CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၀

ထိုင်းတွင် အနည်းဆုံး အခြေခံလုပ်ခလစာကို ဘတ် ၄၀၀ သို့ တိုးပေးမည်ဖြစ်သော်လည်း လုပ်သားအားလုံး ပါဝင် မည် မဟုတ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခင်ဝန်ကြီးချုပ် ဆရီသာ လက်ထက်၌ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ အခြေခံလုပ်ခလစာအား ဘတ် ၄၀၀ သို့ တိုးမြှင့်ပေးရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး လုပ်သားအားလုံးကို တိုးမြှင့်ပေးရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။

သို့သော် လက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ်အသစ်နှင့် အစိုးရအပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက် ဘတ် ၄၀၀ တိုးပေးမည့် မူဝါဒမှာ မပြောင်းလဲသော်လည်း ကန့်သတ်ချက်ဖြင့်သာ တိုးပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ် သတင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပညာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “ဒါပေမယ့် အသေးစိတ် တော့ မသိရသေးဘူး။ သူတို့ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ဖွဲ့တာပဲ တစ်ရက် နှစ်ရက်ပဲ ရှိသေးတယ်လေ။ အဲဒီတော့ မူဝါဒပိုင်း ဆိုင်ရာ အတိအကျတွေက ကျနော်တို့လည်း မသိရသေးဘူး။ သူတို့ရေးထားတဲ့ အထဲမှာတော့ အဲဒီ မပြောထား ဘူး။ သူတို့သတ်မှတ်ထားတဲ့ နေရာနဲ့ အလုပ်အပေါ် မူတည်ပြီးတော့ပဲ တိုးမယ့်သဘောရှိတယ်။ အကုန်လုံးကို ပေးတာ မဟုတ်လောက်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းက ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ယခုကဲ့သို့ ဘတ် ၄၀၀ တိုးမြှင့်ပေးခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍လည်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအပေါ် ထိခိုက်စေနိုင်သည်ဟု လုပ်ငန်းရှင်များဘက်မှ စိုးရိမ်မှုများ ရှိနေကြသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား၏ အနိမ့်ဆုံး အခြေခံလုပ်ခလစာ မြှင့်တင်ခြင်းသည် ဖြူးထိုင်းပါတီ၏ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်စည်းရုံးစဉ် ကာလက ကတိတစ်ခုဖြစ်သည်။

အစိုးရသက်တမ်း ပထမနှစ်တွင် အနိမ့်ဆုံး အခြေခံလုပ်ခလစာအား ဘတ် ၄၀၀ သို့ တိုးမြှင့်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး အစိုးရ သက်တမ်း ၂၀၂၇ ခုနှစ်အထိတွင် ဘတ် ၆၀၀ အထိသို့ တိုးမြှင့်ပေးမည်ဟု ကတိပြုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ဝန်ကြီးချုပ်ဆရီသာ ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံရပြီး ပေတုန်တန်သည် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်း အခြေခံလုပ်ခလစာ တိုးမြှင့်ရေးကို စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် အနည်းဆုံး အလုပ်သမား ၂၀၀ ရှိသော ကုမ္ပဏီများနှင့် စက်ရုံများတွင်သာ ကျင့်သုံးသင့်သည်ဟု ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးက ထုတ်ဖော်ပြောကြားလာသဖြင့် လုပ်သားအားလုံး တန်းတူညီမျှ တိုးပေးသင့်ကြောင်း အလုပ်သမားအခွင့်အရေးဖောင်ဒေးရှင်း LRF မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ထိုင်းက ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူတို့က ကန့်သတ်ချက် limit တွေ ထားထားတာပေါ့။ လုပ်သားဦးရေ ဘယ်လောက်အထက်မှာ အဲဒီ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတွေက လုပ်အားခတိုးမြှင့်ခြင်းကို ခံစားရမယ်ဆိုပြီး ပြောဆိုလာတဲ့အခါမှာ ဒါ ကျနော်တို့ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံပေါ့။ အမှန်တော့ တကယ်ဖြစ်စေချင်တာက လုပ်သား တစ်ဦးပဲဖြစ်စေ၊ နှစ်ဦးပဲဖြစ်စေ အားလုံးက အလုပ်ရှင်ကနေ တစ်ရက် ၈ နာရီ လူတိုင်းက အလုပ်လုပ်ရတဲ့ အတွက်ကြောင့် တန်းတူညီမျှ ရစေချင်တဲ့ သဘော မှာရှိပါတယ်။ သို့သော် သူတို့ပြောလိုက်တဲ့ အနေအထားမျိုးကတော့ ဘယ်လိုကြောင့် သူတို့အခုလို သုံးသပ် လိုက် တယ်ဆိုတာတော့ စဉ်းစားရခက်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြေခံ အနိမ့်ဆုံး လုပ်ခလစာသည် ပြည်နယ်ပေါ် မူတည်၍ တစ်ရက်လျှင် ဘတ် ၃၃၀ မှ ၃၇၀ ကြား ရရှိနေကြခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် အချို့လုပ်ငန်းခွင်များရှိ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် လုပ်ခလစာ အပြည့်အဝ မရရှိကြခြင်းကို လက်ရှိအချိန်ထိ ကြုံတွေ့နေကြရဆဲဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအခြေအနေများအား ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှ စိစစ် ကြီးကြပ်သင့်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၉

မလေးရှားတွင် RTK 2.0 ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ပေးရန် မလေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် အေဂျင်စီများက မလေးရှား လ.ဝ.က ထံ ထပ်မံတောင်းဆိုထားကြကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ တောင်းဆိုခြင်းသည် ဒုတိယအကြိမ်မြောက်ဖြစ်ပြီး ပထမတစ်ကြိမ် တောင်းဆိုချိန်တွင် မလေးရှား လ.ဝ.က ဘက်မှ တစ်စုံတစ်ရာ ပြန်လည်တုန့်ပြန်ခြင်းမရှိသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ထပ်မံတောင်းဆိုကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် မလေးရှား လ.ဝ.က ဘက်မှ တစ်စုံတစ်ရာ တုန့်ပြန်ခြင်း မရှိသေးကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“သူတို့ ဒီ RTK 2.0 မှာ လူဦးရေ အကန့်အသတ်ရှိတာပေါ့။ အဲဒီ အလုပ်သမားဦးရေက ထုတ်ပေးထားတဲ့ စာရင်းမှာ လုံလောက်သွားပြီလို့ ထင်လို့ အခုလိုမျိုး ပိတ်လိုက်ရခြင်း ဖြစ်တယ်လို့ ထင်မိပါတယ်။ အဓိကက မြန်မာအေးဂျင့် တွေက သူတို့ ဒီပါမစ် လုပ်ဆောင်ကတည်းကိုက RTK 2.0 ဖွင့်ကတည်းကိုက ဘယ်နှဦး ဘယ်နှယောက်ဆိုပြီး ကန့်သတ်ချက်တွေ ရှိပြီးသားပါ။ သို့ပေမယ့်လည်း ဒီ RTK 2.0 မှာ မှတ်ပုံတင်တာကတော့ လူတိုင်းမှတ်ပုံတင်လို့ ရတယ်။ အဲဒီမှာမှ တဖြေးဖြေးချင်း စိစစ်ပြီးတော့ ပစ်မှုကျူးလွန်တဲ့ လူတွေကို ဖယ်ထုတ်လိုက်တာတွေရှိသလို လျှောက်လို့ရတဲ့ လူတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ အဲဒီအနေအထားမျိုးမှာ လူတိုင်းက ဥပမာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုမှာ RTK  2.0 ဖွင့်ပြီးကတည်းက အလုပ်ရုံ၊ စက်ရုံ၊ ကုမ္ပဏီတစ်ခုမှာ နိုင်ငံခြားသား ဘယ်နှဦး ဘယ်နှယောက် လျှောက်ပိုင်ခွင့်ရှိလဲ သူတို့ ထုတ်ပြန်ပြီးသား။ သို့ပေမယ့်လည်း မြန်မာအေးဂျင့်တွေက ဘယ်နှယောက်လာလာ သူတို့လက်ခံပြီး လုပ်ဆောင်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ၅၀ မက အယောက် ၅၀၀၊ ၅၀၀၀ အဲဒီလိုမျိုးခေါ်ဆိုပြီး လုပ်ဆောင်နေတော့ reject ဖြစ်သွားတာတွေလည်း အများကြီး ရှိပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှား လ.ဝ.ကရုံးကို တွေ့ရစဉ်

မလေးရှားအာဏာပိုင်များမှ ထိုတောင်းဆိုချက်နှင့်ပတ်သက်၍ တုန့်ပြန်ခြင်း မရှိသေးသော်လည်း ပွဲစားနှင့် အေးဂျင့်များမှ လုပ်ကွက်ရှာနေပြီဖြစ်သဖြင့် စုံစမ်းလေ့လာပြီးမှ ဆောင်ရွက်ကြရန် မလေးရှားရှိ မြန်မာများက အကြံပြုကြသည်။

ထို့အပြင် မလေးရှားနိုင်ငံသားများ၏ တိုင်ကြားမှုများကြောင့် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို ဖမ်းဆီး ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး လုပ်ငန်းခွင်များတွင်လည်း ၎င်းနိုင်ငံသားများနှင့် အထောက်အထား ရှိသူများကိုသာ ခန့်အပ် ခြင်းကြောင့် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှုနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

သို့သော် ၎င်းနိုင်ငံသားများသည် အလုပ်သေချာ မလုပ်နိုင်ကြသဖြင့် လုပ်ငန်း၌ လစ်ဟင်းမှုများကြောင့် နိုင်ငံခြား သား ရွှေ့ပြောင်းများကိုသာ ပြန်လည် ခန့်အပ်နေရသည့်အတွက် အလုပ်အကိုင် အနည်းငယ် အဆင်ပြေလာ ကြောင်း ရတနာစက္ကနာရေးကူညီမှုအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို လက်ဗွေရယူနေစဉ်

“ဒီဘက်မှာက သူတို့ကတော့ discussing လုပ်နေတယ် ကြားတယ်။ အဖြူအမည်းတော့ မထုတ်သေးဘူး။ အလုပ်အကိုင်ပိုင်းတွေက အရင်က ၂ လပိုင်း၊ ၃ လပိုင်း၊ ၄ လပိုင်းကနေ အခု ၆ လပိုင်းလောက်အထိက တော်တော်လေး ခက်ခဲတယ်။ အခု ၇ လပိုင်းကျော်၊ ၈ လပိုင်းက အလုပ်လေးတွေက နည်းနည်းလေး ပြန် ပေါလာပါပြီ။ ဘာလို့ဆို ပြန်တဲ့လူတွေလည်း များလာတယ်။ နောက်ပြီး မလေးလူမျိုးတွေက လုပ်နိုင်ရင်လည်း တစ်လ၊ နှစ်လလောက်ပဲ လုပ်နိုင်တာလေ။ အဲဒီနေရာတွေမှာ လစ်ဟင်းမှုတွေ ရှိလာတာပေါ့။ သူတို့မလုပ်ချင်တဲ့ အလုပ်တွေကိုတော့ ပြန်လုပ်ရတာပေါ့။ နီးနီးစပ်စပ် ကြားရတာကတော့ အခု မလေးရှားအစိုးရက မလေးပြည်သူ တွေရဲ့ တောင်းဆိုချက်အတိုင်း လုပ်လိုက်တယ်။ လုပ်လိုက်ပေမယ့် မလေးလူမျိုးတွေက အလုပ်ကို ထိထိရောက် ရောက် မလုပ်ကြဘူးလေ။ အန်ဝါက သူ့ရဲ့ အစီအစဉ်ကတော့ မင်းတို့မလုပ်လို့ နိုင်ငံခြားပဲပြန်ခန့်ရတယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး လမ်းပေါက်အောင် ဖောက်နေတာ။ အခု မလေးလူမျိုးတွေက နောက်ပိုင်း complain တက်တာတွေ နည်း လာတယ်”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်သည့်အခါတွင် စာအုပ်ကြေးမှာ ယခင်ကထက် နှုန်းထား တိုးမြင့်သွားကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပ ထွက်ခွာခွင့်များကို ကန့်သတ်မှုများကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံမှတဆင့် မလေးရှားနိုင်ငံထဲသို့ တရားမဝင် ဝင်ရောက်လာသူမှာ ပိုမိုများပြားလာကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၆

ပြည်ပရောက် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများအနေဖြင့် လစဉ် လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား တရားဝင် လွှဲပို့ထားခြင်းမရှိပါက နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းမတိုးပေးသည့်အပြင် လိုအပ်သလို အရေးယူဆောင်ရွက်ခြင်း ခံရမည်ဟု အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခင်က ပြည်ပထွက်ခွင့်ပိတ်ခြင်းနှင့် OWIC ကဒ် မထုတ်ပေးခြင်းကိုသာ ဥပဒေအရ လုပ်ဆောင်မည်ဟု ပြောဆို ထားခြင်းဖြစ်သော်လည်း ယခုအခါတွင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းတိုးမပေးခြင်းအပြင် လိုအပ်သလို အရေးယူ ဆောင်ရွက်မည်ဟု ထပ်တိုးသတ်မှတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းတိုးမပေးတော့ဟု သတ်မှတ်လိုက်သည့်အတွက် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများ အနေ ဖြင့် ၎င်း ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မဖြစ်မနေ လွှဲပို့ရမည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားရှိ ရတနာစက္ကနာရေး ကူညီမှုအသင်းမှဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက်ကြမည့်သူများကို တွေ့ရစဉ်

“တော်တော်လေးတော့ အခက်အခဲတော့ ရောက်သွားတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် သူတို့ကတော့ ထုတ်ပြန်ထားတာ ၂ ချက်ရှိတာပေါ့။ ဒီမှာက ပါမစ်သက်တမ်းကုန်လို့ ဒီမှာ ထပ်တိုးလို့ မရတော့ဘူးဆိုရင်တော့ ဘာမှဆောင်စရာ မလိုဘူး။ အကယ်၍သူတို့ သွားပြီးပြန်လာမယ်ဆိုရင်တော့ တစ်လကို ၃၀ မလေးရှားရင်းဂစ်ပေါ့ ၆ လစာ သံရုံးကို ကိုယ်ကိုယ်တိုင် လာဆောင်ရမယ်ပေါ့။ အဲဒီအပြင် မြန်မာပြည်ကိုလည်း ၆ လစာလွှဲရတယ် မိမိအိမ်ကိုပေါ့လေ။ ဒီမှာ ဝင်ငွေနဲ့ ဒီလောက်ကတော့ လူတိုင်းလိုလို ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လုံးဝမဆောင် ရဘူးဆိုရင်တော့ သူတို့အတွက်တော့ ပိုအဆင်ပြေတာပေါ့။ ဒါပမေယ့် ဆောင်ရမယ်ဆိုလည်း အရမ်းကြီးတော့ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများ တော့ မများဘူးပေါ့လေ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ပြည်ပတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများအနေဖြင့် လစာ၏ အနည်းဆုံး ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း အား တရားဝင်လမ်းကြောင်းမှ တစ်လတစ်ကြိမ် သို့မဟုတ် သုံးလတစ်ကြိမ် လွှဲပြောင်းပေးပို့ရမည်ဟု အလုပ် သမားဝန်ကြီးဌာနမှ သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ဝင်ငွေခွန် အပါအဝင် မိသားစုလွှဲပို့ငွေများအား ပေးပို့ကြသည့် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများရှိကြသော်လည်း နည်းပါးသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ပိုမိုတင်းကြပ်လာခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ကြသည်။

ထို့ကြောင့် တရားဝင်နည်းလမ်းဖြင့် သွား၍မရပါက တရားမဝင် နည်းလမ်းဖြင့် မရရသည့် လမ်းကြောင်းမှ ထွက်ခွာကြမည်ဖြစ်ကြောင်း Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြင်ပထွက် အလုပ်လုပ်မည့် သူများကိုတွေ့ရစဉ်

“ဒီဟာက ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် သူ့အကျိုးစီးပွားကိုပဲ ကြည့်နေတဲ့ပုံစံမျိုးပေါ့။ သွားလို့ရတဲ့နိုင်ငံတွေ ကိုတော့ နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ တရားဝင် နည်းလမ်းနဲ့သွားလို့မရရင် တရားမဝင် နည်းလမ်းနဲ့ သွားကြရမှာပဲ။ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာ နေလို့မရအောင် သူပဲလုပ်တာလေ။ လေယာဉ်သွားလို့မရတဲ့ နိုင်ငံတွေဆို မသွားတော့ဘူးပေါ့။ ကားနဲ့သွားလို့ရတဲ့ နိုင်ငံတွေဆို ကားနဲ့သွားကြမှာပေါ့။ အခက်အခဲက သူအာဏာသိမ်းကတည်းက နိုင်ငံတကာ ‌ရောက်နေတဲ့ အစုအဖွဲ့တွေမှာ ပတ်စပို့စာအုပ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး သက်တမ်းကုန်တာတို့၊ သက်တမ်းသေတာတို့၊ အကြောင်း အမျိုးမျိုးကြောင့် မြန်မာပြည်ပြန်လို့မရတဲ့ ပုံစံမျိုးတွေက နိုင်ငံတိုင်းနိုင်ငံတိုင်းမှာ ဖြစ်တယ်။ ဖြစ်တဲ့ အခါကြတော့ ဒါတွေကို ရောက်တဲ့နိုင်ငံတွေကလည်း မြန်မာနိုင်ငံ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီးမှ ပြန်လည် ကုစားဆောင်ရွက် ပေးတာတွေရှိပါတယ်။ ဥပမာ ကိုရီးယားတို့၊ ဂျပန်တို့ တခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း အလိုအလျောက် သက်တမ်းတိုး ပေးတာမျိုးတို့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မိသားစုလွှဲပို့ငွေ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား ပြန်လည်ပေးပို့မည်ဟု ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလမှ စတင်ကာ ပြည်ပ အလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများနှင့် အလုပ်သမားများအကြား စံစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

မိသားစုလွှဲပို့ငွေနှင့်ပတ်သက်၍လည်း လအလိုက်စာရင်း တင်ပြနိုင်ခြင်းမရှိသည့် အေဂျင်စီများကို စေလွှတ်ရေး လုပ်ငန်းစဥ်များ ယာယီဆိုင်းငံ့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက အေဂျင်စီများထံ စာပေးပို့ အကြောင်းကြားထားသေးသည်။

CNI News 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၆

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားခစျေးနှုန်း အပြောင်းအလဲများကြောင့် EV Charging Station များတွင် အားသွင်းခ ၁ ယူနစ် လျှင် ယခင် ၄၀၀ ကျပ်မှ ယခု ၁၀၀၀ ကျပ်အထိဖြစ်လာကြောင်း ရန်ကုန်မြို့တွင်း ပြေးဆွဲလျက်ရှိသည့် EV တက္ကစီ ယာဥ်မောင်းများထံမှ သိရသည်။

အားသွင်းခများ နှစ်ဆကျော် မြင့်တက်လာမှုကြောင့် Owner ကြေးများ မြင့်တက်လာမည်ကိုလည်း စိုးရိမ်နေကြ သည်။

ထိုသို့ တိုးလာလျှင် ကားအား ဆက်လက်ပြေးဆွဲရန် အဆင်မပြေတော့ကြောင်း ရန်ကုန်မြို့တွင်း ပြေးဆွဲလျက် ရှိသည့် EV တက္ကစီယာဥ်မောင်း ကိုအောင်ကိုနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက "အခုလောလောဆယ်တောင် Daily က တစ်ရက် ၆၅၀၀၀ ပေးရတယ်ဗျာ။ ကျနော်တို့ ယာဥ်မောင်းတွေ ကလည်း စားတာ၊ သောက်တာ အနည်းဆုံး ၅၀၀၀၊ ၁၀၀၀၀ လောက်ကုန်တယ်။ အဲမှာတင် ၇၅၀၀၀ လောက်ဖြစ် နေပြီ။ အိမ်စရိတ် ၂၀၀၀၀ ပေးဖို့ဆိုရင်တောင် ကျနော်တို့ ၉၅၀၀၀ လောက်ရမှ အဆင်ပြေမှာ။ ခုလောလောဆယ် လက်ရှိအခြေအနေတောင် ၉၀၀၀၀၊ ၁၀၀,၀၀၀ ရှာနေရတာဗျာ။ ဒီထက် ထပ်တိုးရင်တော့ အဆင်မပြေလောက် ဘူး။ ဒီခေတ်ကာလကြီးမှာ တစ်ရက် ၉၀၀၀၀၊ ၁၀၀,၀၀၀ ရအောင်ရှာဖို့ဟာကတော့ နည်းနည်း မလွယ်ဘူးဗျ။ ပြီးတော့ order တွေဘာတွေ ချပေးတာ မရှိဘူးပေါ့နော်။ ကိုယ်အဆင်ပြေသလိုပဲ ဆွဲနေရတာပါ" ဟု ပြောသည်။

EV တက္ကစီသမားများအနေဖြင့် ကုမ္ပဏီမှ တစ်ရက်လျှင် ၆၅၀၀၀ ခန့်ဖြင့် ထုတ်ယူပြေးဆွဲနေတာဖြစ်ပြီး မနက် ၆ နာရီ ကားထုတ်လာလျှင် ညနေ ၆ နာရီအ‌ရောက် ပြန်အပ်ရသောကြောင့် တစ်နေ့လျှင် ပြေးဆွဲချိန် ၁၂ နာရီရှိ ကြောင်း အဆိုပါယာဥ်မောင်းထံမှ သိရသည်။

 EV တက္ကစီများကို တွေ့ရစဥ်

ယခင် အားသွင်းခ တစ်ယူနစ် ၄၀၀ ကျပ် အချိန်၌ ကုမ္ပဏီနှင့် စာချုပ်ချုပ်ထားသော EV တက္ကစီ ယာဥ်မောင်းများ အနေဖြင့် ယခု အားသွင်းခ တစ်ယူနစ် ၁၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်သွားချိန်တွင် Owner ကြေးများ တိုးလာမည်ကို စိုးရိမ်နေ ကြသည်။

လက်ရှိ ရန်ကုန်မြို့အတွင်း ပြေးဆွဲနေသော EV တက္ကစီသမားများသည် အောင်မင်္ဂလာ အဝေးပြေးကားဂိတ်နှင့် ဒဂုံဧရာအဝေး‌ပြေး ကားဂိတ်များ၌ရှိသည့် အားသွင်းနေရာများတွင် ညဘက်အားသွင်းထားခဲ့ကာ မနက်ခင်းမှ ထုတ်ယူပြေးဆွဲနေခြင်းဖြစ်သည်။

EV တက္ကစီများ သီးသန့်ထိုင်သော ဂိတ်များ လက်ရှိတွင် မရှိသေးသော်လည်း ကားအငှားချပေးသော ကုမ္ပဏီများ အနေဖြင့် EV တက္ကစီ သီးသန့်ခေါ်ရန် အက်ပလီကေးရှင်းများ လုပ်ဆောင်နေကြောင်း သိရသည်။

ထို့အတူ သီးသန့်ခေါ်ချင်ပါက ၁ ရက် ကြိုတင်၍ ချိတ်ဆတ်ရပြီး EV တက္ကစီ စီးနင်းခများ အနေဖြင့်လည်း ခရီးအကွာအဝေးနှင့် အချိန်ကိုကြည့်ကာ ဆုံးဖြတ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် EV တက္ကစီကားများသည် ပုံမှန်တက္ကစီများကဲ့သို့ ပြေးဆွဲနေပြီး grab နှင့်ချိတ်ဆက်ကာ ပြေးဆွဲမှုများလည်း ရှိသည်။

 EV ကားများ အားသွင်းတဲ့နေရာကို တွေ့ရစဥ်

ထို့ပြင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားခစျေးနှုန်း အပြောင်းအလဲများကြောင့် EV ကားရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းများ ထိခိုက်သွား ခြင်း မရှိပေမယ့် EV တက္ကစီများတွင် ထိခိုက်သွားနိုင်ကြောင်း ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ လှိုင်မြို့နယ်မှ EV ကားရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူတစ်ဦးမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက "EV တက္ကစီတွေကျတော့ သူကအစတည်းက သူက Owner ကြေးများတယ်ဗျ။ တစ်ရက်ကို အနည်းဆုံး ၅၀၀၀၀ လောက်ရှိတယ်ပေါ့နော်။ အစတုန်းကတော့ သူက အားသာချက်က CNG လို အကြာကြီး တန်းမစီရဘူး။ ဓာတ်အားခ ၁၀၀၀၀ ဖိုးလောက် ထည့်လိုက်ရင် တစ်နေကုန်လောက် သုံးလို့ရမယ်။ လက်ရှိ အနေထားမှာကျတော့ ဒီ EV တက္ကစီတွေက မီတာခတက်သွားတယ်၊ ပြီးတော့ တက္ကစီသမား အများစုက သူက အိမ်မှာဒီကားကို ကိုယ်တိုင်အားသွင်းနိုင်ဖို့က အခက်အခဲရှိတယ်။ အဲတော့ Station မှာပဲသွင်းရမယ်။ Station သွင်းခက တစ်ယူနစ် ၁၀၀၀ ဖြစ်သွားတယ်ပေါ့နော်။ အဲလိုဆိုတော့ ယူနစ် ၃၀ သွင်းမယ်ဆိုရင် သူက ၃၀၀၀၀ ကျသွားမယ်။ Owner ခ က ၅၀၀၀၀ ရယ်ဆိုတော့ ၈၀၀၀၀ ဆိုတော့ သူဆွဲဖို့ ကိုက်လားမကိုက်လားဆိုတာ မသေချာဘူးပေါ့နော်" ဟု ပြော သည်။

EV လျှပ်စစ်သုံး မော်တော်ယာဥ်များအား ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှ စတင်ကာ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် တင်သွင်း ခွင့်ပြုခဲ့ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လကုန်အထိ ပြည်တွင်း၌ EV ကားအစီး‌ရေ ၆၀၀၀ ခန့် တင်သွင်းထားပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၅

နယ်စပ်ဂိတ်များတွင် လူအဝင်/အထွက်များအပေါ် ထိန်းချုပ်ခြင်းက တရားမဝင် ဈေးကွက်အတွက် ပိုမို အကျိုး ဖြစ်ထွန်းစေပြီး ၎င်းတို့၏ ဈေးနှုန်းများမှာ ပိုမိုမြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများနှင့် ပရဟိတအသင်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လေကြောင်းဖြင့် ပြည်ပထွက်ခွာမှုအပေါ် ထိန်းချုပ်သည့်အပြင် နယ်စပ်ဂိတ်များမှတဆင့် ထွက်ခွာခွင့်များကိုပါ ထပ်မံ ထိန်းချုပ်မည်ဆိုပါက တရားမဝင် လမ်းကြောင်းဆီသို့ ပိုမိုရောက်ရှိသွားကြမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုကဲ့သို့ ထိန်းချုပ်နေခြင်းက အဖြေမဟုတ်ကြောင်း ပညာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း FED မှ အလုပ်သမား တာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒါကတော့ ဘယ်လိုလုပ် အဖြေဖြစ်နိုင်မလဲ။ ဖြစ်တဲ့အခြေခံက သူတို့ရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှု၊ အုပ်ချုပ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ လိုအပ် နေလို့ အခုလိုတွေ ဖြစ်တာပေါ့။ အဲဒါတွေကို နည်းမှန်လမ်းမှန်နဲ့ မဖြေရှင်းဘဲနဲ့ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် စိတ်တိုင်းကျ စိတ်ထဲကရှိတဲ့ဟာမျိုး လက်ရှိနိုင်ငံတကာမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အခြေအနေတွေ ဆက်နွယ်နေတဲ့ဟာတွေကို မစဉ်း စားဘဲ ရပ်ခိုင်း၊ ပြုခိုင်း နှုတ်အမိန့်တွေ အဲဒီလိုမျိုးတွေ လုပ်နေတဲ့အခါကြတော့ အကျိုးဆက်က ပြည်သူပြည်သား တွေ ခံစားရတာပေါ့ တရားမဝင်တဲ့ လမ်းကြောင်းကို တွန်းပို့သလို ဖြစ်တာပေါ့။ PJ တို့ PV တို့ ဒီလိုဟာမျိုးတွေနဲ့ ထွက်ဖို့ပြုဖို့အတွက်ကို OWIC တို့ စမတ်ကဒ်တို့ အဲဒါတွေနဲ့တဖြေးဖြေးချင်း ကြပ်လိုက်တယ်။ ကြပ်လိုက်တော့ ဒီ border pass လေးတစ်ခုပဲ ကျန်တယ်။ ဒါကိုပဲ ထပ်ပြီး ပိတ်မယ်ဆိုရင် ကျန်တဲ့ တရားဝင်တဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ ထွက်ပေါက်တွေ အကုန်လုံးကို ပိတ်လိုက်တဲ့အခါကြတော့ လူတွေက တရားမဝင်တဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ပဲ ထွက်တော့မှာ ပေါ့။ အနည်းဆုံး အခြေခံအားဖြင့်ဆို ပွဲစားခတွေက ၂ ဆ၊ ၃ ဆ တက်သွားမယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ဂိတ် တစ်ခုဖြစ်သည့် မြဝတီ-မဲဆောက်တွင် မြန်မာဘက်အခြမ်းမှ နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့် စာအုပ် ကိုင်ဆောင်ထားသူများ၊ MOU လုပ်သားများကိုသာ ဖြတ်သန်းခွင့်ပြုနေပြီး နိုင်ငံကူးလက်မှတ် PV ကိုင်ဆောင်ထားသူများအား ဖြတ်သန်းခွင့်ပိတ်ထားကြောင်း ဒေသခံပရဟိတအသင်းထံမှ သိရသည်။

မြန်မာ-ထိုင်း နယ်စပ်ပေါက်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့် လက်မှတ်ဖြင့် သွားရောက်သည့် သူများအားလည်း အာမခံချက်တောင်းကြောင်း မြဝတီမြို့ရှိ အလင်းသစ်ပရဟိတအဖွဲ့မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နယ်စပ်က ယာယီနယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့် ၇ ရက် ပေးတဲ့ဟာတွေမှာတော့ ပုံမှန်ပဲ အဝင်/အထွက် လုပ်လို့ရ တယ်။ ပတ်စပို့ရှိတဲ့လူ အလည်ဗီဇာကို ပိတ်ထားတာ။ အခုက သူတို့က ကန့်သတ်လိုက်တာကို။ အကြောင်းတော့ ရှိမှာပေါ့လေ။ အာမခံချက်တော့ တောင်းတယ်။ ဥပမာ ကားနဲ့သွားမယ်ဆိုရင် ကားသမားက အာမခံပေးရတယ်။ ဗမာပြည်ထဲကို ပြန်ဝင်လာမယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပေါ့။ ဗမာပြည်ထဲ ပြန်လာမယ်ဆိုတဲ့ အာမခံရှိမှ ပေးထွက်တယ် နယ်စပ်ကနေ။ သူတို့ဘက်ကလည်း လန့်တော့ တဆင့်အာမခံပေးတဲ့လူရှိမှ ဟိုဘက်ကမ်းကို တာဝန်ယူပြီး ပို့ပေး တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းကလည်း ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် ကော့သောင်း-ရနောင်း နယ်စပ်ဂိတ်တွင် မြန်မာဘက်အခြမ်းမှာ နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့် လက်မှတ်ကိုင်ဆောင်ထားသည့် အသက် ၁၈ မှ ၃၅ နှစ်အရွယ်အထိ အမျိုးသားများအား ထွက်ခွာခွင့် ပိတ်ပင်သည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ယခုအခါတွင် ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်လည်သွားနိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်းလည်း သတင်းများအား တွေ့ရသည်။

ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးရုံးသို့ ဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ် မေးမြန်းကြည့်သော်လည်း ဆက်သွယ်၍ မရပေ။

ယခုကဲ့သို့ နယ်စပ်ဂိတ်များကိုပါ တင်းကြပ်နေခြင်းသည် စီးပွားရေး လုပ်ကိုင်သူများ၊ ကျန်းမာရေးအရ သွားရောက် ရမည့် လူနာများနှင့် အလုပ်သွားရောက် လုပ်ကိုင်မည့် သူများအတွက်လည်း ပိုမိုကြပ်တည်းစေကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၄

နိုင်ငံခြားငွေလိုအပ်ချက်များကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာသည့်အခါမျိုးတွင် ဗဟိုဘဏ်မှ နိုင်ငံခြားငွေများကို  ထုတ်ရောင်းပေးလေ့ရှိသော်လည်း ရေတိုအတွက်သာ ကုစားနိုင်ကြောင်း၊ ထိုသို့ ထုတ်ရောင်းပေးခြင်းကလည်း ဘယ်ကာလအထိ ထုတ်ရောင်းပေးနိုင်မှာလဲဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက မေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးမှာ ဦးမော့လာရန်ထက် ပြန်လည်ကုစားရေးကိုသာ အဓိက ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်ရမှာဖြစ်ကြောင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲကို မဖြစ်မနေပြုလုပ်မည်ဟု ပြောဆိုထားသည့်အတွက် စီးပွားရေး ပြန်လည်ကုစားရေးနှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံရေးပါတီများမှ ပြည်သူများအား ချပြသင့်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“နိုင်ငံခြားငွေနဲ့ပတ်သက်လို့ အစိုးရက ရေတိုကုစားတဲ့ဟာတွေကို လျှော့ချသင့်ပြီ။ လက်ရှိ အခြေအနေက စီးပွားရေး ကောင်းမွန်တဲ့နိုင်ငံ မဟုတ်ပါဘဲနဲ့ အားလုံးက ရုန်းကန်လှုပ်ရှားပြီး လုပ်နေရတဲ့ အခြေအနေဖြစ်တာ ကြောင့် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးက ပြန်လည်ကုစားနိုင်ဖို့အတွက်ကို ကျနော်တို့မှာ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိနေသေး တယ်။ ပြန်လည်ကုစားနိုင်ရေးအတွက် ဘယ်လိုမူဝါဒတွေနဲ့ ဒီအစိုးရက လျှောက်လှမ်းမှာလဲ။ ဒါမှမဟုတ် ရွေးကောက်ပွဲအလွန်မှာ တက်လာမယ့် အစိုးရတစ်ရပ်ကရော ဘယ်လိုမူဝါဒတွေနဲ့ နိုင်ငံ့စီးပွားရေးကို ကုစားမလဲ ပေါ့။ အဲဒါတွေကိုလည်း ပါတီကြီးတွေက ပြည်သူတွေကို ချပြဖို့လိုနေပြီ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ရွေးကောက်ပွဲ လည်း မဖြစ်မနေလုပ်မယ်လို့ ပြောထားတာဆိုတော့ ဘယ်လိုစီးပွားရေး ကုစားမယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ပြည်သူတွေက ကြိုသိမှသာ သူတို့လည်း ပြင်ဆင်စရာရှိတာ ပြင်ဆင်လို့ရမယ်ပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဒေါ်လာကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံတော်တွင် နိုင်ငံခြားအရန်ငွေ ရှိသည်ဆိုသော်လည်း ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ် ပမာဏတစ်ခုအထိသာ ထုတ်ရောင်း ပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများနှင့် ချေးငွေများမှသာ နိုင်ငံခြားငွေကို ရရှိမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ အစိုးရအနေဖြင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဖိတ်ခေါ်သင့်ကြောင်းလည်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် များက ထောက်ပြကြသည်။

သို့သော် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မတည်ငြိမ်သည့် အနေအထားများကြောင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများနှင့် ချေးငွေ များရရှိရန်မှာ ခဲယဉ်းလှသော်လည်း အစိုးရအနေဖြင့် ထိုအပိုင်းအား ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် မူဝါဒများ ရှိသင့်ပြီဟု လည်း ၎င်းတို့က အကြံပြုသည်။

ပြဿနာများအား တစ်ခုချင်း လိုက်လံစဉ်းစားပြီး ဆောင်ရွက်ချင်းသည် ရေတိုသာ ဖြေရှင်းနိုင်ပြီး အဓိက အကြောင်းအရာကို သေချာစဉ်းစား၍ ဆောင်ရွက်ရန် လိုကြောင်း၊ ယခုအတိုင်း ရေရှည်သာ ဆက်သွားနေမည် ဆိုပါက လုံးပါးပါးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ကုန်စိမ်းသည်တစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဓိကကတော့ စီးပွားရေး ပတ်ဝန်းကျင်ကောင်းအောင် လုပ်စေချင်တာပေါ့။ အဓိက ဒါပဲ။ တချို့ကိစ္စတွေ က စီးပွားရေး ပတ်ဝန်းကျင်ကောင်းတယ်၊ နိုင်ငံရေး ပတ်ဝန်းကျင်ကောင်းတယ်ဆိုရင် ရှင်းစရာမလိုဘူး သူ့ ဘာသာသူ automatic လိုက်ဖြေရှင်းပြီးသလို ဖြစ်သွားတာ။ အဓိကကတော့ main course ကို သေချာစဉ်းစားဖို့ လိုတာပေါ့။ အဲဒီလိုမှမဟုတ်ဘဲ တစ်ကွက်တစ်ကွက်နဲ့ စဉ်းစားနေတော့။ macroeconomy ဆိုတာ 1 area to another, 1 place to another ဆက်စပ်နေတာကို။ ဒီတစ်ခုထိရင် ကျန်တဲ့တစ်ခု ပတ်ထိတာပဲ။ main economic system ကြီးကို မစဉ်းစားနိုင်ဘဲ ကျန်တာတွေကတော့ ပြဿနာတွေက တစ်မျိုးမဟုတ် တစ်မျိုးလာနေမှာပဲလေ။ အဲဒီလိုနဲ့ပဲ ကျနော်တို့က နှစ်ပေါင်းတော်တော် ကြာခဲ့ကြပြီလေ။ ဒါက ခေါင်းအေးအေး နဲ့စဉ်းစားပြီးတော့ သေချာ ပြေလည်အောင် လုပ်ကြစေချင်တာပေါ့။ otherwise ကတော့ တဖြေးဖြေးနဲ့ လုံးပါးပါးသွားမှာပေါ့။ အဲဒါကြီးက စိုးရိမ်စရာကြီး။ ဒါကြီးတော့ မဖြစ်စေချင်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်နေသကဲ့သို့ နိုင်ငံခြားငွေ လိုအပ်ချက်များလည်း ရှိနေသည့်အတွက် နိုင်ငံခြားငွေ သုံးစွဲမှုကို ထိန်းသိမ်းရန် မူဝါဒချပြီး လုပ်ဆောင်နေရကြောင်း၊ စီပွားရေးကောင်းမှ နိုင်ငံရေး တည်ငြိမ် မှာဖြစ်သဖြင့် နိုင်ငံစီးပွားရေးကောင်းရန် နိုင်ငံသားများအားလုံးတွင် တာဝန်ရှိကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက စက်တင်ဘာ ၁ ရက်‌တွင် ရန်ကုန်၌ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အစည်းအ‌ဝေးမှာ ပြောကြားခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၃

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ လုပ်ငန်းအများစုသည် မြန်မာလုပ်သားများအပေါ် မှီခိုနေရသည့်အတွက် မြန်မာလုပ်သားများသည် မည်သည့် လုပ်ငန်းများကနေ ထိုင်းနိုင်ငံကို ဝင်ငွေရအောင် လုပ်ပေးနေလဲဆိုသည့်အပေါ် အားလုံးက လေ့လာ စောင့်ကြည့်လာကြသည်။

ထိုင်း၏ လုပ်ငန်းခွင်အများစုတွင် အခြားနိုင်ငံခြားသား လုပ်သားများထက် မြန်မာလုပ်သားဦးရေမှာ ပိုမိုများပြား ကြောင်း၊ အဓိက ဝင်‌ငွေရနေသော လုပ်ငန်းများဖြစ်သည့် ပြည်ပထုတ်ကုန်၊ ရေလုပ်ငန်းနှင့် ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းတို့တွင် မြန်မာလုပ်သားများမှ အဓိက လုပ်ပေးနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ထို့အပြင် ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှလည်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်းများအပေါ် ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးခြင်းဖြင့် ငွေညှစ်ခြင်း၊ အထောက်အထား ပြုလုပ်ရာတွင် ပွဲစားများဖြင့် ပေါင်းကြံခြင်းတို့ဖြင့်လည်း အကျိုးအမြတ် ရရှိနေကြကြောင်း ပညာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းက ကွန်ဒိုအရောင်းပြခန်းကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေကတော့ ဒီတိုင်းရိုးရိုးလည်း ရနေတာပဲ။ အထောက်အထားတွေ လုပ်တယ်ဆိုရင် အလုပ်သမားတွေ အကုန်လုံးက ပွဲစားကို အားကိုးရတာလေ။ အနည်းဆုံးသော ၈၀ ကျော်လောက် အလုပ်သမား တွေက ပွဲစားပဲအားကိုးကြတာ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်းတွေ ကိစ္စအားလုံးကို သူတို့ ဘယ်လိုမှ လုပ်လို့မရဘူးလေ။ ပွဲစားတွေနဲ့ အပ်လိုက်တယ်ဆိုရင်တော့ ဒီကိစ္စကို သူတို့နားလည်စရာ မလိုဘူးပေါ့ လေ။ အဲဒီဟာတွေကြောင့် ပွဲစားတွေရယ်၊ အစိုးရဌာနရယ်ပေါင်းပြီးတော့ လုပ်စားနေတဲ့ သဘောပေါ့။ အဲဒီလို လုပ်စားတယ်ဆိုတော့ one stop service တွေဘာတွေ ဘယ်လိုပဲ လုပ်တယ်ပြောပြော အစိုးရဌာနဆိုင်ရာတွေက မပါလို့မရဘူး။ အဲဒီတော့ သူတို့ကို ပွဲစားတွေကနေ လမ်းကြောင်းကြေးက လုပ်ထားပေးပြီးသား။ အဲဒီတော့ အကျိုး အမြတ်က အာဏာပိုင်တွေမှာ အနည်းနဲ့အများ ရနေတာပဲ” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ယခုနောက်ပိုင်းတွင် ငွေကြေးချမ်းသာသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ၏ ကွန်ဒိုဝယ်ယူမှုများ၊ ဗီဇာဝယ်ယူမှု များအပြင် အခြားသော services များကြောင့်လည်း ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှာ ဝင်ငွေများ ရရှိနေကြသည်။

ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများအတွက် ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှ လူမှုဖူလုံရေး အကျိုးခံစားခွင့်များ၊ သေဆုံး/ဒဏ်ရာ ရရှိသည့် ကိစ္စများ၊ ပင်စင်များအတွက် ပြန်လည်ပေးအပ်မှုများရှိသော်လည်း နည်းပါးလှကြောင်း၊ အမှန်တကယ် လုပ်ငန်းခွင်များတွင် လုပ်သားတစ်ဦး၏ အကျိုးခံစားခွင့်အား အပြည့်အဝ မရရှိကြကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ‌ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ပြောသည်။

ထိုင်းရောက် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးအတွက် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများ တိုးတက်စေရန် လုပ်ကိုင်ပေးနေကြသည့် လုပ်သားများအပေါ် တစ်စုံတစ်ရာ ပြန်လည်လုပ်ဆောင်ပေးခြင်းမျိုးမရှိဘဲ ခေါင်းပုံဖြတ် အမြတ်ထုတ်ရန်သာ လုပ်ဆောင်နေကြ ကြောင်း အလုပ်သမားအခွင့်အရေးဖောင်ဒေးရှင်း LRF မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒီအပိုင်းမှာကတော့ အားနည်းပါတယ်။ ဘာလို့ဆို ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေရဲ့လုပ် အား အရင်းအမြစ်ကို အားပြုပြီးမှ သူတို့ရဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုတွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ နိုင်ငံတကာကို ရောင်းချဖို့၊ အမြတ်အစွန်းတွေ အများကြီးရရှိဖို့ ဒါကို အဓိကကြည့်တာဖြစ်ပြီးမှ ကျန်တဲ့အစိတ်အပိုင်းကတော့ ဒီနိုင်ငံသား အလုပ်သမားတွေအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် ဘယ်လိုဝန်ဆောင်မှု ပေးလိုက်မယ်ဆိုတာ ထည့်သွင်း စဉ်းစားလာတာမျိုး မတွေ့ရပါဘူး။ ပြီးရင် နေထိုင်ခွင့်၊ အလုပ်လုပ်ခွင့် လက်မှတ်တွေ ပြုလုပ်ပေးတာ၊ အခါအား လျော်စွာ အလုပ်သမားတွေကို အသစ်တွေ ထပ်ရောက်လာတယ်ဆိုရင် နေထိုင်ခွင့်တွေ ပြုလုပ်ပေးတာကလည်း အခကြေးငွေယူပြီး ဝန်ဆောင်မှုပေးတာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် သီးသန့်ကြီး လုပ်သားတွေကို အကျိုးပြုအောင် လုပ်ပေးတာမျိုး မတွေ့ရပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းရှိ အထောက်အထားမဲ့ ရွှေ့ပြောင်းများအတွက် လူသစ်ဘတ်ရိုက် ပေးမည်ဟု ထိုင်းအာဏာပိုင် များမှ ထုတ်ပြန် ပြောဆိုထားသော်လည်း လက်ရှိအချိန်အထိ တစ်စုံတစ်ရာ တိတိကျကျ ထွက်ပေါ်လာခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ၌ ရက်ပေါင်း ၁၂၀ စီမံချက်ဖြင့် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များကို ဖမ်းဆီးနေပြီး မြန်မာ ရွှေ့ပြောင်း တစ်သိန်းကျော် ဖမ်းဆီးခံထားရကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃

နယ်မြေမတည်ငြိမ်မှုများကြောင့်  ရပ်နားထားရသော နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုများအား အခြားမည်သည့် နည်းလမ်း ဖြင့် အစားထိုးနိုင်မလဲဆိုသည့်အပေါ် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများအကြား ဆွေးနွေးမှုများရှိသည်။

နိုင်ငံအတွက် နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုများမှ အခွန်အပြင် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ ရရှိသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ ရပ်တန့် နေခြင်းက နိုင်ငံခြားဝင်ငွေရရှိမှုအပေါ် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း၊ သို့သော် ကုန်သည်များမှာမူ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းဖြင့် ကုန်သွယ်နေကြကြောင်း သိရသည်။

အခြားနယ်စပ်ဂိတ်များတွင် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများ တည်ဆောက်ပြီး ကုန်သွယ်မှု လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက ခဲယဉ်းလှကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် နယ်မြေတည်ငြိမ်အောင် လုပ်ပြီးမှသာ တရားဝင် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများအား ပြန်စနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒါက illegal သွားနေတဲ့ ကုန်သည်ကတော့ ဒီဘက်ဖမ်းရင် ဟိုဘက်ပို့တာမှန်ပေမယ့် တရားဝင် လမ်းကြောင်းမှာဆိုရင် ဒါမျိုးလုပ်ဖို့က အနည်းဆုံးတော့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းတစ်ခုက စခန်းသေးသေးလေး ‌ဆောက်မယ်ဆိုရင်တောင် စီးပွားကူးသန်းတို့၊ အကောက်ခွန်တို့၊ custom တို့ အစရှိတဲ့ ရဲတို့၊ ထွေအုပ်တို့ အားလုံး ရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံတစ်ခုက အဲဒီမှာရှိဖို့လိုတယ်။ ဒီနယ်စပ်တွေမှာ အဲဒီလိုဖွဲ့စည်းပုံအပြည့်နဲ့ သွားချပြီးတော့ ကုန်သွယ် ရေးစခန်း ဆောက်ဖို့အတွက်က နယ်မြေတည်ငြိမ်ဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာက ဘယ်ဂိတ်မှာပဲ သွားချချ ဖြတ်သန်းရ တဲ့ လမ်းကြောင်းတွေက ဒါတွေပဲရှိတာကို။ နယ်မြေတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု မရှိဘူးဆိုရင်တော့ ဒီကုန်သွယ်မှုကတော့ ပြန်စဖို့မလွယ်ဘူးပေါ့။ မရနိုင်ဘူး။ နိုင်ငံတော်အတွက် အခွန်ဆုံးရှုံးမှုတွေကတော့ ဒီလိုနယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိရင် ဖြစ်နေမှာပဲ။ နယ်မြေတည်ငြိမ်အောင် လုပ်ပြီးမှပဲ ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းကို ပြန်စနိုင်မှ တရားဝင် ကုန်သွယ်ရေး မှပဲ အခွန်ရနိုင်တယ်။ illegal trade မှာတော့ နိုင်ငံအတွက် ဘာမှအကျိုး တစ်စုံတစ်ရာ ခံစားရနိုင်စရာမရှိဘူး” ဟု ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် ပြည်ပ ပို့ကုန်/သွင်းကုန် ကုန်သွယ်မှုများမှ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ ရရှိနေခြင်းဖြစ်သော်လည်း ၎င်းတို့ အပေါ် တင်းကြပ်ထားမှုများကြောင့် ပို့ကုန်/ သွင်းကုန် သမားများအတွက် အဆင်မပြေဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် ပို့ကုန်/သွင်းကုန် ကုန်သွယ်မှု လုပ်ငန်းများကို မြန်ဆန်သွက်လက်စေချင်ပါက အစိုးရအနေဖြင့် လျှော့ချ ပေးရမည့် အပိုင်းများရှိကြောင်း၊ ထိုအချက်များအား လျှော့ချပေးနိုင်ပါက ပို့ကုန်တင်ပို့မှုမှာ ပိုမို မြန်ဆန်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုကတော့ normal trade ပဲ လုပ်နေရတာပေါ့။ အခုဟာက ဒီဟာကိုပိုပြီးတော့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် သွက်သွက်လက်လက် လုပ်နိုင်ဖို့ဆိုရင် တော်တော်များများတော့ ဖြေလျှော့ပေးဖို့ကောင်းတယ်။ အထူးသဖြင့် export ကို ဖြေလျှော့ပေးရမှာပေ့ါ။ ဘာလို့ဆို ကိုယ်က export များများပို့နိုင်မှ နိုင်ငံခြားငွေရမှာကို။ အခုက export သမားကိုလည်း လည်ပင်းညှစ်ထားတယ်။ လည်ပင်းညှစ်ထားတာက အခုအချိန်အထိ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို သူ့သတ်မှတ်ထားတဲ့ ပေါက်ဈေးနဲ့ လဲနေရတုန်း။ နောက်တစ်ခုက export ပို့တိုင်းမှာ လိုင်စင်သဘောမျိုး ခွင့်ပြု ချက် ယူနေရတယ်။ အစိုးရဘက်က ကြည့်တော့လည်း export ပို့ပြီးတော့ export earning မဝင်မှာ ကြောက်တဲ့ အတွက် export တိုင်းကို သူက လိုင်စင်သဘောမျိုး ယူနေရတယ်။ အခုက export ရော import ရော လိုင်စင်ယူ နေရတာပဲလေ။ ဒါပေမယ့် export ကို ပိုပြီးတော့ သွက်လက်စေချင်ရင်တော့ အဲဒီဟာတွေ လျှော့ချလို့ရတဲ့ဟာ တွေကို လျှော့ချပေးဖို့ကောင်းတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဆန်တင်ပို့ရန် လုပ်နေစဉ်

နိုင်ငံခြားငွေ လိုအပ်ချက်ကို လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် ကုန်သွယ်ဖက် နှစ်နိုင်ငံအကြား ကုန်ပစ္စည်းချင်း အပြန်အလှန် ဖလှယ်သည့် ကုန်သွယ်မှုစနစ်ကို စတင်ကျင့်သုံးရန်အတွက် နစက-က ညွှန်ကြားထားကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ထိုသို့ ကုန်ပစ္စည်းချင်း ဖလှယ်သောစနစ်သည် ရှေးယခင်က အသုံးပြုခဲ့သည့် စနစ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး ခေတ်မမှီသဖြင့် မည်သည့်နိုင်ငံမှ အသုံးမပြုကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်မှုများရှိသည်။

ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က “အဲဒါလောလောဆယ်တော့ မလွယ်ဘူး ကျနော့်အမြင်အရက။ Barter ဆိုတာက Unit မရှိခင်ကလေ။ ၁ ယူနစ်ကို ဘယ်လိုသတ်မှတ်မလဲဆိုတာ ပြဿနာရှိတယ်။ Barter ဆိုတာက ကုန်ချင်းဖလှယ်တဲ့စနစ်ပေါ့။ လွန်ခဲ့တဲ့ long long ago ကပါ။ ယူနစ်ကို ဘယ်လိုသတ်မှတ်မှာလဲက ခက်တာပေါ့။ အဲဒီလိုခက်လို့ပဲ ငွေကြေးစနစ်ဆိုတာ ပေါ်လာတာလေ။ ငွေကြေးစနစ်က နည်းစနစ်ကိုပဲ ဗဟိုပြုရ မှာပဲ။ အဲဒီတော့ ဘယ်လိုဗဟိုပြုလို့ရမလဲ ဒါပဲ စဉ်းစားရမှာပေါ့။ ကျန်တဲ့ ways and means တွေကတော့ ခေတ်ကာလအရ အဆင်မပြေနိုင်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ထိုစနစ်ဖြင့် ကုန်သွယ်မှု လုပ်ဆောင်ရမည်ဆိုပါက ကုန်သွယ်မှုများ ကျဆင်းလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ကုန်သွယ်ဖက် နိုင်ငံများထံမှ တင်သွင်းလိုသည့် ပစ္စည်းနှင့် တင်ပို့နေသည့် ကုန်စည်ပမာဏသည် မျှတမှု မရှိသည့် အတွက်လည်း ကုန်သည်များတွင် အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်သွားနိုင်ကြောင်း၊ နောက်ဆုံးတွင် စားသုံးသူ ပြည်သူများ အပေါ်တွင် သက်ရောက်မှု ဖြစ်သွားမည်ဟုလည်း သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃၀

နိုင်ငံကူးလက်မှတ် PV မှ PJ သို့ ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်၍ အလုပ်သွားရောက် လုပ်ကိုင်မည်ဆိုပါက ပြည်ပသို့ အလွယ်တကူ ထွက်ခွာခွင့်ပြုနိုင်လားဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက် နေသူများက မေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။

အခြားနိုင်ငံတွင် PV ဖြင့် အလုပ်ရှင်၊ အလုပ်သမား ပြဿနာများဖြစ်ပါက တစ်စုံတစ်ရာ ကူညီဆောင်ရွက်ပေး၍ မရသည့် အတွက်ကြောင့် အလုပ်အတွက် သွားရောက်မည်ဆိုပါက PV အစား PJ သို့ ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်ပြီးမှ သွားကြရန် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာများမှတဆင့် အသိပေးမှုများ ပိုမိုပြုလုပ်လာသည်။

မိသားစုစားဝတ်နေရေး အပါအဝင် အခြားသော ကိစ္စများကြောင့် ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်မည့် လူများကို နည်းမျိုးစုံဖြင့် အဘယ်ကြောင့် လိုက်လံထိန်းချုပ်နေရသနည်းဟု မေးခွန်းထုတ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်းတို့၏ မူအတိုင်း လိုက်လုပ်မည်ဆိုပါက အလွယ်တကူ ထွက်ခွာခွင့်ပေးမည်လားဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦး ဖြစ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “PV ကနေ PJ ပြောင်းပြီး အလုပ်သွားလုပ်မယ်ပေါ့။ အဲဒီသူတွေအတွက်ကို ဘယ်လောက် မြန်မြန်နဲ့ PJ ပြောင်း ပေးမလဲ၊ OWIC ကဒ် ဘယ်လောက်ပေးမလဲ။ ခက်တာက အိမ်မှာ စီးပွားရေး အဆင်မပြေလို့ အပြင်ထွက် အလုပ်လုပ်တာကို အိမ်တံခါးပိတ်ထားရင်တော့ ဒီလူတွေက ငတ်ဖို့ပဲရှိတယ်။ ဒီဟာကို လိုက်လုပ်တယ် ဆိုရင် တော့ သူတို့ဘက်က လွယ်လွယ်ကူကူ ပေးမှာလား။ ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီးတော့ နိုင်ငံခြား ထွက်တဲ့ ပြည်သူတွေအပေါ် PJ ရမှ OWIC ကဒ်ရမှ ပေးထွက်ပြီးတော့ လုပ်ခိုင်းတယ်ဆိုတာက။ PV တွေနဲ့ နိုင်ငံခြားကို လွှတ်ပြီးတော့ ပြန်မလာဘဲ အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့သူတွေလည်း အများကြီးပဲ သူတို့ဘယ်လိုပဲတားမြစ် တားမြစ် ရှိနေသေးတာဖြစ်တဲ့အတွက် အဲဒီသူတွေကိုရော သူတို့က ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ လွှတ်နေတာလဲဆိုတာ” ဟု ပြောသည်။

ရန်ကုန်လေဆိပ် အတွင်းကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံကူးလက်မှတ် PJ ကိုင်ဆောင်ပြီး ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်မည့် လူများအပေါ်တွင်လည်း အသက်အရွယ် ကန့်သတ်ချက်ဖြင့် စေလွှတ်ခွင့်ပြုနေမှုကြောင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် PV ဖြင့် ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ရန် ပြင်ဆင် နေကြခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေများ ဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက် PJ မှ PV သို့ ပြောင်းလဲခြင်းများကို နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ထုတ်ပေးရေးရုံးမှ ကန့်သတ်ပိတ်ပင်လိုက်သည်။

PJ သမားများအပေါ် အသက်ကန့်သတ်ချက်ဖြင့်သာ စေလွှတ်ခွင့်ပြုနေခြင်းသည် လက်ရှိအချိန်အထိ ရှိပြီး PV သမားများမှ PJ ပြောင်း၍ ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်မည်ဆိုပါက ၎င်းကန့်သတ်ချက်ကို ဖြေလျှော့ပေးမည်လားဟု မေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။

PV နှင့် ပြည်ပထွက်သူများ အားလုံးသည် အလုပ်လုပ်ကိုင်ရန်အတွက် မဟုတ်ကြကြောင်း FED မှ အလုပ်သမား တာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရန်ကုန်လေဆိပ် အတွင်းကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရတဲ့နည်းနဲ့ ထွက်လာတဲ့ လူတွေကြတော့ ဥပမာ PJ နဲ့ထွက်ဖို့ဆိုရင် OWIC ကဒ်ရှိရမယ်၊ ဒီဘက်မှာ အလုပ် ရှိရမယ်။ MOU စနစ်နဲ့ပဲ သွားလို့ရတဲ့ အနေအထားမျိုးဆိုတော့ အဲဒီဟာကို ပြည့်စုံအောင်လို့ အထောက် အထားတွေ အကုန်လုံးပြည့်စုံအောင် ဘယ်လိုသွားလုပ်မလဲ အချိန်မှ မရှိတာ။ အဲဒီတော့ PV နဲ့ထွက်လာ၊ PV နဲ့ကလည်း အလုပ်လုပ်ဖို့ လာတယ်လို့တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အဓိကကတော့ ဘယ်ပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့က အရင်ထွက် လိုက်တယ်။ ရောက်တဲ့အခါကြတော့ အလုပ်ရရင် လုပ်လိုက်မယ်၊ မရရင် မလုပ်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် လူမှုကွန်ရက်မီဒီယာ၌ PV ဖြင့် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ထွက်ခွာပါက လေဆိပ်တွင် ပြန်လွှတ်ခံရကြောင်း၊ ထောက်ခံချက်ပေးမည့်သူရှိမှ ထွက်ခွာခွင့်ရမည့်အကြောင်း စသဖြင့် အမျိုးမျိုး ပြန့်နှံ့နေမှုအပေါ် လူဝင်မှုကြီးကြပ် ရေးမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးအား ဖုန်းဆက်မေးမြန်းသော်လည်း ဖုန်းလက်ခံဖြေဆိုခြင်းမရှိပေ။

ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်မည့် လူများအပေါ် အစိုးရဌာနဆိုင်ရာများမှ နည်းလမ်းပေါင်းစုံဖြင့် ကန့်သတ်ထိန်းချုပ် နေခြင်းသည် နိုင်ငံတော်အတွက်လည်း အခွန်ဝင်ငွေ ရရှိမှုအပေါ် နစ်နာစေကြောင်း၊ လူထု၏ စားဝတ်နေရေး အပေါ်လည်း ထိခိုက်စေကြောင်း သုံးသပ်မှုများရှိသည်။

ထို့ကြောင့် ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်မည့် လူများအပေါ် ကန့်သတ် ထိန်းချုပ်နေမှုများအား ဖြေလျှော့ပေးသင့် ကြောင်းလည်း ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၉

တရှိန်ထိုးမြင့်တက်သွားသည့် နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်းများသည် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း တရွေ့ရွေ့ဖြင့် ပြန်လည် ကျဆင်းလာနေသော်လည်း ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာ ပြန်လည်ကျဆင်းသွားခြင်း မရှိမှုအပေါ် သက်ဆိုင်ရာ ကုန်သည် လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ထိန်းချုပ်ရန်လိုကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ကုန်သည်များအနေဖြင့် ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုအား နိုင်ငံခြားငွေ ဈေးတက်သည့်အခါတွင် ဝယ်ယူလိုက်မိပါက ထိုကုန်ပစ္စည်း၏ တန်ဖိုးအား တိုးမြှင့်၍ရောင်းချကြသည်။

သို့သော် နိုင်ငံခြားငွေဈေး ပြန်လည်ကျဆင်းချိန်တွင် ၎င်းကုန်ပစ္စည်း၏ တန်ဖိုးသည်လည်း ယခင်တိုးမြှင့်ထားသည့် နှုန်းထားအတိုင်းသာ ဆက်လက် ရောင်းချနေကြခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ကုန်သည်များ၏ ဝယ်ယူရသော နှုန်းထားများမှာ သက်သာနေပြီဆိုပါက ပြန်လည်ရောင်းချသည့် အခါတွင် နှုန်းထားများကိုလည်း ပြန်လည်လျှော့ချ၍ ရောင်းပေးရန်၊ အစိုးရဘက်မှလည်း စည်းကမ်းထုတ် တင်းကြပ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

သားငါးဈေးကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဓိကကတော့ ကုန်သည်ကြီးများ အသင်းတို့ အသင်းအဖွဲ့တွေရှိတာပေါ့နော်။ စားအုန်းဆီဆိုလည်း တင်သွင်းရောင်းချသူများအသင်း၊ ဆန်ဆိုလည်း ဆန်ကုန်သည်ကြီးများအသင်း၊ သစ်ဆိုလည်း သစ်လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်း အစရှိတဲ့ အသင်းအဖွဲ့တွေနဲ့ အစိုးရတာဝန်ရှိတဲ့ လူတွေနဲ့ တွေ့ဆုံပြီးတော့ ဒီဟာတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ အတွက် မူဝါဒတွေ ချလို့ရပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်တွေဆိုတာ ဒီအသင်းအဖွဲ့တွေကနေပဲ တာဝန်ယူပြီး ဆောင်ရွက် ကြတာ ဖြစ်တဲ့အခါကြတော့ ဒါမျိုးတွေကို ထိန်းချုပ်ရင်ရနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် အချိန်တစ်ခုတော့ ပေးဖို့ပေါ့ ချက်ချင်းကြီး ဒေါ်လာဈေးကျတာနဲ့ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ ကျလာမယ်လို့တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူးပေါ့နော်။ လနဲ့ချီပြီး ဈေးက ကျနေဖို့ ငြိမ်နေဖို့လိုတယ်။ ဒီလမှာ ဒီလောက်ကျပြီး နောက်လမှာ ပြန်တက်တယ်ဆိုလည်း ကုန်ဈေးနှုန်း က တည်ငြိမ်မှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ ကုန်သည်တွေရဲ့ သဘောသဘာဝကလည်း ဝယ်တဲ့အချိန်မှာ ဈေးကြီးမိတာ တစ်ခါမိပြီးသွားရင် ဈေးကြီးမိထားတဲ့ဈေးကို မပြင်ပဲနဲ့ ရောင်းကြတာမျိုးတွေရှိတာပေါ့။ ဒါမျိုးတွေကိုလည်း တကယ့်တကယ် ပုံမှန်ဈေးက သက်သာနေပြီဆိုရင် ပြန်လည်ချပြီးရောင်းပေးဖို့ ကုန်သည်တွေအနေနဲ့လည်း လိုအပ်သလို အစိုးရဘက်ကလည်းဒါမျိုးတွေကို စည်းကမ်းတွေထုတ်ပြီး တင်းကြပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းက နိုင်ငံခြားငွေဈေးများ တရှိန်ထိုး မြင့်တက်သွားခြင်းသည် အနယ်နယ်အရပ်ရပ်မှ ရွှေ့ပြောင်း လာကြသူများက မြန်မာကျပ်ငွေအစား ဒေါ်လာနှင့် ရွှေတို့ကို အများအပြား ဝယ်ယူလာကြသည့် အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ တရှိန်ထိုး မြင့်တက်သွားသည့် နိုင်ငံခြားငွေဈေးများမှာ ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ပြန်လည်ကျဆင်းသွားခြင်း သည် ၎င်းတို့၏ ဝယ်ယူမှုများ နည်းပါးသွားခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်းလည်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ် သည်။

စီးတီးမတ်ကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံခြားငွေဈေး ကျဆင်းသော်လည်း ကုန်ဈေးနှုန်းများ ပြန်မကျခြင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယခုမှ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ ယခင်ကာလများကတည်းက ရှိနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုစနစ်အား ဖျောက်ဖျက်ရန်မှာ မလွယ်ကူသော် လည်း စီးပွားရေးစနစ်ကို ပြန်လည်ကောင်းမွန်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ပါက အဆင်ပြေနိုင်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မြန်မာ culture က ဒီလိုပဲလာခဲ့တာလေ။ ရင့်ကျက်မှုဆိုတာက အစိုးရတင်မဟုတ်ဘဲ ပြည်သူကလည်း လိုတာလေ၊ ကုန်သည်လည်းလိုတာ။ ကျ‌နော်တို့မှာက‌ တော်တော်လေး အားနည်းတာပေါ့။ အမှန်တော့ ယေဘုံယျ သဘောဆိုရင် ကိုယ်က ဈေးအမြင့်မှာဝယ်ခဲ့တဲ့ ပစ္စည်းလက်ကျန်တွေက ရှိရင်လည်း ရှိနေမှာလေ။ အခုဈေး လောလောဆယ် ရုတ်တရက် မကျသေးဘူးဆိုတာက အမြင့်ဈေးနဲ့ မိထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ရောင်းထုတ်ဖို့လည်း ခက်နေလို့နေမှာပေါ့လေ။ ဒါ အကောင်းဘက်က တွေးကြည့်တာပါ။ အဓိကက အခြေခံ frame ပဲ။ နိုင်ငံခြားနဲ့ ကူးလူးဆက်ဆံတဲ့အခါမှာ နိုင်ငံခြားငွေက သုံးကိုသုံးရတာကို။ အဲဒါသည် မက်လုံးစနစ်မှန်ဖို့ လိုတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

နိုင်ငံခြားငွေဈေး ကျဆင်းသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် ကုန်ဈေးနှုန်းများ ချက်ချင်းကျဆင်းရန်မှာ မလွယ်ကူကြောင်း၊ နိုင်ငံခြားငွေ ကျဆင်းမှုသည် လနှင့်ချီပြီး ဖြစ်ပွားခဲ့မည်ဆိုပါက ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာလည်း တဖြေးဖြေး ပြိုကျလာ နိုင်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၉

မြန်မာနိုင်ငံတွင် EV (လျှပ်စစ်ကား) ခရီးသည်တင် အဝေးပြေးကား အစီးရေ ၂၀ ကျော် တင်သွင်းခွင့်ပြုထား ကြောင်း စက်မှုဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် EV ခရီးသည်တင် အဝေးပြေးကား ၃ စီး ရောက်ရှိထားပြီး ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်

စက်မှုဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “လောလောဆယ်မှာ ရောက်နေတာကတော့ ၃ စီးပေါ့။ ထပ်ပြီးတော့ လာဖို့လည်း ရှိသေးတယ်။ ထပ်ပြီးတော့ လာဖို့ရှိသေးတယ်ဆိုတာ ကျမတို့က ၂၀ ကျော် ခွင့်ပြုထားတာဆိုတော့ အဲ့ ၂၀ ကျော်အကုန် သူ့အချိန်နဲ့သူ ရောက်လာမှာပေါ့နော်။ ဒါက ခွင့်ပြုထားတဲ့ ပမာဏဆိုတော့လေ။ ဘယ်တော့ ရောက်မယ် ဆိုတာကတော့ အဲလိုတော့ အတိအကျပြောလို့ မရဘူးပေါ့နော် " ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ EV အဝေးပြေးကားအား ရန်ကုန်အခြေစိုက် ခရီးသည်တင် ယာဥ်လိုင်းဖြစ်သော မန္တလာမင်းမှ ပြေးဆွဲနေပြီ ဖြစ်သော်လည်း ရာဇာမင်းယာဥ်လိုင်းမှ စက်တင်ဘာလကုန်တွင် EV လျှပ်စစ်ကားဖြင့် စတင်ပြေးဆွဲမည်ဖြစ် ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

သို့သော်လည်း EV လျှပ်စစ်သုံးကားများဖြင့် ခရီးသည်တင် အဝေးပြေးခရီးစဥ်များ ပြေးဆွဲရန် ယာဉ်လိုင်းအသစ် များမှ ထပ်မံ လာရောက်လျှောက်ထားခြင်း မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

EV အဝေးပြေးကား စတင်ပြေးဆွဲနေသည့် မန္တလာမင်း ယာဥ်လိုင်းသည် ရန်ကုန်-နေပြည်တော် ခရီးစဉ်ကိုသာ ကနဦး ပြေးဆွဲနေခြင်းဖြစ်ပြီး တစ်ဦးလျှင် ၂၅၀၀၀ ကျပ်(နှစ်သောင်းခွဲကျပ်) ကျသင့်မည်ဟု သိရသည်။

ရန်ကုန်-မန္တလေး အမြန်လမ်းမကြီး၊ ရန်ကုန်-တောင်ငူ-မိတ္ထီလာ-မန္တလေး ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီး၊ ရန်ကုန်-ပြည်လမ်း၊ ရန်ကုန်-ပုသိမ်လမ်းတို့တွင်လည်း ပြေးဆွဲနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်နေကြောင်း သိရသည်။

မန္တလာမင်းယာဥ်လိုင်းမှ EV ခရီးသည်တင် အဝေးပြေးကားကို တွေ့ရစဥ်

EV ခရီးသည်တင် အဝေးပြေးကားများသည် အပူချိန်မြင့်တက်မှု၊ လေထုညစ်ညမ်းမှုနှင့် လောင်စာဆီ သုံးစွဲမှုကို လျှော့ချပေးပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းရာ‌ ရောက်ကြောင်း၊ အလားတူ ဆူညံသံကင်းပြီး ခရီးသည်များ ဇိမ်ကျကျ ခရီးသွားနိုင်ရေးအတွက် ပြေးဆွဲနိုင်ရန် ပြင်ဆင်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု မန္တလာမင်းယာဥ်လိုင်းမှ ထုတ်ပြန် ထားသည်။

EV ခရီးသည်တင် အဝေးပြေးကားများကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်အထိ လမ်းတံတားကြေး ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးထားကြောင်း၊  EV ခရီးသည်တင် အဝေးပြေးကားများကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ၃ လပိုင်းအထိ တင်သွင်းခွင့်အား အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးထားကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် EV အဝေးပြေး ကားများအတွက် အားသွင်းရန်နေရာ (Charging Station) များ လိုအပ်ပါက ထပ်မံ ဆောက်လုပ်ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း စက်မှုဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “EV အတွက်ကို Charging Station ပိုင်းမှ ၂ ပိုင်းရှိတယ်။ Public နဲ့ private ပေါ့နော်။ ကိုယ့်ကိုယ်ပိုင် အစီအစဥ်နဲ့ လုပ်တာနဲ့ အများပြည်သူ အားသွင်းလို့ ရအောင်လုပ်တာပေါ့။ အမြန်လမ်းမှာ ဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ အများပြည်သူ အားသွင်းနိုင်ဖို့ Charging Station တွေ လုပ်ပေးထားပါတယ်။ နောက်ထပ်တိုး ချဲ့ဆောက်လုပ်ဖို့ ကျ ဒီ EV ကားရောက်ရှိမှု၊ သုံးစွဲမှုနဲ့ Charging Station ကို သုံးစွဲဖို့အတွက် ချိန်ပြီးတော့ ခွင့်ပြုပေးတာပေါ့နော်။ နောက်ထပ်တိုးချဲ့ဖို့ အတွက်ကတော့ လုံလောက်တယ်ဆိုရင်တော့ မတိုးချဲ့သေးဘူးပေါ့လေ၊ မလုံလောက်တော့ ဘူးဆိုရင်တော့ တစ်ချိန်ချိန်ပေါ့နော် ကားရောက်တာများပြီးတော့ သုံးစွဲမှုများလာတဲ့ အချိန်ကျရင်တော့ ကျနော် တို့ တိုးချဲ့ဖို့ အစီအစဥ်ရှိပါတယ်။ အခုလက်ရှိ အချိန်ထိကတော့ ကျနော်တို့ ရောက်ရှိနေတဲ့ ကားနဲ့ ရှိနေတဲ့ Charging Station နဲ့ လုံလောက်တာဖြစ်တဲ့အတွက် မတိုးချဲ့သေးပါဘူး" ဟု ပြောသည်။

EV ကားများအတွက် Charging Station နေရာများကို နေပြည်တော်တွင် ၄ နေရာ၊ ရန်ကုန်မြို့တွင် ၅ နေရာ၊ မန္တလေးမြို့တွင် ၅ နေရာနှင့် ရန်ကုန်-မန္တလေး အမြန်လမ်းမကြီးပေါ်တွင် ၅ နေရာ၊ စုစုပေါင်း ၁၉ နေရာကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် အစိုးရအနေဖြင့် ၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်မတိုင်မီ မြန်မာတစ်ပြည်လုံးတွင် လျှပ်စစ်ကားများသာ အသုံးပြုမည်ဟု ရည်မှန်းထားသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၈

စက်သုံးဆီအရောင်းဆိုင်လုပ်ငန်းများတွင် ဆီအများဆုံး သိုလှောင်နိုင်ခွင့်ပြုထားသည့် ပမာဏအား ယခင်ထက် တိုးမြှင့်သတ်မှတ်ပေးလိုက်ကြောင်း သယံဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန် ထားသည်။

ယခင်က စက်သုံးဆီအရောင်းဆိုင်လုပ်ငန်းများအား ဆီသိုလှောင်နိုင်သည့်ပမာဏအဖြစ် အနည်းဆုံး ဂါလန် ၅၆၀၀၁ မှ အများဆုံးဂါလန် ၇၆၈၀၀ အထိသာ ခွင့်ပြုပေးထားခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းအစား ယခုအခါအတွင်  နည်းဆုံး ၇၆၈၀၁ မှ စတင်ကာ သိုလှောင်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။

ယခုကဲ့သို့ ဆီသိုလှောင်ခွင့်ပမာဏအား တိုးမြှင့်သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းသည် စက်သုံးဆီပြဿနာအတွက် ကောင်းမွန် သည်ဟု ဆိုရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လောလောဆယ်ကတော့ ယာယီအားဖြင့် ဒါကောင်းတယ် ပြောရမှာပေါ့လေ။ ကောင်းတယ်ဆိုတာက affective ဘက်က ရှိတာကို။ ပြဿနာတစ်ရပ်ကိုကြည့်တယ်ဆိုတာက ကိစ္စတိုင်းမှာ ဗမာပြည်ရဲ့ပြဿနာက ထိရောက်မှုနဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ရှိမှုက အမြဲတမ်းတွဲစဉ်းစားရမှာပေါ့။ အဲဒီလိုမတွဲဘူးပေါ့လေ အမြဲတမ်း။ ကောင်းတယ်ဆိုတာက တစ်ခုရှိတာပေါ့လေ။ ဆီဆိုင်ပိုင်ရှင်တွေရဲ့ attitude ပေ့ါလေ။ ဒီအပေါ်လည်း မူတည်တာပေါ့။ သိုလှောင်ခွင့် ဘယ်လောက်ပဲ ပေးထား ပေးထား သူတို့ရဲ့ attitude က တက်ရင်တက်သလို၊ ကျရင်ကျသလို အဆင်ပြေသလို လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ စိတ်မျိုး ရှိရင်တော့လည်း ဒါက သိပ်ထိရောက်မှုမရှိဘူးပေါ့။ အဲဒီလိုစိတ်မျိုးမရှိဘူးဆိုရင် ဒါသည် အမျိုးသားပြဿနာလို့ မြင်ရင် ဒါတော့ ကောင်းပါတယ်။ စွမ်းဆောင်ရည်ရှိတယ်ဆိုတာက logistics သဘောတရားမှာ JIT ဆိုတာ ရှိတယ်။ Just In Time ဒီနေ့ကို ဂါလံ တစ်သိန်း ရောင်းရမယ်ဆိုရင် ၁ သိန်း အဆင်သင့်ရှိနေရမှာပေါ့။ ဒါကတော့ Professional ဆန်ဆန်တွေးတာပေါ့။ JIT ဆိုတာက လက်တွေ့ သဘောတရားအရ ဖြစ်ဖို့မလွယ်ဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဆီဘောက်စာကားများ

လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့် စက်သုံးဆီပြဿနာသည် သိုလှောင်နိုင်မှုပမာဏအား တိုးပေးခြင်းနှင့်မသက်ဆိုင်ဘဲ နိုင်ငံခြားငွေမလုံလောက်ခြင်းသည် အဓိကဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

စက်သုံးဆီပြဿနာသည် ရေနံများပြတ်လပ်ခြင်း၊ ရှားပါးခြင်း အစရှိသည့် ဆီအကျပ်အတည်းသည် တစ်ကမ္ဘာလုံး ၌ ဖြစ်ပွားနေခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ မြန်မာနိုင်ငံတွင်သာ စက်သုံးဆီပြဿနာဖြစ်ပေါ်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်းလည်း ၎င်းတို့ က ထောက်ပြကြသည်။

ထိုသို့ ဖြစ်ပေါ်နေရခြင်း၏ အဓိက ပြဿနာမှာ နိုင်ငံခြားငွေမရှိခြင်းကြောင့်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာ သုံးသပ်သူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပထမဆုံးစပြီးတော့မှားတာက နိုင်ငံခြားငွေကို အစိုးရကသွားပြီးကိုင်လိုက်တာပဲ။ ငွေလဲနှုန်းကိုသွားပြီးတော့ မနိုင်မနင်း ကိုယ်မနိုင်တဲ့ကိစ္စကိုသွားပြီးကိုင်လိုက်တဲ့အခါမှာ သူက အစိုးရဈေးသတ်မှတ်တယ်၊ အဲဒီတော့ ဒီ exporter ကမကိုက်တော့ဘူး။ မကိုက်တော့ မပို့တော့ဘူး။ အလားတူပဲ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံတဲ့သူတွေကလည်း နိုင်ငံရေးအခြေအနေဆိုးနေတဲ့ ကြားထဲမှာ အဲဒီလိုနိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်းတွေ သတ်မှတ်တယ်။ ပြီးရင် သူတို့ရတဲ့ အမြတ်လည်းပြန်ပြီး ပို့လို့မရ၊ ဘာမရဖြစ်တယ်။ အဲဒီလိုမျိုးစပြီး ကိုင်တာက စမှားတာပဲ။ အဲဒီလိုလုပ်လိုက်တဲ့ အတွက် export လည်းကျသွားတယ်။ ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေလည်း ကျသွားတယ်။ ကျသွားတော့ နိုင်ငံခြားငွေ ကဝင်မလာဘူး။ နိုင်ငံခြားငွေဝင်မလာတော့ ဒီသွင်းကုန်တွေကို ကန့်သတ်လိုက်တယ်။ သွင်းကုန်တွေကို ကန့်သတ် လိုက်တော့ အခုလိုမျိုး အကုန်လုံး shortage တွေဖြစ်ကုန်တာပေါ့” ဟု ၎င်းကပြောသည်။
စက်သုံးဆီပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်သည့်အခါမျိုးတွင် ဗဟိုဘဏ်မှ ဒေါ်လာများ ထုတ်ရောင်းပေးခြင်းမျိုး လုပ်ဆောင် သော်လည်း ၎င်းထုတ်ရောင်းသည့်ပမာဏသည် လုပ်ငန်းရှင်များ အမှန်တကယ် လိုအပ်နေသည့် ပမာဏနှင့် ကွာဟကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထိုသို့ စက်သုံးဆီပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်မှ ‌ဒေါ်လာထုတ်ရောင်းပေးခြင်းသည်လည်း ကာလတိုအတွက်သာ ပြဿနာ ကိုဖြေရှင်းရန် အဆင်ပြေကြောင်းလည်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။