CNI Article

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၉

တရုတ်ဗဟိုဘဏ်သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် နွေဦးရာသီက ဟန်ကျိုး (Hangzhou) မြို့တွင် နိုင်ငံတကာ ငွေကြေး လဲလှယ်မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် Bretton Woods သဘောတူညီချက်၏ နှစ်ပေါင်း ၈၀ ပြည့် အထိန်းအမှတ် အခမ်းအနား ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

Bretton Woods သဘောတူညီချက်သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးမူဘောင်တစ်ခုကို ဖော်ဆောင်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (IMF) ကဲ့သို့ အင်စတီကျူးရှင်းများသည် အနောက်နိုင်ငံများ၏ အကျိုးစီးပွားများ ကိုသာ ကိုယ်ကျိုးပြုသည့် အဖွဲ့များဖြစ်သည်ဟု တရုတ်ဗဟိုဘဏ်၏ လက်အောက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ရှူအန် ချန်နန် (Xuan Changneng) လို ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့တောင်ခြမ်းသည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး၏ ထက်ဝက်ကျော် ရှိနေမှုနှင့်အတူ မဲပေးပိုင်ခွင့်များသည် မျက်မှောက် ခေတ်ကမ္ဘာ၏ အရှိတရားကို ထင်ဟပ်စေခြင်း မရှိတော့ကြောင်း ရှူအန်က ပြောသည်။

အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံတကာ ဆွေးနွေးပွဲများ၊ အစည်းအဝေးပွဲများတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အက်စ် ဂျိုင်ရှန်ကာ (S. Jaishankar) သည် ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများသာ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ ဖြစ်သည်ဆိုသည့် အနောက်အုပ်စု၏ ယူဆချက် သို့မဟုတ် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ ချက်ချင်းဖြေရှင်းရမည့် ပြဿနာများကို အနောက်အုပ်စုက အာရုံစူးစိုက်မှုနည်းပါး ခြင်း အစရှိသည့် အခြေအနေများကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။

ဂျိုင်ရှန်ကာ၏ ထိုအတွေးအမြင်များသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုနည်းပါးသည့် နိုင်ငံများ၏ အသံကို ကျယ်လောင်စွာ ထွက်ပေါ် စေခဲ့သည်။

အာရှ အင်အားကြီး နိုင်ငံများဖြစ်သည့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယအကြားသည် ကမ္ဘာ့တောင်ခြမ်းဒေသ၏ နှလုံးသည်းပွတ်၊ ဒေသခံများ၏ ထောက်ခံမှုနှင့် ခေါင်းဆောင်မှုကဏ္ဍအတွက် ယှဉ်ပြိုင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ယှဉ်ပြိုင်နေရင်းမှ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်တို့သည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် မတူကွဲပြားသည့် အင်အားများနှင့် မတူညီသော ပုံစံများကို ဆောင်ကြဉ်းနိုင်ခဲ့ကြသည်။

အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်တို့သည့် COVID-19  ကပ်ရောဂါ ကာလက အလွန်ထိရောက်သော mRNA ကာကွယ်ဆေးများ ဖြန့်ချိမှု မမျှတခဲ့သည့် အခြေအနေကို တူညီစွာ မကျေနပ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ၎င်းတို့၏ မကျေနပ်ကြောင်း ဖော်ပြချက်များမှာ တူညီခဲ့ခြင်းမရှိပေ။ ဥပမာ ပြရမည်ဆိုပါက အခြေအနေ တစ်ရပ်ကို သဘောထားချင်းတူညီစွာ ဆန့်ကျင်ခဲ့သော်လည်း ဆန့်ကျင်ပုံ ဆန့်ကျင်နည်းမှာ ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်ဖြင့် တူညီခြင်းမရှိပေ။

တရုတ်က ကျင့်သုံးခဲ့သည့် စနစ်သည် အလွန်စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသည်ကို လက်ခံရမည်ဖြစ်သည်။ 

တရုတ်နိုင်ငံကဲ့သို့ ဆင်းရဲတွင်းထဲမှ လျှင်မြန်စွာ ရုန်းထွက်နိုင်ခဲ့ဖူးသည့်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံမှ မရှိခဲ့ဖူးပေ။

အိန္ဒိယနဲ့တရုတ် ကုန်သွယ်မှုကိုပြထားစဉ်

၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်ကတည်းက တရုတ်၏ ကျေးလက်ဒေသနေ လူအများစုသည် လယ်ယာမြေများကို စွန့်ခွာပြီး မြို့ပြစက်မှု လုပ်ငန်းများတွင် လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသည်။

သိန်းနှင့်ချီသည့် စက်မှုလုပ်သားများသည် ပြည်တွင်း စျေးကွက်များသာမက နိုင်ငံတကာ စျေးကွက်များအတွက်ပါ ရောင်းချသည့် ကုန်စည်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။

တရုတ်စက်ရုံများသည် အရည်အသွေးမြင့် ထုတ်ကုန်များကို စတင်ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ ချမ်းသာသည့် ဝယ်သူများကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ 

အထူးသဖြင့် အရည်အသွေးကောင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများကို စျေးနှုန်းချိုသာစွာဖြင့် ဝယ်ယူနိုင်ရန် တရုတ်က လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကုန်စည်အများအပြား ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းတွင်လည်း တရုတ်ကို မည်သည့် နိုင်ငံကမျှ မယှဉ်နိုင်ပေ။

မျက်မှောက်ခေတ်တွင် တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် မနက်ဖြန် ရောင်းချမည့် ကုန်ပစ္စည်းများကို ယနေ့တွင် နေ့ချင်းပြီး ထုတ်လုပ်နိုင်မည့်နိုင်ငံမှာ တရုတ်နိုင်ငံသာ ရှိသည်ဟု ပြောရမလိုဖြစ်နေသည်။

စက်သုံးဆီ အသုံးပြုသည့်ကားထက် လျှပ်စစ်ကားများက ခေတ်စားလာမှုနှင့်အတူ  တရုတ်ကုမ္ပဏီများသည် လျှပ်စစ်ကားများအတွက် လိုအပ်သော ဘက်ထရီများကို ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် နည်းပညာရှိနေပြီဖြစ်သည်။

နည်းပညာသည် အချိန်နှင့်အမျှ အလုပ်အကိုင် တိုးတက်မှုနှုန်း နှေးကွေးလာမည်ဆိုသည့်တိုင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စက်ရုံအခြေပြု စီးပွားရေးသည် အခြားစီးပွားရေး မော်ဒယ်များထက် ကောင်းမွန်နေဆဲဖြစ်သည်။

ဥပမာ ပြရမည်ဆိုပါက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွင် ပုဂ္ဂလိက အလုပ်အကိုင်များ၏ အကြီးမားဆုံး ရင်းမြစ်မှာ တောင်ကိုရီးယား၏ ဆိုးလ်မြို့တော် အခြေစိုက် Youngone ကုမ္ပဏီဖြစ်ပြီး Patagonia နှင့် The North Face ကဲ့သို့သော အမှတ်တံဆိပ်များအတွက် တန်ဖိုးအမြင့်ဆုံး ဆောင်းရာသီ အဝတ်အထည်များကို အထည်ချုပ် ဝန်ထမ်းပေါင်း ၇၀,၀၀၀ ကျော်ဖြင့် ချုပ်လုပ်နေသည်။

သို့သော် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အထည်ချုပ်ဝန်ထမ်းများ၏ သားသမီးများသည် ဆေးကျောင်းတက်ရန် စီစဉ်ထားကြ သည်။

Youngone ကုမ္ပဏီနှင့် ၎င်း၏ လုပ်ငန်းများကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သည် ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် ဝင်ငွေ အလယ်အလတ် ရှိသော နိုင်ငံဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်က တွက်ချက်ထားသည်။

ထိုအချိန်အတောအတွင်း အိန္ဒိယသည် ၎င်း၏ စီးပွားရေးကို ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများအပေါ် အခြေတည်ပြီး ထူထောင်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယနဲ့တရုတ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကို တွေ့ရစဉ်

နည်းပညာသည် ကုန်ထုတ်စွမ်းအားကို မြှင့်တင်နိုင်ပြီး အလုပ်အကိုင်များကို ရှားပါးစေသည့် အချက်အရ အိန္ဒိယ အတွက် ၎င်း၏ စီးပွားရေးမော်ဒယ်ကို အသွင်ကူးပြောင်းရန် နောက်ကျသွားပြီဟု ပြောနိုင်သည်။

ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး လျှပ်စစ်ပစ္စည်များ ထုတ်လုပ်သည့်  Foxconn ကုမ္ပဏီသည် တရုတ်တွင် ဝန်ထမ်းပေါင်း ၃၀၀,၀၀၀ ဖြင့် စက်ရုံများ တည်ဆောက်ခဲ့သကဲ့သို့ အိန္ဒိယတွင် စက်ရုံများ တည်ဆောက်လိမ့်မည် မဟုတ်ပေ။

မျက်မှောက်ခေတ်တွင် အိန္ဒိယသည် ကုန်ထုတ်စွမ်းအားပိုင်း အားနည်းသဖြင့် မနက်ဖြန်အတွက် လိုအပ်သည့် ပစ္စည်းများကို ယနေ့ ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းတွင် တရုတ်နှင့် မယှဉ်နိုင်ပေ။ တချို့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများသည် အိန္ဒိယ အတွက် စမ်းကြည့်၍ပင် မသင့်တော်သည့် လုပ်ငန်းများရှိသည်။

ဥပမာအားဖြင့် ဆိုလာပြားများ ပြုလုပ်ရာတွင် လုပ်သား အနည်းငယ် လိုအပ်သော်လည်း ငွေအမြောက်အမြား လိုအပ်သည်။ အိန္ဒိယတွင် အရင်းအနှီး များပြားသောကြောင့် ဆိုလာပြားများ ထုတ်လုပ်ခြင်းသည် အကောင်းဆုံး ရွေးချယ်မှု မဟုတ်ပေ။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်မည့်အစား အိန္ဒိယသည် ၎င်း၏ ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော လူငယ် အများအပြားအတွက် အလုပ် အကိုင်ဖန်တီးရန် ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်သင့်သည်။

ကမ္ဘာက သတိမထားမိသော်လည်း အိန္ဒိယလူမျိုး အများစုက သတိထားမိသည့် အချက်ရှိသည်။

ထိုအချက်မှာ ဇန်နဝါရီလက အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျိုင်ရှန်ကာ (Jaishankar) သည် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ၏ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲတွင် ရှေ့ဆုံးတန်းထိုင်ခုံတွင် ထိုင်နေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သူသည် ထိုထိုင်ခုံနေရာတွင် ထိုင်ရမည် မဟုတ်သော်လည်း ဂျိုင်ရှန်ကာက နေရာရွှေ့ပြောင်းရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ 

ဆန့်ကျင်ဘက် အနေဖြင့် တရုတ်၏ ဒုသမ္မတသည် ဂျိုင်ရှန်ကာ၏ အနောက်တွင် ထိုင်နေသည့် အချက်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံသား အများစုက သတိထားမိခဲ့သည်။

ထို့ပြင် အိန္ဒိယ၏ ဘောလိဝုဒ် ရုပ်ရှင်များနှင့် ဂီတများကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက အားပေးနှစ်သက်မှုနှင့်အတူ အိန္ဒိယ သည် ပါဝါအပျော့ကို နားလည်နိုင်သည့်အတွက် ကြီးမားသော အားသာချက်တစ်ခု ဖြစ်သည်။

တရုတ်ကမူ ရုပ်ရှင်ကားများကို ဆင်ဆာ ဖြတ်ထားမှုနှင့်အတူ အာဏာအပျော့ ကျင့်သုံးမှုတွင် အိန္ဒိယလောက် အားကောင်းခြင်းမရှိပေ။

အချုပ်ဆိုရပါမူ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေး အခြေအနေနှင့် ပြည်တွင်း စျေးကွက်ကို ပြည်ပ၏ ယှဉ်ပြိုင်မှုမှ ကာကွယ်ရေးဝါဒအရ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယသည် ကမ္ဘာ့တောင်ခြမ်းကို တစ်နိုင်ငံချင်းစီ ဦးဆောင်နိုင်ရန် ခက်ခဲလှ သည်။

ထို့ကြောင့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့သည် အပြန်အလှန် မှီခိုအားထားခြင်းသည်သာ လက်တွေ့ကျသည့် ချဉ်းကပ်မှု ဖြစ်ပေသည်။

Source: Nikkei Asia