CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၃

ယွမ်စျေးထိုးတက်နေမှုကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်တွင် အခြေခံ စားသောက်ကုန် စျေးနှုန်းများ မြင့်တက်လျက်ရှိပြီး အွန်လိုင်းရှိ တရုတ်ထုတ်ကုန် ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းများ အခက်တွေ့နေ ကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ဒေသဖြစ်သည့် မူဆယ်၊ နမ့်ခမ်းမြို့များ၌ သြဂုတ် ၈ ရက်နေ့တွင် တရုတ်ယွမ်ငွေ ၁ ရာလျှင် မြန်မာငွေကျပ် ၇၈၀၀၀ ရှိခဲ့ရာမှ ယခု သြဂုတ် ၁၃ ရက်နေ့တွင် ၈၅၀၀၀ ထိ ဖြစ်လာခဲ့သောကြောင့် အဆိုပါမြို့ များတွင် ကုန်စျေးနှုန်းများ အဆမတန်မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

လက်ရှိ နမ့်ခမ်းမြို့တွင် ဆန်အမျိုးအစားပေါ်မူတည်၍ အနည်းဆုံး ကျပ် ၁၃၀၀၀၀ မှ ၁၇၀၀၀၀ အထိရှိနေပြီး စားအုန်းဆီ တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ် ၁ သောင်းခွဲအထိ ပေါက်စျေးရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

ဒေသခံတစ်ဦးက “ဒီမှာက တရုတ်ယွမ်ကိုဘဲ အခြေခံနေရတော့ တရုတ်ငွေစျေးတက်ရင် ကုန်စျေးနှုန်းတွေက သူ့အလိုလို တက်ကုန်ကြတာ။ နဂိုကမှ ကုန်စျေးနှုန်းက တက်ပါတယ်ဆို အခုလို ယွမ်စျေးတွေ ထိုးတက်တော့ ပိုဆိုးကုန်တာပေါ့။ ရှမ်းဆန်တစ်ပြည်ကိုမှ အရင်လက ၆၀၀၀ ပေးဝယ်ရပေမယ့် ဒီလမှာ တစ်ပြည်ကို ၉၀၀၀ လောက်ဖြစ်နေပြီ ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့ပြင် တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်မြို့တစ်ခုဖြစ်သည့် မူဆယ်မြို့ရှိ ကုန်စုံဆိုင် အချို့နှင့် စားသောက်ဆိုင်အချို့တွင် ကျပ်ငွေဖြင့် ဝယ်ယူ၍မရတော့ဘဲ ယွမ်ငွေဖြင့်သာ ဝယ်ယူနေရကြောင်း ဒေသခံများက ဆိုသည်။

မူဆယ်ဒေသခံတစ်ဦးက “တချို့ဆိုင်တွေဆိုရင် ယွမ်‌ငွေနဲ့ပဲ အစားအသောက်ဝယ်ကြတယ်။ မြန်မာကျပ်ငွေနဲ့ ဝယ်မယ်ဆိုရင် အများကြီးပေးဝယ်နေရတယ်လို့ ခံစားရတာပေါ့။ ဆိုင်တွေကလည်း မြန်မာကျပ်ငွေနဲ့ မတွက် ပေးဘူး ယွမ်ငွေနဲ့ပဲတွက်ပေးတာ” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင်လအတွင်းက ယွမ်ငွေ ၁၀၀ လျှင် ကျပ်ငွေ ၅၀၀၀၀ မှ ၇၀၀၀၀ ကြားရှိခဲ့သော်လည်း ယခု သြဂုတ်လတွင် ယွမ်ငွေ ၁၀၀ လျှင် ကျပ် ၉၀၀၀၀ အထိ ပေါက်စျေးရှိလာပြီဖြစ်သည်။

ငွေလဲလှယ်မှု ပေါက်စျေးများကို တွေ့ရစဥ်

ထို့အတူ ယွမ်ငွေထိုးတက်နေမှုကြောင့် အွန်လိုင်းမှနေ၍ တရုတ်ထုတ်ကုန် ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းများလည်း အခက်တွေ့နေကြောင်း China preorder လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်နေသူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာန သို့ပြောသည်။

၎င်းက “ယွမ်စျေးက အဲ့လောက်တက်နေတော့ လက်ရှိပစ္စည်းဒိုင်တွေကလည်း update မလုပ်ကြတော့ဘူးလေ၊ update မဖြစ်တော့ အကုန်ထွက်ကုန်ကြတာပေါ့။ တချို့ဆိုင်တွေလည်း ပိတ်ထားကြပြီ။ ဒီယွမ်စျေးနဲ့ ဒီquality နဲ့ကျ စျေးပေးပြီးဝယ်ဖို့က မတန်တော့ဘူးပေါ့၊ အရင်က China’s product က ပေါပေါပဲပဲ ဝယ်လို့ရတယ်လေ။ အခုကျ စျေးကြီးပေးဝယ်ရမှာဆိုတော့ ဘာလုပ်မှာလဲ မလိုတာတွေဆိုတာမျိုး ဖြစ်လာတာပေါ့။ ခုလောလောဆယ် တော့ China online order တချို့လည်းရပ်ဆိုင်းထားရတယ်။ လုပ်ငန်းကြီးတွေလောက်သာ လည်ပတ်နေ တော့တာ” ဟု CNI သတင်းဌာန သို့ပြောသည်။

ယွမ်စျေးမြင့်တက်မှုကြောင့် Online Shopping လုပ်ငန်းများလည်း အဆင်မပြေဖြစ်နေကြရပြီး ပစ္စည်းစျေးများ သည်လည်း မကြာခဏ တက်နေသည်။

Online Shopping လုပ်ကိုင်သူတစ်ဦးက “တတ်နိုင်သမျှ စျေးမတက်ဘူးဆိုပြီး အားတင်းထားပေမယ့် ကျမ တို့လည်း ယွမ်စျေး ၉၀၀ နီးပါးကိုတော့ တောင့်မခံနိုင်တော့ဘူး။ အရင်တုန်းကဆို ယွမ်ပဲစျေးတက်တက် ဘတ်ပဲစျေးတက်တက် ၁ ရက် ၂ ရက်ပဲလေ၊ အခုကကျ ၁ ပတ် ၁၀ ရက်လောက်ရှိနေပြီကို။ ဒီရက်ထဲမှာ ‌စျေးတွေက ခဏခဏ တက်နေရတာ ဝယ်သူတွေကိုလည်း အားနာတာပေါ့၊ ဒါပေမယ့် မတက်ဘဲ ‌ရောင်းရရင် လည်း ဆိုင်ပိတ်ဖို့ပဲ ကျန်တော့တယ်” ဟု ပြောသည်။

ယွမ်စျေးသည် ယခုထက် ပိုမိုတက်လာမည်ကို ပြည်သူများက စိုးရိမ်နေကြပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွင်း ယွမ်ငွေ ၁၀၀ လျှင် အနည်းဆုံး ကျပ်ငွေ ၁၅၀၀၀ မှ ၃၀၀၀၀ ထိသာ ရှိခဲ့သည်။

CNI News 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၃ 

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် လုပ်သားလိုအပ်ချက်များ ရှိနေသော်လည်း အထောက်အထား မရှိသူများအနေဖြင့် အလုပ်အကိုင် ရရှိရန် ခက်ခဲနေကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ခရီးသွားကာလ ဖြစ်သည့်အပြင် အခြားသော လုပ်ငန်းများတွင်လည်း လုပ်သားလိုအပ်ချက် များရှိနေသဖြင့် အထောက်အထား ရှိသူများအတွက် အလုပ်အကိုင်  ပေါများကြောင်း၊ အထောက်အထားမရှိ သူများအတွက် အခက်အခဲဖြစ်ကြောင်း ပညာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း FED မှ အလုပ်သမား တာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အထောက်အထားရှိတဲ့ လူအတွက်ကတော့ အလုပ်အကိုင်က ပေါတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ အထူးသဖြင့် ဒီရာသီ ဒီလိုအချိန်မှာ နိုင်ငံခြားသားခရီးသွားတွေ စတင်တဲ့ကာလဖြစ်တယ်။ ဥပမာ ရေလုပ်ငန်းမှာဆိုလည်း အလုပ်သမားက လိုနေတာပဲလေ။ ဒီလိုကာလ အလုပ်အကိုင်ကတော့ ပိုပြီးတော့ ပေါတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဟာလုပ်ဖို့အတွက် အထောက်အထား မရှိတဲ့လူတွေ မြန်မာနိုင်ငံကနေ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ရောက်လာပြီး အထောက်အထားမရှိတဲ့ သူတွေအတွက်ကြတော့ အခက်အခဲ ဖြစ်တာပေါ့။ အလုပ်ရှိပေမယ့် လုပ်လို့မရဘူး။ အလုပ်လုပ်တော့လည်း တရားမဝင်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ အချိန်မရွေး အဖမ်းခံရမှာကို ကြောက် ရတာပေါ့။ လုပ်ငန်းခွင်မှာကတော့ အထောက်အထားမရှိရင် အများစုကတော့ လက်မခံဘူး”ဟု ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် အထောက်အထား ရှိသူများအနေဖြင့်လည်း သတ်မှတ်ထားသည့် အလုပ်ရှင်နှင့် အလုပ်အမျိုးအစား တူညီရမည့်အပြင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများလုပ်ကိုင်ရန် သတ်မှတ်ထားသော အလုပ်ဖြစ်ရမည်ဆိုသည့် အချက်များကြောင့် အလုပ်တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်ရန်မှာ အခက်အခဲဖြစ်ကြကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှ လူသစ်ဘတ်ရိုက်ပေးမည်ဟု ပြောဆိုထားသော်လည်း ယနေ့အထိ တစ်စုံတစ်ရာ ထပ်မံ ထုတ်ပြန်လာခြင်း မရှိသေးသဖြင့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများမှာ တရားဝင် အထောက်အထားရရှိရေး စောင့်ဆိုင်းနေရဆဲဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားအခွင့်အရေးဖောင်ဒေးရှင်း LRF မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လက်ရှိအနေအထားအရ ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရရဲ့ မူဝါဒတွေ ဆိုတာကတော့ သူကတော့ သူ့နိုင်ငံရဲ့ လုံခြုံရေး အရ ကြေညာထားတာတွေလည်းရှိပါတယ်။ ရက်ပေါင်း ၁၂၀ စီမံကိန်းဆိုပြီးမှ ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းမှာ တရားမဝင် နေထိုင် လုပ်ကိုင်နေကြတဲ့ မြန်မာ၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ ဗီယက်နမ် အဲဒီလုပ်သားတွေ အားလုံးကို စနစ်တကျ ပိုက်စိပ်တိုက် ရှာဖွေပြီးမှ ဖမ်းဆီးအရေးယူနေတာတွေလည်း တွေ့ပါတယ်။ ပြီးတော့ နောက်တစ်ပိုင်းက ဇူလိုင်လ ၆ ရက်နေ့မှာပဲ ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနကနေပြီးမှ ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းမှာ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် ရောက်ရှိနေကြတဲ့ မြန်မာ၊ လာအို၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ဗီယက်နမ် အလုပ်သမားတွေကို တရားဝင် နေထိုင် အလုပ်လုပ်ခွင့် လက်မှတ်တွေ ထုတ်ပေးမယ်ဆိုတာတွေလည်း ထုတ်ပြန်ထားတာ တွေ့တယ်။ သို့သော် အခုအချိန်ထိတော့ အချိန်တွေကြာလာ ခဲ့ပေမယ့်လို့ နောက်ဆက်တွဲ အမိန့်ကြေညာစာတွေ လုံးဝမထွက်သေးဘူး။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ တရားဝင်နေထိုင်ခွင့် လက်မှတ်လုပ်ဖို့ စောင့်ဆိုင်းနေတဲ့ သူတွေကလည်း ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်နဲ့ မိမိတို့ရဲ့ နေထိုင်ရာအိမ်တွေ၊ အခန်း တွေမှာပဲ လုံခြုံစွာ စနစ်တကျ စောင့်ဆိုင်းနေတဲ့ အနေအထားမျိုးတွေ ရှိနေတာကို တွေ့ရပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲဖြစ်ပြီးနောက် ထိုင်းနိုင်ငံထဲသို့ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ရောက်ရှိလာကြသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများအပြား ရှိသကဲ့သို့ ယခုနောက်ပိုင်းတွင် နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် လက်မှတ် ထုတ်ပေးမည်ဟု သတင်းများထွက်ပေါ်နေသဖြင့် ရောက်လာကြသူ အများအပြားရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှ တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များအား စီမံချက်ဖြင့် ဖမ်းဆီးမှုများ ပြုလုပ်နေ ပြီး ဖမ်းဆီးခံရသူ ၁ သိန်းကျော် ရှိသည့်အထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားမှာ အဓိကအများဆုံးဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၂

မလေးရှား လ.ဝ.က ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများတွင် ထိန်းသိမ်းခံထားရသော မြန်မာနိုင်ငံသားများထဲမှ နေရပ် (မြန်မာနိုင်ငံ)သို့ မပြန်ချင်သူ အများအပြားရှိနေကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားတစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာအရ ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများတွင် ဖမ်းဆီးခံထားရသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား ဦးရေမှာ များပြားလျက်ရှိသည်။

သို့သော် မြန်မာသံရုံးမှ နေရပ်ပြန်ပို့ရေးအတွက် လာရောက်မေးမြန်းရာတွင် နေရပ်မပြန်လိုကြသဖြင့် ထွက်မတွေ့ကြသူ အများအပြားရှိကြောင်း မလေးရှား၌ မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒါ လ.ဝ.က ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းက တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေ ပြောပြလို့ သိရတာပါ။ ဥပမာအနေနဲ့ ထိန်းသိမ်း ရေး စခန်းတစ်ခုမှာ မပြန်ဘဲနဲ့ ငြင်းဆန်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားချည်းပဲ အနည်းဆုံး အယောက် ၃၀၀ လောက် ရှိပါ တယ်။ ဒါထိန်းသိမ်းရေးစခန်း တစ်ခုမှာတင်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းက အများကြီးရှိတယ်လေ။ လောလောဆယ် ဒီကလေးတွေကလည်း မြန်မာနိုင်ငံက အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကြောင့် မပြန်ရဲသေးတာကြောင့် သူတို့ကလည်း ပြန်ဖို့အတွက် ငြင်းဆိုနေကြတာပေါ့။ သူတို့ဒီလို မပြန်ဘဲ ငြင်းဆန်နေသရွေ့ကတော့ ထိန်းသိမ်း ရေး စခန်းတွေမှာပဲ ရှိနေမယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ မလေးရှားနိုင်ငံက လူ့အခွင့်အရေးတွေ ပေးထားတာတွေ ရှိပါတယ်။ ပြန်ဖို့အတွက် သဘောမတူသရွေ့ မလေးရှားအစိုးရကလည်း အတင်းအကျပ်ကြီး ပြန်ပို့တာမျိုး မတွေ့ရ သေးပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

အလုပ်အကိုင်ရှာဖွေရေး အေးဂျင့်စီများကိုတွေ့ရစဉ်

မလေးရှားအာဏာပိုင်များမှ နိုင်ငံအတွင်းရှိ တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားများကို နေရပ်ပြန်ရေး အစီအစဉ်အား ဖွင့်လှစ်ပေးထားသော်လည်း နေရပ်ပြန်သည့်နှုန်းထားမှာ ၎င်းတို့ရှိ စာရင်းများနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိဘဲ အင်မတန်နည်းပါးလှကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ မလေးရှားနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများစုသည် အေးဂျင့်များဖြင့် နေထိုင်အလုပ်လုပ် ခွင့် ပါမစ်ပြုလုပ်ကြရာတွင် ပါမစ် အတုရရှိကြမှု များပြားနေကြောင်း၊ မလေးရှား အာဏာပိုင်များမှလည်း နိုင်ငံခြား သားများကို လျှော့ချချင်သဖြင့် အဖမ်းအဆီး များပြားနေကြောင်း ရခိုင်ဒုက္ခသည်များဗဟို CAR မှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ချုပ် ဦးညီညီလွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လက်ရှိ အစိုးရမှာလည်း စီမံချက်ရှိတယ်လေ။ စီမံချက်က ၃ နှစ်အတွင်းမှာ တရားမဝင် အလုပ်သမားတွေ ပပျောက်ရေး၊ နောက်ပြီး နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားတွေ လျှော့ချပြီး နိုင်ငံသားအလုပ်သမားတွေကို သူတို့နေရာ မှာ skill တွေ မြှင့်တင်ပြီးတော့ အစားထိုးရေး ထုတ်ပြန်ထားတာရှိတယ်။ အဲဒီကိစ္စကို အကောင်အထည်ဖော်တဲ့ အခါကြတော့ အဖမ်းအဆီးက တော်တော်ကိုများပါတယ်။ ၂၄ နာရီ မပြည့်ခင်မှာ သူဋ္ဌေးက သွားရောက်တွေ့ဆုံပြီး ထုတ်ရတယ်။ ၃၊ ၄ ရက် ကြာပြီးမှဆို သူတို့အရမ်းစိတ်ဆိုးတယ်။ နောက် ပါမစ်တွေမှာက လိပ်စာပါပြီးသား ဖြစ်တယ် အဲဒီနေရာမှာ မဟုတ်ဘဲ တခြားမှာ သွားလုပ်နေရရင်တော့ ဥပဒေဖောက်ဖျက်မှုနဲ့ ဖမ်းတာတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒဏ်ငွေ ၁၀၀၀ ပေးလိုက်ရင်တော့ ပြန်လွှတ်ပေးတာ များတယ်” ဟု ပြောသည်။

 မလေးရှားရောက် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေကို တွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းက မလေးရှားလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးမှ အရာရှိများနှင့် မြန်မာသံအမတ်တို့ တွေ့ဆုံခဲ့ကြပြီး ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများတွင် ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာများ နေရပ်ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေးစောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်များမှ ပါမစ်ပြုလုပ်ပေးရာတွင် အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေး ရှိသူများကိုသာ ပြုလုပ်ပေးခြင်း ဖြစ်သော်လည်း အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေး မရှိသူများမှာ အေးဂျင့်များဖြင့် ပါမစ်ပြုလုပ်ကြခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ အေးဂျင့်ဖြင့် ပါမစ်ပြုလုပ်ထားသူများအနေဖြင့် အော်ပရာစီ ဖမ်းဆီးခံရချိန်တွင် ပါမစ်မှာ ပါရှိသည့် နေရာ၊ အလုပ်အကိုင်နှင့် လွဲမှားလုပ်ကိုင်နေကြသည့်အတွက် ပြန်မလွတ်ဘဲ နေရပ်ပြန်ပို့ခြင်းကိုခံရကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၂

ဗဟိုဘဏ်ကို သိက္ခာကျဆင်းစေရန်အတွက် မဟုတ်မမှန်သည့် သတင်းများထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် NUGGETS Viber Group အား တည်ဆဲဥပဒေများနှင့်အညီ အရေးယူဆောင်ရွက်နေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်က အသိပေး ကြေညာထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်သည် သြဂုတ်လ (၁၀) ရက်နေ့ ညပိုင်းတွင် အထက်ပါအတိုင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

NUGGETS Viber Group သည် နိုင်ငံခြား‌ငွေလွှဲနှုန်း ကမောက်ကမ ဖြစ်စေလိုသည့် ရည်ရွယ်ချက်များ၊ စျေးကစား လိုသည့် ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် နိုင်ငံခြားငွေစျေးနှုန်းများ သတ်မှတ်ခြင်း၊ တရားမဝင်‌ရောင်းဝယ်နေခြင်းများကို ဆောင်ရွက်နေခြင်းကြောင့် ဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

 NUGGETS Viber Group လုပ်ငန်းစုကို တွေ့ရစဥ်

ဒါ့အပြင် NUGGETS Viber Group သည် မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်အပေါ် သိက္ခာကျဆင်းစေလိုသော ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် မဟုတ်မမှန်သည့် သတင်းများထုတ်ပြန်ပြီး တရားမဝင် နိုင်ငံခြားငွေရောင်းဝယ်ခြင်းကို ဝန်ဆောင်မှုပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း NUGGETS Viber Group မှ ထပ်မံထုတ်ပြန်လာသည်ကို တွေ့ရသည် ဟုလည်း ဗဟိုဘဏ်က ဆိုထားသည်။

ထို့ကြောင့် NUGGETS Viber Group အား တည်ဆဲဥပဒေများနှင့်အညီ အရေးယူနိုင်ရန် တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေး အဖွဲ့အစည်းများနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်တို့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

အများပြည်သူများအနေဖြင့်လည်း မလိုလားအပ်သည့် ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုများ မဖြစ်ပေါ်စေရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်၏ တရားဝင်ခွင့်ပြုချက် လိုင်စင်ရရှိထားသည့် ဘဏ်များနှင့် Money Changer များတွင်သာ နိုင်ငံခြားငွေများအား ရောင်းဝယ်လဲလှယ်ခြင်း ပြုလုပ်ကြရန် မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်က ထည့်သွင်း အသိပေးထားသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၉

မလေးရှားတွင် အေးဂျင့်များဖြင့် ပါမစ်ပြုလုပ်ထားသည့် မြန်မာအချို့ အဖမ်းအဆီးခံရပါက ပြန်မလွတ်ဘဲ နေရပ်ပြန်ပို့ခြင်းခံရကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေးကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်များမှ ပါမစ်ပြုလုပ်ပေးရာတွင် အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးရှိသူများကိုသာ ပြုလုပ်ပေးခြင်း ဖြစ်သော် လည်း အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးမရှိသူများမှာ အေးဂျင့်များဖြင့် ပါမစ်ပြုလုပ်ကြခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ အေးဂျင့်ဖြင့် ပါမစ်ပြုလုပ်ထားသူများမှာ အော်ပရာစီဖမ်းဆီးခံရချိန်တွင် ပါမစ်တွင် ပါရှိသည့်နေရာ၊ အလုပ်အကိုင်နှင့် လွဲမှားလုပ်ကိုင်နေကြသည့်အတွက် ပြန်မလွတ်ဘဲ နေရပ်ပြန်ပို့ခြင်းကိုခံရကြောင်း မလေးရှား တွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေးကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်များက တရားမဝင်လုပ်သားများကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်လာစဉ်

“ကိုယ့်သူဋ္ဌေးနဲ့ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်လုပ်တဲ့လူတွေအတွက်ကတော့ ပြဿနာမရှိပါဘူး။ အဲဒီလို အေးဂျင့်တွေ ဘာတွေ နဲ့ လုပ်တဲ့လူတွေအတွက်ကြတော့ လက်ရှိအချိန်မှာ ပြဿနာတွေ အများကြီးတွေ့နေရပါတယ်။ မ‌လေးရှား အစိုးရ ကလည်း ဒီပါမစ်ကိုစဖွင့်ကတည်းက သူဌေးတိုက်ရိုက်နဲ့ပဲ ပါမစ်ကိုလုပ်တာ လက်ခံပါတယ်။ အေးဂျင့်တွေကို သူတို့ လက်မခံပါဘူး။ သို့ပေမယ့် အေးဂျင့်တွေဝင်ပြီး လုပ်နေတယ်၊ ဘာညာပေါ့နော်။ အခုအချိန်မှာ တချို့ တချို့ သော အေးဂျင့်တွေလည်း ပြဿနာတွေစတက်နေပါပြီ။ တချို့ပါမစ်လုပ်တဲ့ ကလေးတွေ ဆိုရင်လည်း စာအုပ်ရော၊ ငွေရောဆုံးရှုံးတာတွေကိုလည်း တွေ့မြင်နေရပါတယ်။ တချို့ဆိုရင်လည်း အေးဂျင့်ပါမစ်နဲ့ ထွက်လာတယ် သို့ပေမယ့်လည်း အော်ပရာစီတွေ မိတဲ့အချိန်မှာ ဒီပါမစ်က သူတို့လုပ်ထားတဲ့ ကုမ္ပဏီနဲ့ အလုပ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီ မတူညီတဲ့အတွက်ကြောင့် ဥပဒေကိုချိုးဖောက်တဲ့အနေနဲ့ တချို့တချို့သော က‌လေးတွေ မြန်မာပြည်ကို ပြန်ပို့ခံနေရတာတွေကိုလည်း တွေ့မြင်နေရပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိ မလေးရှားနိုင်ငံတွင် အဖမ်းအဆီးများမှာ နေ့စဉ်များပြားလျက်ရှိနေပြီး နေရာစုံ၌ လိုက်လံစစ်ဆေး ရှာဖွေဖမ်းဆီးနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံ၌ တရားမဝင်အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားများပြားနေသည့်အတွက် ၎င်းနိုင်ငံသားများ အနေဖြင့် လ.ဝ.က ၏ ဖမ်းဆီးမှုများအပေါ် ထောက်ခံအားပေးကြကြောင်းလည်း ရခိုင်ဒုက္ခသည်များဗဟို CAR မှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးညီညီလွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်များက တရားမဝင်လုပ်သားများကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်လာစဉ်

"အဖမ်းအဆီးကများတယ်။ တော်တော်ကိုများတယ်။ နေရာတော်တော်များများမှာ လ.ဝ.က က ဝင်ဖမ်းတာ ရှိတယ်။ ဘယ်လောက်အထိ များလဲဆိုရင် အရင်တုန်းက ယူနီဖောင်းမဝတ်ရင် မဖမ်းရဘူး။ အခုက ယူနီဖောင်း မဝတ်ဘဲနဲ့ အရပ်ဝတ်တွေနဲ့ ထောက်လှမ်းရေးလိုလို လွှတ်ထားတယ်။ လွှတ်ထားပြီးတော့ စားသောက်ဆိုင်၊ နိုင်ငံခြားသားတွေများတဲ့ အလုပ်များတဲ့နေရာတွေမှာ လွှတ်ထားတယ်။ ဓာတ်ပုံတွေ ဗွီဒီယိုတွေရိုက်ထားတယ် မှတ်တမ်းတင်ထားတယ် ပြီးတော့မှ သေချာပြီဆိုတော့မှ ဝင်စစ်တယ်။ တချို့နေရာတွေကြ‌တော့ ဒီအတိုင်းပဲ အရပ်ဝတ်နဲ့ပဲ လ.ဝ.က က ဖမ်းတယ်။ မလေးရှား ပြည်သူလူထုကလည်း လ.ဝ.ကကို အားပေးကြတာပေါ့။ လ.ဝ.က လုပ်တာမှန်တယ်၊ လ.ဝ.က ဒါထက်အများကြီးလုပ်သင့်တယ်ဆိုပြီး" ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းက မလေးရှားလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးမှ အရာရှိများနှင့် မြန်မာသံအမတ်တို့ တွေ့ဆုံခဲ့ကြပြီး ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများတွင် ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာများ နေရပ်ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ထိန်းသိမ်းခံထားရသူ များ၏ ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေး စောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း သံရုံးမှ ထုတ်ပြန်ထား သည်။

ယခုကဲ့သို့ မလေးရှား လ.ဝ.ကမှ သွားရောက်တွေ့ဆုံခြင်းသည် ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများတွင် ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားဦးရေ များပြားနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်နိုင်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်မှုများရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၈

မလေးရှားလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးမှ အရာရှိများနှင့် မြန်မာသံအမတ်တို့ တွေ့ဆုံခဲ့ကြပြီး ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများတွင် ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာများ နေရပ်ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ထိန်းသိမ်းခံထားရသူများ၏ ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေး စောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း သံရုံးမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခုကဲ့သို့ မလေးရှား လ.ဝ.ကမှ သွားရောက်တွေ့ဆုံခြင်းသည် ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများတွင် ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားဦးရေ များပြားနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ရခိုင်ဒုက္ခသည်များဗဟို CAR မှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ချုပ် ဦးညီညီလွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နောက်တစ်ခုက လူတွေအရမ်းများတဲ့အခါတော့ ကျန်းမာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အများကြီးဖြစ်ကြတယ် ရောဂါအမျိုးမျိုးပေါ့။ သံရုံးရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်က ဟိုးအရင်တုန်းကနဲ့ လုံးဝမတူဘူး။ နံပါတ် ၁ က နှေးတယ်၊ နံပါတ် ၂ က အကုန်တော်တော်များများကို မဖြေရှင်းနိုင်ဘူး။ မဆောင်ရွက်နိုင်ဘူး။ မကူညီနိုင်ဘူးဖြစ်တယ်။ နောက်တစ်ခုက မြန်မာနိုင်ငံကို ဒီနေ့ ဒီနေ့မှာ ပြန်ရမယ်ဆိုပြီးတော့ အော်ပရာစီမှာ လ.ဝ.က-က ဖမ်းဆီး အပြစ် ပေး ထောင်ချပြီးတော့ ပြန်ပို့မယ့် လူဦးရေကလည်း အလွန်တရာများတယ်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ပြီးရင် မြန်မာက ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်တယ်။ အဲဒါကြောင့် သူတို့ အခြေအနေ ဆိုးဆိုးရွားရွား ဖြစ်နေတယ်ပေါ့။ လ.ဝ.က-က ဘယ်လိုမှ သူတို့တစ်ခုတည်းနဲ့ မရှင်းနိုင်ဘူးပေါ့။ သံရုံးပါ ပူးပေါင်းဖြေရှင်းရမယ်ဆိုပြီး သွားရောက်တွေ့ဆုံတာနဲ့ တူပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာအလုပ်သမားများ စစ်ဆေးခံနေရစဉ်

နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲဖြစ်ပြီးနောက် အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံသို့ မြန်မာနိုင်ငံသားများ ရွှေ့ပြောင်းသွားကြသကဲ့သို့ မလေးရှားနိုင်ငံထဲသို့လည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ရောက်ရှိသွားကြသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားနှုန်းထားမှာ အင်မတန် များပြားနေကြောင်း သိရသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံတွင်လည်း နိုင်ငံပေါင်းစုံမှ ဝင်ရောက် လာကြသူများကြောင့် လူဦးရေ ထူထပ်များပြားနေကာ အလုပ်အကိုင်ပိုင်းမှာလည်း ရှားပါးလျက်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

ထူထပ်များပြားနေသည့် နိုင်ငံခြားသားလူဦးရေအား ‌လျှော့ချလိုသည့် အတွက်လည်း မလေးရှားအာဏာပိုင်များမှ တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များ ဒဏ်ကြေးပေးဆောင်၍ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေး အစီအစဉ်ကို ယခုနှစ်ကုန်ပိုင်း အထိ ဖွင့်လှစ်ပေးထားသည်။

သို့သော် ယနေ့အထိ နေရပ်ပြန်သည့် တရားမဝင် လုပ်သားဦးရေမှာ နည်းပါးနေသည့်အတွက် အော်ပရာစီ အဖမ်းအဆီးများ ဆက်လက် ရှိနေဦးမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ ဖမ်းဆီးခံရစဉ် 

၎င်းက “မနေ့ကတင် ကျနော် သတင်းတစ်ပုဒ် ဖတ်ရပါတယ်။ မလေးရှားအစိုးရကနေ ထုတ်ပြန်တဲ့သတင်းပေါ့။ အဖမ်းအဆီးတွေကတော့ ဆက်ရှိနေဦးမှာပဲ။ လက်ရှိအချိန်မှာလည်း ၁၂ လပိုင်းကုန်အထိ ဒဏ်ကြေးဆောင်ပြီး ပြန်ဖို့အတွက်ကို သူတို့အခွင့်အရေးပေးထားတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ဒီကြားထဲမှာလည်း သူတို့ အဖမ်းအဆီးတွေက ရှိဦးမှာပဲ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ မလေးရှားအစိုးရကလည်း သိတယ်။ သူတို့နိုင်ငံအတွင်းမှာ တရားမဝင် နိုင်ငံခြား သားတွေ ဘယ်လောက်ရှိတယ်ဆိုတာ သူတို့ခန့်မှန်းခြေတွေရှိပါတယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း ဒဏ်ကြေးဆောင်ပြီး ပြန်တဲ့သူတွေက သူတို့ခန့်မှန်းထားတဲ့ သတ်မှတ်ချက်ကို မပြည့်မီတော့ သူတို့သိတယ်။ နိုင်ငံအတွင်းမှာ တရား မဝင်တွေ အများကြီးရှိနေတာကို သူတို့သိနေတဲ့အတွက် သူတို့ဒီလို ဖမ်းဆီးမှုတွေကတော့ ဆက်ရှိနေဦးမှာပဲ။ ရပ်တန့်သွားဖို့အတွက်ကို ပြောဆိုလာတာတွေ မရှိသေးပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မလေးရှားနိုင်ငံတွင် လုပ်သားအသစ် ခေါ်ယူခြင်းများကို လုံးဝရပ်နားထားခြင်း ဖြစ်သော်လည်း အလုပ် ခေါ်စာအတုများ၊ ပွဲစားအေးဂျင့်များမှ လုပ်သားခေါ်ယူ စုဆောင်းခြင်းများမှာ ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် ဒုက္ခသည်အဖြစ် ခိုလှုံရန် ရောက်ရှိလာသည့် တိုင်းရင်းသား လူဦးရေမှာလည်း ယခင်ကထက် ပိုမို များပြားလာနေပြီး UNHCR ဘက်မှ ဆောင်ရွက်ပေးမှုသည်လည်း ထူးခြားမှုမရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၇

ပြည်တွင်းဆီ ဖူလုံဖို့အတွက် ဆီအုန်းစိုက်ပျိုးမှုမှ ထွက်ရှိသည့် ဆီကြမ်းများကို စားသုံးဆီချော ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်သည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၆ ရက်နေ့က စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများ တိုးတက်ရေး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပွဲတွင် ၎င်းက ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဆီထွက်သီးနှံများနှင့် ပတ်သက်၍ ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းအတိုင်း ထွက်ရှိစေရေး မျိုး၊ မြေ၊ ရေ၊ နည်း စသည့် (၄) ချက်နှင့် စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်သွားရန်လိုပြီး စိုက်ပျိုးမှုများ တိုးတက်စေရေး စိုက်ပျိုးတောင်သူများကို အားပေး ဆောင်ရွက်သွားရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ နေကြာသည်လည်း ဆီထွက်သီးနှံများတွင် တွက်ခြေကိုက်သည့် ဆီထွက် သီးနှံတစ်ခုဖြစ်၍ နေကြာကို အမှန်တကယ် တိုးတက်အောင် စိုက်ပျိုးနိုင်မည်ဆိုလျှင် နိုင်ငံအတွက် အကျိုးဖြစ် ထွန်းမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

၎င်းက “ နေကြာစိုက်ပျိုးမှုများကို တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ် တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် သီးထပ်စိုက်ပျိုးခြင်းကို ဆောင်ရွက်သွားရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ဆီအုန်းစိုက်ပျိုးမှုများမှာလည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အထွက်နှုန်း များ နည်းပါးလျက်ရှိကြောင်း၊ ဆီအုန်းစိုက်ပျိုးမှုမှထွက်ရှိသည့် ဆီကြမ်းများကို စက်မှုကုန်ကြမ်းအဖြစ် သုံးစွဲ လျက်ရှိပြီး ဆီကြမ်းများမှ စားသုံးဆီချော ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး ဆွေးနွေးဆောင်ရွက်သွားရန်လိုကြောင်း၊ ဆီထွက် သီးနှံများ ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သွားမည်ဆိုပါက ပြည်တွင်းဆီ ဖူလုံမှုများ တိုးတက်လာ မည်”ဟု ပြောသည်။

စားသုံးဆီ တန်းစီ၀ယ်နေကြစဉ်

ထို့နောက် အဓိက စိုက်ပျိုးသီးနှံများဖြစ်သည် စပါး၊ ပဲ၊ ဝါနှင့် ဆီထွက်သီးနှံများကို တိုးတက်အောင် စိုက်ပျိုးရ မည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

နစကသည် ပြည်တွင်းတွင် စက်သုံးဆီနှင့် စားသုံးဆီ ဖူလုံအောင် ကြိုးပမ်းနေရသလို ဈေးနှုန်းကိုလည်း ထိန်း သိမ်းနေရသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စက်သုံးဆီနှင့် စားသုံးဆီများမှာ မကြာခဏ ပြတ်လပ်သွားသည့် အခြေအနေဖြင့် ကြုံ တွေ့နေရသလို ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုဖြင့်လည်း ကြုံတွေ့နေရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံဆီလုပ်ငန်းရှင်များသတင်းကတော့ ရန်ကုန်ုတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းမှာ ခွဲတမ်းဖြင့် စားသုံးဆီများကို ရောင်းချပေးလျက်ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၇

မြန်မာ-အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုတွင် ရူပီးနှင့် ကျပ် ငွေပေးချေမှုကိုဆောင်ရွက်ရန် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဘဏ် ၈ ခုအား အိန္ဒိယအစိုးဘက်မှ အတည်ပြုခဲ့ပြီး ထိုသို့ ငွေပေးနိုင်မှုသည် လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ခုသာခံသာ အနေအထား တစ်ခုဖြစ်စေကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ကုန်သွယ်မှုများအတွက် ဒေါ်လာဖြင့် ငွေပေးချေကြရာတွင် စင်ကာပူဘဏ်မှ တဆင့် လုပ်ဆောင်ကြခြင်းဖြစ်သော်လည်း နိုင်ငံတကာ၏ ပိတ်ဆို့မှုများခံနေရခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုကဲ့သို့ တိုက်ရိုက်ကုန်သွယ်နိုင်ခြင်းက ပို၍ကောင်းကြောင်း၊ ယခုစနစ်အောင်မြင်ပါက လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ခုသာခံသာ ဖြစ်စေသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြဿနာမှာ ငွေလဲလှယ်နှုန်းကို ငြိမ်အောင်မထိန်းထားနိုင်ခြင်းသာ ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဒါပေမယ့်တစ်ခုရှိတာက ကိုယ့်ဆီက မထိန်းနိုင်တာက Exchange Rate ပဲ။ အခု ရူပီးနဲ့ပဲလုပ်လုပ် ထိုင်းဘတ် နဲ့ပဲလုပ်လုပ် ယွမ်နဲ့ပဲလုပ်လုပ် ကိုယ်တွေက ဗမာငွေ ကျပ်ပေးမယ်ဆိုရင် သူတို့ကမလိုချင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် တစ်ခု ကောင်းတာက သူတို့ဆီကိုပို့လိုက်တယ်၊ ရလာတဲ့ ဘတ်တို့ ယွမ်တို့ ရူပီးတို့ ဒါနဲ့ပြန်ဝယ် အဲဒီလိုပဲအဆင်ပြေတယ်။ အခုက ကိုယ့်ဘက်က Exchange Rate ငြိမ်အောင်မထိန်းပေးနိုင်တော့ one side တော့ဖြစ်နေတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာပဲပြောပြော ရတဲ့ဟာကို ဒေါ်လာကို convert လုပ်၊ convert လုပ်ပြီးတော့မှ တစ်ခါ Trade လုပ်တာထက် စာရင်တော့ နည်းနည်းအဆင့်တွေရော၊ ricks တွေရော၊ cost တွေရော အဲဒီဟာတွေတော့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ အတွက် သက်သာလာမှာပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

အိန္ဒိယ- မြန်မာနယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်တစ်ခု

မြန်မာ-အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုတွင် ရူပီးနှင့် ကျပ် ငွေပေးချေမှုကိုဆောင်ရွက်ရန် မြန်မာနိုင်ငံဘက်ရှိ နိုင်ငံပိုင် မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်အပါအဝင် ဘဏ် ၁၁ ခု အဆိုပြုခဲ့ကြရာ ဘဏ် ၈ ခုအား အိန္ဒိယအစိုးရဘက်မှ အတည်ပြု ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၎င်းဘဏ်များမှာ UAB၊ CB၊ ကမ္ဘာ့ရတနာ၊ ရိုးမ၊ ဧရာဝတီတောင်သူလယ်သမားများ ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ မြန်မာနိုင်ငံသားများ ဘဏ်၊ ဧရာဝတီနှင့် ရွှေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဘဏ်တို့ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါဘဏ်များသည် အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာနိုင်ငံအကြား နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုတွင် ရူပီးနှင့်ကျပ် ငွေပေးချေမှုကို ဆေင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် နှစ်နိုင်ငံဘဏ်များအကြား Special Rupee Vostro Account ကို အသုံးပြု ဆောင်ရွက် ရမည် ဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ကျန်ရှိသည့် ဘဏ် ၆ ခုကိုလည်း ဆောင်ရွက်ခွင့်ရသည့်ဘဏ်များအဖြစ် ခွင့်ပြုနိုင်ရန် ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှုတွင် ပမာဏတစ်ခုအထိ ပါဝင်နေပြီး တရုတ်ယွမ်ငွေကဲ့သို့ အသုံးမများ သော်လည်း ရုရှားငွေ ရူဘယ်ထက် မာကြောင်း၊ မြန်မာငွေကြေးကလွဲပြီး ကျန်သည့် နိုင်ငံခြားငွေကြေးများမှ ခိုင်မာနေသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ ခွင့်ပြုလိုက်ခြင်းက ကောင်းမွန်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ပြောသည်။

ကုန်တင်ကားများကို တွေ့ရစဉ်

“အသုံးပြုခွင့်ပေးတာ မပေးတာထက် အဓိကက သုံးသူနဲ့ ဖလှယ်သူကြားထဲမှာ သူတို့လက်ခံဖို့လိုတယ်။ လက်ခံတယ်ဆိုရင် ဒါကောင်းတဲ့ကိစ္စပဲလေ။ လက်ခံတယ်၊ လက်မခံဘူးဆိုတာကတော့ both party ရဲ့ ဉာဏ်နဲ့ အမြော်အမြင်နဲ့ သက်ဆိုင်ရာ တစ်ခုချင်း currency ရဲ့ strong ဖြစ်မှုလိုတာပေါ့။ အဲဒီလိုခွင့်ပြုတာတော့ ကောင်းပါတယ်။ ကောင်းတယ်ဆိုတာက ကြေညာချက်က အလကားတော့ ထွက်တာမဟုတ်ဘူးလေ။ တစ်ဖက်က အိန္ဒိယအစိုးရကလည်း ဗမာကျပ်ငွေကို လက်ခံရမယ်ဆိုတဲ့ concept ရှိမှာပေါ့။ ဒါကြောင့်မို့လို့လည်း ထွက်လာတာပေါ့။ ဗမာကတော့လက်ခံရမှာပေါ့ ကိုယ့်ငွေကလွဲရင် အကုန်လုံးက ခိုင်မာနေတဲ့ ငွေချည်းပဲ ဖြစ်နေတာကို။ တစ်ခုတော့ရှိတာပေါ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အသုံးများတဲ့ ငွေကြေး currency ထဲမှာတော့ အိန္ဒိယက မပါသေးဘူး။ တရုတ်ယွမ်ငွေကတော့ ပါသွားပြီ ဂျပန်နေရာကိုတောင်ဝင်ယူသွားပြီ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ပဲမျိုးစုံနှင့် အခြားကုန်စည်များကို အဓိကတင်ပို့နေခြင်းဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယဘက်မှ ဆေးဝါးနှင့် အခြား ကုန်စည်များကို အဓိက တင်သွင်းနေခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာ-အိန္ဒိယ ကုန်သွယ်ရေးအမှတ် ၂ နယ်စပ်ဂိတ်ဖြစ်သည့် ရိဒ်နယ်စပ်ဂိတ်အား အိန္ဒိယအာဏာပိုင်များက ဇူလိုင် ၂၅ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ယာယီပိတ်ထားကြောင်းသိရပြီး ထိုသို့ပိတ်ထားရခြင်းမှာ ကွမ်းသီးခြောက်များ အိန္ဒိယ နိုင်ငံထဲသို့ တရားမဝင်တင်သွင်းနေသည့်ဆိုသည့် တိုင်ကြားချက်ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၆

ထိုင်းရှိ သက်တမ်းပြည့် MOU လုပ်သားများ နယ်စပ်၌ U-turn စနစ်ဖြင့် သက်တမ်းပြန်တိုးရာတွင် မိသားစု လွှဲပို့ငွေ အထောက်အထားပြသနိုင်မှသာ ထိုင်းသို့ ပြန်သွားခွင့်ရမည်ဖြစ်သောကြောင့် U-turn သမားများ မဝင်သလောက် ဖြစ်နေကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်သမားညွှန်ကြားရေးဦးစီးဌာနသည် ဩဂုတ် ၁ ရက်မှ စတင်ကာ MOU U-turn စနစ်ဖြင့် သွားမည့် မြန်မာ လုပ်သားများအနေဖြင့် ၃ လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သော ဘတ်ငွေ ၆၀၀၀ အား မိသားစုထံ လွှဲပို့ထားသည့် အထောက်အထားပြသနိုင်မှသာ သွားခွင့်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

လပ်ကီးပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာဦးဝင်းမြင့်က “အဲဒီအတွက်ကြောင့် U-turn တွေ မဝင်သလောက်ဖြစ်သွားတယ်။ အန်ကယ့်လူတွေလည်း ၃၀ ကျော်လောက် ရှိတယ်။ သူတို့လည်း အခက်အခဲ ဖြစ်နေတာ နံပါတ် ၁ က ငွေလွှဲဖို့ကိစ္စပဲ။ ငွေလွှဲဖို့ကိစ္စက ဟိုဘက်က အလုပ်သမားသံအရာရှိကလည်း ပြေလည် အောင် လက်ခံဆောင်ရွက်ပေးမှ ဒီဘက်က နိုင်ငံတော်အတွက် ပိုက်ဆံဝင်မှာ။ အခုလောလောဆယ်က ဟိုဟာ လက်မခံဘူး၊ ဒီဟာလက်မခံဘူး အဲဒါတွေလုပ်နေမယ် ဆိုရင်တော့ နိုင်ငံတော်အတွက် ပိုက်ဆံဝင်မှာမဟုတ်ဘူး။ အခု လောလောဆယ် western union bank ကို လူတွေသုံးနေကြတယ်။ မြန်မာအလုပ်သမားတွေက ပေါက်ဈေး နဲ့ များစွာကင်းကွာပေမယ့် နိုင်ငံတော်က သတ်မှတ်ချက် သူတို့က အလုပ်သမားတွေဖြစ်တဲ့အတွက် အလုပ်လုပ်မှ ထမင်းစားရမှာလေ။ အဲဒီတော့ နိုင်ငံတော်ရဲ့သတ်မှတ်ချက်ကို သူတို့က လိုက်နာမှာပဲ။ အဲဒီ လိုက်နာတဲ့လူတွေ အတွက်ကို လမ်းဖွင့်ပေးထားဖို့ လိုတယ်။ အဓိကက လမ်းဖွင့်မပေးထားဘူး။ ဖွင့်ထားတဲ့လမ်းတွေကလည်း အထစ် အငေါ့တွေ လုပ်ထားမယ်ဆိုရင် လျှောက်ရတဲ့လူတွေက အများကြီးအခက်အခဲတွေဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာနတွင် စာရွက်စာတမ်းများ လာရောက်လုပ်ကိုင်နေသည့် ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာ လုပ်သားများ

မြဝတီနှင့် ကော့သောင်းမြို့များရှိ MOU U-turn စခန်းများတွင် U-turn လုပ်ငန်းစဥ်ဖြင့် လုပ်သားများ စေလွှတ်ရာ မှာ အခြေခံလစာ ၃ လစာ (ခန့်မှန်း ဘတ် ၂၄,၀၀၀)၏  ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း (ဘတ် ၆,၀၀၀)ကို မိသားစုထံ သို့မဟုတ် မြန်မာနိုင်ငံက အလုပ်သမား၏ ဘဏ်စာရင်းကို တရားဝင်လွှဲပို့ထားကြောင်း အထောက်အထား ပြသနိုင်မှသာ စေလွှတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဇူလိုင် ၃၀ ရက်က ညွှန်ကြားထားခြင်းဖြစ်သည်။

သက်တမ်းပြည့် MOU လုပ်သားများအနေဖြင့် မြန်မာပြည်သို့ မပြန်ချင်ကြသည့်အတွက်ကြောင့် မပေးချင်သော် လည်း မဖြစ်မနေ ပေးကိုပေးဆောင်ကြရမည့်အနေအထားဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားအခွင့်အရေး ဖောင်ဒေးရှင်း LRF မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရောက် ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာလုပ်သားများ

"ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေအနေနဲ့ကလည်း မြန်မာပြည်ရဲ့ ဆိုးရွားတဲ့အခြေအနေတွေကြောင့် မဖြစ်မနေ MOU U-turn စနစ်ကို သွားတဲ့အခါမှာ သူတို့ အတင်းအဓမ္မတင်းကြပ်နေတဲ့ မူဝါဒတွေ အားလုံးကို လွန်ဆန်နိုင်စွမ်း မရှိဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ မြန်မာပြည်မှ သူမပြန်နိုင်တော့တာ။ ဆိုတော့ မချစ်သော်လည်း အောင့်ကာနမ်း ဆိုသလိုပဲ။ ပေးကိုပေးရတော့မှာ။ ‌ဘောက်ချာတွေအကုန်ပြနိုင်မှ မိသားစုဆီလွှဲပြောင်းထားတဲ့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ဘောက်ချာတွေပြနိုင်မှ၊ ပြီးရင် ၂ ရာခိုင်နှုန်းအခွန်ဆောင်ထားတဲ့ ဘောက်ချာတွေပြနိုင်မှ U-turn စနစ်ကို ပြန်လည်ပြီးမှ ဆောင်ရွက်ပေးမယ်ဆိုတော့ သူတို့ပေးဆောင်ဖို့ကိုပဲ ပေးတော့မပေးချင်ဘူး။ သို့သော် ဒီနိုင်ငံထဲကို ပြန်ဝင်လာဖို့အတွက်က မဖြစ်မနေ ပေးရတော့မယ်ဆိုတာ သုံးသပ်နေပါတယ်" ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

နယ်စပ်ဒေသများ၌ U-turn စနစ်အား နေ့ချင်းပြီးစေလွှတ်ရခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုင်းဘက်အခြမ်းသို့ ၁၂ နာရီ ၃၀ မိနစ် မတိုင်မီ စေလွှတ်ရသည့်အတွက် မလိုလားအပ်သော ကြန့်ကြာမှုများ မရှိစေရန် မိသားစုလွှဲငွေ အထောက်အထား များအား U-turn စခန်းများသို့ မလာရောက်မီကတည်းက ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားရန်လည်း ညွှန်ကြားချက်တွင် ပါရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၅

မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုကြောင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် စနစ်အသစ် ပြောင်းမည်ဆိုပါ ကလည်း အလုပ်ဖြစ်မည် မဟုတ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများနှင့်ပညာရှင်များက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

စီးပွားရေးကဏ္ဍ ကျဆင်းနေမှုသည် ကျင့်သုံးနေသည့် စီးပွားရေးစနစ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေခြင်း မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံရေး မတည်မငြိမ်မှုကြောင့်သာ ကျဆင်းနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ စီးပွားရေးကဏ္ဍ တိုးတက်စေရန် စနစ်ပြောင်းလဲ လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါကလည်း အလုပ်ဖြစ်မည် မဟုတ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခု စီးပွားရေးပြဿနာဆိုက်နေတာက စီးပွားရေး issue မဟုတ်ဘူး။ နိုင်ငံရေး issue၊ နိုင်ငံရေးက တကယ့်ပစ်စလက်ခက်ဖြစ်နေလို့ စီးပွားရေးမှာလာပြီးတော့ ရိုက်ခတ်တာ။ ဘယ်စီးပွားရေး ပေါ်လစီနဲ့ လုပ်လုပ်၊ သိကြားမင်းကြီး ဆင်းလုပ်လည်း မအောင်မြင်ဘူး ဒီလက်ရှိနိုင်ငံရေး အနေအထားအရ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို ကိုယ့်နိုင်ငံထဲမှာလည်း လုပ်လို့ကိုင်လို့မရဘူး။ လုပ်ချင်ကိုင်ချင်စိတ်ရှိတယ် ဒါပေမယ့် လုပ်လို့ကိုင်လို့ မရဘူး။ ထုတ်လုပ်မှုလုပ်မလား အညာမှာ ဘာမှစပါးလည်းစိုက်လို့မရ၊ ကုန်ပစ္စည်းလည်း ထုတ်လို့မရ။ instable ဖြစ်နေ တာ။ အလားတူပဲ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ချင်တယ် နယ်စပ် ဘယ်လိုမှသွားလို့ မရဘူးလေ။ လမ်းပန်း အနေအထား အရရော၊ လုံခြုံရေးအရရောက ဘယ်လိုမှ သွားလို့မရဘူး။ ဆိုတော့ ဘယ်ပေါ်လစီပဲချချ၊ ဘယ်လိုမျိုး support တွေလုပ်လုပ် နောက်နိုင်ငံတကာကလည်း ပိတ်ဆို့ထားတာတွေရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဆီ၀ယ်နေတဲ့ အဘွားကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိအခြေအနေအရ စီးပွားရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ရာတွင် သမဝါယမ စနစ်သည် အသင့်လျော်ဆုံးဖြစ်သည်ကို တွေ့ရသည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၉ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသည့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ပြောကြားခဲ့သည်။

ခေတ်အဆက်ဆက်၌ အစိုးရများအနေဖြင့် စီးပွားရေးစနစ် အမျိုးမျိုးကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြ ကြောင်း၊ မိမိတို့နိုင်ငံ၏ လက်ရှိ အခြေအနေအရ စီးပွားရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ရာတွင် သမဝါယမစနစ်သည် အသင့်လျော်ဆုံးဖြစ်သည်ကို တွေ့ရကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မအောင်မြင်ခဲ့သည့် သမဝါယမစနစ်ကို ယခုလက်ရှိအချိန်မှာ  ပြန်လည်အသက်သွင်း လုပ်ဆောင် မည်ဆိုပါက တစ်စုံတစ်ရာ ထူးခြားမှုမရှိဘဲ မအောင်မြင်သည့်အပြင် တစ်နိုင်ငံလုံး မှောင်ခိုဈေးကွက် ဖြစ်သွားနိုင် ကြောင်း စီးပွားရေးသမားများက ပြောသည်။

ထို့အပြင် သမဝါယမသည် စနစ်မဟုတ်ဘဲ ကဏ္ဍတစ်ခုသာဖြစ်ပြီး စီးပွားရေးစနစ်မှာ ဈေးကွက်စီးပွားရေး ဖြစ်သည်ဆိုသော အချက်ကို ကွဲပြားစွာသိရှိရန်လိုကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အထည်ချုပ်စက်ရုံကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက "အဓိကကတော့ sector နဲ့ system နဲ့မကွဲဘူး‌ပေါ့။ သမဝါယမဆိုတာ sector ပဲ ကဏ္ဍပဲ။ system မဟုတ် ဘူး။ system ဆိုတာက economic system အဲဒီ economic system ထဲမှာ ပုဂ္ဂလိကရှိမယ်၊ သမဝါယမရှိမယ်၊ အစိုးရပိုင်တာ ရှိမယ်၊ သူက ကဏ္ဍပဲ system မဟုတ်ဘူး။ အဲဒီကဏ္ဍတွေအကုန်လုံးကို control လုပ်ထားတာက အဲဒါကြမှ economic system၊ သမဝါယမကို system လို့ သွားပြောလို့မရဘူး။ sector ပဲ ကဏ္ဍပဲ။ သမဝါယမ ကဏ္ဍဖြစ်ဖြစ် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍဖြစ်ဖြစ်၊ နိုင်ငံပိုင် ကဏ္ဍဖြစ်ဖြစ် သူက ဒီစီးပွားရေးစနစ်ကြီးထဲမှာ သွားရတာ။ ဒီကဏ္ဍကြီး ၃ ခုလုံးက ဈေးကွက်စီးပွားရေး စနစ်ဆိုတဲ့ ဘောင်ထဲမှာ သွားရတာ။ ဒါပေမယ့် တစ်ခုရှိတာက အစိုးရ ဦးစီးတဲ့ အရင်းရှင်စနစ်ဆိုတာ ရှိတယ်။ စင်္ကာပူဆိုလည်း state capitalism ပဲ" ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ GDP စာရင်းတွင် သမဝါယမမှ ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်မှုသည် ၁ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိပြီး ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်ကြောင်း၊ အစိုးရကဏ္ဍအနေဖြင့် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံတစ်ခုလုံး၏  စီးပွားရေးကို သမဝါယမစနစ်ဖြင့် ဦးဆောင်ပြီး ပြုလုပ်သည့်နိုင်ငံ မရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံအချို့တွင် အောင်မြင်ကြသော်လည်း GDP အရ အနည်းအကျဉ်းသာ ရရှိခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံများ အနေဖြင့် နိုင်ငံစီးပွားရေးကို သမဝါယမစနစ်ဖြင့် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ကြသော်လည်း မအောင်မြင်သည့်အတွက် ဈေးကွက် စီးပွားရေးစနစ်ကို သွားနေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြ သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂

နယ်စပ်ဒေသများမှ တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုများ ရှိနေသည်ကို နေ့စဉ်သိရှိနေရကြောင်း နစက ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ဇူလိုင် ၂၉ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့အစည်း အဝေး၌ ပြောဆိုသွားခြင်းဖြစ်သည်။

နယ်စပ်ဒေသများတွင် တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုများ ဘာကြောင့် ဖြစ်လာရသလဲဆိုသည့်အပေါ် စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူနှင့် ပညာရှင်များအကြား သုံးသပ်ဆွေးနွေးမှုများလည်း ရှိနေသည်။

ယခုကဲ့သို့ တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုများသည် နိုင်ငံ၏ စနစ်အားနည်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဦး‌‌‌‌‌‌‌‌ဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အဓိကကတော့ system weakness ရှိလို့ တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုဖြစ်ရတာပဲ။ system weakness မရှိရင် တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုကမဖြစ်ဘူး။ တရားဝင်ကုန်သွယ်လို့ easy ဖြစ်တယ်။ convenience ဖြစ်တယ်ဆိုရင် မဖြစ်ဘူးပေါ့။ တစ်ခုပဲရှိတယ် တရားဝင်ကုန်သွယ်မှုမှာ အရပ်သားလိုစဉ်းစားရင် Tax ပဲ။ Tax က မများဘူး သဘာဝကျတယ်ဆိုရင် ဘယ်သူက တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှာလဲ။ အဓိကက တရားဝင်ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းမှာ barrier တွေရှိမှာပေါ့။ လုပ်ရတာခက်တာတို့၊ ပါမစ်တွေကြာတာတို့ စသဖြင့်လေ ဒါတွေက system weak ဖြစ်လို့ တရားမဝင်ဆိုတာ ဖြစ်လာတာ။ သာမန်အားဖြင့်ဆို ထိုင်းမှာ တရားမဝင်ကုန်သွယ်တာမရှိဘူး။ ဘာလို့ဆို system ကောင်းနေတာကို။ system ကိုလည်း ပြန်စဉ်းစားရမှာပေါ့။ barrier တို့မရှိဖို့လိုတယ်။ barrier ဆိုတာ အခုအခံ တွေပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုဆိုသည်မှာ လက်နက်ခဲယမ်းများ၊ မူးယစ်ဆေးဝါးများ စသည့် တရားမဝင်ကုန်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည့်အရာများကို ကုန်သွယ်ခြင်း၊ အစိုးရဌာနဆိုင်ရာမှ ချမှတ်ထားသည့် အဆင့်ဆင့်သို့ မကျော်ဖြတ်ချင်သည့်အတွက် တရားဝင်ကုန်များကို တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုဟူ၍ ရှိကြောင်း သိရသည်။

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကားများ

တရားမဝင်ကုန်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည့်အရာများကို ကုန်သွယ်မှုအပေါ် အစိုးရအနေဖြင့် ဖမ်းဆီးအရေးယူသင့် ပြီး အစိုးရမှချမှတ်ထားသည့် မူဝါဒများကြောင့် တရားဝင်ကုန်များအား တရားမဝင်ကုန်သွယ်နေကြခြင်းကိုမူ ဖြေလျှော့ကုစားပေး၍ရကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“နောက်တစ်ခုကကြတော့ Cost တွေရှောင်ချင်လို့။ တရားဝင်တင်သွင်းလိုက်ရင် လုပ်ရတဲ့ Process တွေ ကလည်း ကြာတယ်။ အခွန်အခတွေကလည်း အများကြီးပေးရမယ်။ quality control တွေကလည်း ရှိမယ်။ FDA လက်မှတ်ရမှ သွင်းလို့ရမယ့်ဆေးတို့ ဒါမျိုးတွေရှိတယ်။ အဲဒီလိုမျိုးဟာတွေကြောင့် အခက်အခဲတွေကို ကျော်ဖြတ်ချင်တာရယ်၊ Cost တွေကိုလျှော့ချချင်တာရယ် အဲဒီရည်ရွယ်ချက်ကြောင့်လည်း သူက Illegal Trade ဖြစ်လာတယ်။ Illegal Product မို့လို့ Illegal ဖြစ်တာကြတော့ ဒါမျိုးကတော့ အစိုးရက ကုစားပေးလို့မရဘူးပေါ့။ ဒါမျိုးကိုတော့ သူက ရအောင်ဖမ်းရမယ်။ တခြားစီမံခန့်ခွဲမှုနဲ့ဆိုင်တဲ့ Process တွေကို မဖြတ်ချင်လို့ လုပ်တဲ့ Illegal Trade မျိုးကြတော့ အစိုးရက သေချာလေ့လာ ဘယ်ဟာတွေကတော့ ဖြေလျှော့ပေးလို့ရတယ်၊ ဘယ်ဟာတွေ ကတော့ ဘယ်လိုမျိုး လွယ်ကူအောင်လုပ်ပေးလို့ရတယ်၊ ဘယ်ဟာတွေကတော့ cost လျှော့ချလို့ရတယ်။ ဒါမျိုး စဉ်းစားပြီးတော့ လုပ်ပေးရမှာ။ အဲဒီလို လုပ်ပေးမှပဲ Illegal Trade က ကျသွားမှာ။ အခုအတိုင်းလိုက်ဖမ်းဖမ်း ကြိုက်သလောက်ဖမ်း၊ Illegal Trade က ရှိနေမှာ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

၎င်းတရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုများကြောင့် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးကိုထိခိုက်စေလျက်ရှိခြင်းကြောင့် ကုန်သွယ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ အလေးထားဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်နေသေးကြောင်း၊ နယ်စပ်ဒေသကုန်သွယ်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ ဆောင်ရွက်ရာတွင် မှန်မှန်ကန်ကန်ဖြစ်ရန်လိုကြောင်း နစက ဥက္ကဋ္ဌ မှ ပြောကြားသွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် လမ်းခရီး၌ မလိုလားအပ်သည့်ကုန်ကျစရိတ်များကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်နိုင်ကြောင်း၊ နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးကို အဟန့်အတားဖြစ်စေမည့် လုပ်ဆောင်မှုများမရှိအောင် တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် ကြပ်မတ် ဆောင်ရွက်ပေးရန်လိုကြောင်းလည်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မအောင်မြင်ခဲ့သည့် သမဝါယမစနစ်ကို ယခုလက်ရှိအချိန်မှာ  ပြန်လည်အသက်သွင်း လုပ်ဆောင် မည်ဆိုပါက တစ်စုံတစ်ရာ ထူးခြားမှုမရှိဘဲ မအောင်မြင်သည့်အပြင် တစ်နိုင်ငံလုံး မှောင်ခိုဈေးကွက်ဖြစ်သွားနိုင်သည် ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိအခြေအနေအရ စီးပွားရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ရာတွင် သမဝါယမ စနစ်သည် အသင့်လျော်ဆုံးဖြစ်သည်ကို တွေ့ရသည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၉ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသည့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ပြောကြားခဲ့သည်။

စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက “မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးကဏ္ဍက အခုဆို တော်တော်ကို ပျက်စီးနေပြီ။ သူတို့လုပ်တဲ့ပုံစံကလည်း ဘာမှ research နဲ့ ဘာနဲ့ သေသေချာချာ လုပ်တဲ့ဟာ မဟုတ်ဘူး။ စိတ်ထဲထင်ရာ ကောက်လုပ်တဲ့ပုံစံမျိုး။ ဆန်လိုဟာမျိုးပဲကြည့်။ ဆန်ကို သူဈေးနှုန်း သတ်မှတ်လိုက်တယ် ဒီ‌ဈေးဒီ‌ဈေးထက် ပိုမရောင်းရဘူး။ အခု ဗမာပြည်မှာထွက်တဲ့ ဆန်က supply ကို shortage ဖြစ်နေပြီ။ ကိုယ်တွေလိုချင်လို့ မှာလိုက် တယ်။ ဆန်တွေပြတ်နေပါတယ်။ အခု ဆန်တွေ မရောက်လို့ပါ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ဘာညာကြောင့်ပါနဲ့။ အမှန်ဆို သူတို့ဆီမှာရှိတယ်။ ရောင်းမပေးချင်ဘူး။ ဒီဟာကြီးကို အကောင်အထည်ဖော်မယ်ဆိုရင် အခုလက်ရှိ အနေအထားအရကို မှောင်ခိုဈေးကွက်က တော်တော်လေး ကြီးနေပြီ။ သမဝါယမစနစ်သာ လုပ်လိုက်လို့ကတော့ တစ်နိုင်ငံလုံးက မှောင်ခိုဈေးကွက်ကြီး ဖြစ်သွားတော့မှာ” ဟု ပြောသည်။

သမဝါယမစနစ်ဖြင့် ဖွင့်လှစ်ထားသော ဈေးဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

ခေတ်အဆက်ဆက်၌ အစိုးရများအနေဖြင့် စီးပွားရေးစနစ် အမျိုးမျိုးကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြ ကြောင်း၊ မိမိတို့နိုင်ငံ၏ လက်ရှိ အခြေအနေအရ စီးပွားရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ရာတွင် သမဝါယမစနစ်သည် အသင့်လျော်ဆုံးဖြစ်သည်ကို တွေ့ရကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

နိုင်ငံတကာတွင် သမဝါယမစနစ်အား အသေးစား၊ အငယ်စား စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများတွင်သာ အသုံးပြုကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် သမဝါယမစနစ်သို့ ပြန်သွားမည်ဆိုပါက ၎င်းတို့ကဲ့သို့သာ ရည်ရွယ်လုပ်ဆောင် ၍ ရမည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

ထို့အပြင် နိုင်ငံတစ်ခုလုံး၏  စီးပွားရေးကို သမဝါယမစနစ်ဖြင့် ဦးဆောင်ပြီး ပြုလုပ်သည့်နိုင်ငံ မရှိကြောင်း၊ ကွန်မြူနစ်များ ဖြစ်ကြသည့် တရုတ်၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့အနေဖြင့် နိုင်ငံစီးပွားရေးကို သမဝါယမစနစ်ဖြင့် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ကြသော်လည်း မအောင်မြင်သည့်အတွက် ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကို သွားနေကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်း  စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

သမဝါယမစနစ်ဖြင့် ဖွင့်လှစ်ထားသော ဈေးဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “နိုင်ငံရေးက ဆိုရှယ်လစ်ကွန်မြူနစ်ဖြစ်မယ် စီးပွားရေးကတော့ ဈေးကွက်ကို သွားနေတာပေါ့။ သမဝါယမ ဆိုတာက တကယ့် စိတ်တူကိုယ်တူတွေ အကုန်အတူတွဲပြီးလုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းမျိုး။ ဒီတစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့လူတွေ ဘယ်လိုလုပ် စိတ်တူကိုယ်တူလုပ်လို့ ဖြစ်မလဲ။ ထုတ်လုပ်သူ သမဝါယမရှိတယ်။ စားသုံးသူ သမဝါယမရှိတယ်။ ထုတ်လုပ်သူ သမဝါယမက နိုင်ငံတကာမှာ ကျင့်သုံးနေတာလည်း အဲဒီသမဝါယမပဲ စားသုံးသူ သမဝါယမကြတော့ အဲဒီကရလာတဲ့ အကျိုးအမြတ်တွေကို အိမ်ထောင်စုတစ်စုကို ဆန်ဘယ်နှပြည်၊ ဆီဘယ်လောက်ရမယ် အဲဒီလိုမျိုး ခွဲတမ်းတွေနဲ့ ပေးတာ။ ဘယ်လိုမှ မအောင်မြင်ခဲ့ဘူးလေ။ ဘာလို့ဆို ကိုယ့်လိုအပ်ချက်နဲ့ သူပေးတဲ့ ဟာနဲ့လည်း ကိုက်မယ်။ ကိုယ်လိုချင်တဲ့ quality နဲ့ သူပေးတဲ့ဟာနဲ့လည်း ကိုက်ချင်မှ ကိုက်မယ်။ အရင်တုန်းကလည်း အဲဒီ ဟာကြောင့် သမဝါယမက ပျက်သွားတာ။ အရင်က မအောင်မြင်တဲ့ စနစ်ကို ဘာလို့ အခုပြန်ပြီးတော့ အသက်သွင်း ချင်နေလဲတော့ မသိဘူး”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ GDP စာရင်းတွင် သမဝါယမမှ ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်မှုသည် ၁ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိပြီး ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်ကြောင်း၊ အစိုးရကဏ္ဍအနေဖြင့် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။