CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၇

ကြံစိုက်ဧက အများဆုံးရှိသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ သကြားစက်များသည် လက်ရှိအချိန်ထိ လည်ပတ်မည်၊ မလည်ပတ်မည်ကို တိတိကျကျ မသိရသေးကြောင်း တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

အကယ်၍ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ သကြားစက်များ မလည်ပတ်ပါက ကြံတန်ချိန် ၁၀ သိန်းကျော် အလေအလွင့် ဖြစ်သွားမည်ဖြစ်သည့်အတွက် ကြံစိုက်တောင်သူများ ဆုံးရှုံးမှု ကြီးမားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက် ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းဋ္ဌေးက ပြောသည်။

သကြားစက်များတွင် ယခင်နှစ်က ထုတ်လုပ်ထားသည့် သကြားများနှင့် တင်လဲရည်များသည် လမ်းကြောင်း အခြေအနေများကြောင့် သယ်ဆောင်၍ မရသည့်အတွက် သကြားစက်များတွင် လက်ကျန် အများအပြား ရှိနေကြောင်း၊ ထိုအခက်အခဲကို နှစ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများက ဖြေရှင်းပေးမှသာလျှင် တောင်သူများအတွက် အဆင်ပြေမည်ဟု ၎င်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြဘုရင်သကြားစက်ရုံကို တွေ့ရစဉ်

ဦးဝင်းဋ္ဌေးက “တောင်သူတွေက သေချင်အောင် စိတ်ညစ်နေကြပြီ။ တော်တော်စိတ်ညစ်နေပြီ။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ သူတို့က စက်လည်မှာလား၊ မလည်ဘူးလားဆိုတာ ကွဲကွဲပြားပြား ဆုံးဖြတ်ချက် မပေးသလို ဖြစ်နေတာ ပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ စက်မလည်ဘူးဆိုရင် ဒီကြံက ဘာလုပ်ပစ်မလဲဆို မီးရှို့ပစ်ရမယ်။ အဲဒီတော့ ဆုံးရှုံးမှုက အရမ်း ကြီးမားတာပေါ့။ စာမချုပ်ဘူး၊ ကြိုတင်ငွေလည်း မပေးဘူး၊ စာလည်း မချုပ်ဘူး အဲဒီလို ပုံစံမျိုးပေါ့။ သူတို့ကလည်း အခက်အခဲက ဘာလဲဆိုတော့ အရင်နှစ်က သကြားတွေလည်း သူတို့ဂိုဒေါင်မှာ ရှိတယ်။ တချို့ကလည်း အရင်နှစ် က တင်လဲရည်ပေါ့နော် တင်လဲရည်တွေက သယ်ယူလို့မရလို့ လမ်းကြောင်းကြောင့် သယ်ယူလို့မရတဲ့ ပြဿနာက သူတို့ အခက်အခဲလို့ အဲဒီလိုတော့ သိရတယ်၊ ကြားရတာပေါ့နော် ဒါကတော့ အတိအကျ မသိရဘူး။ အဲဒီလို ကြား ရတဲ့ အခါကျတော့ ဒီဟာကို ဝိုင်းဝန်းဖြေရှင်းပေးမှပဲ အဆင်ပြေမှာပေါ့နော်။ အဲဒါကတော့ ဒီဘက်ကရော၊ ဟိုဘက် က အဖွဲ့အစည်းတွေ ဖြေရှင်းပေးမှပဲ ဒီတောင်သူတွေရဲ့ အခက်အခဲကတော့ ပြေလည်နိုင်မှာပေါ့။ တန်ချိန် ၁၀ သိန်းကျော်လောက် အလေအလွင့် ဖြစ်သွားမှာပေါ့ တခြားစက် မကြိတ်ဝါးဘူးဆိုရင်” ဟု ပြောသည်။

ကြံကို လာမည့် ဒီဇင်ဘာ လဆန်းပိုင်းတွင် ကြိတ်ခွဲလေ့ရှိသော်လည်း ကြံစိုက်ပျိုးမှု အများဆုံးဖြစ်သည့် စစ်ကိုင်း တိုင်းဒေသကြီး၌ လက်ရှိအချိန်ထိ သကြားစက်များက ကြံဈေးနှုန်းများ သတ်မှတ်ပေးခြင်း မရှိသေးသည့်အပြင် ကြိုတင်ငွေများလည်း ထုတ်မပေးသေးသည့်အတွက် တောင်သူများမှာ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြသည်ဟု သိရသည်။

ကြံစိုက်ခင်းကိုတွေ့ရစဉ်

ကြံခုတ်ခများ၊ ကြိုတင်ငွေများ ထုတ်မပေးသေးသည့်အတွက် တောင်သူများ အလုပ်သမား ငှားရမ်းရန်အတွက် အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြောင်း၊ ထိုအပြင် ထပ်မံ၍ ကြံစိုက်ပျိုးမှုများ မပြုလုပ်နိုင်သည့် အခြေအနေ ဖြစ်နေသည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြံစိုက်တောင်သူ ဦးမောင်ဆွေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကြံဈေးနှုန်းတွေက မသတ်မှတ်သေးပါဘူး အထက်ပိုင်းက စက်တွေက။ အခုက စက်တွေက စာချုပ် ချုပ်လို့တောင်မှ မပြီးသေးဘူး။ ကြိုတင်ငွေလည်း မပေးသေးဘူး။ ပုံမှန်ဆို ကြာပြီလေ ပေးတာက။ ကြံတောင်မှ ခုတ်ရတော့မှာကိုး။ အခုချိန်ထိ တောင်သူတွေလည်း ဒီအတိုင်းပဲ။ ခက်ခဲတာပေါ့နော်။ စိုက်ပျိုးမယ့်ဟာတောင် မစိုက်နိုင်ဘူး။ ကြိုတင်ငွေမရတော့ ထောင်စိုက်တွေလည်း မစိုက်နိုင်။ တောင်သူတွေက အကုန်ခက်ခဲတာပေါ့ ကြိုတင်ငွေမရတော့။ ခါတိုင်းဆို ခုတ်စရိတ် ပေးနေပြီပေါ့။ အခုက ကြိုတင်ငွေလည်း မပေးဘူး။ ခုတ်စရိတ်လည်း အခုချိန်ထိ မပေးသေးဘူး။ ကြံခုတ်ဖို့ တောင်သူတွေက အလုပ်သမား ငှားရတာကိုး။ အလုပ်သမား ငှားဖို့ ပြုဖို့ ကြိုတင်ငွေ မရသေးဘူး။ ခက်ခဲတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ MSC သကြားစက်တစ်လုံးသာ ကြိုတင်ငွေအဖြစ် တစ်ဧကလျှင် ၂ သောင်းခွဲကျပ် ထုတ်ပေးထားသော်လည်း ကြံဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ပေးထားခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။

ထိုသကြားစက်သည်လည်း ကြံတန်ချိန် ၂ သိန်းခန့်သာ ကြိတ်ခွဲနိုင်သည်။ 

လက်ရှိတွင် ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ညောင်ရွှေမြို့နယ်ရှိ မြဘုရင် သကြားစက်တစ်လုံးသာ ကြံဈေးတန်း ဖွင့်ပေးထားပြီး ကြံတစ်တန်ကို ၂ သိန်းကျပ်ဖြင့် ဝယ်ယူမည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၆

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းတွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးရှိ မြို့နယ်များသို့ စက်သုံးဆီ ဖြန့်ဖြူးမှုကို နစက-က ကန့်သတ် လိုက်သည့်အတွက် တမူးမြို့နယ်၌ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

စက်သုံးဆီ လုံးဝ သယ်ယူရောင်းချခွင့် မပြုတော့သည့် စာရင်းများတွင် တမူးမြို့နှင့် ကလေးမြို့ ပါဝင်နေသည်။

လက်ရှိတွင် တမူးမြို့နယ်၌ စက်သုံးဆီကို ရေလမ်းကြောင်းမှ သယ်ဆောင်နေရခြင်းကြောင့် ပြတ်လပ်မှု မရှိသော်လည်း ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်နေကြောင်း၊ ဈေးနှုန်းနည်းပါးသည့် အိန္ဒိယစက်သုံးဆီများ ဝင်ရောက်သော်လည်း အရည်အသွေးညံ့ကြောင်း တမူးမြို့ဒေသခံ ကိုရဲလင်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စက်သုံးဆီ ရောင်းချရန် ပိတ်ထားစဉ်

၎င်းက “ဒီမှာတော့ ၃၂,၀၀၀ ပေါ့ စက်သုံးဆီကလေ။ ဈေးတက်ခဲ့တာ ၉၂၊ ၉၅ လည်း အဲဒီလောက်ပါပဲ ၃၀,၀၀၀ ကျော်ပါပဲ။ အခုကတော့ နည်းနည်းလေး ဈေးငြိမ်တယ်လို့ ပြောရမှာပဲ ရေကြောင်းနဲ့ နည်းနည်း ဝင်ခဲ့လို့လေ။ ပြီးခဲ့တဲ့ လတုန်းကတော့ ၄၀,၀၀၀ လောက်ရှိတယ်။ ရေကြောင်းကနေ လာတာပေါ့ အဓိကကတော့။ ကျနော်တို့ ကုန်လမ်းကတော့ တင်လို့မရသလိုပါပဲ။ ကလေးဝဘက်ကနေ တမူးကိုပေါ့၊ ကလေးဝ - ယုဝ၊ ယုဝကနေ မော်လိုက်- ကလေး၊ မော်လိုက်-ကလေး ကနေတဆင့် တဆင့်ချင်းပေါ့နော်၊ တဆင့်ချင်းကနေ ဟဲဆင်း ရောက်သွားတာပေါ့ လေ။ ဟဲဆင်းကနေ တမူးပေါ့ အဲဒီလိုမျိုးလေ။ အိန္ဒိယဆီက ဝင်တယ်။ အိန္ဒိယဆီကတော့ ဈေးချိုတယ် ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ မြန်မာဆီလောက်တော့ မကောင်းဘူးပေါ့။ ပြတ်လပ်မှုတော့ မရှိသေးဘူးပေါ့။ ဝယ်လို့ရတဲ့ အနေ အထားလေးတော့ ရှိပါသေးတယ် အခုလောလောဆယ်တော့။ ဒါပေမယ့် ဈေးကြီးတာပဲ တစ်ချက်ရှိတာပါ” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် မုံရွာမြို့တွင်လည်း စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေကြောင်း၊ ယခင်က ၁ ဂါလံလျှင် ၂၀,၀၀၀ ကျော် ပေးရသည့် စက်သုံးဆီသည် လက်ရှိတွင် ၃၀,၀၀၀ ကျော် ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

စက်သုံးဆီ သယ်ယူခွင့် ကန့်သတ်မည်ဟု သတ်မှတ်လိုက်သည့် ရက်ပိုင်းတွင် အလုအယက် ဝယ်ယူမှုများ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ပြီး ဈေးနှုန်း မြင့်တက်သွားကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီများ ဝင်ရောက်နေသည့်အတွက် ဈေးနှုန်းအနည်း ငယ် ပြန်လည်ကျဆင်းလာသည်။

စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူရန် စောင့်ဆိုင်းနေကြသူများကို တွေ့ရစဉ်

နေ့စဉ် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုတွင် အဓိက အရေးပါသည့် စက်သုံးဆီကို ကန့်သတ်လိုက်မည်ဆိုပါက ဒေသခံများ အတွက် အခက်အခဲများစွာ ဖြစ်ပေါ်သွားမည်ဟု မုံရွာမြို့ဒေသခံ ကိုထွေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဈေးကတော့ နည်းနည်းလှုပ်ပြီး တက်သွားတယ်။ ဆီကတော့ ဝင်တာတော့ ဝင်ပါတယ်။ ဈေးကတော့ အဲဒီမတိုင်ခင်ကတော့ ၂၈,၀၀၀ ဝန်းကျင်လောက်၊ အခုကတော့ ၃၂,၀၀၀၊ ၃၄,၀၀၀ အဲဒီလိုမျိုးအထိ ဖြစ်သွားသေး တယ်။ တချို့ဆိုင်တွေကတော့ မတက်ဘူး။ အခုကတော့ ပုံမှန် နည်းနည်း ပြန်ငြိမ်သွားပါပြီ။ အဲဒီ ၁ ရက်၊ ၂ ရက် လောက်ပဲ နည်းနည်း လှုပ်လှုပ်ခက်ခက် ဖြစ်သွားတာ ဖြတ်တယ်ဆိုပြီး အသံကြားပြီးမှ။ အားလုံးက ခက်ခဲ ဒုက္ခ ရောက်ကြမှာပဲလေ။ ဆီကတော့ နေ့တိုင်း အခြေခံလို ဖြစ်နေတာဆိုတော့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကအစ အားလုံး အတွက် အရမ်းကို တော်တော်လေးတော့ ခက်ခဲမှာပေါ့ ဆီပြတ်သွားရင် ကျနော်တို့က နယ်လည်းဖြစ်တဲ့ အတွက်ကို။ အရင်တခါလည်း ဖြစ်ပြီးပြီ မနှစ်ပိုင်းက” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် မိုးရာသီတွင်လည်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲကြောင့် ကလေးမြို့နှင့် တမူးမြို့တို့တွင် စက်သုံး ဆီ ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ၁ လီတာလျှင် ငွေကျပ် ၈၀၀၀ ကျော်အထိ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် လက်ရှိ တွင်လည်း ယင်းကဲ့သို့ ကြုံတွေ့မည်ကို ဒေသခံများက စိုးရိမ်နေကြသည်။

စက်သုံးဆီ ခွဲတမ်း ကန့်သတ်လိုက်သည့် မြို့နယ်များမှာ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ နောင်ချို၊ မိုးမိတ်၊ လားရှိုး၊ မိုင်းရယ်၊ စစ်ကိုင်းဒေသကြီးတွင် မင်းလှ၊ အင်းတော်၊ ကျွန်းလှ၊ မော်လိုက်၊ ကသာ၊ မိုးမိတ်၊ ချောင်းဦး၊ တမူး၊ မြင်းမူ၊ ဖောင်းပြင်၊ ဘုတလင်၊ နဘား၊ ကန့်ဘလူ၊ မြောင်၊ ဒီပဲယင်း၊ ကောလင်းနှင့် ခင်ဦး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မိုးကုတ် နှင့် မြင်းခြံ၊ မကွေးတိုင်းတွင် ပေါက်မြို့နယ်တို့ ပါဝင်သည်ကို တွေ့ရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၂

တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသည့် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းကို ကုန်စည်စီးဆင်းမှုများ ဖြတ်တောက်ထားကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းမှ မြောက်ပိုင်းသို့ သွားသည့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု လမ်းကြောင်းကို ပိတ်ထားပြီး ရှမ်းမြောက်သို့ သွားမည့် ခရီးသည်တင်ယာဉ်၊ ကုန်စည်တင်ဆောင်သည့် ယာဉ်များကိုလည်း ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်ပင်ထားသည်။

ထို့အပြင် နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ဆန်၊ စက်သုံးဆီအပါအဝင် စားနပ်ရိက္ခာတင်ဆောင်သည့် ကုန်ကားများ ကိုလည်း ဖြတ်သန်းခွင့် တားမြစ်ထားသည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။

ရှမ်းမြောက်တွင် ကုန်စည်သယ်ဆောင်ခွင့်နှင့် ပတ်သက်၍ မကြာခဏ ပိတ်ပင်လေ့ရှိသည်ဟု ကျောက်မဲဒေသခံ ဦးတင်မောင်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဖွင့်လိုက်ပိတ်လိုက်ဆိုတာက အခု တမျိုးပြောမယ်၊ ခဏနေ တမျိုးပြောင်းမယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုး ဖြစ်နေတယ်ပေါ့။ အဲဒါကြောင့် ရေရှည်အတွက်က မျှော်မှန်းလို့ မရသလို လတ်တလောလည်းပဲ အခုက ရှမ်းမြောက်ဘက်ကို ဝင်တဲ့ ကုန်စည်တွေပေါ့နော် ဘာကုန်စည်ဖြစ်ဖြစ် ပိတ်မယ်၊ ခရီးသည်ကားဆိုရင် ကားပေါ်မှာ ခရီးသည်တွေက အိမ်စီးကားတွေက ၄ ယောက်ပါလာရင် ရေသန့် ၄ ဗူးပဲ။ တစ်ဆွဲတင်လာရင် ဆွဲချမယ်ပေါ့နော်။ ဓာတ်ဆီပုံးလည်း တင်မရဘူး။ ဘာမှ ပေးမတင်ဘူးဆိုတဲ့ဟာကို ကျနော်တို့ သိရတယ်။ ဂိတ်တွေကလည်း ကျနော်တို့ကို ပြောတယ်။ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ သူက ဖြတ် ၄ ဖြတ် အကုန်ဖြတ်တာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ကုန်ကားများကို တွေ့ရစဉ်

ယခုကဲ့သို့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကို ပိတ်ပင်ခြင်းကြောင့် ပြည်သူလူထုက ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုကို အဆိုးရွားဆုံး ခံစားကြရမည် ဖြစ်သည်။

ကုန်စည်စီးဆင်းသည့်လမ်းကြောင်း ပိတ်ထားခြင်းကြောင့် ကုန်စည်များကို ရသည့်လမ်းကြောင်းများမှ တင်ဆောင်ကြရမည်ဖြစ်သည့်အတွက် မှောင်ခိုဈေးကွက် ဖြစ်ပေါ်လာမည် ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ရှမ်းမြောက်မှ ထွက်ရှိသည့် ဒေသထွက်ကုန်များသည် ရန်ကုန်၊ မန္တလေး စသည့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များသို့ စီးဆင်းမှုသည်လည်း ရပ်ဆိုင်းသွားနိုင်သည့်အနေအထား ဖြစ်သွားနိုင်သည်။

ထို့ကြောင့် ရေရှည်တွင် ရှမ်းမြောက် ပြည်သူလူထုအတွက် ရင်လေးစရာ ဖြစ်နေသည်ဟု လူမှုကူညီရေး ဆောင်ရွက်နေသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုကတော့ အဆင်းကို ရှမ်းမြောက်ဒေသ ထွက်ကုန်ရဲ့ ထွက်ကုန်တွေဖြစ်တဲ့ ပြောင်းတို့၊ လက်ဖက်တို့ကတော့ တောလမ်းကနေပြီးတော့ ဆင်းနေတယ်အောက်ကို။ အတက်ကို ဘာမှ ပေးမတင်တော့ဘူး။ ရေသန့်တောင် ပိတ်ပါမယ်လို့ သူတို့လုပ်ထားတဲ့ကိစ္စဟာ မကြာခင် ကျနော်တို့ ဆင်းကုန်ဖြစ်တဲ့ ပြောင်းတို့၊ လက်ဖက်တို့လည်းပဲ မထွက်ရဘူးဆိုတဲ့ဟာ လုပ်လာနိုင်တယ်ပေါ့။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံထဲမှာပဲ ကျနော်တို့က အစိုးရမဲ့ နေတယ်။ ရှိတဲ့ အစိုးရလည်း ဘာတာဝန်မှ မခံဘူး။ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှု မရှိဘူး။ အဲဒီလို အနေအထားတွေ ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ ရှမ်းမြောက် ပြည်သူလူထုအတွက်ကတော့ ရှေ့လျောက်ကတော့ စဉ်းစားလို့မရဘူး၊ ရင်လေးစရာပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းဒေသများဖြစ်သည့် မိုးမိတ်၊ နောင်ချို၊ လားရှိုး၊ မိုင်းရယ် စသည့် မြို့နယ်များကို ကုန်စည် စီးဆင်းမှု အဓိက ဖြတ်တောက်ထားပြီး စက်သုံးဆီခွဲတမ်း ချထားပေးမှုများကိုလည်း ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ရပ်ဆိုင်းထားကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ၂၁

ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းနေမှုကြောင့် ပြည်တွင်းဆန်ဈေး ကျဆင်းလာနိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခုတစ်ပတ်တွင် ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းမှာ ယခင်တစ်ပတ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ဈေးနှုန်းကျဆင်းလျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။ 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ နောက်ဆုံးအပတ်တွင် နိုင်ငံတကာ ဆန်ဈေးနှုန်းများ အတက်/အကျ ပြောင်းလဲ မှုများရှိသကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်းများ အတက်/အကျ ပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ထို့ကြောင့် လာမည့် ဒီဇင်ဘာလဆန်းပိုင်း မိုးစပါးလှိုင်လှိုင်ပေါ်ချိန်၌ ပြည်တွင်းဈေးကွက်အတွင်း ဆန်အသစ်များ ဝင်ရောက်လာမည်ဖြစ်သည့်အတွက် ဆန်ဈေးနှုန်းမှာ ကျဆင်းနိုင်ခြေရှိသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးရဲမင်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“နောက်ရက်ပိုင်းဆိုရင် ဒီလကုန် ဒီဇင်ဘာဆိုရင် မိုးစပါးတွေ လှိုင်လှိုင်ပေါ်လာပြီပေါ့နော်။ သက်ကြီး စပါး တွေ လည်း ပေါ်လာပြီဆိုတော့ အခုလည်း စပါးပေါ်နေတဲ့အချိန် ဆန်အသစ်တွေလည်း ဈေးကွက်ထဲကို ဝင်လာပြီ ပေါ့နော်။ ဒါကြောင့် ဆန်ဈေးကတော့ တည်ငြိမ်တဲ့ အနေအထားရှိတယ်။ ပြည်တွင်းဖူလုံမှုကလည်း အပြည့်အဝ ရှိပါတယ်။ နောက် ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးကလည်း ကျနေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်တွင်းမှာလည်း ထိုက်သင့်တဲ့ ကျဆင်းမှု ဖြစ်နိုင်တဲ့ အနေအထား ရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

နှစ်စဉ် မိုးစပါးပေါ်ချိန်တွင် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းလေ့ရှိသော်လည်း ယခုနှစ် မိုးစပါးသည် ရာသီဥတုကြောင့် အထွက်နှုန်း ကျဆင်းလျက် ရှိနေသည်။

ဆန်အိတ်များ သယ်နေစဉ်

ဆန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းမည်ဆိုပါက စပါးဈေးနှုန်းများပါ လိုက်ပါကျဆင်းလာမည် ဖြစ်သည့်အတွက် တောင်သူများ အကျိုးအမြတ် ရရှိမှု နည်းပါးသွားနိုင်သည်။

ထို့ကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းကို သင့်တင့်မျှတသည့် ဈေးနှုန်းတစ်ခုဖြစ်ရန် ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ(ဟောင်း) ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုလောလောဆယ် မိုးစပါးမှာတော့ နှစ်တိုင်း စပါးထွက်တဲ့ အရေအတွက်နဲ့စာရင် ဒီနှစ် မိုးစပါးထွက်တဲ့ရာသီ နိုဝင်ဘာ၊ ဒီဇင်ဘာ ဒီနှစ်တွေမှာတော့ စပါးက ခါတိုင်းရဲ့ တစ်ဝက်တောင်မှ ထွက်ချင်မှ ထွက်မယ်။ ဒီနှစ်မှာ တောင်သူတွေက ရေမြုပ်တယ်။ မိုးတွင်းမှာ အပင်မှာ ရေမြုပ်တယ်။ အခု စပါးမှည့်ချိန်မှာလည်း စပါးပင်တွေ ရေမြုပ်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဈေးကွက်ကို သင့်တင့်မျှတတဲ့ဈေးကွက်မှာ စဉ်းစားဖို့ လိုအပ်တယ်။ အလွန်ချဖို့တော့ မတော်ဘူး။ အလွန်ချရင် တောင်သူတွေအဖို့ အကျိုးအမြတ် နည်းမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးကွက်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်း၏ ဆန်ဈေးကွက် (လက်ကားဈေး) တွင် ပေါ်ဆန်းနယ်စုံ (ဖျာပုံ၊ မြောင်းမြ၊ ဒေးဒရဲ) တို့မှ ဆန်တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၁၁၅၀ဝ၀ မှ ၁၂၅၀ဝ၀ ပေါက်ဈေး ရှိပြီး ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းမှာ ဆန်ဟောင်း တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၁၄၀ဝ၀ဝ မှ ၁၅၀ဝ၀ဝ ပေါက်ဈေးရှိသည်။ 

ဆန်ကြမ်းဖြစ်သော ဧည့်မထ ၂၅ မှတ်တန်ဆန်နှင့် ငစိန်ဆန် တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၇၁၀ဝ၀ မှ ၇၃၀ဝ၀ ကြား ပေါက်ဈေးရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်များရှိ မြို့ကြီးများ၌ နေ့စဉ်ဖြစ်ပေါ်နေသော ဧည့်မထဆန်ဈေးနှုန်းများကို လေ့လာကြည့်ပါက ဧည့်မထဆန် တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၅၀ဝ၀ ဖြင့် အမြင့်ဆုံး ဈေးနှုန်းဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ကျပ် ၃၀ဝ၀ ဖြင့် အနိမ့်ဆုံး ဈေးနှုန်းများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၀

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ဆန်ကို အများဆုံး ဝယ်ယူသည့် နိုင်ငံဖြစ်လာကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

ယခင်က မြန်မာဘက်မှ ဆန်ကို ဥရောပနှင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ အများဆုံး တင်ပို့လျက်ရှိသော်လည်း ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှစတင်၍ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက အများအပြား ဝယ်ယူလာခြင်းကြောင့် အင်ဒိုနီးရှားက မြန်မာထံမှ ဆန် ဝယ်ယူသည့် အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ လူဦးရေများပြားခြင်းနှင့် ရွေးကောက်ပွဲ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဆန်လိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ယခင်က ဆန်ကွဲကိုသာ ဝယ်ယူသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဆန်ကိုလည်း ဝယ်ယူလာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးရဲမင်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့နေမှုကို တွေ့ရစဉ်

“ကျနော်တို့နိုင်ငံက အမြဲတမ်း ဆန်ကို အများဆုံးတင်ပို့ရောင်းချတာတော့ ကျနော်တို့ ဥရောပနိုင်ငံတွေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံပေါ့၊ နောက် အာဆီယံနိုင်ငံ ၃ နိုင်ငံပေါ့၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်ပေါ့။ အခု ၂၀၂၃ ကနေ စပြီးတော့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ဆန်လိုအပ်ချက် များလာတာပေါ့။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက လူဦးရေလည်း အများကြီးလေ။ အခု ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ကာလမှာတော့ ဆန်ဝယ်ယူမှု များလာတာပေါ့။ လူဦးရေများတဲ့အတွက်လည်း ပါတယ်။ နောက်ပြီး တော့ ဒီနှစ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲလည်းရှိတော့ ဝယ်ယူတင်သွင်းမှု၊ ဆန်ဖြန့်ဖြူးမှု များတာပေါ့နော်။ အရင်တုန်းက ဆိုတာကတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၄/၅ နှစ်ကတော့ ဆန်တင်သွင်းမှုက အင်ဒိုနီးရှားက မရှိသလောက်ပဲ၊ ဆန်ကွဲပဲဝယ်တာ။ အခုကတော့ ဆန်ရော၊ ဆန်ကွဲရော ဝယ်တာ ဖြစ်လာတာပေါ့။ အဲဒါကလည်း ၂၀၂၂ - ၂၃ - ၂၄ ပေါ့၊ ဒီ ၃ နှစ် အတွင်းမှာ တန်ချိန် ၃ သန်းကျော်၊ ၄ သန်း အဲဒီလောက်အထိ ဖြစ်လာတာပေါ့။ အားလုံးဆီကနေ ဝယ်တာပေါ့။ အစ်ကိုတို့ တနိုင်ငံထဲကနေ ဝယ်တာ မဟုတ်ဘူး။ ထိုင်းကနေလည်း ဝယ်တယ်။ ဗီယက်နမ် ဆီကနေလည်း ဝယ်တယ်၊ အစ်ကိုတို့ဆီကနေလည်း ဝယ်တယ်။ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်ဆီကနေလည်း ဝယ်တယ်။ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်ဆီကနေတော့ ဝယ်တာ နည်းတယ်။ အစ်ကိုတို့ဆီကနေ ဝယ်တာတော့ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန် တို့ထက် များတယ်။ ထိုင်းကနေလည်း ဝယ်တယ်၊ ဗီယက်နမ်ဆီကနေလည်း ဝယ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၄ - ၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်၌ လက်ရှိ ၇ လတာကာလအတွင်း အင်ဒိုနီးရှားက မြန်မာ့ဆန် တန်ချိန် ၃၆၀၀၀၀ ကျော်ကို ဝယ်ယူတင်သွင်းထားပြီး ယခင်က တင်သွင်းမှု အများဆုံး နိုင်ငံဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံကို ကျော်လွန်သွားသည်ကို တွေ့ရသည်။

ယခုဘဏ္ဍာနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံက ဆန်တန်ချိန် ၂၇၆၄၀၀ ဖြင့် ဒုတိယ၊ တန်ချိန်၂၁၉၄၀၀ ဖြင့် ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံက တတိယ၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံက ၁၁၄၇၀၀ တန်ချိန် ဝယ်ယူထားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့နေမှုကို တွေ့ရစဉ်

တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဖွင့်ထားချိန်တွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး နှစ်ခုလုံး တင်ပို့သည့်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာထံမှ ဆန် ဝယ်ယူသည့် အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိတွင် တရုတ်နိုင်ငံက နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးအားလုံး နီးပါး ပိတ်ထားလျက် ရှိသည်။

ထို့ကြောင့် အင်ဒိုနီးရှားသို့ တင်ပို့မှု အများဆုံး ဖြစ်သွားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တရုတ်က များတာပေါ့ အရင်နှစ်တွေက နယ်စပ်တွေ ရှိတဲ့အချိန်ကတော့ တရုတ်ပို့တာ ပိုများတာပေါ့။ ပင်လယ်ရေကြောင်းရော၊ နယ်စပ်ရော သွားတာ တရုတ်က အများဆုံးပေါ့။ တရုတ်က နယ်စပ်ထွက်တဲ့လမ်း တော်တော်လေး နည်းသွားတယ်။ မူဆယ်တို့ ဘာတို့ ပိတ်သွားပြီလေ။ အင်ဒိုနီးရှားကလည်း သိပ်မဝေးတော့ အဲဒီဘက်ကို အများဆုံး ပို့တာပေါ့။ အင်ဒိုနီးရှားကတော့ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကနေ ဖြန့်ပြီးတော့ ပို့တာပေါ့။ သူက တင်ဒါနဲ့ တင်ဒါခေါ်တာက မြန်မာပြည်က ပို့တာ များသွားတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ယခုဘဏ္ဍာနှစ် ၇ လတာကာလအတွင်း ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲ တန်ချိန်ပေါင်း ၁ ဒသမ ၃၆ သန်းကျော်၊ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၆၄၇ သန်းခန့် တင်ပို့ထားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်အနေဖြင့် ပြည်ပသို့ ဆန်တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၅ သန်း တင်ပို့ရန် ရည်ရွယ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၉

ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ငွေကျပ် သိန်း ၆၀ ကျော် ရှိရာမှ နိုဝင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့တွင် တစ်ကျပ်သား ၅၉ သိန်း ၃ သောင်းကျပ်သို့ ကျဆင်းလာသည်ကို ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရ သည်။

ဗဟိုဘဏ်က ငွေကြေးဈေးကွက်အတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ထုတ်ရောင်းပေးနေခြင်းကြောင့် ဒေါ်လာဈေး ကျဆင်းလာခြင်းနှင့်အတူ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည်လည်း ဒေါ်လာ ၁၀၀ ခန့် ကျဆင်းသွားခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းရွှေ ဈေးနှုန်းသည် လိုက်ပါကျဆင်းသွားခြင်း ဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။

ပြည်တွင်ရွှေဈေးနှုန်းအနေဖြင့် လတ်တလောအခြေအနေအရ တက်ဖို့ အလားအလာ မရှိကြောင်း ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဒေါ်လာဈေး ကျသွားတာရယ်၊ ဗဟိုဘဏ်က ဒေါ်လာထုတ်ရောင်းပြီးတော့ ဒေါ်လာဈေး ကျသွားတာလည်း ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးကျသွားတာလည်း ပါတယ်။ နောက်ဝယ်လိုအားလည်း ကျသွားတယ်။ ကောလာဟလတွေ ရပ်ပြီးတော့ ဝယ်လိုအားလည်း ကျသွားတယ်။ ရွှေတစ်ပိုင်းတောင် မနည်း လိုက်ရောင်းနေရတယ်။ ထပ်ပြီး ကျမှာပါ။ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေး မတက်လို့ကတော့ ထပ်ပြီးတော့ ကျနေမှာ။ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးလည်း ကျနေတယ်။ ပြည်တွင်း ရွှေဈေးကတော့ တက်ဖို့ အလားအလာ မရှိဘူး။ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးတက်လို့ အနည်းအကျဉ်း လိုက်တက်တာပဲ ရှိတာ” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ငွေကျပ် ၆၁ သိန်းတွင် ရှိနေပြီး နိုဝင်ဘာ ၁၄ ရက်နေ့တွင် တစ်ကျပ်သား ၅၉ သိန်း ၈ သောင်းကျပ်သို့ ကျဆင်း သွားသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့နောက် နိုဝင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့တွင် တစ်ကျပ်သားလျှင် ၅၉ သိန်း ၃ သောင်းကျပ်သို့ ထပ်မံကျဆင်းသွားသည်။

ရွှေလက်ဝတ်ရတနာများကို တွေ့ရစဉ်

ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည်လည်း နိုဝင်ဘာလဆန်းပိုင်းတွင် တစ်အောင်စလျှင် ၂၇၅၄ ဒေါ်လာတွင် ရှိနေပြီး ၎င်းမှ တဖြည်း ဖြည်း ကျဆင်းလာခဲ့ရာ လက်ရှိတွင် ၂၆၁၈ ဒေါ်လာဝန်းကျင်သာ ရှိတော့သည်။

အလားတူ ပြည်တွင်းဒေါ်လာဈေးနှုန်းသည်လည်း ဗဟိုဘဏ်၏ ဒေါ်လာထုတ်ရောင်းပေးနေမှုကြောင့် တစ်ဒေါ်လာ လျှင် ၄၄၀၀ ဝန်းကျင်တွင် ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်း ကျဆင်းသွားခြင်းကြောင့် ရွှေတုံးရွှေခဲ အရောင်းအဝယ် ရပ်တန့်သွားသော်လည်း လက်ဝတ် ရတနာ အရောင်းအဝယ်အနေဖြင့် ပုံမှန်ရှိနေကြောင်း ဦးမျိုးမြင့်က ဆက်ပြောသည်။

“ပြည်တွင်းရွှေဈေးကွက်ကလည်း အရောင်းအဝယ်ကတော့ ပုံမှန်ဖြစ်နေမှာပါပဲ မနစ်နာသရွေ့။ အတုံးအခဲသာ အရောင်းအဝယ် ရပ်သွားမယ်။ ဆိုင်သမားတွေကတော့ ပုံမှန် ရောင်းဝယ်နေကြတာပဲ လက်ဝတ်တန်ဆာ ပစ္စည်း တွေကတော့။ အလှူအတန်းရာသီလည်း ဖြစ်လာတဲ့အခါကျတော့ ရောင်းနေရတာပဲ။ အတုံးအခဲပဲ ရပ်သွားတာ။ ကောလာဟလတွေကြောင့် ၈၅ တွေနဲ့ ဝယ်ထားတဲ့သူတွေက အခုလို ပြန်ကျတဲ့အခါကျတော့ သိပ်မရောင်းချကြ ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် ယခုနှစ်တွင် တစ်ကျပ်သား ၈၅ သိန်းအထိ စံချိန်တင် မြင့်တက်သွားခဲ့ပြီးနောက် ၆၅ သိန်းသို့ ကျဆင်းသွားသည်။

ထို့နောက် ယင်း ၆၅ သိန်းမှ ထပ်မံကျဆင်းကာ တစ်ကျပ်သား ၆၁ သိန်းတွင် ၂ လခန့် တည်ငြိမ်နေပြီး ယခု သီတင်းပတ်တွင် သိန်း ၆၀ အောက်သို့ ကျဆင်းသွားခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ကျဆင်းသွားခြင်းကြောင့် အမြင့်ဈေးတွင် ဝယ်ယူထားသည့် ကုန်သည်များက အရောင်းရပ်နားထားကြပြီး ဈေးနှုန်း ထပ်မံကျဆင်းနိုင်သည့်အတွက် ဝယ်ယူရန် စောင့်ဆိုင်းနေသည့် ကုန်သည်များ ရှိနေခြင်းကြောင့် လက်ရှိ တွင် ရွှေအရောင်းအဝယ်ဈေးကွက် အေးနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၈

အိန္ဒိယ သံအမတ်ကြီး အဘ်ဟေး သာကာ (Abhay Thakur)သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်က တွေ့ဆုံ၍ စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း အိန္ဒိယ သံရုံးမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

သံအမတ်ကြီး အဘ်ဟေးသာကာသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပဲ၊ ပြောင်း၊ နှမ်း ကုန်သည်များအသင်း (MPBMSMA) ၊ မြန်မာကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (UMFCCI) ၊ Overseas Agro Traders Association (OATA) တို့၏ ဥက္ကဋ္ဌများ၊ အဖွဲ့ဝင်များနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်ဟု သံရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားသည်။

ထို့နောက် စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်များဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် မိမိတို့၏ ဆက်ဆံရေးအတွက် အဓိကကျသည့် အခန်းကဏ္ဍဖြစ်သည်ဟုလည်း အိန္ဒိယသံရုံးက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် မြန်မာနှင့်ပဲတန်ချိန် ၅ သိန်း တင်ပို့နိုင်ရေး MoU ထိုးရန်လည်း ပြင်ဆင်နေကြောင်း သိရသည်။

CNI News
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၅

ရုရှားနိုင်ငံ၊ ဘူရားတီးရားပြည်နယ်အကြီးအကဲ၊ ဘူရားတီးရာပြည်နယ်အစိုးရဥက္ကဋ္ဌ H.E Mr. Tsydenov Alekesei Sambuevich နှင့် နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်တို့ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၅ ရက်က နေပြည်တော် မှာ တွေ့ဆုံ၍ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

ထိုသို့ တွေ့ဆုံစဉ် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများအတွက် သဘာဝမြေဩဇာများ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး စက်ရုံများ တည် ဆောက်နေမှု အခြေအနေများ၊ နေကြာ စိုက်ပျိုးမှုတိုးတက်စေရေး အခြေအနေများ၊ မြန်မာမှထွက်သည့် သစ်တော ထွက်ပစ္စည်းများဖြင့် သစ်ပါးလွှာနှင့် ပျော့ဖတ်များ ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် အခြေအနေများ၊ ရာဘာစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ် မှုနှင့် ဝါ စိုက်ပျိုးမှုတိုးတက် ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး၊ ကုန်ကြမ်းများကို ကုန်ချောအဖြစ် ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး အခြေအနေ များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် စက်မှုကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများတွင် နည်းပညာမြှင့်တင်မှုများ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်သည့် အခြေအနေ များ၊ တွင်းထွက်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်း၊ ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် နည်းပညာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ မြှင့်တင်ရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၊ ခရီးသွားကဏ္ဍများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေမှု အခြေအနေများ၊ တိုက်ရိုက် လေကြောင်းပျံသန်းမှုများ တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်ရေးကိစ္စရပ်များကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း သိရ သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၄

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် နိုင်ငံရေး ပဋိပက္ခများကြောင့် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသည့်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံမှ လာရောက်စိုက်ပျိုးသည့် ဖရဲစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများသည် လာအိုနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့ ပြောင်းရွှေ့သွားကြောင်း ဖရဲကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

အထူးသဖြင့် ရှမ်းမြောက်တိုက်ပွဲများကြောင့် ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း အခက်အခဲနှင့် မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးများ ပိတ်ထားသည့်အတွက်ကြောင့် ဖြစ်သည်။

တရုတ်လုပ်ငန်းရှင်များက ထိုသို့ ပြောင်းရွှေ့စိုက်ပျိုးရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အသုံးပြုခဲ့သည့် မြန်မာအလုပ်သမား များကိုလည်း လာအိုနိုင်ငံသို့ ခေါ်ဆောင်သွားကြောင်း ဖရဲစိုက်တောင်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လာအိုနဲ့ ဗီယက်နမ်ကို ရွှေ့သွားကြတာပေါ့နော်။ မြန်မာပြည်က သိတဲ့အတိုင်းပဲ အခုလက်ရှိက လုံခြုံမှု ရော၊ နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းရော ဘာနဲ့ဆိုတော့ ဒီဘက်ကို မဝင်ကြဘူးလေ။ နောက်တစ်ခုက လာအိုနဲ့ ဗီယက်နမ်နဲ့ကျတော့ ကုန်သွယ်မှုကလည်း အဆင်ပြေတယ်လေ။ လမ်းကြောင်းကလည်း နီးတာကိုး။ တရုတ်ပြည် ကိုသွားဖို့ လမ်းကြောင်းလည်းနီးတော့ အဲဒီဘက်ကို ရွှေ့စိုက်ကြတာ။ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ မပါပါဘူး။ မြန်မာပြည် ထဲမှာ လာစိုက်နေတဲ့ တရုတ်တွေက မြန်မာပြည်ထဲကို လာမစိုက်ကြတော့ဘဲနဲ့ လာအိုနဲ့ ဗီယက်နမ်ကို ပြောင်း စိုက်ကြတာ။ စိုက်တာက တရုတ်တွေ၊ ပြောချင်တာက မြန်မာနိုင်ငံမှာ စိုက်နေတဲ့ တရုတ်တွေက မြန်မာနိုင်ငံမှာ သူတို့ အရင်က ခိုင်းနေတဲ့ အလုပ်သမားတွေ ရှိတယ်။ ခိုင်းနေကျ အလုပ်သမားတွေက အဲဒီကနေ မြစ်ကျော်ပြီး တော့ တရားမဝင် ဝင်သွားတာပေါ့လေ။ နယ်စပ်ကျော်ပြီးတော့ အဲဒီမှာ စရိတ်စက ခံတဲ့ပုံနဲ့ လှမ်းခေါ်လိုက်တာ။ လာအိုမှာက လာအိုနိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားတွေက ခိုင်းလို့မှ မရတာ။ ခိုင်းရင် ဈေးတအားကြီးတာ။ မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေက ဈေးသက်သာတာကိုး။ အလုပ်သမားတွေကျတော့ မြန်မာအလုပ်သမားများတယ်” ဟု ပြော သည်။

ဖရဲသီးစိုက်ခင်းကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖရဲစိုက်ဧက ၁ သိန်းခွဲ ဝန်းကျင်တွင် စိုက်ဧက၏ ထက်ဝက်မှာ တရုတ်လုပ်ငန်းရှင်များက မြေ ငှားရမ်း စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် အကျိုးတူပူးပေါင်း၍ စိုက်ပျိုးထားသည့် စိုက်ခင်းများ ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ တရုတ်လုပ်ငန်းရှင်များ လာအိုသို့ ပြောင်းရွှေ့သွားသော်လည်း ပြည်တွင်း၏ ဖရဲဈေးကွက်ကို အနည်းငယ် သာ ထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်း၊ လာအိုနိုင်ငံတွင် စိုက်ပျိုးရာ၌ ကုန်ကျသည့် ကုန်ကျစရိတ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ စိုက်ပျိုးရာ၌ ကုန်ကျသည့် ကုန်ကျစရိတ်သည် ထက်ဝက်မက ကွာခြားမှု ရှိနေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ဖရဲကုန်သည် ကိုသစ္စာက “ဈေးကွက်ရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုကတော့ နည်းပါတယ်။ တရုတ်တွေ လာမစိုက်တဲ့ အတွက်ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ အနေနဲ့ကတော့ ဈေးကွက်ကို ထိခိုက်မှုကတော့ နည်းတယ်။ လာအိုနဲ့ ဗီယက်နမ်တို့ စိုက်နေတဲ့ ကုန်ကျစရိတ်နဲ့ မြန်မာမှာ စိုက်နေတဲ့ ကုန်ကျစရိတ်က မတူဘူး။ လာအိုတို့၊ ဗီယက်နမ်တို့မှာ စိုက်လို့ရှိ ရင် ဥပမာတစ်ခု မြန်မာနိုင်ငံမှာစိုက်လို့ တစ်ဧကကို သိန်း ၇၀ ကုန်ရင် လာအိုတို့၊ ဗီယက်နမ်တို့မှာ သွားစိုက်ရင် သိန်း ၁၅၀ လောက်ကုန်တယ်။ ဒီကုန်ကျစရိတ်က မတူတော့ဘူး။ အဲဒီအခါကျတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လာစိုက်တာ ကျတော့ မြေငှားခ ဈေးနှုန်း သက်သာတယ်။ အလုပ်သမားခ အရမ်းသက်သာတယ်။ ဒီအချက်တွေပေါ် မူတည် တယ်”ဟု ပြောသည်။

ဖရဲသီးစိုက်ခင်းကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုသို့ တရုတ်စိုက်ခင်းများ လာအိုနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့ ပြောင်းရွှေ့သွားခြင်းကြောင့်လည်း ကောင်းကျိုးများ ရှိကြောင်း၊ မြန်မာဖရဲစိုက်တောင်သူများသည် တရုတ်နည်းပညာဖြင့် ဖရဲများကို တရုတ်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ယှဉ်ပြီး စိုက်ပျိုးနိုင်၍ မြန်မာတောင်သူများအတွက် ကောင်းသည့် အလားအလာရှိသည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

ထို့ပြင် လာအိုနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် စိုက်ပျိုးရာ၌ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အဆင်ပြေသော်လည်း မြေငှားရမ်းခ၊ အလုပ်သမားစရိတ် စသည်တို့မှာ မြင့်မားခြင်းနှင့် မြန်မာမှာ စိုက်ပျိုးထားသည့် ဖရဲအရည်အသွေးကို မမှီခြင်း စသည့် အကြောင်းများကြောင့် နောင်တချိန်တွင် တရုတ်လုပ်ငန်းရှင်များ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက် စိုက်ပျိုးလာမည် ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၃

တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် ကျယ်ဂေါင်-ဆင်ဖြူဂိတ်ပေါက်မှ ကုန်စည်သယ်ဆောင်ခွင့်များအား နိုဝင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပိတ်လိုက်သည့်အတွက် မူဆယ်ဒေသခံများ ပိုမို အခက်တွေ့နေကြောင်း ရှမ်းမြောက်ရှိ ပရဟိတအသင်း များမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာဘက်သို့ ကုန်ကားများ၊ ဆိုင်ကယ်များ အပါအဝင် တစ်နိုင်တစ်ပိုင် ကုန်ပစ္စည်း သယ်ယူခြင်းများ အားလုံးကို တရုတ်ဘက်မှ ပိတ်လိုက်ကြောင်း၊ မန့်ဝိန်းဂိတ်ကို တရုတ်ဘက်မှ ကုန် အဝင်/အထွက် ပြုလုပ်နိုင်ရေး ဖွင့်ပေး သော်လည်း မြန်မာဘက်မှ ပိတ်ထားကြောင်း မူဆယ်မြို့ရှိ ပရဟိတအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူတို့ဌာနဆိုင်ရာနဲ့ အစည်းအဝေးတွေတော့ လုပ်တာပဲ။ လောလောဆယ် ဆင်ဖြူပေါက်လည်း ပိတ်ထား ပါတယ်၊ မန့်ဝိန်းပေါက်လည်း ပိတ်ထားပါတယ်။ မူဆယ်ကတော့ သူတို့ဒီလိုကြီး ရေရှည်ပိတ်ထားရင်တော့ ခရီး သွားပြည်သူ အပါအဝင် နယ်ခံတွေကတော့ စားရေးသောက်ရေး နည်းနည်းတော့ ဒုက္ခရောက်မယ်။ ကုန်ဈေးနှုန်း တွေက အဆမတန် တက်လာတယ်။ ကားပိုင်းဆိုင်ရာမှာဆိုရင်လည်း ဆီအခက်အခဲတွေ ဖြစ်ကုန်တာပေါ့။ လူစား ဆီတွေကအစ အကုန်အခက်အခဲ ဖြစ်သွားတယ်။ အောက်မှာကလည်း ဦးလေးတို့ သတင်းရထားတာကတော့ ရပ်စောက်ဘက်မှာ ကားတွေပိတ်ထားတယ်လို့ ကြားတယ်။ ကြားတော့ မန္တလေးဘက်က ဒီဘက်ကို ပစ္စည်း‌မဝင် ရင် မူဆယ်မှာ ရှိတဲ့လူတွေကတော့ စားဝတ်နေရေးက တော်‌တော်ကို ဒုက္ခရောက်ဖို့က အလားအလာများသွားပြီ။ ဆိုင်ကယ်ဘီးလေးတွေနဲ့ တစ်နိုင်တစ်ပိုင်လေးတွေ သယ်လို့ရတယ်။ အခုလိုပိတ်လိုက်တော့ တစ်နိုင်တစ်ပိုင် လည်း သယ်လို့မရဘူး။ မည်သည့်ပစ္စည်းမှ ထွက်ခွင့်မရှိတော့တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

 မူဆယ်မြို့အဝင်ကိုတွေ့ရစဉ်

မန့်ဝိန်းဂိတ်တွင် တရုတ်ဘက်မှ ပစ္စည်းတင်ထားသည့် ကားငယ်များနှင့် ဆိုင်ကယ်များ မြန်မာဘက်သို့ ဝင်ရောက် ရန် တန်းစီထားသော်လည်း မြန်မာဘက်အခြမ်းမှ ဂိတ်မဖွင့်ပေးသေးကြောင်း သိရသည်။

တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားပြီး နောက်ပိုင်းကတည်းက တရုတ်ဘက်သို့ မြန်မာဘက်မှ ကုန်စည်တင်ပို့မှုများ မရှိသလောက် ဖြစ်သွားကာ တရုတ်ဘက်မှသာ ကုန်စည်များကို မြန်မာဘက်အခြမ်းသို့ တင်သွင်းနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဂိတ်များ ထပ်မံပိတ်လိုက်သဖြင့် စက်သုံးဆီ ဝယ်မရသည့်အပြင် ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာ ပိုမိုမြင့်တက်လာ ပြီး ယွမ်ငွေပေါက်ဈေးမှာ လိုက်မတက်လာသေးသဖြင့် ခံသာနေကြောင်း၊ ယခုကဲ့သို့ ရေရှည် ပိတ်ထားမည်ဆိုပါက ဒေသခံများအတွက် အများဆုံး ၃ လခန့်သာ ခံနိုင်ရည်ရှိနိုင်ကြောင်း နှလုံးလှပရဟိတအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦး က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ဂိတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သိပ်အကြာကြီးတော့ တောင့်ခံနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီအတိုင်း ပိတ်ထားရင် ၃ လ၊ ၄ လလောက်နေရင် အစွမ်းပြ လာမယ်ထင်တယ်။ အခုပဲ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေက တောက်လျှောက် ထိုးတက်နေတာကို။ ၃ လလောက် ဆိုရင်တော့ တော်တော်လေး သိသိသာသာ ဖြစ်လာမယ်ထင်တာပဲ။ ဘယ်အပေါက်မှ ဝင်လို့မရဘူးဆိုပေမယ့် ကားဝင်းထဲကို ကုန်ကားအကြီးကြီးတွေ ပစ္စည်းအပြည့်နဲ့ ရောက်ရောက်လာတယ်။ ဘယ်လမ်းကြောင်းကနေ ဝင်မှန်းတော့ မသိဘူး။ နေ့တိုင်းရောက်တယ်။ ဟိုဘက်ကနေ ဝင်တဲ့ဟာတွေ။ စားသောက်ကုန်မဟုတ်ဘူး။ လူသုံးကုန်ပဲနေမှာ။ ဖာတွေနဲ့ အိတ်ချပ်တွေနဲ့ဆိုတော့” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်အကောက်ခွန်ဌာနမှ ခွင့်ပြုထားသည့် တရားဝင် လမ်းကြောင်းမှသာ ကုန်စည်များအား သယ်ဆောင်ခွင့် ပြုမည်ဟု ရွှေလီမြို့ပြည်သူ့အစိုးရ ဂိတ်ဆိုင်ရာရုံးက အသိပေးကြေညာစာ ထုတ်ပြန်ထားကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် မြန်မာဘက်အခြမ်းမှ မဖွင့်ပေးသည့်အတွက် ဘာမှလုပ်မရကြောင်း၊ မြန်မာဘက်မှ တရုတ်ခွင့်ပြုသည့် ဂိတ်ပေါက်များကို ပြန်ဖွင့်ပေးမည်ဆိုပါက ဒေသခံများအတွက် အသက်ရှူ ချောင်စေနိုင်ကြောင်းလည်း ပရဟိတအသင်းများက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၃

မွန်ပြည်နယ်တွင် ယခုနှစ် မိုးစပါးပေါ်ချိန်၌ ရာသီဥတုနှင့် စပါးဖျက်ပိုး ကျရောက်၍ စပါးအထွက်နှုန်း အဆမတန် လျော့ကျခြင်းကြောင့် တောင်သူများ အရှုံးနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု သိရသည်။

စပါးစိုက်တောင်သူများ စပါးစိုက်ပျိုးချိန်တွင် သွင်းအားစု ကုန်ကျစရိတ် ကြီးမြင့်သည့်အပြင် အချိန်အခါမဟုတ် မိုးရွာသွန်းခြင်း၊ ပိုးမွှားကြရောက်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့်အပြင် လက်ရှိ စပါးပေါ်ချိန်တွင်လည်း စပါးဈေးကောင်း မရသည့်အတွက် ဆုံးရှုံးမှု ပိုများနေသည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

တချို့သော တောင်သူများအနေဖြင့် ပုံမှန်အထွက်နှုန်းထက် ထက်ဝက်ခန့် လျော့ကျမှုများလည်း ရှိနေသည်ဟု မွန်ပြည်နယ် ပေါင်မြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ကိုလွင်အေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့ မိုးစပါးမှာ ပုံမှန် ဆန်ကြမ်းအုပ်စုနဲ့ ဆန်ပျော့အုပ်စုပေါ့။ ဆန်ပျော့အုပ်စုဆိုတာက ပေါ်ဆန်းမွှေးပေါ့ အဲဒါကတော့ ပုံမှန်ဆို မိုးရာသီမှာ ၅၀၊ ၅၅ တင်း၊ ၆၀ လောက် ထွက်တာပေါ့။ ဆန်မာအုပ်စုဆိုရင်တော့ ၇၀၊ ၈၀၊ ၉၀ လောက် ထွက်တာပေါ့ တစ်ဧကကို။ အခုက ဒီနှစ်မှာ ပိုးမွှားကျတယ်၊ ရောဂါဝင်တဲ့အတွက် ဆန်ပျော့အုပ်စု တွေက တချို့ တစ်ဧကကိုမှ အများဆုံး ၄၀ လောက်ပဲ ရကြတယ်။ ၄၀ ရမယ့် လယ်တောင်မှ နည်းတယ်။ တချို့ဆို ၁ ဧကကို ၂၀ ရတဲ့လယ်တွေတောင် ရှိတယ်။ ဆန်မာအုပ်စုဆိုရင်လည်း ၇၀၊ ၈၀ ထွက်နေတဲ့ လယ်က ဒီနှစ်မှာ ၅၀၊ ၆၀ ထွက်တဲ့ လယ်သမားတွေလည်း ရှိတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ အထွက်နှုန်းတွေလည်း ကျတဲ့အခါ ဈေးတွေက လည်း တက်မလာဘူး။ ဈေးတွေက ပြန်ကျတယ်။ စပါးမပေါ်ခင် ဖြစ်တဲ့ဈေးနဲ့ အခုဈေးကကျတော့ တောင်သူတွေ အဖို့ အဲဒီလို အခက်အခဲတွေ ရှိလာတယ်” ဟု ပြောသည်။

စပါးဈေးနှုန်းသည် ဆန်ကြမ်းစပါး တင်း ၁၀၀ ကို ကျပ် ၁၇ သိန်း၊ ဆန်ချောစပါး တင်း ၁၀၀ ကို ကျပ် ၂၂ သိန်း အထိ ပေါက်ဈေးရှိနေသော်လည်း စပါးစိုက်ပျိုးစရိတ်သည် လယ်တစ်ဧကလျှင် ကျပ် ၁၀ သိန်းခန့် ကုန်ကျကြောင်း သိရသည်။

ရိတ်သိမ်းပြီးစပါးများကို စုပုံထားစဉ်

ထို့ကြောင့် ယခုနှစ်တွင် တစ်ဧကလျှင် စပါး တင်း ၂၀ ခန့်သာ ထွက်ရှိသည့် တောင်သူများ ရှိသောကြောင့် ယင်း တောင်သူများသည် ပို၍ ဆုံးရှုံးမှု ရှိသည်။

စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးကြည်ဝင်းက “ဆိုးဆိုးဝါးဝါးလယ်တွေဆိုရင် ၂၀၊ ၂၅ တင်း ဒါက ဆန်ပျော့အုပ်စုပေါ့။ ဆန်မာ အုပ်စုဆိုရင်တော့ ၅၀၊ ၆၀ အဲဒီလောက်ပဲ အများဆုံး ထွက်ကြတော့ တောင်သူတွေမှာ ၂၀၊ ၂၅ ထွက်တဲ့ တောင်သူ တွေကတော့ ရှုံးပြီပေါ့၊ ရှုံးမှာပေါ့။ လယ်တစ်ဧကကို ကုန်ကျစရိတ်က အကုန်လုံး ၁၀ သိန်းလောက် ရှိတယ်။ တစ်ဧကရဲ့ စိုက်ပျိုးစရိတ်ကလေ။ တောင်သူတွေအချင်းချင်းလည်း တွက်နေကြတယ်။ လယ်တစ်ဧက ရဲ့ စိုက်ပျိုး စရိတ်က ရိတ်တဲ့အထိပေါ့ တစ်ဧကကို ၁၀ သိန်းလောက် ရှိတယ်။ တစ်ဧကကို ၁၀ သိန်းလောက် ရှိတယ်ဆိုတော့ တစ်ဧကမှာ စပါး တစ်စီးလောက်ပဲ ထွက်တယ်ဆိုရင် တွက်လို့ရပြီလေ။ ၁၇ သိန်းဈေးပဲထား။ ၁၇ သိန်းမှာ တစ်ဧကမှာ ၂၅ တင်း ထွက်လို့ရှိရင် တွက်ချလို့ရပြိလေ လယ်တစ်ဧကရဲ့ ကုန်ကျစရိတ်က ၁၇ သိန်းလောက် ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

စပါးအထွက်နှုန်း ကျဆင်းချိန်တွင် စပါးဈေးနှုန်း မကောင်းသည့်အတွက် တောင်သူများမှာ နာလန်မထူနိုင် သည့်အပြင် လာမယ့် နွေစပါးနှင့် မိုးစပါးစိုက်ပျိုးရန်အတွက်လည်း အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်။

တောင်သူအများစုသည် ဘဏ်ကြွေးများနှင့် တခြားသော စိုက်ပျိုးစရိတ် အကြွေးများကို ဆပ်နိုင်ရန်အတွက် စပါးပေါ်ချိန်တွင် ဈေးနှုန်းမကောင်းသော်လည်း ရသည့်ဈေးဖြင့် ရောင်းချကြရပြီး မိုးတွင်းကာလ စပါးဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်ချိန်ထိ သိုလှောင်နိုင်သည့် တောင်သူများသာ အကျိုးအမြတ် ရှိသည်ဟု သိရသည်။

သို့သော်လည်း ယင်းကဲ့သို့ သိုလှောင်ထားနိုင်သည့် တောင်သူသည် အနည်းငယ်သာ ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၂

အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် အစိုးရသည် မြန်မာနိုင်ငံကို စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ အရေးယူထားသော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရခဲ့သည့် ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အစိုးရသစ်ဖွဲ့စည်းမည်ဖြစ်၍ မြန်မာအပေါ် စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ ထားမှုများ ပြန်ဖွင့်ပေးနိုင်သလားဆိုသည့်အပေါ် စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများကြား ဆွေးနွေးလျက်ရှိနေသည်။

ဘိုင်ဒန် အစိုးရ၏ အရေးယူပိတ်ဆို့ခြင်းသည် စီးပွားရေးထက် အုပ်ချုပ်သည့် ယန္တရားကို မကြိုက်သဖြင့် လုပ် ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်ချိန်မှစတင်ကာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင်လည်း အစိုးရဘဏ် ၂ ခုအား အရေးယူပိတ်ဆို့ထား သည်။

သို့သော် ထရမ့်သည် စီးပွားရေးဆန်သည့် သမ္မတတစ်ဦးဖြစ်၍ အရေးယူပိတ်ဆို့ထားမှုများအား မည်သည့် အတိုင်းအတာအထိ ပြန်ရုပ်သိမ်းပေးမည်ကို စောင့်ကြည့်ရဦးမည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သေချာတာ ပြောလို့ရတာ တစ်ခုကတော့ ဘိုင်ဒန်ထက် ထရမ့်က စီးပွားရေး နည်းလမ်းဆန်တဲ့ သမ္မတ တစ်ယောက် ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဘယ်နိုင်ငံကိုပဲဖြစ်ဖြစ် စီးပွားရေးအရ ဘယ်နိုင်ငံပဲဖြစ်ဖြစ် ပြောရမယ်ဆို ရင်တော့ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်တွေသည် သူတို့နိုင်ငံ အကျိုးစီးပွားကိုပဲ အဓိကကြည့်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့နိုင်ငံ တွေက ဒုတိယဦးစားပေး ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့နိုင်ငံ အကျိုးစီးပွားအတွက် အကျိုးရှိမယ်ထင်ရင်တော့ အကျိုးရှိမယ့် အလုပ်ကို လုပ်မှာပေါ့။ အဲဒီလို အလုပ်တွေထဲမှာ အမေရိကန်ရဲ့ အကျိုးစီးပွားက မြန်မာပြည်ကို ဘယ်လို သက်ရောက်နိုင်လဲ။ အဲဒီအကျိုးစီးပွားထဲကနေ ကျနော်တို့ကရော ဘယ်လိုအခွင့်အရေးမျိုးတွေ ပြန်ရနိုင်မလဲ ဆိုတာကတော့ တကယ့်ကိုပဲ ဉာဏ်ပညာကြီးကြီးနဲ့ စောင့်ကြည့်ပြီး ဆောင်ရွက်ရမယ့်အပိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။ စီးပွားရေး sanctions တွေကို ဘယ်လောက်အထိ ပြန်ရုပ်ပေးသွားမလဲဆိုတဲ့ အပိုင်းကတော့ စောင့်ကြည့် ရဦးမယ်လို့ပဲ ပြော ချင်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

ကုန်သွယ်မှုကို တွေ့ရစဉ်

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့သော အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒီမိုကရက်တစ် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဟားရစ် ရှုံးနိမ့်ပြီး ရီပတ်ဘလီကန်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် အနိုင်ရရှိခဲ့၍ အမေရိကန်နိုင်ငံ၌ အစိုးရအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပေါ်လာမည်ဖြစ်သည်။

ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဟားရစ်သာ အနိုင်ရရှိခဲ့ပါက မြန်မာအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့ထားမှုများမှာ ဆက်လက် ရှိနေဦးမည်ဖြစ်သော်လည်း ထရမ့် အနိုင်ရရှိသွားသောကြောင့် ဘိုင်ဒန် အစိုးရအဖွဲ့ ပိတ်ဆို့ထားမှုများကို ပြန်လည် ရုပ်သိမ်းပေးနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက သုံးသပ်နေကြသည်။

လက်ရှိတွင် အမေရိကန်၌ ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးသွားသည်မှာ မကြာသေးသဖြင့် ထရမ့် လက်ထက်တွင် ပြောင်းလဲ လာမည့် မူဝါဒများကိုလည်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက အာရုံစိုက် စောင့်ကြည့်နေကြသည်။

ထရမ့် လက်ထက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့ထားမှုများ လျော့သွားနိုင်ဖွယ်ရှိသော်လည်း အများ အပြား လျော့သွားရန်မှာ မဖြစ်နိုင်သေးကြောင်း၊ ထို့အပြင် စီးပွားရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ပို၍ ဆိုးလာနိုင်ဖွယ် မရှိကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အမေရိကန်သမ္မတသစ် ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ထရမ့်က ဘယ်လိုပဲ လုပ်ချင်လုပ်ချင် အမေရိကန် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို တော်တော်လေး လေ့လာဖူး တယ်။ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် control လုပ်ထားတာတွေ အများကြီးပဲ။ သမ္မတက လွှတ်တော်ထဲ အာဏာရှိ တယ်။ ဒါပေမယ့် အချို့ကိစ္စ တော်တော်များများမှာ လွှတ်တော်သည် သမ္မတထက် အာဏာရှိတယ်။ ထရမ့်က သွားမယ့် ideology သူ့ပုံစံက အခုတော့ မပြောသေးဘူးပေါ့လေ ရှေ့သမ္မတသက်တမ်းတုန်းက အမေရိကန် first ပေါ့။ international environment မှာ ဆက်ဆံတဲ့ ကိစ္စတွေ ဒီမိုကရေစီအရေးတို့၊ လူ့အခွင့်အရေးတို့ ဒီလိုကိစ္စ တွေမှာ အာရုံလျော့ကောင်းလျော့သွားမှာပေါ့။ ဒါဒုတိယအချက်ပေါ့။ ပထမအချက်ကို ပြန်ကောက်ရင် သူက ဘယ်လိုပဲ လုပ်ချင်လုပ်ချင် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးမှာ ကျောရိုးတွေရှိတာပေါ့။ အဲဒီကျောရိုးတွေကို သူကျော်လေ့ ကျော်ထတော့ မရှိဘူး။ ဆိုတော့ ပိုပြီးတော့ မဆိုးလာတာမျိုးကတော့ ဖြစ်သွားနိုင်တာပေါ့။ လျော့သွားတာမျိုး လည်း ရှိကောင်းရှိနိုင်တာပေါ့။ ဒါပေမယ့် သို့သော်ငြားလည်း တအားကြီး လျော့သွားတာမျိုးက ချက်ချင်း မဖြစ်နိုင်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ထရမ့်သည် စီးပွားရေးကို အဓိကဦးစားပေး ဆောင်ရွက်သူဖြစ်သဖြင့် ဒေါ်လာငွေ ပြန်မာလာခဲ့လျှင် နိုင်ငံခြားငွေဈေးများ ပြန်တက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက ယူဆထားကြသည်။

ထိုသို့ နိုင်ငံခြားငွေဈေးများ ပြန်တက်လာပါက မြန်မာနိုင်ငံသည် ငွေကြေးဖောင်းပွနေမှုကြောင့် နိုင်ငံခြားငွေ ပေါက်ဈေးမှာ ယခုထက် ပိုမြင့်လာနိုင်သဖြင့် ဗဟိုဘဏ်မှ ထိုအခြေအနေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် မူဝါဒများ ကြိုတင် ပြင်ဆင်ထားသင့်ကြောင်းလည်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက အကြံပြုသည်။