CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၀

မြန်မာ့ရွှေကို ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးကွက်တွင် စံချိန်စံညွှန်း ပြည့်မီစွာ ရောင်းချနိုင်ပါက မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး မြင့်တက် လာမည်ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ခေတ်အဆက်ဆက် မြန်မာ့ရွှေကို ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ရောင်းချနိုင်ရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း အကြောင်း အမျိုးမျိုးကြောင့် ယနေ့အချိန်ထိ မအောင်မြင်သေးသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင်လည်း ရန်ကုန် ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက ထပ်မံ၍ ရောင်းချနိုင်ရန်အတွက် ရွှေဓာတ်ခွဲခန်း ဖွင့်လှစ်ခြင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြု ISO လက်မှတ်များရရှိရန် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း ရွှေလုပ်ငန်း ရှင်များက ပြောသည်။

ပြည်တွင်းက ထွက်ရှိသည့် တွင်းထွက် တစ်မျိုးဖြစ်သော ရွှေကို နိုင်ငံတကာဈေးကွက်သို့ ရောင်းချမှု လုပ်ဆောင် နိုင်မည်ဆိုပါက မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး မြင့်တက်လာမည်ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ရွှေတုံးကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မြန်မာနိုင်ငံမှာ ထွက်တဲ့ရွှေတွေက ပြည်ပနိုင်ငံတွေမှာ ရောင်းချလို့ရအောင်လို့ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာဆိုရင် ဒါကြီးက ကြာပါပြီ။ သို့သော်လည်း အခု တဖန်ပြန်ပြီး ကြိုးစားတယ်ဆိုတော့ ကြိုးစားမှုကိုတော့ အသိအမှတ် ပြုပါ တယ်။ ရောင်းချခွင့် ရခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ကျနော်တို့ဆီမှာ ဝတ်သွားတဲ့ရွှေက နိုင်ငံခြားရောက်လို့ ပြန်ရောင်းလို့ရတယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့အတွက် ငွေဖော်ရ လွယ်တာပေါ့။  အဓိကကတော့ ကိုယ့်ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ တွင်းထွက်တစ်ခုပေါ့နော် ရွှေက ပြည်ပနိုင်ငံကို ပြန်ပြီးတော့ ရောင်းချလို့ရ မယ်၊ ပြည်ပနိုင်ငံတွေမှာ ပြန်ပြီးတော့ Trade လုပ်လို့ ရမယ်ဆိုရင် အများကြီး ကောင်းတာပေါ့။ ငွေကြေးဈေးကွက် လည်း မာလာနိုင်သလို ပြည်တွင်း ရွှေဈေးက ပြည်ပရွှေဈေးအတိုင်း ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်းကို အတက်အကျ ဖြစ်နေပေ မယ့် တကယ့်တကယ် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ တွေမှာ Trade လုပ်လို့ မရတာကနေ ရတဲ့အခြေအနေမျိုးဖြစ်အောင် ကြိုးစားတဲ့ ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းကို တော့ ကျနော်တို့ အသိအမှတ် ပြုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလိုမျိုးဆောင်ရွက်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်ကြီးကလည်း ဟိုး အရင် အစိုးရလက်ထက် ကတည်းကပဲပေါ့နော်။ အဆင်မပြေတာတွေ၊ မအောင်မြင်တာတွေကတော့ ဘာကြောင့် ဖြစ်နေသလဲဆိုတာ သူတို့သိမှာပေါ့။ အဲဒီမအောင်မြင်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ကျနော်တို့က ပြုပြင်ပြောင်းလဲ ပြီး ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင်တော့ ရွှေသာရောင်းခွင့် ရမယ်ဆိုလို့ရှိရင် မြန်မာကျပ်ငွေကလည်း တန်ဖိုးမြင့်လာနိုင်ပါ တယ်။ ပိုမာလာနိုင်ပါတယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ရွှေသည် လက်ဝတ်တန်ဆာအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ အနည်းငယ်သာ ရောင်းချနေပြီး လက်ရှိတွင် အမေရိကန်၊ အင်္ဂလန်၊ ဩစတေးလျ စသည့် နိုင်ငံများ၏ စတော့အိတ်ချိန်းတွင် အရည်အသွေး ပြည့်မီသည့် မြန်မာ့ရွှေ အတုံးအခဲများ ရောင်းချနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေနဲ့ဒေါ်လာကိုတွေ့ရစဉ် (ဓာတ်ပုံ-မော်ကွန်း)

၎င်းက “ကမ္ဘာ့စံချိန်မှီ ရွှေဖြစ်အောင်လို့ ၉ လေးလုံး ဒီက ထွက်နိုင်အောင် လုပ်နေတဲ့သဘောပါပဲ။ စံချိန်စံညွှန်း ချိန်ခွင်တွေ လုပ်နေတယ်ပေါ့။ စံချိန်စံညွှန်း ဓာတ်ခွဲခန်း စတင်တည်ဆောက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ဝတ် လက်စားတွေကတော့ ဒီကနေ ကျောက်စိမ်းတွေ၊ နီလာတွေ သွားတာက ဒါက တစ်မျိုးပေါ့။ ရွှေနဲ့သွားတာ၊ ကွပ်ပြီး သွားတာက တစ်မျိုး။ အဓိကကတော့ အတုံးအခဲကို ကီလိုပြား ခေါ်တာပေါ့။ တိုင်းပြည်ဝင်ငွေ တိုးလာတာပေါ့။ ကမ္ဘာ့ပေါက်ဈေးနဲ့ ပြည်တွင်းရွှေကို ရောင်းလို့ရတယ်ဆိုတော့ ရွှေတန်ဖိုး တက်လာတာပေါ့။ ဈေးကွက်လည်း ကျယ်ပြန့်လာတာပေါ့။ အရင်တုန်းကဆို ပြည်တွင်းဈေးကွက်ပဲရောင်းတာ။ အခု နိုင်ငံတကာဈေးကွက်ကို ရောင်းလို့ရသွားရင် အင်္ဂလန်ဈေးကွက် ရသွားရင်၊ အမေရိကန်ဈေးကွက်၊ ဂျပန်ဈေးကွက်၊ ဩစတေးလျဈေးကွက် အဲဒီလို ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွေမှာ စတော့အိတ်ချိန်းတွေမှာ သွားအရောင်းအဝယ်လုပ်လို့ ရသွားတာပေါ့” ဟု ပြော သည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာ့ရွှေကို နိုင်ငံတကာသို့ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရန်အတွက် အိတ်ချိန်းနှင့် ပို့ဆောင်ရေးကုမ္ပဏီ ၁၄ ခုဖြင့် ချိတ်ဆက်ထားကြောင်း၊ ထိုင်း၊ စင်္ကာပူ၊ တရုတ်၊ အမေရိကန်၊ အိန္ဒိယနှင့် ဥရောပနိုင်ငံများက စိတ်ဝင်စားမှု ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၉

မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုသည် ယခု ၂၀၂၄ - ၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ကာလတူ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ထက်ဝက်ကျော်ခန့် ကျဆင်းနေကြောင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ကုမ္ပဏီများညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန (DICA)ထံမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ် နိုဝင်ဘာလအထိ မြန်မာနိုင်ငံကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၈၇ ဒသမ ၂၄ သန်း ကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၄ - ၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်၏ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဝင်ရောက်သည့် ပမာဏသည် ဒေါ်လာ ၂၃၅ ဒသမ ၇ သန်းခန့်သာ ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ထိုသို့ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ကျဆင်းသွားခြင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး အများအပြား ပိတ်ထား ခြင်း၊ ပို့ကုန်သွင်းကုန်အတွက် ပင်လယ်ရေကြောင်း တစ်ခုတည်းကိုသာ အသုံးပြုနေရခြင်း စသည့် အခက်အခဲများ ကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘာကြောင့် ကျလဲဆိုတော့ နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိတဲ့ အခြေအနေမျိုးတွေမှာ ကျနော်တို့က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ မှုတွေဆိုတာ ရန်ကုန်တစ်မြို့တည်း၊ မန္တလေးတစ်မြို့တည်း၊ နေပြည်တော် တစ်မြို့တည်းမှာ လုပ်လို့မရဘူး။ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုက သူ့ရဲ့ သဘောသဘာဝက သူ့ရဲ့ နယ်မြေဒေသအလိုက်မှာ Foreign investment တွေက ဆောင်ရွက်ကြတယ်။ ပြီးသွားလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း တလျောက်မှာ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ဝင်လာတယ်၊ logistics လုပ်ငန်းတွေ ရှိတယ်။ ဆိုတော့ ဒီလိုအပိုင်း တွေက ရပ်ဆိုင်းလုပ်နီးပါး ဖြစ်နေတဲ့ logistics ကိစ္စတွေမှာ Border Trade ကသွားတဲ့ logistics တွေက ရပ်ဆိုင်း နေတဲ့ အခြေအနေမျိုးတွေမှာတော့ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေက ကျဆင်းသွားမှာ ထုံးစံပေါ့နော်။ ဒီအတွက် ကြောင့်လည်း ကျဆင်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုကကျတော့ ပြည်တွင်းပြည်ပ ပို့ကုန်သွင်းကုန်ဆိုတဲ့ကဏ္ဍ မှာ ကျနော်တို့က လက်ရှိမှာ ပင်လယ်ရေကြောင်း တစ်ခုကိုပဲ အားကိုးပြီးတော့ ကျနော်တို့ ဆောင်ရွက်နေရတာ ဖြစ်တဲ့ အခါကျတော့ ဒီပင်လယ်ရေကြောင်း ဆိုတာကလည်း ကျနော်တို့ အချိန်ကာလအားဖြင့် Border Trade လို မြန်မြန်ဆန်ဆန် ကုန်သွယ်လို့ရတာမျိုး မဟုတ်တဲ့ အခါကျတော့ ဒီအပိုင်းတွေမှာလည်း အခက်အခဲတွေ ရှိတဲ့ အတွက် Foreign investment က ကျဆင်းနေတယ်လို့ သုံးသပ်ရတာပါခင်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ကုမ္ပဏီများညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန (DICA)ရုံးကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အများဆုံးရှိသည့် စင်္ကာပူနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပမာဏသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၅၃ သန်းကျော် ရှိခဲ့သော်လည်း ယခုနှစ်မှာတော့ ဒေါ်လာ သန်း ၁၄၀ ခန့်သာ ရှိသည်။

ထို့ပြင် အထူးစီးပွားရေးဇုန်များတွင် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုသည် ယခုဘဏ္ဍာနှစ် ၈ လတာ ကာလအတွင်း အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၃၆ သန်းကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ၃ ခုသာ ဝင်ရောက်ထားသည်ဟု DICA က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု တစ်စုံလုံး ကျဆင်းသည်ဆိုသော်လည်း အထည်ချုပ်လုပ်ငန်း၊ လျှပ်စစ်ကားနှင့် စက်သုံးဆီ ကဏ္ဍ စသည့် ကဏ္ဍတစ်ခုချင်းစီ အလိုက်တွင် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ထက် တက်လာသည်ကို တွေ့ရကြောင်း ဦးအောင်ပြည့်စုံက ဆက်ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့လယ်ခေါင် တစ်နေရာကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းတွေမှာ တိုးတက်လာတယ်။ investment တွေ ရှိလာတယ်။ အသစ်ဝင်လာတဲ့ စက်ရုံ တွေလည်း ရှိတယ်ပေါ့။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကဆိုရင်တောင် တချို့ CMP တွေက စက်ရုံပိတ်သွားတာမျိုးတွေ၊ ထွက်သွား တာမျိုးတွေ အနုတ်ပြတာမျိုးတွေ၊ ဒီနှစ်မှာတော့ CMP လုပ်ငန်းတချို့က ပြန်ပြီးတော့ ဦးမော့လာတာမျိုး တွေ့ရ တယ်။ တချို့ကျတော့ ဒီနှစ်ထဲမှာဆိုရင် လျှပ်စစ်ကားပေါ့နော် လျှပ်စစ်ကားနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကုမ္ပဏီတချို့ဆိုရင် investment လုပ်ခွင့် ပြုလိုက်တာမျိုးတွေ အများကြီးပဲ MIC က ထွက်လာတာ ကျနော်တို့ ဖက်လိုက်ရတယ်။ ဒီအပိုင်းတွေကတော့ မနှစ်က မရှိဘူး။ ဒီနှစ်မှာ ရှိလာတယ်။ ဒီလိုအပိုင်းတွေကျတော့ တက်လာတာမျိုး ကျနော်တို့ မြင်ရတယ်။ နောက်တစ်ခုက စက်သုံးဆီနဲ့ ပတ်သက်လို့ စက်သုံးဆီနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ပြည်ပတင်သွင်းခွင့်နဲ့ ကိစ္စတွေ မှာလည်း တချို့အပိုင်းတွေမှာတော့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အချို့ကိုလည်း လက်ခံဆောင်ရွက်ထား တယ်ဆိုတဲ့ ဟာမျိုးတွေ ကျနော်တို့ တွေ့လိုက်ရတယ်ပေါ့နော်။ သို့သော် official ဖြစ်မဖြစ် မသိပေမယ့် အဲဒီလို အပိုင်းလေးတွေ ရှိလာတဲ့အခါကျတော့ အပိုင်းလိုက် အပိုင်းလိုက် sector တစ်ခုချင်းစီအလိုက် ကြည့်မယ်ဆိုရင် တော့ တက်လာတဲ့အပိုင်းတွေ ရှိသလို အလုံးစုံကို ခြုံကြည့်မယ်ဆိုရင် သူတို့ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ကျဆင်းသွား တယ်”ဟု ပြောသည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကလည်း နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု နည်းပါးနေသည့် အကြောင်းကို လုပ်ငန်းရှင်များကိုလည်း အသိပေးထားပြီး စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများတွင် ဝင်ရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ ရန်လည်း တိုက်တွန်းထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၉ 

မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အိန္ဒိယသံမတ်ကြီး မစ္စတာ အဘ်ဟေး တာကူးရ်နှင့် နစက၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးသန်းဆွေ တို့ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်နေ့က နေပြည်တော်မှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ထိုသို့ တွေ့ဆုံစဉ် မြန်မာ-အိန္ဒိ နှစ်နိုင်ငံအကြား သမိုင်းကြောင်း အစဉ်အလာအရ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသော ဆက်ဆံ ရေးကို ဘုံအကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမည့်ကဏ္ဍများအလိုက် တည်ရှိပြီး နှစ်နိုင်ငံ ယန္တရားများမှတဆင့် ခိုင်မာစေရေးနှင့် နှစ်နိုင်ငံအကျိုးရှိစေမည့် ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာကိစ္စများတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တိုးတက်ရေးကို ဆွေးနွေး ခဲ့ကြကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးသန်းဆွေနဲ့ အိန္ဒိယသံအမတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကုလားတန်မြစ်စီမံကိန်းနှင့် နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို အလေးထား ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံ မတည်မငြိမ်မှုများကနေတဆင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွင်းသို့ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် လက်နက် မှောင်ခိုမှုများ ရိုက်လာနေခြင်းကို ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၆

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် နစက-က ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာလမှစတင်၍ ကုန်စည်စီးဆင်း ဝင်ရောက်မှုကို ဖြတ်တောက်ထားခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် ရှမ်းမြောက်ရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ထိခိုက်မှု ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

အဓိကအားဖြင့် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်း၊ လုပ်ငန်းအတွက် လိုအပ်သည့် ကုန်ကြမ်းများ ရှားပါးခြင်းကြောင့် တချို့သော လုပ်ငန်းများ ရပ်တည်ရန် ခက်ခဲလာကြသည်။

မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများတွင် အစာကုန်ကြမ်းများ၊ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်းများကြောင့် ထိခိုက်မှုများ ရှိနေ ကြောင်း၊ ထိုလုပ်ငန်းအပေါ်တွင် မှီခိုနေကြရသူ အများအပြားလည်း ထိခိုက်ကြကြောင်း ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ ကျောက်မဲဒေသခံ ဦးတင်မောင်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကုန်ကား တစ်စီးကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူ့ဟာသူ တချိန်တုန်းက ကုန်ရောင်းကုန်ဝယ် လုပ်ခဲ့လုပ်ခဲ့ ဥပမာ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်း လုပ်မယ်၊ ကြက် မွေးမြူရေး လုပ်မယ်၊ ဒါပေမယ့် ကြက်အစာတွေကလည်း ဝင်ခွင့်မရ စသဖြင့်ပေါ့လေ။ နောက်ပြီးတော့ ဈေးနှုန်း တွေက တအားကြီးလာတယ် ဝက်လည်း ထိုနည်းလည်းကောင်းပဲ။ အဲဒီလို ဖြစ်လာတဲ့အခါကျတော့ ကိုယ့်ရဲ့ ပင်ရင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုမလုပ်နိုင်တော့တာ။ ထုတ်ကုန်ကိုလည်း မထုတ်နိုင်ဘူး။ အဲဒီတော့ ဘယ်လို လုပ်ငန်းတွေလဲလို့ ပြောမယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုလုပ်ငန်းတွေလဲဆိုတာထက် ဘယ်လိုလုပ်ငန်း လုပ်တဲ့သူ ထိခိုက်သလဲ ဆိုတာထက် အဲဒီမှာ အသက်ရှင် ရပ်တည်နေရတဲ့ လူအားလုံးဟာ ဝင်ငွေ ဘယ်လိုရအောင် ရှာမလဲ၊ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ကမ်းကုန်ပြီလေ။ ဆီဈေးနှုန်းတွေ တွက်ကြည့်လိုက်အုံး ကုန်တင်လာမယ့် ကုန်ကားတစ်စီး မဝင်ရ ဘူးဆိုတဲ့ အခါကျတော့ ဒီကုန်တွေကို ပြန်ပြီးတော့ ပြန်ကူး၊ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ ကုန်ကျစရိတ်တွေများ၊ ဒါပေမယ့် ဒီဘက် ပြည်နယ်ထဲကို ရောက်မလာတဲ့ အခါကျတော့ ဘာမှလုပ်ကိုင်စားလို့ မရတော့ဘဲနဲ့ ဝင်ငွေ breakdown ဖြစ်ကုန်တာပေါ့နော် အဲဒီလို အနေအထားမျိုးတွေချည်းပဲ ဖြစ်လာတာ” ဟု ပြောသည်။

တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ ရှင်သန်ရပ်တည်ရေးကို ဖိအားပေးသည့် အနေဖြင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု လမ်းကြောင်းများကို ဖြတ်တောက်ရခြင်းဖြစ်ပြီး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ သိမ်းပိုက်ထားသည့် နယ်မြေအများစုတွင် ရှိသည့် ပြည်သူလူထုများသည် ပို၍ ကျပ်တည်းကြကြောင်း ဒေသတွင်းနေ ပြည်သူများက ပြောသည်။

တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များသို့ စားနပ်ရိက္ခာ မရောက်ရှိရေးအတွက် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကို ဖြတ်တောက်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ကျောက်မဲဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။

TNLA တပ်ဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “စစ်ဆင်ရေးအရ သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ နယ်မြေအများစုမှာကတော့ ပြည်သူလူထုတွေက တော်တော်လေးကို ကျင်းထဲကျပ်ထဲ ရောက်တယ်ပေါ့နော်။ အဲဒါကလည်း စစ်ရေးအရ ပြောမယ်ဆိုရင် စကစဘက်ကလည်း ဖြတ် ၄ ဖြတ် ဖြတ်ပြီးတော့ ရိက္ခာပါ ဖြတ်တဲ့ အနေအထားပေါ့နော်။ အဲဒီလိုမျိုးတွေမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်လည်းပဲ သက်ဆိုင်တယ်ပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းအတွင်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် မြန်မာ့တပ်မတော် အကြား  အပြန်အလှန် ကုန်စည်စီးဆင်းသည့် လမ်းကြောင်းများကို ဖြတ်တောက်ခြင်းများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိနေသည်။

လက်ရှိအချိန်ထိ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းကို ဆက်သွယ်ထားသည့် မန္တလေး-နောင်ချိုလမ်း၊ ရပ်စောက်-နောင်ချို လမ်း၊ ရပ်စောက်-နမ့်လန်လမ်းနှင့် ပင်လုံ-မိုင်းရယ်လမ်းမှတဆင့် ဆန်၊ ဆီ၊ ဆေးဝါးနှင့် စားသောက်ကုန်တင်သည့် ကုန်ကားများကို ဖြတ်သန်းခွင့် ပိတ်ထားကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၄

ပြီးခဲ့သည့် မိုးစပါးစိုက်ရာသီတွင် ရာဂီမုန်တိုင်းကြောင့် စပါးပင်များ ရေမြုပ်ပြီး အထွက်နှုန်း လျော့ကျခဲ့သည့် အတွက် နွေစပါးတွင် စိုက်ပျိုးမှုဧက ပိုများနေကြောင်း တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

လာမည့် နွေစပါးစိုက်ရာသီတွင် ဧက ၃ သန်း စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က မျှော်မှန်းထားသည်။

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးတွင် ပုံမှန်နှစ်များတွင် နွေစပါးစိုက်ဧက ၁၇ သိန်းခန့်သာ ရှိသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် စိုက်ဧက သိန်း ၂၀ ခန့် ရှိနိုင်ကြောင်း၊ မိုးစပါးတွင် ရေမြုပ်သွားသည့် လယ်များအပြင် လက်ရှိ စပါးဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်နေခြင်းကြောင့် ယခင်နှစ်က နွေစပါးမစိုက်ကြသည့် လယ်များသည်လည်း နွေစပါးကို တိုးချဲ့စိုက်ပျိုး လာကြသည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ (ဟောင်း) ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“မိုးတွင်းက မြုပ်သွားတဲ့ လယ်တွေထဲမှာ အနိမ့်ပိုင်းကျတဲ့လယ်တွေ၊ ရေနဲ့နီးတဲ့ လယ်တွေကျတော့ စပါးပဲ ပြန်စိုက်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ အရင်နှစ်တွေက မလုပ်ဖြစ်တဲ့မြေတွေ ကျယ်ပြီးတော့ မြေလွတ်မြေရိုင်းများတဲ့ ဒေသတွေမှာလည်း ဒီနှစ် နွေစပါးတွေ ထပ်ပြီးတော့ စိုက်လာကြတယ်။ ဆိုတော့ နွေစပါးစိုက်ဧက များပါတယ်။ ခါတိုင်းနှစ်ထက် ပိုများပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ လက်ရှိ အခု ဒီအချိန်မှာ စပါးဈေးက အောက်တန်းစပါးတောင် သိန်း ၂၀ လေ။ စပါးဈေးလေး သင့်တာရယ်၊ နောက်ပြီးတော့ မိုးတွင်းက ရေမြုပ်သွားတဲ့ လယ်ကွင်းတွေမှာက ပဲပြန်လုပ်လိုက်ပြန်တော့လည်း ပဲက မိုးရွာတော့ ရေတက်တယ်လေ။ တချို့ ပဲပျက်သွားတဲ့ အနိမ့်ကွင်းတွေလည်း စပါးပြန်စိုက်ကြတယ်။ ခါတိုင်းက ၁၇ သိန်းလောက် စိုက်တယ်။ ဒီနှစ် ၁၇ သိန်းအစား သိန်း ၂၀ လောက်တောင် ဖြစ်သွားနိုင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

စပါးများခြွေလှေ့နေစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံ၌ နှစ်စဉ် နွေစပါးစိုက်ပျိုးမှု အခြေအနေကို လေ့လာကြည့်ပါက ၂၀၁၅ - ၂၀၁၆ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ၂ ဒသမ ၄၅ သန်း ရှိခဲ့ပြီး နှစ်စဉ် စိုက်ဧက တိုးတက်လာခဲ့ရာ လက်ရှိ ၂၀၂၄ - ၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ဧက ၃ သန်းအထိ ရောက်ရှိသွားနိုင်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

သို့သော်လည်း လက်ရှိတွင် နွေစပါးစိုက်ပျိုးရာ၌ အလုပ်သမားစရိတ်၊ စက်သုံးဆီ၊ ဓာတ်မြေဩဇာ စသည့် ဈေးနှုန်းများသည် ယခင်နှစ်ထက် မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် နွေစပါးစိုက်ပျိုးစရိတ်သည် တစ်ဧကလျှင် ၃ သိန်း အထိ တိုးလာသည်ဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ဓနုဖြူမြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးအေးဝင်းက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

“နွေစပါးစိုက်ဧကက ခါတိုင်းတုန်းက နေ့စားခက ၁ သောင်းပဲ ရှိတယ်လေ။ ဒီနှစ်က နေ့စားခ အနည်းဆုံး ၁ သောင်းခွဲလောက် ရှိတယ်။ ဟိုနှစ်တုန်းက ဒီဇယ်က တစ်ပေပါကို ၅ သိန်း၊ ၆ သိန်းပဲ ရှိတယ်လေ။ ဒီနှစ်က ပရီမီယမ်ဆိုရင် ၈ သိန်းဝန်းကျင်လောက် ရှိတယ်လေ ဒီဇယ်ဈေးကလေ။ မနှစ်ကတုန်းက ယူရီးယား မြေဩဇာ ဈေးက ၇ သောင်းခွဲ၊ ၈ သောင်းလောက်ပဲ ရှိတယ်။ ဒီနှစ်က သိန်းကျော်တယ်လေ၊ ၁ သိန်း ၂ သောင်းလောက် ရှိတယ်။ အဲဒီတော့ ကုန်ကျစရိတ်ကတော့ မနှစ်ကနဲ့စာရင် ၁ ဧကပေါ်မှာ ၃ သိန်းလောက် ပိုများဖွယ်ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

နွေစပါးကို ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးတွင် စိုက်ပျိုးမှု အများဆုံးဖြစ်ပြီး နှစ်စဉ် စိုက်ဧက ၁ ဒသမ ၇ သန်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းတွင် စိုက်ဧက ၂ သိန်းခွဲ၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတွင် စိုက်ဧက ၅ သောင်းနှင့် မွန်ပြည်နယ်တွင် စိုက်ဧက ၄ သောင်းကျော်ရှိပြီး တခြားတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များတွင်လည်း စိုက်ပျိုးကြကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၃

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ‌တရားမဝင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူများအားလုံးကို နိုဝင်ဘာ ၂၈ ရက်မှ ဒီဇင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့အထိ တစ်လတိတိ လွတ်လပ်စွာ နေထိုင်ခွင့်ပြုကြောင်း ထိုင်းအာဏာပိုင်များက အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထိုကိစ္စသည် ထုတ်ပြန်ချက်အဖြစ် ထွက်ရှိထားပြီးဖြစ်သော်လည်း ထိုင်းတော်ဝင်မိသားစုဘက်မှ အတည်ပြု လက်မှတ် ထိုးပြီးမှသာ အကျုံးဝင်မှာဖြစ်ကြောင်း ပညာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်

၎င်းက “မနေ့ကအထိကတော့ အဲဒီဟာက ထုတ်ပြန်ချက်အနေနဲ့ ထွက်ထားတာတော့ ဟုတ်တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဟာကို အတည်ပြုတဲ့ဟာ မပါသေးတော့ အကျုံးမဝင်သေးဘူးလို့ ပြောလို့ရတာပေါ့။ စာထဲမှာကိုပဲ အဲဒီလို ရေးထားတာကို။ ဒီထုတ်ပြန်ချက်ကို တော်ဝင်ဘက်ကနေ အတည်ပြု လက်မှတ်ထိုးပြီးမှ ဒီဟာက အကျုံးဝင်မယ်။ အခု သူတို့အနေနဲ့က ရှုပ်ထွေးနေတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်နေတာကို။ ရှုပ်ထွေးနေတယ်ဆိုတာက အခု လူအဟောင်း ပေါ့နော်။ ရှိပြီးသားလူတွေ သက်တမ်းတိုးရမယ့်ကိစ္စရယ်၊ အထောက်အထားမရှိတဲ့ အုပ်စုရယ်၊ မှီခိုတဲ့ အုပ်စုရယ် ဒါတွေကို တိုးပေးဖို့ ဖြစ်တဲ့အခါကြတော့ သူတို့မှာလည်း အွန်လိုင်းကနေ အီလက်ထရောနစ်စနစ်နဲ့ သွင်းတဲ့အခါ အခက်အခဲရှိတာတွေ ဖြစ်နိုင်တယ်။ နောက်တစ်ခုက မြန်မာဘက်နဲ့ ညှိနှိုင်းနေတဲ့ အခြေအနေမျိုး ရှိတာကို။ မြန်မာဘက်က တောင်းဆိုတဲ့ဟာတွေက အတိအကျတော့ မသိရပေမယ့် အကြမ်းဖျင်း သိရသလောက် အထောက်အထား သက်တမ်းတိုးတဲ့ အုပ်စုဆိုရင် လက်မှတ်အသစ်တွေ ပြန်လုပ်ရမယ်၊ အခွန်မဖြစ်မနေ ဆောင်ရ မယ်။ နေရပ်ကို ပြန်ပြီးတော့ ငွေလွှဲရမယ်။ MOU စနစ်အတိုင်း ပြန်သွားရမယ်။ တော်တော်လေး ခက်ခဲတာပေါ့။ တစ်သီးပုဂ္ဂလ အလုပ်ရှင်တွေက အများကြီးကို” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းရောက် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို တွေ့ရစဉ်

ထိုအမိန့် ထုတ်ပြန်ချက်အရ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် PV, PJ, CI စသည့် အထောက်အထား စာအုပ်များ ကိုင်ဆောင်၍ အလုပ်လုပ်နေသော်လည်း စာအုပ်သက်တမ်း ကုန်ဆုံးနေသူများနှင့် အထောက်အထား ဘာတစ်ခုမှ လုံးဝမရှိသည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအားလုံး အကျုံးဝင်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ တရားမဝင် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားများကို လွတ်လပ်စွာ နေထိုင်ခွင့် ပြုထားသော်လည်း အလုပ်ရှင်များ အနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာနယ်မြေရှိ အလုပ်သမားစီမံခန့်ခွဲရေးရုံးသို့ မိမိအလုပ်သမားများ၏ နာမည်၊ နေရပ်လိပ်စာ၊ အသက်၊ မည်သည့်နိုင်ငံသား စသည့် အချက်အလက်များအား ပေးပို့ထားရမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ယခင်ကလည်း ယခုကဲ့သို့ လွတ်လပ်စွာ နေထိုင်ခွင့်ပြုခြင်းများအား ပြုလုပ်ပေးလေ့ရှိကြောင်း၊ ထိုသို့ ပြုလုပ်‌ ပေးသည့် သက်တမ်း ကျော်လွန်သွားပါက အဖမ်းအဆီးများ ရှိလာကြောင်း ထိုင်းတွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်ကိုင်နေသူ ကိုမိုးလေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းဘတ်ပန်းရောင်ကဒ် ကိုင်ထားသူ တစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဖြစ်မယ့် အနေအထားရှိတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင် တစ်လထဲမှာ သူတို့က အထောက်အထားမရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသား အကုန်လုံးကို ဧည့်စာရင်းတိုင်သလိုပေါ့ ဘယ်အိမ်မှာနေတယ်၊ ဘယ်သူဋ္ဌေးဆီမှာရှိတယ်။ သူတို့ကောက်နေတယ်။ ကောက်တဲ့ဟာကို သူတို့က အထောက်အထား မရှိတဲ့သူတွေက ဘယ်အိမ်မှာနေတယ် ဆိုတာ တင်ထားပြီးပြီဆိုရင် ဒီလူတွေက အထောက်အထားရှိတဲ့ လူတွေလိုဖြစ်သွားသလို ဖမ်းလို့မရဘူး။ နယ်ကျော်တာတို့ ဘာတို့ မိရင်တော့ မိပေါ့လေ။ ဒီလနောက်ပိုင်းကတော့ သူတို့ ဒီတစ်လ ပြည့်သွားရင်တော့ ဖမ်းမယ့် အနေအထားတွေတော့ ရှိတာပေါ့။ သူတို့ ဥပဒေအတိုင်းပဲလေ။ အခုလက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာက လာမယ့်နှစ် ၂ လပိုင်းမှာ အထောက်အထားတွေ၊ ဗီဇာ၊ ဝေ့ါပါမစ်တင်တဲ့လူတွေက အခုလက်ရှိ ဘာတစ်ခုဖြစ်နေလဲ ဆိုတော့ မြန်မာဘက်အခြမ်းက လက်မခံတာက အခွန်လိုချင်တာပေါ့။ ဒီကိစ္စတစ်ခုတော့ ပြဿနာတက်နေတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းရှိ မြန်မာ အပါအဝင် အထောက်အထားမဲ့ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအတွက် တရားဝင် နေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် ဘတ်ပန်းရောင်ကဒ်အား ဒီဇင်ဘာလ နောက်ဆုံးထား၍ ပြုလုပ်ကြရန် အလုပ်သမား ဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထိုကိစ္စအား စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့က ထိုင်းဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုထားပြီးဖြစ်သော် လည်း ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် လက်မှတ်ထိုးရန် တင်သွင်းထားဆဲဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၈

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် ပြောင်းဈေးနှုန်း ကျဆင်းခြင်းနှင့် တချို့သော ပြောင်းစိုက်ဒေသမှာ နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသည့် အတွက် ယခုနှစ်၌ ပြောင်းစိုက်ပျိုးမှုနှုန်း ထက်ဝက်ခန့် လျော့ကျခဲ့ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်းထံ မှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ပြောင်းရာသီတွင် ပြောင်းဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာလျှင် ၁၀၀၀ ကျပ်အထိ ကျဆင်းသွားသည့် အတွက် တောင်သူတချို့ အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရကြောင်း၊ ထို့အပြင် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင်လည်း လက်နက် ကိုင် ပဋိပက္ခများကြောင့် ပြောင်းစိုက်ပျိုးမှု ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျော့ကျခဲ့သလို ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီးတွင် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ကျခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

ပြောင်းနေရာတွင် ပဲမျိုးစုံကို ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာသည့်အတွက် တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာအနေဖြင့် ပြောင်း စိုက်ဧက ထက်ဝက်အထိ လျော့ကျသည့် အနေအထား ဖြစ်နေသည်ဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ ပြောင်းကုန် သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြောင်းခင်းကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လျော့တယ် ပြောင်းစိုက်ဧကက။ အထွက်နှုန်း လျော့တာ မဟုတ်ဘူး၊ စိုက်ဧက လျော့တာ။ ပြောင်းနေရာ မှာ ပဲတွေ များများစားစား ဝင်လာတယ်။ ပြောင်းက ဘာဖြစ်လို့ မစိုက်လဲဆိုတော့ ပြောင်းက မနှစ်က ပြောင်း သမားတွေက သူတို့ရောင်းတဲ့ အချိန်မှာ ပြောင်းဈေးနှုန်းက ဆင်းနေတော့လေ ဈေးကွက်ကို သူတို့က နည်းနည်း ကြောက်သွားတာပေါ့။ မနှစ်က ပုံစံအတိုင်းဆို ဒီနှစ်က သွင်းအားစုနဲ့ မနှစ်က ဖြစ်တဲ့ဈေးနဲ့ဆိုရင် သူတို့က အမြတ် မရဘူး၊ အရင်းလောက်ပဲဆိုတော့ ပြောင်းကို လျှော့ကြတာလည်း ပါတယ်။ တစ်ဝက်နှုန်းလောက်ကို လျော့တာ ဧရာဝတီကလေ။ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ကို လျော့တာ။ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ဆို ထက်ဝက် လောက်ကို လျော့တာ”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆောင်းပြောင်းစိုက်ဧက ၄ သိန်း ဝန်းကျင်ရှိပြီး  ဧရာဝတီဒေသကြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ပဲခူးတိုင်း ဒေသကြီး အနောက်ပိုင်း၊ နေပြည်တော်၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကချင်ပြည်နယ် တို့တွင် စိုက်ပျိုးလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ပြောင်းဈေးနှုန်းသည် မျှော်မှန်းထားသည်ထက်ပိုနေပြီး တစ်ပိဿာလျှင် ၁၅၀၀ ကျပ် ရှိသည့်အတွက် တောင်သူများ အကျိုးအမြတ်ရှိသည့် ဈေးနှုန်း ဖြစ်နေသည်ဟု သိရသည်။

သို့သော်လည်း ပြောင်းဈေးနှုန်း ကောင်းမကောင်းသည် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခြေအနေပေါ်တွင်လည်း မူတည်သည်ဟု ပြောင်းကုန်သည် ကိုမင်းခိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပုံမှန်အတိုင်းဆိုရင်တော့ မနှစ်က ထွက်အား တအားများတယ်။ ဝယ်လိုအားနဲ့ ရောင်းလိုအား မမျှတဲ့ အခါမှာ ရှုံးသွားတာလည်း ရှိတယ်။ ဒီနှစ်က ကုန်ထွက်နှုန်းတွေ နည်းလာမယ်၊ ဝယ်လိုအားတွေ များလာမယ် ဆိုရင်တော့ ဈေးကတော့ ထိုက်သင့်သလောက်တော့ အကျိုးအမြတ် ရှိမှာပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့်လည်း တရားသေ ကြီးတော့ မှန်းလို့ မရဘူး။ သူကလည်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနဲ့လည်း ဆိုင်သေးတာကိုး။ အဲဒီလိုကြီးလည်း မှန်းလို့မရဘူး။ စိုက်အားနည်းတိုင်းလည်း ကောင်းချင်မှ ကောင်းတာလေ။ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အနေအထား ရှိသေးတယ်။ စိုက်တဲ့ပြောင်းသမားတွေကတော့ မနှစ်ကထက်စာရင် နည်းနည်းတော့ တောင်သာမှု ရှိသေးတယ် ပေါ့လေ။ အခုတောင်မှပဲ တစ်ပိဿာ ၁၅၀၀ ကျော်ကျော်လောက် ရှိနေတာဆိုတော့ အခုဈေးနှုန်းနဲ့ တွက်ထားရင် တောင် သူတို့အတွက် အမြတ်ကတော့ တစ်ဝက်လောက်တော့ ကျန်တာပေါ့၊ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် နုတ်တာပြုတာ ဘာညာနဲ့ဆို တစ်ဝက်လောက်တော့ ကျန်တယ်” ဟု ပြောသည်။

 မြန်မာ့ပြောင်းကို တွေ့ရစဉ်

လာမည့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် တင်ပို့ရမည့်ကာလ ရောက်ရှိ တော့မည် ဖြစ်သည့်အတွက် မြန်မာပြောင်းကုန်သည်များသည် ပြင်ဆင်နေကြပြီဖြစ်သည်။

ပြောင်းကို ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အဓိက တင်ပို့နေခြင်းဖြစ်ပြီး တာချီလိတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းမှ သော်လည်းကောင်း၊ မြဝတီ ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း ဖွင့်ပါက ထိုလမ်းကြောင်းဘက်က သွားရန် စီစဉ်နေ ကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ရန်ကုန်ဆိပ်ကမ်းမှ ကော့သောင်း - ရနောင်း ပင်လယ်ရေကြောင်းလမ်းမှ သွားရန်လည်း စီစဉ်ထား ကြောင်း သိရသည်။

ပြည်တွင်း၌ ပြောင်းသည် စိုက်ပျိုးထွက်ရှိမှု ပမာဏအားဖြင့်  ဆန်ပြီးလျှင် ဒုတိယအများဆုံး ထွက်ရှိသော ထုတ်ကုန်ဖြစ်ပြီး ပြည်ပသို့တင်ပို့မှုမှ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေရရှိမှုကို နှိုင်းယှဉ်ပါက ပဲမျိုးစုံနှင့် ဆန်ပြီးလျှင် ပြောင်းသည် တတိယ အများဆုံးဖြစ်သည်။ 

လက်ရှိပြည်တွင်း၌ တစ်နှစ်လျှင် ပြောင်းထုတ်လုပ်မှု ပမာဏ မက်ထရစ်တန်ချိန် ၃ ဒသမ ၂ သန်းခန့် ရှိသည့် အနက် တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၂ သန်းခန့်ကို ပြည်ပသို့တင်ပို့ပြီး  ကျန်တန်ချိန် ၁ သန်းခန့်ကို ပြည်တွင်း၌ သုံးစွဲကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၇

ကြံစိုက်ဧက အများဆုံးရှိသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ သကြားစက်များသည် လက်ရှိအချိန်ထိ လည်ပတ်မည်၊ မလည်ပတ်မည်ကို တိတိကျကျ မသိရသေးကြောင်း တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

အကယ်၍ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ သကြားစက်များ မလည်ပတ်ပါက ကြံတန်ချိန် ၁၀ သိန်းကျော် အလေအလွင့် ဖြစ်သွားမည်ဖြစ်သည့်အတွက် ကြံစိုက်တောင်သူများ ဆုံးရှုံးမှု ကြီးမားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက် ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းဋ္ဌေးက ပြောသည်။

သကြားစက်များတွင် ယခင်နှစ်က ထုတ်လုပ်ထားသည့် သကြားများနှင့် တင်လဲရည်များသည် လမ်းကြောင်း အခြေအနေများကြောင့် သယ်ဆောင်၍ မရသည့်အတွက် သကြားစက်များတွင် လက်ကျန် အများအပြား ရှိနေကြောင်း၊ ထိုအခက်အခဲကို နှစ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများက ဖြေရှင်းပေးမှသာလျှင် တောင်သူများအတွက် အဆင်ပြေမည်ဟု ၎င်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြဘုရင်သကြားစက်ရုံကို တွေ့ရစဉ်

ဦးဝင်းဋ္ဌေးက “တောင်သူတွေက သေချင်အောင် စိတ်ညစ်နေကြပြီ။ တော်တော်စိတ်ညစ်နေပြီ။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ သူတို့က စက်လည်မှာလား၊ မလည်ဘူးလားဆိုတာ ကွဲကွဲပြားပြား ဆုံးဖြတ်ချက် မပေးသလို ဖြစ်နေတာ ပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ စက်မလည်ဘူးဆိုရင် ဒီကြံက ဘာလုပ်ပစ်မလဲဆို မီးရှို့ပစ်ရမယ်။ အဲဒီတော့ ဆုံးရှုံးမှုက အရမ်း ကြီးမားတာပေါ့။ စာမချုပ်ဘူး၊ ကြိုတင်ငွေလည်း မပေးဘူး၊ စာလည်း မချုပ်ဘူး အဲဒီလို ပုံစံမျိုးပေါ့။ သူတို့ကလည်း အခက်အခဲက ဘာလဲဆိုတော့ အရင်နှစ်က သကြားတွေလည်း သူတို့ဂိုဒေါင်မှာ ရှိတယ်။ တချို့ကလည်း အရင်နှစ် က တင်လဲရည်ပေါ့နော် တင်လဲရည်တွေက သယ်ယူလို့မရလို့ လမ်းကြောင်းကြောင့် သယ်ယူလို့မရတဲ့ ပြဿနာက သူတို့ အခက်အခဲလို့ အဲဒီလိုတော့ သိရတယ်၊ ကြားရတာပေါ့နော် ဒါကတော့ အတိအကျ မသိရဘူး။ အဲဒီလို ကြား ရတဲ့ အခါကျတော့ ဒီဟာကို ဝိုင်းဝန်းဖြေရှင်းပေးမှပဲ အဆင်ပြေမှာပေါ့နော်။ အဲဒါကတော့ ဒီဘက်ကရော၊ ဟိုဘက် က အဖွဲ့အစည်းတွေ ဖြေရှင်းပေးမှပဲ ဒီတောင်သူတွေရဲ့ အခက်အခဲကတော့ ပြေလည်နိုင်မှာပေါ့။ တန်ချိန် ၁၀ သိန်းကျော်လောက် အလေအလွင့် ဖြစ်သွားမှာပေါ့ တခြားစက် မကြိတ်ဝါးဘူးဆိုရင်” ဟု ပြောသည်။

ကြံကို လာမည့် ဒီဇင်ဘာ လဆန်းပိုင်းတွင် ကြိတ်ခွဲလေ့ရှိသော်လည်း ကြံစိုက်ပျိုးမှု အများဆုံးဖြစ်သည့် စစ်ကိုင်း တိုင်းဒေသကြီး၌ လက်ရှိအချိန်ထိ သကြားစက်များက ကြံဈေးနှုန်းများ သတ်မှတ်ပေးခြင်း မရှိသေးသည့်အပြင် ကြိုတင်ငွေများလည်း ထုတ်မပေးသေးသည့်အတွက် တောင်သူများမှာ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြသည်ဟု သိရသည်။

ကြံစိုက်ခင်းကိုတွေ့ရစဉ်

ကြံခုတ်ခများ၊ ကြိုတင်ငွေများ ထုတ်မပေးသေးသည့်အတွက် တောင်သူများ အလုပ်သမား ငှားရမ်းရန်အတွက် အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြောင်း၊ ထိုအပြင် ထပ်မံ၍ ကြံစိုက်ပျိုးမှုများ မပြုလုပ်နိုင်သည့် အခြေအနေ ဖြစ်နေသည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြံစိုက်တောင်သူ ဦးမောင်ဆွေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကြံဈေးနှုန်းတွေက မသတ်မှတ်သေးပါဘူး အထက်ပိုင်းက စက်တွေက။ အခုက စက်တွေက စာချုပ် ချုပ်လို့တောင်မှ မပြီးသေးဘူး။ ကြိုတင်ငွေလည်း မပေးသေးဘူး။ ပုံမှန်ဆို ကြာပြီလေ ပေးတာက။ ကြံတောင်မှ ခုတ်ရတော့မှာကိုး။ အခုချိန်ထိ တောင်သူတွေလည်း ဒီအတိုင်းပဲ။ ခက်ခဲတာပေါ့နော်။ စိုက်ပျိုးမယ့်ဟာတောင် မစိုက်နိုင်ဘူး။ ကြိုတင်ငွေမရတော့ ထောင်စိုက်တွေလည်း မစိုက်နိုင်။ တောင်သူတွေက အကုန်ခက်ခဲတာပေါ့ ကြိုတင်ငွေမရတော့။ ခါတိုင်းဆို ခုတ်စရိတ် ပေးနေပြီပေါ့။ အခုက ကြိုတင်ငွေလည်း မပေးဘူး။ ခုတ်စရိတ်လည်း အခုချိန်ထိ မပေးသေးဘူး။ ကြံခုတ်ဖို့ တောင်သူတွေက အလုပ်သမား ငှားရတာကိုး။ အလုပ်သမား ငှားဖို့ ပြုဖို့ ကြိုတင်ငွေ မရသေးဘူး။ ခက်ခဲတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ MSC သကြားစက်တစ်လုံးသာ ကြိုတင်ငွေအဖြစ် တစ်ဧကလျှင် ၂ သောင်းခွဲကျပ် ထုတ်ပေးထားသော်လည်း ကြံဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ပေးထားခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။

ထိုသကြားစက်သည်လည်း ကြံတန်ချိန် ၂ သိန်းခန့်သာ ကြိတ်ခွဲနိုင်သည်။ 

လက်ရှိတွင် ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ညောင်ရွှေမြို့နယ်ရှိ မြဘုရင် သကြားစက်တစ်လုံးသာ ကြံဈေးတန်း ဖွင့်ပေးထားပြီး ကြံတစ်တန်ကို ၂ သိန်းကျပ်ဖြင့် ဝယ်ယူမည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၆

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းတွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးရှိ မြို့နယ်များသို့ စက်သုံးဆီ ဖြန့်ဖြူးမှုကို နစက-က ကန့်သတ် လိုက်သည့်အတွက် တမူးမြို့နယ်၌ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

စက်သုံးဆီ လုံးဝ သယ်ယူရောင်းချခွင့် မပြုတော့သည့် စာရင်းများတွင် တမူးမြို့နှင့် ကလေးမြို့ ပါဝင်နေသည်။

လက်ရှိတွင် တမူးမြို့နယ်၌ စက်သုံးဆီကို ရေလမ်းကြောင်းမှ သယ်ဆောင်နေရခြင်းကြောင့် ပြတ်လပ်မှု မရှိသော်လည်း ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်နေကြောင်း၊ ဈေးနှုန်းနည်းပါးသည့် အိန္ဒိယစက်သုံးဆီများ ဝင်ရောက်သော်လည်း အရည်အသွေးညံ့ကြောင်း တမူးမြို့ဒေသခံ ကိုရဲလင်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စက်သုံးဆီ ရောင်းချရန် ပိတ်ထားစဉ်

၎င်းက “ဒီမှာတော့ ၃၂,၀၀၀ ပေါ့ စက်သုံးဆီကလေ။ ဈေးတက်ခဲ့တာ ၉၂၊ ၉၅ လည်း အဲဒီလောက်ပါပဲ ၃၀,၀၀၀ ကျော်ပါပဲ။ အခုကတော့ နည်းနည်းလေး ဈေးငြိမ်တယ်လို့ ပြောရမှာပဲ ရေကြောင်းနဲ့ နည်းနည်း ဝင်ခဲ့လို့လေ။ ပြီးခဲ့တဲ့ လတုန်းကတော့ ၄၀,၀၀၀ လောက်ရှိတယ်။ ရေကြောင်းကနေ လာတာပေါ့ အဓိကကတော့။ ကျနော်တို့ ကုန်လမ်းကတော့ တင်လို့မရသလိုပါပဲ။ ကလေးဝဘက်ကနေ တမူးကိုပေါ့၊ ကလေးဝ - ယုဝ၊ ယုဝကနေ မော်လိုက်- ကလေး၊ မော်လိုက်-ကလေး ကနေတဆင့် တဆင့်ချင်းပေါ့နော်၊ တဆင့်ချင်းကနေ ဟဲဆင်း ရောက်သွားတာပေါ့ လေ။ ဟဲဆင်းကနေ တမူးပေါ့ အဲဒီလိုမျိုးလေ။ အိန္ဒိယဆီက ဝင်တယ်။ အိန္ဒိယဆီကတော့ ဈေးချိုတယ် ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ မြန်မာဆီလောက်တော့ မကောင်းဘူးပေါ့။ ပြတ်လပ်မှုတော့ မရှိသေးဘူးပေါ့။ ဝယ်လို့ရတဲ့ အနေ အထားလေးတော့ ရှိပါသေးတယ် အခုလောလောဆယ်တော့။ ဒါပေမယ့် ဈေးကြီးတာပဲ တစ်ချက်ရှိတာပါ” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် မုံရွာမြို့တွင်လည်း စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေကြောင်း၊ ယခင်က ၁ ဂါလံလျှင် ၂၀,၀၀၀ ကျော် ပေးရသည့် စက်သုံးဆီသည် လက်ရှိတွင် ၃၀,၀၀၀ ကျော် ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

စက်သုံးဆီ သယ်ယူခွင့် ကန့်သတ်မည်ဟု သတ်မှတ်လိုက်သည့် ရက်ပိုင်းတွင် အလုအယက် ဝယ်ယူမှုများ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ပြီး ဈေးနှုန်း မြင့်တက်သွားကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီများ ဝင်ရောက်နေသည့်အတွက် ဈေးနှုန်းအနည်း ငယ် ပြန်လည်ကျဆင်းလာသည်။

စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူရန် စောင့်ဆိုင်းနေကြသူများကို တွေ့ရစဉ်

နေ့စဉ် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုတွင် အဓိက အရေးပါသည့် စက်သုံးဆီကို ကန့်သတ်လိုက်မည်ဆိုပါက ဒေသခံများ အတွက် အခက်အခဲများစွာ ဖြစ်ပေါ်သွားမည်ဟု မုံရွာမြို့ဒေသခံ ကိုထွေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဈေးကတော့ နည်းနည်းလှုပ်ပြီး တက်သွားတယ်။ ဆီကတော့ ဝင်တာတော့ ဝင်ပါတယ်။ ဈေးကတော့ အဲဒီမတိုင်ခင်ကတော့ ၂၈,၀၀၀ ဝန်းကျင်လောက်၊ အခုကတော့ ၃၂,၀၀၀၊ ၃၄,၀၀၀ အဲဒီလိုမျိုးအထိ ဖြစ်သွားသေး တယ်။ တချို့ဆိုင်တွေကတော့ မတက်ဘူး။ အခုကတော့ ပုံမှန် နည်းနည်း ပြန်ငြိမ်သွားပါပြီ။ အဲဒီ ၁ ရက်၊ ၂ ရက် လောက်ပဲ နည်းနည်း လှုပ်လှုပ်ခက်ခက် ဖြစ်သွားတာ ဖြတ်တယ်ဆိုပြီး အသံကြားပြီးမှ။ အားလုံးက ခက်ခဲ ဒုက္ခ ရောက်ကြမှာပဲလေ။ ဆီကတော့ နေ့တိုင်း အခြေခံလို ဖြစ်နေတာဆိုတော့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကအစ အားလုံး အတွက် အရမ်းကို တော်တော်လေးတော့ ခက်ခဲမှာပေါ့ ဆီပြတ်သွားရင် ကျနော်တို့က နယ်လည်းဖြစ်တဲ့ အတွက်ကို။ အရင်တခါလည်း ဖြစ်ပြီးပြီ မနှစ်ပိုင်းက” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် မိုးရာသီတွင်လည်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲကြောင့် ကလေးမြို့နှင့် တမူးမြို့တို့တွင် စက်သုံး ဆီ ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ၁ လီတာလျှင် ငွေကျပ် ၈၀၀၀ ကျော်အထိ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် လက်ရှိ တွင်လည်း ယင်းကဲ့သို့ ကြုံတွေ့မည်ကို ဒေသခံများက စိုးရိမ်နေကြသည်။

စက်သုံးဆီ ခွဲတမ်း ကန့်သတ်လိုက်သည့် မြို့နယ်များမှာ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ နောင်ချို၊ မိုးမိတ်၊ လားရှိုး၊ မိုင်းရယ်၊ စစ်ကိုင်းဒေသကြီးတွင် မင်းလှ၊ အင်းတော်၊ ကျွန်းလှ၊ မော်လိုက်၊ ကသာ၊ မိုးမိတ်၊ ချောင်းဦး၊ တမူး၊ မြင်းမူ၊ ဖောင်းပြင်၊ ဘုတလင်၊ နဘား၊ ကန့်ဘလူ၊ မြောင်၊ ဒီပဲယင်း၊ ကောလင်းနှင့် ခင်ဦး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မိုးကုတ် နှင့် မြင်းခြံ၊ မကွေးတိုင်းတွင် ပေါက်မြို့နယ်တို့ ပါဝင်သည်ကို တွေ့ရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၂

တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသည့် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းကို ကုန်စည်စီးဆင်းမှုများ ဖြတ်တောက်ထားကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းမှ မြောက်ပိုင်းသို့ သွားသည့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု လမ်းကြောင်းကို ပိတ်ထားပြီး ရှမ်းမြောက်သို့ သွားမည့် ခရီးသည်တင်ယာဉ်၊ ကုန်စည်တင်ဆောင်သည့် ယာဉ်များကိုလည်း ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်ပင်ထားသည်။

ထို့အပြင် နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ဆန်၊ စက်သုံးဆီအပါအဝင် စားနပ်ရိက္ခာတင်ဆောင်သည့် ကုန်ကားများ ကိုလည်း ဖြတ်သန်းခွင့် တားမြစ်ထားသည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။

ရှမ်းမြောက်တွင် ကုန်စည်သယ်ဆောင်ခွင့်နှင့် ပတ်သက်၍ မကြာခဏ ပိတ်ပင်လေ့ရှိသည်ဟု ကျောက်မဲဒေသခံ ဦးတင်မောင်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဖွင့်လိုက်ပိတ်လိုက်ဆိုတာက အခု တမျိုးပြောမယ်၊ ခဏနေ တမျိုးပြောင်းမယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုး ဖြစ်နေတယ်ပေါ့။ အဲဒါကြောင့် ရေရှည်အတွက်က မျှော်မှန်းလို့ မရသလို လတ်တလောလည်းပဲ အခုက ရှမ်းမြောက်ဘက်ကို ဝင်တဲ့ ကုန်စည်တွေပေါ့နော် ဘာကုန်စည်ဖြစ်ဖြစ် ပိတ်မယ်၊ ခရီးသည်ကားဆိုရင် ကားပေါ်မှာ ခရီးသည်တွေက အိမ်စီးကားတွေက ၄ ယောက်ပါလာရင် ရေသန့် ၄ ဗူးပဲ။ တစ်ဆွဲတင်လာရင် ဆွဲချမယ်ပေါ့နော်။ ဓာတ်ဆီပုံးလည်း တင်မရဘူး။ ဘာမှ ပေးမတင်ဘူးဆိုတဲ့ဟာကို ကျနော်တို့ သိရတယ်။ ဂိတ်တွေကလည်း ကျနော်တို့ကို ပြောတယ်။ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ သူက ဖြတ် ၄ ဖြတ် အကုန်ဖြတ်တာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ကုန်ကားများကို တွေ့ရစဉ်

ယခုကဲ့သို့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကို ပိတ်ပင်ခြင်းကြောင့် ပြည်သူလူထုက ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုကို အဆိုးရွားဆုံး ခံစားကြရမည် ဖြစ်သည်။

ကုန်စည်စီးဆင်းသည့်လမ်းကြောင်း ပိတ်ထားခြင်းကြောင့် ကုန်စည်များကို ရသည့်လမ်းကြောင်းများမှ တင်ဆောင်ကြရမည်ဖြစ်သည့်အတွက် မှောင်ခိုဈေးကွက် ဖြစ်ပေါ်လာမည် ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ရှမ်းမြောက်မှ ထွက်ရှိသည့် ဒေသထွက်ကုန်များသည် ရန်ကုန်၊ မန္တလေး စသည့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များသို့ စီးဆင်းမှုသည်လည်း ရပ်ဆိုင်းသွားနိုင်သည့်အနေအထား ဖြစ်သွားနိုင်သည်။

ထို့ကြောင့် ရေရှည်တွင် ရှမ်းမြောက် ပြည်သူလူထုအတွက် ရင်လေးစရာ ဖြစ်နေသည်ဟု လူမှုကူညီရေး ဆောင်ရွက်နေသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုကတော့ အဆင်းကို ရှမ်းမြောက်ဒေသ ထွက်ကုန်ရဲ့ ထွက်ကုန်တွေဖြစ်တဲ့ ပြောင်းတို့၊ လက်ဖက်တို့ကတော့ တောလမ်းကနေပြီးတော့ ဆင်းနေတယ်အောက်ကို။ အတက်ကို ဘာမှ ပေးမတင်တော့ဘူး။ ရေသန့်တောင် ပိတ်ပါမယ်လို့ သူတို့လုပ်ထားတဲ့ကိစ္စဟာ မကြာခင် ကျနော်တို့ ဆင်းကုန်ဖြစ်တဲ့ ပြောင်းတို့၊ လက်ဖက်တို့လည်းပဲ မထွက်ရဘူးဆိုတဲ့ဟာ လုပ်လာနိုင်တယ်ပေါ့။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံထဲမှာပဲ ကျနော်တို့က အစိုးရမဲ့ နေတယ်။ ရှိတဲ့ အစိုးရလည်း ဘာတာဝန်မှ မခံဘူး။ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှု မရှိဘူး။ အဲဒီလို အနေအထားတွေ ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ ရှမ်းမြောက် ပြည်သူလူထုအတွက်ကတော့ ရှေ့လျောက်ကတော့ စဉ်းစားလို့မရဘူး၊ ရင်လေးစရာပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းဒေသများဖြစ်သည့် မိုးမိတ်၊ နောင်ချို၊ လားရှိုး၊ မိုင်းရယ် စသည့် မြို့နယ်များကို ကုန်စည် စီးဆင်းမှု အဓိက ဖြတ်တောက်ထားပြီး စက်သုံးဆီခွဲတမ်း ချထားပေးမှုများကိုလည်း ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ရပ်ဆိုင်းထားကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ၂၁

ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းနေမှုကြောင့် ပြည်တွင်းဆန်ဈေး ကျဆင်းလာနိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခုတစ်ပတ်တွင် ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းမှာ ယခင်တစ်ပတ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ဈေးနှုန်းကျဆင်းလျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။ 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ နောက်ဆုံးအပတ်တွင် နိုင်ငံတကာ ဆန်ဈေးနှုန်းများ အတက်/အကျ ပြောင်းလဲ မှုများရှိသကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်းများ အတက်/အကျ ပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ထို့ကြောင့် လာမည့် ဒီဇင်ဘာလဆန်းပိုင်း မိုးစပါးလှိုင်လှိုင်ပေါ်ချိန်၌ ပြည်တွင်းဈေးကွက်အတွင်း ဆန်အသစ်များ ဝင်ရောက်လာမည်ဖြစ်သည့်အတွက် ဆန်ဈေးနှုန်းမှာ ကျဆင်းနိုင်ခြေရှိသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးရဲမင်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“နောက်ရက်ပိုင်းဆိုရင် ဒီလကုန် ဒီဇင်ဘာဆိုရင် မိုးစပါးတွေ လှိုင်လှိုင်ပေါ်လာပြီပေါ့နော်။ သက်ကြီး စပါး တွေ လည်း ပေါ်လာပြီဆိုတော့ အခုလည်း စပါးပေါ်နေတဲ့အချိန် ဆန်အသစ်တွေလည်း ဈေးကွက်ထဲကို ဝင်လာပြီ ပေါ့နော်။ ဒါကြောင့် ဆန်ဈေးကတော့ တည်ငြိမ်တဲ့ အနေအထားရှိတယ်။ ပြည်တွင်းဖူလုံမှုကလည်း အပြည့်အဝ ရှိပါတယ်။ နောက် ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးကလည်း ကျနေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်တွင်းမှာလည်း ထိုက်သင့်တဲ့ ကျဆင်းမှု ဖြစ်နိုင်တဲ့ အနေအထား ရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

နှစ်စဉ် မိုးစပါးပေါ်ချိန်တွင် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းလေ့ရှိသော်လည်း ယခုနှစ် မိုးစပါးသည် ရာသီဥတုကြောင့် အထွက်နှုန်း ကျဆင်းလျက် ရှိနေသည်။

ဆန်အိတ်များ သယ်နေစဉ်

ဆန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းမည်ဆိုပါက စပါးဈေးနှုန်းများပါ လိုက်ပါကျဆင်းလာမည် ဖြစ်သည့်အတွက် တောင်သူများ အကျိုးအမြတ် ရရှိမှု နည်းပါးသွားနိုင်သည်။

ထို့ကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းကို သင့်တင့်မျှတသည့် ဈေးနှုန်းတစ်ခုဖြစ်ရန် ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ(ဟောင်း) ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုလောလောဆယ် မိုးစပါးမှာတော့ နှစ်တိုင်း စပါးထွက်တဲ့ အရေအတွက်နဲ့စာရင် ဒီနှစ် မိုးစပါးထွက်တဲ့ရာသီ နိုဝင်ဘာ၊ ဒီဇင်ဘာ ဒီနှစ်တွေမှာတော့ စပါးက ခါတိုင်းရဲ့ တစ်ဝက်တောင်မှ ထွက်ချင်မှ ထွက်မယ်။ ဒီနှစ်မှာ တောင်သူတွေက ရေမြုပ်တယ်။ မိုးတွင်းမှာ အပင်မှာ ရေမြုပ်တယ်။ အခု စပါးမှည့်ချိန်မှာလည်း စပါးပင်တွေ ရေမြုပ်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဈေးကွက်ကို သင့်တင့်မျှတတဲ့ဈေးကွက်မှာ စဉ်းစားဖို့ လိုအပ်တယ်။ အလွန်ချဖို့တော့ မတော်ဘူး။ အလွန်ချရင် တောင်သူတွေအဖို့ အကျိုးအမြတ် နည်းမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးကွက်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်း၏ ဆန်ဈေးကွက် (လက်ကားဈေး) တွင် ပေါ်ဆန်းနယ်စုံ (ဖျာပုံ၊ မြောင်းမြ၊ ဒေးဒရဲ) တို့မှ ဆန်တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၁၁၅၀ဝ၀ မှ ၁၂၅၀ဝ၀ ပေါက်ဈေး ရှိပြီး ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းမှာ ဆန်ဟောင်း တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၁၄၀ဝ၀ဝ မှ ၁၅၀ဝ၀ဝ ပေါက်ဈေးရှိသည်။ 

ဆန်ကြမ်းဖြစ်သော ဧည့်မထ ၂၅ မှတ်တန်ဆန်နှင့် ငစိန်ဆန် တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၇၁၀ဝ၀ မှ ၇၃၀ဝ၀ ကြား ပေါက်ဈေးရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်များရှိ မြို့ကြီးများ၌ နေ့စဉ်ဖြစ်ပေါ်နေသော ဧည့်မထဆန်ဈေးနှုန်းများကို လေ့လာကြည့်ပါက ဧည့်မထဆန် တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၅၀ဝ၀ ဖြင့် အမြင့်ဆုံး ဈေးနှုန်းဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ကျပ် ၃၀ဝ၀ ဖြင့် အနိမ့်ဆုံး ဈေးနှုန်းများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၀

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ဆန်ကို အများဆုံး ဝယ်ယူသည့် နိုင်ငံဖြစ်လာကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

ယခင်က မြန်မာဘက်မှ ဆန်ကို ဥရောပနှင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ အများဆုံး တင်ပို့လျက်ရှိသော်လည်း ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှစတင်၍ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက အများအပြား ဝယ်ယူလာခြင်းကြောင့် အင်ဒိုနီးရှားက မြန်မာထံမှ ဆန် ဝယ်ယူသည့် အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ လူဦးရေများပြားခြင်းနှင့် ရွေးကောက်ပွဲ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဆန်လိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ယခင်က ဆန်ကွဲကိုသာ ဝယ်ယူသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဆန်ကိုလည်း ဝယ်ယူလာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးရဲမင်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့နေမှုကို တွေ့ရစဉ်

“ကျနော်တို့နိုင်ငံက အမြဲတမ်း ဆန်ကို အများဆုံးတင်ပို့ရောင်းချတာတော့ ကျနော်တို့ ဥရောပနိုင်ငံတွေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံပေါ့၊ နောက် အာဆီယံနိုင်ငံ ၃ နိုင်ငံပေါ့၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်ပေါ့။ အခု ၂၀၂၃ ကနေ စပြီးတော့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ဆန်လိုအပ်ချက် များလာတာပေါ့။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက လူဦးရေလည်း အများကြီးလေ။ အခု ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ကာလမှာတော့ ဆန်ဝယ်ယူမှု များလာတာပေါ့။ လူဦးရေများတဲ့အတွက်လည်း ပါတယ်။ နောက်ပြီး တော့ ဒီနှစ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲလည်းရှိတော့ ဝယ်ယူတင်သွင်းမှု၊ ဆန်ဖြန့်ဖြူးမှု များတာပေါ့နော်။ အရင်တုန်းက ဆိုတာကတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၄/၅ နှစ်ကတော့ ဆန်တင်သွင်းမှုက အင်ဒိုနီးရှားက မရှိသလောက်ပဲ၊ ဆန်ကွဲပဲဝယ်တာ။ အခုကတော့ ဆန်ရော၊ ဆန်ကွဲရော ဝယ်တာ ဖြစ်လာတာပေါ့။ အဲဒါကလည်း ၂၀၂၂ - ၂၃ - ၂၄ ပေါ့၊ ဒီ ၃ နှစ် အတွင်းမှာ တန်ချိန် ၃ သန်းကျော်၊ ၄ သန်း အဲဒီလောက်အထိ ဖြစ်လာတာပေါ့။ အားလုံးဆီကနေ ဝယ်တာပေါ့။ အစ်ကိုတို့ တနိုင်ငံထဲကနေ ဝယ်တာ မဟုတ်ဘူး။ ထိုင်းကနေလည်း ဝယ်တယ်။ ဗီယက်နမ် ဆီကနေလည်း ဝယ်တယ်၊ အစ်ကိုတို့ဆီကနေလည်း ဝယ်တယ်။ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်ဆီကနေလည်း ဝယ်တယ်။ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်ဆီကနေတော့ ဝယ်တာ နည်းတယ်။ အစ်ကိုတို့ဆီကနေ ဝယ်တာတော့ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန် တို့ထက် များတယ်။ ထိုင်းကနေလည်း ဝယ်တယ်၊ ဗီယက်နမ်ဆီကနေလည်း ဝယ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၄ - ၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်၌ လက်ရှိ ၇ လတာကာလအတွင်း အင်ဒိုနီးရှားက မြန်မာ့ဆန် တန်ချိန် ၃၆၀၀၀၀ ကျော်ကို ဝယ်ယူတင်သွင်းထားပြီး ယခင်က တင်သွင်းမှု အများဆုံး နိုင်ငံဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံကို ကျော်လွန်သွားသည်ကို တွေ့ရသည်။

ယခုဘဏ္ဍာနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံက ဆန်တန်ချိန် ၂၇၆၄၀၀ ဖြင့် ဒုတိယ၊ တန်ချိန်၂၁၉၄၀၀ ဖြင့် ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံက တတိယ၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံက ၁၁၄၇၀၀ တန်ချိန် ဝယ်ယူထားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့နေမှုကို တွေ့ရစဉ်

တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဖွင့်ထားချိန်တွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး နှစ်ခုလုံး တင်ပို့သည့်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာထံမှ ဆန် ဝယ်ယူသည့် အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိတွင် တရုတ်နိုင်ငံက နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးအားလုံး နီးပါး ပိတ်ထားလျက် ရှိသည်။

ထို့ကြောင့် အင်ဒိုနီးရှားသို့ တင်ပို့မှု အများဆုံး ဖြစ်သွားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တရုတ်က များတာပေါ့ အရင်နှစ်တွေက နယ်စပ်တွေ ရှိတဲ့အချိန်ကတော့ တရုတ်ပို့တာ ပိုများတာပေါ့။ ပင်လယ်ရေကြောင်းရော၊ နယ်စပ်ရော သွားတာ တရုတ်က အများဆုံးပေါ့။ တရုတ်က နယ်စပ်ထွက်တဲ့လမ်း တော်တော်လေး နည်းသွားတယ်။ မူဆယ်တို့ ဘာတို့ ပိတ်သွားပြီလေ။ အင်ဒိုနီးရှားကလည်း သိပ်မဝေးတော့ အဲဒီဘက်ကို အများဆုံး ပို့တာပေါ့။ အင်ဒိုနီးရှားကတော့ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကနေ ဖြန့်ပြီးတော့ ပို့တာပေါ့။ သူက တင်ဒါနဲ့ တင်ဒါခေါ်တာက မြန်မာပြည်က ပို့တာ များသွားတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ယခုဘဏ္ဍာနှစ် ၇ လတာကာလအတွင်း ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲ တန်ချိန်ပေါင်း ၁ ဒသမ ၃၆ သန်းကျော်၊ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၆၄၇ သန်းခန့် တင်ပို့ထားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်အနေဖြင့် ပြည်ပသို့ ဆန်တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၅ သန်း တင်ပို့ရန် ရည်ရွယ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။