CNI Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၂

နိုဝင်ဘာလလယ်သည် အာရှဒေသ၌ အမေရိကန်၏ ပါဝင်မှုအခန်းကဏ္ဍတွင် အဓိကကျသည့် သမိုင်းမှတ်တိုင် တစ်ခု ဖြစ်လာဖွယ်ရှိသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဆန်ဖရန်စစ္စကိုတွင် နိုဝင်ဘာ ၁၅ ရက်မှ ၁၇ ရက်အထိ ပြုလုပ်မည့် အာရှ-ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (APEC) ခေါင်းဆောင်များ အစည်းအဝေးကို အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) က သဘာပတိအဖြစ် ကြီးမှူးကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပွားနေသည့် ပထဝီနိုင်ငံရေး အခြေအနေများအရ အစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပမည့် အမေရိကန်အတွက် အကျိုးရှိသော ရလဒ်ထွက်ပေါ်စေရန် အလွန်အရေးကြီးနေသည်။

ထို့ပြင် ထိုအစည်းအဝေးသည် အာရှဒေသကို အမေရိကန်က ဗဟိုပြုနေဆဲ ဟုတ်/မဟုတ်ဆိုသည့် အခြေအနေကို ထုတ်ဖော်ပြသရာလည်း ရောက်မည်ဖြစ်သည်။

လက်ရှိအချိန်အထိ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံများဖြစ်သည့် ရုရှားနှင့် တရုတ်မှလွဲပြီး APEC အစည်းအဝေးကို တက်ရောက်ရန် အတည်ပြုထားသည့် နိုင်ငံပေါင်း ၂၀ ခန့် ရှိနေသည်။

ရုရှားအနေနှင့် ထိုအစည်းအဝေးကို တက်ရောက်ဖွယ် မရှိသည်မှာ မေးခွန်းထုတ်စရာပင် မလိုပေ။

ယခင်ကတည်းက ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲသည် APEC အစည်းအဝေးများ၊ ဆွေးနွေးပွဲများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု များကို အဟန့်အတားဖြစ်စေခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် စစ်ပွဲက "ဘူးလေရာ ဖရုံဆင့်" သကဲ့သို့ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

အစိုးရဝန်ကြီး အဆင့်များနှင့် ထိပ်သီး အရာရှိအဆင့်များ ဆွေးနွေးပွဲများတွင် အမေရိကန်သည် ရုရှား၏ ထောက်ခံမှုကို မည်သည့်အချိန်ကမှ မရရှိခဲ့ပေ။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် အမေရိကန်သည် တရုတ်၏ ထောက်ခံမှုကို မဖြစ်မနေ လိုအပ်နေသည့် အခြေအနေ၌ ရှိနေသည်။

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကမူ APEC အစည်းအဝေးကို သူကိုယ်တိုင် တက်ရောက်ရန် ရှိ/မရှိ  အတည်ပြု ပြောကြားခြင်း မရှိသေးပေ။

ကမ္ဘာကြီးက သိထားသည့် တစ်ခုတည်းသော အချက်တစ်ချက်မှာ လက်ရှိတွင် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာကြာ အေးခဲနေသည့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည်နွေးထွေးစေရန် လုပ်ဆောင်နေသည့် အချက် ဖြစ်သည်။

မကြာသေးမီက တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော်ကောင်စီဝင် ဝမ်ယိ (Wang Yi) သည် အမေရိကန်သို့ သွားရောက်ပြီး အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီ ဘလင်ကင် (Antony Blinken) နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ကာ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

အရေးအကြီးဆုံးအချက်မှာ APEC အစည်းအဝေးကို တရုတ်က တက်ရောက်ရေး ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်သည် ထိုအစည်းအဝေးကို တရုတ်က တက်ရောက်စေရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်းဖြစ်သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ယခုနှစ်သည် အမေရိကန် ဦးဆောင်သည့် APEC အစည်းအဝေးတွင် တက်ရောက်မည့် နိုင်ငံများ အကြား သဘောထားချင်း တိုက်ဆိုင်မှုရှိသော အနေအထားမျိုး မဟုတ်ပေ။

ထို့ကြောင့် လာမည့် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း အမေရိကန်သည် APEC အစည်းအဝေးတွင် မည်ကဲ့သို့ လုပ်ဆောင် မည်ဆိုခြင်းကို စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်သည်။ ထိုအစည်းအဝေးသည် အာရှ-ပစိဖိတ် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ဘုံ သဘောထားကို စုစည်းတင်ပြရမည့် အခမ်းအနားတစ်ခု ဖြစ်လာမည် ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်အတွက် ထိုထက် ပိုအရေးကြီးသည့် အချက်မှာ အာရှဒေသတွင် ၎င်း၏ ဗဟိုပြုလှုပ်ရှားနေသည့် အချက်ကို ဖော်ထုတ်ပြသရာ ရောက်မည့် အစည်းအဝေးတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်။

ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲနှင့် အစ္စရေး-ဟားမာ့စ်စစ်ပွဲသည် အာရှဒေသတွင် အမေရိကန်၏ အာရုံစူးစိုက်မှုကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည့် နိုင်ငံတကာဖြစ်စဉ်များ ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်သည် APEC အစည်းအဝေးကို အကြောင်းပြုပြီး အာရှဒေသကို ဗဟိုပြုထားသည့် ၎င်း၏ မူဝါဒကို အလေးထားဖော်ပြဖွယ်ရှိနေသည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁

အပြာသရုပ်ဆောင် မင်းသမီးဟောင်းကို နှုတ်ပိတ်နေရန် ငွေပေး ခိုင်းစေခဲ့မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် ပြစ်မှုတစ်ခု ကြောင့် အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် တရားစွဲခံခဲ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်သမ္မတအဖြစ် လေးနှစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးသည့် ထရမ့်သည် တရားသူကြီးရှေ့ အစစ် ဆေးမခံရခင် လက်ဗွေနှိပ်ရန်၊ မှုခင်းဓာတ်ပုံ အရိုက်ခံရရန် ရက်ပိုင်း အလိုသာ လိုတော့သည်။

ယခု ကိစ္စများသည် ထရမ့်တစ်ယောက် လာမည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ရန် အတွက် မဲဆွယ်မှုများ လုပ်ဆောင်နေစဉ် ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့်သည် သမိုင်းသစ်တစ်ခု တင်ရှိခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ သို့သော် ယင်းသည် ၎င်းအလိုရှိ သကဲ့သို့ ကောင်းမွန်သည့် မှတ်တမ်းမျိုးတော့ မဟုတ်ပေ။

ထရမ့်သည် ရာဇဝတ်မှု စွပ်စွဲချက်အတွက် တရားစွဲဆိုခံရသည့် ပထမဆုံးသော အမေရိကန်သမ္မတ ဆိုသည့် မှတ်တမ်းကို ရရှိသွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

တရားစွဲဆိုမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီးနောက် ထရမ့်ဘက်မှ ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ယင်းတွင် ယခု တရားစွဲဆိုမှုသည် ၎င်းအပေါ် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ကြောင်း၊ သူ၏ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှုကို နှောင့်ယှက်ရန်အတွက် ဒီမိုကရက်တစ်များ၏ ကြိုးပမ်းမှုသာ ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားဖော်ပြထားသည်။

ထရမ့်နှင့် ပတ်သက်၍ ဘာတွေ ဖြစ်နေတာလဲ

******************************************

ထရမ့်ကို တရားစွဲဆိုရန် နယူးယောက်တွင် ရှိသော တရားသူကြီးများ အဖွဲ့တစ်ခုက ကြာသပတေးနေ့ ညတွင် မဲပေး ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရရှိထားသော သက်သေများသည် သမ္မတဟောင်းအပေါ် တရားစွဲဆိုရန် လုံလောက်မှု ရှိသည်ဟု ၎င်းတို့အနေဖြင့် ယုံကြည်ထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

သို့သော် လက်ရှိ အချိန်အထိ မည်သို့ စွဲချက်တင်ထားသည် ဆိုသည်ကိုတော့ မသိရပေးပေ။

တရားသူကြီးများဘက်က ထရမ့်သည် စတိုမီဒန်နီယဲလ် ဟုခေါ်သော အပြာမင်းသမီးဟောင်း တစ်ဦးကို နှုတ်ပိတ် နေစေရန် ငွေပေးခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်နေကြပြီး ယင်းနှင့်ပတ်သက်သည့် သက်သေများအား ကြားနာစစ်ဆေးမှုကို သီတင်းပတ်ပေါင်းများစွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

ထိုကိစ္စသည် ထရမ့် ဟီလာရီကလင်တန်ကို အနိုင်ရကာ သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည့် ၂၀၁၆ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခု တရားစွဲဆိုမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် အသေးစိတ် အကြောင်းအရာများကို အသက် ၇၆ နှစ်အရွယ် ထရမ့် လာရောက် အဖမ်းခံကာ မန်ဟက်တန် တရားသူကြီး တစ်ဦးရှေ့မှောက်သို့ ရောက်ရှိလာမည့် အင်္ဂါနေ့တွင်မှ သိရမည် ဖြစ်သည်။

အပြာမင်းသမီး စတိုမီဒန်နီယဲလ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထရမ့်အပေါ် ဘာတွေ စွပ်စွဲထားသလဲ

*************************************  

ထရမ့်နှင့် ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် လိင်မှုရေးရာအရ ပတ်သက် ဆက်နွယ်မှု ရှိခဲ့သည်ဟု ဒန်နီယဲလ်က ပြောခဲ့သော်လည်း  ထရမ့်ကတော့ ယင်းကို အစဉ်တစိုက် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

ဒန်နီယဲလ်သည် သူမနှင့် ထရမ့်တို့အကြား ဘာဖြစ်ခဲ့သလဲ ဆိုသည်နှင့်ပတ်သက်၍ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် သတင်း မီဒီယာများကို သတင်းအချက်အလက် ရောင်းချရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့်၏ ရှေ့နေဖြစ်သူ မိုက်ကယ်ကိုဟန်က သူမကို နှုတ်ပိတ်ရန် ဒေါ်လာ ၁၃၀,၀၀၀ ပေးခဲ့ရပြီး ထိုသို့သော ငွေပေးချေမှုကို နှုတ်ပိတ်ခဟု သတ်မှတ်သည်။

ထိုသို့ ငွေပေးမှုသည် တရားမဝင်ဟု သတ်မှတ်၍ မရနိုင်သော်လည်း ထရမ့်အတွက် ပြဿနာဖြစ်စေသည်မှာ ကိုဟန်က ယင်းအတွက် ငွေပြန်လည် ထုတ်ယူမှုကို သူ၏ အကောင့်တွင် မှတ်တမ်းအဖြစ် ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့်သည် နှုတ်ပိတ်ရန် ငွေပေးချေမှုအား စီးပွားရေးအတွက် အသုံးစရိတ်ဟု လိမ်လည် ထွက်ဆိုခဲ့ သည်ဟု စွပ်စွဲခံထားရသည်။

ထိုကိစ္စသည် အမေရိကန်နိုင်ငံသားများ မဲပေးမှု မတိုင်ခင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သောကြောင့် ယင်းက ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှုဆိုင်ရာ ငွေပေးချေမှု ဥပဒေကိုလည်း ချိုးဖောက်ရာ ရောက်နေသည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့်သည် ထိုငွေပေးချေမှု ကိစ္စအတွက် တရားရင်ဆိုင်ရတော့မည် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ထရမ့်ဘက်က ၎င်းအနေဖြင့် မည်သည့် အမှားမှ လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းမရှိဟု ငြင်းဆိုထားကာ ယခုစွဲချက်သည်လည်း နိုင်ငံရေးအရ နှိပ်ကွပ်မှု ဖြစ်သည်ဟု ချေပထားသည်။

ထရမ့်ရဲ့ ရှေ့နေ ကိုဟန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ပြစ်မှုထင်ရှားလျှင် ထရမ့် ထောင်ကျမည်လား

*******************************************

ယခု စွဲချက်များအတွက် ထရမ့် တစ်ယောက် အပြစ်ရှိကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့လျှင်ပင် ၎င်းအတွက် ဒဏ်ငွေ ပြစ်ဒဏ် ကျခံရနိုင်ခြေ ပိုများသော်လည်း ထရမ့်အနေဖြင့် ထောင်ကျနိုင်ခြေလည်း ရှိနေသေးသည်။

၎င်းအပေါ် စွဲဆိုထားသည့် စွဲချက်များထဲကို ရာဇဝတ်ပြစ်မှုကြီးဟု သတ်မှတ်လျှင်ပင် ထရမ့်သည် အမြင့်ဆုံး ထောင်ဒဏ် လေးနှစ်အထိ ကျခံရနိုင်ခြေရှိမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ယခုကိစ္စများတွင် ထရမ့် အနေ ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ပြစ်ဒဏ် ကျခံရနိုင်ခြေမှာ မရှိသလောက် နည်းပါးသည်ဟု တရားရေးရာ ကျွမ်းကျင် သူများက သုံးသပ်ထားသည်။

ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတ ဘိုင်ဒန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထရမ့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ဆက်ပြိုင်ခွင့် ရပါ့မလား

*************************************************

ထိုမေးခွန်းအတွက် အဖြေမှာ ရပါမည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ လက်ရှိ အချိန်အထိ အမေရိကန် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေ တွင် ထိုသို့သော ကန့်သတ်ချက်မျိုး မရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့်သည်ပင် တရားစွဲခံထားရချိန်တွင်ပင် ယင်း၏ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှုများကို ဆက်လက် ပြုလုပ် သွားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ နောက်ဆုံး ထောင်ချခံထားရသည့် အခြေအနေတွင်ပင် ထရမ့်သည် သဘောတရားရေးရာ အရ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲကို ဆက်လက် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရှိနေကာ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရခွင့်လည်း ရှိနေသည်။

သို့သော် ထိုသို့ ဖြစ်လာနိုင်ခြေသည်လည်း များများစားစား ရှိနေသည်တော့ မဟုတ်ပေ။

ရှည်လျားသော တရားစွဲဆိုမှု၊ ရုံးတင် စစ်ဆေးမှုများက ထရမ့်အတွက် အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေမည် ဖြစ်ကာ ၎င်း၏အချိန်၊ စွမ်းအင်နှင့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် လူထုတွေ့ဆုံပွဲများ ပြုလုပ်ရေးအတွက် အချိန်သတ်မှတ်ခြင်း စသည့် ကိစ္စရပ်များအတွက် ကြီးမားစွာ အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေမည်မှာလည်း သေချာနေသည်။

ထရမ့်အတွက် ပထမဆုံး တရားစွဲခံရမှုလား

****************************************

ယခုဖြစ်ရပ်သည် ထရမ့်အတွက် ပထမဆုံးအကြိမ် တရားစွဲခံရမှုတော့ မဟုတ်ပေ။ ထရမ့်သည် သမ္မတအဖြစ် ရှိနေ စဉ် ကွန်ဂရက် လွှတ်တော်၏ စစ်ဆေးမေးမြန်းမှုနှင့် နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ယင်းကို နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များအပေါ် စွပ်စွဲပြစ်တင်ခြင်း၊ သံယရှိခြင်းဟု ခေါ်သည်။ သို့သော် ထိုနှစ်ကြိမ်လုံးကို ဆီးနိတ်လွှတ်တော်က တရားသေလွှတ်ပေးခဲ့သည်။

လက်ရှိ အချိန်တွင် သမ္မတအဖြစ် ဆက်မရှိနေတော့သည့်အတွက် ၎င်းသည် စွပ်စွဲပြစ်တင်ခြင်း ထပ်မံခံရတော့ မည် မဟုတ်သော်လည်း တရားစွဲဆိုမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်ခြေရှိနေကာ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပေါင်းများ စွာကိုလည်း ကြုံတွေ့ရတော့မည် ဖြစ်သည်။

Source: BBC

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၀

မြန်မာပြည်မြောက်ပိုင်းက တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများကို ဗဟိုပြုပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ ကျင်းပလာနိုင်ကြောင်း မြန်မာ့နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် (NCA) လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများလည်း ပါဝင်မည်ဆိုပါက အဖွဲ့အစည်း စုံစုံလင်လင်ဖြင့် ကျင်းပနိုင်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဦးရဲထွန်းက “ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်၊ သူက မြောက်ပိုင်း ၇ ဖွဲ့က တရုတ်က မြန်မာအထူးကိုယ်စားလှယ်နဲ့ တွေ့ဆုံ ပြီးတဲ့နောက် သူတို့ ကြေညာချက် ထုတ်တဲ့အထဲမှာ သူက ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကို သွားဖို့အတွက် လမ်း အမျိုးမျိုး ရှိနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ဟာ ပြောထားတာ သတိထားမိတယ်၊ နောက်တစ်ခုက အရင် ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ လက်ထက်တုန်းက ဒီလို ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးဖို့အတွက် NCA စာချုပ် လက်မှတ်ထိုးတုန်းကလည်း မြောက်ပိုင်း အဖွဲ့တွေက မပါဘူးပေါ့နော်၊ နောက်တစ်ခါ ပင်လုံစာချုပ်ဆိုပြီး NLD အစိုးရလက်ထက်မှာ ပင်လုံအစည်းအဝေး ဆိုပြီး ခေါ်တဲ့အချိန်မှာလည်း သူတို့ မပါဘူးပေါ့နော်၊ အခုဖြစ်မယ့်ဟာကတော့ နစကအစိုးရအနေနဲ့ အဲဒီအဖွဲ့တွေနဲ့ တိုင်ပင်ပြီးတော့ လုပ်တာ၊ ခေါ်ယူတာ၊ ကျင်းပတာ အဲဒီအဖွဲ့တွေရဲ့ သဘောတူညီချက်နဲ့ လုပ်တာဆိုရင်တော့ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေကို ဗဟိုပြုတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်မှာပေါ့၊ အရင် NCA စာချုပ်ချုပ်ဖို့ ခေါ်ခဲ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတို့ NLD အစိုးရလက်ထက်က ဆက်ပြီး တော့ ဖော်ခဲ့တဲ့ ပင်လုံငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတို့ ဆိုတာတော့ တောင်ပိုင်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းကို ဗဟိုပြုတဲ့ သူတို့ သဘောကျ သူတို့လိုလားတဲ့ အစည်းအဝေးဖြစ်မှာပေါ့၊ အဲဒီလို မြင်ရပါတယ်ဗျ၊ ဆိုတော့ ဒီတစ်ခေါက်ကတော့ အဲဒီ အစည်းအဝေး လုပ်ဖြစ်ရင် တောင်ပိုင်းက တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေ တက်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ။ နစကတော့ ဖိတ်လိမ့်မယ် တက်မတက်တော့ သိပ် မသေချာဘူးပေါ့နော်၊ NCA လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းပါ တက်တယ်ဆိုရင်တော့ တော်တော်များများ တောင်ပိုင်း၊ မြောက်ပိုင်း စုံသွားမှာပေါ့နော်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့က UWSA-SSPP-NDAA နဲ့ NSPNC တို့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် မတ်လ ၂၂ ရက်က နစကနှင့် "ဝ" ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးပါတီ (UWSP)၊ အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်အဖွဲ့ (NDAA) နှင့် ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ (SSPP) တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးအပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ ကျင်းပနိုင်ရေး ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အလားတူ မတ်လ ၂၈ ရက်နှင့် ၂၉ ရက်က နစကနှင့် အပစ်ရပ် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် ၇ ဖွဲ့တို့ တွေ့ဆုံစဉ် ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ ကျင်းပနိုင်ရေး ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

လက်ရှိ နစကနှင့် တိုင်ရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတို့ ဆွေးနွေးမှုမှ ရလာသည့် သဘောတူညီချက်ကို ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ ကျင်းပပြီး ပြည်သူသိအောင် ချပြနိုင်မှာ ဖြစ်ကြောင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ ကျင်းပသင့် ကြောင်း ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ (AFP) ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါက်တာအေးမောင်က “NSPNC ရဲ့ ကြွေးကြော်ချက်က ခုနလိုပေါ့ဗျာ၊ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ပြင်ရင်း အဲဒီ နောက်မှာ ညီလာခံ တစ်ခုကိုလည်း သွားနိုင်တာပေါ့၊ သဘောတူညီချက် အဲဒီညီလာခံသည် ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်၊ ခုနဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို Review (သုံးသပ်ချက်) တစ်ခုလည်း နောက်ဆုံးမှာ သွားနိုင် တာပေါ့၊ အဲဒီနောက်မှာ ရွေးကောက်ပွဲကြောင့် တက်လာတဲ့ အစိုးရ လွှတ်တော်ပေါ့ဗျာ၊ ထွက်ပေါက်ကောင်း ကောင်းနဲ့ အဲဒီထွက်ပေါက်ကို တရုတ်ဖက်က အားသန်သလား၊ တရုတ်ဖက်က ဒီထွက်ပေါက်အတိုင်းပဲ သွားသင့် တယ်ဆိုတဲ့ ယူဆချက် SAC နဲ့ တရုတ်ပြည်အစိုးရ၊ တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီတို့ဖက်မှာ သဘောတူချက်တွေ သို့မဟုတ် တိုက်ဆိုင်မှုတွေ ရှိနေကြပြီလား၊ အဲဒီတိုက်ဆိုင်မှုအပေါ်မှာ FPNCC ဖက်ကလည်း သဘောတူညီကြ ပြီလား၊ သဘောထား တိုက်ဆိုင်မှုတွေ ရှိနေကြပြီလား၊ NCA ထိုးထားတဲ့ PPST ၇ ဖွဲ့မှာလည်း သဘောတူညီချက် တွေ ရှိပြီလား၊ တိုက်ဆိုင်မှုတွေ ရှိနေပြီလားဆိုရင်တော့ ခင်ဗျားပြောတဲ့ မေးခွန်းရဲ့ အဖြေပေါ့ဗျာ”ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်မှ ၂၉ ရက်အထိ အပစ်ရပ် ၇ ဖွဲ့နဲ့ NSPNC တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနေစဉ်

ထို့နောက် ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးအတွက် ထွက်ပေါက်တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဒေါက်တာအေးမောင်က “ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံသည် ခုနက ကျနော်တို့ ပြောနေတဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ရင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ NCA စာချုပ်အရ အဓိက ခုန ထွက်ပေါက်ဗျ၊ အဲဒီညီလာခံသည် ၂၁ ရာစုပင်လုံမှာ ၄ ကြိမ် လား ပြီးခဲ့ပြီးပြီ၊ ဆက်သွားမှာလား သဘောတူညီချက် ၅၇ ခုတော့ ရပြီးပြီ၊ အခု ညှိနှိုင်းမှုတွေမှာ ဘယ်နှစ်ချက် ရနေပြီးပြီလဲ၊ အဲဒီရထားတဲ့ ညှိနှိုင်းချက်တွေကို ညီလာခံမှာပဲ အများပြည်သူသိအောင် ကြေညာနိုင်မှာဗျ၊ အဲဒါ ကြောင့် ညီလာခံတစ်ခုက သွားနိုင်တယ်၊ သွားဖို့လည်း သင့်တယ်၊ သွားမှပဲ ရှေ့ဆက်သွားနိုင်မယ်၊ ဒါဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရင်းနဲ့ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးများနဲ့ SAC ရဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော်ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်စဉ်မှာ နှစ်ဖက် သဘောတူညီချက်နဲ့ သွားနေတဲ့ လမ်းကြောင်းပေါ့ဗျာ၊ အဲဒီမှာ နိုင်ငံရေးပါတီများရဲ့ ကဏ္ဍနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အကုန်လုံးကတော့ ရှေ့ဆက်ပြီး Process အတိုင်း သွားနေကြတာပဲ၊ အဲဒီလိုပဲ မြင်တယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံကို ယခင် သမ္မတဦးသိန်းစိန် အစိုးရလက်ထက် ၂၀၁၆ ခုနှစ်က စတင် ကျင်းပခဲ့ရာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အစိုးရလက်ထက် ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လအတွင်းက နောက်ဆုံးအကြိမ် ကျင်းပခဲ့သည်။