CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃

ပြည်တွင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် မြန်မာကျပ်ငွေ တန်ဖိုးကျဆင်းခြင်းနှင့်အတူ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု၊ ဒေါ်လာဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှု၊ ဒေါ်လာရှားပါးမှုများကို ပြေလည်စေနိုင်ရန်အတွက် ပြည်တွင်းသို့ ဒေါ်လာပိုမို ဝင်ရောက်ရန် လိုအပ် ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် လေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

မြန်မာကျပ်ငွေ တန်ဖိုးကျဆင်းရခြင်းသည် ပြည်တွင်းတွင် ဒေါ်လာဝယ်ယူရ ခက်ခဲခြင်းနှင့် ရှားပါးခြင်းများကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ ဒေါ်လာအခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းသည် ဒေါ်လာဈေးကွက်ကို ကန့်သတ်ခြင်းနှင့် ထိန်းချုပ်ခြင်း များ လုပ်ဆောင်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာကျပ်ငွေ တန်ဖိုးပြန်လည် မြင့်တက်လာစေရန်အတွက် ပို့ကုန်ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ရန်နှင့် ပြည်ပသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများ လွှဲပို့သော နိုင်ငံခြားငွေများ ပြည်တွင်းသို့ တရားဝင် ဝင်ရောက်လာရန်အတွက် လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်ကြောင်းသည်။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ရာတွင်လည်း ပို့ကုန်ရငွေ မူဝါဒကို ထိန်းချုပ်မထားဘဲ ပို့ကုန်သမားများကို အားပေးရန် လိုအပ် ကြောင်း၊ ရွှေပြောင်းအလုပ်သမားများ လွှဲပို့လာသည့် နိုင်ငံခြားငွေများကိုလည်း လဲလှယ်ပေးသည့် နှုန်းထား တိုးမြှင့်ပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု အမည်မဖော်လိုသည့် စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်လာနဲ့မြန်မာကျပ်ငွေကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဘောဂဗေဒ point of view အရ ကြည့်လို့ရှိရင်တော့ ဒေါ်လာ supply များများရအောင် လုပ်ပေးရမယ်။ ဒေါ်လာ supply များများရဖို့အတွက် ဘာလုပ်ရမလဲဆိုရင် export သမားကို အားပေးရမယ်။ export ကို သွားပြီး သတ်လို့မရဘူး။ အခု ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း ဖြတ်ယူပြီး ၂၁၀၀ နဲ့ ဖြတ်လို့ export သမားကို သတ်နေတာ။ နောက်တစ်ခု က အပြင်ကိုသွားပြီး အလုပ်လုပ်တဲ့သူတွေ ပြန်ပို့တဲ့ငွေကို သူတို့ ဘဏ်ဈေးနဲ့ ဖြတ်တယ်။ အခုဆိုရင် ၃၃၀၀ ကျော် နဲ့ ဖြတ်တယ်။ အစိုးရက ၃၀ ထပ်ပြီးတော့ ထပ်ပေါင်းပေးတယ် ၁ ဒေါ်လာကို ဒီလောက်ပဲ။ အပြင်မှာ ၄၀၀၀ ကျော် ၅၀၀၀ နား ရောက်နေပြီ ဘယ်အလုပ်သမားက ပြန်ပို့တော့မှာလဲ။ ဟွန်ဒီနဲ့ပဲ ပို့တော့မယ်။ ဟွန်ဒီနဲ့ပို့ရင် မြန်မာငွေ နဲ့ပဲ ရတော့မှာ။ ဆိုတော့ အဲဒီဟာတွေကို ဒေါ်လာဈေးကို ကန့်သတ်ထားတာကို လွှတ်ကို လွှတ်ပေးရတော့မယ်။ လွှတ်ပေးတဲ့အတွက် မကောင်းတဲ့အချက်က ဒေါ်လာဈေးက နည်းနည်းပါးပါးတော့ ထပ်ပြန်တက်မယ်။ ဒါပေမယ့် ဒေါ်လာ supply က ပိုပြီးတော့ များလာမယ်။ အဲဒီပေါ်လစီကို မပြောင်းသရွှေ့တော့ အဆင်မပြေနိုင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် တခြား effect တွေလည်း ရှိတာပေါ့လေ။ အခု border trade လမ်းကြောင်းတွေ အကုန်လုံး လမ်းတွေ၊ တံတား တွေပျက်လို့ မသွားနိုင်တာ၊ အဲဒီမှာ ဆက်ကြေးတွေ အများကြီး ပေးနေရလို့ မသွားနိုင်တာ ဒီ effect တွေလည်း ရှိတော့ရှိတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် economic point of view အရ ကြည့်လို့ရှိရင်တော့ ဒေါ်လာကို၊ ဈေးကွက်ကိုပေါ့ ဈေးကွက်ကို သွားပြီးတော့ ထိန်းချုပ်လိုက်တာ အဲဒါက မှားတာ။ အဲဒီပေါ်လစီကို ပြင်နိုင်မှပဲ အဆင်ပြေနိုင်မှာ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းနေမှုကြောင့် ပြည်တွင်းတွင် ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး အခြေခံ လူတန်းစားများမှာ အကျပ်အတည်းများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိနေသလို ရွှေဈေးနှုန်းနှင့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းများလည်း အဆမတန် မြင့်လာနေသည်။

ငွေကြေးနှင့် ရွှေဈေးနှုန်း မတည်ငြိမ်ခြင်းကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များ၊ ရွှေဆိုင်ပိုင်ရှင်များနှင့် ရွှေကုန်သည်များကို ဖမ်းဆီးအရေးယူမှုများ ရှိသော်လည်း သက်ရောက်မှု မရှိနိုင်ကြောင်း၊ အဓိကအားဖြင့် ငွေစက္ကူအသစ် ရိုက်ထုတ်နေမှုများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြန်မာကျပ်ငွေ ၁၀၀၀ တန်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မရှိဘူးလို့ ပြောရမှာပဲ။ အခုဟာက ရွှေဈေးနဲ့ တိုက်ရိုက် အချိုးကျနေတဲ့အတွက် တစ်ဖက်မှာလည်း ငွေစက္ကူ ရိုက်ထုတ်တာလည်း ပြတ်မှမပြတ်တာ။ အဓိက ငွေစက္ကူ ရိုက်ထုတ်တာလည်း ပြတ်မှရမှာလေ။ ငွေစက္ကူ ရိုက်ထုတ်နေသရွေ့တော့ ရွှေဈေး အတက်အကျကို ဈေးကစားတယ်လို့ပဲ မြင်ထားလိုက်၊ ငွေကြေးဖောင်းပွတာ ကြီး အရမ်းကြီး မတွက်ဘဲနဲ့ပေါ့။ တစ်ဖက်မှာ ကျနော်တို့ကြည့်ရမှာ ငွေစက္ကူ တောက်လျောက် ရိုက်ထုတ်နေတာ ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေဘူး။ ရွှေဈေးက ကျတယ်ဆိုလည်း ဈေးကစားတဲ့ပုံစံ တစ်ခုသာသာပဲ ရှိတာကိုး” ဟု ပြော သည်။

နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲ စတင်ဖြစ်ပွားသည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း စီးပွားရေးမူဝါဒဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုစနစ် မှန်ကန်မှု မရှိသည့်အတွက် မြန်မာကျပ်ငွေ တန်ဖိုးကျဆင်းခြင်းနှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုများသည် ဆက်တိုက် ဖြစ်ပေါ်လာနေသည်။

လက်ရှိတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုသည် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရှိနေသည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများထံမှ သိရသည်။

နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲကြောင့် ပြည်တွင်းတွင် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းခြင်း၊ ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးခြင်း၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုများလည်း ကျဆင်းလျက် ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃

မလေးရှားနိုင်ငံမှ မြန်မာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားသားလုပ်သားအသစ် ခေါ်ယူမှုများကို ရပ်ထားသော်လည်း ပြည်တွင်း နှင့် မလေးရှားရှိ အေဂျင်စီအမည်ခံ ပွဲစားများမှ လူစုဆောင်းမှုများ ပြုလုပ်နေကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်နေ သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားတွင် မူလခေါ်စာ ချထားပေးပြီးသည့်  မြန်မာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ အတွက် ဗီဇာလျှောက်လွှာ တင်ရာ၌ ဧပြီလကုန်အထိ ခွင့်ပြုပေးထားပြီး ၎င်းလုပ်သားများအား မလေးရှား နိုင်ငံထဲသို့ မေလကုန်အထိသာ ပေးဝင်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် မလေးရှားဘက်မှ မြန်မာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားသား လုပ်သားအသစ်ခေါ်ယူရန် ထုတ်ပြန် ထားခြင်းနှင့် ပြန်လည်ခွင့်ပြုပေးထားခြင်းမျိုး မရှိသဖြင့် အယုံမလွယ်ကြရန် မလေးရှား၌ နေထိုင်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသူ မြန်မာနိုင်ငံသားတစ်ဦးက “လောလောဆယ် အစိုးရက ဘာမှပြောထားခြင်း မရှိ သေးဘူး။ တရားဝင် ကြေညာထားခြင်း မရှိသေးဘူး။ တချို့အေဂျင်စီတွေက ကြိုတင်ပြီး လက်ခံနေတာမျိုး တွေရှိ တယ်။ ဒါကတော့ သူတို့ကြိုတင်ပြီးတော့ လက်ခံတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် လောလောဆယ်မှာတော့ လက်ရှိမှာတော့ တရားဝင် ဖွင့်ထားခြင်းမျိုး မရှိသေးဘူး။ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ကတော့ ဒီဘက်က တရားဝင် မချပြသေးပဲနဲ့ အဲဒီလို မျိုး လက်ခံ မထားသင့်ဘူးပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ တချို့ကြတော့ မြန်မာပြည်သူ/ပြည်သား သွားချင်တဲ့ သူတွေက စရံလည်း ကြိုပြီး အပ်ထားတယ်၊ ဒီကမဖွင့်ပေးတော့ ကြာတာမျိုးတွေ အဲဒါတွေ ဖြစ်တတ်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို အခုက ဘယ်အချိန်ပြန်ပြီးတော့ အတိအကျ ပြန်ဖွင့်မယ်ဆိုတာလည်း ကြိုပြီးလည်း မသိနိုင်ဘူး လေ သူတို့အစိုးရက ဘယ်လိုဥပဒေ ဆွဲထားတယ်ဆိုတာ။ အကယ်၍ တိတိကျကျသူတို့ ကြေညာပြီးမှ လက်ခံတာ က ပိုပြီးတော့ ကောင်းမယ်လို့ ကျနော်တို့ထင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

 စက်ရုံတစ်ရုံကို တွေ့ရစဉ်

ထိုအခြေအနေများကြောင့် နိုင်ငံခြားထွက်မည့် မြန်မာပြည်သူများအနေဖြင့် ယခင်ကထက်ပို၍ လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်သင့်ကြောင်း၊ အမှန် ဟုတ်/မဟုတ် စဉ်းစားဆုံးဖြတ်သင့်ကြောင်း၊ သတင်းများအား ဖတ်ရှုသင့်ကြောင်း လည်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်နေသူများက အကြံပြုသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ တရားဝင် နိုင်ငံခြားသား လုပ်သားအင်အားမှာ လိုအပ်သည်ထက် ပိုမိုများပြား နေသည့်ကြား တရားမဝင် လုပ်သားများအတွက် ပို၍ခက်ခဲကြောင်း မလေးရှား၌ မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားတွေ နောက်ထပ် ဝင်လာလို့မရတော့တဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ နောက်ဆုံး အကြိမ်လေးမှာ အဓိကကတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကနေ စာချုပ်ချုပ်ဆိုထားတဲ့ အလုပ်သမားတွေ ခေါ်ဆိုမှုတွေ ရောက်ရှိလာတာဆိုရင် လေဆိပ်မှာတောင်မှ ပြည့်လျှံပြီးတော့လေ ခေါ်ဆိုထားတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေက လာမခေါ် နိုင်လို့တောင် ဒီလေဆိပ်မှာ ပုံနေတာကို တွေ့နေရပါတယ်။ အဲဒီတော့ နောက်ထပ် အသစ်ခေါ်ယူဖို့ဆိုတာ ကျနော့် အမြင်အရကတော့ ဘယ်စက်ရုံမှာ ဘယ်သူက ထပ်ခေါ်တယ်ဘာညာ ထပ်ရှိဖို့ဆိုတာ မဟုတ်လောက်ပါဘူး။ နောက်ပြီးတော့ လက်ရှိ ဒီမတိုင်ခင်က စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးသားလူတွေကလည်း ဘယ်အချိန်မှ ထပ်လာနိုင်မလဲ ဆိုတာ ကျနော်မသိပါဘူး။ အဲဒါတွေက တရားဝင် ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အနေအထားလည်း မရှိပါဘူး။ လက်ရှိ အနေအထားမှာ တရားဝင်နဲ့ခေါ်ထားပြီး ရောက်ရှိလာတဲ့ အလုပ်သမားတွေကိုတောင် အလုပ်မပေးနိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တို့ မလေးရှားဘက်အပိုင်းက အများကြီးကို ရှိနေပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို တွေ့ရစဉ်

မလေးရှားတွင် ပြီးခဲ့သည့် မေလမှ စတင်ကာ အော်ပရာစီ အဖမ်းအဆီးများ တစ်ကျော့ပြန် ပြန်လည်များပြား လာနေပြီး မြန်မာနိုင်ငံသား အများအပြားလည်း ဖမ်းဆီးခံနေရကြောင်း မလေးရှား၌ နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများထံက သိရသည်။

ထိုသို့ ဝင်ရောက် ဖမ်းဆီးရာတွင် နိုင်ငံခြားသားရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားပြီးမှ တရားဝင် အထောက်အထား ရှိသူများဖြစ်ပါက ပြန်လည်စေလွှတ်ပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ အဖမ်းအဆီး ပြန်လည်များပြားလာသည့် ကာလတွင် ယခင်က အော်ပရာစီ မရှိသည်မှာ ကြာမြင့်ပြီ ဖြစ်သော နေရာဒေသများတွင်ပါ ဝင်ရောက် စစ်ဆေး၍ ဖမ်းဆီးနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း မလေးရှား၌ နေထိုင်နေ သူများထံက သိရသည်။

CNI News
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂

ဝန့်စိန်ရွှေဆိုင်၊ အောင်သမာဓိရွှေဆိုင်၊ ဇွဲထက်ရွှေဆိုင်တို့မှ သူဋ္ဌေးများ အပါအဝင် လူ ၁၀ ဦးကို ရွှေဈေးနှုန်း မတည်မငြိမ် ဖြစ်အောင်ဆောင်ရွက်သည့်အတွက် ဖမ်းဆီးအရေးယူရန် ဆောင်ရွက်စဉ် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် နေသည့်အတွက် နစက-က ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ကြောင်း ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ရွှေဈေးနှုန်း မတည်မငြိမ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် တရားမဝင် ရွှေအရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်နေသည့် ပွဲစားများ အပါအဝင် စုစုပေါင်း တရားခံ ၂၁ ဦးအား ဖော်ထုတ် ဖမ်းဆီး စစ်ဆေးလျက်ရှိသည်ဟု နစက-က သတင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

၎င်းတို့၏ ထွက်ဆိုချက်အရ ပြည်တွင်း ရွှေဈေးကွက်အတွင်း ဈေးနှုန်း မတည်မငြိမ်ဖြစ်အောင် နောက်ကွယ်မှ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် အောင်သမာဓိရွှေဆိုင် ပိုင်ရှင် ဦးအောင်ဆန်းဝင်း၊ ဝိန့်စိန်ရွှေဆိုင် ပိုင်ရှင် ဦးအောင် ကောင်းမြတ်၊  ဇွဲထက်ရွှေဆိုင်ပိုင်ရှင် ဦးဆန်းဝင်း၊ အကယ်ဒမီ ရွှေသန့်စင်လုပ်ငန်းမှ ဦးမျိုးသူဝင်း၊ ခရမ်းသုံးခွ ရွှေဆိုင်မှ ဦးသက်နောင်ဝင်း၊ စိန်ကျော်မိုးရွှေဆိုင်မှ ဦးကျော်ငြိမ်း၊ ရွှေဇင်ဝင်း ရွှေသန့်စင်လုပ်ငန်းမှ ဦးအေးကြူ တို့နှင့် ပွဲစားများဖြစ်သော ဦးကျော်ဝင်း(ခ)ပန်းသီး၊ ဦးညီညီဦး (ခ)ချက်ကြီး၊ ဒေါ်တင်တင်ခိုင်(ခ)စန္ဒာတင်တို့ သည် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြသည်။

ထို့ကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသူ တရားခံ ၁၀ ဦးကို ဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ ပြီး မိဘပြည်သူများအနေဖြင့် သိရှိပါက သက်ဆိုင်ရာလုံခြုံရေးအဖွဲ့အစည်းများထံ လျှို့ဝှက်စွာ သတင်းပေးပို့နိုင် ကြောင်း နစက-က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့အပြင် ဖမ်းဆီးခံထားရသော ၂၁ ဦးကိုလည်း ဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူသွားမည်ဟု ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းက ပြည်တွင်း အကယ်ဒမီရွှေသည် တစ်ကျပ်သား ၅၇ သိန်းကျော်ထိ ရောက်ရှိသွားခဲ့ပြီး နောက် ယခုအခါမှာတော့ သိန်း ၅၀ ကျော်ရှိနေသည်။

CNI News 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၁

ကရင်ပြည်နယ်၊ မြဝတီ-မဲဆောက် ကုန်သွယ်ရေးအတွက် အားကိုးနေရသော ထော့ကိုကိုး တောင်ပေါ် တောလမ်း၏ အခြေအနေကို ယနေ့ (မေလ ၃၁ ရက်)တွင် တွေ့ရသည်။

မြဝတီ-ကော့ကရိတ် အာရှလမ်းမကြီးသည် လုံခြုံရေး အခြေအနေ မကောင်းမွန်သေးခြင်းနှင့် လမ်းတံတားများ ပျက်စီးနေခြင်းကြောင့် ထော့ကိုကိုးလမ်းကို အသုံးပြု၍ ခရီးသွား- ကုန်သွယ်နေကြရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၁

စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ကဏ္ဍများဖြစ်သည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ ကုန်သွယ်ရေး၊ ငွေကြေးနှင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုတို့နှင့် ပတ်သက်သည့် ကော်မတီများ၊ ဌာနများ အပါအဝင် ကော်မရှင်များတွင် စီးပွားရေးနှင့် သက်ဆိုင်သည့် ကျွမ်းကျင် ပိုင်နိုင်သူများကိုသာ ခန့်ထားသင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းငန်ရှင်များနှင့် စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

စင်္ကာပူ၊ မလေးရှား၊ ထိုင်းနှင့် တောင်ကိုရီးယား စသည့် အာဆီယံနှင့် အာရှနိုင်ငံများတွင် စီးပွားရေးနှင့်ပတ်သက် သည့် လုပ်ငန်းများကို စီးပွားရေးပိုင်းဆိုင်ရာ ပိုင်နိုင်မှုမရှိသူများကို နေရာပေးလေ့မရှိကြောင်း၊ သို့မှသာ စဉ်းစား ဆုံးဖြတ်ချက်များ မှန်ကန်မည်ဖြစ်သည်ဟု ထောက်ပြကြသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ကဏ္ဍများ၌ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ၊ ပညာရှင် မဟုတ်သည့်သူများ ပါဝင်နေကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ၎င်းတို့၏ တိုင်ပင်နိုင်မှုအပေါ်တွင် မူတည်သည်ဟု ဘဏ်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒါက လူကြီးတွေ technically ဘယ်လောက်သိသလဲ၊ သို့မဟုတ် technical သိတဲ့လူနဲ့ ဘယ်လောက် တိုင်ပင်နိုင်သလဲ အဲဒါ အရေးကြီးတာပဲ။ နံပါတ် ၁ က မလေးရှားမှာ၊ စင်္ကာပူမှာ၊ ထိုင်းမှာ၊ တောင်ကိုရီးယားမှာ စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အေဂျင်စီတွေအကုန်လုံးကို စီးပွားရေးမှာ မပိုင်ရင် မခန့်ကို မခန့်ဘူး ဒါပဲ အဖြေကတော့။ အဲဒီတော့မှ စဉ်းစားတာ မှန်တော့မှာပေါ့။ အဲဒီတော့ သို့မဟုတ် တပ်ချုပ်ကြီးက စီးပွားရေးပညာရှင် မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် သို့သော်ငြားလည်း သူက ဘယ်လောက်ထိ တိုင်ပင်နိုင်မလဲ အဲဒီအပေါ်မှာ မူတည်တာပေါ့” ဟု ပြော သည်။

ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးညိုစောနဲ့ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် နစက-က နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ကြီးကြပ်မှုကော်မတီ(FESC) ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ညိုစော ကို ခန့်အပ် တာဝန်ပေးထားသည်။

ထို့အပြင် ကုန်သွယ်မှုနှင့်ကုန်စည်စီးဆင်းမှုများ မှန်ကန်မြန်ဆန်ရေး ဗဟိုကော်မတီဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံ ရင်းနှီးမြှုပ်မှုကော်မရှင်(MIC) ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မြထွန်းဦး ခန့်အပ် တာဝန်ပေးထားသည်။

စီးပွားရေးဆိုင်ရာတာဝန်များကို စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများထက် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများက ပို၍ တာဝန်ယူသင့်သည်ဆိုသော်လည်း ယခင် ဦးသန်းရွှေ အစိုးရလက်ထက်တွင်လည်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများက တာဝန်ယူခဲ့ကြောင်း၊ ထိုအချိန်က မြန်မာ့စီးပွားရေး ကောင်းမွန်ခဲ့ပြီး ကုန်သွယ်ရေးကဏ္ဍတွင် ပိုငွေများ ပြခဲ့သည်။

စစ်ဘက်ဖြစ်စေ၊ အရပ်ဘက်ဖြစ်စေ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ရာတွင် အဓိကအားဖြင့် ကျင့်သုံးသည့် စီးပွားရေးမူဝါဒ အပေါ်တွင်သာ မူတည်ကြောင်း၊ ထို့နောက် လက်ရှိတွင်လည်း စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများက ပညာရှင်များထံမှ အကြံဉာဏ်များယူ၍ စီးပွားရေးနှင့် ဟန်ချက်ညီသည့် ပေါ်လစီဖြစ်ရန် လုပ်ဆောင်မှသာ အဆင်ပြေမည်ဟု အမည်မဖော်လိုသည့် စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဟိုးအရင် ဦးသန်းရွှေ လက်ထက်ကလည်း လုပ်ခဲ့တာပဲ။ သူက ကိုင်တယ်။ အဲဒီလိုမျိုးပဲ သူက import တွေအများကြီး တက်မလာအောင် သူက export နဲ့ ပြန်ထိန်းသွားတယ်။ export ဝင်ငွေရှိမှ import ပြန်သွင်း ရမယ်လို့ လုပ်လိုက်တယ်။ လုပ်လိုက်တော့ export ဈေးနှုန်းတွေကလည်း တိုးတယ်။ ဝင်လာတဲ့ ဒေါ်လာတွေက အကုန်တက်ကုန်ရော။ ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ import သမားအတွက် အဆင်ပြေတယ်။ တစ်ခါ export သမား အတွက်လည်း ဈေးကောင်းရတော့ ပိုပြီး export ပို့ချင်တယ်။ ဆိုတော့ အရင်ကလည်း စစ်တပ်ကလူပဲ၊ အခုလည်း စစ်တပ်ကလူပဲ၊ ဒါပေမယ့် ပေါ်လစီချင်းက ကွာသွားတဲ့အခါမှာ အခြေအနေချင်းက ကွာသွားတယ်။ ဦးသန်းရွှေ လက်ထက်က ဆိုလို့ရှိရင် ကုန်သွယ်မှု ပိုငွေတောင် ပြတယ်။ အခုတော့ ဒီအစိုးရလက်ထက်မှာ သူတို့က ပိုငွေပြချင် နေတာ။ အမျိုးသားစီမံကိန်းမှာလည်း ပိုငွေပြအောင် လုပ်မယ်ဆိုပြီးတော့ တေးထားတယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်ခါမှ မပြတဲ့အပြင် ပိုပိုပြီး ဆိုးလာတယ်။ အဲဒါကြောင့် ပြောချင်တာတော့ တက်လာတဲ့လူနဲ့တော့ မဆိုင်ဘူး။ သူတို့ ဘယ်လို ပေါ်လစီနဲ့ချမလဲ။ ဒါနဲ့ပဲ ဆိုင်တာပေါ့။ တစ်ခုရှိတာတော့ စစ်တပ်ကလူကတော့ ပေါ်လစီပိုင်းဆိုင်ရာ သူတို့ရဲ့ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် မဟုတ်တော့ သူတို့ သေချာနားလည်ချင်မှ နားလည်မယ်။ ဒါပေမယ့် သူက ပညာရှင်ကို ချဉ်းကပ်ရမှာ။ ပညာရှင်ဆီက အကြံဉာဏ်ယူရမှာ။ အကြံဉာဏ်ယူပြီးတော့ လုပ်တယ်ဆိုရင်တော့ စီးပွားရေးနဲ့ သွားပြီးတော့ ဟန်ချက်ညီတဲ့ ပေါ်လစီ ဖြစ်မယ်။ မဟုတ်လို့ရှိရင် အဆင်မပြေနိုင်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ကုန်စုံဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိ မြန်မာ့စီးပွားရေးကဏ္ဍသည် ကျဆင်းနေပြီး လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲ၊ နိုင်ငံခြားငွေကြေး ထိန်းချုပ်ထားမှု၊ ပို့ကုန်သွင်းကုန်ပါမစ် ကန့်သတ်ထားမှုများကြောင့် ကုန်သွယ်ရေးများ ကျဆင်းနေကြောင်း၊ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများမှာလည်း ထွက်ခွာနေမှုများရှိနေပြီး ပြန်လည်ဝင်ရောက် လာမှုများမှာ အလွန်နည်းပါး နေကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် မြန်မာငွေကြေး တန်ဖိုးကျဆင်းမှုများကြောင့် ပြည်တွင်းတွင် ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်းများလည်း ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိနေသည်။

စီးပွားရေး ပြန်လည်ကောင်းမွန်ရန်နှင့် မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး ပြန်လည်မြင့်တက်လာရန်အတွက် အဓိအားဖြင့် စီးပွားရေးတွင် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုစနစ်ကို ဖြေလျှော့ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ပို့ကုန်ရငွေ မူဝါဒနှင့် ပတ်သက်၍ ထိန်းချုပ်ထားမှုများကို ဖြေလျှော့ပေးပြီး ပို့ကုန် ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

အလားတူ ပြည်ပရောက် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများ၏ ဝင်ငွေများ ပြည်တွင်းသို့ တရားဝင် ဝင်ရောက်လာစေရန် အတွက် ငွေလဲလှယ်သည့် နှုန်းထားများကို တိုးမြှင့်ပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၀

လာမည့် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်၍ လမ်းတံတားကြေးများကို ဆောက်လုပ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ညွှန်ကြားချက်အရ ပြောင်းလဲကောက်ခံသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လမ်းတံတားကြေးများကို ပမာဏ မည်မျှ တိုးမြှင့်ကောက်ခံမည်ကို ထုတ်ပြန်ထားခြင်း မရှိသေးသော်လည်း တိုးမြှင့်ကောက်ခံမည်ဆိုပါက ကုန်တင်ကားခ ဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်သွားမည်ဖြစ်သလို ပြည်သူများ ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်သည့် အခြေအနေနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်ဟု အဝေးပြေးကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင် များက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မော်တော်ကားနှင့် ပတ်သက်သည့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေခြင်းနှင့် ယာဉ်မောင်းခ၊ အလုပ်သမားခများ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေခြင်းများနှင့် ကြုံတွေ့နေရသလို လမ်းကြေး၊ တံတားကြေး ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မည်ဆိုပါက ကုန်တင်သည့် တန်ဆာခ ဈေးနှုန်းများလည်း အပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ အဝေးပြေးကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျင်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လမ်းကြေးကောက်ခံနေစဉ်

၎င်းက “လမ်းကြေး၊ တံတားကြေးတွေ ဈေးတက်တော့ တန်ဆာခတွေတော့ နည်းနည်းလေးတော့ အပြောင်းအလဲ ရှိမှာပေါ့။ ဟိုကတက်လိုက်၊ ဒီကတက်လိုက်၊ ကားနဲ့ ဆက်စပ်ပစ္စည်းတွေ၊ စက်ချောဆီ၊ စက်သုံးဆီ၊ တာယာ ပစ္စည်းအစုံပေါ့၊ နောက်ပြီးတော့ ယာဉ်မောင်းခ အများကြီးပါပဲ စိတ်ညစ်စရာကြီး။ ကုန်ဈေးနှုန်းအပေါ်မှာတော့ သက်ရောက်မှာပေါ့။ အခုတောင်မှ ဈေးဝယ်ရင် အရင်လိုမှ သုံးလို့မှ မရတော့တာ။ အကုန်လုံး အာလူးတို့၊ ကြက်သွန်တို့၊ မီးဖိုချောင်သုံး ပစ္စည်းတွေလည်း ဈေးတက်မှာပဲလေ။ နောက် ကားခတွေလည်း ဈေးတက်တာပဲ လေ။ ကီလို ၄၀၀ ကျော်ပေါ့ ရန်ကုန် -  တောင်ကြီး ကီလို ၄၀၀ ကျော်က ၈ သောင်းခွဲလောက် ကျတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် လမ်းမှာလည်း မမြင်ရတဲ့ စရိတ်တွေ အများကြီးရှိတာတယ်၊ ပြောလို့မရတဲ့ စရိတ်တွေ အများကြီး ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လမ်းကြေး၊ တံတားကြေး အသုံးပြုခနှုန်းထားများကို ကောက်ခံရာတွင် ဂိတ်တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ကောက်ခံသည့်ပုံစံ မတူညီကြောင်း၊ တချို့သော ဂိတ်များသည် မော်တော်ကား၏ ဘီးအရေအတွက်ပေါ် မူတည်၍လည်းကောင်း၊ မော်တော်ကားနှင့် ကုန်တန်ချိန်ပေါ် မူတည်၍သော်လည်းကောင်း အမျိုးမျိုး ကောက်ခံကြခြင်းဖြစ်သည်။

မြို့ဝင်ကြေး၊ လမ်းကြေး၊ တံတားကြေးများကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုများ ရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိ ပြည်တွင်းပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်း အခြေအနေများအရ ထိုကောက်ခံသည့် နှုန်းထားများသည် မပြော ပလောက်တော့ကြောင်း၊ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် တန်ဆာခ ဈေးနှုန်းများမှာ အတက်အကျ ဖြစ်ပေါ်နေ သည်ဟု ပြောင်းကုန်သည် ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လမ်းကြေး ကောက်ခံသည့်ဂိတ်ကို စစ်ဆေးနေစဉ်

၎င်းက “ဒါတွေကတော့ တန်ဆာခ နည်းနည်းပါးပါး ပိုသွားတာလောက်ပါ၊ မပြောပလောက်ပါဘူး။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ ဒါတွေက လမ်းကြေး၊ တံတားကြေးမှ မဟုတ်ဘူး။ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့်လည်း တန်ဆာခတွေက တက်လိုက်ကျလိုက် သွားနေတာပဲ။ ဒါတွေက အရမ်းကြီး ဒါကြီးတစ်ခုကတော့ ပြဿနာကြီး တစ်ခုအနေနဲ့ ကုန်ဈေးနှုန်းတက်သွားတာတို့ လမ်းကြေးတက်သွားတာတို့ မရှိတော့ပါဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ တက်နေတာ တွေက ဆီဈေးကြောင့် တက်တာတွေရော၊ လမ်းကြောင်းမကောင်းလို့ တက်တာတွေရော၊ မျှော်မှန်းမထားတဲ့ ပြဿနာတွေကြောင့် တက်တာတွေရောဆိုတော့ မပြောပလောက်တော့ပါဘူး။ ဘယ်လိုခေါ်မလဲ မြန်မာစကားပုံ လိုပေါ့ ကြွေးထူရင် ဘာဖြစ်တယ်ဆိုလား အဲဒီလိုပေါ့နော် ဒီလောက်နဲ့တော့ ဘာမှ မဖြစ်တော့ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး၌ မြို့ဝင်ကြေးနှင့် လမ်းတံတား အသုံးပြုကြေး ကောက်ခံသည့် ဂိတ်ပေါင်း ၃၀၀ ကျော်ရှိပြီး NLD အစိုးရလက်ထက် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဧပြီလမှစတင်၍ တိုင်းဒေသနှင့် ပြည်နယ်အလိုက် ဂိတ်ပေါက်း ၁၆၁ ဂိတ်ကို လမ်းတံတား အသုံးပြုခ ကောက်ခံခြင်း မပြုတော့ဘဲ ဖြေလျှော့ပေးထားကြောင်း သိရသည်။

သို့သော်လည်း နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလမှ စတင်၍ မြို့ဝင်ကြေး၊ လမ်းကြေးနှင့် တံတားအသုံးပြုကြေးများကို ပြန်လည်ကောက်ခံခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၀

ကျပ်ငွေတန်ဖိုးသည် ပိုမိုကျဆင်းလာသည့်အပြင် အထွေထွေ ကုန်ဈေးနှုန်းများလည်း ပိုမိုမြင့်တက်လာသော ကြောင့် ပြည်တွင်းတွင် အကျပ်အတည်းနှင့် ပိုမိုတွေ့ကြုံ ခံစားလာရသဖြင့် ပြည်ပထွက်ခွာမှုနှုန်း ပိုမိုမြင့်တက် လာနိုင်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေးနှင့် စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် လများက အမေရိကန် တစ်‌ဒေါ်လာလျှင် ကျပ်ငွေ ၃၀၀၀ ကျော်၊ တရုတ်ငွေ တစ်ယွမ်လျှင် ကျပ်ငွေ ၅၀၀ ကျော်၊ ထိုင်းငွေ တစ်ဘတ်လျှင် ကျပ်ငွေ ၁၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်သာ ရှိခဲ့ပြီး ရွှေဈေးမှာ သိန်း ၄၀ ကျော်သာ ရှိခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် တစ်ဒေါ်လာ ကျပ်ငွေ ၄၇၀၀ ကျော်၊ တစ်ယွမ်လျှင် ကျပ်ငွေ ၆၀၀ ကျော်၊ တစ်ဘတ်လျှင် ကျပ်ငွေ ၁၂၀ နီးပါးအထိရှိပြီး ရွှေဈေးမှာ ၅၇ သိန်းကျော်အထိ မြင့်တက်နေပြီဖြစ်သည်။

အခြေအနေ အရပ်အရပ်ကြောင့် ပြည်ပထွက်ခွာသူနှုန်းထား များပြားနေသော်လည်း လက်ရှိတွင် ကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းပြီး နိုင်ငံခြားငွေဈေး အင်မတန်မြင့်တက်လာမှုကြောင့် ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ချင်သူနှုန်းထား ပို၍ မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း ပြည်တွင်း/ပြည်ပရှိ အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်လာနဲ့ကျပ်ငွေကို တွေ့ရစဉ်

FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “အခုလက်ရှိက ဒေါ်လာဈေးရော၊ ထိုင်းဘတ်ငွေ လဲလှယ်နှုန်းတွေ ကလေ အရမ်းကို ဟိုဒင်းဖြစ်နေတာလေ။ ပြည်ပထွက်မယ့် သူတွေဆိုရင် ပိုကုန်မှာပဲ။ ပိုကုန်မယ်ဆိုတာက ငွေကြေးက အရမ်းဖောင်းပွနေတဲ့ အခါကြတော့ အရင်တုန်းက ထိုင်းနိုင်ငံကို သိန်း ၂၀၊ ၃၀ က အနည်းဆုံး ကုန်နေတယ်။ အခုဆိုရင် အဲဒီထက် ပိုကုန်ဖို့ရှိမယ်။ ၃၅၊ ၄၀ ပေါ့။ နောက်တစ်ခုကလည်း ပြဿနာက စားသောက်ကုန်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ဟာအကုန်လုံးက တက်လာတဲ့ အခါကြတော့ ဒီထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ လုပ်ငန်းကိုင်ငန်းနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ အခက်အခဲတွေရှိမယ်။ ရတဲ့ဝင်ငွေနဲ့ စားသောက်ရမယ့်ဟာက ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေတဲ့အခါကြတော့ အဲဒီသူတွေသည်လည်း အလုပ်အကိုင် အဆင်ပြေတဲ့ နေရာဖြစ်တဲ့ အိမ်နီးချင်း တိုင်းပြည်တွေကိုပဲ သွားဖို့အတွက် လုပ်တော့မှာပေါ့။ Demand က ပိုများလာတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်ကိုင်မည့် အမျိုးသားများအား အသက်အရွယ် ကန့်သတ်ထားမှုကြောင့် တရားမဝင် နည်းလမ်း (သို့မဟုတ်) အလည်အပတ် ဗီဇာများဖြင့် ထွက်ခွာကြမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း သုံးသပ် ကြသည်။

ကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းမှုသည် ဟိုးယခင်နှစ်များကတည်းက တရွေ့ရွေ့ဖြစ်ပေါ်လာသော်လည်း လက်ရှိ ကျဆင်းမှုမှာ ပို၍ဆိုးရွားကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြသည်။

ထို့ကြောင့် ကဏ္ဍတစ်ခုချင်းအလိုက် စဉ်းစားဆောင်ရွက်နေခြင်းမျိုး မဟုတ်ဘဲ စီးပွားရေးစနစ် တစ်ခုလုံးအား မည်သို့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမည်နည်းဆိုသည်ကို စဉ်းစားရမှာဖြစ်ကြောင်း၊ စီးပွားရေးစနစ်ကြီး မမှန်ပါက လက်ရှိ ပြဿနာမှာ ဖြစ်ပွားနေဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စက်ရုံတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “စီးပွားရေးစနစ်ကလည်း ဘယ်အပေါ် ဇာတ်အိမ်တည်ရသလဲဆိုတော့ နိုင်ငံရေးဇာတ်အိမ်‌ပေါ် တည်ရတာ။ နံပါတ်တစ် ပြန်လုပ်ရမှာက စီးပွားရေးစနစ် မှန်အောင် ပြန်လုပ်ရမှာ။ လူတွေရဲ့ စိတ်ချယုံကြည်သွားရတဲ့ နိုင်ငံရေး စနစ်မှန်မှ ရမှာပေါ့။ နိုင်ငံရေးစနစ်မှာ အားလုံး Transport ဖြစ်တဲ့ အနေအထားတစ်ခုကို ပြန်တည်ဆောက်ပြီးလို့ ရှိရင် ကျန်တဲ့ပြဿနာတွေက အရပ်စကားဆို အလိုလို ပြေလည်သွားမှာပေါ့။ အဲဒါမပြေလည် သရွေ့က‌တော့ တမျိုးပြီး တမျိုး ဆက်ဖြစ်နေဦး မှာပဲ။ လက်ရှိအနေအထားက အမှန်အတိုင်း‌ပြောရင် စိုးရိမ်စရာ အရမ်းကောင်း တယ်။ ဒေါ်လာဈေးတက်တော့ export သမားတွေအတွက် ကောင်းတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် export က ဘယ်သူမှ တော်တော်များများ မလုပ်နိုင်ဘူး။ အဲဒီတော့ import ပဲ လုပ်နေတဲ့အခါကြတော့ ‌ဒေါ်လာဈေးနဲ့ ကျပ်နဲ့ commercial rate က ဒေါ်လာက မာပြီးတော့ ကျပ်က ပျော့သွားတာသည် import များတဲ့ တိုင်းပြည်အတွက်က တောက်လျှောက်ထိခိုက်တာပေါ့လေ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ တစ်ရက်အတွက် အခြေခံလုပ်ခလစာအား အစိုးရမှ သတ်မှတ်ထားသည့် နှုန်းထားမှာ ၄၈၀၀ ကျပ်သာဖြစ်သော်လည်း ထိုလုပ်ခနှုန်းထားအား စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများတွင်သာ အဓိကပေးချေ နေကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် တစ်ဒေါ်လာကို ၄၇၀၀ ကျပ်ကျော်ရှိသောကြောင့် ပျမ်းမျှ တွက်ကြည့်ပါက အလုပ်သမား တစ်ဦး၏ တစ်ရက်လုပ်ခမှာ ၁ ဒေါ်လာခန့်သာ ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေ ၂၉

မြဝတီမြို့မှ ထိုင်းဘက်သို့ အောက်လမ်းဖြင့် ကမ်းကူးသည့်အခါတွင် တစ်ဦးလျှင် ဘတ်ငွေ ၆၀၀ မှ ၁၀၀၀ ဝန်းကျင် (မြန်မာငွေ ခုနှစ်သောင်းမှ တစ်သိန်းကျော်) အထိ ပေါက်ဈေးရှိနေကြောင်း မြဝတီမြို့ရှိ အလင်းသစ် လူမှုကူညီရေးအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် သောင်ရင်းမြစ်ကမ်းတလျှောက်တွင် လှေဂိတ် ၃၀ ကျော်အထိရှိပြီး ကမ်းကူးခသည် ဒေသတွင်း အခြေအနေနှင့် ဂိတ်အပေါ်မူတည်ကာ ဈေးနှုန်း ကွာခြားချက်ရှိနိုင်ကြောင်း၊ ယခင်က ကမ်းကူးရာတွင် တစ်ဦးလျှင် ဘတ်ငွေ ၁၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်သာ ပေးရကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

၎င်းက “တစ်ဂိတ်နဲ့ တစ်ဂိတ်တော့ မတူဘူး လူတစ်ယောက် ကူးမယ်ဆိုရင်လေ။ တချို့ကြတော့ တချို့ဂိတ်တွေ ကြတော့ ကျနော် ကြားသိရသလောက် ဘတ် ၆၀၀၊ ၇၀၀ ပေါ့။ ဘာလို့ဆို တရားမဝင် သွားတဲ့လမ်းကြောင်း ကတော့ အမြဲတမ်းရှိတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို မော်တော်ဆိုင်ကယ်တွေ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းက ဆင်းလာတာ တွေ ရှိသလို၊ ဂျပန်ကားတွေ တရားမဝင်လမ်း‌ကြောင်း ဂိတ်တွေလည်း အများကြီးရှိတာကို။ အဲဒီလိုမျိုး ဂိတ်တွေ ရှိနေသမျှတော့ အဆင်ပြေသလိုပဲ သွားနေရတာပေါ့။ ဘတ် ၆၀၀၊ ၇၀၀ အဲဒီဝန်းကျင်ရှိတယ် လက်ရှိ သွားနေတဲ့ လူတွေရဲ့ ပြောပြချက်အရ သိရတာပေါ့။ ဒီထက်များချင်လည်း များနိုင်တယ်လေ။ ကမ်းကူးတာပဲ ဒီနယ်စပ်လေး ဖြတ်တာပဲ။ ဟိုဘက်ကမ်းနားကူး၊ ဒီဘက်ကမ်းနားကူးကိုပဲပြောတာ” ဟု ပြောသည်။

သို့သော် တရားမဝင် ကမ်းကူးဖြတ်သန်းခြင်းထက် တရားဝင် နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်မှ ဖြတ်သန်းသွားလာခြင်းမှာ ပိုမိုများပြားပြီး တရားမဝင်သွားကြရာတွင် UID စမတ်ကဒ်မရှိသူများ၊ မဖြစ်မနေ အရေးပေါ်သွားရမည့်သူများ၊ CDM သမားများသာ အဓိက သွားကြခြင်းဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

 မြဝတီမှ ထိုင်းသို့ ကမ်းကူးနေကြစဉ်

မြဝတီမြို့တွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားစဉ်ကာလ၌ တစ်ရက်လျှင် ပျမ်းမျှ လူဦးရေ ၇၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်သည် ထိုင်းဘက်သို့ ကူးလာကြသော်လည်း ယခုအခါမှာတော့ တစ်ရက်လျှင် ပျမ်းမျှ လူ‌ဦးရေ ၁၅၀ ခန့်သာ ကူးသန်းသွားလာနေကြ ကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် မဲဆောက်သို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ယခင်ကထက် ပိုမို ကြပ်တည်းလာကြောင်းလည်း မဲဆောက်၌ နေထိုင် အလုပ်လုပ်လျက်ရှိသည့် မြန်မာများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အထောက်အထားမဲ့ အများအပြားရှိသော်လည်း ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူပြုလုပ်ကာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ပေးနေထားကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း မဲဆောက်မြို့တွင် နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူ ကိုမိုးလေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြဝတီမှ ထိုင်းသို့ ကမ်းကူးနေကြစဉ်

၎င်းက “တော်တော်လေးရှားတယ် အလုပ်အကိုင်က။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို ထိုင်းနိုင်ငံမှာက ကျနော်တို့ မြန်မာပြည်သူ ပြည်သား MOU စနစ်နဲ့ တက်လာတဲ့သူတွေတောင်မှ မြန်မာပြည်က အေးဂျင့်တွေ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ထိုင်းက အချို့ ပွဲစားတွေနဲ့ လိမ်ညာပြီး ခေါ်တင်တဲ့သူတွေတောင်မှ တော်တော်လေးများတာပေါ့ အလုပ်လက်မဲ့တွေ။ အထောက် အထား ပြည့်စုံတဲ့သူတွေတောင် အလုပ်လက်မဲ့တွေက တော်တော်လေးများတယ်ဆိုတော့ အထောက်အထား မပြည့်စုံတဲ့ သူတွေအတွက်က အလုပ်အကိုင် ရှာရတာ တော်တော်လေးခက်တယ်။ များသောအားဖြင့်တော့ အမျိုးတွေရှိတဲ့သူတွေဆီမှာ လာမှီခိုနေကြတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်များမှ နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့်လက်မှတ် (Border Pass) ဖြင့် သွားလာကြမည့်သူများအား မေလ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ UID ကဒ်(မှတ်ပုံတင်စမတ်ကဒ်)ပါရှိမှသာ ဖြတ်သန်းသွားလာခွင့်ပြုမည်ဟု သတ်မှတ် လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

နယ်စပ်ဖြတ်သန်း သွားလာလိုသူနှုန်းထားမှာ အဆမတန် များပြားသည့်အတွက် စမတ်ကဒ် ရရှိရေး ပွဲစားများ၏ ပေါက်ဈေးမှာလည်း ၂ သိန်းခန့်အထိ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

UID စမတ်ကဒ် ပြုလုပ်ရာတွင် နိုင်ငံတော်မှ အခမဲ့ ဆောင်ရွက်ပေးနေခြင်းဖြစ်ပြီး UID ပြုလုပ်ရာတွင် အခက်အခဲ များရှိခြင်း၊ ငွေကြေး တောင်းခံခြင်းများရှိပါက အီလက်ထရောနစ် မှတ်ပုံတင်စနစ်ဦးစီးဌာန၏ Facebook စာမျက်နှာဖြစ်သည့် e-ID Department မှ တဆင့် ဆက်သွယ် တိုင်ကြားနိုင်ကြောင်း လူဝင်မှု ကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အားဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၈

ပြည်တွင်းမှ ထွက်ရှိသည့် ကြက်သွန်ကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရာ၌ လက်ရှိတွင် ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်း အခက်အခဲကြောင့် ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာနေသည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ကြက်သွန်ကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်း၊ မိုင်းလားနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးမှ တဆင့်သော်လည်း ကောင်း၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ လွယ်ဂျယ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးမှ တဆင့်သော်လည်းကောင်း တင်ပို့လျက်ရှိသလို ထို့ကော်ကိုး - မြဝတီလမ်းကြောင်း၊ ကော့သောင်း - ရနောင်း လမ်းကြောင်းနှင့် စင်ခွန် - မောတောင် နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းကို အသုံးပြု၍ ထိုင်းနိုင်ငံသို့တင်ပို့လျက်ရှိသည်။

သို့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ကချင်ပြည်နယ်တွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေခြင်း၊ ထို့ကော်ကိုးလမ်းသည် မိုးရွာသွန်းမှု ကြောင့် ပျက်စီးနေခြင်း၊ ကျုံအိတ်တံတားနှင့် ဘီးလင်းတံတားတို့ မိုင်းခွဲခံထားရခြင်းတို့ကြောင့် အသုံးပြု၍ မရတော့သည့်အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကြက်သွန်တင်ပို့မှုများ ရပ်နားနေရကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ပြည်ပသို့ ကြက်သွန်တင်ပို့နိုင်မှု အခက်အခဲကြောင့် ပြည်တွင်း ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းသည် ကျဆင်းလာ နေပြီး ဈေးကွက် ပြန်လည်ဦးမော့လာရန် မလွယ်ကူနိုင်သေးကြောင်း မြင်းခြံကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးအောင်မြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ကြက်သွန်နီကို တွေ့ရစဉ် 

၎င်းက “export လမ်းကြောင်းတွေက ဝယ်ထားတဲ့ပစ္စည်းတွေကလည်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးတွေက နှောင့်နှေး ပြီးတော့ တင်မရကြဘူး ဖြစ်နေတာပေါ့။ ရောင်းပြီးသားကုန်တွေလည်း တင်မရ ဖြစ်နေတာ။ အဲဒီအခက်အခဲ အကြပ်အတည်းတွေပါတော့ နည်းနည်း လက်ထဲမှာလည်း ဂိုဒေါင်မှာလည်း ပြည့်နေကြတယ်။ ရောင်းပြီးသား ပစ္စည်းတွေ တင်မရတော့ အဲဒါတွေက ဈေးကျတာပေါ့။ လမ်းကြောင်း မကောင်းရင်တော့ ဈေးကွက်က ပြန်ပြီး ဦးမော့လာဖို့ မလွယ်သေးဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်း ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်တွင် တစ်ပိဿာ ၂၂၀၀ ကျပ် ရှိခဲ့သော်လည်း ဈေးနှုန်း တဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာခဲ့ကာ လက်ရှိတွင် တစ်ပိဿာလျှင် ၁၇၀၀ ခန့်သာ ရှိတော့သည်။

ပြည်ပတင်ပို့မှု လမ်းကြောင်း အခက်အခဲ ဆက်ရှိနေမည်ဆိုပါက ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းသည် ကျဆင်းလာနိုင်သေး သည်ဟု သုံးသပ်နေမှုများလည်း ရှိနေသည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပတင်ပို့သည့် လမ်းကြောင်းအပြင် ကျေးရွာများမှတဆင့် ကြက်သွန်ကုန်စည်ဒိုင်သို့ သွားရာ လမ်းကြောင်းတွင်လည်း အခက်အခဲ ရှိနေခြင်းကြောင့် ကုန်တင်ကားခ ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်ပြီး ကြက်သွန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းမှုများလည်း ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း ပခုက္ကူကြက်သွန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ထို့နောက် ပခုက္ကူမြို့နယ်အတွင်း ကုန်တင်ကားများကို မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် စစ်ဆေးရေးဂိတ်များက  ချောဆွဲမှု များ ရှိနေခြင်းကြောင့်လည်း ကုန်စည်ဒိုင်များသို့ ကြက်သွန်ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးနေကြောင်း ပခုက္ကူကြက်သွန် ကုန်သည် ဦးကျော်သောင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ကြက်သွန်နီကို တွေ့ရစဉ် 

၎င်းက “ကြက်သွန်တွေက ဒီမှာလည်း လမ်းတွေ မကောင်းဘူး။ ပခုက္ကူမြို့က လမ်းတွေ ပိတ်ပိတ်ထားတာ။ လမ်းတွေ ပိတ်တာက ပခုက္ကူနဲ့ ဦးတို့ရွာ ချက်မြုံနဲ့ဆိုရင် မိုင် ၃၀ ရှိတာ၊ အဲဒါကို ၂၀၀ ပေးရတယ် ကြက်သွန် ၁ ပိဿာကို ကားခက။ ပုသိမ်တင်တာက ၁၈၀ တဲ့ ပခုက္ကူနဲ့ မိုင် ၃၀၀ လောက် ဝေးတာက အဲဒီလိုတွေ။ ဒီနေ့ ကြက်သွန်ကားလည်း မဝင်ဘူး ချောတွေရှိလို့။ ကားတွေ ချောဆွဲတာ မနေ့ကဆိုရင် လိုက်ထရပ်တွေပါ ပါတာ၊ လိုက်ထရပ်တွေပါ ဆွဲတာ အဲဒီလိုတွေ။ ဒီနေ့ ကြက်သွန်ဈေးက ၁၈၀၀ တဲ့။ အဲဒါတောင် မပြတ်ပါဘူး။ အရောင်းပွဲ စားက သူ့ဟာသူ သိမ်းထားတာ။ ကြက်သွန်က အဝင်ရော လျော့တယ်။ ကားချောဆွဲတာကလည်း ကားတွေက ချောဆွဲတော့ ကြောက်တယ်လေ။ ဘယ်အထိတောင် ပါမလဲ မသိဘူး။ ကားချောဆွဲတာက ဒါရိုက်ဘာ တစ်ယောက်ကို ၈ သောင်း၊ ၁ သိန်း ၁ နေ့ကို အဲဒီလို ကားပိုင်က ငှားထည့်ပေးလိုက်ရတာ မလိုက်ရဲတော့။ လိုက်ရဲ တဲ့ ဒါရိုက်ဘာ ခေါ်ပြီးတော့ ၁ ရက် ၁ သိန်းတို့၊ ၁ ရက် ၈ သောင်းတို့ အဲဒီလိုတွေ။ လုပ်ကိုင်စားလို့မ လွယ်လောက် ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပတင်ပို့ရာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းများမှာ အခက်အခဲ ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ကြက်သွန် ကုန်စည် ဒိုင်များ၊ ပွဲရုံများနှင့် ကုန်သည်များထံတွင် ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရန် ကြက်သွန်ပိဿာချိန် သိန်းနှင့်ချီ၍ စုပြုံနေသည်ဟု သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်ပသို့ ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့် တင်ပို့မှုသာ ရှိနေပြီး ပင်လယ်ရေကြောင်းကို အသုံးပြု၍ စက်လှေ ဖြင့် ကော့သောင်း နယ်စပ်မှတဆင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရန် ကုန်သည်များက ကြိုးစားလျက်ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၇

မလေးရှားနိုင်ငံသို့ အလုပ်လုပ်ကိုင်ရန် ရောက်ရှိနေသည့် တရားဝင်နှင့် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များသည် အခြေခံလုပ်ခလစာအပြည့်အဝမရရှိခြင်းဖြင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း မလေးရှားတွင် လူမှုကူညီရေး ဆောင်ရွက်ပေး နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံ၏ အခြေခံလုပ်ခလစာမှာ ရင်းဂစ်ငွေ ၁၅၀၀ (မြန်မာငွေ ၁၃ သိန်းကျော်) သတ်မှတ်ထားခြင်း ဖြစ်သော်လည်း ထိုနှုန်းထားအတိုင်းမရရှိကြခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် အလုပ်အကိုင်များမှာ ရှားပါးနေဆဲဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံသားများဖွင့်လှစ်သည့် ဝိုင်ယာကြိုး ရွေးရသောစက်ရုံများတွင်လည်း လုပ်သားမလိုအပ်သည့် အခြေအနေဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားနိုင်ငံရှိ နှလုံးလှ ပရဟိတလူငယ်များသွေးလှူရှင်အဖွဲ့မှ ဥက္ကဋ္ဌ ကိုသက်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“သူတို့အခြေခံလစာက ရင်းဂစ် ၁၅၀၀ လေ။ တချို့ဆိုရင် အလုပ်အကိုင်တွေက အဆင်မပြေလို့ တရားဝင်ခေါ်တဲ့ သူတွေတောင် တချို့ကျနော့်ကို ခဏခဏလှမ်းပြီး တိုင်ပင်တာတွေရှိတယ်။ ၉၀၀ ပဲပေးတယ်၊ ၁၀၀၀ ပဲပေးတယ် ဆိုတဲ့လူတွေလည်း ရှိတယ်။ တချို့ overstay အထောက်အထားမရှိတဲ့လူတွေဆိုရင် တချို့ အလုပ်ခန့် ပြီးတော့ လစာမပေးတာတွေလည်း ရှိတယ်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် overstay ရော ဘာရော အခု အလုပ်သမားတွေ နှိပ်ကွပ်တာ တွေ များလာတယ်။ နေရာတိုင်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း မှာလည်း လူလိုရင်တောင် တရားဝင် calling တွေကို ထည့်တာများတဲ့အတွက် ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေက ‌ရောက်လာတာများတဲ့အခါမှာ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေ မရှိဘူး။ ဟိုတုန်းက ဆီအုန်းအလုပ်တွေ၊ စားအုန်းဆီခြံထဲတွေဆိုတာ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ လုပ်ခဲတယ်။ အခုဆိုရင် စားအုန်းဆီအလုပ်ကအစ အလုပ်တွေမရကြဘူး” ဟု ၎င်းက ပြော သည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံရှိ နေရာအနှံ့အပြားတွင် အဖမ်းအဆီးများ ပြန်လည်စတင်များပြားလာနေပြီး ယူနီဖောင်းဝတ်များဖြင့် ဖမ်းဆီးခြင်းထက် အရပ်ဝတ်များဝတ်ဆင်ကာ စားသောက်ဆိုင်များ၊ နိုင်ငံခြားသားများ ဖွင့်လှစ်ထားသည့်ဆိုင်များသို့ လာရောက်၍ ဖမ်းဆီးကြသည်များကို မြင်တွေ့ရကြောင်း မလေးရှားတွင် လူမှု ကူညီရေး ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများထံက သိရသည်။

ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု

အလုပ်အကိုင်များရှားပါးနေသဖြင့် ပွဲစားများသည် မလေးရှားရှိ အေးဂျင့်များဖြင့် ပေါင်း၍ အမျိုးသမီးငယ်များကို အိမ်ဖော်အလုပ်များသွင်းပေးကြောင်း၊ ထိုသို့သွင်းပေးရာတွင် အိမ်ပိုင်ရှင်များထံမှ ငွေကြေးများ ရယူပြီး ရောင်းစား ခဲ့သည့်ပုံစံများလည်း တွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် နေထိုင်စားသောက်စရာမရှိဘဲ လမ်းဘေးတွင် အိပ်ရသည့် အခြေအနေအထိ ဒုက္ခရောက်နေကြသူများ လည်း ရှိကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံသားအများစုသည် သောက်စားမူးရစ်ခြင်းများကြောင့် အချို့ရပ်ကွက်များတွင် နယ်မြေခံများမှ လက်မခံကြခြင်းများနှင့် တိုင်ကြားခြင်းများရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ မလေးရှားနိုင်ငံရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများ ကြုံတွေ့နေရသည့် အခက်အခဲမှာ များပြားကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 “ပြီးခဲ့တဲ့ တစ်ပတ်ကပဲ တိုင်လာတဲ့ ပြဿနာလေးတစ်ခုရှိပါတယ်။ သူတို့ မြန်မာပြည်ကနေ တက်လာတာ ၄၊ ၅ လလောက်ပဲ ရှိသေးတာပေါ့နော်။ ဒီမှာ Basic ကြေး ၁၅၀၀ (ရင်းဂစ်ငွေ)နဲ့ဆိုပြီး ခေါ်လာကြတယ်။ သို့ပေမယ့် လည်း ဒီကလေးတွေက အလုပ် ၁ ရက်ဆင်း၊ ၁ ရက်နားပြီးတော့ တစ်လကို ၉၀၀ နဲ့ပဲ လုပ်ကိုင်နေရတဲ့ အလုပ် သမားလေးတွေ ရှိပါတယ်။ သူဌေးတွေ၊ အေးဂျင့်တွေက သူတို့ကို ၃ လပြီးလို့ရှိရင် ပုံမှန် ပြန်ပေးမယ် ဆိုပြီး ပြောခဲ့ပေမယ့်လည်း ၃ လကျော်လာလည်း ဒီအတိုင်းပဲ ဆက်သွားနေတော့ ဒီကလေးတွေ လော‌လောဆယ်မှာ အလုပ်မဆင်းဘဲ ဆန္ဒပြမှုတွေရှိနေပါတယ်။  လက်ရှိအချိန်မှာ ပြောချင်တာကတော့ အသွားအလာ အနေအထိုင် ဆင်ခြင်ကြပါ။ လက်ရှိ ရှိနေတဲ့အလုပ်ကိုလည်း လခ နည်းနည်း၊ များများ မှေးပြီးတော့ လုပ်ကြပါ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံသို့ လာရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်မည်ဆိုပါက လူခံရှိရန်လိုအပ်ပြီး အလုပ်အကိုင်ရရှိရန် သေချာမှု ရှိ၊ မရှိ ဆက်သွယ်စုံစမ်းပြီးမှ တက်လာစေချင်ကြောင်း၊ လက်ရှိ ဒုက္ခရောက်သူများထဲတွင် ပွဲစားများ၏ ပြောစကား များအား ယုံလွယ်ကာ ရောက်လာကြသူများဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၇

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ပုဇွန်တောင်မြို့နယ်ရှိ AYA ဘဏ်မှ မန်နေဂျာတစ်ဦးသည် ကျပ်သိန်းပေါင်း ၂ သိန်းကျော် အလွှဲသုံးစားလုပ်ပြီး ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြောင်း ဘဏ်နှင့်နီးစပ်သူများထံမှ သိရသည်။

အဆိုပါ မန်နေဂျာသည် ငွေကြေးအလွှဲသုံးစားလုပ်ပြီးနောက် မိသားစုလိုက် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင် သွားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ဘဏ်နှင့်နီးစပ်သူများက ပြောသည်။

ထိုဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်ပြီး နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ထံ မီဒီယာများက မေးမြန်းထားသော်လည်း ပြန်လည် ဖြေကြားခြင်း မရှိသေးပေ။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၄

ယခုနှစ်တွင် မွန်ပြည်နယ်အတွင်း ဆားထုတ်လုပ်မှုအနေဖြင့် ယခင်နှစ်ထက် ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်သော်လည်း ဈေးနှုန်း ကျဆင်းခြင်းနှင့် ဈေးကွက် မရှိသည့်အတွက် ဆားတောင်သူများ အခက်တွေ့နေကြောင်း သိရသည်။

ဆားထုတ်လုပ်ရာတွင် ကုန်ကျမှုစရိတ် မြင့်တက်သော်လည်း ဆားဈေးနှုန်းသည် လိုက်ပါမြင့်တက်လာခြင်း မရှိသည့်အတွက် တချို့သော ဆားတောင်သူများ အရှုံးနှင့်ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊ လာမည့် ဆားထုတ်လုပ်ရာသီတွင် တချို့သော ဆားတောင်သူများ ထပ်မံထုတ်လုပ်ရန် အခက်အခဲ ရှိနေကြောင်း မွန်ပြည်နယ်၊ သံဖြူဇရပ်မြို့နယ်မှ ဆားတောင်သူ ဦးလှတင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

၎င်းက “နွေတုန်းက ဆား မိုးမိတာ ၃ ကြိမ်လောက် ရှိသွားတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဆားဈေးကလည်း မရှိဘူးဆို တော့ သိပ်တော့ အဆင်မပြေဘူး ဒီနှစ်။ ဒီနှစ် ဆားရာသီကတော့ ကျနော်တို့က ဆားကတော့ ထွက်တာတော့ ပုံမှန်အတိုင်း ရတာပေါ့။ နွေတာရှည်တဲ့ အခါကျတော့ နွေတာရှည်တယ်၊ မိုး ၃ ခါဖျက်တယ်။ ဆားထွက်တော့ ခါတိုင်းနှစ်ထက်ကို တန် ၂ သောင်း၊ ၃ သောင်းလောက် ပိုရတာပေါ့။ ဥပမာဆိုလို့ရှိရင် ဆား ၃ သိန်းလောက် ထွက်တဲ့ဖိုတွေက ၃ သိန်းခွဲလောက် ထွက်တာပေါ့ ဒီနှစ်။ ဒါပေမယ့် ဆားဈေးနှုန်းက မရှိဘူး။ ဆားဈေးက ဒီလိုပဲ သွားနေမယ်ဆိုရင်တော့ နောက်နှစ်မှာ တချို့ဖိုတွေက မထွက်နိုင်ဘူး ပြောနေကြတာပေါ့။ အလုပ်သမားစရိတ်တို့၊ ဒီဇယ်ဈေးတို့ အရမ်းဈေးများနေတယ်လေ။ ကုန်ကျစရိတ်တွေက အရမ်းများနေတော့ ကျနော်တို့ ဆားဈေးနှုန်းက မတက်တဲ့အခါကျတော့ ကျနော်တို့ ဆားတောင်သူတွေ အခက်တွေ့နေတယ်။ ကျနော်တို့ ပုံမှန်ဆိုလို့ရှိရင် အစစ အရာရာ ဈေးက ခေါင်ခိုက်နေတော့ ဆားဈေးက ၂၀၀ ကျော်လောက် တက်ပေးမှဖြစ်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ဆားချက်နေတဲ့ ဖိုကိုတွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ကာလတူတွင် ဆားဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာလျှင် ၂၀၀ ကျပ် အထက်တွင် ရှိသော်လည်း ယခုနှစ်၌ ဆားတစ်ပိဿာလျှင် ၁၅၀ ကျပ်သာ ရှိနေကြောင်း၊ ဆားတစ်ပိဿာ ၂၀၀ ကျပ်အထက် ရရှိမှသာ ဆားထုတ်လုပ်မှု စရိတ် ကာမိမည်ဖြစ်သည်ဟု ဆားတောင်သူများက ပြောသည်။

မွန်ပြည်နယ်မှ ထွက်ရှိသည့် ဆားကို တနင်္သာရီ၊ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတို့ကို ဖြန့်ဖြူးရောင်းချ လျက်ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ရေခူနှင့် တခြားသော ရေထွက်ကုန် လုပ်ငန်း များမှာ ကျဆင်းနေခြင်းကြောင့်  ဆားအသုံးပြုမှု နည်းပါးသွားကြောင် သိရသည်။

အလားတူ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတွင်လည်း မွန်ပြည်နယ်မှ ဆားကို ဝယ်ယူရာတွင် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစရိတ် မြင့်တက်မှုကြောင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ ဆားကိုသာ ပြောင်းလဲ ဝယ်ယူလာကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် မွန်ပြည်နယ်၏ ဆားဈေးကွက်သည် ပျက်လုနီးပါးဖြစ်နေပြီး ဆားလက်ကျန် အမြောက်အများ ဖြစ်ပေါ် နေသည်ဟု ဆားတောင်သူများက ပြောသည်။

 ဆားလုပ်ငန်းကိုတွေ့ရစဉ်

မွန်ပြည်နယ်မှ ထွက်ရှိသည့်ဆားကို ဒေသတွင်း စားသုံးရန်အတွက်သာမက ဆားကို တန်နှင့်ချီ၍ သုံးစွဲနိုင်သည့် စက္ကူစက်ရုံကဲ့သို့သော စက်ရုံကြီးများ တည်ဆောက်နိုင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း မွန်ပြည်နယ်၊ သံဖြူဇရပ်မြို့နယ်မှ ဆားတောင်သူ နိုင်ဟုက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကျနော်တို့တွေရဲ့ မျှော်လင့်ချက်ကတော့ နိုင်ငံတော်ဖြစ်ဖြစ်၊ ကုမ္ပဏီကြီးဖြစ်ဖြစ် export ပို့နိုင်တဲ့ စက်ရုံကြီး ဆားကို မှီခိုပြီး ပို့နိုင်တဲ့ စက်ရုံကြီးတွေ တည်စေချင်တယ်။ ဟိုတုန်းကလို စစ်တောင်းစက္ကူစက်လိုမျိုးပေါ့။ စစ်တောင်းစက္ကူစက် ရပ်လိုက်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ကျနော်တို့ မွန်ပြည်နယ်က ဆားတန်ချိန် ၁ နှစ်ကို ၂ သောင်းလောက် ပိုထွက်သွားတယ် စစ်တောင်းစက္ကူစက်က မသုံးနိုင်ရင်ပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုး အသုံးပြုတဲ့ စက်ရုံတွေ ရှိရင် ကျနော်တို့ဆားလည်း ကုန်ကြမ်းအတွက် စိတ်မပူရဘူး။ နောက်ပြီးတော့ ထွက်လာတဲ့ ကုန်ချောအပေါ်မှာ လည်း နိုင်ငံတော်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ကုမ္ပဏီပဲဖြစ်ဖြစ်၊ နိုင်ငံခြား export ကို သူတို့ ရောင်းလို့ရတာပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုး စက်ရုံ တွေ ပေါ်လာပါစေလို့ ကျနော်တို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ ဒီအတိုင်းပဲ ကျနော်တို့ ပြည်တွင်း စားသုံးတဲ့ဈေးကွက် လောက်ပဲဆိုရင် ကျနော်တို့ လုံးလည်ချာလည်နဲ့ သွားနေအုံးမယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မွန်ပြည်နယ်မှ ထွက်ရှိသည့်ဆားကို ဂျပန်နိုင်ငံသို့ တန်ချိန် ၂၀ စမ်းသပ် တင်ပို့နိုင်ခဲ့သော်လည်း ထပ်မံဝယ်ယူရန် အကြောင်းကြားလာခြင်း မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံနှင့် ဆားတန်ချိန် ၃၀,၀၀၀ တင်ပို့ရန် MOU ရေးထိုးနိုင်ခဲ့သော်လည်း တန်ချိန် ၅၀၀၀ ခန့်သာ တင်ပို့ထားနိုင်သေးကြောင်း၊ နောက်ထပ် ကျန်ရှိသည့် ဆားတန်ချိန်ကို တင်ပို့ရန်အတွက် အကြောင်းကြားလာခြင်း မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။