CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၃

တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် ကျယ်ဂေါင်-ဆင်ဖြူဂိတ်ပေါက်မှ ကုန်စည်သယ်ဆောင်ခွင့်များအား နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပိတ်လိုက်သည့်အတွက် မူဆယ်ဒေသခံများ ပိုမို အခက်တွေ့နေကြောင်း ရှမ်းမြောက်ရှိ ပရဟိတအသင်း များမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာဘက်သို့ ကုန်ကားများ၊ ဆိုင်ကယ်များ အပါအဝင် တစ်နိုင်တစ်ပိုင် ကုန်ပစ္စည်း သယ်ယူခြင်းများ အားလုံးကို တရုတ်ဘက်မှ ပိတ်လိုက်ကြောင်း၊ မန့်ဝိန်းဂိတ်ကို တရုတ်ဘက်မှ ကုန် အဝင်/အထွက် ပြုလုပ်နိုင်ရေး ဖွင့်ပေး သော်လည်း မြန်မာဘက်မှ ပိတ်ထားကြောင်း မူဆယ်မြို့ရှိ ပရဟိတအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူတို့ဌာနဆိုင်ရာနဲ့ အစည်းအဝေးတွေတော့ လုပ်တာပဲ။ လောလောဆယ် ဆင်ဖြူပေါက်လည်း ပိတ်ထား ပါတယ်၊ မန့်ဝိန်းပေါက်လည်း ပိတ်ထားပါတယ်။ မူဆယ်ကတော့ သူတို့ဒီလိုကြီး ရေရှည်ပိတ်ထားရင်တော့ ခရီး သွားပြည်သူ အပါအဝင် နယ်ခံတွေကတော့ စားရေးသောက်ရေး နည်းနည်းတော့ ဒုက္ခရောက်မယ်။ ကုန်ဈေးနှုန်း တွေက အဆမတန် တက်လာတယ်။ ကားပိုင်းဆိုင်ရာမှာဆိုရင်လည်း ဆီအခက်အခဲတွေ ဖြစ်ကုန်တာပေါ့။ လူစား ဆီတွေကအစ အကုန်အခက်အခဲ ဖြစ်သွားတယ်။ အောက်မှာကလည်း ဦးလေးတို့ သတင်းရထားတာကတော့ ရပ်စောက်ဘက်မှာ ကားတွေပိတ်ထားတယ်လို့ ကြားတယ်။ ကြားတော့ မန္တလေးဘက်က ဒီဘက်ကို ပစ္စည်း‌မဝင် ရင် မူဆယ်မှာ ရှိတဲ့လူတွေကတော့ စားဝတ်နေရေးက တော်‌တော်ကို ဒုက္ခရောက်ဖို့က အလားအလာများသွားပြီ။ ဆိုင်ကယ်ဘီးလေးတွေနဲ့ တစ်နိုင်တစ်ပိုင်လေးတွေ သယ်လို့ရတယ်။ အခုလိုပိတ်လိုက်တော့ တစ်နိုင်တစ်ပိုင် လည်း သယ်လို့မရဘူး။ မည်သည့်ပစ္စည်းမှ ထွက်ခွင့်မရှိတော့တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

 မူဆယ်မြို့အဝင်ကိုတွေ့ရစဉ်

မန့်ဝိန်းဂိတ်တွင် တရုတ်ဘက်မှ ပစ္စည်းတင်ထားသည့် ကားငယ်များနှင့် ဆိုင်ကယ်များ မြန်မာဘက်သို့ ဝင်ရောက် ရန် တန်းစီထားသော်လည်း မြန်မာဘက်အခြမ်းမှ ဂိတ်မဖွင့်ပေးသေးကြောင်း သိရသည်။

တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားပြီး နောက်ပိုင်းကတည်းက တရုတ်ဘက်သို့ မြန်မာဘက်မှ ကုန်စည်တင်ပို့မှုများ မရှိသလောက် ဖြစ်သွားကာ တရုတ်ဘက်မှသာ ကုန်စည်များကို မြန်မာဘက်အခြမ်းသို့ တင်သွင်းနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဂိတ်များ ထပ်မံပိတ်လိုက်သဖြင့် စက်သုံးဆီ ဝယ်မရသည့်အပြင် ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာ ပိုမိုမြင့်တက်လာ ပြီး ယွမ်ငွေပေါက်ဈေးမှာ လိုက်မတက်လာသေးသဖြင့် ခံသာနေကြောင်း၊ ယခုကဲ့သို့ ရေရှည် ပိတ်ထားမည်ဆိုပါက ဒေသခံများအတွက် အများဆုံး ၃ လခန့်သာ ခံနိုင်ရည်ရှိနိုင်ကြောင်း နှလုံးလှပရဟိတအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦး က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ဂိတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သိပ်အကြာကြီးတော့ တောင့်ခံနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီအတိုင်း ပိတ်ထားရင် ၃ လ၊ ၄ လလောက်နေရင် အစွမ်းပြ လာမယ်ထင်တယ်။ အခုပဲ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေက တောက်လျှောက် ထိုးတက်နေတာကို။ ၃ လလောက် ဆိုရင်တော့ တော်တော်လေး သိသိသာသာ ဖြစ်လာမယ်ထင်တာပဲ။ ဘယ်အပေါက်မှ ဝင်လို့မရဘူးဆိုပေမယ့် ကားဝင်းထဲကို ကုန်ကားအကြီးကြီးတွေ ပစ္စည်းအပြည့်နဲ့ ရောက်ရောက်လာတယ်။ ဘယ်လမ်းကြောင်းကနေ ဝင်မှန်းတော့ မသိဘူး။ နေ့တိုင်းရောက်တယ်။ ဟိုဘက်ကနေ ဝင်တဲ့ဟာတွေ။ စားသောက်ကုန်မဟုတ်ဘူး။ လူသုံးကုန်ပဲနေမှာ။ ဖာတွေနဲ့ အိတ်ချပ်တွေနဲ့ဆိုတော့” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်အကောက်ခွန်ဌာနမှ ခွင့်ပြုထားသည့် တရားဝင် လမ်းကြောင်းမှသာ ကုန်စည်များအား သယ်ဆောင်ခွင့် ပြုမည်ဟု ရွှေလီမြို့ပြည်သူ့အစိုးရ ဂိတ်ဆိုင်ရာရုံးက အသိပေးကြေညာစာ ထုတ်ပြန်ထားကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် မြန်မာဘက်အခြမ်းမှ မဖွင့်ပေးသည့်အတွက် ဘာမှလုပ်မရကြောင်း၊ မြန်မာဘက်မှ တရုတ်ခွင့်ပြုသည့် ဂိတ်ပေါက်များကို ပြန်ဖွင့်ပေးမည်ဆိုပါက ဒေသခံများအတွက် အသက်ရှူ ချောင်စေနိုင်ကြောင်းလည်း ပရဟိတအသင်းများက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၃

မွန်ပြည်နယ်တွင် ယခုနှစ် မိုးစပါးပေါ်ချိန်၌ ရာသီဥတုနှင့် စပါးဖျက်ပိုး ကျရောက်၍ စပါးအထွက်နှုန်း အဆမတန် လျော့ကျခြင်းကြောင့် တောင်သူများ အရှုံးနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု သိရသည်။

စပါးစိုက်တောင်သူများ စပါးစိုက်ပျိုးချိန်တွင် သွင်းအားစု ကုန်ကျစရိတ် ကြီးမြင့်သည့်အပြင် အချိန်အခါမဟုတ် မိုးရွာသွန်းခြင်း၊ ပိုးမွှားကြရောက်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့်အပြင် လက်ရှိ စပါးပေါ်ချိန်တွင်လည်း စပါးဈေးကောင်း မရသည့်အတွက် ဆုံးရှုံးမှု ပိုများနေသည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

တချို့သော တောင်သူများအနေဖြင့် ပုံမှန်အထွက်နှုန်းထက် ထက်ဝက်ခန့် လျော့ကျမှုများလည်း ရှိနေသည်ဟု မွန်ပြည်နယ် ပေါင်မြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ကိုလွင်အေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့ မိုးစပါးမှာ ပုံမှန် ဆန်ကြမ်းအုပ်စုနဲ့ ဆန်ပျော့အုပ်စုပေါ့။ ဆန်ပျော့အုပ်စုဆိုတာက ပေါ်ဆန်းမွှေးပေါ့ အဲဒါကတော့ ပုံမှန်ဆို မိုးရာသီမှာ ၅၀၊ ၅၅ တင်း၊ ၆၀ လောက် ထွက်တာပေါ့။ ဆန်မာအုပ်စုဆိုရင်တော့ ၇၀၊ ၈၀၊ ၉၀ လောက် ထွက်တာပေါ့ တစ်ဧကကို။ အခုက ဒီနှစ်မှာ ပိုးမွှားကျတယ်၊ ရောဂါဝင်တဲ့အတွက် ဆန်ပျော့အုပ်စု တွေက တချို့ တစ်ဧကကိုမှ အများဆုံး ၄၀ လောက်ပဲ ရကြတယ်။ ၄၀ ရမယ့် လယ်တောင်မှ နည်းတယ်။ တချို့ဆို ၁ ဧကကို ၂၀ ရတဲ့လယ်တွေတောင် ရှိတယ်။ ဆန်မာအုပ်စုဆိုရင်လည်း ၇၀၊ ၈၀ ထွက်နေတဲ့ လယ်က ဒီနှစ်မှာ ၅၀၊ ၆၀ ထွက်တဲ့ လယ်သမားတွေလည်း ရှိတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ အထွက်နှုန်းတွေလည်း ကျတဲ့အခါ ဈေးတွေက လည်း တက်မလာဘူး။ ဈေးတွေက ပြန်ကျတယ်။ စပါးမပေါ်ခင် ဖြစ်တဲ့ဈေးနဲ့ အခုဈေးကကျတော့ တောင်သူတွေ အဖို့ အဲဒီလို အခက်အခဲတွေ ရှိလာတယ်” ဟု ပြောသည်။

စပါးဈေးနှုန်းသည် ဆန်ကြမ်းစပါး တင်း ၁၀၀ ကို ကျပ် ၁၇ သိန်း၊ ဆန်ချောစပါး တင်း ၁၀၀ ကို ကျပ် ၂၂ သိန်း အထိ ပေါက်ဈေးရှိနေသော်လည်း စပါးစိုက်ပျိုးစရိတ်သည် လယ်တစ်ဧကလျှင် ကျပ် ၁၀ သိန်းခန့် ကုန်ကျကြောင်း သိရသည်။

ရိတ်သိမ်းပြီးစပါးများကို စုပုံထားစဉ်

ထို့ကြောင့် ယခုနှစ်တွင် တစ်ဧကလျှင် စပါး တင်း ၂၀ ခန့်သာ ထွက်ရှိသည့် တောင်သူများ ရှိသောကြောင့် ယင်း တောင်သူများသည် ပို၍ ဆုံးရှုံးမှု ရှိသည်။

စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးကြည်ဝင်းက “ဆိုးဆိုးဝါးဝါးလယ်တွေဆိုရင် ၂၀၊ ၂၅ တင်း ဒါက ဆန်ပျော့အုပ်စုပေါ့။ ဆန်မာ အုပ်စုဆိုရင်တော့ ၅၀၊ ၆၀ အဲဒီလောက်ပဲ အများဆုံး ထွက်ကြတော့ တောင်သူတွေမှာ ၂၀၊ ၂၅ ထွက်တဲ့ တောင်သူ တွေကတော့ ရှုံးပြီပေါ့၊ ရှုံးမှာပေါ့။ လယ်တစ်ဧကကို ကုန်ကျစရိတ်က အကုန်လုံး ၁၀ သိန်းလောက် ရှိတယ်။ တစ်ဧကရဲ့ စိုက်ပျိုးစရိတ်ကလေ။ တောင်သူတွေအချင်းချင်းလည်း တွက်နေကြတယ်။ လယ်တစ်ဧက ရဲ့ စိုက်ပျိုး စရိတ်က ရိတ်တဲ့အထိပေါ့ တစ်ဧကကို ၁၀ သိန်းလောက် ရှိတယ်။ တစ်ဧကကို ၁၀ သိန်းလောက် ရှိတယ်ဆိုတော့ တစ်ဧကမှာ စပါး တစ်စီးလောက်ပဲ ထွက်တယ်ဆိုရင် တွက်လို့ရပြီလေ။ ၁၇ သိန်းဈေးပဲထား။ ၁၇ သိန်းမှာ တစ်ဧကမှာ ၂၅ တင်း ထွက်လို့ရှိရင် တွက်ချလို့ရပြိလေ လယ်တစ်ဧကရဲ့ ကုန်ကျစရိတ်က ၁၇ သိန်းလောက် ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

စပါးအထွက်နှုန်း ကျဆင်းချိန်တွင် စပါးဈေးနှုန်း မကောင်းသည့်အတွက် တောင်သူများမှာ နာလန်မထူနိုင် သည့်အပြင် လာမယ့် နွေစပါးနှင့် မိုးစပါးစိုက်ပျိုးရန်အတွက်လည်း အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်။

တောင်သူအများစုသည် ဘဏ်ကြွေးများနှင့် တခြားသော စိုက်ပျိုးစရိတ် အကြွေးများကို ဆပ်နိုင်ရန်အတွက် စပါးပေါ်ချိန်တွင် ဈေးနှုန်းမကောင်းသော်လည်း ရသည့်ဈေးဖြင့် ရောင်းချကြရပြီး မိုးတွင်းကာလ စပါးဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်ချိန်ထိ သိုလှောင်နိုင်သည့် တောင်သူများသာ အကျိုးအမြတ် ရှိသည်ဟု သိရသည်။

သို့သော်လည်း ယင်းကဲ့သို့ သိုလှောင်ထားနိုင်သည့် တောင်သူသည် အနည်းငယ်သာ ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၂

အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် အစိုးရသည် မြန်မာနိုင်ငံကို စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ အရေးယူထားသော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရခဲ့သည့် ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အစိုးရသစ်ဖွဲ့စည်းမည်ဖြစ်၍ မြန်မာအပေါ် စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ ထားမှုများ ပြန်ဖွင့်ပေးနိုင်သလားဆိုသည့်အပေါ် စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများကြား ဆွေးနွေးလျက်ရှိနေသည်။

ဘိုင်ဒန် အစိုးရ၏ အရေးယူပိတ်ဆို့ခြင်းသည် စီးပွားရေးထက် အုပ်ချုပ်သည့် ယန္တရားကို မကြိုက်သဖြင့် လုပ် ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်ချိန်မှစတင်ကာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင်လည်း အစိုးရဘဏ် ၂ ခုအား အရေးယူပိတ်ဆို့ထား သည်။

သို့သော် ထရမ့်သည် စီးပွားရေးဆန်သည့် သမ္မတတစ်ဦးဖြစ်၍ အရေးယူပိတ်ဆို့ထားမှုများအား မည်သည့် အတိုင်းအတာအထိ ပြန်ရုပ်သိမ်းပေးမည်ကို စောင့်ကြည့်ရဦးမည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သေချာတာ ပြောလို့ရတာ တစ်ခုကတော့ ဘိုင်ဒန်ထက် ထရမ့်က စီးပွားရေး နည်းလမ်းဆန်တဲ့ သမ္မတ တစ်ယောက် ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဘယ်နိုင်ငံကိုပဲဖြစ်ဖြစ် စီးပွားရေးအရ ဘယ်နိုင်ငံပဲဖြစ်ဖြစ် ပြောရမယ်ဆို ရင်တော့ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်တွေသည် သူတို့နိုင်ငံ အကျိုးစီးပွားကိုပဲ အဓိကကြည့်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့နိုင်ငံ တွေက ဒုတိယဦးစားပေး ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့နိုင်ငံ အကျိုးစီးပွားအတွက် အကျိုးရှိမယ်ထင်ရင်တော့ အကျိုးရှိမယ့် အလုပ်ကို လုပ်မှာပေါ့။ အဲဒီလို အလုပ်တွေထဲမှာ အမေရိကန်ရဲ့ အကျိုးစီးပွားက မြန်မာပြည်ကို ဘယ်လို သက်ရောက်နိုင်လဲ။ အဲဒီအကျိုးစီးပွားထဲကနေ ကျနော်တို့ကရော ဘယ်လိုအခွင့်အရေးမျိုးတွေ ပြန်ရနိုင်မလဲ ဆိုတာကတော့ တကယ့်ကိုပဲ ဉာဏ်ပညာကြီးကြီးနဲ့ စောင့်ကြည့်ပြီး ဆောင်ရွက်ရမယ့်အပိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။ စီးပွားရေး sanctions တွေကို ဘယ်လောက်အထိ ပြန်ရုပ်ပေးသွားမလဲဆိုတဲ့ အပိုင်းကတော့ စောင့်ကြည့် ရဦးမယ်လို့ပဲ ပြော ချင်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

ကုန်သွယ်မှုကို တွေ့ရစဉ်

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့သော အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒီမိုကရက်တစ် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဟားရစ် ရှုံးနိမ့်ပြီး ရီပတ်ဘလီကန်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် အနိုင်ရရှိခဲ့၍ အမေရိကန်နိုင်ငံ၌ အစိုးရအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပေါ်လာမည်ဖြစ်သည်။

ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဟားရစ်သာ အနိုင်ရရှိခဲ့ပါက မြန်မာအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့ထားမှုများမှာ ဆက်လက် ရှိနေဦးမည်ဖြစ်သော်လည်း ထရမ့် အနိုင်ရရှိသွားသောကြောင့် ဘိုင်ဒန် အစိုးရအဖွဲ့ ပိတ်ဆို့ထားမှုများကို ပြန်လည် ရုပ်သိမ်းပေးနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက သုံးသပ်နေကြသည်။

လက်ရှိတွင် အမေရိကန်၌ ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးသွားသည်မှာ မကြာသေးသဖြင့် ထရမ့် လက်ထက်တွင် ပြောင်းလဲ လာမည့် မူဝါဒများကိုလည်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက အာရုံစိုက် စောင့်ကြည့်နေကြသည်။

ထရမ့် လက်ထက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့ထားမှုများ လျော့သွားနိုင်ဖွယ်ရှိသော်လည်း အများ အပြား လျော့သွားရန်မှာ မဖြစ်နိုင်သေးကြောင်း၊ ထို့အပြင် စီးပွားရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ပို၍ ဆိုးလာနိုင်ဖွယ် မရှိကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အမေရိကန်သမ္မတသစ် ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ထရမ့်က ဘယ်လိုပဲ လုပ်ချင်လုပ်ချင် အမေရိကန် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို တော်တော်လေး လေ့လာဖူး တယ်။ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် control လုပ်ထားတာတွေ အများကြီးပဲ။ သမ္မတက လွှတ်တော်ထဲ အာဏာရှိ တယ်။ ဒါပေမယ့် အချို့ကိစ္စ တော်တော်များများမှာ လွှတ်တော်သည် သမ္မတထက် အာဏာရှိတယ်။ ထရမ့်က သွားမယ့် ideology သူ့ပုံစံက အခုတော့ မပြောသေးဘူးပေါ့လေ ရှေ့သမ္မတသက်တမ်းတုန်းက အမေရိကန် first ပေါ့။ international environment မှာ ဆက်ဆံတဲ့ ကိစ္စတွေ ဒီမိုကရေစီအရေးတို့၊ လူ့အခွင့်အရေးတို့ ဒီလိုကိစ္စ တွေမှာ အာရုံလျော့ကောင်းလျော့သွားမှာပေါ့။ ဒါဒုတိယအချက်ပေါ့။ ပထမအချက်ကို ပြန်ကောက်ရင် သူက ဘယ်လိုပဲ လုပ်ချင်လုပ်ချင် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးမှာ ကျောရိုးတွေရှိတာပေါ့။ အဲဒီကျောရိုးတွေကို သူကျော်လေ့ ကျော်ထတော့ မရှိဘူး။ ဆိုတော့ ပိုပြီးတော့ မဆိုးလာတာမျိုးကတော့ ဖြစ်သွားနိုင်တာပေါ့။ လျော့သွားတာမျိုး လည်း ရှိကောင်းရှိနိုင်တာပေါ့။ ဒါပေမယ့် သို့သော်ငြားလည်း တအားကြီး လျော့သွားတာမျိုးက ချက်ချင်း မဖြစ်နိုင်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ထရမ့်သည် စီးပွားရေးကို အဓိကဦးစားပေး ဆောင်ရွက်သူဖြစ်သဖြင့် ဒေါ်လာငွေ ပြန်မာလာခဲ့လျှင် နိုင်ငံခြားငွေဈေးများ ပြန်တက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက ယူဆထားကြသည်။

ထိုသို့ နိုင်ငံခြားငွေဈေးများ ပြန်တက်လာပါက မြန်မာနိုင်ငံသည် ငွေကြေးဖောင်းပွနေမှုကြောင့် နိုင်ငံခြားငွေ ပေါက်ဈေးမှာ ယခုထက် ပိုမြင့်လာနိုင်သဖြင့် ဗဟိုဘဏ်မှ ထိုအခြေအနေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် မူဝါဒများ ကြိုတင် ပြင်ဆင်ထားသင့်ကြောင်းလည်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၂

ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ ဝင်ရောက်နိုင်သော ပြည်တွင်းက ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများ ပိတ်ဆို့ခံထားရသည့်အတွက် ရခိုင်ဒေသခံများသည် အိန္ဒိယကုန်စည်များကို အဓိကအားထားနေရကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အား မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် အာရက္ခတပ်တော်(AA)တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားသည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်း မှ စတင်၍ ကုန်စည်စီးဆင်းသော လမ်းကြောင်းအားလုံးကို ပိတ်ထားခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် ရခိုင်ဒေသခံများ သည် အိန္ဒိယကုန်စည်ကို အဓိကအားထားနေရခြင်း ဖြစ်သည်။

အဓိကအားဖြင့် ရခိုင်မြောက်ပိုင်း ဒေသများဖြစ်သည့် ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ ပေါက်တော စသည့် ဒေသများသည် အိန္ဒိယကုန်စည်ကို အသုံးပြုနေရကြောင်း၊ ရခိုင်ဒေသသည် ဆန်တစ်ခုသာ ထွက်ရှိသည့်အတွက် ဆန်မှအပ တခြားကုန်စည်များကို အိန္ဒိယမှ တင်သွင်းနေရကြောင်း မြောက်ဦးမြို့နယ်မှ ဓညဝတီတောင်သူ လယ်သမားအသင်းချုပ်မှ ဦးမောင်သိန်းလှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အိန္ဒိယကနေ ပလက်ဝ-ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း စီးဆင်းနေသည့် ကုလားတန်မြစ်ကိုတွေ့ရစဉ် 

၎င်းက “ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက မြောက်ဦးတို့၊ ကျောက်တော်တို့ကျတော့ အဲဒီကလူတွေကတော့ အိန္ဒိယနဲ့ နီးတဲ့ အတွက် အဲဒီကဟာကိုပဲ အားထားရတဲ့သဘော ရှိတယ်။ အဓိကကတော့ လက်တလောကတော့ စားသုံးကုန် ပစ္စည်းတွေပေါ့နော်၊ ဆေးဝါးနဲ့ စားသုံးကုန်ရယ်၊ စက်သုံးဆီရယ်၊ မိုးတွင်းမှာ တောင်သူတွေသုံးတဲ့ ရိတ်ခြွေစက်၊ ထွန်စက်အပိုပစ္စည်းတွေရယ်၊ အခုချိန်ဆိုလို့ရှိရင် ရိတ်ခြွေစက် အပိုပစ္စည်းတွေက အဓိကကျပါတယ်။ စားသောက် ကုန်ဆိုတာက ဆန်ကလွဲရင် အကုန်သွင်းရတာပေါ့။ ဆီ၊ ဆား၊ ငရုတ် စသဖြင့်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသော ကုန်ဈေးနှုန်းသည် ၂၀၂၃ နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် အိန္ဒိယမှ တင်သွင်းသည့် ကုန်စည်၏ ကုန်ဈေး နှုန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အဆမတန် မြင့်တက်လာနေကြောင်း၊ ယခင်က စားသုံးဆီ ၁ လီတာလျှင် ၃၀၀၀ ကျပ် ရှိပေ မယ့်လည်း လက်ရှိတွင် ၁၀,၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း သိရသည်။

အလားတူ စက်သုံးဆီ ၁ လီတာလျှင် ယခင်က ၁၀,၀၀၀ ကျပ်မှ လက်ရှိတွင် ၃၀,၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိနေ သည်။

ဒေသခံများ စိုက်ပျိုးထားသည့် စပါးဈေးနှုန်းသည် နည်းပါးနေပြီး အိန္ဒိယမှ တင်သွင်းနေသော ကုန်စည်သည် အဆမတန် ဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် အခက်အခဲ ဖြစ်ကြရသည်ဟု ကျောက်တော်ဒေသခံ ဦးမောင်မောင် ဆန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အိန္ဒိယက သွင်းတဲ့ ကုန်စည်တွေထဲမှာ ဘာပါလဲဆိုတော့ အဓိက စက်သုံးဆီရယ်၊ ဓာတ်ဆီရယ်၊ ရေနံဆီ ရယ်ပေါ့နော်။ အဲဒါ တစ်ပိုင်းပါတယ်။ ငရုတ်သီးပါတယ်၊ ဘတ်ထရီအိုးတွေ၊ ဆိုလာပြားတွေ၊ အဲဒီပစ္စည်းတွေ ပါတယ်ပေါ့။ အဲဒါတွေကတော့ ဒီကို ရောက်ပြီဆိုလို့ရှိရင် ပုံမှန်လမ်းကြောင်းက လာရတာ မဟုတ်တဲ့အတွက် တော်တော့်ကို စရိတ်စက ကြီးပါတယ်။ လမ်းစရိတ်က တော်တော်ကြီးတဲ့အခါမှာ ဒီကိုရောက်တဲ့အခါ၊ စားသုံးသူ လက်ထဲကို ရောက်တဲ့အခါမှာ ဒီမှာက အဓိက ထွက်တာက စပါး။ အဲဒီစပါးက ၁ တင်းကိုမှ ၁၀,၀၀၀ လောက်ရတဲ့ အဲဒီအခြေအနေမျိုးမှာ အဲဒီစရိတ်ကို စပါးရောင်းရငွေနဲ့ စပါးငွေ မမျှတဲ့အခါမှာ တော်တော်ကို အထိနာတဲ့ အနေအထားမှာ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

အိန္ဒိယကုန်စည်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်မှတဆင့် ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်သို့ ရေလမ်းကြောင်းဖြင့် သယ်ဆောင်၍ ကျောက်တော်မြို့သို့ သယ်ဆောင်ကြကြောင်း၊ ထို့နောက် ကျောက်တော်မြို့မှတဆင့် ရခိုင် ပြည်နယ်အတွင်းရှိ တခြားမြို့နယ်များသို့ ဖြန့်ဖြူးကြကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သည့်အတွက် ထိုကုန်စည် သယ်ဆောင်သည့် လမ်းကြောင်း ကောင်းမွန်လာနိုင်သော်လည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်က ပိတ်လိုက်မည်ဆိုလျှင် ကုန်ဈေးနှုန်းများ ပို၍ မြင့်တက် သွားမည်ကို ဒေသခံများက စိုးရိမ်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၁

သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် အစိုးရအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပေါ်လာတော့မည်ဖြစ်သည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ငွေကြေးခိုင်မာဖို့ ဘာတွေပြင်ဆင်ထားသင့်လဲ ဆိုသည့်အပေါ် စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ များအကြား ဆွေးနွေးမှုများရှိနေကြသည်။ 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့သော အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒီမိုကရက်တစ် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဟားရစ် ရှုံးနစ်ပြီး ရီပတ်ဘလီကန်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး အစိုးရအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပေါ်လာမည်ဖြစ်သည်။

ထရမ့်သည် စီးပွားရေးကို အဓိကဦးစားပေး ဆောင်ရွက်သူဖြစ်သဖြင့် ဒေါ်လာငွေ ပြန်မာလာခဲ့လျှင် နိုင်ငံခြားငွေ ဈေးများ ပြန်တက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း၊ ထိုအခြေအနေ မဖြစ်စေရန် ဗဟိုဘဏ်၏ ထိန်းချုပ်မှု ပေါ်လစီကို စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အမေရိကန် ဒေါ်လာကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဒေါ်လာဈေးကလည်း အမေရိကန်အနေနဲ့ သူတို့စီးပွားရေးအင်အား တောင့်တင်းလာလို့ရှိရင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ဈေးနှုန်းပိုပြီး မာလာမယ့် အနေအထားမျိုးမှာရှိတယ်။ အဲဒီလို အနေအထားမျိုးမှာ ကျနော်တို့နိုင်ငံ အတွက်က လက်ရှိဖြစ်နေသည့် ဒေါ်လာဈေးသည် ၄၄၀၀၊ ၄၅၀၀၊ ၄၀၀၀ ပတ်ချာလည်ဖြစ်နေတဲ့ အနေအထား ကနေ ၅၀၀၀၊ ၆၀၀၀ ပြန်မဖြစ်အောင်လို့တော့ ကျနော်တို့ဘက်က နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ဝင်လာနိုင်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ရင် ဒေါ်လာဈေး ဘယ်လိုပဲ မာမာ ကျနော်တို့ ကျပ်ကလည်း ဈေးလိုက်မာနေမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံက ဒီဘက်က အပြောင်းအလဲတွေ မလုပ်နိုင်ဘဲ ကျနော်တို့ ကျပ်ငွေဈေးက ကျဆင်းလာမယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာက အဆမတန် ပြန်တက်လာမှာကို မြင်ရနိုင်တယ်။ အဲဒီလိုမဖြစ်အောင် ဗဟိုဘဏ်က ကောင်းကောင်း ထိန်းချုပ်နိုင်အောင် ဘယ်လိုသွားမလဲဆိုတဲ့ ပေါ်လစီကို စောင့်ကြည့်ရမယ်။ အခုလိုမျိုး ဈေးကွက်ထဲ ဒေါ်လာတွေ အလုံးအရင်းနဲ့ ထည့်နေတာက အတိုင်းအတာ ဘယ်လောက်အထိ ကျားကန်ပေးထားနိုင်မလဲလို့။ သေချာတာ ကတော့ အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲ အပြောင်းအလဲကြောင့် နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်းက အပြောင်းအလဲတစ်ခု ဖြစ်လာ နိုင်ဖို့ ရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

လာမည့် အမေရိကန်အစိုးရသစ်၏ မူဝါဒများသည် သမ္မတဘိုင်ဒန် လက်ထက်တွင် ချမှတ်ထားသော မူဝါဒများနှင့် သမ္မတသစ်ဖြစ်လာမည့် ထရမ့် လက်ထက်၌ ပြန်လည်ချမှတ်မည့် မူဝါဒများမှာ ကွဲပြားမှုများ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ ထိုကွဲပြားမှုအား လိုချင်သည့်အတွက်လည်း ထရမ့်ကို မဲပေးခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ များက ပြောသည်။

အမေရိကန်အနေဖြင့်  စီးပွားရေးနှင့် ဒေါ်လာ ငွေကြေးကို ပြန်လည် ခိုင်မာလာစေရန် လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ပြီး ဒေါ်လာ ပြန်မာလာပါက အခြားနိုင်ငံခြား ငွေကြေးများမှာလည်း မခံနိုင်သဖြင့် မြန်မာကျပ်ငွေ အနေအထားအရ ဒေါ်လာငွေ ပြန်တက် လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်လာနဲ့ကျပ်ငွေ လဲလှယ်နေစဉ်

၎င်းက “စီးပွားရေးပညာ သဘောတရားအရတော့ ဘယ်ငွေကြေးမဆို တအားကြီး မာအောင်လုပ်လို့ မရဘူး။ တက်တိုင်းလည်း ကောင်းတာမဟုတ်ဘူး။ ကျတိုင်းလည်း မကောင်းဘူး။ တရုတ်ငွေဆိုရင် သူ့ငွေကို တန်ဖိုး တအားကြီး တက်အောင်လည်း မလုပ်ဘူးလေ။ ယေဘုံယျအားဖြင့် ဒေါ်လာတန်ဖိုး တက်တယ်ဆိုရင် export တို့ဘာတို့ ကောင်းတာပေါ့။ သို့သော်ငြားလည်း export လုပ်ဖို့က import ကလည်း လုပ်ရသေးတယ်လေ။ အစ အဆုံး ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ဘယ်တိုင်းပြည်မှ ထုတ်နိုင်တာမျိုး မဟုတ်ဘူး။ semifinished သွင်းရတယ်။ raw material တွေ သွင်းရတယ်။ ထရမ့် ကိုယ်တိုင်ကလည်း သူတို့ဆီက businessman တွေက နိုင်ငံကြီးတွေပေါ့ တောင်ကိုရီးယားတို့၊ အမေရိကတို့၊ ဂျပန်တို့က economy ရဲ့ သဘောကို ကောင်းကောင်း နားလည်ကြတာပေါ့။ international trade မှာ တိုင်းပြည် deficient မဖြစ်အောင် သူတို့က ကာကွယ်မှာပေါ့။ ဆိုတော့ မာအောင်လုပ် မယ့် အကြောင်းအရာတွေလည်း ဖြစ်တော့ဖြစ်နိုင်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်ဘက်မှ ရရှိလာမည့် ချေးငွေအပေါ် မူတည်ကာ ဗဟိုဘဏ်အနေဖြင့် ဒေါ်လာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားငွေများကို ဆက်တိုက် ထုတ်ရောင်း ပေးနိုင်သော်လည်း မည်သည့် အတိုင်းအတာအထိ ထုတ်ရောင်း ပေးနိုင်မည်ကို မေးခွန်း ထုတ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

လက်ရှိတွင် ဗဟိုဘဏ်မှ ဒေါ်လာများ ထုတ်ရောင်းပေးနေမှုသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း ဒေါ်လာ သန်း ၁၀၀၀ ကျော် ရောင်းချထားပေးပြီး ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၁

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လတ်တလော ကြက်အစာဈေးနှုန်းများ မြင့်မားနေမှုကြောင့် ကြက်ဥ ဈေးနှုန်းများလည်း  မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း ကြက်ခြံများနှင့် ကုန်စည်ဒိုင်များထံမှ သိရသည်။

ကြက်အစာများကို ပြည်ပမှ တင်သွင်းနေရခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် ကြက်အစာဈေးနှုန်းများ အဆမတန် မြင့်တက်လာကြောင်း၊ ထို့နောက် ကြက်မွေးမြူရာတွင် ဆုံးရှုံးမှုများ ရှိနေသည့်အတွက် တချို့သော ကြက်မွေးမြူ ရေးခြံများ ရပ်နားခဲ့ရသည့်အတွက် ဈေးကွက်အတွင်း ကြက်ဥ လိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ကြက်ဥဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာသည့် အခြေအနေကို ရောက်ရှိလာကြောင်း ကြက်မွေးမြူသူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဈေးကွက်အတွင်း ကြက်ဥတစ်လုံးလျှင် ၅၀၀ ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေသော်လည်း ကြက်ခြံများတွင် ၃၈၀ ကျပ်သာ ရရှိသေးကြောင်း၊ ယခင်က ကြက်ဥ တစ်ပိဿာလျှင် ၇၀၀၀ ကျပ်သာ ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် ၁၀,၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ထောက်ကြန့်မြို့နယ်မှ ဥစားကြက်မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းရှင် ဦးထွန်းငွေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကြက်အစာဈေးတွေ ရယ်ဒီမိတ်အစာတွေ ဝယ်ပါတယ်။ ဝယ်တဲ့အခါကျတော့ အဆမတန် ဈေးတက် တယ်။ အဆမတန် ဈေးတက်တဲ့အခါကျတော့ ကြက်မွေးတဲ့သူတွေက အစာဈေးတက်တော့ သူတို့မှာ အရှုံးပေါ်နေ ကြတယ်။ အခု ကြက်တွေ မမွေးနိုင်တဲ့သူတွေ ရှိမယ်။ ခြံပြုတ်သွားတဲ့သူတွေ ရှိမယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ ကြက်ဥနည်း နည်း ရှားလာတဲ့အခါကျတော့ ကြက်ဥဈေးက မြန်မာပြည်မှာ သိတဲ့အတိုင်းပဲ ပစ္စည်းရှားရင် ဈေးက ခုန်တက် တယ်။ အဲဒီတက်တဲ့ဟာလောက်မှ ကြက်သမားတွေ အမြတ်လောက်နဲ့ ကွက်တိ သွားကျတာ။ ဒီအတိုင်းဆိုရင် အများကြီး တက်တာတော့ မဟုတ်သေးဘူး။ ကြက်ဥတစ်လုံးကို ၄၀၀ ဝန်းကျင်တောင် ခြံသမားတွေ မရသေးဘူး။ ၃၈၀ လောက်ပဲ ရသေးတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ကြက်ဥဈေး တက်လာတာ မဟုတ်ဘူး။တခြားဟာတွေ အကုန် လုံး တက်နေတဲ့အတွက် ကြက်ဥဈေးက တက်တာ နောက်ကျနေတာ အဲဒီသဘောပဲ ပြောလို့ရတယ်။ ကြက်ဥဈေး ကလည်း အခုဆိုရင် ၁၀,၀၀၀ ဈေး ခေါ်တာပေါ့။ ကြက်ဥ ၁ ပိဿာကို ၁၀,၀၀၀ ပေါ့၊ ၁ ပိဿာမှာ ၂၇ လုံးလောက် ဆံ့ပါတယ်။ အရင်တုန်းကဆို ၇၀၀၀ လောက်ပဲ ရပါတယ်။ အရင်ဆိုတာက လွန်ခဲ့တဲ့ ၁ လကျော်ကျော်လောက် ၇၀၀၀ လောက်ပဲ ရတယ်။ အဲဒါကျတော့ အရမ်းနည်းတယ်။ အဆင်မပြေဘူး” ဟု ပြောသည်။

ကြက်ဉများကို စီရီထားသည်ကို တွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် သြဂုတ်လကုန်ပိုင်းတွင် ကြက်ဥ တစ်လုံး ကျပ်(၄၅၀)အထိ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ပြီး စက်တင်ဘာလတွင် တစ်လုံး ကျပ် ၃၀၀ အထိ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။

ထိုကာလတွင် ဥစားကြက် မွေးမြူသူများ အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး လက်ရှိတွင် ၄၅၀ ကျပ်မှ ၅၀၀ ကျပ်သို့ ပြန်လည် မြင့်တက်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဈေးနှုန်းများအရ ကြက်မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများအတွက် အကျိုးအမြတ် ကျန်ရှိသည့် အတိုင်းအတာ ဖြစ်လာသည်ဟု ဥစားကြက်မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းရှင် ကိုမင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခု ရှုံးတဲ့အနေအထား မရှိတော့ဘူး။ အခုဆိုရင် အကျိုးအမြတ် အတိုင်းအတာလေးတစ်ခုတော့ ကျန်တယ်။ ကြက်ဆိုတဲ့အမျိုးက အသက်နဲ့ သတ္တဝါတွေ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ဘာညာ အကုန်လုံးပေါ့ လုပ်ရတဲ့အခါ ကျတော့ အမြတ်က ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ တခြားကုန်တွေလို ၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၇ ရာခိုင်နှုန်းဆိုပြီး အဲဒီလိုမျိုး တွက်လို့ မရဘူး။ သူက အနည်းဆုံးက ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် မြတ်နေမှ သူတို့ အရှုံးနဲ့ အလုပ်သမားစရိတ်တွေ ကာမိမှာ လေ။ အခုက အဲဒီဟာလောက်တောင် မကျန်ချင်ဘူး အရင်တုန်းက။ အရင်းသာသာလောက် အဲဒီလိုပဲ သွားကြ တယ်။ သွားကြတဲ့အခါကျတော့ သူတို့က ရှုံးတယ်။ အခု အနေအထားဆိုရင်တော့ ကြက်ဥတစ်လုံးကို ၃၈၀ လောက် ရရင်တော့ သူတို့က အကျိုးအမြတ် နည်းနည်း ရှိတယ်ပေါ့နော်။ အလုပ်သမားအတွက်လည်း ကာမိတယ်။ ကိုယ့်အတွက်လည်း ကျန်တယ်ပေါ့။ မွေးမြူလို့ နည်းနည်း မွေးမြူလို့ ကောင်းတဲ့ အနေအထား ရှိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ကြက်အစာဈေး မြင့်တက်မှုကြောင့် ကြက်ဥဈေး မြင့်တက်လာသည့်အတွက် စားသုံးနေသူများအပေါ်တွင် ထိခိုက်မှုရှိလာပြီး ကြက်အစာဈေးနှင့် ကုန်ကြမ်းများကို ဈေးချပေးနိုင်မည်ဆိုပါက ကြက်ဥဈေးနှုန်းများလည်း ကျဆင်းလာမည် ဖြစ်သည့်အတွက် သက်ဆိုင်ရာဌာနဆိုင်ရာများက လုပ်ဆောင်ပေးရန်အတွက် လိုအပ်သည်ဟု ကြက်မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စားသုံးသူပြည်သူများက သုံးသပ်ပြောဆိုသည်။

CNI News
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၈

တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီအဖွဲ့ဝင်၊ ချုံချင့်မြူနီစီပယ်ပါတီကော်မတီအတွင်းရေးမှူး Mr. Yuan Jiajun နှင့် နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်တို့ တွေ့ဆုံ၍ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြ ကြောင်း သိရသည်။

နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့က Yuzhou Hotel တွင် တွေ့ဆုံပြီး ဆွေးနွေးခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ တွေ့ဆုံစဉ် မြန်မာ-ချုံချင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး၊ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု များကို ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားနိုင်မည့် အလားအလာများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်ဟု နစက-က သတင်းထုတ် ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ချုံချင့်မြို့ရှိ အလုပ်ရုံ၊ စက်ရုံများကို သွားရောက် လေ့လာခဲ့ကြောင်းလည်း သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ချုံချင့်မြို့ မြို့ပြတည်ဆောက်မှုကို ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် လေ့လာနေစဉ်

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်နေ့က ရောက်ရှိနေပြီး နိုဝင်ဘာ ၆ ရက်နှင့် ၇ ရက်နေ့များက ကူမင်းမြို့မှာ ကျင်းပသည့် အဋ္ဌမအကြိမ်မြောက် မဟာမဲခေါင် ဒေသခွဲ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၊ (၁၀)ကြိမ်မြောက် ဧရာဝတီ-ကျောက်ဖရား- မဲခေါင် စီးပွားရေး ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု မဟာဗျူဟာ ထိပ်သီး အစည်းအဝေး၊ (၁၁)ကြိမ်မြောက် ကမ္ဘောဒီယား- လာအို- မြန်မာ- ဗီယက်နမ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ထိပ်သီး အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။

ထို့အပြင် တရုတ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့်လည်း တွေ့ဆုံ၍ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စီးပွားရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ လာရောက် လုပ်ကိုင်ကြရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် တရုတ်ဝန်ကြီးချုပ် လီချန်၊ လာအိုဝန်ကြီးချုပ် ဆုံဆိုင်း ဆီဖန်ဒုံ၊ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်မာနက်စ်၊ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်တို့နှင့် သီးသန့်စီ တွေ့ဆုံကာ မြန်မာ့အရေး ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၈

တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးအားလုံးနီးပါးသည် ပြီးခဲ့သည့် အောက်တိုဘာလမှစတင် ပိတ်ထားသည့်အတွက် လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်း၌ ကုန်စည်ရှားပါးနေပြီး ကုန်တင်သည့် ကုန်ကားအများအပြားလည်း ရပ်နားထားရသည်ဟု ကုန်ကားပိုင်ရှင်များထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိ ပြေးဆွဲနေသည့် လမ်းကြောင်းများတွင်လည်း စက်သုံးဆီစရိတ် ကြီးမြင့်ခြင်း၊ စစ်ဆေးရေးဂိတ်များမှ ငွေကြေးကောက်ခံနေသည့် ပမာဏ များပြားနေခြင်းကြောင့်လည်း ကုန်ကျစရိတ် မြင့်တက်နေသည့်အတွက် တချို့သော ကုန်ကားများ ရပ်ထားကြသည်။

ကုန်ကားပိုင်ရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ကိုသစ္စာက “လက်ရှိ ကားတွေတော်တော်များများ ပြေးစရာလမ်းမရှိဘူး။ ရပ်ထားရတယ်၊ ပြေးရင်လည်း မကိုက်ဘူး။ ထွက်ရင်လည်း မကိုက်ဘူး။ လက်ရှိ ဆီဈေးနဲ့ပေါ့နော်။ ဆီဈေးဆိုတာ အဓိကမကျဘူး သူ့ဈေးနဲ့သူ။ လမ်းမှာ ဘာမှန်းမသိဘဲ ပေးရတာတွေက အများကြီး။ ပြောချင်တာက အနိမ့်ဆုံးက ၅ ထောင်၊ ၁ သောင်း၊ ၁ သောင်းခွဲ တချို့ဂိတ်တွေဆို သိန်းချီပြီး ပေးရတာ။ အဲဒီပြဿနာတွေရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် လက်ရှိ ကားတွေဆိုလည်း ပိုက်ဆံမရဘူးဆိုပေမယ့် ဒီလူတွေ အလုပ်ရှိရေးအတွက် သူတို့ ဝမ်းရေးအတွက် အသာ မှေးနေရတာ။ အဲဒီအခါကျတော့ ဒီစရိတ်တွေ ပြန်နုတ်လိုက်ရင် လောက်ဖို့ နေနေသာသာ ကားအုန်နာတွေအနေနဲ့ မကိုက်ဘူး၊ မကျန်ဘူး။ မကျန်ပေမယ့်လို့ ကိုယ့်ရဲ့ ယာဉ်လုပ်သားတွေရှိတော့ အသာမှေးပြီး ထွက်ခိုင်းရတာ။ ရပ်ထားတဲ့ကားတွေ အများကြီးပဲ” ဟု ပြောသည်။

ယခင်က နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသို့ ပြေးဆွဲနေသည့် ကုန်တင်ကားများသည် လက်ရှိတွင် ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးသို့ ပြေးဆွဲနေကြရကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ကုန်စည်ရှားပါးသည့်အတွက် အဆင်မပြေဖြစ်နေသည်ဟု ကုန်ကား ပိုင်ရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ကိုသစ္စာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကုန်တင်ကားများ တန်းစီရပ်နားထားစဉ်(ပုံအဟောင်း)

“နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွေ ရပ်ထားတဲ့အတွက်ကြောင့် ဥပမာတစ်ခု ပြောပြမယ် မူဆယ်လမ်း ပိတ်ထားတယ်။ မြဝတီလမ်း ပိတ်ထားတယ်။ မြစ်ကြီးနားလမ်း ဖွင့်တစ်လှည့် ပိတ်တစ်လှည့် ဖြစ်နေတယ်။ ဖားကန့်လမ်း ပိတ် ထားတယ်။ ဒီလမ်းကြောင်းတွေ ပိတ်ထားတဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှိသမျှကားတွေက ဘယ်ကိုတက်လာလဲ ဆိုတော့ ရန်ကုန် - မန္တလေးလမ်း ရန်ကုန်ကိုပဲ ဦးတည်ပြီး လာကြတော့တာ။ လာကြတဲ့အခါကြတော့ ရှင်းတယ်၊ ကားပုံသွားရင် ကုန်ပါးတာပဲ။ ကားတွေက ရန်ကုန်မှာပဲ လာပုံတယ်။ ရန်ကုန်မှာလည်း ကားတွေက ရပ်ထားလို့ ရှိရင် တစ်ရက်တစ်ရက် ကားရပ်ခကလည်း ရှိသေးတယ်။ စပယ်ယာ၊ ဒရိုက်ဘာ စားစရိတ်တွေ ရှိတယ်။ ဒါတွေက အုန်နာတွေက ခံရတာပဲလေ။ အကျိုးသက်ရောက်မှုကတော့ အခုလက်ရှိအနေအထားကတော့ မြေပြင်မှာ ဖြစ်နေ တာက ဘာလုပ်ငန်းမှ လုပ်လို့မကောင်းဘူး” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ပိတ်ထားသည့်အပြင် နယ်စပ်မှတဆင့် တင်သွင်းလာသည့် တရုတ်နှင့် ထိုင်း ကုန်စည်တချို့ကိုလည်း တရားမဝင်ကုန်စည်များဟု သတ်မှတ်ထားခြင်းကြောင့် ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးသို့ ဝင်ရောက်သည့် ကုန်စည်များလည်း ရှားပါးနေကြောင်း သိရသည်။

ယခင်က နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းတွင် ပြေးဆွဲသည့် ကုန်ကားတစ်စီးအနေဖြင့် ငွေကျပ် သိန်း ၂၀ ကျော် ကျန်ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်း၌သာ ပြေးဆွဲနေရခြင်းကြောင့် ၂ သိန်းခန့်သာ ကျန်ရှိသည်ဟု ကုန်ကားမောင်းနှင်သူ ကိုစိုင်းထက်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အလုပ်မရှိတော့ အဆင်ပြေတဲ့နေရာ ရှာကြံပြီးတော့ စားဝတ်နေရေးအတွက် ဖြတ်ဆွဲရတာပေါ့။ သဘော တရားက ပုံပေးတယ်ဆိုရင် ပုံပေးတဲ့နေရာ သွားရှာပေါ့ တင်ပေါ့။ သဘောတရားက မြိတ်တင်မလား၊ မြဝတီ တင်မလား ကားရပ်မနေအောင်ပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုးတော့ သွားရတာပေါ့။ လောလောဆယ်တော့ မိုင်းလားလည်း ပိတ်ထားတယ်ဗျာ။ တာချီလိတ်လည်း ပိတ်ထားတယ်ဆိုတော့ အလုပ်မဖြစ်တော့ဘူး။ အဆင်တော့ ပြေတာပေါ့ သိပ်မကျန်ဘူးပေါ့။ ၁ သိန်းခွဲလို၊ ၂ သိန်းခွဲလိုလို၊ ကွာတာပေါ့ ဒီဘက်တွေက ရတာပေါ့ဗျာ။ တစ်ခေါက် ၂၅/၃၀/၄၀ ပေါ့ ကျန်တာပေါ့ ကားအုန်နာတွေအတွက်။ ပြည်တွင်းထဲကျတော့ အလုပ်မရှိတာထက်စာရင် သာတာပေါ့ဗျာ။ ကုန်သွယ်ရေးလုံးလုံး ပိတ်ထားတဲ့အတွက် သွားရေးလာရေးတော့ ခက်ခဲတာပေါ့။ သွားရေးလာရေးဆိုတာ ကုန်မရှိတဲ့အတွက်လေ။ ရှိတဲ့ကုန်သွားမယ်၊ မရှိဘူးဆို ရပ်ထားမယ်” ဟု ပြောသည်။

ပွင့်လင်းရာသီရောက်ချိန်တွင် ပြီးခဲ့သည့် မိုးတွင်း၌ ရပ်နားထားသည့် ကုန်တင်ကားများ ပြန်လည်ပြေးဆွဲကြ သော်လည်း လက်ရှိ ပွင့်လင်းရာသီတွင် ကုန်စည် ရှားပါးနေခြင်းကြောင့် ကုန်တင်ကား အများအပြား ပြေးဆွဲ နိုင်ခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၈

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ၌ သက်တမ်းကုန်မည့် မြန်မာ ၂ သန်းကျော်အား ယာယီနေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်  သက်တမ်း ၄ နှစ်အား ၂ ကြိမ်ခွဲကာ သက်တမ်းတိုးခွင့် ပြုသွားမည်ဟု ဘန်ကောက်ရှိ မြန်မာသံရုံးမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာ အလုပ်သမားများ ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ နှစ်နိုင်ငံတာဝန်ရှိသူများမှ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်နေ့တွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး ယခုကဲ့သို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သံရုံးထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

သို့သော် သက်တမ်းတိုးမည့် မြန်မာလုပ်သားများအနေဖြင့် အခွန်ဆောင်ရခြင်းနှင့် တိုက်ရိုက်ရင်ဆိုင်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားအခွင့်အရေးဖောင်ဒေးရှင်း LRF မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “၂ နှစ်ကိုတစ်ကြိမ် ၂ ကြိမ်ဆက်တိုက် နေထိုင်ခွင့်ပြုမယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့ မြန်မာလုပ်သားတွေအတွက် ကောင်းမွန်တဲ့ လက္ခဏာပေါ့။ ဘာကြောင့်ဆိုတော့ တစ်နှစ်ကို တစ်ကြိမ်၊ တစ်နှစ်ကို တစ်ကြိမ် သက်တမ်းတိုး နေရမယ်ဆိုရင် လုပ်သားတွေအတွက် အတိဒုက္ခရောက်တယ်။ အချိန် ၁ နှစ်ဆိုတာကလည်း ခဏလေးပဲ လုပ်ရ တယ်။ ခဏလေးနဲ့ ကုန်သွားတယ်။ ပြီးရင် အဲဒီကုန်ကျစရိတ်ကလည်း စာရွက်စာတမ်း သက်တမ်းတိုးတာ လုပ်သားတွေကိုယ်တိုင် လုပ်နိုင်တာမဟုတ်ဘဲနဲ့ အလုပ်ရှင်တွေက ဦးဆောင်ပြီး လုပ်ပေးရင်တော့ ကုန်ကျ စရိတ် က သက်သာတယ်။ အဲဒီလိုမဟုတ်ဘဲ ကြားပွဲစားတွေနဲ့ အကုန်ကျခံ လုပ်တဲ့အခါမှာ ကုန်ကျစရိတ် တအားများတဲ့ အတွက် အလုပ်သမားတွေအတွက် ဝန်ဆောင်ခက ကြီးမြင့်ပါတယ်။ သို့သော် ဘာပဲ ဖြစ်ဖြစ် သိရသလောက်က လုပ်သားတွေက အခွန်အခတွေနဲ့တော့ တိုက်ရိုက် ရင်ဆိုင်ရဦးမှာလို့တော့ ယူဆပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာသံရုံး တာဝန်ရှိသူများနဲ့ ထိုင်းအာဏာပိုင်များ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးစဉ်

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်အထိ ထိုင်းနိုင်ငံ၌ ယာယီနေထိုင်ခွင့်နှင့် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် ရရှိထားသည့် ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာ အလုပ်သမားများအနေဖြင့်  နိုင်ငံကူးလက်မှတ် (သိုမဟုတ်) CI သက်တမ်း အနည်းဆုံး ၂ နှစ် ကျော် ကျန်ရှိနေရန်လိုအပ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းအနည်းဆုံး ၂ နှစ်ကျော် မကျန်ရှိသူများအနေဖြင့် မြန်မာသံရုံးနှင့် ချင်းမိုင်မြို့ရှိ မြန်မာကောင်စစ်ဝန်ချုပ်ရုံးတို့၌ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းတိုး လာရောက် ဆောင်ရွက်နိုင်ကြောင်း သိရသည်။

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ အခွန်ပေးဆောင်ရခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်ကတည်းက ထုတ်ဖော် ပြောဆိုထားသည့်အတွက် အခွန်လုံးဝ မဆောင်ရသေးသူများဖြစ်ပါက ပိုမို အထိနာစေမည်ဖြစ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းလုပ်ကိုင်နေသူ ကိုမိုးလေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ အထောက်အထားလုပ်ရန်စောင့်နေကြစဉ်

၎င်းက “အခွန်နဲ့ပတ်သက်တာက အခုလက်ရှိ သတင်းကြားနေတာက စာအုပ်ချိန်းရင်၊ CI စာအုပ်ချိန်းရင် အခွန် ကောက်မယ်တို့ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေကတော့ ပေးမှရမယ်လေ။ မပေးလို့မှ မရတာ။ မပေးရင်လည်း သူတို့မလုပ်ပေးဘူးဆိုရင်လည်း ဘာမှလည်း လုပ်လို့မရဘူး ဖြစ်နေတယ်။ ထိုင်းမှာကလည်း စာအုပ်သက်တမ်းရှိမှပဲ ဗီဇာတို့ Work permit တို့ တိုးပေးတာပေါ့ ထိုင်း လ.ဝ.ကတို့က။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့ကကြည့်ရင်လည်း အစိုးရအခွန်ကို ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေက ပေးမှရမယ်‌လေ။ အဓိကကတော့ ထိုင်း မှာပဲ စာအုပ်အနီကို သံရုံးမှာပဲ ချိန်းသွားတယ်။ CI စာအုပ်ကလည်း ထိုင်းမှာပဲ သက်တမ်း ပြန်ချိန်းသွားတယ်ဆိုရင် အလုပ်သမားတွေအတွက်က ပိုပြီးအဆင်ပြေတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ဘန်ကောက်ရှိ မြန်မာသံရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ CI စာအုပ်အဟောင်းမှ CI စာအုပ်အသစ်သို့ လဲလှယ် ဆောင်ရွက် နိုင်ရေးအတွက် ညှိနှိုင်းမှုများလည်း ပြုလုပ်ပြီးဖြစ်ပြီး မကြာမီ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ကြေညာ သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း လည်း သိရသည်။

ထို့အပြင် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများရှိ မြန်မာအလုပ်သမားများအား Passport မှ Passport သို့လည်းကောင်း CI မှ Passport သို့လည်းကောင်း Mobile Team ဖြင့် ဆောင်ရွက်လိုပါက မြန်မာသံရုံး၊ ကောင်စစ်ဌာနသို့ လာရောက် ဆက်သွယ် ဆောင်ရွက်နိုင်ကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၇

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စက်သုံးဆီအတု ရောင်းချမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဒေသခံများအတွက် အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြသည်ဟု သိရသည်။

စက်သုံးဆီ ရောင်းချသည့် ဆိုင်ကြီးများတွင် ယင်းကဲ့သို့ စက်သုံးဆီအတု ရောင်းချခြင်း မရှိသော်လည်း လမ်းဘေး တွင် ရေသန့်ဗူးဖြင့် ရောင်းချသောဆိုင်များက အောက်တိန်း ၉၂ ကို အတုလုပ်၍ ရောင်းချနေကြကြောင်း၊ ယင်းဆီ ကို ဆိုင်ကယ်များတွင် အသုံးပြုမိပါက စက်ချို့ယွင်းမှု ဖြစ်ပေါ်ကြသည်ဟု စစ်တွေဒေသခံ ဒေါ်ကျော်မီက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “92 လား ဘာလားတော့ မသိဘူး။ ဝယ်နေကျဆိုင်ကိုပဲ အဓိကထားပြီးတော့ ဝယ်တယ်လေ ယုံကြည်စွာနဲ့ ပေါ့နော်။ အခြားတွေ့တဲ့နေရာ ကြုံတဲ့နေရာကို ဝယ်လေ့မရှိဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ တစ်ခါပေါ့နော် ကြုံရာထည့် လိုက်တော့ ဆိုင်ကယ်က အော်တိုဘီးပေါ့လေ။ များသောအားဖြင့် အော်တိုဘီးတွေက ဆီရွေးတယ်လေ။ ပြင်လိုက် ရတာ တော်တော်ပြင်လိုက်ရတယ်။ မနည်းဘူးပဲ တစ်ခါတည်းနဲ့ကို။ ပစ္စည်းကလည်းရှား၊ လုပ်မယ့်လူကလည်း မရှိ၊ ဆိုင်ကယ်ပြင်မယ့် လူကလည်း မရှိ။ ပစ္စည်းကလည်း ဝယ်ချင်တိုင်း ဝယ်လို့မရ ဆိုတော့လေ ဆီတစ်လီတာမှ ဘယ်လောက်မှ မရှိဘူး အဲဒီတုန်းက။ အဲဒီတုန်းက ၁၀၀၀၀၊ ၄၀၀၀၊ ၅၀၀၀ လောက်ပဲ ရှိတယ်။ အဲဒီတုန်းက အဲဒီလို ဖြစ်သွားတာ။ အခု ၃ သောင်းဆိုတော့ ကြုံရာ မဝယ်ရဲတော့ဘူး။ တကယ့်တကယ် မှန်မယ်ဆိုတဲ့ဆိုင်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း လမ်းဆုံတစ်ခုကို တွေ့ရစဉ်

ရခိုင်ပြည်နယ်ကို ကုန်စည် စီးဆင်းသည့် လမ်းကြောင်းအားလုံး ပိတ်ထားခြင်းကြောင့် စက်သုံးဆီ အပါအဝင် တခြားသော ကုန်စည်များ ပြတ်လပ်ခြင်းနှင့် ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်နေချိန်တွင် ယခုကဲ့သို့ စက်သုံးဆီ အရည်အသွေး မပြည့်ခြင်းနှင့် အတုရောင်းချခြင်းများ ရှိလာသည်။

အိန္ဒိယစက်သုံးဆီကို အရောင်တင်မှုန့်နှင့် ရောစပ်ကာ နေလှန်းပြီးနောက် အောက်တိန်း အရောင်အဖြစ် ပြောင်းလဲ သွားသော စက်သုံးဆီများအား ရောင်းချနေကြခြင်းဖြစ်သည်ဟု ရခိုင်သတင်းဌာန တစ်ခုက ဖော်ပြထားသည်။

ရခိုင်မှာ လမ်းဘေးတွင် ဗူးနှင့်ရောင်းနေသော စက်သုံးဆီကိုတွေ့ရစဉ်(ဓာတ်ပုံ-နိရဉ္စရာ)

ရခိုင်ပြည်နယ် ဒေသခံတစ်ဦးက “တချို့ကလည်း တင်ထားတာပေါ့နော်၊ ဆီဝယ်မယ်ဆို လက်ညှိုးလေးနဲ့ တို့လိုက်၊ တို့လိုက်ပြီးလို့ရှိရင် ချက်ချင်းပေါ့နော် အေးပြီးတော့ အငွေ့ပျံသွားတယ်ဆိုလို့ရှိရင် အဲဒါ စစ်တယ်ပေါ့နော် အဲဒီလို မျိုးလေးတွေ အနေအထားလေးတွေ သူများဆီက ကြားထားတာဆိုတော့ အဲဒီလိုမျိုးလေးတွေ လုပ်ကြည့်တာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့ စက်သုံးဆီ အရည်အသွေး မပြည့်မီခြင်းနှင့် အတု ရောင်းချနေမှုများကို သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ က တားမြစ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းနေ ပြည်သူများက ပြောသည်။

စက်သုံးဆီအတု ရောင်းချမှုများကို ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ မြောက်ဦး၊ ကျောက်တော်၊ မင်းပြားနှင့် ပေါက်တောမြို့နယ် များတွင် ရောင်းချမှု ပို၍ များသည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၇

တရုတ်ဘက်မှ အလုပ်ခေါ်စာများ မကျလာသဖြင့် မူဆယ်မြို့ရှိ ကားဝင်းအပါအဝင် ရပ်ကွက်များတွင် မြန်မာ အများစု သောင်တင်၍ ဒုက္ခရောက်နေကြကြောင်း မူဆယ်မြို့ရှိ ပရဟိတအသင်းများမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်ရှိ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများတွင် အလုပ်ရရှိမည်ဟုဆိုကာ ပွဲစားများဖြင့် ချိတ်ဆက်၍ ရောက်လာကြခြင်း ဖြစ်သော်လည်း မူဆယ်သို့ ရောက်ရှိသည်မှာ ၃၊ ၄ လ ကြာသည်အထိ တရုတ်ဘက်မှ အလုပ်ခေါ်စာများ မကျလာ သေးသည့်အပြင် ပွဲစားများမှလည်း ပစ်ထားခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပရဟိတအသင်းအဖွဲ့တစ်ခုမှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပွဲစားတွေကတော့ စရိတ်ငြိမ်း ဘာညာဆိုပြီး ခေါ်လာလိုက်တယ်။ တရုတ်ပြည်ထဲမှာ ဝင်ဖို့လို့က ခဲယဉ်းတယ်။ ၃ လ၊ ၄ လ အဲဒီလိုကြာတယ်။ တချို့ကကြာတော့ စားစရိတ်တွေလည်း မရှိတော့ဘူး။ ဒုက္ခတွေလည်း တော်တော် ရောက်နေကြတယ်။ အလုပ်ခေါ်စာတွေက ချမပေးဘူး။ အခုလူတွေက ဝင်ရတော့မယ်၊ ဝင်ရတော့မယ်နဲ့ သွားလိုက်တော့ကြ ဟိုအကြောင်းပြ၊ ဒီအကြောင်းပြနဲ့ ပြန်လှည့်လာလိုက်ရတာ အခုက မူဆယ်မြို့မှာကလည်း မိုးတွေကရွာ၊ စားရေးသောက်ရေး အဆင်မပြေ ဒုက္ခတော်တော်ရောက်နေကြရတာ။ ကားကွင်းထဲမှာတင် မကဘူး။ ရပ်ကွက်အသီးသီးမှာလည်းရှိတယ်။ အခုက ပွဲစားတွေကတော့ အစကအဆင်ပြေတယ် ဘာညာ ဆိုပြီးတော့ ခေါ်လာလိုက်တယ်။ ဒီရောက်မှ မျက်နှာလွှဲခဲပစ်တွေ လုပ်ပစ်တာတွေလည်း အများကြီးရှိတယ်။ နဂိုကဆို အိမ်ငှားတစ်ခန်းကို ရှစ်သောင်းပတ်ချာလည်လောက်ပဲ ရှိတာ။ အခုက အဲဒီလို အခန်းငှားတဲ့သူတွေက များလာ လိုက်တော့ မူဆယ်မှာ ရှိတဲ့လူတွေတောင်မှ အိမ်ခန်းခတွေ တက်တက်ကုန်တာ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မူဆယ်ဘက်မှ တရုတ်နိုင်ငံထဲသို့ ဝင်ရောက်ရန် တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေကြသူများ

မြန်မာအများအပြားမှာ ဒုက္ခရောက်နေကြသော်လည်း မန္တလေးသို့ ပြန်ဆင်းရန်မှာ လမ်းခရီးအရသော်လည်း ကောင်း၊ ကုန်ကျစရိတ်အရသော်လည်းကောင်း မတတ်နိုင်ကြသဖြင့် နေရပ်မပြန်ဘဲ ဒုက္ခခံနေကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။

မူဆယ်သို့ ရောက်ရှိနေကြသည့် မြန်မာများမှာ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ၄ ထောင်ကျော်ခန့်ရှိနေနိုင်ပြီး ယောကျာ်လေးနှင့် မိန်းကလေးအချို့မှာ ပျက်စီးကုန်ကြကြောင်းလည်း ပရဟိတအသင်းအဖွဲ့များထံမှ သိရသည်။

တရုတ်အလုပ်ရှင်များမှ လုပ်သားများခေါ်ယူရန်ရှိပါက တရုတ်ရဲစခန်းသို့ ခေါ်စာများ သွားရောက်ပေးပို့ပြီး ခွင့်ပြုမှ သာ ခေါ်ခွင့်ရှိကာ မြန်မာလုပ်သားများမှာလည်း တရုတ်ဘက်သို့ ဝင်ခွင့်ရရှိခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ‌မူဆယ်မြို့၌ အဆင်မပြေမှုများစွာ ရှိနေသဖြင့် ဒုက္ခရောက်နေသည့် မြန်မာများအတွက် ကြုံရာကျပန်း လုပ်ကိုင်ကြရန်မှာ အလုပ်အကိုင်မရှိကြောင်း နှလုံးလှပရဟိတအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တချို့ဆို အဲဒီကဟာတွေဆို လာပြီး အလုပ်တောင် လာရှာခိုင်းတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုက တရုတ်ပြည်က ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းတွေ၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေ အကုန်လုံး လူသုံးကုန်ပစ္စည်းတွေ ပိတ်လိုက်ပြီဆိုတော့ ဒီက အလုပ်တွေပါ လုပ်ငန်းတွေပါ တချို့ကရပ်ဆိုင်းသွားတာလေ။ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေဆို ရပ်ဆိုင်းသွားတဲ့ အနေအထားရောက်တဲ့ဟာတွေ ရောက်ကုန်ပြီပေ့ါ။ အဝေးပြေး မူဆယ်မြို့ သိန်းသန်းချီ ကားဝန်းထဲမှာဆို အခန်း တိုင်း အခန်းတိုင်းရှိတယ် အလုပ်သမားတွေက ဟိုဘက်ကိုဝင်မယ့်အလုပ်သမားတွေက။ အဲဒီကားဝန်း တစ်ဝန်းလုံး ပဲ။ အဝင်၊ အထွက်ကတော့ လက်လုပ်လက်စားတွေ၊ တစ်နိုင်တစ်ပိုင်တွေကတော့ သွားလာနေတာပဲ။ ဟိုဘက်က တရုတ်စက်ရုံပိုင်ရှင်တွေ ကိုယ်တိုင်လာခေါ်မှ သူတို့က သဘောတူညီပြီး ထည့်ပေးတာပေါ့။ ဟိုဘက်ကလာ မခေါ် ရင် သွားလို့မရဘူး။ ကိုယ့်ဆန္ဒနဲ့ ကိုယ်လည်း သွားလို့မရဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တရုတ်ဘက်မှ နယ်စပ်ဂိတ်များပိတ်ထားသဖြင့် လက်ရှိ မူဆယ်မြို့တွင် စက်သုံးဆီဝယ်ယူရ အခက် အခဲဖြစ်နေပြီး လူသုံးကုန်နှင့် စားသောက်ကုန်များမှာလည်း ယခင်ကကဲ့သို့ မပေါများတော့ကြောင်း မူဆယ်မြို့ရှိ ပရဟိတအသင်းများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၆

သွင်းကုန်လိုင်စင်မရှိဘဲ တင်သွင်းထားသည့် ထိုင်းနှင့်တရုတ် ကုန်ပစ္စည်းများကို ရောင်းချခြင်းမပြုရန် ပိတ်ပင်ခြင်းသည် လက်သိပ်ထိုးရောင်းသည့် ဈေးကွက်ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်နှင့် ဈေးကွက်လေ့လာသုံးသပ်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ တရားမဝင် ကုန်သွယ်ခြင်းအပေါ် ဖြေရှင်းသည့် နည်းလမ်းမှာ မှန်ကန်မှု ရှိ/မရှိ မူဝါဒချမှတ်သူများအပေါ် မေးခွန်းထုတ်ရမည်ဖြစ်ပြီး အမှန်တကယ် ထိခိုက်မည့်သူမှာ သုံးစွဲသူ ပြည်သူလူထုသာဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လက်သိပ်ထိုးပြီး ရောင်းတဲ့ဈေးကွက် ဖြစ်သွားမှာပေါ့။ For show နဲ့ ပြတဲ့ ရောင်းတဲ့ ဈေးကွက်ကနေ လက်သိပ်ထိုးပြီး ရောင်းတဲ့ဈေးကွက် ဖြစ်သွားမယ်လို့ သုံးသပ်လို့ရပါတယ်။ For show နဲ့ ပြတယ်ဆိုတာက ကျနော်တို့ လွတ်လွတ်လပ်လပ်ဝယ်မယ်၊ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ရောင်းကြမယ်ဆိုတဲ့ ပစ္စည်းဈေးကွက်က ဒီလို ဆိုင်ကြီးတွေမှာ မရှိတော့ဘူးဆိုပေမယ့် တကယ်သုံးချင်တဲ့သူတွေက တကယ်သုံးဖို့အတွက် ရှာဖွေပြီး ဝယ်ကြ မှာပဲ။ အဲဒီလို သုံးတဲ့သူတွေအတွက်ကို လက်သိပ်ထိုးပြီးရောင်းတဲ့ ဈေးကွက်တစ်ခု၊ အခု ဒေါ်လာတွေကို တရားမဝင် ရောင်းဝယ်နေသလိုမျိုးပေါ့။ တရားမဝင် ရောင်းဝယ်သူတွေကို ဖမ်းဆီးတယ်၊ အရေးယူတယ်၊ ထောင် ချတယ် ဒါမျိုးတွေ လုပ်ကိုင်တာရှိပေမယ့် ဒီဈေးကွက်က နှစ်ပေါင်းများစွာ ပျောက်ခဲ့တာမှ မဟုတ်တာ အခု ကုန်ပစ္စည်းတွေဆိုလည်း တကယ်လိုအပ်တဲ့လူက ဒီလိုဝယ်မယ်၊ ပြီးသွားရင် လက်သိပ်ထိုးရောင်းမယ်၊  ဈေးနှုန်း တွေ ပိုတက်လာမယ်။ သုံးစွဲနိုင်သူတွေအတွက် ပြဿနာမရှိပေမယ့် ငွေကြေးသုံးစွဲဖို့ အခက်အခဲဖြစ်တဲ့ လူလတ် တန်းစားတွေကတော့ အရင်တုန်းကလို ပေါပေါသီသီ ဒီလိုဟာတွေ သုံးဖို့အတွက်ကို ခက်ခဲသွားပြီးတော့ လူချမ်းသာတွေကတော့ ဘယ်လောက်ပဲကြီးကြီး ဝယ်မယ်ဆိုတဲ့သူမျိုးတွေအတွက် ခုနကပြောတဲ့ လက်သိပ်ထိုး ဈေးကွက် ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ကုန်ပစ္စည်းများကိုတွေ့ရစဉ်

အဆိုပါ ကုန်ပစ္စည်းများအား တရားမဝင်ဖြစ်သောကြောင့် ရောင်းချခြင်း မပြုခြင်းအစား တရားဝင်ဖြစ်စေရန် မည်ကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်သည်ကို စဉ်းစားလုပ်ဆောင်ကာ လူထုအတွက် ကြည့်ရှုရမှာဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်နှင့် ဈေးကွက်လေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထိုင်းနှင့်တရုတ်မှ တင်သွင်းသည့် စားသောက်ကုန်၊ လူသုံးကုန် အစရှိသည်တို့အား အဓိက အားထား သုံးစွဲနေရခြင်းဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်း၌လည်း ထိုသို့ အရည်အသွေးမျိုး ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းမရှိကြောင်း ၎င်းတို့က သုံးသပ်သည်။

သွင်းကုန်လိုင်စင်မရှိဘဲ တင်သွင်းထားသည့် ထိုင်းနှင့်တရုတ် ကုန်ပစ္စည်းများကို ရောင်းချခြင်းမပြုကြောင်း လုပ်ဆောင်ပြီးနောက် ကုန်တိုက်များ၊ ဈေးဝယ်စင်တာများနှင့် ကုန်စုံဆိုင်၊ ဈေးဆိုင်များတွင် ထိုပစ္စည်းများကို အနည်းအကျဉ်းသာ တွေ့ရတော့သည်။

အချို့ပစ္စည်းများသည် ဈေးကွက်ထဲတွင် ပြတ်လပ်၍မရကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဓိကကတော့ စားသုံးသူပဲထိတာလို့။ တချို့ပစ္စည်းတွေကြတော့ ပြတ်လို့မရဘူး။ ဆေးလိုဟာမျိုး လုံးဝ ပစ္စည်းပျက်လို့မရဘူး။ ‌ဈေးကွက်ထဲမှာ လုံးဝမရှိတော့ရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ ဥပမာ ကိုဗစ်ကာလ သွားလို့လာလို့ မရတဲ့ အချိန်မှာ ကျနော် သူငယ်ချင်းတစ်ယောက် ကိုဗစ်နဲ့ မဆိုင်ဘဲ နှလုံးရောဂါနဲ့ သေသွားတာ။ ဘယ်ဆေးဆိုင်မှ ဆေးဝယ်လို့မရဘူး။ အဲဒီလိုလေးတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ ဒီလိုအနေအထားမျိုးတွေက လူမသိ၊ သူမသိနဲ့။ နောက်ဆုံး တော့ ဘယ်လိုပဲ ဖြစ်ဖြစ် စားသုံးသူပဲ ထိမှာပဲ။ လုပ်တာကိုင်တာ မမှားဘူး၊ မှားတယ်လို့‌တော့ လောလောဆယ် မပြောချင်ပါဘူး။ ကျနော်တို့မသိတဲ့ အခြေအနေလည်း ရှိမှာပေါ့လေ။ စီးပွားရေးစနစ်ကို စီမံခန့်ခွဲမှုနည်းလမ်းနဲ့ လုပ်လို့တော့ ဘယ်နိုင်ငံမှ အောင်မြင်ခဲ့တာမရှိဘူး” ဟု ပြောသည်။

နယ်စပ်လမ်းကြောင်းများတွင် နယ်မြေ မတည်ငြိမ်မှုကြောင့် အဆင်မပြေပါက မြို့ထဲသို့ ဝင်သည့်လမ်းတွင် စစ်ဆေးရေးဂိတ်များရှိသဖြင့် ထိုနေရာများ၌ သေချာစစ်ဆေး၍ လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံး သပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ထိုင်းနှင့်တရုတ်မှ ပစ္စည်းများကိုသာ အဓိက အသုံးပြုနေကြခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုကဲ့သို့ ပိတ်ပင်မည် ဆိုပါက သွင်းကုန်လိုင်စင်များ လွယ်ကူလျင်မြန်စွာ ချပေးနိုင်ရန် လိုအပ်ကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က အကြံပြုကြ သည်။