင်ဝမ်၏ ခွဲထွက်ရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပိုပြီး လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် လိုင်က တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ (CCP) နှင့် ထိုင်ဝမ်၏ ကူမင်တန် (KMT) ပါတီအကြား သဘောတူညီချက်ဖြစ်သည့် "ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားသည် တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်း မူဝါဒ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်သည်" ဆိုသည့် ၁၉၉၂ ခုနှစ် သဘောတူညီမှုကို လက်မခံကြောင်း ပြသခဲ့သည်။

"တရုတ်သမ္မတ နိုင်ငံလို့ပဲခေါ်ခေါ် တရုတ်သမ္မတ ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံလို့ပဲခေါ်ခေါ် ဒါမှမဟုတ် ထိုင်ဝမ်လို့ပဲခေါ်ခေါ် အဲဒီ အမည်တွေဟာ ကျနော်တို့ရဲ့ နိုင်ငံတကာမိတ်ဆွေတွေက ကျနော်တို့ ထိုင်ဝမ်ကို ခေါ်ဆိုနေကြတဲ့ နာမည်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲခေါ်ခေါ် အဲဒီနာမည်တွေဟာ အတူတူပါပဲ" ဟု လိုင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားနှင့်ပတ်သက်ပြီး ယခင်သမ္မတ ဆိုင်အင်ဝမ်၏ ချဉ်းကပ်ပုံအတိုင်း ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မည့် သဘောထားများကို လိုင်က ပြသခဲ့ပြီး တရုတ်ကမူ လိုင်ကို ပြဿနာတစ်ရပ်အဖြစ် ရှုမြင်ထား သည်။

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကို တွေ့ရစဉ်

လိုင်သည် ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် သူ့ကိုယ်သူ ထိုင်ဝမ်လွတ်လပ်ရေးအတွက် လက်တွေ့ဆန်သည့် လုပ်သားတစ်ဦးအဖြစ် ပုံဖော်ပြောဆိုခဲ့သဖြင့် တရုတ်က သူ့ကို ပြဿနာ တစ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟု ရှုမြင်ခဲ့သည့် အဓိကအကြောင်းရင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။

လိုင်အတွက် ကြီးမားသည့် စိန်ခေါ်မှုမှာ တရုတ်သည် စစ်အင်အား ပိုမိုခိုင်မာတောင့်တင်းလာပြီး ယုံကြည်မှု ပိုရှိလာသည့် အချက်ဖြစ်သည်။

၂၀၁၂ ခုနှစ်က တရုတ်သမ္မတအဖြစ် စတင်အာဏာရလာခဲ့ချိန်ကတည်းက ရှီကျင့်ဖျင် (Xi Jinping) သည် ထိုင်ဝမ်ကို သိမ်းပိုက်နိုင်စွမ်းရှိရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် PLA ကို အဆင့်မြှင့်တင် မွမ်းမံမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

PLA အား အဆင့်မြှင့်တင် မွမ်းမံမှုများသည် ၂၀၃၅ ခုနှစ်တွင် ပြီးဆုံးလိမ့်မည်ဟု ရှီက ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၇ ခုနှစ်သည် PLA ထူထောင်သည့် နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ပြည့် နှစ်ပတ်လည်ဖြစ်သဖြင့် ထိုနှစ်တွင် တရုတ်သည် တစ်စုံတစ်ရာ ကြီးကြီးမားမား လုပ်ဆောင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု အမေရိကန်စစ်တပ် ထိပ်သီးအရာရှိများနှင့် ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ရှီသည် ထိုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်ကို တိုက်ခိုက်မည့် နှစ်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားနိုင်သည့် အခြေအနေအတွက် အမေရိကန်တွင် စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်နေသည်။

လက်ရှိအချိန်တွင်မူ ရှီသည် တရုတ်စစ်တပ်(PLA) အား စွမ်းဆောင်ရည် အသစ်များကို လေ့ကျင့်ရန်နှင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများကို တိုးမြှင့်ရန် အပြင် ဆန်းပြားသည့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်ရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်ကလည်း ထိုင်ဝမ်ကို အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ နန်စီ ပယ်လိုစီ (Nancy Pelosi) လာရောက်ခဲ့သည့် ခရီးစဉ်အပြီးတွင် တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ကို ပိတ်ဆို့သည့်ပုံစံဖြင့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ 

ထိုစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများကို ထိုင်ဝမ်နှင့် အမေရိကန်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် မတုန့်ပြန်ခဲ့ခြင်းက တရုတ်အတွက် ရဲဆေးတင်ပေးရာ ရောက်စေခဲ့သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခင်ထိုင်ဝမ်သမ္မတ ဆိုင်အင်ဝမ် လက်ထက်အတွင်း တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်၏ အထူးလေကြောင်း သတ်မှတ်ဇုန် (ADIZ) အတွင်းသို့ လေယာဉ်များ စေလွှတ်ပျံသန်းမှုများကို စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား၏ တရားမဝင် နယ်စပ်စည်းမျဉ်းကို ဖြတ်သန်းဝင်ရောက်မှုများ မကြာခဏ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထိုလုပ်ဆောင်မှုများသည် လက်ရှိတွင် ပုံမှန်အနေအထား တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သဖြင့် တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ကို ခြိမ်းခြောက်မှုများ၊ အာရုံလွှဲပြောင်းမှုများနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုများ ဖြစ်စေရန် ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မည်မှာ သေချာသလောက် ဖြစ်သည်။

တရုတ်လေယာဉ်မှူးများ၏ အခြေအနေအပေါ် အတွက်အချက်မှားမှု သို့မဟုတ် ထိုင်ဝမ်လေယာဉ်မှူးများ၏ ကြားဖြတ်ဟန့်တားမှုများသည် စစ်ပွဲကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည့် အန္တရာယ်များသော အခြေအနေကို ရောက်ရှိစေနိုင် သည်။

လိုင်အတွက် နောက်ထပ် ပြဿနာတစ်ခုမှာ ထိုင်ဝမ်နှင့် အမေရိကန်အကြား ဆက်ဆံရေး မြင့်တက်လာသည့် အခြေအနေအပေါ် တရုတ်၏ မကျေချမ်းမှု မြင့်တက်လာသော အခြေအနေဖြစ်သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) ကမူ ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်က တိုက်ခိုက်လာမည်ဆိုပါက ထိုင်ဝမ်ကို ကာကွယ်ရန် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များအား အသုံးပြုသွားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ထိုင်ဝမ်၏ လွတ်လပ်ရေးကို အမေရိကန်က ထောက်ခံခြင်းမရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်ကမူ ထိုင်ဝမ်၏ ပြောင်းလဲလာမည့် အခြေအနေအပေါ် ကျေနပ်ခြင်းမရှိကြောင်း လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်သမ္မတ လိုင်ချင်တေကို တွေ့ရစဉ်

တရုတ်၏ ၂၀၀၅ ခုနှစ် ခွဲထွက်မှု ဆန့်ကျင်ရေးဥပဒေအရ ထိုင်ဝမ်အနေဖြင့် လွတ်လပ်ရေးကို တရားဝင်ကြေညာ ခဲ့မည်ဆိုပါက ထိုင်ဝမ်ကို တိုက်ခိုက်မှုသည် တရားဝင်မှုရှိကြောင်း၊ ထိုင်ဝမ်နှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာ ပြန်လည် ပေါင်းစည်း ရေး အလားအလာများသည် အလုပ်မဖြစ်ခဲ့ပါက စစ်ရေးအရ အရေးယူမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

ထိုင်ဝမ်သည် တရုတ်၏ လူမျိုးရေး သြဇာလွှမ်းမိုးမှုအောက်မှ ခွဲထွက်ရန် လုပ်ဆောင်နေမှုကိုလည်း တရုတ်က ဆန့်ကျင်လျက်ရှိသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်းများစွာကစပြီး မျက်မှောက်ခေတ် အချိန်ကာလအထိ ထိုင်ဝမ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လူထု သဘောဆန္ဒ စစ်တမ်းများ၌ ထိုင်ဝမ်မှာ နေထိုင်သူများသည် ၎င်းတို့ကိုယ်ကိုယ် ထိုင်ဝမ်တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ ဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်ဖော်ပြခဲ့ပြီး တရုတ်လူမျိုးများ မဟုတ်ကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့ကြသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လေ့လာချက် စစ်တမ်းတစ်ခုတွင် ပါဝင်ဖြေဆိုသူ စုစုပေါင်း အနက် ၃ ရာခိုင်နှုန်းက သာ ၎င်းတို့သည် ထိုင်ဝမ်တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ မဟုတ်ဘဲ တရုတ်လူမျိုးများအဖြစ် ဖြေဆိုခဲ့ကြသည်။

အခြားတစ်ဖက်တွင်လည်း ဇန်နဝါရီလက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ရွေးကောက်ပွဲတွင် အာဏာရ DPP ပါတီက လွှတ်တော်၌ နေရာအများစု အနိုင်မရခဲ့ဘဲ အတိုက်အခံ KMT ပါတီက နေရာအများစု အနိုင်ရခဲ့ခြင်းသည် တရုတ်အတွက် ဖြေသိမ့်စရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် လွှတ်တော်တွင် နေရာအများစုရထားသည့် KMT သည် လိုင်၏ သမ္မတလုပ်ပိုင်ခွင့်များကို ကန့်သတ် နိုင်မည့် ဥပဒေမူကြမ်းများ ရေးဆွဲခဲ့သည်။

ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းကလည်း KMT လွှတ်တော်ခေါင်းဆောင် ဖူကွမ်ချီ (Fu Kun-chi) က ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ် တိုးမြှင့်ရေးကို ဆန့်ကျင်သည့် အဆိုပြုချက်များ တင်သွင်းသွားမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် တရုတ်အပေါ် ရန်လိုသည့် သဘောထားကို အဆုံးသတ်ရန် လိုင်ကို တောင်းဆိုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား၏ အခြေအနေသည် မရေရာမှုများ ပိုမိုမြင့်တက်လာသည့်တိုင် နှစ်ဘက်စလုံးအနေဖြင့် ခေါင်းအေးအေးထားပြီး စဉ်းစားရန် လိုအပ်လိမ့်မည် ဖြစ်သည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားချိန်တွင် အမေရိကန်က ကြားဝင်လာခဲ့မည်ဆိုပါက တရုတ်အတွက် ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုများ များပြားနိုင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ရှီအနေဖြင့်လည်း တရုတ်က သေချာပေါက် အနိုင်ရမည့် စစ်ပွဲမဟုတ်ပါက တိုက်ခိုက်ရန် ဆန္ဒရှိမည် မဟုတ်ပေ။ 

ထိုအချက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ထိုင်ဝမ်အတွက် အာမခံချက် အများကြီး မရှိသေးသည့်တိုင် ထိုင်ဝမ်ဒေသခံများသည် အလွန်အမင်း စိုးရိမ်နေသည့်ပုံ မပေါ်ကြောင်း လေ့လာသူများက သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။

Source: Nikkei Asia

CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၅

ယူကရိန်းစစ်ပွဲသည် ဥရောပသို့ ပျံ့နှံ့လာမည့် အန္တရာယ်သည် မြင့်တက်လျက် ရှိသည်။ ယခင်က ဥရောပတွင် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားမည့် အန္တရာယ်သည် ယခုအခါလောက် မြင့်တက်ခဲ့ဖူးခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

ယူကရိန်းသည် ရုရှားနှင့် ဖြစ်ပွားနေသည့် စစ်ပွဲတွင် ဆက်တိုက်မဟုတ်ဘဲ ဖြည်းဖြည်းခြင်း ရှုံးနိမ့်နေသည်ဟု စစ်ရေးကျွမ်းကျင်သူများက ယူဆထားသည်။ သို့သော် ထိုယူဆချက်၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ အဘယ်နည်း။

စင်စစ်တွင် ယူကရိန်းသည် ရုရှားကို ရေရှည်တိုက်ခိုက်ရန် စစ်သားအရေအတွက် လုံလောက်ခြင်း မရှိပေ။ ယူကရိန်းတွင် နေ့စဉ် စစ်သားများ ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုသည် ရာချီရှိနေပြီး ထိခိုက်သေဆုံးသူများ အလွန်များပြား ခြင်းကြောင်း ရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်များကို “အသားကြိတ်စက်များ” ဟူ၍ပင် သုံးနှုန်းခေါ် ဆိုလာကြသည်။

ရုရှားတွင်မူ စစ်သင်တန်းများ လေ့ကျင့်ထားသည့် အရန်စစ်သား အင်အားအများအပြားရှိပြီး ခန့်မှန်းခြေ ၅ သိန်း ခန့်ရှိသည်။ ယူကရိန်းတွင်မူ အရန်စစ်သားအင်အား မရှိသလောက်နီးပါး ဖြစ်နေသည်။

သို့တိုင်အောင် ရုရှား၏ ပွဲသိမ်းတိုက်ကွက် မဟာဗျူဟာကို ရှင်းလင်းစွာ မသိရသေးပေ။

တစ်ခါတစ်ရံတွင် ရုရှားက ၎င်းတို့သည် ရုရှားနယ်နိမိတ်အား တိုက်ခိုက်မှုများရန်မှ ကာကွယ်ရန် ကြားခံနယ်မြေ များ ဖန်တီးလိုကြောင်း ပြောကြားလေ့ရှိသည်။

သို့သော် အဆိုပါ ကြားခံနယ်မြေများသည် တာဝေးပစ် ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်များနှင့် ခရုဇ်ဒုံးကျည်များ၏ရန်မှ ကာကွယ် ပေးနိုင်စွမ်းမရှိပေ။

လေကြောင်းခရီးစဉ်များကို ပြသထားစဉ်

လက်ရှိတွင် နေတိုးသည် ယူကရိန်းကို F-16 တိုက်လေယာဉ်များ ပေးပို့နေပြီး ထိုလေယာဉ်များသည် ရိုမေးနီးယား လေယာဉ် ကွင်းများမှ စစ်ဆင်ရေး လုပ်ဆောင်မည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသည်။

ထို့ပြင် ထိုလေယာဉ်များတွင် တာဝေးပစ် JASSM ခရုဇ် ဒုံးကျည်များနှင့် AIM-120 ဝေဟင်မှ ဝေဟင်ပစ် ဒုံးကျည် များကို တပ်ဆင်လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ရုရှားအနေဖြင့် ရိုမေးနီးယားနိုင်ငံအတွင်းရှိ ထိုလေယာဉ်ကွင်းများကို ဖျက်စီးရန် သို့မဟုတ် နေတိုးအဖွဲ့ကို F-16 လေယာဉ်များ အသုံးပြုမည့် အိုင်ဒီယာအား နောက်ဆုတ်စေရန် လုပ်ဆောင်မည် ဟုတ်/မဟုတ်ကို စောင့်ကြည့်ရ မည် ဖြစ်သည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အဆိုပါ F-16 တိုက်လေယာဉ်များသည် ခရိုင်းမီးယားဒေသအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ခရိုင်းမီးယားဒေသသည် ရုရှားအတွက် အလွန် အထိအခိုက် မခံသည့်ဒေသဖြစ်သည်။ မကြာသေးမီက ယူကရိန်း သည် ခရိုင်းမီးယားဒေသအတွင်းရှိ လေယာဉ်ကွင်းများ၊ ဆိပ်ကမ်းများ အထူးသဖြင့် စီဗက်စတိုပိုးလ် (Sevastopol) မြို့ရှိ ပစ်မှတ်များကို တာဝေးပစ်ဒုံးကျည်များဖြင့် ဆက်တိုက်ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ယူကရိန်းသည် ခရိုင်းမီးယားနှင့် ရုရှားအကြား ဆက်သွယ် ဖောက်လုပ်ထားသည့် Kerch တံတားကြီးကို နောက်တစ်ကြိမ် ဖျက်ဆီးရန် ကြိုးပမ်းဖွယ်ရှိနေသည်။

ယူကရိန်းက အသုံးပြုသည့် ဒုံးကျည် အများစုကို နေတိုးအဖွဲ့က ထောက်ပံ့ပေးထားခြင်းဖြစ်ပြီး ဒုံးကျည်အားလုံး သည် နေတိုးအဖွဲ့က လမ်းညွှန်ပေးသည့် ပစ်မှတ်တည်နေရာများကို အခြေခံပြီး တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

နေတိုးအဖွဲ့သည် ရုရှားပစ်မှတ်များကို ယူကရိန်းက တိကျစွာ ပစ်ခတ်နိုင်စေရန် စပိုင်လေယာဉ်များ၊ တာဝေး ထောက်လှမ်းသည့် ရေဒါများနှင့် ဂြိုဟ်တုများကို အသုံးပြုနေသည်။

ရုရှားသည် လေကြောင်းကာကွယ်ရေး စနစ်များဖြင့် ယူကရိန်း၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို ခုခံနေပြီး ထိုတိုက်ခိုက် မှုများအကြောင်းကို ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ပြောကြားလေ့မရှိပေ။

ရုရှားစစ် သင်္ဘောကို တွေ့ရစဉ်

ယူကရိန်းတွင် မြေပြင်တပ်ဖွဲ့များ အားနည်းမှုကြောင့် ခရိုင်းမီးယားဒေသကို ဒုံးကျည်များဖြင့် တိုက်ခိုက်နေခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ယူကရိန်း၏ ရည်ရွယ်ချက်များ ရုရှားတပ်များကို  အရှက်ရစေရန် ဖြစ်သော်လည်း မှန်းချက်နှင့် နှမ်းထွက် မကိုက်သည့် ရလဒ်မျိုး ထွက်ပေါ်စေနိုင်သည်။

ရုရှားတပ်များသည် ဖိအားများ များပြားလာသည်နှင့်အမျှ ယူကရိန်း၏ ခါကိဗ် (Kharkiv)၊ အိုဒက်ဆာ (Odesa) သို့မဟုတ် ကိယက်ဗ် (Kiev) နှင့် အခြားနေရာဒေသများကို ယခင်ကထက် ပိုမိုပြင်းထန်စွာ တုန့်ပြန်တိုက်ခိုက်မှု များ ပြုလုပ်လာနိုင်ခြေရှိသည်။

ရုရှားတွင် နေတိုးအဖွဲ့က ယူကရိန်းကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်သည့် ဒုံးကျည်များထက် ပိုမိုများပြားသည့် တာဝေးပစ် ဒုံးကျည်များ ရှိနေသည်။

ထို့ပြင် ယူကရိန်းတွင် ၎င်းတို့မြို့များကို ထိုခိုက်ပျက်စီးမှုများမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်သည့် လေကြောင်း ကာကွယ်ရေး စနစ်များ လုံလုံလောက်လောက် မရှိပေ။

ထို့ကြောင့် နေတိုးအဖွဲ့သည် ရုရှားအား ယူကရိန်းကို တိုက်ခိုက်နေသည့်အတွက် ကြီးကြီးမားမား ပြန်လည် ပေးဆပ်ရမည်ဆိုသည့် အချက်ကို လက်ခံစေရန် ကြိုးပမ်းနေရသည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။

နေတိုးအဖွဲ့ထဲမှ အချို့နိုင်ငံများသည် ယူကရိန်းမှ ရုရှားတပ်များ ပြန်ဆုတ်ရန်နှင့် တိုက်ခိုက်မှုများကို ရပ်တန့်ရန် ရုရှားအပေါ် ဖိအားများ တိုးမြှင့်ရန် ဆန္ဒရှိနေကြသည်။

သို့သော် ရုရှားသည် ယူကရိန်းကို တိုက်ခိုက်နေသည့် ၎င်းတို့၏ စစ်ဆင်ရေးကို မည်သည့်အကြောင်းနှင့်မျှ ရပ်တန့်ဖွယ်မရှိပေ။

အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးဆိုသည့်တိုင် ထိုအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်သည် ယူကရိန်းကို မျက်နှာသာ ပေးထားခြင်းဖြစ်ပြီး ရုရှားကို မျက်နှာသာပေးမည် မဟုတ်ပေ။

ရုရှားနိုင်ငံကလည်း အမေရိကန်ကို သတိပေးသည့် အနေဖြင့် ကျူးဘားသို့ စစ်သင်္ဘောများနှင့် နျူကလီးယား စွမ်းအင်သုံး ရေငုပ်သင်္ဘောများ စေလွှတ်ထားသည်။

ရုရှားခေါင်းဆောင်ပိုင်းအကြားတွင် ယူကရိန်းပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်မှုများ အရှိန် မြှင့်တင်ရန် ဖိအားများ ရှိနေသည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။

 ဘိုင်ဒန်နဲ့ မက်ခရွန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုဖိအားများကို ယခုလအတွင်းက စိန့်ပီတာစဘတ် စီးပွားရေးညီလာခံတွင် သီးသန့် အစည်းအဝေးများ ပြုလုပ်ချိန်အတွင်း ရုရှားက ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပူတင်သည် ထိုဖိအားများနှင့်ပတ်သက်ပြီး လူသိရှင်ကြား ဖွင့်ဟပြောဆိုခဲ့ခြင်း မရှိသည့်တိုင် ယူကရိန်းနှင့် နေတိုး အဖွဲ့၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို ခံပြင်းပြီး ဒေါသထွက်သည့် အကြောင်းကို ပြသခဲ့သည်။

ဥရောပခေါင်းဆောင်အချို့ အထူးသဖြင့် ပြင်သစ်သမ္မတ မက်ခရွန်သည် ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေးထောက်ခံမှုနှုန်း ကျဆင်းနေသဖြင့် ၎င်းတို့အပေါ် လူထုထောက်ခံမှုနှုန်း မြင့်တက်စေရန် ပိုမိုကြီးမားသည့် စစ်ပွဲကို ဖြစ်ပွားစေရန် လုပ်ဆောင်ဖွယ်ရှိသည်။

ယူကရိန်းသို့ စစ်သားများနှင့် တိုက်လေယာဉ်များ စေလွှတ်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သည့် ဥရောပစစ်ပွဲကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လုပ်ဆောင်နိုင်ခြေရှိသည်။

အမေရိကန်သည် ရိုမေးနီးယားရှိ F-16 လေတပ်စခန်းများကို အသုံးချဖွယ်ရှိပြီး ဘိုင်ဒန်သည် ဥရောပတွင် စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားစေရန်နှင့် ၎င်း၏ ကျဆင်းနေသည့် နိုင်ငံရေးပုံရိပ်ကို ပြန်လည်မြှင့်တင်ဖွယ်ရှိသည်။

ထိုထင်မြင်ယူဆချက်များသည် အလွန်အန္တရာယ်များလှသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် နေတိုး၏ ကာကွယ်ရေး ကဏ္ဍသည် အလွန်ပါးလွှာနေပြီး ဘိုင်ဒန်သည် အာဏာ ဆက်လက်တည်တံ့စေရန် မဟာမိတ်များနှင့် ဥရောပ၏ အနာဂတ်ကို ချနင်းမည်ဆိုပါက ရှက်ဖွယ်လိလိပင်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် လက်ရှိတွင် အများပြည်သူ ထင်မြင်ချက်တွင်လည်း ပိုမိုကြီးမားသည့် စစ်ပွဲ ဖြစ်လာမည့်အရေးကို ထောက်ခံသည့် အထောက်အထားများ ထွက်ပေါ်နေခြင်းမရှိပေ။

စင်စစ် ဥရောပတိုက်သားများ၏ စိတ်ထဲတွင် စစ်ဆန့်ကျင်ရေး သဘောထားများသာ ပိုမို ကိန်းအောင်းနေဖွယ်ရှိ သည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် နေတိုးအဖွဲ့သည် အဖွဲ့အစည်း ပြိုကွဲသွားစေနိုင်သည့် အခြေအနေအထိ ရောက်ရှိစေနိုင်သော ရန်လိုသည့် မဟာမိတ်အဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့အဖြစ်သို့ ပုံစံပြောင်းလဲ သွားခဲ့သည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times

CNI Sport Article 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၄

ပေါ်တူဂီအသင်းနဲ့အတူ ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မယ့် ရော်နယ်ဒို အတွက်တော့ ဒီပြိုင်ပွဲဟာ သူ့ရဲ့ ကစားသမားဘဝမှာ နောက်ဆုံး နိုင်ငံတကာပြိုင်ပွဲလည်း ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ 

အသက် ၃၉ နှစ်အရွယ်ရှိ ရော်နယ်ဒိုဟာ ပေါ်တူဂီအသင်းကို ယူရို ၂၀၁၆ ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်အောင် အကူအညီ ပေးနိုင်ခဲ့သလို ပြီးခဲ့တဲ့ ယူရို ၂၀၂၄ ခြေစစ်ပွဲမှာ ပေါ်တူဂီအသင်း ၁၀ ပွဲစလုံး နိုင်ပွဲရယူနိုင်ခဲ့တာမှာ အဓိကအခန်း ကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုဟာ ယူရိုပြိုင်ပွဲမှာ စံချိန်တွေအများကြီး တင်ထားနိုင်ခဲ့ပြီး ချိုးဖျက်ရမယ့် စံချိန်တွေကလည်း ရှိနေတာ ပါ။

ရော်နယ်ဒိုဟာ အသက် ၁၉ နှစ်အရွယ်မှာကတည်းက ယူရို ၂၀၀၄ ပြိုင်ပွဲမှာ ပေါ်တူဂီအသင်းအတွက် စတင်ပါဝင် နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ယူရိုပြိုင်ပွဲမှာ ၅ ကြိမ်အထိ ပါဝင်ကစားပေးခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ 

 ရော်နယ်ဒိုကိုတွေ့ရစဉ်

အယ်လ်နာဆာအသင်း ခေါင်းဆောင်ဟာ ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာလည်း ပေါ်တူဂီအသင်းအတွက် ပါဝင်မှာဖြစ်လို့ ယူရိုပြိုင်ပွဲကို ၆ ကြိမ်ကစားတဲ့ ပထမဆုံး ကစားသမားအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်တော့မှာပါ။ 

ရော်နယ်ဒိုဟာ ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တဲ့ ယူရိုပြိုင်ပွဲတိုင်းမှာ ဂိုးသွင်းယူနိုင်ခဲ့ပြီး ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲ မတိုင်ခင်ထိ သူ့ရဲ့ ယူရို သွင်းဂိုးဟာ ၁၄ ဂိုးအထိရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် ရော်နယ်ဒိုဟာ ယူရိုပြိုင်ပွဲသမိုင်းမှာ ဂိုးအများဆုံး သွင်းယူထားတဲ့ ကစားသမားအဖြစ် ရပ်တည်နေပြီး သူ့ရဲ့အနောက်မှာရှိတဲ့ ပြင်သစ်ဂန္ထဝင် ပလာတီနီကို ၅ ဂိုးအသာရထားတာပါ။ 

ပြီးတော့ ရော်နယ်ဒိုဟာ ယူရိုပြိုင်ပွဲသမိုင်းမှာ ပွဲအရေအတွက် အများဆုံး ကစားသမားအဖြစ် ၂၅ ပွဲနဲ့ ထိပ်ဆုံး နေရာက ရပ်တည်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူရိုပြိုင်ပွဲမှာ ရော်နယ်ဒို နောက်ထပ် တင်ရှိထားတဲ့ စံချိန်တစ်ခုကတော့ ဂိုးကန်သွင်းမှု အများဆုံး ပြုလုပ်ထား တာပါ။ ရော်နယ်ဒိုဟာ ယူရိုပြိုင်ပွဲမှာ ဂိုးကန်သွင်းမှု ၁၃၇ ကြိမ် ပြုလုပ်ထားတာဖြစ်ပြီး သူ့ရဲ့အနောက်မှာရှိတဲ့ အွန်နရီက ၅၂ ကြိမ် ပြုလုပ်ထားလို့ အများကြီး ကွာဟနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုဟာ ဒီစံချိန်တွေအပြင် စံချိန်အများကြီးကို တင်ထားသလို ယူရိုပြိုင်ပွဲမှာ နောက်ထပ် စံချိန်ချိုးဖျက်ပြီး စံချိန်သစ်တင်ဖို့တွေလည်း ကျန်ရှိနေသေးတာပါ။ 

ယူရိုပြိုင်ပွဲမှာ ဂိုးအခွင့်အရေး အများဆုံး ဖန်တီးမှုစံချိန်ကို တင်ထားတာက ပေါ်တူဂီအသင်းဂန္ထဝင် ဖီဂို ဖြစ်ပါ တယ်။ 

ဖီဂိုဟာ ဂိုးအခွင့်အရေး ဖန်တီးမှု ၄၂ ကြိမ်နဲ့ ထိပ်ဆုံးနေရာမှာ ရပ်တည်နေပြီး ရော်နယ်ဒိုက ၄၁ ကြိမ်နဲ့ ဒုတိယ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတာပါ။ 

 ရော်နယ်ဒိုကိုတွေ့ရစဉ်

အဲဒါကြောင့် ရော်နယ်ဒို အနေနဲ့ ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာ ဂိုးအခွင့်အရေး ဖန်တီးမှု ၂ ကြိမ် ပြုလုပ်ပေးနိုင်ရင် နိုင်ငံအသင်းဖော်ဟောင်း ဖီဂိုရဲ့စံချိန်ကို ချိုးဖျက်ပြီး စံချိန်သစ်တင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုအတွက် ယူရိုပြိုင်ပွဲမှာ နောက်ထပ် ချိုးဖျက်ရမယ့် အရာကတော့ ဂိုးဖန်တီးမှု အများဆုံးစံချိန်ပါ။ 

ရော်နယ်ဒိုဟာ ချက်ကစားသမားဟောင်း ပိုဘောစကီးနဲ့အတူ ယူရိုပြိုင်ပွဲမှာ ဂိုးဖန်တီးမှု ၆ ကြိမ်စီ ပြုလုပ်ထားပြီး ထိပ်ဆုံးနေရာမှာ ပူးတွဲရပ်တည်နေတာပါ။ 

ရော်နယ်ဒို အနေနဲ့ ထိပ်ဆုံးနေရာမှာ လွတ်လွတ်ကျွတ်ကျွတ် ရပ်တည်ချင်ရင် ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာ ဂိုးဖန်တီးမှု လုပ်ဖို့ လိုနေပြီး ဂိုးဖန်တီးမှု ၅ ကြိမ် ပြုလုပ်ထားတဲ့ ဘယ်လ်ဂျီယံကွင်းလယ်လူ ဒီဘရိုင်းရဲ့ ကျော်ဖြတ်ခြင်း မခံရဖို့လည်း လိုနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရော်နယ်ဒို အနေနဲ့ ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာ အသက် ၄၁ နှစ်အရွယ်ရှိ အသင်းဖော် ပီပီသာ ဂိုးမသွင်းယူနိုင်ရင် ဒီပြိုင်ပွဲ သမိုင်းမှာ အသက်အကြီးဆုံး ဂိုးသွင်းသူအဖြစ် စံချိန်တင်နိုင်မယ့် အခွင့်အရေးလည်း ရှိနေတာပါ။ 

ယူရိုပြိင်ပွဲမှာ အသက်အကြီးဆုံး ဂိုးသွင်းထားတဲ့ သူကတော့ သြစတြီးယားအသင်းက ဗာစတစ်ဖြစ်ပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်က ပိုလန်အသင်းနဲ့ ပွဲစဉ်မှာ ဂိုးသွင်းနိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဒီဂိုးသွင်းယူတဲ့အချိန်မှာ သူ့ရဲ့အသက်ဟာ ၃၈ နှစ် ၂၅၇ ရက်ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါအပြင် ရော်နယ်ဒိုဟာ ယူရိုပြိုင်ပွဲဗိုလ်လုပွဲမှာ အသက်အကြီးဆုံး ဂိုးသွင်းနိုင်တဲ့သူအဖြစ် စံချိန်တင်ဖို့လည်း မျှော်လင့်လို့ ရသေးတာပါ။

 ရော်နယ်ဒိုကိုတွေ့ရစဉ်

ယူရိုပြိုင်ပွဲဗိုလ်လုပွဲမှာ အသက်အကြီးဆုံး ဂိုးသွင်းထားသူကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ယူရို ၂၀၂၀ ပြိုင်ပွဲမှာ အင်္ဂလန်အသင်း ဘက်ကို ဂိုးသွင်းခဲ့တဲ့ အီတလီနောက်ခံလူဟောင်း ဘိုနူချီဖြစ်ပြီး ဒီအချိန်က သူ့ရဲ့အသက်ဟာ ၃၄ နှစ်ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရော်နယ်ဒို အနေနဲ့ ယူရို ၂၀၁၆ ပြိုင်ပွဲမှာလို ဒီတစ်ကြိမ်ပြိုင်ပွဲမှာလည်း ပေါ်တူဂီအသင်းကို ချန်ပီယံဆုရရှိအောင် ထပ်ပြီး ဦးဆောင်နိုင်ခဲ့ရင် ၂၀၀၈ နဲ့ ၂၀၁၂ ပြိုင်ပွဲတွေမှာ စပိန်အသင်းကို ချန်ပီယံဆုရရှိအောင် ဦးဆောင်နိုင်ခဲ့တဲ့ အသင်းခေါင်းဆောင် ကာဆီးလက်စ်နောက်ပိုင်း ယူရိုချန်ပီယံဆု ၂ ကြိမ်ရရှိအောင် ဦးဆောင်နိုင်မယ့် ဒုတိယ မြောက် အသင်းခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာမှာပါ။

ရော်နယ်ဒိုဟာ ပေါ်တူဂီ ကစားသမားဘဝမှာ နိုင်ငံပေါင်း ၄၇ နိုင်ငံကို ဂိုးသွင်းယူထားပြီး ယူရို ၂၀၂၄ အုပ်စုတွင်းမှာ တွေ့ဆုံရမယ့် တူရကီနဲ့ ဂျော်ဂျီယာအသင်းတို့ကို ဂိုးမသွင်းရသေးပါဘူး။ 

အဲဒါကြောင့် ရော်နယ်ဒိုဟာ ဒီ ၂ သင်းကို ဂိုးသွင်းနိုင်ခဲ့ရင် စံချိန်ထပ်ပြီး တင်ဦးမှာဖြစ်သလို ပေါ်တူဂီအသင်းသာ ရှုံးထွက်အဆင့်ကို ရောက်ရင် ရော်နယ်ဒိုဟာ နိုင်ငံပေါင်း ၅၀ ကိုဂိုးသွင်းနိုင်တဲ့ မှတ်တမ်းတစ်ခုကို ရယူနိုင်ဖို့ ရှိနေပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုအနေနဲ့ သူ့ရဲ့နောက်ဆုံး နိုင်ငံတကာပြိုင်ပွဲ မဟုတ်ရင်တောင် နောက်ဆုံး ယူရိုပြိုင်ပွဲဖြစ်မယ့် ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာ စံချိန်သစ်တွေတင်ပြီး ပေါ်တူဂီအသင်းနဲ့ ဆုဖလားကိုင်မြှောက် နိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

Source: BBC

CNI Sport Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၇

ဂျာမနီနိုင်ငံက အိမ်ရှင်အဖြစ် ကျင်းပမယ့် ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲကျင်းပဖို့ ရက်ပိုင်းပဲ လိုတော့တဲ့အချိန်မှာ ဒီပြိုင်ပွဲမှာ ဘယ်အသင်း ချန်ပီယံဖြစ်နိုင်မလဲဆိုတဲ့ ခန့်မှန်းမှုတွေကလည်း ထွက်ပေါ်နေခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ 

အချက်အလက်တွေကို ပြုစုတဲ့ Opat စူပါကွန်ပျူတာရဲ့ တွက်ချက်မှုမှာတော့ အင်္ဂလန်အသင်းက ဒီပြိုင်ပွဲမှာ ဗိုလ်စွဲဖို့ ရေပန်းအစားဆုံးဖြစ်နေတာကို တွေ့ခဲ့ရတာပါ။ အင်္ဂလန်အသင်းဟာ ဘယ်ပြိုင်ပွဲမဆို မကျင်းပခင်မှာ ဗိုလ်စွဲဖို့ ရေပန်းစားတာက ထုံးစံလို ဖြစ်နေပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာတော့ အင်္ဂလန်အသင်းဟာ ဗိုလ်စွဲဖို့ ရေပန်းအစားဆုံး အသင်းအဖြစ် ဦးဆောင်နေ တာပါ။ ဒါကလည်း အင်္ဂလန်အသင်းရဲ့ ကစားသမား အစုအဖွဲ့နဲ့ ရလဒ်ကောင်းမွန်မှုတွေကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင် ပါတယ်။ 

အင်္ဂလန်အသင်းရဲ့ ရလဒ်တွေကို ကြည့်ရရင် ဘရာဇီးလ်အသင်းကို ခြေစမ်းပွဲမှာ အရေးနိမ့်တာကလွဲပြီး ရလဒ်တွေ ကောင်းမွန်ခဲ့တာပါ။ 

ယူရိုပြိုင်ပွဲဖလားကိုတွေ့ရစဉ်

သူတို့ရဲ့ လူစာရင်းမှာဆိုရင် ဂိုးသွင်းကောင်းတဲ့ အသင်းခေါင်းဆောင် ဟာရီကိန်း၊ အာဆင်နယ် အသင်းက ဆာကာနဲ့ ဒီကလန်ရိုက်စ်၊ မန်စီးတီးအသင်းက ဖိုဒန်၊ ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့အတူ ဆုဖလားတွေ ရယူနိုင် ခဲ့တဲ့ ဘယ်လင်ဂမ်နဲ့ ချယ်လ်ဆီး ကြယ်ပွင့် ကိုးလ်ပါလ်မာတို့ ပါဝင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးတော့ ကိုဘီမိုင်နူး၊ အီဇီ၊ ဝါတန်၊ ဂေါ်ဒွန်တို့လို လူငယ် ကစားသမားတွေအပြင် အာနိုးလ်၊ ဝေါလ်ကာ၊ ထရစ်ပီယာ၊ ဝက်ကင်စ်တို့လို ကစားသမားတွေလည်း ရှိနေတာပါ။ 

အင်္ဂလန်အသင်းဟာ နေရာစုံမှာ တောင့်တင်းတဲ့ လူစာရင်းရှိနေပေမယ့် နောက်ခံလူ မက်ဂွဲယား ဒဏ်ရာကြောင့် မပါဝင်နိုင်တော့တဲ့အတွက် ဗဟိုခံစစ်ပိုင်းက အားနည်းနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒါကြောင့် ပွဲထွက်လူစာရင်းမှာ ပါဝင်မယ့် ကစားသမားတွေက ဒီနေရာကို ဖြည့်ပြီးကစားနိုင်ရင် အင်္ဂလန် အသင်းဟာ ချန်ပီယံဆု ရယူနိုင်မယ့် အနေအထားမှာ ရှိနေတာပါ။ 

ဒီလိုတွေကြောင့်လည်း အင်္ဂလန်အသင်းကို ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာ ဗိုလ်စွဲဖို့ ရေပန်းအစားဆုံး အသင်းအဖြစ် Opta က သတ်မှတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဟာရီကိန်းကိုတွေ့ရစဉ်

အင်္ဂလန်အသင်းဟာ နည်းပြ ဆောက်ဂိတ် လက်ထက် ပြီးခဲ့တဲ့ ယူရိုပြိုင်ပွဲနဲ့ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲတွေမှာ ရလဒ် ကောင်းတွေ ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

အင်္ဂလန်အသင်းဟာ ၂၀၁၈ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ဆီမီးဖိုင်နယ်အဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ကွာတားဖိုင်နယ်အထိ ရောက်ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူရို ၂၀၂၀ ပြိုင်ပွဲမှာတော့ အင်္ဂလန်အသင်းဟာ ဗိုလ်လုပွဲကို တက်နိုင်ခဲ့ပြီး ချန်ပီယံဖြစ်ဖို့ အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် အီတလီအသင်းကို ပင်နယ်တီနဲ့ အရေးနိမ့်ကာ ဒုတိယနဲ့သာ ကျေနပ်ခဲ့ရတာပါ။ အဲဒါကြောင့် အင်္ဂလန်အသင်းဟာ ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ဖို့ ပစ်မှတ်ထားနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Opta စူပါကွန်ပျူတာရဲ့ တွက်ချက်မှုမှာ အင်္ဂလန်အသင်းဟာ ယူရိုပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်ဖို့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားတာပါ။ 

ယူရိုပြိုင်ပွဲ၀င် အသင်းတွေကိုတွေ့ရစဉ်

အင်္ဂလန်အသင်းရဲ့ အနောက်မှာတော့ ပြင်သစ်အသင်းက ၁၉ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဒုတိယ၊ အိမ်ရှင်ဂျာမနီအသင်းက ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ တတိယ၊ စပိန်အသင်းက ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ စတုတ္ထ၊ ပေါ်တူဂီအသင်းက ၉ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ပဉ္စမနေရာမှာ ရပ်တည်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

နယ်သာလန်၊ လက်ရှိချန်ပီယံ အီတလီနဲ့ ဘယ်လ်ဂျီယံအသင်းတို့ဟာ ဒီအသင်းတွေရဲ့ အနောက်မှာ ချန်ပီယံ ဖြစ်နိုင်မယ့် အသင်းတွေအဖြစ် ရပ်တည်နေတာပါ။

ဒီရာခိုင်နှုန်းတွေက စူပါကွန်ပျူတာရဲ့ တွက်ချက်မှုတွေ ဖြစ်တာကြောင့် လက်တွေ့မှာတော့ ကွာခြားမှုတွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။ အင်္ဂလန်အသင်းအနေနဲ့ ချန်ပီယံဆုကို ရရှိချင်တယ်ဆိုရင် ပွဲစဉ်တိုင်းကို အကောင်းဆုံးလုပ်ပြနိုင်ဖို့ လိုအပ်တာပါ။

အင်္ဂလန်အသင်းဟာ အုပ်စုတွင်းမှာ ဆားဘီးယား၊ ဒိန်းမတ်၊ ဆလိုဗေးနီးယားအသင်းတို့နဲ့ ကျရောက်နေတာ ကြောင့် နောက်တစ်ဆင့်တက်နိုင်ဖို့ အခြေအနေ ကောင်းတဲ့အတွက် ရှုံးထွက်အဆင့်တွေမှာ ချန်ပီယံခြေစွမ်းတွေ ကို ပြသရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အင်္ဂလန်အသင်းဟာ ယူရိုပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ၁ ကြိမ်မှ မရယူနိုင်သေးတာကို ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲမှာ အဆုံးသတ်နိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပါ။

ယူရို ၂၀၂၄ ပြိုင်ပွဲကို ဇွန်လ ၁၄ ရက်ကနေ ဇူလိုင် ၁၄ ရက်အထိ တစ်လကြာ ကျင်းပသွားမှာဖြစ်ပြီး  ခန့်မှန်းမှုတွေ အတိုင်းပဲ အင်္ဂလန်အသင်းက ချန်ပီယံဖြစ်သွားမလား၊ ဘယ်အသင်းက ချန်ပီယံဆုကို ကိုင်မြှောက်နိုင်မလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ် ၊ မေလ ၃၁

တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် တရုတ်၏ ကျယ်ပြန့်သည့် လှုပ်ရှားမှုများသည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်မှု အတွက် ထိတ်လန့်မှုများကို ဖြစ်စေသည်။

အလွန်အကျွံ ငါးဖမ်းမှုများ၊ ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲမှုနှင့် သန္တာကျောက်တန်းများ ပျက်စီးမှုများသည် ထိုဒေသ၏ ကြွယ်ဝသည့် ဇီဝမျိုးကွဲများကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။

နယ်နိမိတ်ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ကြေညာမှုများ ပြုလုပ်ရန်အတွက် မြေယာဖော်ယူမှုများနှင့် ကြီးမားသည့် ခုံးကောင် များကို ဖမ်းဆီးနေမှုများက သန္တာကျောက်တန်း မျိုးစိတ်ပေါင်း ၅၀၀ ကျော်ကို လျင်မြန်စွာ ပြုန်းတီးစေခဲ့သည်။

တစ်ခါတစ်ရံတွင် ပထဝီနိုင်ငံရေး တင်းမာမှုများ၏ လောင်းရိပ်အောက် ကျရောက်လေ့ရှိသည့် ထိုကဲ့သို့ ဂေဟဗေဒ ဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း မြင့်တက်လာမှုက တောင်တရုတ်ပင်လယ်၏ ကောင်းမွန်သော အခြေအနေနှင့် ခံနိုင်ရည် ရှိမှုအပေါ် ဆိုးရွာသော ရေရှည်ခြိမ်းခြောက်မှု တစ်ခုကဲ့သို့ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ထိုသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကပ်ဘေးကို လျော့ကျစေရန်အတွက် နိုင်ငံတကာ၏ အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်မှုသည် အရေးတကြီး လိုအပ်လှပေသည်။

တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်၌ ရှိနေသည့် အငြင်းပွားဖွယ် ဒေသဖြစ်သော စကာဘိုရော့ချ် သောင်ခုံ (Scarborough Shoal) သည် တရုတ်ငါးဖမ်းသမားများကြောင့် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အရည်အသွေးနိမ့်ကျမှုကို ဖြစ်ပွားစေခဲ့သည်ဟု ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံက စွပ်စွဲထားသည်။ 

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးမှုကို သရုပ်ဖော်ပြထားစဉ်

တရုတ်အနေဖြင့် ထိုသောင်ခုံ၏ အခြေအနေကို နိုင်ငံတကာလေ့လာသူများအား စစ်ဆေးကြည့်ရှုခွင့်ပေးရန် ဖိလစ်ပိုင်က တိုက်တွန်းထားသည်။

ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းက ပြုလုပ်ခဲ့သော သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲတွင်လည်း ဖိလစ်ပိုင်ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့ (PCG) သည် စကာဘိုရော့ချ်သောင်ခုံ အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ သန္တာကျောက်တန်းများကို ရိုက်ကူးထားသည့် ဂြိုဟ်တုဓာတ်ပုံ များကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

တရုတ်ငါးဖမ်းသမားများသည် ကြီးမားသည့် ခုံးကောင်များကို ခွာယူနေမှုကြောင့် သန္တာကျောက်တန်းများသည် သိသိသာသာ ထိခိုက်ခဲ့သည်ဟု PCG က ပြောသည်။

ထိုသတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲတွင် ဖိလစ်ပိုင်အမျိုးသားလုံခြုံရေးအဖွဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဂျိုနသန် မာလာယာ (Jonathan Malaya) က လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသည့် အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

တရုတ်အနေဖြင့် ပင်လယ်ရေကြောင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများ၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းများကို ကုလသမဂ္ဂမှ ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများအား လွတ်လပ်သည့် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခွင့်ပေးရန် ၎င်းက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

"တရုတ်နိုင်ငံကို ကျနော်တို့ စိန်ခေါ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ သူတို့ဟာ သူတို့ကိုယ်သူတို့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းသူတွေလို့ ယူဆထားမယ်ဆိုရင် သူတို့ဟာ ဘာဂျိုဒီမဆင်လော့ (Bajo de Masinloc) ကျွန်းကို နိုင်ငံတကာလေ့လာသူတွေကို စစ်ဆေးခွင့်ပြုသင့်ပါတယ်" ဟု မာလာယာက ပြောကြားခဲ့သည်။ (မှတ်ချက်- စကာဘိုရော့ချ်သောင်ခုံကို ဖိလစ်ပိုင်က ဘာဂျိုဒီမဆင်လော့ကျွန်းဟူ၍ သုံးနှုန်းခေါ်ဝေါ်သည်။)

တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့က ဖိလစ်ပိုင်စက်လှေကို ရေပိုက်နဲ့ထိုးနေစဉ်

စကာဘိုရော့ချ်သောင်ခုံတွင် ကြီးမာသည့် ခုံးကောင်အရေအတွက် လျော့နည်းလာမှုအတွက် ဖိလစ်ပိုင်အရာရှိ များက တရုတ်ငါးဖမ်းသမားများကို ဝေဖန်ပြစ်တင်လေ့ရှိသည်။ 

ထိုသောင်ခုံသည် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၊ လူဇွန်(Luzon)ကျွန်း အနောက်ဘက် ၁၉၈ ကီလိုမီတာ အကွာခန့်တွင် တည်ရှိပြီး ဖိလစ်ပိုင်အထူးစီးပွားရေးဇုန်ထဲမှာဖြစ်၍ ထိုသောင်ခုံကို ဖိလစ်ပိုင်က ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ် ပြုထားသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ၂၀၁၂ ခုနှစ်က တရုတ်နှင့်ဖိလစ်ပိုင်အကြား သီတင်း ၁၀ ပတ်ကြာ ထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့ပြီးနောက် တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့ (CCG) သည်  ပြီးခဲ့သည့် ၁၁ နှစ်အတွင်း ထိုသောင်ခုံအနီးတစ်ဝိုက်တွင် တပ်များကို ဖြန့်ထားခဲ့သည်။ 

တရုတ်အစိုးရကလည်း ထိုသောင်ခုံသည် တရုတ်၏ ရှိရင်းစွဲ နယ်နိမိတ်တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ကြေညာထားပြီး ထိုသောင်ခုံတွင် တရုတ်က ငြင်းစရာမလိုသည့် အချုပ်အခြာအာဏာကို ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုနယ်နိမိတ်သည် တရုတ်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီးနောက် တရုတ်ငါးဖမ်းသင်္ဘောများသည် ထိုသောင်အနီးရှိ ထုံးအိုင်အတွင်းမှ တန်ဖိုးကြီးမားသည့် ခုံးကောင်များကို အများအပြား ခွာယူခဲ့ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်က စွပ်စွဲခဲ့သည်။

၂၀၁၆ ခုနှစ်အစောပိုင်းက South China Morning Post သတင်းစာတွင် ဖော်ပြခဲ့သည့် သတင်း၌  သင်္ဘော ဒလက်များကြောင့် ထိခိုက်ပျက်စီးနေသည့် ကျောက်တန်းများကို ဂြိုဟ်တုဓာတ်ပုံများထဲတွင် မြင်တွေ့ရသည်ဟု ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထိုထိခိုက်ပျက်စီးမှုများသည် ငါးဖမ်းသမားများ၏ သင်္ဘောများတွင် တပ်ဆင်ထားသည့် ဒလက်များက ကျောက်တန်းကို ပွတ်တိုက်မှု၏ အကျိုးဆက်များဖြစ်သည်။

မကြာသေးမီက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဖိလစ်ပိုင်၏ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲအတွင်း ပြသခဲ့သည့် ဓာတ်ပုံများထဲတွင် တရုတ် ငါးဖမ်းသမားများသည်  ကြီးမားသည့် ခုံးကောင်များကို နှစ်ပေါင်းများစွာကြာ အများအပြား ဖမ်းယူနေသည့် ပုံများအား ဖော်ပြထားသည်ဟု အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ထိုလှုပ်ရှားမှုများသည် ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ရပ်နားသွားခဲ့ပုံပေါ်ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်အရာရှိများ က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

သန္တာကျောက်တန်းများ ထိခိုက်ပျက်စီးမှုသည် လျစ်လျူရှုခံထားရသည့် မငြင်းနိုင်သော သက်သေတစ်ခုဖြစ်ပြီး ပင်လယ်ရေကြောင်းဆိုင်ရာ ဂေဟစနစ်ကို အလေးထားသူ အနည်းငယ်သာရှိနေကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်ကမ်းခြေစောင့် တပ်ဖွဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ မာလာယာက ပြောကြားခဲ့သည်။

တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် သန္တာကျောက်တန်းများနှင့် အခြားထိခိုက် ပျက်စီးမှုများအတွက် တရုတ်ကို တရားစွဲ ဆိုရန် ဖိလစ်ပိုင်အစိုးရနှင့် သဘာတူညီမှုများ ရရှိထားကြောင်း မာလာယာက ပြောသည်။

၂၀၁၃ ခုနှစ်ကလည်း ဖိလစ်ပိုင်သည် နယ်သာလန်နိုင်ငံ၊ သည်ဟိဂ် (The Hague) မြို့ရှိ အနုညာတခုံရုံးတွင် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း တရုတ်က ပင်လယ်ရေကြောင်းဆိုင်ရာ ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ကြေညာသည့် Nine-dash line အမည်ရှိ နယ်စပ်စည်းရေးဆွဲမှုကို တရားရေးအရ စိန်ခေါ်ခဲ့သည်။ 

တောင်တရုတ်ပင်လယ် အခင်းအကျင်းကို တွေ့ရစဉ်

၃ နှစ်အကြာတွင် အနုညာတခုံးရုံးက ဖိလစ်ပိုင်ဘက်က ရပ်တည်ခဲ့ပြီး တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း တရုတ်၏ ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ထွက်ဆိုမှုများကို ပယ်ချကြောင်း စီရင်ချက်ချခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ တရုတ်အစိုးရက တရားရုံး၏ စီရင်ချက်ကို လျစ်လျူရှုခဲ့ပြီး စကာဘိုရော့ချ်သောင်ခုံကို နိုင်ငံတကာက စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ခွင့်ပေးရန် တောင်းဆိုသည့် ဖိလစ်ပိုင်၏ တိုက်တွန်းချက်ကိုလည်း ငြင်းပယ်ဖွယ်ရှိသည်။

စကာဘိုရော့ချ်သောင်ခုံသည် မကြာသေးမီက တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း တရုတ်နှင့် ဖိလစ်ပိုင်အကြား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်စေခဲ့သည့် အဓိကနေရာတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ 

ထိုသောင်ခုံ၏ ထုံးအိုင်အတွင်းသို့ ဖိစလပိုင် ငါးဖမ်းသမား ဝင်ရောက်ခြင်းမရှိစေရန် တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့ က ဟန့်တားပိတ်ဆို့ခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် စက်တင်ဘာလက တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့သည် ထုံံးအိုင်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မည့် ဝင်ပေါက် ကို ရေပေါ်အတားအဆီးများဖြင့် ပိတ်ဆို့ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ထိုအတားအဆီးများအား ဖိလစ်ပိုင်ကမ်းခြေစောင့် တပ်ဖွဲ့က ဖယ်ရှားခဲ့သည်။

ထိုဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးကတည်းက ဖိလစ်ပိုင်ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့ သင်္ဘောများနှင့် တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့ သင်္ဘောများအကြား ထိပ်တိုက်တွေ့မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ 

ဧပြီ ၃၀ ရက်ကလည်း တရုတ်ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့ သင်္ဘောများသည် ဖိလစ်ပိုင် ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့၏ ကင်းလှည့်သင်္ဘောများနှင့် ငါးဖမ်းသင်္ဘောများကို မီးသတ်ပိုက်ဖြင့် ထိုးခဲ့သဖြင့် ဖိလစ်ပိုင်သင်္ဘောများ ထိခိုက် ပျက်စီးခဲ့သည်။

တရုတ်၏ ကျွန်းတုကို တွေ့ရစဉ်

တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းသည် ပထဝီနိုင်ငံရေး ဂယက်ရိုက်ခတ် မှုများကို သိသိသာသာ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ 

ထိုဒေသသည် ရှုပ်ထွေးသည့် ပထဝီနိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းဖြစ်ပြီး တရုတ်က  တောင်တရုတ်ပင်လယ်၏ နယ်နိမိတ် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးကို ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ကြေညာထားသည်။ 

ထို့ကြောင့် တရုတ်သည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံအချို့နှင့် နယ်နိမိတ် ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားလျက်ရှိပြီး အမေရိကန် နှင့်လည်း တင်းမာမှု မြင့်တက်ခဲ့သည်။

တရုတ်၏ လုပ်ဆောင်မှုများကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အရည်အသွေး နိမ့်ကျမှုသည် ထိုအငြင်းပွားမှုများကို ပိုမိုဆိုးရွားစေခဲ့သည်။ 

ထိုအခြေအနေသည် ဒေသတွင်း သောင်းနှင့်ချီသည့် ငါးဖမ်းသမားများ၏ စားဝတ်နေရေး၊ စားနပ်ရိက္ခာလုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေကာ ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်မှု ပျက်ယွင်းစေမည့် အလားအလာအထိ ရောက်ရှိနေသည်။ 

တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် ထိုအရေးကိစ္စနှင့် ပတ်သက်ပြီး အာဆီယံနိုင်ငံများနှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းရန် အချိန်ဆွဲ နေသည့် တရုတ်၏ နည်းဗျူဟာများကလည်း တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း တရုတ်၏ လှုပ်ရှားမှုများကို ပိုမို ခိုင်မာအားကောင်းစေခဲ့သည်။

ထိုအကျပ်အတည်းသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အခင်းအကျင်းအပေါ်လည်း သက်ရောက်မှုရှိပြီး တရုတ်နှင့် အခြား နိုင်ငံများအကြား ယခင်ကတည်းက ရှိနေသည့် သဘောထား ကွဲလွဲမှုများနှင့် သံသယများကို ပိုမိုကြီးထွားစေကာ တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် ပဋိပက္ခများ၏ ရှုပ်ထွေးသည့် အခြေအနေအတွက် မျက်နှာစာအသစ်တစ်ခု ဖြစ်ပေါ် စေခဲ့သည်။ 

ထို့ကြောင့် ထိုသဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အကျပ်အတည်းသည် ဂေဟဗေဟဆိုင်ရာ ပြဿနာတစ်ခုသာ မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံတကာ၏ အာရုံစိုက်မှုနှင့် ချက်ချင်းဖြေရှင်းရမည့် ပထဝီနိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ စိုးရိမ်စရာကိစ္စရပ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။

Source: CNI