CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ၂၈

တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုဖြစ်ခြင်း၏ အဓိကမှာ ဝယ်လိုအား ရောင်းလိုအား မမျှခြင်းနှင့် အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်း များ၏ မူဝါဒများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ထို demand supply မျှအောင်ဆိုသည်က ဘယ်ထိသွားရမလည်းဆိုလျှင် စီးပွါးရေစနစ်ထိသွားရမှာ သည်ကိစ္စ ကတော်တော်လေးကျယ်ပြန့်ခြင်း၊ အုပ်ချုပ်ရေးနေရာတွင် လိုအပ်လို့စိမံတာဖြစ်ပေမဲ့ စီးပွားရေးအမြင်တွင် ၎င်းက အတားအဆီးဖြစ်နေတာမျိုးများရှိတာကြောင့် ထိုကိစ္စမျိုးကို သေချာစီစစ်ပြီး ပြန်စဉ်းစားမှဘဲ ပြဿနာကပြီးမည်ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများ များပြားလာကြောင်း၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှု ဖမ်းဆီးရရှိမှု အများဆုံးဖြစ်သည်ဟု နစကဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်းက ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၆ ရက်က ပြောသည်။

မူဆယ်(၁၀၅) မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်ကို တွေ့ရစဉ်

တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများပြားလာခြင်းမှာ အစိုးရက ချမှတ်သည့် မူဝါဒများက အဟန့်အတားများဖြစ်ပေါ်လာ ခြင်း၊ ရောင်းလိုအားနှင့်ဝယ်လိုအား မမျှတခြင်းများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဖြေရှင်းတယ်ဆိုတာက ဘယ်လိုပြောမလဲ ဆန်စဉ်ရာကျည်ပွေ့မလိုက်နိုင်လိုက်လို့တော့ မရဘူးလေ။ ဒါက အခုမှဖြစ်ဖူးတဲ့ကိစ္စတွေလည်း မဟုတ်ဘူးပေါ့။ ကျနော်တို့ ဘဝမှာလည်း အများကြီး ကြုံခဲ့ဖူးတာပဲဆိုတဲ့ အခါကျတော့ အဓိကတော့ ကျနော်တို့က ဘယ်လိုလုပ်ရင် အဆင်ပြေသွားမယ် ပြောလိုက်တာက လွယ်လွယ်လေး ပဲ။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်ပြော လိုက်တိုင်းလည်းဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ ပြောဖို့ကျတော့ နည်းနည်းခက်တာပေါ့။ ဒါက ဘာလဲဆိုတော့ အခြေခံအကြောင်းတရား root cause ကိုရှင်းနိုင်မှ root cause က အဓိက,ကတော့ ရောင်းလို အား ဝယ်လိုအားမမျှတာပဲပေါ့။  ဒုတိယအဆင့်ကျတော့ ရောင်းလိုအား ဝယ်လိုအားမမျှတဲ့ချိန်မှာပဲ ဘယ်လို ခေါ်မလဲ တစ်နည်းနည်းနဲ့ လည်ပတ်နေတာရှိတာပေါ့။ အဲခေတ်က အဲအနေအထား ကြည့်လိုက်တော့ အတားအဆီးတွေမရှိဘူး trade barrier(ကုန်သွယ်ရေးအတားအဆီး) ခေါ်တာပေါ့။ ဆိုတော့ ဒီအကြောင်းအရာကို မရှင်းဘဲနဲ့ဆိုတော့ ပြဿနာရှိတာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ကော့ကရိတ်မြို့နယ် ရန်ကုန်-မြဝတီအပိုင်း အာရှလမ်းမပေါ်ရှိ ကုန်တင်ကားတစ်စင်းကို တွေ့ရစဉ်

အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင် ၁၀ နိုင်ငံအနက် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေးတွင် အဆင့် ၉ သာ ရရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရသည့်အတွက် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေးလုပ်ငန်းများကို အရှိန်အဟုန် မြင့်၍ ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း နစကဒုဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။ 

တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေး နိုင်ငံပေါင်းစုံ မဟာမိတ်အဖွဲ့၏ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ထုတ်ပြန်သည့် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှု အညွှန်းကိန်း 2025 Illicit Trade Index တွင်လည်း တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများ အလွန်အကျူး ပြုလုပ်နေသည့်ကဏ္ဍ ၁၂ ရပ် ဖော်ထုတ်ထားသည်။

ထိုကိစ္စများတွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်များ၊ စိုက်ပျိုးရေးသုံး ဓာတုပစ္စည်းနှင့် ပိုးသတ်ဆေးများ၊ အရက်၊ အတုအပ ကုန်စည်ပစ္စည်းများ၊ သစ်တောထွက်ကုန်များ၊ တရားမဝင် ငါးဖမ်းဆီးမှုများ၊ ရေနံထွက်ပစ္စည်းများ၊ ဆေးဝါးများ၊ အဖိုးတန်သတ္တုနှင့် ကျောက်မျက်များ၊ ဆေးရွက်ကြီးကုန်စည်များ၊ လူကုန်ကူးမှုများ၊ တောရိုင်း တိရစ္ဆာန်များ ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။ 

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၆

မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်ပွဲများ၊ စစ်မှုထမ်းဆင့်ခေါ်ခြင်းများနှင့် ငလျင်ဘေးသင့်မှုများ နောက်ပိုင်း၌  ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းများမှာ ပညာရှင်သာမက လုပ်သားများပါ ရှားပါးနေသည့်အပြင် နေ့စားခများလည်း  ပိုမိုမြင့်တက် လာနေကြောင်း ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းရှင်များမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်ကြမ်း လုပ်အားခမှာ ယခင်က တစ်ရက်လျှင် ၁၀,၀၀၀ ကျပ် ဝန်းကျင်ရှိသော်လည်း ယခုအခါတွင် အဆမတန် များပြားနေကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့  လုပ်သားခနှုန်းထားများ တက်သွားခြင်းမှာ ရှိနေသည့် လုပ်သားအင်အားနှင့် လိုအပ်ချက်မှာ မမျှတ သောကြောင့် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ် 

၎င်းက “ လုပ်သားကတော့ ဆိုးပါတယ်။ ဘာလို့ဆိုးလဲဆိုရင် ငလျင်ဖြစ်တော့ ပျက်ဆီးတာ ဖယ်ရှားရှင်းလင်းတာ အတွက် လုပ်သားက အများကြီးလိုတယ်။ နဂိုကတည်းက အလုပ်သမားက လျော့နေတာပေါ့နော်။ ပြင်ပထွက် တာနဲ့ ဘာနဲ့ အဲဒီလို လျော့နေတဲ့အချိန်မှာ နောက်ထပ် ငလျင်က ဖြစ်လိုက်တဲ့ အခါကြတော့ လုပ်သားအင်အား လျော့ပါးမှုနဲ့ လုပ်သားက ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုက ဒါတော်တော် ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေမှာ ရောက်နေပါပြီ။ ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေ ရပ်တန့်သွားတဲ့ အကြောင်းကလည်း အဲဒါတွေလည်း ပါပါတယ်။ အဲဒါကလည်း အရေးကြီးတဲ့ ကဏ္ဍတစ်ခုထဲပါပါတယ်။ ပညာရှင်တွေရော၊ အင်ဂျင်နီယာတွေရော၊ လုပ်သားတွေရော ရှားပါးမှု ကလည်း အရေးကြီးတဲ့ ကဏ္ဍထဲမှာ ပါပါတယ်။ လုပ်သားခတွေက နဂို နေ့ကြမ်း ၁၀,၀၀၀ လောက်ရှိတာ ၂၅,၀၀၀ လောက်ဖြစ်နေပြီ။ တချို့နေရာမှာ ၄၊ ၅၀,၀၀၀ တောင် ပေးနေရတယ်။ အဲဒီလောက်ထိကို ဖြစ်လာတာ။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ demand နဲ့ supply မမျှဘူး။ လုပ်သားကနည်းပြီး လုပ်ချင်တာက များတဲ့အခါ၊ ဖျက်မယ်၊ ဖြိုမယ်၊ လတ်တလော အရေးပေါ်ကာလကို။ နောက် ၄၊ ၅၊ ၆ လနေရင်တော့ တစ်မျိုးဖြစ်သွားနိုင်တယ် ထင်ပါတယ် ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ငလျင်၏ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် ဆောက်လုပ်ရေးသုံးပစ္စည်း ဝယ်ယူရခက်ခဲမှုအပြင် အခြားကိစ္စ များကြောင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ လည်ပတ်မှု နည်းပါးနေကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များထံက သိရသည်။

ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်လည်ပတ်နိုင်ရန်မှာ နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးပေါ်တွင်သာ မူတည်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ဆွေးနွေးတိုင်ပင် နေကြကြောင်း ရွှေကမ္ဘာမောင်မောင် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းမှဥက္ကဋ္ဌ ဦးမောင်မောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင် တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုဆိုရင် နေပြည်တော်၊ မန္တလေး၊ စစ်ကိုင်းမှာတော့ ပွဲကြီးပွဲကောင်း ဖြစ်နေတယ်။ လူတစ်ယောက်ကို ၄၀,၀၀၀ တောင်းလိုတောင်း၊ ၅၀,၀၀၀ တောင်းလိုတောင်း တောင်းချင်သလို တောင်းနေကြတယ်။ အဲဒီတော့ ပြီးအောင် လုပ်ပါဆိုတော့လည်း တချို့လိုအပ်ချက်အရ ကန်ထရိုက်တာတွေကတော့ သုံးနေရတယ်လို့ ကြား တယ်။ အဲဒါကို ကျ‌‌နော်တို့ စုဆောင်းပြီးတော့ တိုင်ပင်နေကြတယ်။ ဘယ်လိုလုပ်ကြရင် ကောင်းမလဲ၊ မြေဈေး ကလည်း မတန်တဆ၊ လုပ်သားအင်အားကလည်း မတန်တဆ၊ regulation ကလည်းများ၊ ရှိတဲ့လူကတော့ ရောင်းရတာပေါ့။ ဈေးကောင်းကောင်းနဲ့။ မရှိတဲ့လူတွေကြ မရောင်းရ။ ဆိုတော့ ဒီလုပ်ငန်းတွေကို ပြန်လည် လည်ပတ်ဖို့ဆိုတာကတော့ စီးပွားရေးအပေါ်မှာပဲ မူတည်လိမ့်မယ်။ စီးပွားရေးက မကောင်းရင်တော့ ဒီဥစ္စာက လောလောဆယ်လုပ်နိုင်ဖို့ အနေအထားက မရှိစသလောက် ဖြစ်နေတယ်။ ကျနော်တို့ ကိုယ်တိုင်လည်း မလုပ် နိုင်တော့ဘူး။ ဘာလို့ဆို ရှိတဲ့ငွေနဲ့ စောင့်ရမယ့် ထည့်ရမယ့်ငွေက အရမ်းကွာသွားပြီ။ အလှမ်းဝေးသွားပြီ” ဟု ပြောသည်။ 

အဆောက်အဦများ ဆောက်လုပ်ရာတွင် အနည်းဆုံး ရက်ချ်စတာစကေး ၈ အထိခံနိုင်သည့် အဆောက်အဦများ ဆောက်လုပ်ရမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၁ ရက်က ငလျင်ဘေး သင့် အင်းလေးဒေသသို့ သွားရောက်စစ်ဆေး၍ ပြည်သူများဖြင့် တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။

အစိုးရမှ ဘိလပ်မြေ တစ်အိတ်လျှင် ၁၇,၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ငလျင်ဘေးသင့် အဆောက်အအုံများသို့ ရောင်းချပေးရန် နှုန်းထား သတ်မှတ်ပေးထားသော်လည်း မြေပြင်တွင် ဝယ်ယူရခက်ခဲနေကာ နှုန်းထားမှာလည်း ငွေကျပ် ၄၀,၀၀၀ အထိ ပေါက်ဈေးများရှိနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၃

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ပြင်းအား ၇ ဒဿမ ၇ အဆင့်ရှိသော ငလျင်၏ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် ဆောက်လုပ်ရေးသုံးပစ္စည်း ဝယ်ယူရခက်ခဲမှုအပြင် အခြားကိစ္စများကြောင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ လည်ပတ်မှု နည်းပါးနေကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ငလျင်ဘေးဒဏ်သင့် ဒေသများ၌သာ ပြုပြင်ရေးလုပ်ငန်း များပြားနေပြီး အခြားဘက်၌ တည်ဆောက် ရေးလုပ်ငန်း နည်းပါးနေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ နည်းပါးခြင်းမှာ ဆောက်လုပ်ရေးသုံးပစ္စည်း ရှားပါးခြင်းအပြင် ကုန်ကျစရိတ် မြင့်တက်သွားမှုတို့ကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်နှင့် အိမ်ရှင်တို့အတွက် အခက်အခဲ ဖြစ်လာကြကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဦးမျိုးမြင့်က “ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း နည်းပါးတယ်ဆိုတာက အဓိကပြဿနာက ပစ္စည်းရှားပါးတာ။ ငလျင် ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအခက်အခဲက ဘိလပ်မြေ အခက်အခဲပဲ။ နောက်တစ်ခါ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း လုပ်မယ်ဆိုရင် ရက်ချ်စတာစကေး ၈ ဖြစ်ရမယ့် အတွက်အချက်တွေက ဖြစ်လာတဲ့အခါကြတော့ မူလ ကုန်ကျစရိတ်ထက် ကုန်ကျစရိတ် များသွားတာပေါ့။ များတဲ့အခါ တချို့ဆောက်မယ့် အိမ်ရှင်တွေအတွက်လည်း အခက်အခဲဖြစ်လာသလို အပေးအယူနဲ့ ဆောက်မယ့် အိမ်ရှင်တွေ အတွက်ကြတော့လည်း ဥပမာ ကန်ထရိုက်က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု များလာရင် သူပြန်ပေးရမယ့် အပိုင်းမှာကြတော့ အများကြီး မပေးနိုင်တော့ဘူး။ အဲဒီလို အခြေအနေ တွေကလည်း ပါလာတယ်။ နောက်တစ်ခုကလည်း နိုင်ငံတော်ကလည်း အခုအချိန်မှာ ရက်ချ်စတာစကေး ၈ လို့ သတ်မှတ်လိုက်တဲ့ အခါကြတော့ သူတို့လက်ရှိ တင်ဒါတွေလည်း ခေါ်မယ့်ဟာ မခေါ်ဘဲ ရပ်သွားတာတွေ ရှိတယ်။ လက်ရှိ ငလျင်ဒဏ်ဖြစ်နေတဲ့ ဟာတွေကိုလည်း ပြုပြင်တဲ့လုပ်ငန်းတွေ များနေတဲ့အတွက် ဒီဘက် တည်ဆောက် ရေးပိုင်းတွေမှာ ခုနကပြောတဲ့ အကြောင်းတရားတွေကြောင့် နည်းသွားတာဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။ 

လက်ရှိ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နေချိန်၌ အဓိက လိုအပ်သည့် ဘိလပ်မြေမှာ ဝယ်လိုအား များမှုကြောင့် ဝယ်မရဖြစ်နေသည့်အပြင် အခြားဆောက်လုပ်‌ရေးသုံး ပစ္စည်းများမှာလည်း ရှားပါးနေကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ဘိလပ်မြေ တစ်အိတ်လျှင် ၁၇,၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ငလျင်ဘေးသင့် အဆောက်အအုံများသို့ ရောင်းချပေးရန် သက်ဆိုင်ရာ စက်ရုံများသို့ ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ပေးထားကြောင်း စက်မှုဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြော ထားသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်ကိုတွေ့ရစဉ်

သို့သော် မြေပြင်တွင် ငွေကျပ် ၄၀,၀၀၀ အထိ ပေါက်ဈေးများ ရှိနေသည့်အပြင် ဝယ်ယူသည့် အခါတွင်လည်း ဘောက်ချာများ မရကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းအတွက် အဓိကလိုအပ်သည့် ဘိလပ်မြေ လိုအပ်ချက်ကို ပြည်တွင်းမှ ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် အရေအတွက် နှုန်းထားပေါ် မူတည်ကာ ပြည်ပမှ တင်သွင်းနိုင်ရေးကို လုပ်ဆောင်ပေးသင့် ကြောင်းလည်း ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် အထပ်မြင့် အဆောက်အဦတွေကို စိတ်ဝင်စားမှု နည်းသွားကြသဖြင့် တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းကြီးများ မလုပ်သလောက်ဖြစ်နေကာ အသေးအမွှား ဆောက်လုပ်ရေးတို့သာ များနေကြောင်းလည်း ရွှေကမ္ဘာမောင်မောင် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမောင်မောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နည်းပါတယ်။ ‌တော်တော်လေးနည်းပါတယ်။ သေးသေးမွှားမွှားတွေများတယ်။ အကြီးကြီးတွေကတော့ အခုချိန်မှာ တည်ဆောက်ရေးတွေက မလုပ်သလောက်ပဲ။ အခုနောက်တစ်ခု ဘာပြဿနာ တိုးသွားသလဲဆိုရင် ငလျင်ဖြစ်လိုက်တော့ အထပ်မြင့်တွေကို လူတွေက စိတ်ဝင်စားမှု နည်းသွားတယ်။ အဲဒါလေးတွေလည်းရှိတယ်။ အဲဒီတော့ တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းတွေကတော့ တော်တော်နည်းပါတယ်။ အရင်နဲ့ယှဉ်လိုက်ရင် ဘာမှမရှိပါဘူး ရာခိုင်နှုန်းက တော်တော်ကို နည်းသွားပြီ။ မရှိသလောက်ပဲ အထပ်မြင့်တွေ ဆောက်တဲ့သူက ကျနော်တို့ သိပ်တော့ မမြင်ဘူး တချို့လုပ်ငန်းတွေတောင်မှ ရပ်တန့်တယ်။ အရောင်းအဝယ် မကောင်းလို့ ခဏစောင့်ကြည့်တဲ့ သဘော လေးတွေတော့ ပြောကြတယ်။ မဆောက်ကြဘူး ဆောက်လုပ်ရေးဘက်က အားနည်းသွားပြီ။ နောက်တစ်ခု ပြဿနာက လုပ်သားတွေက တအားနည်းသွားပြီ။ မတန်မဆတွေ အခွင့်အရေးကို ယူကြတယ်။ ပန်းရံတို့၊ သံချည် သံကွေးတို့၊ လက်သမားတို့ အစစအရာရာ အားလုံးပါပဲ အောက်ခြေ။ ဘယ်လောက်ရမှ လုပ်မယ်၊ မရရင်မလုပ်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

အဆောက်အဦများ ဆောက်လုပ်ရာတွင် အနည်းဆုံး ရက်ချ်စတာစကေး ၈ အထိခံနိုင်သည့် အဆောက်အဦများ ဆောက်လုပ်ရမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၁ ရက်က ငလျင်ဘေး သင့် အင်းလေးဒေသသို့ သွားရောက်စစ်ဆေး၍ ပြည်သူများဖြင့် တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် မေလ ၁၂ ရက်မှ ၁၈ ရက်နေ့အထိ နေပြည်တော်တွင် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ ဆောင်ရွက် ရာ၌ လိုအပ်သည့် သံ၊ သံမဏိ၊ ဘိလပ်မြေနှင့် ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းသုံးပစ္စည်းများကို အစိုးရဌာနဆိုင်ရာမှ ရောင်းချပေးခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေ ၂၁

ကချင်ပြည်နယ်တွင် မြစ်ဆုံရေအားလျှပ်စစ် စီမံကိန်းကို မရပ်ဆိုင်းဘဲ အကောင်အထည် ဖော်ဖြစ်ခဲ့မည်ဆိုပါက မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး၏ ဓာတ်အားလိုအပ်ချက် ပြည့်မီရုံသာမက ကျော်လွန်သည့် အနေအထားကို ရောက်သွားနိုင် သည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၀ ရက်က နေပြည်တော်တွင် ဒုတိယနေ့အဖြစ် ဆက်လက် ပြုလုပ်သည့် နစက၏ လုပ်ငန်း ညှိနှိုင်း အစည်းအဝေး၌ ၎င်းက ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနှင့်ပက်သက်သည့် လိုအပ်ချက်က ရှိနေမှာဘဲ ဒါသည် သမ္မတကြီး ဦးသိန်းစိန်လက်ထက်က အခြေအနေအကြောင်းကြောင်းအရ မြစ်ဆုံနှင့်ပက်သက်ပြီး ရပ်တန့်ခဲ့သည်ဟု သေနကမဟာဗျုဟာအမူဆောင် ဒါရိုက်တာ ဦးသိန်းထွန်းဦးက CNI သတင်းဌာနကိုပြောသည်။

ယနေ့ ပြည်သူများ အကုန်လုံးလက်တွေ့ခံစားနေရသည့် အခြေအနေမျိုးတွင် လျှပ်စစ်မီးပြန်လည်ပြည့်မှီရေးအ တွက်နည်းလမ်းမျိုးစုံနှင့်စဥ်းစားရမည့်ထဲတွင် မြစ်ဆုံက ပြန်လည်စဥ်းစားသင့်သည့်ကိစ္စရပ်တခုဖြစ်သည်။ 

နစက အစည်းအဝေး ကျင်းပနေစဉ်

နစကဥက္ကဋ္ဌက “ မြစ်ဆုံရေအားလျှပ်စစ် စီမံကိန်း ရပ်ဆိုင်းခဲ့ရမှုမရှိပါက မဂ္ဂါဝပ် ၆၀၀၀ ရရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရှိပြီး ဖြစ်သည့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေး စက်ရုံများနှင့် မြစ်ဆုံရေအားလျှပ်စစ် စီမံကိန်းတို့ ပေါင်းစပ်လိုက်မည်ဆိုပါက လျှပ်စစ်ဓာတ်အား လိုအပ်ချက် ပြည့်မီရုံသာမက ကျော်လွန်သည့် အနေအထားသို့ပင် ရောက်ရှိနိုင်မည်”ဟု ပြောသည်။

မိမိတို့အနေဖြင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်၍ ရသည့် နေရာများကို ဖော်ထုတ်၍ ဆောင်ရွက်သွားရန်လို ကြောင်း၊ နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံး ဆိုလာလျှပ်စစ်စွမ်းအင် ထုတ်ယူခြင်းကို ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း၊ တိုင်းဒေသ ကြီးနှင့် ပြည်နယ်များတွင်လည်း Small Skill ဆိုလာစက်ရုံများကို ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း၊ ပြည့်ဖြိုးမြဲ စွမ်းအင် နှင့် ပတ်သက်၍ မဖြစ်မနေ ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်သည်ဟူသည့် မူဝါဒကို ချမှတ်ဆောင်ရွက်သွားရန်လိုကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ရေအားလျှပ်စစ်ကနေ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်ရေး စီမံကိန်းများသည် လုပ်သင့်ကြောင်း၊ လက်တွေ့မှာတော့ မည်မျှ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မလဲဆိုတာကိုတော့ လေ့လာစောင့်ကြည့်ရမည်ဟု သေနင်္ဂမဟာဗျူဟာလေ့လာ ရေးအဖွဲ့မှ ဒါရိုက်တာ ဦးသိန်းထွန်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကျနော်တို့က ဘယ်စီမံကိမ်းမဆို သူ့မှာတွက်ရချက်ရတယ်။ ကိုယ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတာနဲ့ ကိုယ်ဘယ်လောက် ပြန်ရ မလဲ၊ အဲအပေါ်မှာ မူတည်ပြီး လှုပ်ရှားရမှာပေါ့။ စိုပါဆို့ ရေအားလျှပ်စစ်မှာ မြှုပ်နှံတာက မြှုပ်နှံသလောက် အကျိုးမြတ် အများကြီးပြန်ထွက်မယ်။ ဆိုလိုတာက လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပိုပြီးတော့မှရမယ် ဒီနေရောင်ခြည်က များများမြှုပ်နှံလို့ များများပြန်ထွက်မလား။ ဒါတွေပေါ်မူတည်ပြီး ကျနော်တို့ ပိုကောင်းတဲ့ဟာ လုပ်ရမှာပေါ့။ ကျနော်တို့နိုင်ငံလို အနေထားမျိုးဆိုရင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား လိုအပ်ချက် ကြီးမားနေတဲ့အချိန်မှာ ရေဖိအားကနေ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်တာမျိုးတွေ လုပ်သင့်တယ်ပေါ့။ ဒါကတော့ ကျနော်တို့ရဲ့မဖြစ်မနေ ထည့်သွင်းစဥ်း စားရမယ့် အချက်တွေပါပဲ။ တကယ်တမ်း ဘယ်လောက်ထိ အကောင်အထည် ဖော်နိုင်မလဲ အကျိုးအမြတ် ရနိုင် မယ်ဆိုတာ ခုနကပြောတဲ့ မြေပြင်ရဲ့ ကွင်းဆင်းမူနဲ့ လေ့လာဆောင်ရွက်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တောက်နေစဉ်

မြစ်ဆုံစီမံကိန်းသည် ကချင်ပြည်နယ်၊ မြစ်ကြီးနားမြို့နှင့် ၂၃ မိုင်ခန့်အကွာ မေခ၊ မလိခတို့ပေါင်းဆုံရာ မြစ်ဆုံ နေရာ မြစ်လက်တက်များပေါ်တွင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား မဂ္ဂါဝပ် ၂၀၀၀၀ နီးပါး ထုတ်လုပ်နိုင်မည့် စီမံကိန်းကြီး တစ်ခုသည်။

အဆိုပါ စီမံကိန်းကို ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေလက်ထက်က တရုတ်နှင့်သဘောတူ စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် စတင်အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ၂၀၁၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကနေ တက်လာသည့် ဦးသိန်းစိန် အစိုးရလက်ထက်တွင် ဆန္ဒပြ ကန့်ကွက်မှုများကြောင့် မြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို ခဏရပ်ဆိုင်းခဲ့ကြောင်း၊ ထို့နောက် ၂၀၁၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲက နေ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အစိုးရလက်ထက်မှာတော့ ပြန်လည်စတင်ရန် ဆွေးနွေးမှုများ ရှိခဲ့သော်လည်း ယနေ့ အထိ လုပ်ငန်းပြန်လည် မစတင်နိုင်သေးပေ။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် လျှပ်စစ်မီး မလုံလောက်သည့်အတွက် တစ်ရက်လျှင် အနည်းဆုံး ၄ နာရီကြာ ပြတ်တောက်ခံနေရသလို တချို့သော ဒေသများတွင် တစ်ရက်လျှင် ၁၆ နာရီအထိ ပြတ်တောက်ခံရမှုများရှိနေ သည်။

ထိုသို့ လျှပ်စစ်မီးများ မလုံလောက်ရခြင်းကလည်း လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေး တာဝါတိုင်များ ဖျက်ဆီးခံရခြင်း၊ ရေအား လျှပ်စစ် စီမံကိန်းများ ရပ်ဆိုင်းနေခြင်း၊ တခြားသော နိုင်ငံများကနေ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ဝယ်ယူမှု လျှော့ချထား ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၅  ခုနှစ်၊ မေလ ၁၉

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အင်အားပြင်းငလျင် လှုပ်ခတ်ခဲ့ပြီးနောက် လက်ရှိ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နေချိန်၌ အဓိက လိုအပ်သည့် ဘိလပ်မြေမှာ ဝယ်လိုအားများမှုကြောင့် ဝယ်မရဖြစ်နေကြောင်း ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အချို့ဆောက်လုပ်ရေးသုံး ပစ္စည်းရောင်းချသည့် ဆိုင်များတွင် ဘိလပ်မြေ ဝယ်ချင်ပါက အခြား အိမ်ဆောက် ပစ္စည်းများကိုပါ တွဲဖက်ဝယ်ယူမှသာ ရောင်းချပေးနေကြကြောင်း ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘိလပ်မြေက ဝယ်ရခက်တာ မဟုတ်ဘူး။ ဝယ်ကိုမရဘူး ဖြစ်နေတာ။ လုပ်ငန်းတွေတောင်မှ ဘိလပ်မြေ ပါတဲ့ လုပ်ငန်းတွေအကုန် မှေးထားရတယ်။ ဈေးက ဈေးကွက်ထဲမှာ ၄၀၀၀ ရောင်းတဲ့သူလည်းရှိတယ် ၃၅၀၀၀ ရောင်းတဲ့သူလည်းရှိတယ်။ မှောင်ခိုဈေး အဆင်ပြေသလို ဝယ်နေရတာ။ ဘောက်ချာတောင် မပေးဘူး သူတို့က။ ငလျင်မလှုပ်ခင်တုန်းက ၁၇၀၀၀၊ ၁၈၀၀၀ လောက်ရှိတယ်။ အုတ်ခဲတောင်မဟုတ်ဘူး။ ကျန်တဲ့ပစ္စည်းပါ တွဲဝယ်မှ ဘိလပ်မြေကို အိတ် ၂၀ လောက်ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဘိလပ်မြေများအား ငလျင်ဘေးသင့် ဒေသများဖြစ်သည့် မန္တလေးနှင့် စစ်ကိုင်းမြို့တို့တွင် ဝယ်ယူရ ခက်နေကြောင်း သိရသည်။

ငလျင်ကြောင့် ပြိုကျနေတဲ့ အဆောက်အအုံကို တွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလက ဈေးကွက်အတွင်း ဘိလပ်မြေ ဈေးနှုန်းများအား ဈေးနှုန်းမြှင့်တင် ရောင်းချသည့် ဆောက်လုပ် ရေးပစ္စည်းဆိုင် (၆၂) ဆိုင်အား တည်ဆဲဥပဒေများနှင့်အညီ အရေးယူနိုင်ရေး နစကမှ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

ငလျင်ဘေးသင့် ဒေသများတွင် ပြန်လည်ထူထောင်ရန် အတွက်သာမက အနည်းငယ် အက်ကွဲသွားသည့် နေအိမ်၊ အဆောက်အအုံများကို ဖာထေးရန်အတွက် ဘိလပ်မြေကို မဖြစ်မနေ လိုအပ်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ဘိလပ်မြေ တစ်ခုတည်းသာ လိုအပ်ချက် များပြားနေခြင်းဖြစ်ပြီး အခြားအိမ်ဆောက်ပစ္စည်းများမှာ ပုံမှန်အတိုင်း လည်ပတ်လျက်ရှိကြောင်း ရွှေကမ္ဘာမောင်မောင် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမောင်မောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လိုအပ်ချက်နဲ့ ရှိတဲ့ပစ္စည်းနဲ့ မလောက်မငှဖြစ်လို့ အဲဒီလိုဖြစ်တာပေါ့။ လိုအပ်ချက်ကများပြီးတော့ အရောင်းက နည်းနေတဲ့အခါ အဲဒီလိုဖြစ်တာပါ။ အက်တာတွေ၊ ကွဲတာတွေများတဲ့ အခါကြတော့ ဟိုနားက လည်းလို၊ ဒီနားကလည်းလို။ special ကတော့ ဘိလပ်မြေ ဖြစ်နေတာပေါ့။ အဲဒီဘိလပ်မြေက သုံးတဲ့လူက တအားများလာတဲ့ အခါကြတော့ မန္တလေးတိုင်းတို့၊ စစ်ကိုင်းတို့၊ နေပြည်တော်တို့ လိုတာများတဲ့အတွက် အဲဒီလို ဖြစ်သွားတာပါ။ တချို့ကြတော့လည်း လိုရင်လိုသလောက် ပေါက်ရာပေါက်ဈေး ဝယ်ပြီး သုံးနေကြတာပေါ့။ အဲဒီ တော့ ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တကယ်တော့ သူ့ဈေးက အဲဒါပုံမှန်မဟုတ်ဘူး။ ဒေါ်လာနဲ့ သွားတွက်နေကြတာကို။ လောလောဆယ် ကျနော်တို့ အမြင်မှာတော့ ဘိလပ်မြေ တစ်ခုတည်းပါပဲ။ ကျန်တဲ့ဟာကတော့ သူ့ဟာနဲ့သူ လည်သွားတာပါပဲ။ ဘာလို့ဆို နယ်စပ်ကဟာတွေလည်း သူ့အထိုက်အလျောက်နဲ့ သူ့ဟာသူ ရောက်နေတာပဲ” ဟု ပြောသည်။

 ဘိလပ်မြေသယ်ကားကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဘိလပ်မြေစက်ရုံ ၉ ရုံမှ ငလျင်မလှုပ်မီက တစ်ရက်လျှင် ၃၀၇၀၀ တန် (၆၁၄,၀၀၀)အိတ် ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။

သို့သော် ငလျင်လှုပ်ပြီး နောက်ပိုင်း စက်ရုံ ၆ ရုံမှ ဘိလပ်မြေ ၁၇၁၀၀ တန်(၃၄၂,၀၀၀)အိတ် ထုတ်လုပ်ပေး လျက်ရှိကြောင်း၊ မေလ ၁၅ ရက်တွင် ဘိလပ်မြေ ၂၂၁၀၀ တန် (၄၄၂,၀၀၀)အိတ် ထွက်ရှိနိုင်ရေး ထပ်မံတိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း စက်မှုဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြောထားသည်။

ထို့ပြင် ဘိလပ်မြေ တစ်အိတ် ဈေးနှုန်းကိုလည်း တစ်အိတ်လျှင် ၁၇၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ဘေးသင့် အဆောက်အအုံ များသို့ ရောင်းချပေးရန် သက်ဆိုင်ရာ စက်ရုံများသို့ ဈေးနှုန်း သတ်မှတ် ပေးထားကြောင်းလည်း ၎င်းက ပြော သည်။

CNI News 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၉

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမားအဖွဲ့(ILO)က မြန်မာနိုင်ငံကို စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ အရေးယူမှု ချမှတ်သွားရန် ရှိသည်ဟု သတင်းများထွက်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် အမှန်တကယ် ပိတ်ဆို့မှုလုပ်ခဲ့ပါက အလုပ်သမား သိန်းချီ အခက်အခဲတွေ့နိုင်ကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ(NDF) အတွင်းရေးမှုး ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ILO သည် Article 33 ပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များကို မလိုက်နာသည့် နိုင်ငံကို ဆန်ရှင်လုပ်၍ အရေးယူလေ့ရှိရာ မြန်မာ နိုင်ငံကိုလည်း Article 29၊ Article 87၊ Article 111၊ Article 138 တို့အား လိုက်နာမှု ရှိ/မရှိ ဇွန်လတွင် စိစစ်မည် ဖြစ်ပြီ ချိုးဖောက်မှုတွေ့ရှိပါက ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု လုပ်မည်ဟု ပြည်တွင်း/ပြည်ပ သံတမန်များကြား သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသည်။

ဦးထက်အောင်ကျော်ကို တွေ့ရစဉ်

ဦးထက်အောင်ကျော်က “ဒီ Article 33 ရယ်၊ Article 29 ရယ်၊ Article 87 ရယ် ၊ Article 111 ရယ် Article 138 ရယ် ဒီ ၄ ချက်ကို မဖြစ်မနေ လိုက်နာရမယ် လိုက်နာမှု ပျက်ကွက်တယ် ဆိုလို့ရှိရင် ဒါကျနော်တို့ အရေးယူမှုတွေ လာတာပေါ့နော်။ အထည်ချုပ် လုပ်ငန်းထဲမှာ အလုပ်သမားတွေက မနည်းဘူးဆိုတဲ့ အခါကျတော့ အနည်းဆုံး ကျနော်တို့ က လူ ၄- ၅ သိန်းလောက် အလုပ်ပြုတ်သွားနိုင်တဲ့ အနေအထားရှိတယ်။ ပြီးရင် ကျနော်တို့ တိုင်းပြည် ရဲ့ အဓိက ပို့ကုန်မဏ္ဍိုင်ကို ကြည့်လိုက်လို့ရှိရင်လည်း ဒီအထည်ချုပ်က ပို့ထားတဲ့ ဝင်ငွေ‌က အ‌ရေးကြီးတဲ့ထဲမှာ ပါတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ တော်တော်ကို အရေးကြီးတယ်‌ပေါ့။ အဲအတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဒီဟာကြီး ဖြစ်သွားခဲ့သည် ရှိသော်ပေါ့ အတော်စိုးရိမ်စရာ ကောင်းတယ်ပေါ့။ ဒီအတွက်ကြောင့်မို့ အစိုးရအနေနဲ့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန အနေနဲ့ ဒါတွေကို သေသေချာချာလေး ဖိဖိစီးစီး ကိုင်တွယ် ဆောင်ရွက်ဖို့တော့ မျှော်လင့်တာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ အထည်ချုပ် လုပ်ငန်းကိုတွေ့ရစဉ်

၂၀၂၃-၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ် ပထမသုံးလပတ်အတွင်း အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းမှ ပြည်ပတင်ပို့မှု ဝင်ငွေဒေါ်လာ ၉၉၄ ဒသမ ၁ သန်း ရရှိခဲ့ကြောင်း ဗဟိုစာရင်းအင်းအဖွဲ့မှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းများသည် နိုင်ငံပေါင်း ၈၀ ကျော်ကို တင်ပို့လျက်ရှိကြောင်း၊ ထိုနိုင်ငံများမှာ ဂျပန်၊ ပိုလန်၊ စပိန်၊ ဂျာမနီ၊ ကိုရီးယား၊ ယူကေ၊ နယ်သာလန်၊ အီတလီ၊ အမေရိကန်၊ ပြင်သစ်၊ ဒိန်းမတ်၊ ဘယ်လ်ဂျီယံတို့ကို အဓိက တင်ပို့လျက်ရှိကြောင်း စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၆ ရက်

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ အလုပ်သမားများ  ရသင့်ရထိုက်သည့် အခွင့်အရေးများ၊ အခွင့်အလမ်းများအားလုံးကို အစိုးရက ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ချပြရန်လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦး ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အစိုးရတစ်ရပ်သည် အလုပ်သမား အခွင့်အရေး၊ ပြည်သူများ၏ အခွင့်အရေး၊ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များ၏ အခွင့်အရေး၊ တိုင်းပြည်စီးပွားရေး တိုးတက်ရေး စသည့် ဆောင်ရွက်ချက်များကို တာဝန်ခံရလေ့ရှိသည့်အတွက် အခွင့်အလမ်းများ ရရှိရေး ဆောင်ရွက်ပေးမည်ဆိုသော ပြောကြားချက်များသည် မထူးဆန်တော့ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

အလုပ်သမား အခွင့်အရေးနှင့် တိုင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးကို အဂတိတရား ကင်းကင်းဖြစ် ဆောင်ရွက်နိုင်ပါက ကောင်းမွန်မည့် အခွင့်အလမ်းများကို မျှော်လင့်၍ ရနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံက လူတန်းစားအလွှာစုံကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကျနော်တို့က ဒီပြောဆိုချက်အတိုင်း ဖြစ်လာဖို့တော့လိုပါတယ်။ အနည်းဆုံးတော့ ကျနော်တို့က အလုပ် သမား အခွင့်အရေးဆိုတဲ့အပိုင်းမှာ အနိမ့်ဆုံး အခြေခံလုပ်ခလစာ အပါအဝင် ‌ပြီးတော့ အခွင့်အရေးတွေ၊ အခွင့် အလမ်းတွေ ဒါတွေအားလုံးကို အစိုးရက ဘယ်လိုချပြမလဲဆိုသည့် အပေါ်တွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိဖို့လိုတယ်။ လက်ရှိနိုင်ငံက အလုပ်သမားအခွင့်အရေး၊ အလုပ်ရှင် အခွင့်အရေး၊ ပြောမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီစီးပွားရေးသမားတွေရဲ့ အခွင့်အရေး အစရှိတဲ့ အခွင့်အရေးတွေ အရင်းအမြစ်က ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဆုံးရှုံးမှုတွေရှိပါတယ်။ ဘာကြောင့် လဲဆိုတော့ ဒီပဋိပက္ခ ဖြစ်စဉ်တွေနဲ့ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှု အခြေအနေတွေရှိတယ်။ ဒီကြားထဲမှာ တကယ့် ကြုံ တောင့်ကြုံခဲပေါ့ ငလျင်ဒဏ် ခံလိုက်ရတဲ့ကိစွတွေရှိတယ်။ ဒီလိုဟာတွေ ပြန်နလန်ထူဖို့ ကျနော်တို့ ရုပ်ပိုင်းရော၊ စိတ်ပိုင်းရော၊ လုပ်ငန်းရှင်တွေ အပါအဝင် ဘက်ပေါင်းစုံ အသီးသီးက ကြိုးစားနေကြတဲ့အခါမှာ ကျနော်တို့က အဂတိကင်းတဲ့ အဂတိကင်းစင်တဲ့ အုပ်ချုပ်မှု အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခွင့် ရမယ်ဆို အင်မတန် ကောင်းမှာပါ။ အဲလို မဟုတ်ဘဲနဲ့ တချို့တချို့သော နေရာတွေမှာ အဂတိနဲ့မကင်းတဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေ သူ့လူ ကိုယ့်လူ အစရှိတဲ့ ရွေးချယ်မှုတွေ အရောင်တွေ ကာလာပါတာတွေ ဒီကြားထဲမှာ ကျနော်တို့ လုပ်ငန်းတွေ လုပ် ဆောင်ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အခွင့်အရေး မပေးခြင်းပေးခြင်းထက် စေတနာမှန်မှန်၊ အဂတိကင်းကင်း အရောင် ကာလာဆွဲ ကင်းကင်းနဲ့ အလုပ်လုပ်နိုင်မဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုကို ဖန်တီးပေးနိုင်မယ့် တစ်ခုကိုဘဲ ပိုပြီးတော့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

အလုပ်သမားများအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများကို မည်သူမှ အာမခံချက် မပေးနိုင်သေးကြောင်း သွေးစည်းညီညွတ်သောသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ်-မြန်မာ(STUM) ဦးဆောင်သူ ဒေါ်မျိုးမျိုးအေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံက လူတန်းစားအလွှာစုံကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဒီအလုပ်သမားဘက်ကို ကြည့်ပြီး စဉ်းစားထားတဲ့ဟာတွေ မဟုတ်ဘူး policy တွေမဟုတ်ဘူး။ အားလုံးက နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလာဖို့ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းရဖို့ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းရဖို့ဆိုတာက နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု မြန်မာပြည်ထဲကို လာလို့ခေါ်လိုက်တာပဲ အဲဒီမှာ လာတဲ့သူတွေက အလုပ်သမား အခွင့်အရေးကို လေးစားလိုက်နာမှ ဒါသမဂ္ဂတွေကို မဖြိုခွဲပါနဲ့ သမဂ္ဂဖွဲ့စည်းတာကို လက်ခံပေးပါဆိုတာမျိုးက နောက်ဆက်တွဲက မရှိနေဘူးပေါ့နော်။ အဲဒါကတော့ ဥပဒေကို စည်းကြပ်တဲ့သူက အားနည်းတာပေါ့နော်။ နောက်လာတဲ့ အလုပ်ရှင် တွေ အနေနဲ့ကလည်း အစတည်းက လုပ်သားစျေးချိုတာ တစ်ခုထဲကိုပဲ ကြည့်ပြီးလာတာ အဲနောက်မှာ ကပ်ပါ လာတဲ့ responsibilities ပေါ့နော် ငါတို့စီးပွားရေး လုပ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် rights and responsibility ကို ငါတို့တွေ လေးစားလိုက်နာဖို့လိုတယ်။ အလုပ်သမား အခွင့်အရေး၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး၊ ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေး၊ ဒီအခွင့်အရေးတွေ ငါတို့ပေးဖို့ လိုတယ်ဆိုတာမျိုး ခေါင်းထဲမှာမရှိတော့ဘူး။ ငါတို့က ဒီနိုင်ငံမှာ လုပ်သားစျေးချိုတယ် ဒီကနေပြီးတော့ ဥရောပကို တင်ပို့ရင် အခွန်ကင်းလွတ်တယ်ဆိုတဲ့ မက်လုံးတွေနဲ့ပဲ လာကြ တာပေါ့နော်။ အဲတော့ သူတို့ရဲ့ အမြတ်အစွန်း တစ်ခုတည်းကိုပဲ ကြည့်တယ်။ ပြန်ပေးရမယ့် အလုပ်သမားဘက်ကို မကြည့်နေဘူးပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ကောက်ယူပြီးစီးခဲ့သည့် လုပ်သားအင်အား စစ်တမ်းများမှ အချက်အလက်များကို အခြေခံ၍ ခန့်မှန်းတွက်ချက်ထားသည့် 

၂၀၂၀-၂၀၂၃ လုပ်သားအင်အား ခန့်မှန်းစာရင်းအင်းများအရ အလုပ်လက်ရှိဦးရေ ၂၃.ဝ၉ သန်းရှိပြီး၊ အလုပ်လက်မဲ့ ဦးရေ ဝ.၈၈ သန်းရှိကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ထားချက်အရ သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲ စဖြစ်ခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒုတိယသုံးလပတ် အတွင်းမှာပင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေ ၁ ဒသမ ၂ သန်းသည် အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်နေကြောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအဖွဲ့ချုပ် (ILO)က အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေ ၅ ရက်

ငလျင်ဘေးသင့်ခဲ့သော ဒေသများတွင်ရှိသည့် ပြည်သူလူထုများသည် အာမခံနစ်နာကြေး ဆိုသည်ထက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများကိုသာ ရှာဖွေဖန်တီးပေးရန် လိုလားနေကြသည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်သမားများ တကယ်လိုချင်သည်က ထောက်ပံ့ကြေးဟုခေါ်သည့် ငွေကြေးမဟုတ်ကြောင်း၊ ယခုအချိန်တွင် အလုပ်အကိုင် အလွန်ရှားပါးပြီး အလုပ်လက်မဲ့များ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကို ဖြေရှင်းရေးက အဓိကဟု ငလျင်ဘေးသင့် ပြည်သူများက ပြောသည်။ 

ငလျင်ဘေးသင့် ဒေသများမှ အလုပ်သမားများသည် နစ်နာကြေးရဖို့အစား အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးရေးသာဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ငလျင်ဒဏ်သင့်ခဲ့ရတဲ့ ပြည်သူတွေကလည်း တိုက်ရိုက်ရော၊ သွယ်ဝိုက်ရော သိန်းနဲ့ချီပြီးရှိတယ်။ ကျနော် တို့က စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေး၊ နေပြည်တော်၊ မကွေး၊ ပဲခူး၊ နောက်ဆုံး ရန်ကုန် အစရှိသဖြင့် တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ငလျင် ကြောရှိတဲ့ နေရာတစ်လျှောက်လုံးမှာ ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေဖြစ်ခဲ့တော့ ဒီလူဦးရေ သိန်းနဲ့ချီပြီး ဖြစ်တဲ့အတွက် အလုပ်သမား နစ်နာကြေးဆိုတာထက် နစ်နာကြေးပေးတာက ဘယ်လောက်ပေးမှာလဲ ၁၀,၀၀၀ လား၊ သို့မဟုတ် ၁၀၀,၀၀၀ ပေးမှာလား သို့မဟုတ် ၁,၀၀၀,၀၀၀(ဆယ်သိန်း)ပေးမှာလား ဒီပမာဏတစ်ခု ဘယ်လောက်ရှိလဲ မသိ သေးဘဲနဲ့ ကျနော်တို့က နစ်နာကြေးကို လိုချင်တာ မဟုတ်ဘူး။ အမှန်တကယ်ပြောရရင် အလုပ်သမားတွေကို လည်း မေးကြည့်တယ် ကျနော်နဲ့ပက်သတ်တဲ့ ဒီဝန်ထမ်းတွေဖြစ်စေ ပြင်ပမှာ အလုပ်ထွက်လုပ်တဲ့ လူဖြစ်စေ သူတို့အခုလိုအပ်နေတာ နစ်နာကြေးမဟုတ်ဘူး အဲတာဘာလည်းဆိုတော့ လက်ရှိ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကာလ မှာ သူတို့ရဲ့လုပ်ငန်းတွေ ပိုမိုအဆင်ပြေချောမွေ့စေဖို့အတွက် အကူညီတွေ ဖြစ်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

မန္တလေးက ငလျင်ဘေးသင့်သူများကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် အခြေခံလူတန်းစားများ အလုပ်အကိုင်များ ပြန်လည်ရရှိရေးကိုလည်း အစိုးရအဖွဲ့က စီမံဆောင်ရွက်ပေး သင့်ကြောင်း ဦးအောင်ပြည့်စုံက ထောက်ပြသည်။

၎င်းက “ ကျနော်တို့ အရေးပေါ်ချမှတ်တဲ့ စည်းကမ်းတွေ၊ မူဝါဒတွေလည်း ဖြစ်နိုင်တယ် ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ ဒီအလုပ်သမားတွေအတွက်ကို အခြားလုပ်ငန်းတစ်ခုခု၊ အခြားအလုပ်တစ်ခုခုမှာ ပုံမှန်အတိုင်း အလုပ်ပြန်ဝင်နိုင်ဖို့၊  စားဝတ်နေရေးအတွက် ပြေလည်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းဒေသကြီးအဖွဲ့ကဖြစ်ဖြစ်၊ အလုပ် သမားဝန်ကြီးဌာနကပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မဖြစ်မနေ ဆောင်ရွက်ပေးရမှာ အနိမ့်ဆုံး အရင်ဆုံးလုပ်ရမှာ ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် ပျက်စီးပြီး အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်သွားတဲ့ အလုပ်သမားဦးရေ စာရင်းကို အရင်ဆုံး ကျနော်တို့‌ အချက်အလက်ကောက် ဖို့လိုတယ်။ ပြီးရင် ဖြစ်နေတဲ့နေရာတိုင်းကို နေရာအလိုက် မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင်တောင် တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ပြည်နယ် အလိုက် State အလိုက်ကို တာဝန်တွေပေးပြီးတော့ ဒီအလုပ်သမားတွေအတွက်ကို အလုပ်အခွင့်အလမ်းတွေ ဖန်တီးပေးဖို့ အပူတပြင်း လိုအပ်တယ်”ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်တွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် အင်အားပြင်း မြေငလျင်ကြောင့် နေပြည်တော်ကောင်စီ အပါအဝင် တိုင်း‌ဒေသကြီး/ပြည်နယ် (၁၀)ခုတွင် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရပြီး အိမ်ထောင်စု ၁၂၈,၉၆၅ စု၊ လူဦးရေ ၆၂၉,၂၀၆ ဦး ငလျင်ဘေးသင့်ခဲ့သည်။

 ငလျင်ကြောင့် ပြိုကျတော့မည့် တိုက်ကိုတွေ့ရစဉ်

အဆိုပါ ငလျင်ဘေးသင့်သူ ၆ သိန်းကျော်အနက် ကယ်ဆယ်ရေးစခန်း ၁၃၅ ခုကို ပြောင်းရွှေနေထိုင်သူ ၄၈၆၅၆ ဦးရှိပြီး မိမိအစီအစဉ်နှင့် ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်သူ ၁၅၉,၂၃၉ ဦးရှိကြောင်း၊ ငလျင်ဘေးသင့်ခဲ့သော်လည်း မိမိတို့၏ နေအိမ်များတွင် နေထိုင်လို့ရသည့်အတွက် ဆက် လက် နေထိုင်သူ ၄၂၁၃၁၁ ဦးရှိကြောင်း DMC ၏ ဧပြီ ၂၃ ရက် စာရင်းအရ သိရသည်။

အလားတူ နေပြည်တော်ကောင်စီ အပါအဝင် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် ၁၀ ခုတွင် ဧပြီ ၂၄ ရက် ကနဦးစာရင်း များအရ လူနေအိမ် ၆၃၈၅၄ လုံး၊ စာသင်ကျောင်း ၆၇၅၂ ကျောင်း၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းနှင့် သီလရှင်ကျောင်း ၅၄၇၄ ကျောင်း၊ စေတီပုထိုး ၅၃၄၂ ဆူ၊ အခြား ဘာသာရေး အဆောက်အဦ ၆၁၃ လုံး၊ ဆေးရုံ/ဆေးခန်း ၅၇၆ လုံး၊ ရထား လမ်း ၅၆ ခု၊ လမ်း ၂၇၁ ခု၊ အမြန်လမ်းပိုင်း ၁၉၈ ခု၊ ဆည်/တမံ ၅၈၆ ခု၊ တံတား ၁၇၂ စင်း၊ ထရန်စဖော်မာ ၃၅၃ လုံး ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ငလျင်ဘေးသင့်ခဲ့သော မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတွင် အသေးစား စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းများ၊ အသေးစား ကုန်ထုတ် လုပ်ငန်းများ၊ ရက်ကန်းနှင့် ယွန်းထည်လုပ်ငန်းများ၊ ပွဲရုံများ၊ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများ၊ ကျောက်ဆစ် လုပ်ငန်းများ စသဖြင့် လုပ်ကိုင်ကြသည်။

အလားတူ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင်လည်း အညာဒေသထွက် ကုန်ကြမ်းများဖြင့် တန်ဖိုးမြှင့်လူသုံးကုန်၊ စားသောက်ကုန်များ ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ တစ်ပိုင်တစ်နိုင် ကုန်ထုတ်စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများရှိသည်။ 

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း အသေးစား စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင် ၁၈၈၇ ဦးရှိပြီး ရင်းနှီးငွေကျပ် ၃၁၈၂ သန်း ရှိကာ တစ်နှစ်ထုတ်လုပ်မှု ကျပ်သန်းပေါင်း ၂၃၇၅၆ ဒသမ ၂၃၉ သန်းရှိကြောင်း တိုင်းဒေသကြီး အ‌သေးစား စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။

CNI News 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂ 

မန္တလေးတိုင်းနှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် ငလျင်ဘေးဒဏ်ကြောင့် ကုန်ပစ္စည်းတချို့ စျေးနှုန်းမြင့်တက် သွားရခြင်းသည် ရောင်းလိုအားနှင့် ဝယ်လိုအားမမျှတခြင်းကြောင့်ဖြစ်သလို ကုန်သည်များ၏ မတော်လောဘ ကြောင့်ဟု ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦး မှ CNI သတင်းဌာနကို ပြောသည်။

ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် သီးနှံစိုက်ပျိုးမြေဆီလွှာပျက်စီးခြင်းများ၊ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းလိုအပ်ချက်များ၊ လမ်းတံတား ပျက်စီးမှုများကြောင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အဲများ အစရှိသည်တို့ကြောင့်လည်း ယခုလို စျေးနှုန်း မြင့်တက်သွားရခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

 “အဓိက အကြောင်းအရင်းပေါ့ နောက်တခုကတော့ ဒီ ကုန်သည်တွေရဲ့မတော်လောဘလည်းပါနိုင်တယ်။ ဥပမာ- ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းတွေဆိုလို့ရှင်ရင် ငလျင်ဒဏ်လုံးဝမဖြစ်တဲ့ မကွေးတိုင်းလိုနေရာမျိုးမှာ ဘာမဆိုင်ညာမ ဆိုင် ဒီ ဘိလပ်မြေဈေးတွေတက်တာပေါ့။ ဒါမျိုးကျတော့ ဒီ ရောင်းလိုအားဝယ်လိုအားစောင့်နေတယ်လို့ အဲ့ဒေသ မှာကျ ပြောလို့မရဘူးပေါ့နော်။ အဲဒီကျတော့ ဆိုလိုတာက ဒီပစ္စည်းဈေးတက်တာတွေသည် ရောင်းလိုအားနဲ့ဝယ် လိုအား မမျှတ တာကြောင့်လည်းဖြစ်နိုင်သလို ဒီ ကုန်သည်တွေရဲ့ လွန်ကဲတဲ့ လောဘကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ရောင်းလိုအားနဲ့ဝယ်လိုအား မမျှတဘူးဆိုရင်လည်း ဒါ သက်‌ဆိုင်ရာတာဝန်ရှိတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေပေါ့ အစိုးရလည်း ပါရင်ပါမယ်။ ဥပမာ-ကုန်သွယ်ရေးများအသင်းလိုဟာမျိုးလည်းပါ ရင်ပါမယ်၊ ဒီ ဝယ်လိုအားတက်နေတဲ့ ပစ္စည်း တွေကို အချိန်မီတင်သွင်းနိုင်အောင်ပေါ့နော် ဈေးကွက်ထဲကိုရောက်အောင်လုပ်ပေးသင့်တယ်။ ဒါမှ ပြည်သူတွေက ဒီ ငလျင်ဘေးသင့်တဲ့အတွက် ပစ္စည်းဥစွာတွေနဲ့ အိုးအိမ်ဆုံးရှုံးထားတယ်ဆိုတဲ့ ပြည်သူလူထုအပေါ်မှာ ဈေးတက် တယ်ဆိုတဲ့ဒဏ် ထပ်မခံရအောင်ပေါ့နော်” ဟု ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

အရေးပေါ်အခြေနေမျိုးတွင် အစိုးရအနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာကုန်သည်များနှင့် ညှိနှိုင်းခြင်း သို့မဟုတ် ပြည်ပမှ တင်သွင်းသည့် ပစ္စည်းဖြစ်လျှင် အခွန်ကြီးကြပ်မှု မူဝါဒများအား အပြောင်းအလဲ လုပ်ပေးခြင်း၊ သွင်းကုန်ပို့ကုန် မူဝါဒများကို ခြွင်းချက်အ‌နေဖြင့် အပြောင်းအလဲ လုပ်ပေးခြင်းအားဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများ သက်သာစေရန် လုပ်၍ ရနိုင်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ဒါ့အပြင် ငလျင်ဘေးဒဏ်ခံစားခဲ့ရသည့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များတွင် ကုန်စျေးနှုန်းတက်သည့် ဒဏ်ကို ပြည်သူလူထုက ကြံ့ကြံ့ခံပြီး ကျော်ဖြတ်နေကြရသည်ဟု ရန်ကုန်စောင့်ကြည့်အဖွဲ့တည်ထောင်သူ ဒေါက်တာ ညိုညိုသင်းက CNI သတင်းဌာနကို ပြောသည်။

“လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးတွေ ခက်ခဲသွားတယ်။ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုတွေ ကျဆင်းသွားတယ်။ ဒီ အသီးအရွက်စိုက်ပျိုး တဲ့ လူတွေ တနေရာက တနေရာ သယ်ရတယ်ပေါ့။ သယ်ရတဲ့ အခက်အခဲတွေ အရမ်းစျေးကြီးသွားတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒါကြောင့်အဖက်ဖက်ကပေါ့၊ ကုန်စျေးနှုန်းဆိုတာကလည်း ဒါ စားသောက်ကုန် ကုန်စျေးနှုန်းအကြောင်းကိုပဲ အန်တီ ပြောမယ်လေနော်။ ဆီစျေးကလည်း အထိုက်အလျောက်ကျတာမရှိဘူးပေါ့နော်။ အဲဒီအခါကျတော့ အဲ့တာတွေနဲ့ ပက်သက်ပြီးတော့ အားလုံး ဒါဆုံပြီးတော့ တက်သွားတာ။ ဒါကလည်းအဆန်းမဟုတ်ပါဘူး တက်နေ ကြပါပဲ၊ စျေးနှုန်းက ဒီနိုင်ငံမှာ အမြဲတမ်းတက်နေကြပါပဲ။ ကျတယ်ဆိုတာကို မရှိဘူးနော်။ အစိုးရကလည်း နေပြည်တော်မှာကလည်း ထိခိုက်တာလည်း ရှိတယ်လေ၊ ရှိတော့ နေပြည်တော်ကလည်း သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်း တာဝန်တွေကို ထမ်းဆောင်ဖို့ဆိုတဲ့နေရာမှာ တော်တော်လေးပုံမှန်ပြန်ဖြစ်ဖို့ကို တော်တော်လေးကို ကြိုးစားနေ ရတဲ့ အနေထားရှိတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ဒီအချိန်ကျတော့ အန်တီတို့ကလည်း အစိုးရကို ဘာမလုပ်ပေးဘူး၊ ညာမလုပ် ပေးဘူးဆိုပြီးတော့ ဘယ်လိုပြောမလဲ အပြစ်တင်ချင်တဲ့ စိတ်တောင်မရှိတော့ပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူတို့ လည်း တော်တော်လေးကို အကြပ်အတည်းနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတယ်ပေါ့နော်” ဟု ရန်ကုန်စောင့်ကြည့်အဖွဲ့ တည်ထောင်သူ ဒေါက်တာ ညိုညိုသင်း က ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ပြင်းထန်သော ငလျင်လှုပ်ခတ်မှုကြောင့် နေပြည်တော်၊ မန္တလေးတိုင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ်တို့မှ နေအိမ် ၄၈၈၃၄ လုံးနှင့် ဘုရားစေတီပုထိုးပေါင်း ၅၂၇၅ ဆူ ပြိုကျ ပျက်စီးခဲ့ပြီး ဆည်မြောင်းတမံ ၁၉၈ ခု၊ တံတား ၁၄၈ စင်းနှင့် ရန်ကုန်-နေပြည်တော်-မန္တလေး ကားလမ်း၊ ရထားလမ်းပျက်စီးမှုများလည်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

ထို့အပြင် အမြန်လမ်းမကြီးတလျှောက် အပိုင်း ၁၄၈ ခု ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့သည်ဟု နစက၏ သတင်းထုတ်ပြန် ချက်အရ သိရသည်။

CNI News 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၉ 

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မေလ ၁၂ ရက်နေ့မှစ၍ လေဆိပ်အခွန် တိုးကောက်မည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာထားခြင်းကြောင့် ခရီးသွားကဏ္ဍကို ထိခိုက်နိုင်လားဆိုသည့်အပေါ် ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များကြား ထောက်ပြလျက်ရှိနေသည်။

လေဆိပ်အခွန် တိုးကောက်မှုကို မလုပ်သင့်ကြောင်း၊ လေဆိပ်အခွန် တိုးကောက်ခြင်းက ခရီးသွားများအတွက် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဟိုဟာ(အဆင်မပြေ)ဖြစ်တာပေါ့ အမှန်က ၃ လလောက် ကြိုလုပ်ရမှာ ဘာလို့ဆို အထူးသဖြင့်တော့ လေယာဥ်လက်မှတ်တွေ ထုတ်ထားတဲ့ အတွက်ကြောင့် မူလ လေယာဥ်လက်မှတ်မှာ ၁၀ ဒေါ်လာ ထည့်ထားပြီး သားပေါ့၊ ဒါပေမယ့် ၁၅ ဒေါ်လာဖြစ်သွားတော့ မူလလေယာ ဥ်လက်မှတ်မှာ ၅ ဒေါ်လာ ထည့်ပေါင်းရမှာပေါ့။ ပေါင်းရတဲ့ခါကြတော့ ဗမာပြည်က Tourism outbound တွေရော နောက် နိုင်ငံခြားသားဆိုတော့ပေါ့နော် သူတို့ ထပ်ပေးရတဲ့ဟာ ပြတာမျိုးတော့ ဒါနည်းနည်း မတည်ငြိမ်မူ‌တွေ ကုန်ကျစရိတ်တွေလည်း ထပ်ရှိနေမယ်ဆိုရင် တော့ ဒါကြီးက Image အနေနဲ့ မကောင်းဘူးပေါ့”ဟု ပြောသည်။

လေဆိပ်ဝန်ထမ်းများကိုတွေ့ရစဉ်

သက်ဆိုင်ရာက လေဆိပ်အခွန် တိုးကောက်မည်ဟု သတ်မှတ်လာသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံရှိ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်များ၏ ဝန်ဆောင်မှုများသည် ခရီးသွားများအတွက် စိတ်ကျေနပ်စေသော ဝန်ဆောင်မှုများ မပေးနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေသည်ကိုလည်း ဖြေရှင်းပေးသင့်ကြောင်း ခရီးသွားများက ထောက်ပြကြသည်။

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်များတွင် အများသုံး သန့်စင်ခန်းများ ညစ်ပတ်နေခြင်း၊ မိုးတွင်းကာလ မိုးယိုခြင်း၊ လေဆိပ်အတွင်း ပူလောင်ခြင်း၊ ဝန်ထမ်းများ၏ ဆက်ဆံရေးများ ညံ့ဖျင်းခြင်း၊ အများသုံး သောက်သုံးရေတွင် တစ်ခါသုံး ရေခွက်များ မလုံလောက်ခြင်း အပါအဝင် တခြားသော ကိစ္စရပ်များကို ခရီးသွားများ ကြုံတွေ့နေကြရ သည်။

လေဆိပ်အခွန် တိုးကောက်မည်ဆိုပါက နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် ဝန်ဆောင်မှုကိုလည်း ပေါ်လစီတစ်ခု ချမှတ်၍ ဆောင်ရွက်ပေးသင့်ကြောင်း ပြည်သူ့ရှေ့ဆောင်ပါတီ(PPP)မှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးမျိုးဆက်သွေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဓိက,ကတော့ အခွန်တစ်ခု ကောက်ပြီးသွားရင် ဒီအခွန် ကောက်လိုက်တဲ့အတွက် နောက်ဆက်တွဲ ကိစ္စလေးတွေ အပြောင်းအလဲလေးတွေကတော့ ကြုံနိုင်တာပေါ့။ ဒီဘဏ္ဍာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာ အရ ဒီလိုမျိုးတွေပေါ်မှာ သက်ရောက်မှုရှိနိုင်တယ်။ အဲတော့ ပြည်တွင်းမှာ သက်ရောက်မှုတွေ ရှိနိုင်တယ်ပေါ့နော်၊ ဒါတွေပေါ်မှာ အစိုးရအနေနဲ့ ကြိုစဥ်းစားထားပြီးပြီလား။ ဒီပေါ်မှာရော တကယ်လို့ သက်ရောက်မှုက ပြင်းပြင်းထန် ထန် ဖြစ်သွားမယ်ဆိုရင် စျေးကွက်က မားကပ်စ် စျေးကွက်ကို ဘယ်လိုထိန်းကြောင်းမလဲပေါ့။ ဒါလေးတွေ စဥ်းစားထားဖို့ လိုပါတယ်၊ ဝန်ဆောင်မူကတော့ စောနပြောသလို သင့်တင့်မျှတသော  ဝန်ဆောင်မှုရှိရမယ်ပေါ့။ အခွန်တိုးကောက် လိုက်ပြီးဆိုတော့ ဒါကတော့ ပိုပြီးတော့မှ ပေါ်လစီ ဝန်ဆောင်မှု ဖြစ်ရမှာပေါ့နော်။ ဒါကတော့ အခွန်တိုးကောက်မှ ဝန်ဆောင်မှုက ဖြစ်သင့်တာမဟုတ်ဘူး အရင်ကတည်းကိုက ကျနော်တို့ သင့်တင့်မျှတတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ ရှိရမယ်ပေါ့၊ အခွန်တိုးကောက် လိုက်ပြီးဆိုတော့ ဝန်ဆောင်မှုကတော့ ပိုလည်းကောင်းအောင် လုပ်သင့်တာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၂ ရက်နေ့မှစ၍ ခရီးသည်ဝန်ဆောင်ခ(PSC)အနေဖြင့် နိုင်ငံတကာ ထွက်ခွာမှုအတွက် ၂၅ ဒေါ်လာ၊ ပြည်တွင်း ထွက်ခွာမှုတွင် ၁၅,၀၀၀ ကျပ်အထိ ချိန်ညှိပေးမှာဖြစ်သည်ဟု ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်မှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ရန်ကုန်လေဆိပ် ဝန်‌‌ဆောင်မှု အခွန်သည် ပြီးခဲ့သည့် တစ်နှစ်တာ ကာလအတွင်း ပြည်တွင်း ခရီးများအတွက် ယခင်က ကျပ် ၃၀၀၀ ဝန်းကျင်သာရှိခဲ့ရာမှ ယခုအခါမှာတော့ ကျပ် ၁၅,၀၀၀ တိုးကောက်လိုက်ခြင်းကြောင့် ၅ ဆ နီးပါး တိုးမြှင့်သွားကြောင်း သိရသည်။ 

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၀

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က မြန်မာပို့ကုန်များအား အခွန် ၄၄ ရာခိုင်နှုန်း စည်းကြပ်မည့်အတွက် အခြား ပို့ကုန်ကဏ္ဍအပြင် အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းများမှာ ပိုမို အခက်တွေ့နိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ဧပြီ ၂ ရက်က ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အသီးသီးအပေါ်သို့ ကောက်ခံမည့် အခွန်နှုန်းထား များကို တိုးမြှင့်လိုက်ရာ မြန်မာနိုင်ငံလည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။

ထိုသို့ အခွန်စည်းကြပ်မှု အပါအဝင် ငလျင်ဘေးကြောင့် ရှိနေပြီးသား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ အနေဖြင့် ရုန်းကန်ရမည့် အနေအထားရှိကြောင်း၊ အခြားသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အသစ်များ ဝင်ရောက်လာရန် မျှော်လင့်ရခက်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခု ထရမ့် ကနေပြီး‌တော့မှ ကုန်သွယ်ခွန်တွေကို တိုးမြှင့်လိုက်တဲ့အထဲမှာ မြန်မာပြည်လည်းပါတယ်။ ဒီဧပြီလထဲ ထင်တယ်။ အခု အထည်ချုပ်တွေ ဒုက္ခရောက်မယ်လို့ အသံထွက်နေတာပေါ့။ မြန်မာပြည်က တချို့ brand တွေက မြန်မာပြည်မှာ ချုပ်တာပေါ့။ ချုပ်ပြီးတော့မှ ပြန်ပို့ရတာလေ။ အဲဒီအတွက် အခွန်အခတွေ မြင့်လာပြီဆိုရင် ဒီမှာအထည်ချုပ်စက်ရုံတွေ ရပ်တည်နိုင်မှုကအစ ပြဿနာတက်ပြီပေါ့။ ဆိုတဲ့အခါကြတော့ ရှိနေပြီးသား investment တွေတောင်မှ ဒီလိုကုန်သွယ် Trade War ကြောင့်မို့လို့ တော်တော်လေးကို struggle လုပ်ရမယ့် အနေအထား ဖြစ်နေတဲ့အခါမှာ နောက်ထပ် investment ရောက်လာဖို့ဆိုတဲ့ဟာကတော့ မလွယ် လောက်ဘူးပေါ့နော်။ တစ်ခုရှိတာကတော့ နစကဥက္ကဋ္ဌက ရုရှားနဲ့ ဘယ်လာရုစ်ကို သွားတုန်းကတော့ လက်မှတ် ထိုးခဲ့တာတွေရှိတယ်။ စွမ်းအင်ကဏ္ဍတို့ လုပ်မယ့်ဟာတွေကတော့ မပြောတတ်ဘူး။ နဂိုစီစဉ်ထားတဲ့အတိုင်း ဝင်လာမလားလို့။ ဒါပေမယ့် တခြား investment တွေကတော့ မျှော်လင့်ဖို့ သိပ်ခက်တယ်။ အခု Trade War ကြောင့်လည်းပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက infrastructure ကြောင့်လည်း ပါတယ်ပေါ့။ အခုဆိုရင် မန္တလေးမြို့မှာ ငလျင်ဘေးသင့်တဲ့ ဒေသမှာတောင်မှ လျှပ်စစ်မီးတွေ ပုံမှန်ပြန်ပြီး မပေးနိုင်သေးဘူးပေါ့။ ဒီလိုအနေအထားနဲ့ ကတော့ investment ထပ်ဝင်လာဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေ တအားနည်းတယ်။ သူက Trade War ကြောင့် charges တွေ အရမ်းမြင့်တဲ့အတွက် ရှိနေပြီးသား investment တွေတောင် မနည်းရုန်းကန်ရမယ့် အနေအထားဖြစ်နေပြီ ဆိုတော့လေ” ဟု ပြောသည်။

ကုန်ထုတ်ဆိပ်ကမ်းကို တွေ့ရစဉ်

ယခုကဲ့သို့ အခွန်တိုးကောက်ခြင်းသည် အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးတွင် မျှတမှုရှိရေး၊ အလွန်အကျွံ အမြတ် မထုတ်နိုင်ရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အိမ်ဖြူတော် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားထား သည်။

အမေရိကန်အနေဖြင့် မြန်မာ အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၈၀ ကျော်အပေါ် အခွန်တိုးမြှင့်လိုက်ခြင်းသည် လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်များစွာအတွင်း နိုင်ငံအများအပြားအပေါ် စံချိန်တင် အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံမှု ဖြစ်လာကြောင်း နိုင်ငံတကာမှ ထောက်ပြမှုများရှိသည်။

ထိုသို့ အခွန်တိုးမြှင့်မှုကြောင့် အမေရိကန်မှ သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ကုန်ပစ္စည်းအပေါ် မူတည်ပြီး အခွန်နှုန်းထား သက်သာသည့် နိုင်ငံများကို ရွေးချယ်ကာ ဝယ်ယူသွားကြမည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြန်မာငလျင်ဘေး ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်နေကြစဉ်

၎င်းက “သူလည်းခံရမှာပဲ။ တရုတ်ပြည်က ပို့တယ်ဆိုရင် ဒါ သွင်းကုန်ခွန် ခေါ်တာပေါ့။ သွင်းကုန်ခွန်ဆိုတာ အမေရိကားက သွင်းတဲ့လူတွေက ခံရမယ့်ပိုက်ဆံ၊ ဆိုတော့ အမေရိကားက လူတွေက ခံရမယ့်ဟာဆိုတော့ အမေရိကန် importer တွေက ဈေးနှုန်းတင်မှာလေ။ တင်တော့ ဘယ်သူနောက်ဆုံး ထိမလဲဆိုတော့ အမေရိကန် စားသုံးသူပဲထိမှာပေါ့။ တစ်ခုရှိတာက ဗမာနိုင်ငံအနေနဲ့ကြတော့ နဂိုကတည်းက ထိလွယ်ရှလွယ် ဖြစ်နေတာပေါ့ လေ။ တစ်ခုတော့ရှိတာပေါ့ ရွေးချယ်စရာ ပစ္စည်းတွေရှိတယ်ဆိုရင် ဗမာပစ္စည်းနဲ့ တရုတ်ပစ္စည်းနဲ့၊ ဗမာပစ္စည်းနဲ့ ဗီယက်နမ်ပစ္စည်းနဲ့ ရွေးချယ်စရာ ရှိတယ်ဆိုရင်တော့ အမေရိကန်က importer တွေက သွင်းကုန်ခွန် လျော့နည်း တဲ့တိုင်းပြည်ကို ရွေးပြီးဝယ်သွားမှာပေါ့။ ဥပမာ ဆန်ပေါ့ ထိုင်းကိုကြတော့ လျှော့ပေးထားတယ်၊ ဗမာပြည်ကို ၃၄ ဆိုရင် ထိုင်းကနေ သူဝယ်သွားမှာပေါ့။ ထရမ့်က လုပ်တယ်ဆိုတာ သူ့တိုင်းပြည်ထိခိုက်တာ တစ်(ကယ်)ကိစ္စပေါ့ ကျနော်တို့လည်း ထိခိုက်နိုင်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ပဋိပက္ခများ ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာမှု၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ၊ အခြေခံ ကုန်စည်ရှားပါးမှု တို့ကြောင့် မြန်မာ့စီးပွားရေးသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ၌ အနုတ် ၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထပ်မံကျဆင်းမည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်ထုတ် မြန်မာ့စီးပွားရေးစောင့်ကြည့် အစီအရင်ခံစာတွင် ပါရှိသည်။

သို့သော် ထိုအစီအရင်ခံစာသည် မကြာသေးခင်က ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် ငလျင်ဘေးကြောင့် ထိခိုက်ပျက်စီး ဆုံးရှုံးမှုများ မှတဆင့် စီးပွားရေး သက်ရောက်နိုင်မှု အခြေအနေများကို ထည့်သွင်းတွက်ချက်ထားခြင်း မရှိသေးပေ။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၉

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ငလျင်ဘေး၏ နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးအနေဖြင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် အလုပ်လက်မဲ့နှုန်း ပိုမိုများပြားလာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယစီးပွားရေး မြို့တော်ဖြစ်သည့် မန္တလေးမြို့သည် ငလျင်ဘေးကြောင့် နေရာအများစု ပျက်စီးခဲ့ ရသဖြင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းမှာ ကြာရှည်နိုင်သောကြောင့် အလုပ်လက်မဲ့နှုန်း တက်လာနိုင်ဖွယ် ရှိသည်ဟု စိုက်ပျိုးရေးနှင့်စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းတွေ ပိုများလာနိုင်ခြေတော့ရှိပါတယ်။ မန္တလေးမြို့ဆိုလည်း ဒုတိယအကြီးဆုံး မြို့ထဲမှာ ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အဲဒီမှာ လည်ပတ်နေတဲ့ business တွေလည်း အများကြီးရှိတယ်လေ။ အခုဆို မြို့ကြီးတစ်မြို့လုံး က မြို့ပျက်ကြီးလို ဖြစ်သွားတယ်။ တချို့ရပ်လိုက်ရတဲ့ဟာတွေ ရှိတယ်ဆိုတော့ အနည်းနဲ့အများတော့ အလုပ် လက်မဲ့နှုန်းတွေကတော့ တက်လာမှာပေါ့။ အချိန်တစ်ခု ပြန်ယူပြီးတော့မှ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရဦးမယ့် အတွက်ကြောင့်မို့လို့ လုပ်ငန်းတွေလည်း ချက်ချင်းလည်ပတ်ဖို့က ခက်တယ်။ အဓိကကတော့ မန္တလေးမြို့ အထိ နာတဲ့ နေရာမှာရှိတဲ့ လုပ်ငန်းတွေပေါ့။ အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းကတော့ အရင်ထက်စာရင် နည်းနည်းလေး တိုးလာဖို့ရှိ မယ်၊ နိုင်ငံခြားထွက်တဲ့ နှုန်းတွေလည်း ပိုများလာမယ်လို့ ထင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ငလျင်ကြောင့် ပြိုသွားတဲ့ အိမ်ကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းမှာ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ၁ ဒသမ ၃၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ၂ ဒသမ ၅၃ ရာ ခိုင်နှုန်းနှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ၃ ဒသမ ၆၉ ရာခိုင်နှုန်း ရှိကြောင်း နိုင်ငံတကာ အစီရင်ခံစာများတွင် ဖော်ပြ ထားကြသည်။

ထိုသို့ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် အလုပ်လက်မဲ့နှုန်း ပိုမိုများပြားလာသည့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိ ငလျင်ဘေးကြောင့် ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းများ၊ အစိုးရယန္တရားများ ပျက်စီးခဲ့ရသဖြင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး မလုပ်နိုင်သည်အထိ ယာယီ ရပ်ဆိုင်းနေဦးမည့် အနေအထားဖြစ်သည်။

ငလျင်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင်လည်း မြန်မြန်ဆန်ဆန် ပြီးမြောက်ရန်မှာ မဖြစ်နိုင်ကြောင်းလည်း စီးပွားရေးပညာရှင်များက သုံးသပ်ကြသည်။

ထိုအခင်းအကျင်း၌ တိုင်းသူပြည်သားတစ်ယောက် ဆင်းရဲသွားခြင်းက တိုင်းပြည်ဆင်းရဲသွားခြင်းနှင့် ထပ်တူကျ သည်ဟု စဉ်းစားတွေးခေါ်မိရန်လိုကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ငလျင်ကြောင့် ပြိုသွားတဲ့အိမ်မှာ ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်နေကြစဉ်

၎င်းက “စဉ်းစားပုံစဉ်းစားနည်းက အားလုံးအတွက် စဉ်းစားတဲ့နေရာမှာ တိုင်းသူပြည်သားတစ်ယောက် ဆင်းရဲ သွားတာသည် တိုင်းပြည်ဆင်းရဲသွားတာနဲ့အတူတူပဲ အဲဒီလိုတွေးဖို့လိုတာပေါ့ ကျနော့်အမြင်ကလေ။ စီးပွားရေးမှာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ထပ်ဖြစ်တာပေါ့။ မန္တလေး ဘာညာဆိုရင် ပုဂ္ဂလိက အလုပ်တွေ ရပ်သွားနိုင်တာပေါ့။ အစိုးရ အလုပ် တွေကလည်း ရပ်သွားနိုင်တာပေါ့။ သိပ်အပျက်အစီးများရင် ဒီယန္တရားကြီးကို လည်ပတ်ဖို့အတွက် ဘယ်လိုလုပ် မလဲဆိုတာ ချက်ချင်းလုပ်လို့ရတဲ့ ကိစ္စတွေမဟုတ်ဘူး။ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍက လောလောဆယ် မန္တလေး ဘာညာ စီးပွားရေးက အမှန်တိုင်းပြောရရင် ဗမာပြည်ရဲ့ ဒုတိယလူဦးရေ အများဆုံးမြို့လေ။ Business မြို့တော်ပေါ့။ အထက်ဗမာပြည်ရဲ့ဗဟိုပေါ့။ သူ့မှာ ထိခိုက်သွားတဲ့ အခါကြတော့ သူ့မှာလည်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အချို့ ဟာတွေ တော်တော်လေး ထိခိုက်သွားတာပေါ့။ ထိခိုက်တဲ့ အခါကြတော့ တချို့ကုမ္ပဏီတွေက ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်း တွေမှာ အလုပ်လက်မဲ့တွေ ဖြစ်သွားနိုင်တာပေါ့။ ဝယ်လိုအားကျမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌ မတ်လ ၂၈ ရက်က လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ပြင်းအား ၇ ဒဿမ ၇ အဆင့်ရှိသည့် ငလျင်ကြောင့် နေပြည်တော်၊ မန္တလေးနှင့် စစ်ကိုင်းတို့တွင် ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်း အပါအဝင် အစိုးရလုပ်ငန်းများ၏ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု များပြားခဲ့သော်လည်း ပမာဏအတိအကျ ထုတ်ပြန်ထားခြင်း မရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။

ပြိုကျပျက်စီးမှုများကြောင့် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပြီး ရှင်းလင်းရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းများကိုမူ စတင်ခြင်း မရှိသေးပေ။

ထို့ပြင် ငလျင်ဘေး ကူညီမည့် မည်သည့်အဖွဲ့မဆို သီးခြားလွတ်လပ်စွာ ရပ်တည်ဆောင်ရွက်ခွင့်မရှိဘဲ နစကထံ ကြိုတင်ခွင့်ပြုချက် တောင်းခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း နစကဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်းက ဧပြီ ၅ ရက်တွင်  နေပြည်တော်၌ ပြုလုပ်သည့် အစည်းအဝေးမှာ ပြောကြားထားသည်။

ထိုသို့ သွားရောက်ကူညီရာတွင် သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများနှင့် အတူတကွ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှသာ ခွင့်ပြုပေးသွားရန်ကိုလည်း မူဝါဒတစ်ရပ်အနေဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန်လိုကြောင်း ၎င်းက ပြောထားသည်။