CNI News
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၅

တရားမဝင် အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲနှင့် အတုအယောင် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်များအား အတူတကွ ရပ်တည် ဆန့်ကျင်ကြရန် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ(NUCC)နှင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG)တို့ ပူးတွဲ၍ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၅ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်ကို တရားမဝင်အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲ ဆန့်ကျင်ရေး ပူးပေါင်းလုပ်ငန်းကော်မတီက နေ တော်လှန်ရေးအင်အားစုများသို့ မေတ္တာရပ်ခံ ပန်ကြားချက်ဟုဆိုကာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် တိုင်းရင်းသားဒေသများ အပါအဝင် တော်လှန်ရေးဒေသ အသီးသီး၏ နယ်မြေများတွင် နစက (မူရင်း-စစ်အုပ်စု)၏ ရွေးကောက်ပွဲများ လာရောက်စီစဉ် ကျင်းပခြင်း မပြုနိုင်ရေးအတွက် ဒေသခံ ပြည်သူများနှင့်အတူ ပူးပေါင်းဆန့်ကျင် တိုက်ဖျက်ကြရန် တိုက်တွန်းထားသည်။

နစက,ကတော့ ဒီမိုကရေစီနှင့်ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး အပြင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ရေး ပူးပေါင်းပါဝင်ကြရန် PDF များနှင့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၄ ရက်က ဖိတ်ခေါ်ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။

ပြည်သူလူထုသည် ရွေးချယ်စရာများ မရှိတော့ဘဲ ဖြစ်နေကြောင်း၊ လူထုအတွက် ထွက်ပေါက် တစ်ခုဖွင့်ပေးရန် နှစ်ဖက်စလုံးမှ လိုအပ်ကြောင်း စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များက ထောက်ပြကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလများအတွင်း မြို့နယ်ပေါင်း ၂၆၇ မြို့နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲကို အပိုင်းလိုက်ခွဲ၍ ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရရှိသည့် နိုင်ငံရေးပါတီကို နိုင်ငံတော်အာဏာလွှဲပြောင်း‌ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောကြား ထားသည်။ 

CNI News
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၅

 မကြာခင် ကျင်းပရန် စီစဉ်ထားသော ရွေးကောက်ပွဲကို ပူးပေါင်းရန် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(PDF)နှင့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများကို နစက,က ဖိတ်ခေါ်ကမ်းလှမ်းကြောင်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၄ ရက်က ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့သည်။

ဒီမိုကရေစီနှင့်ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စုကြီး ပေါ်ထွန်းလာရေး၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ် စနစ်ကို အခြေခံသော ပြည်ထောင်စုကြီးနှင့်ကိုက်ညီသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရေးတို့သည် ကျင်းပ ရန်ရှိသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးမှ ထွက်ပေါ်လာမည့် လွှတ်တော်၊ အစိုးရတို့နှင့် ဆက် လက် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေး ဆောင်ရွက်သွားကြရမည်ဟု နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် PDF များအပါအဝင် လက်နက်ကိုင် အုပ်စုများ အနေဖြင့် ဒီမိုကရေစီနှင့်ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံ သည့် ပြည်ထောင်စုကြီးပေါ်ထွန်းလာရေးကိုမျှော်မှန်းကာ ဥပဒေဘောင်အတွင်း တရားဝင် ရပ်တည်ပြီး နိုင်ငံတော် အစိုးရ၊ တပ်မတော်နှင့်လက်တွဲ၍ နိုင်ငံတော်အကျိုး၊ ဒေသအကျိုးကို ဖော်ဆောင်မည်ဆိုပါက နိုင်ငံတော်အစိုးရ နှင့် တပ်မတော်က ကြိုဆိုလက်ခံမည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ 

CRPH နှင့် NUG တို့၏ လုပ်ဆောင်မှုများသည် မိမိတို့၏ မျှော်မှန်းချက်များနှင့် ဆန့်ကျင်နေပါက မှန်ကန်သည့် လမ်းကြောင်းကို ပြောင်း၍ လျှောက်လှမ်းရမည်သာဖြစ်သည်ဟု နစက,က ပြောသည်။

နစက,က “လက်နက်ကိုင် လမ်းစဉ်ကို ဆက်လက်လျှောက်လှမ်းနေမည်ဆိုပါက နိုင်ငံတော်အတွက် အကျိုးရှိမည် မဟုတ်ဘဲ ဒီမိုကရေစီနောက်ပြန် သွားနေသကဲ့သို့သာ ဖြစ်နေမည်ဖြစ်သည်”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလများတွင် မြို့နယ်ပေါင်း ၂၆၇ မြို့နယ်မှာ အပိုင်းလိုက်ခွဲ၍ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရရှိသည့် နိုင်ငံရေးပါတီကို နိုင်ငံတော် အာဏာလွှဲပြောင်းပေးမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောကြားထားသည်။

သို့သော် CRPH၊ NUG၊ PDF၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း(EAO)တချို့ကတော့ နစက ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲကို မပျက်ပျက်အောင် ဖျက်မည်ဟု ထုတ်ပြန် ကြေညာထားသည်။

လက်ရှိတွင် နစက ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မည့် နိုင်ငံရေးပါတီ စုစုပေါင်း ၅၄ ပါတီ ရှိကြောင်း ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်(UEC)ထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၄

ရွေ့လျားတပ်ဖွဲ့ အမှတ်(၆)ကို တိုးချဲ့ ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီးနောက် ချင်းတွင်းမြစ်ဝှမ်းတလျှောက် လုံခြုံရေးနှင့် ကာကွယ် ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု နာဂအမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ကောင်စီ-ကပ္ပလန်/အန်းမိုင်(NSCN-K/AM) အဖွဲ့က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ နာဂဒေသနှင့် ဆက်စပ် နယ်မြေတလျှောက်က အခြားသော လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများဖြင့်လည်း ဆက်ဆံရေးကို ကောင်းမွန်စွာထိန်းသိမ်းထားကြောင်း NSCN-K/AM အဖွဲ့က ပြော သည်။

၎င်းက “ မိမိတို့ အနေနဲ့ ရွေ့လျားတပ်ဖွဲ့ အမှတ် ၆ ကို တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ဒီအဖွဲ့က မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါတဲ့ နယ်မြေဒေသတွေမှာ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေကြောင်း၊ ခန္တီးမြို့နယ်၊ Khiamniungan ဒေသတွေမှာ အဓိက လှုပ်ရှားမှာဖြစ်ပြီးတော့ ချင်းတွင်းမြစ်ဝှမ်းတလျှောက် နေထိုင်သူတွေရဲ့ လုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေး တာဝန်တွေကိုလည်း ထမ်းဆောင်ကြမှာဖြစ်တယ်”ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် NSCN-K/AM အဖွဲ့သည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် နားလည်မှုယူထားပြီး မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ပဋိပက္ခအတွင်း မှာ ကြားနေဝါဒအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိကြောင်း၊ မြန်မာအစိုးရနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများလည်း ရှိနေ ကြောင်း သိရသည်။

NSCN-K/AM သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအထက်ပိုင်း၊ နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ အပါအဝင် ခန္တီး၊ မြန်မာ- အိန္ဒိယနယ်စပ် စသည့် ဒေသများမှာ လှုပ်ရှားလျက်ရှိသည်။

NSCN-K/AM အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်သည့် ဦးအန်းမိုင်အား NSCN-K/YA အဖွဲ့က ထုတ်ပယ်လိုက်သည့်အတွက် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂ ရက်တွင် ဦးအန်းမိုင်မှ NSCN-K/AM  အဖွဲ့သစ်ကို ထူထောင်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဦးအန်းမိုင်သည် NSCN-K ကို ဦးဆောင်ခဲ့သော ဦးကပ္ပလန် မကွယ်လွန်အထိ ဦးကပ္ပလန်၏ ကိုယ်ရေးအရာရှိနှင့် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ခဲ့သူဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI New

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိူင် ၄

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေး‌ကောက်ပွဲ ကျင်းပမည်ဟု နစက,က ကြေညာထားခြင်းကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲအလွန် ပေါ်ပေါက်လာမည့် အစိုးရသည် လူထုအကျိုးပြုအစိုးရမဟုတ်ဘဲ ငွေရှာသည့်အစိုးရဖြစ်မည်ကို ပြည်သူလူထုမှ စိုးရိမ်လျက်ရှိနေကြသည်။

အစိုးရအဖွဲ့တွင် ကိုယ်ကျိုးစီးပွားရှာသူများ ပါလာနိုင်သလို လူထုကို အကျိုးပြုမည့်သူများလည်း ပါလာနိုင်သည့် အတွက် ပုံစံမျိုးစုံဖြစ်နေနိုင်ကြောင်း၊ သို့သော် ကောင်းမွန်သည့် အစိုးရတစ်ရပ်ဖြစ်အောင် ဝိုင်းဝန်း ထိန်းကျောင်း ကြမည်ဆိုလျှင် အစိုးရကောင်းတစ်ရပ်ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း၊ မိမိတို့ ပါတီအနေဖြင့် အဂတိလိုက်စားမှု အနည်းဆုံး ဖြစ်အောင် ထိန်းကျောင်းနိုင်မည့် အတိုက်အခံပါတီဖြစ်အောင် ကြိုးစားမည်ဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုက‌ရေစီ အင်အားစုပါတီ(NDF)မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အစိုးရထဲမှာတော့ ဒါပုံစံမျိုးစုံတွေတော့ ပါလာမှာပေါ့။ ကျနော်တို့ ထိန်းကျောင်းနိုင်တဲ့ အတိုက်အခံမျိုး ဖြစ်အောင် ကျနော်တို့က ကြိုးစားမယ်ပေါ့လေ။ အစိုးရထဲမှာ ပါဝင်လာတဲ့ အစိုးရ ဒီအဖွဲ့ဝင်တွေ အားလုံးက တကယ့်ကို ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ကိုယ်ကျင့်သိက္ခာ ကောင်းမွန်မှုနဲ့ ဘာနဲ့ညာနဲ့ဆိုတဲ့ဟာကိုက ဘယ်လိုမှ ပြောလို့မရဘူး လေ။ တာဝန်ခံလို့ တကယ့် နှဖူးတွေ့ဒူးတွေ့ တွေ့ပြီဆိုတဲ့ အခါကြတော့မှ လူတွေသည် ပြောင်းလဲသွားတတ်တဲ့ အမျိုးတွေလည်း ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အခါကြတော့ ဒါမျိုးမဖြစ်အောင် ထိန်းသိမ်းဖို့တွေ ဟုတ်လား။ ပြီးရင် ကျနော်တို့က check and balance ပေါ့နော်။ ဒီအုပ်ချုပ်ရေးအာဏာ၊ ဥပဒေပြုရေးအာဏာ၊ တရားစီရင်ရေးအာဏာ ခက်မကြီး သုံးဖြာ ကွဲပြားသွားမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် လက်ရှိထက်တော့ အများကြီး အထိန်းစေတွေ ပိုလာ မယ်။ ပြီးရင် ဒီလွှတ်တော်ထဲကိုလည်း လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ ရောက်လာမယ် အဲအတွက်ကြောင့် ဒီကိုယ့် မြို့နယ်မှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ဟာတွေ ဒီနိုင်ငံမှာ ဖြစ်နေတဲ့ဟာတွေကို ဒီလွှတ်တော်ထဲမှာ ပြောခြင်းဆိုခြင်းအားဖြင့် ကိုကလည်း ပြန်လည်ပြီး ထိန်းသိမ်းသွားမယ်ပေါ့လေ”ဟု ပြောသည်။
ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပလိုက်ခြင်းအားဖြင့် လက်ရှိ အနေအထားထက် အများကြီး ပိုကောင်းလာနိုင်ကြောင်း၊ ကောင်းမွန်သည့် အစိုးရတစ်ရပ်ဖြစ်စေရန်အတွက် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် မီဒီယာများက ထိန်းကျောင်း ပေးရမည်ဟု ဦးထက်အောင်ကျော်က ဆက်လက် ပြောသည်။

လွှတ်တော်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လက်ရှိ အနေအထားကနေမှ နောက်လာမယ့် အနေအထားက အများကြီး ပိုကောင်းလာမယ်လို့ မြင်ရ တယ်။ ဘယ်သူမှန်း မသိသေးပေမယ့်ပေါ့၊ ဒါပြောရမယ်ဆိုရင် အခြေ အနေအရရယ် ဖြစ်လာမယ့် ဖြစ်စဉ်အရ ရယ်ကိုပဲ တွက်ချက်ပြီးပြောတာ ဘယ်သူဘယ်ဝါ ဖြစ်မယ်တော့ မသိသေး ဘူးပေါ့နော်။ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားရှာတဲ့ ဟာမျိုးတွေလည်း ရှိနိုင်တာပဲ။ ဒါကို ကျနော်တို့က အတတ်နိုင်ဆုံး ဘယ်လို ထိန်းကျောင်းကြမလဲပေါ့နော်။  လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း ဒီဘက်က မီဒီယာတွေရဲ့ အားဖြင့်သော်လည်း ကောင်း အားလုံးပေါ့။ အားလုံးက မီဒီယာဆိုတာလည်း စတုတ္ထမဏ္ဍိုင်ဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ဒီဟာတွေ အကုန် လုံးက စုပေါင်းပြီးတော့မှ တိုင်းပြည်ကို ကောင်းသည်ထက် ကောင်းအောင် ကြိုးစားသွားရင်ဖြင့် ဘယ်သူလာလာ ပေါ့။ ဘယ်သူတက်တက် မဟုတ်တာ လုပ်ပြီဆိုတာနဲ့ တပြိုင်နက် ကျနော်တို့က ဝိုင်းဝန်းပြောဆို ထိန်းကျောင်း မယ်ဆိုရင်တော့ ကောင်းမွန်တဲ့ အစိုးရတစ်ရပ်ဖြစ်ဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

ရွေးကောက်ပွဲအလွန် အလုပ်ကို စနစ်တကျနှင့် ကြိုးစားရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာပြည် ပျက်စီးခဲ့ရသည်က တက် သည့် အစိုးရတိုင်းက ပိုက်ဆံရှာနေကြ၍ ပျက်စီးခြင်းဖြစ်ကြောင်း တိုင်းလိုင်(ရှမ်းနီ)အမျိုးသားများ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက် ရေးပါတီမှ ဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းဋ္ဌေးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

၎င်းက “အခုတက်လာမဲ့ အစိုးရကတော့ တော်တော်ကြီးကို အခက်အခဲကို ရင်ဆိုင်ရမှာပါ။ သာမန် အခါတိုင်း တက်လာတဲ့ အစိုးရနဲ့တော့ သူမတူဘူး အများကြီး ကြိုးစားရလိမ့်မယ်၊ သည်းခံရလိမ့်မယ်။ နောက်ပြီး တဖက်မှာ လည်း ဒီအလုပ်ကို စနစ်တကျနဲ့ ကြိုးစားရမှာပေါ့နော်။ အဲဒါမှဘဲ နိုင်ငံတိုးတက်လာမယ် ပြောရမယ်ဆိုရင် ငွေရှာ တဲ့ အစိုးရမျိုးလားဆိုတော့ မြန်မာပြည် လွတ်လပ်ရေးရကတည်းက မြန်မာပြည်ပျက်စီးခဲ့ရတာ တက်တဲ့အစိုးရ တိုင်းက ပိုက်ဆံရှာနေကြလို့ ပျက်စီးတာပါ။ အခုက အပေါ်ကရှာတယ် အောက်ကရှာတယ် ပြည်သူက လုံးချာ လည်ရိုက်နေ ရိုက်သွားတာပေါ့။ ဘာလို့ဆို ဌာနဆိုင်ရာအားလုံးကို ပြည်သူက ကြောက်နေရတယ်။ အမှန်တကယ် ကျတော့ အစိုးရဆိုတာ ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မူ အဖွဲ့အစည်းလေး တစ်ခုပါ။ ပြည်သူကို စိတ်ကျေနပ်အောင် ဝန်ဆောင်ပေးမယ် ပြည်သူကလည်း အခွန်တွေ ဆက်သမယ် ဘယ်လောက် စိတ်ချမ်းသာစရာ ကောင်းဲ အဲလိုမျိုး အဲလိုမျိုးဖြစ်အောင်တော့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံက တော်တော်ကြီးကို ကြိုးစားရအုံးမှာပါ။ အခု ရွေးကောက်ပွဲ အလွန် တက်လာမဲ့အစိုးရက စပြီးကျင့်သုံးနိုင်ရင်တော့ ပိုပြီးမှ ကောင်းတာပေါ့။ ဌာနဆိုင်ရာ ပေါင်းစုံက အခု ၂၁ နောက်ပိုင်းဆို ပိုလို့ဆိုးသေးတယ်။ ဒါ CDM လုပ်သွားတဲ့လူက အကြီးတန်း CDM မလုပ်တဲ့ လူကတွေကလည်း အခွင့်အရေးရပြီဆိုပြီးတော့မှ အကြီးအကျယ် စီးပွားရှာကြတာတွေ ရှိကြပါတယ်၊ ဒါဝန်ထမ်းဆိုးတွေပေါ့။ အဲဒီ ဝန်ထမ်းဆိုးတွေ များလာရင်တော့ တိုင်းပြည်က ပျက်မှာပါပဲ”ဟု ပြောသည်။ 

လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲ၊ ငွေအသပြားနဲ့လောင်မြက်နေသောမီးပွားကြားက မြန်မာနိုင်ငံကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလများ၌ အပိုင်းလိုက် ခွဲ၍ ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရရှိသည့် ပါတီကို နိုင်ငံတော်အာဏာလွှဲပြောင်း ပေးမည်ဖြစ် ကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောကြားထားသည်။

သို့သော် ပြည်သူလူထုသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး စသည့် အခြေအနေများ ကျဆင်းနေခြင်းကြောင့် အပြောင်းအလဲ တစ်ခုကို မျှော်လင့်နေကြသည့်တိုင် ရွေးကောက် ပွဲ အလွန်တက်လာမည့် အစိုးရအဖွဲ့သည် လူထုနှင့်နိုင်ငံ၏ အကျိုးကို ရှေ့ရှုခြင်းထက် ကိုယ်ကျိုးစီးပွားအတွက် ငွေ ရှာသော အစိုးရတစ်ရပ်ဖြစ်လာမည်ကို စိုးရိမ်နေကြသည်။

ထို့ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုသည်မှာ မိမိရွေးချယ်သည့် အစိုးရကို မိမိပိုင်ဆိုင်ရမည်သာဖြစ်၍ မိမိ၏ ရွေးချယ်မှုက လူထုနှင့်နိုင်ငံ အကျိုးအတွက် အဂတိတရား ကင်းကင်းဖြင့် ဆောင်ရွက်ကြမည့် အစိုးရတစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာရေး သေသေချာချာ မဲပေးရွေးချယ်ရမည်ဟု စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၄

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် လက်နက်ကိုင်ဆောင်ထားသည့် အဖွဲ့အစည်း အသီးသီးအနေဖြင့် ကိုယ့်အကျိုးစီးပွားကို အခြေခံစဉ်းစားပြီးမှသာ နိုင်ငံအတွက် စဉ်းစားကြခြင်းမှာ သဘာဝဖြစ်နေကြောင်း ရန်ကုန် စောင့်ကြည့်အဖွဲ့ တည်ထောင်သူ ဒေါက်တာညိုညိုသင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့ပြင် ခေတ်အဆက်ဆက် ဗမာခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် ပြောခဲ့သည့်အတိုင်း မလုပ်ပေး နိုင်ခဲ့သည်များရှိသည့် အတွက် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ အနေဖြင့်လည်း ဗမာခေါင်းဆောင်များအပေါ်တွင် ယုံကြည်ရန် ခက်ခဲသော ပြဿနာမှာ အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဒေါက်တာညိုညိုသင်းက “အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ဆိုပေမယ့်လည်း မြေပြင်မှာ တကယ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲတာ ဖြစ်ချင်မှဖြစ်မယ်။ ထိတွေ့မှု မရှိတာတွေလည်း ရှိခဲ့ရင်ရှိခဲ့မယ်။ နောက် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း အကြီးကြီးတွေမှာ ကိုယ်ပိုင် အကျိုးစီးပွားတွေ အများကြီး တွေ့နေရတယ်။ ဒါကဘယ်လိုမှ မငြင်းနိုင်တဲ့အချက်ပဲ။ ဘယ်သူမှ မဟုတ်ပါဘူး မရှိပါဘူး ပြောလို့မရဘူး။ အခုချိန်ပိုပြီးတောင် ထင်ရှားလာတယ်။ မိမိတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် အကျိုးစီးပွား ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကို စွန့်လွှတ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေး ယူရမယ်ဆိုတာက သူတို့ဘက်ကလည်း စိန်ခေါ်မှုကြီး အကြီးကြီး ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် လက်နက်နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လဲမယ်ဆိုတဲ့ကိစ္စဟာ တကယ်တမ်းမှာ အပြောလွယ် သလောက် အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ကြ တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင် တချို့အတွက်က အရမ်းကို အရင်းအနှီးကြီး တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ သူတို့ကလည်း ဒါစဉ်းစားလိမ့်မယ်။ အချိန်ယူလိမ့်မယ်။ ဒါအတွက်လည်း သဘာဝကျတယ်။ ဘယ်သူမဆိုကိုယ့်ရဲ့လုံခြုံမှု၊ ကိုယ့်ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် အကျိုးစီးပွားအတွက်ကို အခြေခံစဉ်းစားပြီးတော့မှ နောက်တဆင့် နိုင်ငံအတွက်ကို စဉ်းစားကြတာက သဘာဝလို ဖြစ်နေတယ်။ ဒါကြောင့် အချိန်က စကားပြောသွား လိမ့်မယ်။ တိုင်းပြည်ရဲ့ အနာဂတ်အပေါ်မှာ ဘယ်သူတွေက စေတနာရှိလဲဆိုတဲ့အပေါ် မူတည်ပြီး နိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ်ကလည်း ပြောင်းလဲသွားလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းတယ်” ဟု ပြောသည်။

Peace Talk ဆွေးနွေးပွဲကို တွေ့ရစဉ်

နစက၏ အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှု ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ(NSPNC)က ကျင်းပ သည့် Peace Forum 2025 တွင် DKBA မှ စစ်ရေးချုပ် ဗိုလ်မှူးချုပ်စောစိန်ဝင်းက တရားဥပဒေစိုးမိုးနိုင်သည့် အခင်းအကျင်းနှင့် တရားဥပဒေ၏ အကာအကွယ် အပြည့်အဝ ရရှိလာလျှင် လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်မှာ ပြောင်းလဲ သွားနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အဓိကပြဿနာမှာ တိုင်းရင်းသားများ၏ မူလ အခွင့်အရေး မရခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု မရှိသကဲ့သို့ ခေတ်အဆက်ဆက် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည့် ဥပဒေထဲတွင်လည်း လူပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အဖွဲ့အစည်းများသာ ရှိနေကြောင်း  စည်းလုံးညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများမဟာမိတ် (UNA) မှ ဦးမျိုးကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ်ကျင်းပစဉ်

၎င်းက “ဒီနိုင်ငံရဲ့ပြဿနာကလေ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတွေ ဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းအရင်းဟာ ပြည်ထောင်စု ထဲမှာရှိနေတဲ့ လွတ်လပ်ရေးကို အတူတူယူခဲ့ကြတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ မူလအခွင့်အရေးမရလို့ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးဖြစ်တာ အဲဒါကတစ်ချက်။ နောက်တစ်ချက်မှာ ထပ်ပြောရမှာက လွတ်လပ်ရေး ယူစဉ်တုန်းကတော့ အရပ်သားအစိုးရ အုပ်ချုပ်တယ်။ ၅၈ မှာတစ်ခါ ၆၂ မှာတစ်ခါ ၈၈ မှာတစ်ခါ အခု ၂၀၂၁ မှာတစ်ခါပေါ့ အကြိမ်ကြိမ် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတယ်။ သူတို့က သူတို့လိုသလို သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ကျိုး၊ လူပုဂ္ဂိုလ်အကျိုး၊ မိမိတို့ရဲ့ တပ်ဖွဲ့ အကျိုး ဒီလောက်ကိုပဲ သူတို့လုပ်ကြတာ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီလို မမျှတတဲ့အတွင်းမှာ အခု ၂၀၂၁ ဆို အဆိုးဆုံး အခြေအနေတစ်ခုကို ရောက်သွားတယ်လေ တော်လှန်ကြတာ။ ပြည်သူတစ်ရပ်လုံး တော်လှန်ကြတာ။ ဆိုလိုတာ က တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှုလည်း မရှိသလို တရားဥပဒေဆိုတာကလည်း ခေတ်အဆက်ဆက် ဥပဒေထဲမှာ လူပုဂ္ဂိုလ် တွေ အဖွဲ့အစည်းတွေ အဲဒါမျိုးတွေ ရှိနေတယ်။ ဒီတော့ ဥပဒေစိုးမိုးမှု မရှိတာလည်းပါသလို အုပ်ချုပ်တဲ့လူတွေရဲ့ ကိုယ်ကျိုးအတ္တတွေကြောင့်လည်း ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အားလုံးပါဝင်နိုင်သည့် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် ယုံကြည်မှု ပြန်လည် တည်ဆောက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များက ထောက်ပြကြသည်။

ထို့ပြင် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ ဆောင်ရွက်ရာ၌ အဓိကအားဖြင့် တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှု ရှိရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအခင်းအကျင်း မရှိပါက ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်တစ်ရပ် အောင်မြန်ရန် မလွယ်ကူကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ တရုတ်ပြည်သူ့လုံခြုံရေးဝန်ကြီးဌာန လက်ထောက်ဝန်ကြီး မစ္စတာလျှိုကျုံးရီနှင့် နစက၏ ဒုဝန်ကြီးချုပ်နှင့်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးသန်းဆွေတို့ နေပြည်တော်မှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃ ရက်က တွေ့ဆုံခဲ့ကြသည်။

ထိုသို့ တွေ့ဆုံစဉ် မြန်မာ-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံအကြား ရှိရင်းစွဲ ဆွေမျိုးပေါက်ဖော် ဆက်ဆံရေးကို ပိုမို တိုးမြှင့်ခိုင်မာစေ ရေး၊ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မှုခင်းများတိုက်ဖျက်ရေးအတွက် ဥပဒေရေးရာပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုမြှင့်တင်ရေး၊ နယ်စပ် ဒေသတစ်လျောက် အွန်လိုင်းလောင်းကစားနှင့် လိမ်လည်မှုကွန်ရက် များကို တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် နှစ်နိုင်ငံ သက်ဆိုင်ရာဌာနများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မြှင့်တင်ရေး တို့ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးဝန် ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဒေသတွင်း၊ နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ အပါအဝင် မြန်မာ-တရုတ်-ထိုင်း (၃) နိုင်ငံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တိုးမြှင့်ရေး၊ မြန်မာ-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ဒေသတစ်လျှောက် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု ကို ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်ရေးကိစ္စ ရပ်များကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် နစက ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်များကို ထောက်ခံ အားပေးနေ သော နိုင်ငံဖြစ်သည်။

CNI New

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိူင် ၃

ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖြစ်ပါက ပြည်သူလူထုအတွက် ထွက်ပေါက်ဖြစ်မည်ဖြစ်၍ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြည်သူလူထု မဲပေးလာအောင် နိုင်ငံရေးသမားများက ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဟု အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ(NDF)မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလများ၌ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပသွားမည်ဖြစ် ကြောင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရရှိသည့် ပါတီအား နိုင်ငံတော်အာဏာ လွှဲပြောင်းပေးသွားမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောကြားထားသည်။

ယခုလက်ရှိ အခြေအနေကြီးက အကုန်လုံး အကျပ်အတည်းဖြစ်နေကြောင်း၊ တခြား မည်သည့် ထွက်ပေါက်ရှိသလဲ  မေးခွန်းရှိ၍ ကိုယ်လုပ်စရာရှိတာ လုပ်ရမည်ဟု အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ(NDF)မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နိုင်ငံရေးပါတီများနဲ့ နစကဥက္ကဋ္ဌကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မဲပေးနိုင်ခြေကတော့ လူထုကိုသာ သဘောပေါက်အောင်ပေါ့နော်၊  လူထုက ဒီရွေးကောက်ပွဲကို မဲပေးခြင်း အားဖြင့် သူတို့ရဲ့ထွက်ပေါက် ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ဟာကို သိအောင်တော့ ကျနော်တို့က ဒါနိုင်ငံရေးသမားတွေ လုပ်ရမှာ ပေါ့။ ကိုယ့်အပိုင်း ကိုယ်လုပ်စရာရှိတာ လုပ်ရမှာပဲ။ ကျနော်တို့ လက်ရှိမြင်ရတဲ့ အတိုင်းအတာအရတော့ တခြား ထွက်ပေါက် ဘာရှိလဲပေါ့၊ လူထုက မွန်းကျပ်နေပြီ normal အခြေအနေကို ပြန်ရောက်အောင် လုပ်နိုင်တဲ့ အခင်း အကျင်းဆိုလို့ ဒါသည် ဒီအရေးကြီးတယ်။ ဒီဟာသည် အလှည့်အပြောင်း တစ်ခုဖြစ်တယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့် အသိမ် မွေ့ဆုံးနဲ့ လူထု ထိခိုက်နစ်နာမှု ဘာမှမရှိပဲနဲ့ကို ပြောင်းလဲနိုင်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီဟာကိုလုပ်ဖို့ ပြောနေ တာ အခုက ကျနော်တို့က ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေ ထွက်မလာသေးတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ ဒီဥပဒေက ဘယ်လိုရှိလဲ အခုချိန်မှာ ဒါ MMP ပေါ့နော်။ သုံးမယ်ဆိုတာမျိုး ကြားရတယ်။ ဘယ်လိုပုံစံမျိုး လာမလဲ  လာတဲ့ပုံစံမျိုးထဲက မူတည်ပြီးတော့မှ ဒါပြည်သူ့ကိုလည်း ဒါကျနော်တို့ ဘယ်လိုပုံစံမျိုး မဲထည့်ရမယ် ဘာညာဆို တာကိုလည်းပြောရမယ်။ လူထုမဲထည့်လာခြင်း အားဖြင့်ကိုက ဒါသည်ထွက်ပေါက် ဘယ်သူ့ကို မဲပေးလိုက်တယ် ဆိုတာထက် မဲပေးခြင်းပင်လျှင် ကိုယ့်ထွက်ပေါက်ကိုယ် လုပ်ရတယ်ဆိုတဲ့ ဟာမျိုးကိုလည်း ကျနော်တို့က ပြောရ ဆိုရမှာပေါ့လေ။ အခုကိုပဲ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အသံတွေက ကြိုက်တယ် မကြိုက်ဘူးဆိုတာ ပြောနေရ တာကို ဒီဟာမှာကိုပဲ လူထုက ဪရွေးကောက်ပွဲဆိုတဲ့ အသံကြားလာပြီ နားထဲမှာ ပုံမှန်ကြားလာခြင်း အားဖြင့် ကိုက သူသည် ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးဖို့ နိုးကြားလာမယ်လို့ ကျနော်ကတော့ မျှော်လင့်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် မဲဘယ်လောက် ရာခိုင်နှုန်းပေးမှ ရွေးကောက်ပွဲ အထမြောက်သည်ဟု ပြဋ္ဌာန်း ထားခြင်းမရှိ၍ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖြစ်ပါက အထမြောက်မှာဖြစ်ကြောင်း တိုင်းလိုင်(ရှမ်းနီ) အမျိုးသားများဖွံ့ ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိုင်းဋ္ဌေးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

ရွေးကောက်ပွဲ မဲပေးကြမည့် သူများကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မြန်မာပြည်သူ မဲပေးခြင်း မပေးခြင်း ဆိုတာကတော့ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေအရတော့ မဲဘယ်လောက် ရာခိုင်နှုန်း ရှိမှ ရွေးကောက်ပွဲ အထမြောက်တယ်လို့ ပြဋ္ဌာန်းခြင်း မရှိတဲ့အခါကြတော့ ရွေးကောက်ပွဲကတော့ အထမြောက် သွားမှာပါ ကျနော်တို့ကတော့ တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့တာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီအခု အဝေးရောက် မဲလို့ဆိုကြပါစို့။ သူတို့တွေက စစ်ဘေးရှောင်တဲ့လူတွေက ကျနော်တို့ ဗန်းမော်ကနေပြီးမှ မန္တလေးကို စစ်ဘေး လာ‌ရှောင်တယ်။ ရောက်တဲ့နေရာမှာ ရောက်တဲ့ ကိုယ်စားလှယ် မဲပေးဆိုတာမျိုး မဖြစ်အောင် သူတို့အတွက် မဲထည့် နိုင်အောင်လို့လေ အဝေးရောက်မဲဆိုတာ အခု ကျနော်တို့ ဒီနိုင်ငံခြားက မဲတွေပေါ့နော်။ ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် မှာ ထည့်လိုက်တယ်။ ဒါစာအိတ်နဲ့ ရောက်လာတယ် အခုဒီပုံစံမျိုးကို ကျနော်တို့ ဒေသတွင်းကို ပြန်ပြီးမှ အကျိုး သက်ရောက် နိုင်အောင်ပေါ့။ ကိုယ်ဒေသက ကိုယ်စားလှယ်ကို ကိုယ် မဲပေးနိုင်အောင်ဆိုပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ ပြောဆိုနေ ကြတုန်း ရှိပါသေးတယ်”ဟု ပြောသည်။

နစက ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲကို NUG၊ PDF၊ EAO များက မပျက်ပျက်အောင် ဖျက်မည်ဟု ထုတ်ပြန် ကြေညာ ထားသည်။

ထို့နောက် ပြည်သူလူထုသည် မဲရုံများ ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခံရမည်ကို စိုးရိမ်နေခြင်းကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲပေး သင့်/မသင့်ကို စဉ်းစားနေကြသလို တချို့က မဲမထည့်တော့ရန် ဆုံးဖြတ်ထားသူများရှိနေကြောင်း သိရသည်။

ထို့ပြင် တချို့သော ပြည်သူလူထုများကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်ကြမည့် နိုင်ငံရေးပါတီများ၏ ရပ်တည်ချက်နှင့် သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေများကို မနှစ်သက်ကာ မယုံကြည်၍ မဲမထည့်ရန် ဆုံးဖြတ် ထားကြကြောင်း မဲဆန္ဒရှင်များက ပြောသည်။

CNI New

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလှိုင် ၂

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ပြည်သူလူထု အများစုသည် ဒီမိုကရေစီဆိုတာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိကြသေးဘူးဟု ကရင်ပြည်သူ့ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်နန့်ခင်အေးဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က မြန်မာ့တပ်မတော်မှ NLD အစိုးရကို ရွေးကောက်ပွဲ မဲစာရင်း အငြင်းပွားမှုကို မဖြေရှင်းဘဲ အစိုးရဖွဲ့စည်းရေး ကြိုးပမ်းသည်ဟုဆိုကာ ဖြုတ်ချ၍ နိုင်ငံတော်အာဏာ အား ရယူခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဒီမိုကရေစီ ပြန်ပေးရန် ဆန္ဒပြ တောင်းဆိုခဲ့ကြသလို လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးနည်းလမ်းဖြင့်လည်း တောင်းဆိုလျက်ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိကြသေးဘဲ စစ်အုပ်ချုပ်‌ရေးကနေ ပြောင်းချင်တာလောက်ပဲ သိသည့် အနေအထားမှာရှိနေကြောင်း ကရင်ပြည်သူ့ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်နန့်ခင်အေးဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒီမိုကရေစီတောင်းဆိုနေကြစဉ် (ဓာတ်ပုံ- ဖရွန်းတီးယားမြန်မာ)

၎င်းက “တစ်ပါတီစနစ်ကနေ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ပြောင်းမယ်ဆို ပါတီစုံစနစ်ကိုပေါ့နော်၊ ပြောင်းမယ်လို့ လုပ်လိုက် တဲ့အခါမှာ ဆရာမတို့ တိုင်းပြည်က တော်တော်များများ အားလုံးဟာ ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ အသင့်မဖြစ်သေးဘူး စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကနေ ပြောင်းချင်တာပဲရှိတယ်။ ဒီမိုကရေစီဆိုတာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းကို သူတို့ မသိသေးဘူး။ နည်းနည်းတော့ အဆင်မပြေတွေ ဖြစ်ကုန်တာပေါ့။ ဒီမိုကရေစီကို အောက်ခြေမှာဆို ရွာတွေမှာ ဘာမှမသိကြဘူး၊ သူတို့နားလည်တာ ဒီမိုကရေစီဆိုတာ လူတစ်ယောက်ရဲ့ နာမည်ပဲဆိုပြီး သိနေကြတယ်။ ဒီမိုကရေစီဆိုတာ လွတ်လပ်တယ်ဆိုတဲ့ ဟာမျိုးဆိုတော့ ဒါတွေဟာ အရမ်းအန္တရာယ်များတဲ့ကိစ္စပါ။ ဒီမိုကရေစီစနစ်ဆိုတာက တကယ်တမ်းကြရင် rules and regulations ကို ဦးထိပ်ထားပြီး တကယ်လိုက်နာတယ်၊ အခွန်ကိစ္စတွေပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တခြားဘာကိစ္စဖြစ်ဖြစ်၊ အားလုံးစည်းကမ်း လိုက်နာရတယ်။ အားလုံးက စည်းကမ်းလိုက်နာမှသာ ဥပမာ စင်္ကာပူ၊ စင်္ကာပူမှာဆို အမြဲတမ်း အဲလိုဖြစ်တယ်။ ပြီးတော့သူက rules and regulations ကို ဦးထိပ်ထားတယ် ဟုတ်လား လျှပ်စစ်ကြိမ်ဒဏ်ဆိုရင် အသေကြောက်တာ သူ့နိုင်ငံသားတွေက တို့ဆီမှာက ကျောသားရင်သား ခွဲခြားမှုတွေ ရှိနေသလိုပေါ့နော်။ အဲဒါတွေက တော်တော်ဆိုးတာပေါ့နော်။ ဥပဒေမကြီးစိုးတာပေါ့။ အုပ်ချုပ်တဲ့ လူတန်းစားမှ မဟုတ်ဘူး၊ လူထုလူတန်းစားထဲမှာရော၊ အုပ်ချုပ်တဲ့ ဒီဘက်မှာလည်းရှိတယ် အဲဒါတွေအားလုံးကတော့ တော် တော်လေးတော့ ပြုပြင်ရဦးမယ့် ကိစ္စတွေပဲ”ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်လိုသူနှင့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည် ထောင်စုကို တည်ဆောက်လိုသူဆိုပြီး အုပ်စုများ ကွဲနေကြသလို NCA စာချုပ်မှာတော့ ဒီမိုကရေစီနှင့်ဖက်ဒရယ်ကို အခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စုအား တည်ဆောက်ရန် ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံကို သွားလိုသော အနာဂတ် ပြည်ထောင်စုစနစ်အပေါ်မှာ လတ်တလော မသဲကွဲဘဲ ဖြစ်နေကြကြောင်း၊  ဒီမိုကရေစီဆိုသည်မှာ မိမိ နားလည်သလို အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုကြခြင်းဖြစ်ပြီး ကိုယ်အားသန်ရာကို အပြိုင်လွန်ဆွဲနေ ခြင်းက မဖြစ်သင့်ကြောင်း ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ(AFP)မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ် ကျင်းပနေကြစဉ်

၎င်းက “ဒီမိုကရေစီဆိုတာကတော့ ဒါကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်နဲ့တော့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ကြတာပေါ့ဗျာ။ ဒီမိုကရေစီကို တော့ သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် အပြိုင်လွန်ဆွဲကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုဘဲ ဒီမိုကရေစီလား ဆိုရှယ်လစ် ဒီမိုကရေစီ လား စသည်ဖြင့်ပေါ့၊ ဒါက တစ်ပိုင်းငြင်းဖို့ မသင့်ဘူး။ ပြည်တွင်း စစ်ရဲ့ရှည်ကြာမှုပေါ့ဗျာ။ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်များ နိုင်ငံတကာကို ရောက်နေတဲ့ ဒုက္ခသည်များ ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ ရွေ့ပြောင်းတွေကို ပြန်ကြည့်ပြီး သူတို့လည်း ပညာရေးပိုင်းဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ် ပိုင်းဆိုင်ရာအားဖြင့် တစ်ဖက်က ဆွဲတဲ့ဘက်ကို ပိုရောက်သွား တာပေါ့။ ဘက်ပေါင်းစုံ မျှခြေကို စဉ်းစားပြီးမှ ဟိုဘက်ဒီဘက်ဆိုတဲ့ ဘက်နဲ့ဆုံးဖြတ်တာ ထက်စာရင် ဘက် တစ်ဘက် အနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ကြတာများတာပေါ့။ ဘက်ပေါင်းစုံ တွေးခေါ်စဉ်းစား ချင့်ချိန်နိုင်တတ်တဲ့သူများ ရှိဖို့ လိုအပ်တာပေါ့။ ဒါမှ မှားတယ်မှန်တယ် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရေစီ ဘက်ကမှားသလား liberal democracy ဘက်က မှားသလားပေါ့။ ဆိုတော့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သုံးတဲ့အခါမှာ ဒီမိုက‌ရေစီဆိုတာ တစ်ခုသုံးတယ်။ ဖက်ဒ ရယ်ဆိုတာ တစ်ခုသုံးပါတယ်။ တချို့တိုင်းရင်းသားတွေဘက်က ဖက်ဒရယ်ဘက်ကို အားသာတာပေါ့။ အဲတော့ ဒီမိုကရေစီ မရရင်နေပါစေ ဖက်ဒရယ်ဆိုတဲ့ မျှတချင်းပေါ့ဗျာနော်။ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ် ကိုယ်တိုင်ပြဋ္ဌာန်းပိုင်ခွင့် ဆိုတဲ့ ကိုယ့်ဒေသကိုယ့်လူမျိုး ကိုယ့်ဒေသကိုယ့်နယ်မြေကို ကိုယ်တို့ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ပိုင်ခွင့်ဆိုတဲ့ ဘက်ကိုသွားတာပေါ့။ သူတို့က ဒီမိုကရေစီဆိုတဲ့ ပါတီစုံဆိုတာဘက်ကို လက်မခံဘူး။ တစ်ပါတီတွေပဲ အုပ်ချုပ်မယ် ကိုယ့်ဒေသ ကိုယ့် ပြည်နယ်ကို ကိုယ့်လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခရှည်ကြာတာနဲ့မျှ လက်နက်ကိုင်ရဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အမျိုးသားအကျိုး စီးပွားဆိုတာက အပြောပဲရှိတာပေါ့။ ကိုယ့်ရဲ့အကျိုးစီးပွား ကိုယ့်အဖွဲ့ရဲ့ အကျိုးစီးပွားဆိုတဲ့ ဘက်ကိုပိုပြီး ဆွဲဆောင်သွား ကြတာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးမှုများကနေ မည်သည့် စနစ်ဖြင့် တည်ဆောက်ကြမလဲ အဖြေရှာနေသည့်တိုင် တိကျသော သဘောတူညီချက်များ မရရှိသေးပေ။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိ ကျင့်သုံးနေသည့် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအား ခေတ်နှင့်အညီ ပြုပြင်ပြောင်းလဲ ပြင်ဆင်သင့်ကြောင်း စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးကို ပြီးခဲ့သည့် NLD နှင့် USDP အစိုးရ လက်ထက်များ ကတည်းက ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း ပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။

သို့သော် လက်ရှိ အုပ်ချုပ်နေသည့် နစကလက်ထက်တွင် NSPNC နှင့် နိုင်ငံရေးပါတီများ အစုအဖွဲ့၏ အလုပ်အဖွဲ့ တို့ကြား ဆွေးနွေးကြရာမှာ အခြေခံမူ ၄၃ ချက်အား ပြင်ဆင်ရန် သဘောတူညီမှု ရထားကြောင်း နိုင်ငံရေးပါတီ များထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းသည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်နေကြောင်း သက်သေပြသနေပြီးဖြစ်၍ ပြင်ဆင်သည့်အခါမှာ ခေတ်နှစ်အညီ ပြင်ဆင်ရန်လိုသည်ဟု ရန်ကုန်စောင့်ကြည့်အဖွဲ့ တည်ထောင်သူ ဒေါက်တာညိုညိုသင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေစာအုပ်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကတော့ ကျိန်းသေပြင်မှာပဲ။ ပြင်ဖို့ကိုလည်း တပ်မတော်က သဘောတူပြီး သား ဖြစ်တယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ NLD အစိုးရအဖွဲ့ကလည်း ကြိုးစားခဲ့တယ်။ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့ သူတွေက လည်း ဖွဲ့စည်းပုံကို ပြင်မယ်ဆိုတာ ကန့်ကွက်တဲ့သူ ဘယ်သူမှ မရှိဘူး။ ဘာလို့ဆို ၂၀၀၈ တုန်းက ပေါ်ထွက်လာတဲ့ အခြေခံဥပဒေ ဖြစ်တယ်ဆိုပေမယ့်လည်း အဲဒီ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် သက္ကရာဇ် ၂၀၀၀ မတိုင်ခင်က အတွေးအခေါ် အယူအဆ၊ သက္ကရာဇ် မတိုင်ခင်က မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနေအထားတွေကို အခြေခံပြီး ရေးဆွဲခဲ့တာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အခု နှစ်အစိတ်ကြာလာတဲ့အခါမှာ လက်တွေ့ပေါ့နော်၊ လက်တွေ့မှာ ပြင်ဖို့လိုနေတယ် ဆိုတာ ဒီကနေ့ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းက သက်သေပြနေတယ်။ ဒီကနေ့ တိုင်းပြည်မှာ မတည်ငြိမ်မှုတွေ ဖြစ်နေ တယ်။ အငြင်းပွားမှုတွေ ဖြစ်နေတယ်။ ဒါတွေက ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေရဲ့ အားနည်းချက်တွေ ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ကို ဘယ်သူကမှ ငြင်းလို့မရဘူး။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဖို့ သက်ဆိုင်ရာ state-holder အသီးသီးက သဘောတူထားပြီးသားကိစ္စ ဖြစ်တယ်။ မပြင်ဘူးလို့ ဘယ်သူကမှတော့ ငြင်းမနေဘူး” ဟု ပြောသည်။

NSPNC နှင့် နိုင်ငံရေးပါတီများ ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီလက အခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ ဆွေးနွေးခဲ့ရာ တွင် ပြင်ဆင်ရန် အတည်ပြုခဲ့ကြသော အချက်များမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အခန်း ၁ မှ ၁၀ ချက်၊ ဥပဒေပြု ရေးဘက်မှ ၇ ချက်၊ နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲများနှင့်ပတ်သက်၍ ၃ ချက်၊ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ၁၀ ချက်ခန့် ရှိကြောင်း သိရသည်။

၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် ဖြစ်မလာသင့်သော အခြေခံဥပဒေဖြစ်ကာ မြန်မာ့တပ်မတော်မှ ၎င်းတို့ အာဏာတည်မြဲရေး စိတ်တိုင်းကျ ရေးဆွဲထားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံဖြစ်ကြောင်း၊ ဖွဲ့စည်းပုံ အသစ်ရေးဆွဲပြီး နိုင်ငံသစ်ကို ပြန်ပုံဖော်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း စည်းလုံးညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများမဟာမိတ် (UNA) မှ ဦးမျိုး‌ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိနေတဲ့ လက်နက်ကိုင်တွေဆီမှာ လက်နက်ကိုင်တွေဆိုတာ အထူးသဖြင့် စစ်အာဏာသိမ်း ထားတဲ့ လက်ရှိအာဏာကို ဆုပ်ကိုင်ထားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကတော့ တပ်ကနေပြီး တိုင်းပြည်အတွက် တကယ် စေတနာ ရှိတယ်ဆိုရင် တိုင်းပြည်ကို တကယ် ဖွံ့ဖြိုးစေချင်တယ်၊ တိုးတက်စေချင်တယ်၊ တည်ငြိမ်စေချင်တယ် ဆိုရင် သူတို့အာဏာကို စွန့်ရပါလိမ့်မယ်။ သူတို့အာဏာကို မစွန့်ဘဲနဲ့ ကျန်တာတွေ ပြောနေလို့လည်း သူတို့ အပေါင်းအပါတွေနဲ့ သွားလို့ရတယ်ဆိုရင်တောင်မှ အခုအခက်အခဲ အဟန့်အတားကို ကျော်နိုင်တယ်ဆိုရင်တောင် မှ ဘယ်နှနှစ်မှ အဲဒီဟာက ကြာရှည်မှာ မဟုတ်ဘူး။ အခုလိုပဲ ပြန်ပြီး ဆိုးဝါးတဲ့ အခြေအနေတွေ ပြန်ကြုံရမှာပါ။ အဲဒီတော့ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ မူလအခွင့်အရေးကို ပေးကိုပေးရမယ်။ ကျနော်တို့နိုင်ငံကို ဖွဲ့စည်းပုံအသစ်၊ လူ အသစ်နဲ့ တကယ့်ကို ဖွဲ့စည်းပုံ ကောင်းကောင်းတစ်ခု ရေးပြီးမှ ပြန်ပြီးတော့ နိုင်ငံသစ်ကို ပြန်ပုံဖော်ရလိမ့်မယ်လို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် လွှတ်တော်ကာလတုန်းက NLD ပါတီသည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ တစ်အုပ်လုံးနီးပါး ပြင်ဆင်နိုင်ရေး အဆိုတင်သွင်းခဲ့ကြသေးသည်။ သို့သော် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ထောက်ခံမှ ပြင်ဆင်နိုင်မည့်ဖြစ်၍ ပြင်ဆင်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

လက်ရှိ မျက်မှောက်ခေတ်သည် နည်းပညာခေတ်ဖြစ်လာသလို လူငယ်များ၏ စဉ်းစားတွေးခေါ်ပုံများ၊ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများ၏ ပထဝီနိုင်ငံရေး အခြေအနေများ၊ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ လူမှု-စီးပွား အခြေအနေများ စသဖြင့် အချက် များဖြင့် ကိုက်ညီသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ တစ်ရပ်ဖြစ်အောင် ပြင်ဆင် ရေးဆွဲရန်လိုအပ်လာသည်ဟု စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များက ထောက်ပြကြသည်။