CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၅

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေသော နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းကြား၌ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန် လုပ်ဆောင်ရာမှာ ပိုက်ဆံထက် မူဝါဒက ပိုအရေးကြီးသည်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံတကာက စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ထားသလို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ အလွန်အားနည်းနေခြင်း ကြောင့် စီးပွားရေး ကျဆင်းနေကြောင်း၊ လူနေမှုကုန်ကျစရိတ်များ မြင့်မားနေကြောင်း၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု မြင့် တက်နေကြောင်း၊ ကုန်သွယ်ရေးတွင်လည်း တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများ ပိုမိုများပြားနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတော်ကို စီမံခန့်ခွဲနေသူများ အနေဖြင့် မူဝါဒများကို သေချာကိုင်တွယ် ချမှတ်ရန်အရေးကြီးကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေးဈေးကွက် လေ့လာနေသူများက ထောက်ပြကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ စနစ်သည် အလွန်အားနည်းနေသည့် အချိန်တွင် အမြတ်များများရဖို့ထက် လုပ်ငန်းလည်ပတ်နိုင် အောင် ဦးစားပေးနေရကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် တိုင်းပြည်တစ်ပြည် တိုးတက်ရန်အတွက် ပိုက်ဆံထက် မူဝါဒက ပို အရေးကြီးသည်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကို သရုပ်ဖော်ပြထားစဉ်

၎င်းက “အဓိက,ကတော့ အခြေခံ စီးပွားရေးစနစ်ကြီးကို ကျကျနန ပြင်နိုင်ဖို့လိုတာပေါ့။ အခြေခံ စီးပွားရေးစနစ် ပြင်ဖို့ဆိုတာလည်း နိုင်ငံရေးစနစ်ကောင်းမှပေါ့။ ဒီစီးပွားရေးပညာမှာရှိတဲ့ best bel ဆိုတာ နိုင်ငံရေး political efficiency မဖြစ်ရင်တောင်မှ ကျန်တာတွေ အကုန်လုံးက စဉ်းစားချက်က မှန်မှာပေါ့။ စီးပွားရေးပညာ တစ်ခုတည်းနဲ့ သက်သက် သွားစဉ်းစားလို့မရဘူး။ စနစ်ကြီးက သိပ်အားမကောင်းတဲ့ ချိန်မှာ government intervention လိုတာပေါ့။ အဲလိုကာလတွေမှာ ဘယ်လိုခေါ်မလဲ အမြတ်များများ မရရင် တောင် လည်ပတ်ဖို့အတွက် ဦးစားပေးရတာမျိုးတွေ priority ရှိတာပေါ့။ ဒါမူဝါဒနဲ့ဆိုင်သွားပြီပေါ့။ တိုင်းပြည် တစ်ပြည် ထူထောင်ဖို့ တိုးတက်ဖို့ဆိုတာက ပိုက်ဆံထက် မူဝါဒက ပိုအရေးကြီးတယ်။  အဲတော့ မူဝါဒကတော့ စဉ်းစဉ်းစားစား ချင့်ချင့်ချိန်ချိန်နဲ့ချတဲ့ စဉ်းစားဥာဏ်မျိုးလိုတာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

စီးပွားရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် နည်းဥပဒေ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများသည် သင့်တော်လျော်ညီပြီး စျေးကွက်စီးပွားရေး စနစ် ပြီပြင်စေသည့် မူဝါဒဖြစ်ရန် အရေးကြီးသည်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က ပြော သည်။

ကုန်ခြောက်ဈေးတန်းကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူက ကဏ္ဍက ၁၄ ခုလောက်ရှိတာကို ဒီကဏ္ဍအားလုံးကို ပေါင်းခြုံတဲ့စနစ် မူဝါဒမျိုးကို ပြောတာပေါ့။ အဲလို စနစ်မူဝါဒမျိုးကို ပြောတယ်ဆိုတဲ့ခါကျတော့ အဓိက,က ဘာလဲဆိုတော့ အခြေခံအားဖြင့်က သူက စျေးကွက် စီးပွားရေးစနစ် အခြေခံဖြစ်စေတဲ့ မူဝါဒက ဖြစ်ကိုဖြစ်ရမှာပေါ့။ ဥပမာ ဆိုကျပါစို့ တရုတ်ပြည်ပေါ့ တစ်ပါတီစနစ်နဲ့သွားတယ်၊ ဗီယက်နမ်ပေါ့ တစ်ပါတီစနစ်နဲ့သွားတယ်။ ဒါသူတို့ကတော့ စျေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ပီပြင်လို့ပေါ့၊ စျေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ပီပြင်တယ်ဆိုတာက အခြေခံအကျဆုံး အကြောင်းတရားပေါ့။ ဒီစီးပွားရေး နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ စာရွက်ထဲမှာပဲ ပြီးလို့မရဘူးပေါ့။ ဘာလဲဆိုတော့ စျေးကွက် စီးပွားရေးစနစ် ပီပြင်စေတဲ့ အခြေခံ အကြောင်းတရားတွေ ပထမဆုံး စဖန်တီးရမှာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ မူဝါဒ ကို အကောင်ထည်ဖော်တဲ့ပုံသဏ္ဍက ပိုပြီးအရေးကြီးတာပေါ့။ စီးပွားရေး ဦးတည်ချက် ၄ ရပ်ပေါ့။ အဲ ၄ ရပ်လုံးက အချိန်နေ အချိန်အခါနဲ့ သင့်တော်လျော်ညီတယ်ပေါ့။ ဘာလို့ဆို Price တွေ မှန်အောင်လုပ်ရမယ် စျေးနှုန်းမမှန်ဘဲ စျေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ဖြစ်လို့မရဘူး။ ဆိုတော့ လုပ်ငန်းစီမံရေးစနစ် စိစစ်သုံးသပ်တာပေါ့၊ နောက်အရေးကြီးဆုံး အချက်ရှိတယ် မက်လုံးစီမံရေးစနစ်တွေ မှန်ဖို့လိုတယ်။ မက်လုံးစနစ်မှန်ဖို့က အာမခံချက်ရှိရမယ် စီးပွားရေးစနစ် က အာမခံရမယ် စီးပွားရေးစနစ်အကြောင်း ပြောလို့ရှိရင် သူက sector ၁၄ ခုတောင်ရှိတာကို စီးပွားရေးမူဝါဒ ပြောလို့ရှိရင် ခုနက ၃ ချက်ပေါ့ အဲ့ ၃ ချက်ကို နံပါတ် ၁ လုပ်နိုင်ဖို့လိုတာပေါ့။ စျေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ပီပြင်စေတဲ့ မူဝါဒ ဟုတ်သလား အဲဒါအရေးကြီးတာပေါ့”ဟု ပြောသည်။ 

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကြိုးနီစနစ် အားကောင်းနေပြီး မူဝါဒအားလုံးကို တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်းက ကိုင်တွယ် ထားကြောင်း၊ ထိုမူဝါဒကို ကိုင်တွယ်ထားသူက ခွင့်မပြုမခြင်း သက်ဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးဌာနများက ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ခွင့်ပြုပေးရန် အခက်အခဲများ ဖြစ်နေကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများနှင့် စီးပွားရေး လုပ်ကိုင်ခွင့်များ ချပေးမှုများသည် မိသားစု- ဆွေမျိုးကောင်းစားရေး မူဝါဒကို အကောင်အထည်ဖော်နေသလို ဖြစ်နေသည်ကို သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများက စိစစ်သင့်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာ ပိတ်ဆို့မှုများ ပြန်လည်ပယ်ဖျက်နိုင်ရေးကိုလည်း ကြိုးစားသင့်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၇

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအကြား ဖြစ်ပွားနေသည့် ကုန်သွယ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး ပဋိပက္ခများကြောင့် ပြည်တွင်း၌ ရွှေ၊ ဒေါ်လာနှင့် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများ အဆမတန်မြင့်တက်မသွားစေရန် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် မည်သို့ ထိန်းသိမ်း သင့်သလဲ ဆိုသည့်အပေါ် စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များကြား သုံးသပ်မှုများရှိနေကြသည်။

လက်ရှိတွင် အရှေ့လယ်ပိုင်းဒေသ၌ အီရန်နှင့် အစ္စရေးတို့ စစ်ပွဲဖြစ်ပွားနေသလို အမေရိကန်နိုင်ငံတွင်လည်း သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြမှုများ နိုင်ငံအနှံ့အပြားမှာ ဖြစ်ပွားနေသည်။

အလားတူ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ ဖြစ်သည့် ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားတို့ကြား နယ်စပ်ပိုင်နက် အငြင်းပွားမှုကြောင့် တင်းမာနေသလို အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်ကြားမှာလည်း အကြမ်းဖက်မှုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး တင်းမာနေသလို တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယကြားတွင် နယ်မြေပိုင်နက် အငြင်းပွားမှုကြောင့် တင်းမာလျက်ရှိနေသည်။

အီရန်နှင့် အစ္စရေးစစ်ပွဲသည် ကမ္ဘာ့ရေနံနှင့် ရွှေဈေးကို သက်ရောက်မှု များပြားစေနိုင်သော်လည်း နစက အနေဖြင့် ဒေါ်လာဈေးကွက် တစ်ခုတည်းကိုသာ ထိန်းချုပ်နိုင်မှာဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အစ္စရေးနဲ့ အီရန်စစ်ပွဲကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရေနံကတော့ မလွယ်ဘူး။ ရေနံကတော့ တကယ့် ကမ္ဘာ့ဟာတွေက supply လုပ်ပေးမှ ဖြစ်မယ့် အခြေ အနေဆိုတော့ မြန်မာပြည်တင် မဟုတ်ဘူး။ ရေနံကတော့ တခြားနိုင်ငံကြီးတွေတောင် သူတို့ မထိန်းချုပ်နိုင်ဘူး။ ထိန်းချုပ်ရ ခက်ခဲတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒေါ်လာပိုင်းကြတော့ ပေါ်လစီပိုင်းနဲ့ အများကြီးဆိုင်သွားပြီ။ ပေါ်လစီနဲ့ ထိန်း ချုပ်လို့ရတယ်။ ဘာလို့ဆို ဒေါ်လာက ရေနံထက်စာရင် ရေနံလောက် မရှိမဖြစ်ပစ္စည်းတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ အရင်တည်းက SAC စတက်ကတည်းက ဒေါ်လာအစားထိုး ဘတ်နဲ့ချိတ်တယ်၊ တရုတ်ယွမ်နဲ့ ချိတ်တယ်။ အိန္ဒိယနဲ့လည်း ချိတ်တယ်။ ချိတ်ပြီးတော့မှ သူတို့အချင်းချင်း ကိုယ့်ငွေ သူ့ငွေ လက်ခံတာရှိတယ်။ ပြီးတော့ ဒေါ်လာရဲ့ နိုင်ငံတကာမှာ ပါဝင်မှုနှုန်းကလည်း တဖြေးဖြေးတော့ ကျလာတယ်။ အရင်တုန်းက ၇၀ ကျော် ၈၀ လောက်ရှိတာကနေ အခု ၆၀ ကျော် ၇၀ မရှိတော့ဘူးပေါ့။ ဒေါ်လာရဲ့ အရေးပါမှု ကျလာတာနဲ့အမျှ ဒေါ်လာကို မှီခိုရတဲ့ အခြေအနေကလည်း သိပ်အများကြီး မလိုတော့ဘူး အရင်ကလောက်။ ပြီး‌တော့ ဗမာပြည်ရဲ့ ပို့ကုန်တွေကို ကြည့်ရင်လည်း အဓိက,က သဘာဝဓာတ်ငွေ့။ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကလည်း ကိုယ့်အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံတွေဆိုတော့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေရဲ့ ငွေကြေးရလည်း အဆင်ပြေနေတယ်။ ဒေါ်လာပိုင်းကတော့ SAC အနေနဲ့ ထိန်းမယ်ဆိုရင် ထိန်းလို့ရတယ်။ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ထိန်းလို့ရတဲ့ အနေအထားရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

အီရန်နှင့် အစ္စရေး စစ်ပွဲ‌ကြောင့် ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးအပေါ် မူတည်ပြီး ပြည်တွင်း၌လည်း ဈေးနှုန်းလိုက်တက်မည် ဖြစ်ပြီး ရေနံကို အီရန်နိုင်ငံဘက်မှ ထုတ်လုပ်မှုကျခဲ့ပါက မည်သည့်နိုင်ငံက တိုး၍ထုတ်လုပ်မလဲ ဆိုသည့်အပေါ် မူတည်ကြောင်း ဈေးကွက်စီးပွားရေး ကျွမ်းကျင်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

ထို့အတူ လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးသည် အတက်ဘက်သို့ ရောက်နေ၍ ပြည်တွင်း၌ ပြင်ပ ရွှေပေါက်ဈေးသည် သိန်း ၈၀ နားသို့ ရောက်ရှိနေသည်။

သို့သော် လက်ရှိတွင် သက်ဆိုင်ရာမှလည်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်အချို့ကို ခေါ်ယူစစ်ဆေးနေမှုများနှင့် ရွှေလုပ်ငန်းရှင် အသင်းက သတ်မှတ်စျေးတို့ကြောင့် ရန်ကုန်နှင့်မန္တလေးက ရွှေဆိုင်အများစု ဈေးကွက်ပိတ်ထားရကြောင်း သိရသည်။

အမေရိကန်ဒေါ်လာသည် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ကျဆင်းလာနေသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံတွင်မူ  ပြည်တွင်း အခြေအနေနှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုများကြောင့် ဒေါ်လာဈေးကို သုံးသပ်ရ မလွယ်ကူကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေနဲ့ဒေါ်လာကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အရင်တုန်းက အမေရိကန်‌ဒေါ်လာကို ကမ္ဘာပေါ်မှာ စံနမူနာပြပေါ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ငွေကြေးအဖြစ်နဲ့ အသုံးပြုပြီးတော့ ရှိနေခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် လက်ရှိကာလမှာတော့ အမေရိကန် ကိုယ်တိုင်သည်လည်း သူ့ရဲ့ ပြည်နယ်တချို့မှာ ဆန္ဒပြမှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတယ်။ ထရမ့် အစိုးရကလည်း ကျဉ်းထဲကျပ်ထဲကို ရောက်နေတယ်။ ဒီလိုမျိုး နိုင်ငံတကာ အခင်းအကျင်းမှာ မြင်နေရတဲ့ အခါကြတော့ အမေရိကန်ဒေါ်လာထက် လက်ရှိမှာ ရွှေ ဈေးနှုန်းကတော့ အတက်ဘက်မှာ ဖြစ်နေနိုင်တယ်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာကလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး အခြေအနေအပေါ်မှာ မူတည်နေတာဖြစ်တဲ့အခါ ဒေါ်လာနဲ့ ရွှေဈေးကို သုံးသပ်မယ်ဆိုရင် ရွှေဈေးက တော့ အတက်ဘက်မှာပဲ ရှိနေဦးမယ်။ ဒေါ်လာဈေးကတော့ တည်ငြိမ်မှုရှိဖို့ မမြင်သေးဘူးပေါ့။ ဘာကြောင့်ဆို အခြေအနေ အမျိုးမျိုးပေါ် မူတည်ပြီးတော့ အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းတစ်ခု ကိုတော့ သုံးသပ်ဖို့ သိပ်မလွယ်ပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီဈေးသည် ပြီးခဲ့သည့် ၁၃ ရက်နေ့က ဈေးဖြစ်သည့် ဒီဇယ် တစ်လီတာ ၂၄၁၀ ကျပ် မှာ ရှိနေသည်။ 

ထို့ပြင် ယနေ့ မနက် ရွှေဈေးသည် ၁၆ ပဲရည်ကို ပြင်ပပေါက်ဈေး ၇,၉၇၀,၀၀၀ (၇၉ သိန်းကျော်)ကျပ်မှာ ရှိနေ သော်လည်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်အသင်း၏ သတ်မှတ်ဈေးမှာ ၅၉ သိန်းသာ ရှိကြောင်း၊ ‌ဒေါ်လာဈေးသည်လည်း ၄၃၀၀ မှ ၄၅၀၀ ကျပ် ကြားတွင် လည်ပတ်နေကြောင်း ပြင်ပပေါက်ဈေးများအရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၃

မြန်မာနိုင်ငံ၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းသို့ ပြည်ပမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလာမှုများကို သတိထား၍ လက်ခံ ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေးကျွမ်းကျင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

လက်ရှိ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၌ ထားဝယ်အထူးစီးပွားရေးဇုန်(SEZ)တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊  ရုရှား၊ ထိုင်းနှင့် စင်္ကာပူတို့ ကြိုးပမ်းနေသည်။

ထို့နောက် စင်္ကာပူအခြေစိုက် ကုမ္ပဏီတစ်ခုကလည်း သဘာဝဓာတ်ငွေ့ စတင်တူးဖော်ရန် စီစဉ်နေသည်။

ပြည်ပမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမည့် ကုမ္ပဏီများသည် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေကို သိရှိထားကြ၍ အလွယ်တကူ ရယူလိုသည့် ပုံစံမျိုးနှင့် ဝင်လာသော ကုမ္ပဏီများရှိနိုင်သဖြင့် စာချုပ်စာတမ်းများ သဘောတူ လက်မှတ်ရေးထိုး မည်ဆိုပါက သေချာလေ့လာသုံးသပ်ရန်လိုကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 အိန္ဒိယသံအမတ်နဲ့ တနင်္သာရီတိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုအချိန်မှာ ကျနော်တို့ဆီကို foreign investment ဝင်တယ်ဆိုတာ သိန်းနဲ့ချီပြီး ထီပေါက်သလိုမျိုးပဲ တကယ် ကံကောင်းတယ်လို့ ပြောရမှာပေါ့ ဒါပထမတစ်ပိုင်းပါ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလို foreign investment ဝင်လာ တယ် ဆိုတိုင်းလည်း လက်မှတ်မထိုးဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဝင်လာ တာကို ကျနော်တို့အနေနဲ့ မလိုချင်တာ မဟုတ်ဘူး။ အခုချိန်မှာ ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေကို နိုင်ငံတကာက သိတယ်။ ဒီလိုကုမ္ပဏီကြီးတွေက ပိုပြီးနားလည်ကြတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီနိုင်ငံမှာတော့ အချိုအချောင် ရမှာပဲဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ ဝင်လာတဲ့ စာချုပ်စာတမ်းတွေကိုတော့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ သေသေချာချာ လေ့လာသုံးသပ်ဖို့လိုတယ်။ ပြီးတော့ ပွင့်လင်းမြင်သာစွာနဲ့ ပြည်သူကို ချပြဖို့လိုတယ်။ ဘယ်အစိုးရပဲတက်တက် ဘယ်သူပဲလုပ်လုပ် အဲဒီလိုမှ မချပြဘူးဆိုရင် ကျနော်တို့အတွက် နစ်နာမှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်စရာ အကြောင်းရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့အတွက် စူးအက်တူးမြောင်း-အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတို့ နှင့် ဆက်သွယ်မည်ဆိုပါက ခရီးအတိုဆုံးနှင့် အဆင်ပြေ အဆီလျော်ဆုံးဖြစ်ကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ်တွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ နှစ်ဆန်းပိုင်းက ဖော်ပြထားသည်။ 

ထားဝယ်အထူးစီးပွားရေးဇုန် စီမံကိန်းသည် ၂၀၀၈ ခုနှစ်က ထိုင်းနှင့် မြန်မာတို့အကြား နားလည်မှု စာချွန်လွှာဖြင့် စတင်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပြီး နှောင့်နှေးမှုများကြောင့် စာချုပ်ဖျက်သိမ်းခဲ့ကြကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူအသစ် ထပ်မံဖိတ်ခေါ်ထားကြောင်း သိရသည်။

ထို့ပြင် အိန္ဒိယနှင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာတို့ကို ပေါင်းကူးပေးနိုင်ကာ အရှေ့တောင်အာရှဒေသနှင့် တောင်အာရှ ဒေသတို့ ကိုလည်း ချိတ်ဆက်ပေးနိုင်ကြောင်း၊ ထို့နောက် စီမံကိန်းတွင် ရေနက်ဆိပ်ကမ်းတစ်ခု ပါဝင်ပြီး သင်္ဘော အသွားအလာ ရှုပ်ထွေးသည့် မလက္ကာရေလက်ကြားကို ရှောင်ကွင်းနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း သိရသည်။

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုစီမံကိန်းကို တွေ့ရစဉ်

စီမံကိန်းတစ်ခုကို အကောင်အထည် ဖော်သည့်အခါတွင် နိုင်ငံအတွက် ရရှိနိုင်သည့် အကျိုးအမြတ်နှင့် နစ်နာမှုများ ကို သေချာထည့်သွင်းစဉ်းစားရန်လိုကြောင်း စီးပွားရေနှင့် ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “Environmental impact က အရေးကြီးတာပေါ့။ အခုက EIA SIA လုပ်ကြတာပေါ့။ အဲဒါက အဖြစ်ပဲ။ ဒါ တစ်အချက်ပေါ့။ နောက်တစ်ချက်က ကျနော်တို့က project evaluation ပေါ့။ feasibility study ပေါ့ ဖြစ်မြောက် နိုင်စွမ်းလေ့လာတယ်။ ဒီဘက်မှာတော့ ရိုးရိုးသားသားပြောရရင် အားနည်းတာပေါ့။ ဒါတွေက အလကား subject တွေ မဟုတ်ဘူးလေ။ တော်တော်လေး အရေးကြီးတာပေါ့။ project ဘာညာလုပ်ကြရင် လက်တန်းလုပ်ကြတာ များတယ်လေ။ အဲဒီလိုတော့ မဖြစ်စေချင်ဘူး။ feasibility study ကို သေချာလုပ်မယ်။ Environmental ကို သေချာလုပ်မယ်။ နောက်တစ်ခါ ကိုယ်က ဘယ်လောက်ရမလဲပေါ့။ economic internal rate of return ဒါက တော့ ကမ္ဘာ့အဆင့်ပေါ် မူတည်ပြီး စဉ်းစားရမှာပေါ့။ တစ်ခုအားသာချက်ရှိတာက gas income သည် US ‌ဒေါ်လာ နဲ့ ရမှာလေ။ ကျပ်ငွေနဲ့ ရမယ်ဆို inflation rate တွေဘာတွေ ခံစားရစေဦးမယ်။ သူ့ရဲ့ exchange rate lost ပေါ့ ဒါကိုသိပ် ခံစားရဖို့ အကြောင်းမရှိဘူး။ ၂ ချက်က ဘာလဲဆိုတော့ feasibility study ပေါ့ လုပ်ငန်းစီမံကိန်း။ ဆိုတာ ကို သေချာ ဂဃနဏ လုပ်စေချင်တာပေါ့။ တစ်ခုရှိတာက ထိုင်းတို့ စင်ကာပူတို့ဆိုတာက feasibility study သေချာ မလုပ်ဘဲနဲ့ အလုပ်တစ်ခုကို စလုပ်တဲ့အပိုင်းတော့ မရှိဘူး။ ဒါက သူတို့စဉ်းစားပြီ လုပ်ပြီဆို သေချာပြီပေါ့။ တစ်ချက်က ကိုယ့်နိုင်ငံက ဘယ်လောက် အကျိုးအမြတ်ရမလဲ။ ဘယ်လောက်နစ်နာမလဲ။ ဘယ်လောက် ကောင်း မလဲ advantage and disadvantages ဒါကိုတော့ feasibility study လုပ်တဲ့အခါ ကျနော်တို့ဘက်က စဉ်းစား သင့် စဉ်းစားအပ်တဲ့ side တွေကိုတော့ သေချာစဉ်းစားရမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထိုသို့ ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကြောင့် တနင်္သာရီဒေသသည် ကမ္ဘာ့အဆင့်မီ ဖြစ်သွားနိုင်ကြောင်းလည်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်နှင့် စီးပွားရေးကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်ကြသည်။

လက်ရှိအချိန်အထိ ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ရှာဖွေ၊ တူးဖော်၊ ထုတ်လုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက် လျက်ရှိ သည့် ရတနာ၊ ရဲတံခွန်၊ ဇောတိက၊ ရွှေကမ်းလွန်စီမံကိန်းကြီး လေးခုရှိကြောင်း၊ ထပ်မံရှာဖွေ၊ တူးဖော်၊ ထုတ်လုပ် နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် ကမ်းလွန်စီမံကိန်းကြီး နှစ်ခုရှိ၍ စုစုပေါင်း ကမ်းလွန်စီမံကိန်းကြီး ခြောက်ခုရှိ သည်။

ထိုထဲတွင် မုတ္တမကမ်းလွန် လုပ်ကွက် (M-10)(မင်းရဲသူစီမံကိန်း)သည် နိုင်ငံတော်၏ သတ္တမမြောက် ကမ်းလွန် စီမံကိန်းကြီး ဖြစ်သကဲ့သို့ နစက,လက်ထက် ပထမဦးဆုံး အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်သည့် ကမ်းလွန် စီမံကိန်း တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၁

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အကောင်အထည်ဖော်ရန် ရှိသော စီမံကိန်းများသည် အစိုးရအပြောင်းအလဲများ ဖြစ်သွားတိုင်း ရပ်ဆိုင်းမှုများက မဖြစ်သင့်ဘူးဟု အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ(NDF)မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရများသည် နိုင်ငံတကာနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် စီမံကိန်းများကို ဖော်ဆောင်ရာတွင် ရှေ့အစိုးရ လုပ်သွားသည့်ကိစ္စဖြစ်၍ နောက်တက်လာသော အစိုးရက ဖျက်သိမ်းခြင်း၊ ဆိုင်ငံ့ခြင်း၊ ပြန်လည် ဆွေးနွေးမှုအသစ်များ ပြုလုပ်ခြင်းများရှိသည်။

ထိုလုပ်ရပ်အပေါ် ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများက မကြိုက်နှစ်သက်ကြသလို အယုံအကြည် ကင်းမဲ့မှုများ ဖြစ်လာပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ လုပ်ရန်ရှောင်လာကြသည်။ 

အစိုးရတစ်ရပ်အနေဖြင့် မည်သည့် အစိုးရလက်ထက်မှာ လုပ်ပါစေ တာဝန်ခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရှေ့အစိုးရသည် နောက်အစိုးရနှင့်မဆိုင်ဘူးဆိုပြီး ပြော၍မရကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ (NDF)မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို တွေ့ရစဉ် 

၎င်းက “ပုံမှန်အားဖြင့် ကတော့လေ အစိုးရတစ်ရပ် အနေနဲ့ကတော့ အစိုးရအဆက်ဆက် ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် လုပ်ခဲ့တာ မှန်သမျှကို တာဝန်ခံရမယ်ပေါ့။ ရှေ့အစိုးရက ပိုက်ဆံချေးသွားတယ် ရှေ့အစိုးရချေးသွားတဲ့ကိစ္စ နောက်အစိုးရနဲ့ မဆိုင်ဘူးလေဆိုတာ ပြောလို့မရဘူး။ ဒါနိုင်ငံတကာနဲ့ လုပ်တဲ့အလုပ်တွေကို အစိုးရနှစ်ရပ် တည့်ချင်မှတည့်မယ် ဒါပေမယ့် ရှေ့အစိုးရ လုပ်သွားတဲ့ဟာကို နောက်အစိုးရသည် ဘယ်လိုဖြစ်ဖြစ် တာဝန်ခံပြီးတော့မှ လုပ်ရမှာပေါ့ ဒါက ရိုးရိုးလေး စဉ်းစားရင်ကိုသိတဲ့ ကိစ္စပေါ့နော်။ တချို့စီမံကိန်းတွေကကြတော့ သဘောတရားအရ တခြား အချက်အလက်တွေ ပါနေတာပေါ့လေ”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေ လက်ထက်က မြန်မာနိုင်ငံ လျှပ်စစ်မီး ဖြန့်ဝေနိုင်ရေးအတွက် တရုတ် အစိုးရနှင့် အကျိုးတူပူးပေါင်း၍ မြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။

ထို့နောက် ၂၀၁၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲနှင့်အတူ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသော ဦးသိန်းစိန် အစိုးရတက် လာသည့်အခါမှာတော့ မြစ်ဆုံစီမံကိန်း ရပ်ဆိုင်းရန် ဆန္ဒပြမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အတွက် မြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို ယာယီရပ်ဆိုင်းကြောင်း အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အလားတူ ၂၀၁၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲနှင့်အတူ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အစိုးရတက်လာသည့်အခါမှာလည်း မြစ်ဆုံစီမံကိန်း ပြန်လည် စတင်နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့သလို လက်ရှိ မြန်မာ့တပ်မတော် က NLD အစိုးရကို ဖြုတ်ချ၍ နိုင်ငံတော်အား အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာ၍ အုပ်ချုပ်နေချိန်မှာလည်း မြစ်ဆုံ စီမံကိန်း ပြန်မစတင်နိုင်ဘဲ ရပ်ထားရသည်။ 

သီလဝါစီမံကိန်းကို တွေ့ရစဉ်

စီမံကိန်းများနှင့်ပတ်သက်လျှင် အစိုးရအချင်းချင်း ချိတ်ဆက်ပြီး MoU ထိုးထားသည့် စီမံကိန်းပဲဖြစ်ဖြစ် သို့မဟုတ် နိုင်ငံတော်တွင် အကောင်ထည်ဖော်ထားသည့် ပရော်ဂျက်ဘဲဖြစ်ဖြစ် လက်စမသက်နိုင်ခဲ့လျှင် နောင်အစိုးရ တက်လာပြီဆိုပါက ကိုယ့်တိုင်းပြည်နှင့် ၎င်းတို့၌ ချထားသည့် ပေါ်လစီနှင့်ကိုက်ညီမှု ရှိ/မရှိ ပြန်သုံးသပ်ကြသည် ဟု  စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ရှေ့အစိုးရ လူကိုမကြည့်ပဲနဲ့ ကျနော်တို့က မူနဲ့ပဲ အလုပ်လုပ်ကြဖို့လိုပြီး အတ္တတွေကို ဖယ်ပြီးတော့ တိုင်းပြည် ကောင်းဖို့ပဲ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဒီလိုပရော်ဂျက်တွေ ရပ်သွားစရာ အကြောင်းမရှိဘူး။ ရှေ့လူက လုပ်ခဲ့တဲ့ ပရော်ဂျက် ငါတို့ လက်ထက်ကျရင် ငါတို့လုပ်စရာမလိုဘူး။ လုပ်ခဲ့ရင် သူနာမည်ကောင်း ရသွားမယ်ဆိုပြီးတော့ အတ္တကို‌ ရှေ့တမ်း တင်နေမယ်ဆိုရင်တော့ တိုင်းပြည်က နစ်သထက် နစ်နာသထက် နေအုန်းမှာပဲ သိပ်မကြာခင် မှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ် အစိုးရတစ်ရပ် တက်လာမယ်ဆိုရင် အရင်တုန်းက စစ်အစိုးရလုပ်ခဲ့လို့ အရင် တုန်းက NLD အစိုးရ လုပ်ခဲ့လို့ အရင်တုန်းက ဘယ်အစိုးရလုပ်ခဲ့လို့ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်တွေကို ခဏမေ့ထားပြီးတော့ ငါတို့ကတော့ ဒါလေးကို ပိုကောင်းအောင် လုပ်မယ်ဆိုတာမျိုးနဲ့သွားဖို့ လိုအပ်တယ် အဲလိုမဟုတ်ပဲနဲ့ အရင်လူ လုပ်ခဲ့တဲ့ဟာ နောက်လူ လုပ်စရာမလိုဘူးဆိုတဲ့ အတွေးဝင်နေရင်တော့ အဲလိုခေါင်းဆောင်တွေပဲ ရနေရင်တော့ ကျနော်တို့က ကံဆိုးခြင်း ပြည်သူအဖြစ်ပဲ ခေါင်းစဉ်တပ်ရမှာပါ”ဟု ပြောသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲကနေ တက်လာသည့် အစိုးရအပြောင်းအလဲများကြားတွင်လည်းကောင်း၊ ရွေးကောက်ခံ အစိုးရကို ဖြုတ်ချ၍ တပ်မတော်က အာဏာရယူပြီး အုပ်ချုပ်သည့် ကာလများတွင်းလည်းကောင်း ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ရပ်ဆိုင်းသွားကြသလို စီမံကိန်းများလည်း ရပ်ဆိုင်းသွားလေ့ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၆

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်း(ILO)မှ ချမှတ်သော ဆုံးဖြတ်ချက်သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မှီတင်း နေထိုင်လုပ်ကိုင်နေကြသည့် အလုပ်ရှင်များ၊ အလုပ်သမားများ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအပေါ် သက်ရောက်မှုများ မရှိနိုင်သောကြောင့် စိုးရိမ်မှုမရှိဘဲ လုပ်ငန်းခွင့်များတွင် အေးချမ်းစွာ ဆက်လက် လုပ်ကိုင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်ဟု နစက၏ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ILO ၏ (၁၁၃) ကြိမ်မြောက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမား ရေးရာညီလာခံ ကျင်းပနေစဉ်ကာလအတွင်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၅ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်သော ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ်ကို ချမှတ်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ချဉ်းကပ်မှုများအပေါ် အခြေခံ၍ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရအပေါ် ILO မျက်နှာစာမှတဆင့် ဖိအားပေးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် တစ်ဖက်သတ် တောင်းဆိုထားသည့် ဆုံးဖြတ်ချက် တစ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်ဟု အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ပြောသည်။

၎င်းက “ ILO မှ ချမှတ်သော ဆုံးဖြတ်ချက်သည် နိုင်ငံရေးကို ဖိအားပေးလို၍ ဆုံးဖြတ်ထားသည့် အချက်အလက် ဖြစ်ရာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မှီတင်းနေထိုင်လုပ်ကိုင်နေကြသည့် အလုပ်ရှင်များ၊ အလုပ်သမားများ၊ စီးပွားရေးလုပ် ငန်းများအပေါ် သက်ရောက်မှုများ မရှိနိုင်သောကြောင့် စိုးရိမ်မှုမရှိဘဲ လုပ်ငန်းခွင်များတွင် အေးချမ်းစွာ ဆက်လက် လုပ်ကိုင်နိုင်မည်”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် အရေးကြီးသော အလုပ်သမားထု၏ အခွင့်အရေးများ ဥပဒေနှင့်အညီ တိုး တက်မှုရရှိရေး၊ လူမှုဘဝများ ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးရေးအတွက် ILO အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းနှင့် ဆက်လက် ထိတွေ့လျက် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် လွတ်လပ်မှုကို မထိပါးစေသော ပူးပေါင်းမှုများ ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ဟု အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့ သည်။

ILO သည် Article 33 အရ မြန်မာနိုင်ငံကို အရေးယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းများ အပါအဝင် တခြားသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ထိခိုက်လာနိုင်သလို အလုပ်လက်မဲ့ နှုန်းများတိုးပွားလာနိုင် သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြလျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၅ ရက်

မြန်မာနိုင်ငံက ငလျင်ဘေးသင့် ဒေသများရှိ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ကြိုးပမ်းရမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌပြောကြားချက်အရ မည်သည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကို ဦးစားပေးကူညီမှာလဲဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် များက မေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်က မန္တလေးမြို့အနီး စစ်ကိုင်းမြို့ကို ဗဟိုပြု၍ ပြင်းအား ၇ ဒသမ ၇ အဆင့်ရှိ ငလျင် လှုပ်ခတ်ခဲ့၍ ဟိုတယ်များ၊ လူနေအိမ်များ၊ ဘာသာရေးအဆောက်အအုံများ၊ လမ်းတံတားများ၊ တာဝါတိုင်များ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့သလို လူပေါင်း ၃၇၀၀ ကျော် သေဆုံး၍ ၅၀၀၀ ကျော် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။

ငလျင်ကြောင့် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွား လုပ်ငန်းများ ထိခိုက်နေသလို အာမခံကုမ္ပဏီများလည်း ထိခိုက်နေ ကြောင်း၊ အသေးစားအလတ်စား လုပ်ငန်းများလည်း ထိခိုက်လျက်ရှိကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ဗိုလ်ချုပ်ဈေးအတွင်း တစ်နေရာကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကျနော်တို့က အသေးစား အလတ်စား လုပ်ငန်းရှင်တွေကို ထောက်ပံ့မှာလား၊ တကယ့် အကြီးကြီးတွေကို ထောက်ပံ့ပေးမှာလား သို့မဟုတ်လို့ရှိရင် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ မထောက်ပံ့တော့ဘဲနဲ့ တစ်နေ့လုပ် တစ်နေ့စား တဲ့သူ လုပ်သားတွေပေါ့နော်၊ အခြေခံလူတန်းစားတွေကို ထောက်ပံ့ပေးမှာလား ဆိုတဲ့ဟာရှိတယ်။ ယေဘူယျ ဆန်တဲ့ စကားလုံးတွေနဲ့ ဒီနေရာမှာ မပြောသင့်တော့ဘူးလို့ ယေဘူယျဆန်တဲ့ စကားလုံးတွေဆိုတာက ကျနော်တို့ စီးပွားရေးတွေ ပြန်လည်ထူထောင်ပေးနိုင်အောင်လုပ်ပါမယ်။ ပြည်သူလူထုတွေ စားဝတ်နေရေးတွေ ချောင်လည် လာအောင် လုပ်ပါမယ်ဆိုတဲ့ ဒီစကားလုံးတွေ ကြားခဲ့ရတာလည်း ကျနော်တို့က နှစ်တွေလည်း မနည်းတော့ဘူး ပေါ့နော်။ လွတ်လပ်ရေး ရပြီးကတည်းက အစိုးရတစ်ရပ် တက်လာရင် ကြားလာတယ်။ အဲဒီလိုမျိုးတွေထက် ထိထိ ရောက်ရောက် ကျနော်တို့က တစ်နေ့ကို လုပ်ခလစာ ၁၀,၀၀၀ အောက်ကိုပဲရတယ် မိသားစု အဲလိုအိမ်ထောင်စုတွေ ကို ကောက်ပြီးတော့ ဘယ်လိုပေးမယ်ဆိုတဲ့ဟာမျိုး တိတိကျကျချပြဖို့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ချေးငွေတွေပေး မယ် ကျနော်တို့ ကိုဗစ်တုန်းကလည်း အများကြီး ကြုံခဲ့ရပြီးပြီ အခုချိန်ထိ ကိုဗစ်ကနေ ထုတ်ပေးထားတဲ့ ရန်ပုံငွေ ကနေ ထုတ်ပေးထားတဲ့ ချေးငွေတွေ ပြန်မဆပ်နိုင်တဲ့အတွက် လုပ်ငန်းရှင်တွေမှာ Blacklist လုပ်တာမျိုးတွေ ဖမ်းဆီးဖို့ ဆောင်ရွက်တာမျိုးတွေ ဒါမျိုးတွေလည်း အများကြီးဖြစ်ခဲ့ပြီးပြီ ရှေ့မှာ ဒီလိုဟာတွေကို သင်ခန်းစာယူပြီး သဘာဝဘေး အန္တရယ်ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်း ကိုယ်ကျိုးအတွက် ကြည့်တဲ့လုပ်ငန်းရှင်တွေကလည်း သူဟာသူအလိုလို ထွက်လာတယ် အဲဒီအပေါ်မှာမှ အစိုးရအနေနဲ့ ဒီလုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ရှောင်ပြီးတော့ တကယ်ထိထိရောက်ရောက် လိုအပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ကျနော်တို့ လိုအပ်တယ်”ဟု ပြောသည်။

စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ လည်ပတ်နိုင်ရေးနှင့် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ရရှိရေးအတွက် နိုင်ငံတော်က ငွေကျပ် ဘီလီယံ ၇၀၀ ကို ချေးငွေထုတ်ပေးရန် လျာထားကြောင်း၊ မိမိအနေဖြင့် ၂၂၆ ဘီလီယံကို ထုတ်ပေးလို ကြောင်း၊ ဆီစက်များ အပါအဝင် စက်ရုံအလုပ်ရုံများကို စီးပွားရေးမြှင့်တင်ရေးအတွက် ထုတ်ချေးပေးလိုကြောင်း၊ ထိုနောက် မည်သည့် အတိုးနှုန်းဖြင့် ပေး၍ရနိုင်မလဲ စဉ်းစားညှိနှိုင်းရန်လိုကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၀ ရက်က ပြောသည်။

အသေးစားအလတ်စား လုပ်ငန်းတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

အစိုးရတစ်ရပ်သည် ၎င်းတို့သတ်မှတ်ထားသည့် မူဝါဒအတိုင်းသာ လုပ်လေ့ရှိပြီး အများဖြစ်လိုသော ဆန္ဒကို လိုက်လံ အကောင်အထည်ဖော်ပေးလေ့မရှိကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခု ဒီငလျင်ဘေးသင့် ဒေသပေါ့လေ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေး၊ နေပြည်တော် ဒီကြားထဲက မြို့တွေပေါ့လေ ဖြစ် သွားတာဆိုတော့ အဲဒါတွေကိုတော့ အဓိကဦးစားပေးပြီး လုပ်နေကြတယ် ဒီမိုးမကျခင်မှာ run လို့ရ အောင်လို့ ပေါ့။ တချို့ဆေးရုံတွေဆို တော်တော်ပျက်ဆီးသွားတာလေ mobile clinic တွေရော ဘာတွေရော ညာတွေရော ချက်ချင်းတော့ သူတို့အရေးပေါ် လုပ်နေပြီးတော့ ကြိုးစားဆောင်ရွက် နေတာတော့ရှိတယ်။ ခုတော့ ပြန်လည် ထူထောင်ရေးကာလမှာ ခုလမ်းတွေဆိုရင် ပျက်ဆီးသွားတယ်။ ပြန်ပြင်ထားပြီးပြီ လူတွေက နေစရာမရှိတဲ့ဟာတွေ ကြတော့ လောလောဆယ် ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ သွားနေရတာတွေရှိတယ်။ ရပ်ကွက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနဲ့ ချိတ်ဆက် ပြီးတော့ အဲလိုမျိုး ငလျင်ဘေးသင့် စခန်းတွေဆိုပြီးတော့ အဲလိုရပ်ရွာမှာ လုပ်ထားတာရှိတယ်။ မန္တလေးမှာဆိုရင် ကျနော်တွေ့ခဲ့တယ် ပန်းခြံတွေမှာ ယာယီတဲတွေ ထိုးပြီးတော့လေ မြို့နယ်ခရိုင် အစီအစဉ်တွေနဲ့ တည်ဆောက်ပြီး အဲမှာထားတယ်လေ။ အိမ်ဆောက်ဖို့အတွက် သူတိုပိုက်ဆံ ပေးမလား မပေးဘူးလားတော့ မသိဘူး။ အိုးအိမ် ပျက်ဆီးသွားရင် တစ်အိမ်ထောင် ဘယ်လောက်နှုန်းပေါ့လေ။ နိုင်ငံတော်အနေနဲ့ အဲလိုမျိုး ပြန်လည်ပေးအပ်တာ မျိုး ရှိမယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ် သူတို့ပိုမှပေါ့နော်”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်က ပြင်းအား ၇ ဒသမ ၇ အဆင့်ရှိ ငလျင်လှုပ်ခတ်မှုကြောင့် နေပြည် တော်၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတို့မှာ လူပေါင်း ၆ သိန်းကျော် ငလျင်ဘေးသင့်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ ပြိုလဲသွားသလို နေစရာ အိမ်များလည်း ပျက်စီးသွားခဲ့ကာ ငလျင်ကယ်ဆယ် ရေးစခန်းများနှင့် နီးစပ်ရာ နေရာများတွင် နေထိုင်နေကြရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၄ 

ငလျင်ဘေးသင့်သွားသည့် ဒေသများက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ပြန်လည် လည်ပတ်နိုင်ရေးနှင့် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ပြန်လည်ရရှိရေး ဘယ်လိုဖြေရှင်းမလဲဆိုသည်ကို စဉ်းစား၍ အဖြေရှာသင့်သည်ဟု အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ(NDF)မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ လည်ပတ်နိုင်ရေးနှင့် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ရရှိရေးအတွက် နိုင်ငံတော်က ငွေကျပ် ဘီလီယံ ၇၀၀ ကို ချေးငွေထုတ်ပေးရန် လျာထားကြောင်း၊ ထိုနောက် မည်သည့်အတိုးနှုန်းဖြင့် ပေး၍ ရနိုင်မလဲ စဉ်းစား ညှိနှိုင်းရန် နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၀ ရက်က ပြောသည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က “ကျနော် ၂၂၆ ဘီလီယံကို ထုတ်ပေးချင်ပါတယ်။ ဆီစက်တွေ အပါအဝင် စက်ရုံအလုပ်ရုံတွေ အားလုံးကို ကျနော် ဒီနိုင်ငံ့စီးပွားရေး မြှင့်တင်နိုင်ရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပေးချင်ပါ တယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ထည့်သွင်းဆွေးနွေးသွားကြဖို့ လည်း ပြောလိုပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဒီလိုစီးပွားရေး မြှင့် တင်ဖို့ ကြိုစားရင် တစ်ဖက်က ဘာလဲဆို ကုန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းရေးကို သွားရပါမယ်။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရရင် ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ တက်နေတယ်။ ဘာလို့တက်လဲဆိုရင် ဂျာအေးသူ့အမေရိုက်ပေါ့ဗျာ။ ကျနော် ၂၀၂၄ ခုနှစ်မှာ ဆန်ဈေးနှုန်းပတ်သက်ပြီး အကြောင်းအရာတစ်ခုမှာ ကျနော် ထည့်ပြောပါတယ်။ အဲဒါဘာလဲဆိုတော့ အရမ်းဆွဲ မတင်ပါနဲ့။ အရမ်းဆွဲတင်ရင် အဲအပေါ်မှာ ကာဗာဖြစ်အောင် တစ်ခုပြီးတစ်ခု လိုက်လာလိမ့်မယ်။ ကုန်ဈေးနှုန်း တစ်ခု တက်သွားပြီးဆိုရင် ပြန်ချဖို့ကမလွယ်ဘူး။ အဲဒါကြောင့် ကျနော်တို့က အရမ်းမတင်ဖို့ တာဝန်ရှိတဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး လုပ်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ကျနော်ပြောခဲ့ပါ တယ်”ဟု ပြောသည်။
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၀ ရက်က နေပြည်တော်မှာ ငလျင်အလွန် စီးပွားရေးပြန်လည်ကုစားခြင်းနှင့် ပြန်လည်ထူ ထောင်ရေး ဆွေးနွေးပွဲကို ကျင်းပခဲ့ကြသည်။

ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ဆွဲဆောင်ထားစဉ်

နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပသည့် ဆွေးနွေးပွဲကို Myanmar Narrative(Think Tank)အဖွဲ့နှင့် ကုန်သည်ကြီးများ အသင်းချုပ်(UMFCCI)တို့ ပူးပေါင်း၍ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုဆွေးနွေးပွဲက ထွက်ပေါ်လာသော ဆွေးနွေး ချက်များကို နိုင်ငံတော်အစိုးရထံ တင်ပြကြမည်ဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ(NDF)မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခု အဓိက,က စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ ဘယ်လို ပြန်ထူထောင်မှာလဲဆိုပြီးတော့မှ နိုင်ငံတော်က ငွေကြေး တစ်စုံတရာ ထုတ်ချေးမယ်။ အဲအပေါ်မှာ တချို့ဟာတွေက Blank ဖြစ်သွားမလား၊ ချေးငွေဖြစ်သွား မလား ဒါတွေလည်း ဆွေးနွေးကြတာပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကြီးတွေ ပြန်ထူထောင်ဖို့ဆိုတာ တကယ် လိုလည်းလိုအပ်တယ်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရ ကူညီဆောင်ရွက် ပေးသင့်တယ်ဆိုတာလည်း မှန်တယ်။ ဒါမျိုး လုပ်တာ ကိုလည်း ကျေးဇူးအများကြီးတင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြဿနာက ဒီစီးပွားရေးလုပ်ငန်းမှာ လုပ်တဲ့သူ အားလုံးသည် စားဝတ်နေရေးတွေ၊ ဘာတွေညာတွေ အားလုံးကို အဆင်မပြေဘူး ဖြစ်နေတယ်။ လက်ရှိ တိုင်းပြည်မှာ ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ အခြေအနေအရ လူငယ်တွေ အများစုက တိုင်းပြည်ကနေ ထွက်ခွာနေတာပေါ့။ မထွက်ချင်လည်း ထွက်နေ ရတဲ့ အခြေအနေဖြစ်နေတဲ့ အခါကြတော့ ဒီမှာအလုပ်သမားရှားပါးမှု ပြဿနာတွေကလည်း အများကြီး ကြုံလာ တယ် အလုပ်သမား လူတန်းစားအတွက်ကို ဘာတွေ စဥ်းစားထားပေးသလဲဆိုတဲ့ဟာပါ စဥ်းစားထားနိုင်မှ သုံးနား ညီ ဖြစ်သွားမှာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ရထားလမ်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်က ပြင်းအား ၇ ဒသမ ၇ အဆင့်ရှိ ငလျင်လှုပ်ခတ်မှုကြောင့် နေပြည် တော်၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတို့မှာ လူပေါင်း ၆ သိန်းကျော် ငလျင်ဘေးသင့်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ ပြိုလဲသွားသလို နေစရာ အိမ်များလည်း ပျက်စီးသွားခဲ့ကာ ငလျင်ကယ်ဆယ် ရေးစခန်းများနှင့် နီးစပ်ရာ နေရာများတွင် နေထိုင်နေကြရသည်။

ထို့ကြောင့် ငလျင်ဘေးသင့် ဒေသများတွင် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဆုံးရှုံးနေသလို အငယ်စား အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများလည်း မစတင်နိုင်ဘဲဖြစ်နေကြောင်း၊ ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းများလည်း ရပ်တန့်သွားကာ ဒေသခံများ စားသောက်ရေး ခက်ခဲလာကြသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၀

မြန်မာနိုင်ငံတွင် စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုနှင့် လူနေမှုစရိတ် မြင့်မားနေခြင်းကြောင့် လုပ်ငန်းများ လည်ပတ်နိုင်ခြေ အားနည်းကာ အလုပ်အကိုင်များရှားပါးနေချိန်၌ မသန်စွမ်းများ အနေဖြင့် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း ဘယ်လိုရှိနေလဲဟု မေးခွန်းထုတ်မှုများရှိနေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မသန်စွမ်းများသည် လုပ်ငန်းခွင်များ၌ နှိမ့်ချဆက်ဆံခံရမှုများရှိသလို အလုပ်ခန့်လိုသော ကုမ္ပဏီ များနည်းပါးကြောင်း၊ မသန်စွမ်းများ အနေဖြင့်လည်း အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းအတွက် အသက်မွေးဝမ်း ကျောင်းပညာရပ် တစ်ခုခု တတ်မြောက်အောင် သင်ကြားထားသင့်ကြောင်း မသန်စွမ်း ပရဟိတကျောင်းဆရာ ကိုကျော်ထူးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက  “ပညာအရည်အချင်းရှိတယ်၊ ပညာအရည်အချင်း ဆယ်တန်းအောင်မှ‌ပါ့နော် လက်ခံတာ ဘာညာရှိတယ်။ အခု နောက်ပိုင်းကျတော့ ကျနော်တို့ မသန်စွမ်းတွေက ကြိုးစားတာလည်းမြင်တဲ့အခါကျတော့ အဓိက,ကပေါ့ ကြိုးစားချင်စိတ်ရှိတာပေါ့။ ကြိုးစားချင်စိတ်ရှိတဲ့အတွက်ကို သူတို့က ခေါ်ပေးတယ်။ အဓိက ကွန်ပျူတာပိုင်းနဲ့ ဆိုင်တယ် ဆိုလို့ရှိရင် ကွန်ပျူတာပိုင်းနဲ့ပေါ့။ အဲလိုပုံစံမျိုး ခေါ်တယ်လေ။ ကွန်ပျူတာပိုင်းမှာ အမျိုးမျိုးရှိတယ်လေ ဆော့ခ်ဝဲပိုင်းကိုတတ်တာလား၊ ဟက်ခ်ဝဲပိုင်းကို တတ်တာလား၊ စာစီစာရိုက်ပိုင်းကို တတ်တာလားဆိုပြီး အဲဒါမျိုး ရှိတယ်။ ပြီးရင် အဲလိုပုံစံမျိုး အမျိုးမျိုးနဲ့ခေါ်ကြတာပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်တတ်ထားတဲ့ပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့လည်း ကြိုးစားနေရတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီအတွက်လည်း အလုပ်က ကျနော်တို့ မသန်စွမ်းတွေ အခုနောက်ပိုင်းဆိုရင် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေက အရမ်းကောင်းပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မသန်စွမ်း အမျိုးသားတစ်ဦး ဈေးရောင်းနေစဉ်

မသန်စွမ်းများအား လုပ်ငန်းခွင် ဝင်ရောက်နိုင်ရန်အတွက် အလုပ်များ ခွဲဝေထည့်ပေးရာတွင် တချို့ကုမ္ပဏီများက ပညာအရည်အချင်း ကန့်သတ်ချက်ရှိခြင်းကြောင့် အားလုံးကို အလုပ်အကိုင် ချိတ်ဆက်ပေးရန် အခက်အခဲများရှိကြောင်း မသန်စွမ်းများကို သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးနေသည့် AAR ဂျပန်သင်တန်းကျောင်း(မြန်မာနိုင်ငံရုံးခွဲ)မှ ဆရာ ဦးလွင်မျိုးထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခက်အခဲကတော့ ဘာလဲဆိုရင် အဓိက ဒီကုမ္ပဏီ လုပ်ငန်းလေးတွေကို ချိတ်ဆက်ပေးတဲ့အခါမှာ ပညာ အရည်ချင်းတွေပေါ့နော် သူတို့က ဆယ်တန်းအောင်တာမျိုးလေးတွေ လိုချင်တယ်။ ကျနော်တို့ဆီမှာကျတော့ ဆယ်တန်းမအောင်တာမျိုးလေးတွေလည်းရှိတယ်။ ဘွဲ့ရပြီးသားတို့ မျိုးစုံရှိတာပေါ့နော်။ အဲလိုမျိုး မျိုးစုံရှိတဲ့ထဲမှာမှ ကျနော်တို့ကကျတော့ ဒီအလုပ်အကိုင် ချိတ်ဆက်တဲ့နေရာမှာ အကုန်လုံးကို ရစေချင်တာပေါ့။ ဒါပေမယ့်လည်း တချို့ကုမ္ပဏီကကျတော့ အကန့်အသတ်နဲ့သွားတဲ့အခါကျတော့ အကုန်လုံးကို အလုပ်အကိုင် ချိတ်ဆက်တဲ့အခါမှာ အခက်အခဲလေးတွေရှိတာပေါ့။ ပြီးတဲ့အခါကျတော့ ဒီ ရုံးသုံးဆော့ခ်ဝဲ သင်ပေးတာမျိုးတွေရှိတယ်၊ ဒီဇိုင်းမှာဆိုလို့ရှိရင် Photoshop တို့ အဲလိုမျိုးဟာမျိုးလေးတွေကို သင်ပေးတာတို့ရှိတယ်။ တချို့ကျတော့လည်း မသန်စွမ်းမှုများတဲ့အခါကျတော့ သူတို့အတွက် အလုပ်အကိုင်ရဖို့ကျတော့ နည်းနည်းအခက်အခဲလေးတွေရှိတာပေါ့နော်”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် မိမိတို့ သင်ကြားပေးနေသည့် မသန်စွမ်း သင်တန်းသားများကို မည်ကဲ့သို့သော အလုပ်မျိုးကို စိတ်ဝင်စားလဲ တစ်ယောက်ချင်း မေးမြန်း၍ အလုပ်အကိုင် ရရှိရေး ချိတ်ဆက်ပေးခြင်းများရှိကြောင်း ဆရာ ဦးလွင်မျိုးထွန်းက ပြောသည်။

၎င်းက “  ကျနော်တို့က တစ်လတစ်ခါ councelling ဆိုတဲ့ session လေးရှိတော့ တစ်ယောက်ချင်းဆီ တွေ့ပြီးတော့ မေးတယ်ပေါ့၊ ဘယ်လိုလုပ်ငန်းမျိုးတွေ စိတ်ဝင်စားလဲ ဘယ်လိုမျိုး အလုပ်တွေကို လုပ်ချင်လဲပေါ့နော်။ အဲလိုမျိုးလေးတွေတော့မေးတယ်။ သူတို့ဘက်က Call Center ဆိုလည်း Call Center ပေါ့။ ဘဏ်လုပ်ငန်းဆိုလည်း ဘဏ်လုပ်ငန်း ဒါမှမဟုတ်လည်း ဒီစာစီစာရိုက်လုပ်ငန်းဆိုလည်း စာစီစာရိုက်လုပ်ငန်း ဒါမှမဟုတ် ဒီ မီဒီယာလုပ်ငန်းဆိုလည်း မီဒီယာလုပ်ငန်း အဲလိုမျိုးလေးတွေတော့ သူတို့ကိုမေးဖြစ်တယ်။ အဲအခါကျရင်တော့ ကျနော် တို့က အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းပေါ်လာရင် အဲလိုသက်ဆိုင်ရာ နေရာလေးတွေကို သူတို့ပြောထားတဲ့လူ အဲလို ပြောထားတဲ့ လူလေးတွေကို ကျနော်တို့က CV ဖောင်လေးတွေပေးပြီး ချိတ်ဆက်ပေးတာမျိုးလေး လုပ်တာ”ဟု ပြောသည်။

မသန်စွမ်း အမျိုးသမီးတစ်ဦး ဆံပင်ညှပ်သင်ပြနေစဉ်

AAR ဂျပန်သင်တန်းကျောင်းသည် စက်ချုပ်သင်တန်းများ၊ ကွန်ပျူတာသင်တန်းများ သင်ကြားပေးလျက်ရှိသလို သင်တန်းသားများကိုလည်း အလုပ်အကိုင်များ ရရှိရေးအတွက် ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ 

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မသန်စွမ်းသူများ၏ ဦးရေ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အလုပ်လက်မဲ့များဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

မသန်စွမ်းမှု အုပ်စုအမျိုးအစားများမှာ ကိုယ်အင်္ဂါမသန်စွမ်းမှု (Physical disability)၊ အမြင်အာရုံမသန်စွမ်းမှု (Visual disability)၊ အကြားအာရုံမသန်စွမ်းမှု (Hearing disability)၊ အပြောအာရုံမသန်စွမ်းမှု (Speech disability)၊ ဉာဏ်ရည်မသန်စွမ်းမှု (Intellectual disability)၊ စိတ်လူမှုပိုင်းဆိုင်ရာမသန်စွမ်းမှု (Psycho-social disability)၊ တစ်မျိုးထက်ပိုသောမသန်စွမ်းမှု (Multiple disability) တို့ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ မသန်စွမ်းများသည် အလုပ်လုပ်ရန် ဆန္ဒရှိကြသလို စွမ်းဆောင်ရည်လည်း ရှိကြသော်လည်း အလုပ်ရှင်အများစုက အလုပ်ခန့်အပ်ရန် စိတ်ဝင်စားမှု အလွန်နည်းကြသည့်အတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ နည်းပါးလျက်ရှိနေကြသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မသန်စွမ်းသူ ၂ ဒသမ ၃ သန်းရှိပြီး ၎င်းတို့၏ မိသားစုဝင်မှာ ၇ သန်းဝန်းကျင်ရှိကြောင်း အစိုးရက ထုတ်ပြန်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၉

ဆောက်လုပ်ရေးသုံးပစ္စည်းများ လိုအပ်ချက် များပြားလျက်ရှိသောကြောင့် တင်သွင်းခွင့်ကို သေချာစွာခွင့်ပြု ပေးမည်ဆိုပါက လက်ရှိကြုံတွေ့နေရသည့် ပြဿနာများ လျော့နည်းသွားနိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆောက်လုပ် ရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ ဆောက်လုံးရေးသုံးပစ္စည်းများ လိုအပ်ချက်သည် ပြည်တွင်းမှ ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် နှုန်းနှင့် ကွာဟမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် လိုအပ်သည့်ပမာဏကို တင်သွင်းခွင့်ပြုလိုက်မည်ဆိုပါက ပြေလည်သွားမည်ဟု ထင်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဦးမျိုးမြင့်က “အဓိက,ကတော့ ဌာနဆိုင်ရာတွေအနေနဲ့က UMFCCI အပါပဲ။ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းတွေ လျင်လျင် မြန်မြန်ရဖို့အတွက် အစည်းအဝေး လုပ်နေတာတွေရှိပါတယ်။ အဲဒီအခါကြတော့ အဓိက,ကတော့ နိုင်ငံတွင်းမှာ လိုနေတဲ့ဟာတွေရော import  ကို သေသေချာချာလေး ပေးသွင်းလိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ လတ်တလောတော့ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်း ပြတ်လပ်မှုပြဿနာတော့ လျော့နည်းသွားမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဘာလို့ဆို ပြည်တွင်းမှာ ထုတ်လုပ်နေတဲ့ဟာတွေကလည်း သူ့ရဲ့အတိုင်းအတာ limit တစ်ခုပဲ ရှိတော့လေ။ အဲဒီ limit နဲ့ ဥပမာ တန်ချိန် ၁၀,၀၀၀ လိုတာကို ပြည်တွင်းမှာ တန်ချိန် ၅၀၀၀ ပဲ ထုတ်နိုင်တယ်ဆိုရင် ၅၀၀၀ ကို တင်သွင်းခွင့်ပြုလိုက်ရင် ပြေလည်သွားမယ်လို့ထင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဘိလပ်မြေတင်သွင်းလာစဉ်

၂၀၂၁ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လအတွင်း ဘိလပ်မြေတန်ချိန် ၇၈၀,၀၀၀ ခန့်ကိုသာ ကန့်သတ်ချက်များဖြင့် ပြည်ပမှ တင်သွင်းခွင့်ပြုခဲ့သည်။

လက်ရှိ ငလျင်ဘေးဒဏ်သင့် ကာလတွင် ဘိလပ်မြေ အပါအဝင် အခြား ဆောက်လုပ်ရေးသုံး ပစ္စည်းများကို ယခု ထက်ပိုမို တင်သွင်းခွင့် ပြုပေးရန်လိုကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့်ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

အစိုးရပိုင် သတင်းဌာနများတွင် နိုင်ငံခြားမှ ဘိလပ်မြေများ မကြာခင် ရောက်တော့မည်ဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းထုတ် ဘိလပ်မြေများကို ငလျင်ဒဏ်သင့် ဒေသများ၌ ရောင်းချပေးမည်ဟု ကြေညာထားသလို ကော့သောင်း နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှတဆင့် ဘိလပ်မြေ တင်သွင်းမှုများကို ခွင့်ပြုပေးနေကြောင်း သိရသည်။

ထို့ပြင် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် သံနှင့် သံမဏိ လိုအပ်ချက်၏ (၉၂) ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို ပြည်ပမှ တင်သွင်းနေရကြောင်း၊ နှစ်စဉ် သံ/သံမဏိ အပါအဝင် ဆက်စပ်ပစ္စည်း တန်ချိန် (၃) သန်းခန့် တင်သွင်းလျက်ရှိရာမှ လာမည့် ၂၀၃၀ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ သံမဏိလိုအပ်ချက်မှာ တစ်နှစ်လျှင် တန်ချိန် (၅.၄) သန်းခန့်အထိ တိုးတက်လာဖွယ်ရှိကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံသံမဏိလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း(MISA) ထံမှ သိရသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင် တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများမှာ ဘက်ပေါင်းစုံမှ ကြုံတွေ့နေရသည့် အခက်အခဲများကြောင့် စီးပွားရေးအတွက် လုပ်ငန်းလည်ပတ်ရန်အချိန်ကို စောင့်ဆိုင်း၍သာ နေကြလျက်ရှိကြောင်း ရွှေကမ္ဘာမောင်မောင် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းမှဥက္ကဋ္ဌ ဦးမောင်မောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခု ငလျင်လှုပ်လိုက်တော့ နည်းနည်းလေး လှုပ်လှုပ်လှုပ်လှုပ် ဖြစ်သွားတာပေါ့။ အလုပ်သမားတွေ ကလည်း အလုပ်ရသွားတယ်။ အလုပ်သမားတွေလည်းပဲ ပထမပိုင်းကတော့ အကုန်လုံး တိုင်းတစ်ပါးကို ထွက်ကြ တယ်လေ။ စားဝတ်နေရေး မိသားစုအရေးဆိုပြီးတော့ ထွက်တော့ နိုင်ငံခြားမှာဆိုတော့လည်း လုပ်ငန်းက အမျိုးမျိုးရှိတဲ့ အခါကြတော့ ပိုက်ဆံလည်း အမျိုးမျိုးရကြတာပေါ့။ ဒီဝင်ငွေထက်တော့ သာတယ် ပြောကြတယ် လေ။ ကျနော်တို့ လုပ်ငန်းတွေကတော့ သိပ်တော့ မလုပ်ကြဘူး။ နည်းနည်းတော့ စောင့်ဆိုင်းပြီးနေတဲ့ စီးပွားရေး အရ အနေအထားတော့ ရှိတယ်။ အတင်းအဓမ္မကြီး တက်၊ ချ၊ ဝိုင်း၊ လုပ်ကြည့်ရအောင်ဆိုတဲ့ အင်တိုက်အားတိုက် တော့ လျော့နည်းသွားတာတော့ အမှန်ပဲ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ငလျင်၏ နောက်ဆက်တွဲ အနေဖြင့် ဆောက်လုပ်ရေးသုံးပစ္စည်း ဝယ်ယူရခက်ခဲမှုအပြင် အခြားကိစ္စ များကြောင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ လည်ပတ်မှု နည်းပါးနေကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များထံက သိရသည်။

အစိုးရမှ ဘိလပ်မြေ တစ်အိတ်လျှင် ၁၇,၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ငလျင်ဘေးသင့် အဆောက်အအုံများသို့ ရောင်းချပေးရန် နှုန်းထား သတ်မှတ်ပေးထားသော်လည်း မြေပြင်တွင် ဝယ်ယူရခက်ခဲနေကာ နှုန်းထားမှာလည်း ငွေကျပ် ၄၀,၀၀၀ အထိ ပေါက်ဈေးများရှိနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ၂၈

တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုဖြစ်ခြင်း၏ အဓိကမှာ ဝယ်လိုအား ရောင်းလိုအား မမျှခြင်းနှင့် အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်း များ၏ မူဝါဒများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ထို demand supply မျှအောင်ဆိုသည်က ဘယ်ထိသွားရမလည်းဆိုလျှင် စီးပွါးရေစနစ်ထိသွားရမှာ သည်ကိစ္စ ကတော်တော်လေးကျယ်ပြန့်ခြင်း၊ အုပ်ချုပ်ရေးနေရာတွင် လိုအပ်လို့စိမံတာဖြစ်ပေမဲ့ စီးပွားရေးအမြင်တွင် ၎င်းက အတားအဆီးဖြစ်နေတာမျိုးများရှိတာကြောင့် ထိုကိစ္စမျိုးကို သေချာစီစစ်ပြီး ပြန်စဉ်းစားမှဘဲ ပြဿနာကပြီးမည်ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများ များပြားလာကြောင်း၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှု ဖမ်းဆီးရရှိမှု အများဆုံးဖြစ်သည်ဟု နစကဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်းက ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၆ ရက်က ပြောသည်။

မူဆယ်(၁၀၅) မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်ကို တွေ့ရစဉ်

တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများပြားလာခြင်းမှာ အစိုးရက ချမှတ်သည့် မူဝါဒများက အဟန့်အတားများဖြစ်ပေါ်လာ ခြင်း၊ ရောင်းလိုအားနှင့်ဝယ်လိုအား မမျှတခြင်းများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဖြေရှင်းတယ်ဆိုတာက ဘယ်လိုပြောမလဲ ဆန်စဉ်ရာကျည်ပွေ့မလိုက်နိုင်လိုက်လို့တော့ မရဘူးလေ။ ဒါက အခုမှဖြစ်ဖူးတဲ့ကိစ္စတွေလည်း မဟုတ်ဘူးပေါ့။ ကျနော်တို့ ဘဝမှာလည်း အများကြီး ကြုံခဲ့ဖူးတာပဲဆိုတဲ့ အခါကျတော့ အဓိကတော့ ကျနော်တို့က ဘယ်လိုလုပ်ရင် အဆင်ပြေသွားမယ် ပြောလိုက်တာက လွယ်လွယ်လေး ပဲ။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်ပြော လိုက်တိုင်းလည်းဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ ပြောဖို့ကျတော့ နည်းနည်းခက်တာပေါ့။ ဒါက ဘာလဲဆိုတော့ အခြေခံအကြောင်းတရား root cause ကိုရှင်းနိုင်မှ root cause က အဓိက,ကတော့ ရောင်းလို အား ဝယ်လိုအားမမျှတာပဲပေါ့။  ဒုတိယအဆင့်ကျတော့ ရောင်းလိုအား ဝယ်လိုအားမမျှတဲ့ချိန်မှာပဲ ဘယ်လို ခေါ်မလဲ တစ်နည်းနည်းနဲ့ လည်ပတ်နေတာရှိတာပေါ့။ အဲခေတ်က အဲအနေအထား ကြည့်လိုက်တော့ အတားအဆီးတွေမရှိဘူး trade barrier(ကုန်သွယ်ရေးအတားအဆီး) ခေါ်တာပေါ့။ ဆိုတော့ ဒီအကြောင်းအရာကို မရှင်းဘဲနဲ့ဆိုတော့ ပြဿနာရှိတာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ကော့ကရိတ်မြို့နယ် ရန်ကုန်-မြဝတီအပိုင်း အာရှလမ်းမပေါ်ရှိ ကုန်တင်ကားတစ်စင်းကို တွေ့ရစဉ်

အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင် ၁၀ နိုင်ငံအနက် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေးတွင် အဆင့် ၉ သာ ရရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရသည့်အတွက် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေးလုပ်ငန်းများကို အရှိန်အဟုန် မြင့်၍ ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း နစကဒုဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။ 

တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေး နိုင်ငံပေါင်းစုံ မဟာမိတ်အဖွဲ့၏ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ထုတ်ပြန်သည့် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှု အညွှန်းကိန်း 2025 Illicit Trade Index တွင်လည်း တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများ အလွန်အကျူး ပြုလုပ်နေသည့်ကဏ္ဍ ၁၂ ရပ် ဖော်ထုတ်ထားသည်။

ထိုကိစ္စများတွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်များ၊ စိုက်ပျိုးရေးသုံး ဓာတုပစ္စည်းနှင့် ပိုးသတ်ဆေးများ၊ အရက်၊ အတုအပ ကုန်စည်ပစ္စည်းများ၊ သစ်တောထွက်ကုန်များ၊ တရားမဝင် ငါးဖမ်းဆီးမှုများ၊ ရေနံထွက်ပစ္စည်းများ၊ ဆေးဝါးများ၊ အဖိုးတန်သတ္တုနှင့် ကျောက်မျက်များ၊ ဆေးရွက်ကြီးကုန်စည်များ၊ လူကုန်ကူးမှုများ၊ တောရိုင်း တိရစ္ဆာန်များ ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။ 

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၆

မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်ပွဲများ၊ စစ်မှုထမ်းဆင့်ခေါ်ခြင်းများနှင့် ငလျင်ဘေးသင့်မှုများ နောက်ပိုင်း၌  ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းများမှာ ပညာရှင်သာမက လုပ်သားများပါ ရှားပါးနေသည့်အပြင် နေ့စားခများလည်း  ပိုမိုမြင့်တက် လာနေကြောင်း ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းရှင်များမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်ကြမ်း လုပ်အားခမှာ ယခင်က တစ်ရက်လျှင် ၁၀,၀၀၀ ကျပ် ဝန်းကျင်ရှိသော်လည်း ယခုအခါတွင် အဆမတန် များပြားနေကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့  လုပ်သားခနှုန်းထားများ တက်သွားခြင်းမှာ ရှိနေသည့် လုပ်သားအင်အားနှင့် လိုအပ်ချက်မှာ မမျှတ သောကြောင့် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ် 

၎င်းက “ လုပ်သားကတော့ ဆိုးပါတယ်။ ဘာလို့ဆိုးလဲဆိုရင် ငလျင်ဖြစ်တော့ ပျက်ဆီးတာ ဖယ်ရှားရှင်းလင်းတာ အတွက် လုပ်သားက အများကြီးလိုတယ်။ နဂိုကတည်းက အလုပ်သမားက လျော့နေတာပေါ့နော်။ ပြင်ပထွက် တာနဲ့ ဘာနဲ့ အဲဒီလို လျော့နေတဲ့အချိန်မှာ နောက်ထပ် ငလျင်က ဖြစ်လိုက်တဲ့ အခါကြတော့ လုပ်သားအင်အား လျော့ပါးမှုနဲ့ လုပ်သားက ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုက ဒါတော်တော် ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေမှာ ရောက်နေပါပြီ။ ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေ ရပ်တန့်သွားတဲ့ အကြောင်းကလည်း အဲဒါတွေလည်း ပါပါတယ်။ အဲဒါကလည်း အရေးကြီးတဲ့ ကဏ္ဍတစ်ခုထဲပါပါတယ်။ ပညာရှင်တွေရော၊ အင်ဂျင်နီယာတွေရော၊ လုပ်သားတွေရော ရှားပါးမှု ကလည်း အရေးကြီးတဲ့ ကဏ္ဍထဲမှာ ပါပါတယ်။ လုပ်သားခတွေက နဂို နေ့ကြမ်း ၁၀,၀၀၀ လောက်ရှိတာ ၂၅,၀၀၀ လောက်ဖြစ်နေပြီ။ တချို့နေရာမှာ ၄၊ ၅၀,၀၀၀ တောင် ပေးနေရတယ်။ အဲဒီလောက်ထိကို ဖြစ်လာတာ။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ demand နဲ့ supply မမျှဘူး။ လုပ်သားကနည်းပြီး လုပ်ချင်တာက များတဲ့အခါ၊ ဖျက်မယ်၊ ဖြိုမယ်၊ လတ်တလော အရေးပေါ်ကာလကို။ နောက် ၄၊ ၅၊ ၆ လနေရင်တော့ တစ်မျိုးဖြစ်သွားနိုင်တယ် ထင်ပါတယ် ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ငလျင်၏ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် ဆောက်လုပ်ရေးသုံးပစ္စည်း ဝယ်ယူရခက်ခဲမှုအပြင် အခြားကိစ္စ များကြောင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ လည်ပတ်မှု နည်းပါးနေကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များထံက သိရသည်။

ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်လည်ပတ်နိုင်ရန်မှာ နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးပေါ်တွင်သာ မူတည်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ဆွေးနွေးတိုင်ပင် နေကြကြောင်း ရွှေကမ္ဘာမောင်မောင် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းမှဥက္ကဋ္ဌ ဦးမောင်မောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင် တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုဆိုရင် နေပြည်တော်၊ မန္တလေး၊ စစ်ကိုင်းမှာတော့ ပွဲကြီးပွဲကောင်း ဖြစ်နေတယ်။ လူတစ်ယောက်ကို ၄၀,၀၀၀ တောင်းလိုတောင်း၊ ၅၀,၀၀၀ တောင်းလိုတောင်း တောင်းချင်သလို တောင်းနေကြတယ်။ အဲဒီတော့ ပြီးအောင် လုပ်ပါဆိုတော့လည်း တချို့လိုအပ်ချက်အရ ကန်ထရိုက်တာတွေကတော့ သုံးနေရတယ်လို့ ကြား တယ်။ အဲဒါကို ကျ‌‌နော်တို့ စုဆောင်းပြီးတော့ တိုင်ပင်နေကြတယ်။ ဘယ်လိုလုပ်ကြရင် ကောင်းမလဲ၊ မြေဈေး ကလည်း မတန်တဆ၊ လုပ်သားအင်အားကလည်း မတန်တဆ၊ regulation ကလည်းများ၊ ရှိတဲ့လူကတော့ ရောင်းရတာပေါ့။ ဈေးကောင်းကောင်းနဲ့။ မရှိတဲ့လူတွေကြ မရောင်းရ။ ဆိုတော့ ဒီလုပ်ငန်းတွေကို ပြန်လည် လည်ပတ်ဖို့ဆိုတာကတော့ စီးပွားရေးအပေါ်မှာပဲ မူတည်လိမ့်မယ်။ စီးပွားရေးက မကောင်းရင်တော့ ဒီဥစ္စာက လောလောဆယ်လုပ်နိုင်ဖို့ အနေအထားက မရှိစသလောက် ဖြစ်နေတယ်။ ကျနော်တို့ ကိုယ်တိုင်လည်း မလုပ် နိုင်တော့ဘူး။ ဘာလို့ဆို ရှိတဲ့ငွေနဲ့ စောင့်ရမယ့် ထည့်ရမယ့်ငွေက အရမ်းကွာသွားပြီ။ အလှမ်းဝေးသွားပြီ” ဟု ပြောသည်။ 

အဆောက်အဦများ ဆောက်လုပ်ရာတွင် အနည်းဆုံး ရက်ချ်စတာစကေး ၈ အထိခံနိုင်သည့် အဆောက်အဦများ ဆောက်လုပ်ရမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၁ ရက်က ငလျင်ဘေး သင့် အင်းလေးဒေသသို့ သွားရောက်စစ်ဆေး၍ ပြည်သူများဖြင့် တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။

အစိုးရမှ ဘိလပ်မြေ တစ်အိတ်လျှင် ၁၇,၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ငလျင်ဘေးသင့် အဆောက်အအုံများသို့ ရောင်းချပေးရန် နှုန်းထား သတ်မှတ်ပေးထားသော်လည်း မြေပြင်တွင် ဝယ်ယူရခက်ခဲနေကာ နှုန်းထားမှာလည်း ငွေကျပ် ၄၀,၀၀၀ အထိ ပေါက်ဈေးများရှိနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၃

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ပြင်းအား ၇ ဒဿမ ၇ အဆင့်ရှိသော ငလျင်၏ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် ဆောက်လုပ်ရေးသုံးပစ္စည်း ဝယ်ယူရခက်ခဲမှုအပြင် အခြားကိစ္စများကြောင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ လည်ပတ်မှု နည်းပါးနေကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ငလျင်ဘေးဒဏ်သင့် ဒေသများ၌သာ ပြုပြင်ရေးလုပ်ငန်း များပြားနေပြီး အခြားဘက်၌ တည်ဆောက် ရေးလုပ်ငန်း နည်းပါးနေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ နည်းပါးခြင်းမှာ ဆောက်လုပ်ရေးသုံးပစ္စည်း ရှားပါးခြင်းအပြင် ကုန်ကျစရိတ် မြင့်တက်သွားမှုတို့ကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်နှင့် အိမ်ရှင်တို့အတွက် အခက်အခဲ ဖြစ်လာကြကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဦးမျိုးမြင့်က “ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း နည်းပါးတယ်ဆိုတာက အဓိကပြဿနာက ပစ္စည်းရှားပါးတာ။ ငလျင် ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအခက်အခဲက ဘိလပ်မြေ အခက်အခဲပဲ။ နောက်တစ်ခါ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း လုပ်မယ်ဆိုရင် ရက်ချ်စတာစကေး ၈ ဖြစ်ရမယ့် အတွက်အချက်တွေက ဖြစ်လာတဲ့အခါကြတော့ မူလ ကုန်ကျစရိတ်ထက် ကုန်ကျစရိတ် များသွားတာပေါ့။ များတဲ့အခါ တချို့ဆောက်မယ့် အိမ်ရှင်တွေအတွက်လည်း အခက်အခဲဖြစ်လာသလို အပေးအယူနဲ့ ဆောက်မယ့် အိမ်ရှင်တွေ အတွက်ကြတော့လည်း ဥပမာ ကန်ထရိုက်က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု များလာရင် သူပြန်ပေးရမယ့် အပိုင်းမှာကြတော့ အများကြီး မပေးနိုင်တော့ဘူး။ အဲဒီလို အခြေအနေ တွေကလည်း ပါလာတယ်။ နောက်တစ်ခုကလည်း နိုင်ငံတော်ကလည်း အခုအချိန်မှာ ရက်ချ်စတာစကေး ၈ လို့ သတ်မှတ်လိုက်တဲ့ အခါကြတော့ သူတို့လက်ရှိ တင်ဒါတွေလည်း ခေါ်မယ့်ဟာ မခေါ်ဘဲ ရပ်သွားတာတွေ ရှိတယ်။ လက်ရှိ ငလျင်ဒဏ်ဖြစ်နေတဲ့ ဟာတွေကိုလည်း ပြုပြင်တဲ့လုပ်ငန်းတွေ များနေတဲ့အတွက် ဒီဘက် တည်ဆောက် ရေးပိုင်းတွေမှာ ခုနကပြောတဲ့ အကြောင်းတရားတွေကြောင့် နည်းသွားတာဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။ 

လက်ရှိ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နေချိန်၌ အဓိက လိုအပ်သည့် ဘိလပ်မြေမှာ ဝယ်လိုအား များမှုကြောင့် ဝယ်မရဖြစ်နေသည့်အပြင် အခြားဆောက်လုပ်‌ရေးသုံး ပစ္စည်းများမှာလည်း ရှားပါးနေကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ဘိလပ်မြေ တစ်အိတ်လျှင် ၁၇,၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ငလျင်ဘေးသင့် အဆောက်အအုံများသို့ ရောင်းချပေးရန် သက်ဆိုင်ရာ စက်ရုံများသို့ ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ပေးထားကြောင်း စက်မှုဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြော ထားသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်ကိုတွေ့ရစဉ်

သို့သော် မြေပြင်တွင် ငွေကျပ် ၄၀,၀၀၀ အထိ ပေါက်ဈေးများ ရှိနေသည့်အပြင် ဝယ်ယူသည့် အခါတွင်လည်း ဘောက်ချာများ မရကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းအတွက် အဓိကလိုအပ်သည့် ဘိလပ်မြေ လိုအပ်ချက်ကို ပြည်တွင်းမှ ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် အရေအတွက် နှုန်းထားပေါ် မူတည်ကာ ပြည်ပမှ တင်သွင်းနိုင်ရေးကို လုပ်ဆောင်ပေးသင့် ကြောင်းလည်း ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် အထပ်မြင့် အဆောက်အဦတွေကို စိတ်ဝင်စားမှု နည်းသွားကြသဖြင့် တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းကြီးများ မလုပ်သလောက်ဖြစ်နေကာ အသေးအမွှား ဆောက်လုပ်ရေးတို့သာ များနေကြောင်းလည်း ရွှေကမ္ဘာမောင်မောင် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမောင်မောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နည်းပါတယ်။ ‌တော်တော်လေးနည်းပါတယ်။ သေးသေးမွှားမွှားတွေများတယ်။ အကြီးကြီးတွေကတော့ အခုချိန်မှာ တည်ဆောက်ရေးတွေက မလုပ်သလောက်ပဲ။ အခုနောက်တစ်ခု ဘာပြဿနာ တိုးသွားသလဲဆိုရင် ငလျင်ဖြစ်လိုက်တော့ အထပ်မြင့်တွေကို လူတွေက စိတ်ဝင်စားမှု နည်းသွားတယ်။ အဲဒါလေးတွေလည်းရှိတယ်။ အဲဒီတော့ တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းတွေကတော့ တော်တော်နည်းပါတယ်။ အရင်နဲ့ယှဉ်လိုက်ရင် ဘာမှမရှိပါဘူး ရာခိုင်နှုန်းက တော်တော်ကို နည်းသွားပြီ။ မရှိသလောက်ပဲ အထပ်မြင့်တွေ ဆောက်တဲ့သူက ကျနော်တို့ သိပ်တော့ မမြင်ဘူး တချို့လုပ်ငန်းတွေတောင်မှ ရပ်တန့်တယ်။ အရောင်းအဝယ် မကောင်းလို့ ခဏစောင့်ကြည့်တဲ့ သဘော လေးတွေတော့ ပြောကြတယ်။ မဆောက်ကြဘူး ဆောက်လုပ်ရေးဘက်က အားနည်းသွားပြီ။ နောက်တစ်ခု ပြဿနာက လုပ်သားတွေက တအားနည်းသွားပြီ။ မတန်မဆတွေ အခွင့်အရေးကို ယူကြတယ်။ ပန်းရံတို့၊ သံချည် သံကွေးတို့၊ လက်သမားတို့ အစစအရာရာ အားလုံးပါပဲ အောက်ခြေ။ ဘယ်လောက်ရမှ လုပ်မယ်၊ မရရင်မလုပ်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

အဆောက်အဦများ ဆောက်လုပ်ရာတွင် အနည်းဆုံး ရက်ချ်စတာစကေး ၈ အထိခံနိုင်သည့် အဆောက်အဦများ ဆောက်လုပ်ရမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၁ ရက်က ငလျင်ဘေး သင့် အင်းလေးဒေသသို့ သွားရောက်စစ်ဆေး၍ ပြည်သူများဖြင့် တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် မေလ ၁၂ ရက်မှ ၁၈ ရက်နေ့အထိ နေပြည်တော်တွင် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ ဆောင်ရွက် ရာ၌ လိုအပ်သည့် သံ၊ သံမဏိ၊ ဘိလပ်မြေနှင့် ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းသုံးပစ္စည်းများကို အစိုးရဌာနဆိုင်ရာမှ ရောင်းချပေးခဲ့သည်။