CNI News
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၇
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအကြား ဖြစ်ပွားနေသည့် ကုန်သွယ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး ပဋိပက္ခများကြောင့် ပြည်တွင်း၌ ရွှေ၊ ဒေါ်လာနှင့် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများ အဆမတန်မြင့်တက်မသွားစေရန် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် မည်သို့ ထိန်းသိမ်း သင့်သလဲ ဆိုသည့်အပေါ် စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များကြား သုံးသပ်မှုများရှိနေကြသည်။
လက်ရှိတွင် အရှေ့လယ်ပိုင်းဒေသ၌ အီရန်နှင့် အစ္စရေးတို့ စစ်ပွဲဖြစ်ပွားနေသလို အမေရိကန်နိုင်ငံတွင်လည်း သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြမှုများ နိုင်ငံအနှံ့အပြားမှာ ဖြစ်ပွားနေသည်။
အလားတူ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ ဖြစ်သည့် ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားတို့ကြား နယ်စပ်ပိုင်နက် အငြင်းပွားမှုကြောင့် တင်းမာနေသလို အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်ကြားမှာလည်း အကြမ်းဖက်မှုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး တင်းမာနေသလို တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယကြားတွင် နယ်မြေပိုင်နက် အငြင်းပွားမှုကြောင့် တင်းမာလျက်ရှိနေသည်။
အီရန်နှင့် အစ္စရေးစစ်ပွဲသည် ကမ္ဘာ့ရေနံနှင့် ရွှေဈေးကို သက်ရောက်မှု များပြားစေနိုင်သော်လည်း နစက အနေဖြင့် ဒေါ်လာဈေးကွက် တစ်ခုတည်းကိုသာ ထိန်းချုပ်နိုင်မှာဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
အစ္စရေးနဲ့ အီရန်စစ်ပွဲကို တွေ့ရစဉ်
၎င်းက “ရေနံကတော့ မလွယ်ဘူး။ ရေနံကတော့ တကယ့် ကမ္ဘာ့ဟာတွေက supply လုပ်ပေးမှ ဖြစ်မယ့် အခြေ အနေဆိုတော့ မြန်မာပြည်တင် မဟုတ်ဘူး။ ရေနံကတော့ တခြားနိုင်ငံကြီးတွေတောင် သူတို့ မထိန်းချုပ်နိုင်ဘူး။ ထိန်းချုပ်ရ ခက်ခဲတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒေါ်လာပိုင်းကြတော့ ပေါ်လစီပိုင်းနဲ့ အများကြီးဆိုင်သွားပြီ။ ပေါ်လစီနဲ့ ထိန်း ချုပ်လို့ရတယ်။ ဘာလို့ဆို ဒေါ်လာက ရေနံထက်စာရင် ရေနံလောက် မရှိမဖြစ်ပစ္စည်းတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ အရင်တည်းက SAC စတက်ကတည်းက ဒေါ်လာအစားထိုး ဘတ်နဲ့ချိတ်တယ်၊ တရုတ်ယွမ်နဲ့ ချိတ်တယ်။ အိန္ဒိယနဲ့လည်း ချိတ်တယ်။ ချိတ်ပြီးတော့မှ သူတို့အချင်းချင်း ကိုယ့်ငွေ သူ့ငွေ လက်ခံတာရှိတယ်။ ပြီးတော့ ဒေါ်လာရဲ့ နိုင်ငံတကာမှာ ပါဝင်မှုနှုန်းကလည်း တဖြေးဖြေးတော့ ကျလာတယ်။ အရင်တုန်းက ၇၀ ကျော် ၈၀ လောက်ရှိတာကနေ အခု ၆၀ ကျော် ၇၀ မရှိတော့ဘူးပေါ့။ ဒေါ်လာရဲ့ အရေးပါမှု ကျလာတာနဲ့အမျှ ဒေါ်လာကို မှီခိုရတဲ့ အခြေအနေကလည်း သိပ်အများကြီး မလိုတော့ဘူး အရင်ကလောက်။ ပြီးတော့ ဗမာပြည်ရဲ့ ပို့ကုန်တွေကို ကြည့်ရင်လည်း အဓိက,က သဘာဝဓာတ်ငွေ့။ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကလည်း ကိုယ့်အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံတွေဆိုတော့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေရဲ့ ငွေကြေးရလည်း အဆင်ပြေနေတယ်။ ဒေါ်လာပိုင်းကတော့ SAC အနေနဲ့ ထိန်းမယ်ဆိုရင် ထိန်းလို့ရတယ်။ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ထိန်းလို့ရတဲ့ အနေအထားရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။
အီရန်နှင့် အစ္စရေး စစ်ပွဲကြောင့် ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးအပေါ် မူတည်ပြီး ပြည်တွင်း၌လည်း ဈေးနှုန်းလိုက်တက်မည် ဖြစ်ပြီး ရေနံကို အီရန်နိုင်ငံဘက်မှ ထုတ်လုပ်မှုကျခဲ့ပါက မည်သည့်နိုင်ငံက တိုး၍ထုတ်လုပ်မလဲ ဆိုသည့်အပေါ် မူတည်ကြောင်း ဈေးကွက်စီးပွားရေး ကျွမ်းကျင်သူများက ထောက်ပြကြသည်။
ထို့အတူ လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည် အတက်ဘက်သို့ ရောက်နေ၍ ပြည်တွင်း၌ ပြင်ပ ရွှေပေါက်ဈေးသည် သိန်း ၈၀ နားသို့ ရောက်ရှိနေသည်။
သို့သော် လက်ရှိတွင် သက်ဆိုင်ရာမှလည်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်အချို့ကို ခေါ်ယူစစ်ဆေးနေမှုများနှင့် ရွှေလုပ်ငန်းရှင် အသင်းက သတ်မှတ်စျေးတို့ကြောင့် ရန်ကုန်နှင့်မန္တလေးက ရွှေဆိုင်အများစု ဈေးကွက်ပိတ်ထားရကြောင်း သိရသည်။
အမေရိကန်ဒေါ်လာသည် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ကျဆင်းလာနေသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံတွင်မူ ပြည်တွင်း အခြေအနေနှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုများကြောင့် ဒေါ်လာဈေးကို သုံးသပ်ရ မလွယ်ကူကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
ရွှေနဲ့ဒေါ်လာကို တွေ့ရစဉ်
၎င်းက “အရင်တုန်းက အမေရိကန်ဒေါ်လာကို ကမ္ဘာပေါ်မှာ စံနမူနာပြပေါ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ငွေကြေးအဖြစ်နဲ့ အသုံးပြုပြီးတော့ ရှိနေခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် လက်ရှိကာလမှာတော့ အမေရိကန် ကိုယ်တိုင်သည်လည်း သူ့ရဲ့ ပြည်နယ်တချို့မှာ ဆန္ဒပြမှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတယ်။ ထရမ့် အစိုးရကလည်း ကျဉ်းထဲကျပ်ထဲကို ရောက်နေတယ်။ ဒီလိုမျိုး နိုင်ငံတကာ အခင်းအကျင်းမှာ မြင်နေရတဲ့ အခါကြတော့ အမေရိကန်ဒေါ်လာထက် လက်ရှိမှာ ရွှေ ဈေးနှုန်းကတော့ အတက်ဘက်မှာ ဖြစ်နေနိုင်တယ်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာကလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး အခြေအနေအပေါ်မှာ မူတည်နေတာဖြစ်တဲ့အခါ ဒေါ်လာနဲ့ ရွှေဈေးကို သုံးသပ်မယ်ဆိုရင် ရွှေဈေးက တော့ အတက်ဘက်မှာပဲ ရှိနေဦးမယ်။ ဒေါ်လာဈေးကတော့ တည်ငြိမ်မှုရှိဖို့ မမြင်သေးဘူးပေါ့။ ဘာကြောင့်ဆို အခြေအနေ အမျိုးမျိုးပေါ် မူတည်ပြီးတော့ အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းတစ်ခု ကိုတော့ သုံးသပ်ဖို့ သိပ်မလွယ်ပါဘူး” ဟု ပြောသည်။
လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီဈေးသည် ပြီးခဲ့သည့် ၁၃ ရက်နေ့က ဈေးဖြစ်သည့် ဒီဇယ် တစ်လီတာ ၂၄၁၀ ကျပ် မှာ ရှိနေသည်။
ထို့ပြင် ယနေ့ မနက် ရွှေဈေးသည် ၁၆ ပဲရည်ကို ပြင်ပပေါက်ဈေး ၇,၉၇၀,၀၀၀ (၇၉ သိန်းကျော်)ကျပ်မှာ ရှိနေ သော်လည်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်အသင်း၏ သတ်မှတ်ဈေးမှာ ၅၉ သိန်းသာ ရှိကြောင်း၊ ဒေါ်လာဈေးသည်လည်း ၄၃၀၀ မှ ၄၅၀၀ ကျပ် ကြားတွင် လည်ပတ်နေကြောင်း ပြင်ပပေါက်ဈေးများအရ သိရသည်။
