CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေ ၇

မလေးရှား-ထိုင်း နယ်စပ်တွင် ဗုံးပေါက်ကွဲမှုဖြစ်စဉ်ကြောင့် မလေးရှားအာဏာပိုင်များက နယ်စပ်ဒေသများ၌ လုံခြုံရေး ပိုမိုတင်းကြပ်ထားသည့်အတွက် တရားမဝင် ခိုးဝင်မည့်သူများ၊ နေရပ်ပြန်မည့် သူများအနေဖြင့် သတိ ထားကြရန် မလေးရှားရှိ မြန်မာအဖွဲ့အစည်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ တင်းကြပ်ထားမှုကြောင့် နယ်စပ်ဒေသများမှ တရားမဝင် ခိုးဝင်လာသူ၊ ခိုးပြန်ကြသူများထဲတွင် ဖမ်းဆီး ခံရသူများရှိသကဲ့သို့ အဖမ်းမခံရဘဲ လွတ်မြောက် သွားသူများလည်းရှိကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒါကြောင့်မို့လို့ သူတို့တွေ တင်းကြပ်မှုတွေ ပိုလုပ်တာပေါ့။ အခုလက်ရှိမှာလည်း နယ်စပ် တောက် လျှောက်ပါပဲ တင်းကြပ်မှုတွေ ပိုပြီးလုပ်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဘယ်လို အခက်အခဲ သွားဖြစ်နိုင်မလဲဆိုတော့ တရားမဝင် လမ်းကြောင်းနဲ့ ဝင်လာတဲ့ သူတွေအတွက်တော့ အခက်အခဲတွေ အများကြီးရှိတာပေါ့။ လွတ်လာတဲ့ လူတွေ ရှိသလို အဖမ်းအဆီး ခံရတဲ့လူတွေလည်း အများကြီး ရှိတာပဲ။ ဒါသူတို့ ကုသိုလ်ကံနဲ့ ဆိုင်ရင်လည်းဆိုင် မှာပေါ့။ ဒါမှမဟုတ်လည်း ပို့ပေးတဲ့ အေးဂျင့်၊ ပွဲစားတွေနဲ့လည်း ဆိုင်ရင်လည်း ဆိုင်မှာပေါ့။ ဘယ်လိုပဲပြောပြော တိုင်းပြည်ရဲ့အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကြောင့် တရားဝင်နဲ့ထွက်ဖို့ အဆင်မပြေဘဲ အောက်လမ်းကနေလာတဲ့ လူတွေ အတွက်ကတော့ အခုအချိန်မှာ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိနေတာကို မြင်နေရပါတယ်။ အဖမ်းအဆီးတွေ ဟာလည်း နေ့တိုင်းလိုလိုပါပဲ။ နယ်စပ် တရားရုံးတွေမှာ သွားတက်လိုက်ရင် တစ်ရက်ကို မြန်မာနိုင်ငံသားဆိုတာ မရှိဘူးဆို အနည်းဆုံး အယောက် ၃၀ နဲ့ အထက်မှာချည်းပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်တွေက ရွှေ့ပြောင်းတွေကို ဖမ်းဆီးထားစဉ်

အဆိုပါ ဗုံးပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်စဉ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်း Sungai Golok (ဆွန်ဂိုင် ဂေါ်လော့ခ်) ခရိုင်တွင် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၉ ရက်နေ့က ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် နယ်စပ်ဒေသများမှ တရားမဝင် ခိုးဝင်မည့်သူများ၊ နေရပ်ပြန်မည့် သူများအတွက် လက်ရှိအနေအထား အရ မလွယ်ကူသော်လည်း ပွဲစား၊ အေးဂျင့်များမှ အခွင့်ကောင်းယူ၍ ကုန်ကျစရိတ် ပိုမိုတိုးတောင်းလာကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် လူလိမ်ပွဲစားများလည်း ပိုမိုများပြားလာသည့်အတွက် လက်ရှိတွင် တရားမဝင် လမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် နယ်စပ်ဒေသများမှ မလာသင့်သေးကြောင်း မလေးရှားရှိ ရတနာစက္ကနာရေးကူညီမှုအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မလေးရှားဘက်က နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနဲ့ သူတို့ emergency ဆွေးနွေးတယ်ပြောတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်း ကျနော်တို့ မလေးရှားဘက်မှာရှိတဲ့ နယ်စပ် တော်တော်များများကတော့ အရင်လိုတော့ မလွယ်တော့ဘူး။ အရမ်း ကို ကြပ်သွားတယ်။ အခု လောလောဆယ်ကတော့ ဘလောက်(ဘယ်ရီဂိတ်)တွေက အထပ်ထပ် ချထားတယ်။ အဲဒါ ခန့်မှန်းရခက်တယ်။ အရင်ထက်စာရင်တော့ အရမ်းကြပ်သွားပြီ။ သူ့လမ်းနဲ့ သူ့ကြောင်းတော့ ရှိနေကြတယ်။ ငွေပဲ ပိုပြီးတော့ တောင်းတာပေါ့။ အရင်ထက်စာရင်တော့ အေးဂျင့်တွေကလည်း များလာတယ်ဆိုတော့ တကယ့် နာမည်ရှိတဲ့ အေးဂျင့်မျိုးနဲ့ ပြီးတော့ မလေးရှားမှာရှိတဲ့ လာမယ့်သူတွေရဲ့ ဆွေမျိုးတွေ၊ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ သေချာ ချိတ်ဆက်ပြီး မလေးရှားရောက်မှ ငွေချေမယ့် ပုံစံမျိုးနဲ့ဆိုရင် သေချာတယ်။ အရင်အတိုင်း လာမယ် ဆိုရင်တော့ လူလိမ် အရမ်းများတယ်။ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု မရှိကြတော့ဘူး။ ဒီဥပဒေကို အကြောင်းပြပြီး သူတို့တွေက ငွေ ယူပြီးတော့ပဲ သူတို့လည်း ပြေးသွားတယ်ပေါ့လေ” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်တွေက ရွှေ့ပြောင်းတွေကို ဖမ်းဆီးထားစဉ်

လက်ရှိ မလေးရှားနိုင်ငံတွင် အလုပ်အကိုင်များမှာ ရှားပါးနေဆဲဖြစ်ပြီး လာမည့် ဇွန်လကုန်တွင် ရီကာလီဘရာစီ ပါမစ် စတစ်ကာများအား နောက်ဆုံးထား ထုတ်ပေးသွားမည် ဖြစ်သောကြောင့် ထိုနောက်ပိုင်း ကာလများတွင် အော်ပရာစီ အဖမ်းအဆီးများ ပြန်လည် များပြားလာနိုင်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်ကြသည်။

ထို့အပြင် မလေးရှားနိုင်ငံတွင် အလုပ်ခေါ်စာဖြင့် လုပ်သားခေါ်ယူမှုများကို ရပ်တန့်ထားပြီး ဖြစ်သောကြောင့် ပွဲစား၊ အေးဂျင့်တို့၏ လိမ်လည်မှုများကို ဂရုစိုက်ကြရန်နှင့် အယုံမလွယ်ကြရန် မလေးရှားရှိ မြန်မာအဖွဲ့အစည်းများက အကြံပြုကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၆

ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA)က ထိန်းချုပ်ခဲ့သော ကချင်ပြည်နယ်၊ လွယ်ဂျယ်မြို့တွင် လက်ရှိမှာတော့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ပြန်လည်စတင်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ကုန်ကားမောင်းနှင်သူများထံမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလက မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် KIA တို့ကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီးနောက် လွယ်ဂျယ်မြို့ကို KIA က ထိန်း ချုပ်ခဲ့သည်။

တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ရပ်တန့်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ပြန်လည်စတင်နေပြီ ဖြစ် ကြောင်း၊ ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက် လွယ်ဂျယ်မြို့အတွင်း၌ KIA က အခွန်ကောက်ခံနေကြောင်း၊ ဗန်းမော်မြို့နယ်မှာတော့ မြန်မာအစိုးရဘက်က အခွန်ကောက်ခံမှုများ ပြုလုပ်နေသည်ဟု သိရသည်။

သို့သော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံမှ သွင်းကုန်များကို ဗန်းမော်ရှိ အကောက်ခွန်ရုံးက ဂျူတီချပေးခြင်း မရှိသည့်အတွက် ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးခံရမှုများနှင့် ကြုံတွေ့နေရသည်ဟု လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုသည့် လွယ်ဂျယ်ကုန်ကားသမား တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လွယ်ဂျယ်မြို့မုခ်ဦးနဲ့အတူ KIA ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “နှစ်ဖက်စလုံးပဲ ပေးနေရတာပဲ။ တရုတ်ဘက်က ထွက်လာရင်တော့ KIA သိမ်းထားတဲ့ နယ်မြေဆိုတော့ KIA ဘက်ကို အခွန်ဆောင်။ ဒီဘက်ကို ရောက်လာရင်တော့ ဒီဘက် ဗန်းမော်ဂျူတီ အဲဒီလို လုပ်နေရတာပဲ။ လွယ်ဂျယ်မှာတော့ မရှိတော့ဘူး။ အဲဒီဘက်မှာတော့ ဒီဘက် အစိုးရအဖွဲ့အစည်း မရှိတော့ဘူး။ ဗန်းမော်ရောက်ရင် တောင်မှ သူတို့တွေ ဂျူတီမပေးဘူးလို့ ကြားတယ်။ အဲဒီအခါကျတော့ ကျနော်တို့ ပြည်မထဲကို ပစ္စည်းတွေ သယ်ဖို့ အတွက်ကျတော့ သယ်လို့မရဘူး အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်နေတယ်။ လမ်းမှာကျတော့ လက်ပံလှတို့၊ ပင်လယ်ကြီးတို့ ဘက်မှာဆိုရင်တော့ မတ္တရာဘက် အဲဒီမှာရှိတဲ့ ကာစတန် ဂျူတီဂိတ် အဲဒီဂိတ်တွေ၊ လမ်းမှာဖြတ်ရတဲ့ စစ်တပ်ဂိတ် တွေဘာတွေ အဲဒီလို ဂျူတီမပါတဲ့ ကုန်တွေဆိုရင်တော့ အဖမ်းအဆီးတွေ၊ အစစ်ဆေးတွေ အများကြီးရှိတယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

လွယ်ဂျယ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ပြီဆိုသော်လည်း တချို့သော ကုန်တင်ကားသမားများမှာ စိုးရိမ်မှုကြောင့် သွားလာခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် လက်ရှိရာသီသည် ကချင်ပြည်နယ်မှတဆင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ အဓိက တင်ပို့နေသည့် သစ်သျှူးငှက်ပျော ရာသီ ကုန်ဆုံးချိန်ဖြစ်၍ ကုန်သွယ်မှု မရှိသလောက် နည်းပါးနေကြောင်း ကုန်ကားသမားများက ပြောသည်။

ပို့ကုန်တင်ပို့မှု နည်းပါးသော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံမှ သွင်းကုန်တင်သွင်းမှုသည် အထိုက်အလျောက်ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

သို့သော်လည်း KIA မှ ငွေကြေးကောက်ခံနေမှုနှင့် နစက၏ စစ်ဆေးရေးဂိတ်များမှ ငွေကြေးကောက်ခံမှုများ ပေးရသည့် နှုန်းထားသည် ယခင်ကထက် ၂ ဆခန့် မြင့်တက်လျက်ရှိနေသည်ဟု လွယ်ဂျယ်ကုန်ကားသမား ကိုအောင်ဇင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လွယ်ဂျယ်နယ်စပ်ဂိတ်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပေးရတဲ့ အနေအထားက ၁၀ ကဏန်းလောက် ကွာသွားတယ်။ အဲဒီလိုမျိုးတွေတော့ ရှိတယ် ပေးရတဲ့ ကဏန်းတွေကတော့ ကုန်ကျစရိတ်က ပိုများသွားတာပေါ့ နှစ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းဆိုတော့။ ခန့်မှန်းခြေ ဘယ်လောက်ရှိနိုင်လဲဆိုတော့ ခါတိုင်းသွားတာ ကျနော်တို့ အခုကတော့ ၂ ဆပေါ့ဗျာ။ အရင်တုန်းက ၄ သိန်းကျော် လောက် ကုန်တဲ့အဆင့်မှာ အခုကျတော့ ၁၀ ကဏန်းလောက် တက်သွားတာပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုး ကုန်ကျစရိတ်က များသွားတဲ့အတွက် လူသုံးကုန်တွေ ပိုပြီးတော့ ဈေးကြီးသွားမှာပေါ့။ ၁၀ ကဏန်းကတော့ အထက်ပါပဲ။ အခုက အခွန်အခလည်း ပိုများလာတယ်။ ဒါပေမယ့် အမျိုးမျိုးပေါ့။ တချို့ကျတော့လည်း ကုန်တွေကိုပဲ တောင်းတယ်။ ကားတွေကို မတောင်းဘူးပေါ့။ တချို့ကျတော့လည်း ကားရော၊ ကုန်ရော တောင်းတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းဖြစ်နေ တာက ကားတွေကိုတော့ သိပ်မတောင်းဘူး။ ကုန်တွေအပေါ်ကိုပဲ အများဆုံးတောင်းတဲ့ပုံစံ ဖြစ်နေတယ်။ အခု ကားတွေကလည်း လုပ်ငန်းလက်ခံမယ်ဆိုရင် လမ်းကြေး အငြိမ်းပေါ့ အဲဒီလို လက်ခံတာများတယ်။ ကုန်သည်တွေ ပဲ စိုက်ပေးပြီး သွားရတာပေါ့။ ကျနော်တို့ကတော့ အဲဒီလိုမျိုး အငြိမ်းပဲ လုပ်တာများတယ်” ဟု ပြောသည်။

လွယ်ဂျယ်နယ်စပ်ဂိတ် ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်လိုက်သော်လည်း ဒေသခံများ တရုတ်နိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ် ရာတွင် ထိုနယ်စပ်ဂိတ်မှ ဝင်ထွက်၍ မရသေးကြောင်း၊ လိုင်ဇာနှင့် မိုင်ဂျာယန် နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်မှတဆင့်သာ ဖြတ်သန်းခွင့် ပြုထားကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၆

အမျိုးသားများအား ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ခွင့်အား ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ယာယီပိတ်ထားခြင်းသည် တစ်ဖက် နိုင်ငံမှ လုပ်သားခေါ်ယူမှု ဈေးကွက်အပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများနှင့် အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် PJ အမျိုးအစား ကိုင်ဆောင်ထားသည့် အမျိုးသားများအား မေလ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်ခွင့် ယာယီရက်အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ပိတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် တစ်ဖက်နိုင်ငံများမှ လုပ်သားခေါ်ယူရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအစား အခြား နိုင်ငံသားများကို ပြောင်းလဲခေါ်ယူကြမည်ဖြစ်သည့်အတွက် လုပ်သားခေါ်ယူမှု ဈေးကွက်အပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိသွားနိုင်ကြောင်း ပညာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း (FED)မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ကြမည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများကိုတွေ့ရစဉ်

“အဲဒါကတော့ ရှိနိုင်တာပေါ့။ သူတို့ဘက်အခြမ်းကတော့ ခေါ်ဆိုတဲ့ နိုင်ငံတွေပေါ့လေ။ ဆိုက်ရောက်နိုင်ငံတွေ ကလည်း သူတို့လည်း စီစဉ်ထားမယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။ ဥပမာအားဖြင့် ပြောရမယ်ဆိုရင် အထူးသဖြင့်တော့ မြန်မာပြည်က အလုပ်သမားတွေကို သူတို့အနေနဲ့ လိုအပ်တာ မှန်တော့မှန်တယ်။ ဒါပေမယ့် ခေါ်ယူရေးမှာ ခုနက လို အခက်အခဲတွေ အများကြီး ကြုံလာရပြီဆိုရင်တော့ သူတို့ကတော့ နည်းနည်း အဆင်ပြေမယ့်ဟာကို သူတို့ ပိုပြီးတော့ခေါ်မှာ။ ဥပမာအားဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယားဘက်ကို ပိုခေါ်မလားပေါ့။ ဒီမှာ (ထိုင်းမှာ) က ဒုတိယ အများဆုံး က ကမ္ဘောဒီးယားပေါ့။ ကျန်တဲ့ နိုင်ငံတွေ ဗီယက်နမ်၊ လာအို အစရှိသဖြင့်ပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် ကျန်ခဲ့တဲ့ တစ်ပတ် လောက်ကတော့ ထိုင်းနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ free trade တို့ဘာတို့ ဒါတွေ အကုန်လုံး ဆွေးနွေးတာတို့၊ သဘောတူ တာတို့ လုပ်နေတာ‌တွေ့ရတယ်။ အရင်တုန်းကလည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကနေ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားခေါ်ဖို့ လုပ်ဖူး တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ တစ်ခုဖြစ်သည့် ထိုင်းသည် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအား MOU ဖြင့် အများအပြား ခေါ်ယူ တတ်သော်လည်း ယခုကဲ့သို့ ဆက်လက် ပိတ်ထားမည်ဆိုပါက ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းသို့ ရောက်ရှိနေသည့် တရားမဝင် အဖြစ် နေထိုင်နေသူများအား လူသစ်ဘတ် ရိုက်ပေးခြင်း ပြုလုပ်လာနိုင်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

ယခုကဲ့သို့ အမျိုးသားများအား ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ခွင့် ပိတ်ခြင်းသည် အချိန်ကာလအားဖြင့် လပိုင်းခန့်သာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်းလည်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အသိုင်းအဝိုင်းများအကြား သုံးသပ်မှုများရှိသည်။

ထိုသို့ လျင်မြန်စွာ ဆောင်ရွက်လိုက်ခြင်းကြောင့် အေဂျင်စီများ ဘက်တွင်လည်း ထိခိုက်မှုများရှိပြီး ပြန်လည်ခွင့်ပြု မည့် အချိန်ကိုသာ စောင့်ဆိုင်းနေရကြောင်းလည်း သိရသည်။

ပြည်ပနိုင်ငံများမှ မြန်မာလုပ်သားများ ခေါ်ယူရာတွင် အမျိုးသားများကိုသာ အဓိကထား ခေါ်ယူကြခြင်းဖြစ်သည့် အတွက် အလုပ်ခေါ်စာများ၌ အမျိုးသမီးလုပ်သား ခေါ်ယူမှုမရှိပါက ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများ အနေဖြင့် လုပ်ငန်းခေတ္တရပ်နားထားရမည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်း လပ်ကီးပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်း ဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ကြမည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ယာယီရပ်ဆိုင်းတယ်။ ပြန်တော့ ပြန်ဖွင့်ပေးမှာပေါ့ အခြေအနေတစ်ခုမှာ။ အမျိုးသမီး demand တွေ တော့ ခွင့်ပြုထားတယ်။ တင်ထားပြီးတဲ့ demand တွေကတော့ ဆက်လက် လွှတ်ခွင့်ရှိတယ်။ အဟောင်းလုပ်ပြီး သားတွေက သွားလို့ရတယ်ဆိုတော့ အဲဒါတွေပြီးသွားရင်တော့ ခဏနားကြပေါ့ ဒါပဲရှိတယ်။ အမျိုးသမီး demand ရှိတာ လုပ်ကြပေါ့။ မိန်းကလေးက နည်းတယ်။ မိန်းကလေးက ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲရှိတာ။ demand အသစ် ရလို့ မိန်းကလေးဆိုရင်တော့ ကုမ္ပဏီတွေ အလုပ်မနားရဘဲ ဖြေးဖြေးချင်း ဆက်လုပ်သွားရမယ်။ မိန်းကလေး demand ရရင် အန်ကယ်တို့ ဆက်လုပ်လို့ရမယ်” ဟု ပြောသည်။

နိုင်ငံကူးလက်မှတ် PJ အမျိုးအစား ကိုင်ဆောင်ထားသည့် အမျိုးသားများအား မေလ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်ခွင့် ပိတ်ထားခြင်း ဖြစ်သော်လည်း ၎င်းမတိုင်ခင် ကာလကတည်းက ခွင့်ပြုချက် ကျထားပြီးသူများအနေဖြင့် ထွက်ခွာခွင့်ရရှိကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်လိုက်ခြင်းသည် တရားမဝင် လမ်းကြောင်းဖြင့် သွားရောက်ကြရန် တွန်းအားပေး လိုက်သကဲ့သို့ ဖြစ်သွားကြောင်းလည်း ထောက်ပြမှုများရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၃

ကရင်ပြည်နယ်၊ မြဝတီမြို့နယ်အတွင်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ပိတ်ထားခဲ့ရသည့် မြဝတီ ကုန်သွယ်ရေးဇုန် အပါအဝင် မြန်မာ -  ထိုင်း ချစ်ကြည်ရေးတံတား အမှတ် ၁ နှင့် အမှတ် ၂ ကို ပြန်လည်ဖြတ်သန်း အသုံးပြုခွင့် ပြုလိုက်ပြီဖြစ်သော်လည်း ကုန်တင်ယာဉ်များ သွားလာ၍ မရသေးကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီ ၃၀ ရက်နေ့တွင် မြန်မာ - ထိုင်း ချစ်ကြည်ရေးတံတားအမှတ် ၂ မှ ကုန်တင်ယာဉ်များကို ပြန်လည် ဝင်ထွက်ခွင့် ပြုလုပ်သော်လည်း တခြားသော တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များက ကုန်တင်ယာဉ်များသည် အာရှလမ်းမကြီး ပျက်စီးနေခြင်းကြောင့် သွားလာ၍ အဆင်မပြေသေးကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် တောလမ်းများမှသာ သွားလာနေကြပြီး ကုန်သွယ်ရေးဇုန်တွင် ထိုင်းကုန်စည်များသာ ဝင်ရောက်မှု ရှိနေသည်ဟု ပြောင်းကုန်သည် ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

KNLA နဲ့ PDF ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “၁၂ ဘီးကားတွေနဲ့ ကြက်သွန်တွေက တောလမ်းကနေ သွားတာ ကြာပြီ။ အာရှလမ်းမကြီးဆိုတာ တောနော်ရေတံခွန်နားတောင် တံတားတောင် ထိုးလို့မရသေးဘူး။ တံတားအမှတ် ၂ ကတော့ ဖွင့်တယ်လေ။ သူက ထိုင်းကုန်တွေ ဝင်တာရှိတယ်၊ ကုန်ကားတွေပေါ့၊ ဒီဘက်ထဲ ပိတ်မိနေတဲ့ကားတွေ ပြန်ထွက်တာလည်း ရှိတာပေါ့။ တံတားတွေကတော့ ဖွင့်တယ်။ ဒါပေမယ့် အာရှလမ်းမကြီးကတော့ သွားလို့မရသေးပါဘူး။ သွားလို့ရလို့ရှိရင် express ကားကြီးတွေ သွားတော့မှာပေါ့။ တံတားတွေ ကျိုးထားတာရှိတယ်။ အများကြီးပဲ လုပ်ရမယ့်ဟာတွေ။ ချက်ချင်းကြီး ဒိုင်းခနဲ၊ ဝေါခနဲ လုပ်လို့ရတဲ့ဟာတွေမှ မဟုတ်တာ” ဟု ပြောသည်။

ကရင်ပြည်နယ်အတွင်း မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး KNU၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF) ပူးပေါင်းတပ်တို့အကြား တိုက်ပွဲများ ဧပြီလ အစောပိုင်းက ဖြစ်ပွားခဲ့ကြသည်။

ထို့နောက် မြန်မာ - ထိုင်း ချစ်ကြည်ရေးတံတား အမှတ် ၁ နှင့် အမှတ် ၂ မှတဆင့် ပို့ကုန်/သွင်းကုန် လုပ်ငန်းများ၊ MoU ဖြင့် တရားဝင် သွားရောက်လုပ်ကိုင်မည့် လုပ်သားစေလွှတ်မှုများကို ဧပြီ ၂၁ ရက်နေ့မှ စတင်၍ လုပ်ငန်းများ အားလုံး ယာယီရပ်ဆိုင်းထားခဲ့ရသည်။.

ထို့လုပ်ငန်းများ ပြန်လည်လုပ်ဆောင်နိုင်ရန်အတွက် မြန်မာ-ထိုင်း ချစ်ကြည်ရေးတံတား အမှတ် ၁ နှင့် အမှတ် ၂ ကို နံနက် ၆ နာရီမှ ညနေ ၆ နာရီအထိ ဖွင့်လှစ်ပေးထားမည် ဖြစ်သည်။

အာရှလမ်းမကြီးကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်လိုက်ပြီဟု သိရှိရသော်လည်း တချို့သော ကုန်တင်ယာဉ်များနှင့် ကုန်ကား သမားများမှာ မသွားရဲကြသဖြင့် လက်ရှိတွင် ကုန်တင်ကားများ ငှားရမ်း၍ မရသေးကြောင်း မြင်းခြံကြက်သွန် ကုန်သည် ဦးအောင်မြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြဝတီစီးပွားရေးဇုန်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဖွင့်ပြီ၊ ပွင့်နေပြီ။ တရားဝင် ဖွင့်နေပြီ မနေ့တုန်းက တံတား ၁ ရော၊ တံတား ၂ ရော။ အာရှလမ်းမကြီး လည်း သွားလို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့်လို့ ဒီက ကားသမားတွေ သိပ်မတက်ရဲကြဘူး။ အာရှလမ်းမကြီးလည်း ဖွင့်ပေး လိုက်ပြီ ကားသမားတွေက မတက်ရဲကြဘူး။ ကားခေါ်လို့ မရသေးဘူး” ဟု ပြောသည်။

မြဝတီ - ကော့ကရိတ် အာရှလမ်းမကြီးကို အသုံးပြု၍ မြန်မာ - ထိုင်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ပြုလုပ်ထားနိုင်မှုသည် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ် ဧပြီ ၁ ရက်နေ့မှ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့ထိ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၃၅၅ ဒသမ ၉၄၄ သန်း ကုန်သွယ်နိုင်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်မှာတော့ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၄၂၈ ဒသမ ၈၄၉ သန်း ကုန်သွယ်နိုင်ခဲ့ သော်လည်း ယခင်နှစ်ဖြင့် နှိုင်းယှဉ်လိုက်ပါက ကုန်သွယ်မှု အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉၂၇ ဒသမ ၀၉၅ သန်းထိ ကျဆင်းနေကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၃

နိုင်ငံကူးလက်မှတ် PJ အမျိုးအစားကိုင်ဆောင်ထားသည့် အမျိုးသားများအား မေလ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပြည်ပ ထွက်ခွာအလုပ်လုပ်ခွင့် ယာယီရက်အကန့်အသတ်မရှိပိတ်လိုက်ခြင်းသည် မူဝါဒမှားယွင်းနေကြောင်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

ထွက်ခွာခွင့်ကိစ္စရပ်များ ပိုမိုအချိန်ယူ စိစစ်နိုင်ရန်နှင့် အခြားအခြေအနေများအရ ယာယီဆိုင်းငံ့ထားခြင်းဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးများအနေဖြင့် ထွက်ခွာအလုပ်လုပ်ခွင့်ရှိကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနဘက်မှ သိရသည်။

သို့သော် ပြည်ပနိုင်ငံများ၌ အများစုသည် အမျိုးသမီးလုပ်သားထက် အမျိုးသားလုပ်သားနှုန်းထားသာ အဓိက ခေါ်ယူကြခြင်းဖြစ်သဖြင့် ထိုသို့ လုပ်ဆောင်လိုက်ခြင်းက တရားမဝင်လမ်းကြောင်းထံ ပို၍တွန်းပို့လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ပညာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း (FED)မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခြေအနေ အမျိုးမျိုးကြောင့် ထွက်ဖို့လုပ်နေတဲ့လူတွေက မထွက်ရဘူးဆိုရင် သူတို့က တရားမဝင်နည်းလမ်းနဲ့ ထွက်ဖို့ပဲ ကြိုးစားကြမှာပေါ့။ နေလို့လည်း မရ၊ ထွက်လို့လည်း မရဘူးဆိုရင်လေ။ ဘာပဲပြောပြော ပြည်တွင်းထဲ မှာက အလုပ်အကိုင်လည်းမရှိဘူး။ နောက်ပြီးတော့ လက်ရှိ နိုင်ငံခြားသွားဖို့အတွက် လုပ်ထားတဲ့ ကုန်ကျစရိတ် အစရှိသဖြင့် ဒါတွေအတွက်ကို သူတို့လည်း ကြာရင် မခံနိုင်တဲ့အခါကြတော့ မဖြစ်ဖြစ်တဲ့ နည်းနဲ့ထွက်ဖို့ပဲ သူတို့ ဆုံးဖြတ်ဖို့ များတာပေါ့။ ဒါကတော့ သိသိသာသာကြီးကို မှားယွင်းတာပေါ့။ ကျနော်တို့ မြန်မာပြည်မှာက ပြဿနာ က တစ်စုံတစ်ခုကို လုပ်မယ်ဆိုရင် ချက်ချင်းကြီးလုပ်ချင်တာကိုလုပ်တဲ့ဟာ အခုကာလမှာ ပိုဆိုးတာပေါ့။ ဆုံးဖြတ် ချက်တစ်ခုကိုချတယ် အလုပ်တစ်ခုကိုလုပ်တယ်ဆိုတာက သူနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုအကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ ဖြစ်နိုင်မလဲပေါ့။ ကောင်းခြင်း၊ ဆိုးခြင်း အစရှိသဖြင့်ပေါ့။ ပြီးတဲ့အခါရလာမယ့် အကျိုးအမြတ်က ဘာလဲပေါ့ ဒါတွေ အကုန်လုံးကို သက်ဆိုင်ရာနယ်ပယ်အသီးသီးက ကျွမ်းကျင်တဲ့ လူတွေရဲ့ အကြံဉာဏ်တွေ အကူအညီတွေ ယူပြီး တော့မှ စဉ်းစားပြီး ဆုံးဖြတ်ရတာ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ပုသိမ်မြို့ရှိ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ထုတ်ပေးရေးရုံးခွဲ 

ထိုသို့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းအား ရွေးချယ်သွားရောက်ကြရာတွင် တစ်ဖက်နိုင်ငံများ၌ လုပ်ခလစာ အနှိမ် ခံရခြင်း၊ လူကုန်ကူးခံရခြင်း စသည့် ပြဿနာများဖြင့် ကြုံတွေ့ရန်မှာ သေချာကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ် သမားအရေးနှင့် စီးပွားရေးကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြသည့် အမျိုးသားများမှာ အသက် ၁၈ နှစ်မှ ၃၅ နှစ်အတွင်း အများဆုံးဖြစ်ကြသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ အမျိုးသားများအား ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်ခွင့် ယာယီ ပိတ်လိုက်ခြင်းက စစ်မှုထမ်းဥပဒေနှင့် သက်ဆိုင်နိုင်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်မှုများရှိသည်။

ထို့အပြင် အခြားတစ်ဖက်၌လည်း ပြည်တွင်းတွင် လုပ်သားအင်အားရှားပါးမှု ပြဿနာမဖြစ်ပေါ်စေရေးအတွက် သေချာပြန်လည်စိစစ်လုပ်ဆောင်ရန် ပြင်ဆင်နေခြင်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း ထောက်ပြမှုများလည်း ရှိသည်။

နိုင်ငံတိုင်းတွင် အခြားပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ထွက်ခွာကာ မိမိဘဝ တိုးတက်ရေးအတွက် သွားရောက် အလုပ်လုပ် ကိုင်ကြခြင်းမှာ ပုံမှန်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း၌ လုပ်သားရှားပါးမှုပြဿနာအား ဖြေရှင်းရန် လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်ပါက လုပ်သားများအတွက် မက်လုံး ပေးသင့်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လူတွေက မက်လုံးကို တုံ့ပြန်ကြတာပဲ။ အဓိကကတော့ ဒီထဲမှာ အလုပ်လုပ်ခြင်း၊ မလုပ်ခြင်းက အဓိက key ကို ပြန်စဉ်းစားရင်တော့ မက်လုံးပဲ။ ဒီအလုပ်ကိုလုပ်လို့ ငါဘယ်လောက် အကျိုးရှိမှာလဲဆိုတာ။ အဲဒီတော့ people respond to incentives (လူတွေက မက်လုံးတွေကို တုံ့ပြန်တယ်) ပဲ။ ပြည်တွင်းမှာ လုပ်စေချင်လို့ရှိရင် ပြည်တွင်းမှာ မက်လုံးကောင်းအောင် လုပ်နိုင်မှပဲ။ လူဆိုတာ တစ်ခုရှိတာက သူသူ ကိုယ်ကိုယ် willingness to do ပေါ့ (လုပ်ချင်စိတ်ဆန္ဒ)။ လုပ်ချင်ကိုင်ချင်စိတ် ဖြစ်လာဖို့ လိုတာပေါ့။ လုပ်ချင်ကိုင်ချင်စိတ်ဆိုတာ ဘာကို ပြောတာလဲဆိုတော့ မက်လုံးကိုပြောတာပဲ။ ပြည်တွင်းမှာ လုပ်ခြင်း၊ မလုပ်ခြင်း၊ ပြည်ပထွက် မလုပ်ခြင်း၊ လုပ်ခြင်းသည် တောင်ကိုရီးယားကိုကြည့်လိုက် မက်လုံးစနစ်တွေ မှန်ဖို့လိုတယ် incentives ဖြစ်တယ်။ ဘာကြောင့်ဆို people respond to incentives ကို။ လူဆိုတာက မက်လုံးရှိမှ အလုပ်လုပ်တာလေ။ ပြည်တွင်းမှာ မက်လုံးကောင်းအောင် လုပ်နိုင်ရင်တော့ ဘယ်သူမှ သွားမှာမဟုတ်ဘူးလေ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

 MOU လုပ်သားများ

နိုင်ငံကူးလက်မှတ် PJ အမျိုးအစားကိုင်ဆောင်ထားသည့် အမျိုးသားများအား မေလ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပြည်ပ ထွက်ခွာအလုပ်လုပ်ခွင့်ပိတ်ထားခြင်းဖြစ်သော်လည်း ၎င်းမတိုင်ခင်ကာလကတည်းက ခွင့်ပြုချက် ကျထားပြီး သူများအနေဖြင့် ထွက်ခွာခွင့်ရရှိကြောင်း သိရသည်။

ပြည်ပနိုင်ငံသို့ အေဂျင်စီများဖြင့် ထွက်ခွာကြရာတွင် အမျိုးသမီးဦးရေမှာ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာရှိပြီး အမျိုးသား ဦးရေမှာ များပြားလွန်းကြောင်း၊ ယခုကဲ့သို့ ထုတ်ပြန်လာသည့်အတွက် အလုပ်ခေါ်စာများလက်ခံရာတွင် အမျိုးသမီးအလုပ်ခေါ်စာများကိုသာ လက်ခံရမည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်း အေဂျင်စီများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် PJ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် အမျိုးအစား ကိုင်ဆောင်ထားသည့် အမျိုးသားများကိုသာ ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်ခွင့်ပိတ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး PS, PV အမျိုးအစားများ မပါဝင်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂

ကြက်သွန်နီ ပုံမှန်တင်ပို့ရာ လမ်းကြောင်းများဖြစ်သည့် မြန်မာ-တရုတ်-ထိုင်း- ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး များတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေခြင်းကြောင့် တခြားလမ်းကြောင်းများမှတဆင့် တင်ပို့နေရ၍ ပြည်ပသို့ ကြက်သွန် နီ တင်ပို့မှု နည်းပါးနေကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

မြန်မာ့ကြက်သွန်နီကို ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၊ မြန်မာ - ထိုင်း နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရခိုင် - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများမှတဆင့် ပြည်ပသို့ တင်ပို့နေခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် အဆိုပါ ကုန်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် လက်နက်ကိုင်များကြား တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေခြင်းကြောင့် တခြားသော လမ်းကြောင်းများကို ရှာဖွေတင်ပို့နေရသည်။

ကြက်သွန်နီကို မလေးရှားနိုင်ငံနှင့် စင်္ကာပူနိုင်ငံသို့ ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့် သော်လည်းကောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ နှင့် လာအိုနိုင်ငံကို ကော့သောင်းနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံမှတဆင့် သော်လည်းကောင်း၊ ကချင် ပြည်နယ်ရှိ မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းဖြင့် သော်လည်းကောင်း တင်ပို့လျက်ရှိသည်။

 မြန်မာ့ကြက်သွန်နီကိုတွေ့ရစဉ်

ရှမ်းမြောက်လမ်းကြောင်းနှင့် မြဝတီလမ်းကြောင်းမှတဆင့် တင်ပို့နိုင်လျှင် ၂ ရက်၊ ၃ ရက်ဖြင့် ရောက်ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် တခြားလမ်းကြောင်းဖြင့် ကုန်သွယ်နေရခြင်းကြောင့် အချိန့်ကြန့်ကြာမှုနှင့် ကုန်တင်ကားခ ဈေးနှုန်း များမှာ မြင့်တက်နေခြင်း၍ ကြက်သွန်နီဈေးနှုန်းများသည် ရသင့်သလောက် မရဘဲ ဖြစ်နေသည်ဟု မြင်းခြံ ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးအောင်မြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပြည်ပတင်ပို့မှုလေးတွေက ရှိတော့ရှိတယ်။ သူ့လမ်းကြောင်းနဲ့သူ သွားလို့ရတဲ့ဖက်က ပတ်ပြီးတော့ သွားနေကြတာပေါ့။ အများဆုံး ဝယ်တဲ့နိုင်ငံတွေကတော့ မလေးရှား၊ ဗီယက်နမ်ပေါ့။ စရိတ်တွေက မြင့်ကုန်တာ ပေါ့။ စရိတ်တွေက အခု ၈၀၀ နဲ့ ၁၀၀၀ နဲ့ ကုန်တာပေါ့ နယ်စပ်ရောက်ဖို့က။ တစ်ပိဿာပေါ်မှာ အဲဒီလို တွက်တာ ပေါ့။ အရင်တုန်းကတော့ ၃၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ပဲ ကျတာလေ။ အခုကလည်း ပြည်ပမှာတော့ ဈေးကောင်းရ တယ်။ ဒါပေမယ့် ပြည်တွင်းကနေ ပြည်ပရောက်ဖို့အတွက် စရိတ်တွေက များနေတာလေ။ အဲဒါတွေက မြန်မာ တောင်သူတွေ နောက်ထပ် ၅၀၀ လောက် ပိုရမယ့်ဟာ မရတော့တာပေါ့။ စရိတ်က ၅၀၀ လောက် စားသွားတာ ပေါ့။ အမှန်ဆို ဒီအချိန်မှာ ၂၅၀၀ ပျော်ပျော်ကြီး ရောင်းရတယ်။ စရိတ်က ၅၀၀ လောက် စားသွားတော့ မရောင်း ရတော့ဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ယခုနှစ်တွင် ကြက်သွန်နီ အများဆုံး စိုက်ပျိုးသည့် နိုင်ငံဖြစ်သည့် အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံသည် ကြက်သွန်နီ ပြည်ပတင်ပို့မှုကို ကန့်သတ်ထားခြင်းနှင့် ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ထားခြင်းကြောင့်လည်း မြန်မာ့ ကြက်သွန်နီ ဈေးနှုန်းသည် ကောင်းမွန်နေခြင်းဖြစ်သည်။

 မြန်မာ့ကြက်သွန်နီကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ယခုနှစ် ကြက်သွန်နီ ရာသီအစတွင် ကြက်သွန်နီဈေးနှုန်းသည် အမြင့်ပိုင်းတွင် ရှိနေပြီး အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတို့က ကြက်သွန်များကို ထုတ်ရောင်းလာပါက ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းသွားနိုင်သည်ဟု ပခုက္ကူ ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးသောင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကြက်သွန်ဈေး ဖြစ်တာကြီးကလည်း စောလွန်းတယ်။ ဒီရာသီမှာ ဒီလောက်ကြီးလည်း မဖြစ်သင့်သေးဘူး ပေါ့။ နောက်တစ်ခုက အခုမှ ရာသီအစပဲ ရှိသေးတာလေ ၄ လပိုင်းကုန်ဆိုတာ။ အဲဒါကို ဒီမှာ ၂၀၀၀ ကျော်တွေ ဖြစ်ကုန်တာဆိုတော့ မလုပ်ရဲဘူး။ နောက်ပြီးတော့ export က export သမားတွေက အခုဟာက အိန္ဒိယတို့၊ ပါကစ္စတန်တို့ ကြက်သွန် တကယ်ထွက်တဲ့ နိုင်ငံတွေက မရောင်းဘဲနဲ့ ခဏကြည့်ထားကြလို့ ဖြစ်နေတာကိုး။ သူတို့ပြန်ဖွင့်ရောင်းလိုက်တာနဲ့ ဟောခနဲ ပြန်ထိုးကျသွားမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

ယခုကာလသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ကြက်သွန်အဓိက စိုက်ပျိုးရာ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီးနှင့် မကွေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း နယ်ဒေသအစုံ ကြက်သွန်များ ထွက်ရှိနေပြီး ကြက်သွန် တစ်ပိဿာ လျှင် ငွေကျပ် ၁၉၀၀ ကျပ်မှ ၂၃၀၀ ကျပ်အထိ ဈေးနှုန်းဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိနေသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်ပသို့ ကြက်သွန်တင်ပို့မှုသည် နေ့စဉ် ပိဿာကုန်ချိန် ၈ သောင်းမှ ၁ သိန်းခန့် တွဲကားအစီးရေ ၃ စီးမှ ၅ စီးအထိ ပြည်ပတင်ပို့မှု ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂

ပြည်ပရောက် မြန်မာလုပ်သားများမှ လစဉ် လစာ၏  ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မိသားစုထံသို့ တရားဝင်ငွေလွှဲပို့ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ထပ်မံ ကြပ်မတ်ရန်ရှိသည်ဟု သတင်းများထွက်ပေါ်နေသော်လည်း ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ရန် မရှိသေး ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားဌာနခွဲမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်ပသို့ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်မည့်သူများအနေဖြင့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများနှင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုရာတွင် လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မိသားစုထံသို့ တရားဝင်ငွေလွှဲပို့ရန် ချုပ်ဆိုထားခြင်းသာ ရှိသေးကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားဌာနခွဲမှ လက်ထောက်ညွှန်ကြားရေးမှူးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“စည်းကြပ်ရမယ့် system ကတော့ ချက်ချင်းလည်း လုပ်လို့မရသေးဘူးလေ။ စာချုပ်ချုပ်ပြီးတော့ လွှတ်လိုက်တဲ့ ကလေးတွေက ပြန်မှ မပြန်ရသေးတာ။ မပြန်ရသေးတော့ သူတို့တွေ လွှဲခြင်း၊ မလွှဲခြင်းဆိုတာ ကျနော်တို့က လည်း monitoring ကလည်း နည်းနည်းခက်တယ်။ application တွေကလည်း အခုမှ ဆွဲတုန်းဆိုတော့ ဘယ် အလုပ်သမားက ဘယ်လမှာ ဘယ်လိုလွှဲတယ်ဆိုတဲ့ဟာတွေက ဗဟိုဘဏ်နဲ့လည်း ပေါင်းပြီးမှ လုပ်နေကြတာပဲ ရှိသေးတယ်။ လောလောဆယ်မှာတော့ စာချုပ်ချုပ်ထားတဲ့အနေအထားပဲ ရှိသေးတယ်။ စာချုပ်မှာ ပါတဲ့အတိုင်း ပေါ့ နောင်တစ်ချိန်ကြရင်တော့ သူက နောက်ထပ်ပြည်ပကို ပြန်ထွက်တဲ့အချိန်ကြရင်တော့ ယခင်တုန်းက လွှဲထားပေးတဲ့ အထောက်အထားတွေ မပြနိုင်ဘူးဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့က ဒီ system မှာ အားလုံးက biometric သွားတာဆိုတော့ ဒေတာ server စနစ်နဲ့ သွားတာဆိုတော့ အလုပ်သမားတစ်ယောက်က နောင်တစ်ချိန် OWIC ကဒ် ရိုက်ဖို့အတွက်လုပ်တဲ့အချိန်ကြရင် ဒေတာကပေါ်နေမှာလေ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

စက်ရုံလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု

အေဂျင်စီများနှင့် ချုပ်ဆိုသည့် စာချုပ်ထဲတွင် လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မိသားစုထံသို့ တရားဝင်ငွေလွှဲပို့ရန် ၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ၌ စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သောကြောင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုသွားသည့် လုပ်သားများ ဘက်မှ နောင်တစ်ချိန် ပြည်ပထွက်ခွာမည်ဆိုပါက လွှဲပို့ထားသည့် အထောက်အထားများ ပြသနိုင်လျှင် ထွက်ခွာ ခွင့်ရရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားဌာနခွဲမှ သိရသည်။

သို့သော် လွှဲပို့ထားသည့် အထောက်အထားများ မပြသနိုင်ပါက စာချုပ်အား ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ပြည်ပထွက်ခွာခွင့် ၃ နှစ်အပိတ်ခံရမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားဌာနခွဲမှ သိရသည်။

သို့သော် တစ်ဖက်တွင် ပြည်ပရောက် မြန်မာလုပ်သားများ၏  လစာ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို တရားဝင်ငွေလွှဲပို့ရန် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ညွှန်ကြားထားပြီး အမှန်တကယ်လိုက်နာဆောင်ရွက်စေဖို့ ကြပ်မတ်ရန် စီစဥ် နေကြောင်း သတင်းများထွက်ပေါ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီတစ်ခုမှ “ကြားနေတယ်။ အဲဒီလိုထပ်ပြီး ကြပ်မတ်တဲ့နေ့ အမတို့ကတော့ နားမယ့် နေ့ပဲ။ အဲဒါကြတော့ သူတို့ပိုက်ဆံကို သူတို့လွှဲမှရတာ။ အမတို့ကလည်း လူပို့ထားတာ အများကြီးပဲ။ စက်ရုံပေါင်း များစွာ အမတို့က ဘယ်သွားထိုင်ပြီးတော့ အလုပ်လုပ်ပေးနိုင်မလဲ။ အမတို့က ဝန်ထမ်းမှမဟုတ်ဘဲ သူတို့ ဝန်ထမ်း တွေလိုက်ပြီး ကောက်ခိုင်းလေ။ အမတို့လုပ်ငန်းကကြတော့ လူပို့တဲ့လုပ်ငန်းလေ။ ဘဏ်နဲ့ဘာမှမသက်ဆိုင်ဘူး။ နောက်ကလေးတွေက အမတို့ကိုမှ မဟုတ်ဘူး ထိုင်းနိုင်ငံကိုလည်း အခွန်ခတွေ အကုန်ဆောင်သွားတယ်။ ကိုယ့် နိုင်ငံကိုလည်း အခွန်ခတွေ အကုန်ဆောင်သွားတာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် သူတို့ရဲ့ငွေက သူတို့ရဲ့လက်ထဲမှာပဲ မူတည်တယ်လေ။ အမတို့က အဲဒါကို လိုက်ထိန်းချုပ်ပေးမယ်ဆိုရင် အဆင်မပြေဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စက်ရုံလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု

ထိုသို့ လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မိသားစုထံသို့ တရားဝင်ငွေလွှဲပို့ရာတွင် တစ်လချင်းအလိုက် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ ၏ အနိမ့်ဆုံးလုပ်ခလစာနှင့်တွက်ချက်၍ ပေးပို့နိုင်ပြီး ၃ လ တစ်ခါ တစ်လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုလည်း လွှဲပို့ နိုင်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် လုပ်သားများဘက်မှ လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မိသားစုထံသို့ တရားဝင်ငွေလွှဲပို့ရာတွင် ဗဟိုဘဏ်၏‌ နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်း အတက်အကျပေါ်မူတည်ကာ လွှဲပို့သည့် လူဦးရေနှုန်းထားမှာ အနည်း၊ အများ ကွာခြားချက် ရှိကြောင်း သိရသည်။

ဗဟိုဘဏ်ဘက်မှ နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်းအား ပြင်ပပေါက်ဈေးနှင့် အနည်းငယ်သာကွာခြားပြီး ပေးနိုင်မည်ဆိုပါက ပို၍ လွှဲပို့လာကြမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၃၀

ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှု လုပ်ငန်းများတွင် ကုန်တင်ကုန်ချ လုပ်သားများ ရှားပါးလာခြင်းကြောင့် နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု ကုန်စည်ဒိုင်များ၊ ပွဲရုံများနှင့် ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

လယ်ယာထွက်ကုန် ပြည်ပသို့ တင်ပို့မှုအပိုင်းတွင် ရန်ကုန်ရှိ ဆိပ်ကမ်း၌ ကုန်တင်ကုန်ချ လုပ်သားများမှာ ဆန်စပါး အပြင် ပဲ၊ ပြောင်း စသည့် သီးနှံများအတွက်လည်း လုပ်ဆောင်နေကြရခြင်းကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှုတွင် လုပ်သားများ လျော့နည်းလာပြီး လုပ်ငန်းကြန့်ကြာမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဆန်အပိုင်းလည်း နည်းနည်းတော့ နည်းသွားပါတယ်။ နည်းတာတော့ နည်းသွားတယ်ဗျ။ နယ်ဘက်တွေ တော့ ပိုဖြစ်ပါတယ်။ လုပ်သားနည်းသွားတော့ နည်းနည်းတော့ အလုပ်လုပ်ရတာတော့ နည်းနည်းတော့ ကြပ်သွား တာပေါ့။ ကုန်တင်ကုန်ချ သမားတွေတော့ နည်းနည်း အလုပ်တွေ နည်းနည်းလေး ပြန်ကောင်းလာတယ်။ ပြောင်း တို့ ဘာတို့၊ ပဲတို့ ဘာတို့ အကုန်လုံးက အလုပ်သမားတွေက အကုန် အဲဒီဘက် ရောက်တော့လေ” ဟု ပြောသည်။

ယခင်က ကုန်တင်ကုန်ချ လုပ်ဆောင်နေကြသည့် လူငယ်လူရွယ်များသည် လက်ရှိတွင် ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာခြင်း၊ မိမိ နေရပ်ဒေသများသို့ ပြန်သွားခြင်းများ ရှိနေပြီး အသက်အရွယ် ကြီးသူများသာ ကျန်ရှိခဲ့သည့်အတွက် အလုပ်သမား ရှားပါးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

ဆန်အိတ်များ သယ်နေကြစဉ်

ကျန်ရှိနေသည့် အလုပ်သမားများမှာလည်း ရာသီဥတု ပူပြင်းမှုဒဏ်ကြောင့် အလုပ်လုပ်နိုင်မှုများ လျော့နည်းလာ ပြီး အလုပ်သိမ်းချိန်များလည်း ယခင်ကထက် ပို၍ စောလာသည့်အတွက် ကုန်တင်ကုန်ချ ပြီးမြောက်မှုမှာ  ကျဆင်းလာသည်ဟု ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ယခင်က ပွဲရုံတစ်ရုံတွင် တစ်နေ့လျှင် ပြောင်းတွဲကား အစီးရေ ၂၀ ခန့် အတင်အချ ပြုလုပ်နိုင်သော်လည်း လက်ရှိတွင် အလုပ်သမား နည်းပါးမှုကြောင့် အစီးရေ ၈ စီးခန့်သာ လုပ်ဆောင်နိုင်တော့သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အရင်က ဂိုဒေါင်တွေမှာပေါ့နော် တွဲကားတွေ တစ်နေ့ကို အစီး ၂၀ လောက် ချနိုင်တဲ့နေရာတွေမှာ အခုဆို ၈ စီးလောက်ပဲ ချနိုင်တယ်။ ၈ စီးလောက် ချနိုင်တော့ ဒီမှာတင် ညအိပ်ကားတွေက ထပ်ဖြစ်သွားတာပေါ့။ ညအိပ် ကားတွေ ညအိပ်ကြေးပေးရတာတို့၊ ကားသမားတွေကတော့ ညအိပ်ကြေးကြောင့် ငြိုငြင်တာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ကတော့ ချပြီး ပြန်ထွက်ချင်တာပေါ့နော်။ ဒီမှာကြာသွားတော့ နောက်တစ်ခါ ပြန်တင်ဖို့က ကြာသွားပြန်ရော နှောင့်နှေးကုန်တာပေါ့နော်။ နယ်တွေမှာကျတော့ သူတို့လည်း အလုပ်သမားရှားတော့ ကားတင်ပေးဖို့ လူလိုက် စုရတာပေါ့နော်။ အဲဒီလိုလေးတွေလည်း ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ကုန်တင်ကုန်ချ လုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် နယ်ဒေသများတွင်လည်း လုပ်သားရှားပါးမှုနှင့် ကြုံတွေ့နေရပြီး တချို့သော လယ်ယာထွက်ကုန် ပွဲရုံများနှင့် လုပ်ငန်းများသည်လည်း ရပ်နားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနေသည်ဟု ဆန်စပါးနှင့် ပဲမျိုးစုံ ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ကိုင်နေသူ ကိုအောင်သန်းဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ရှိတာပေါ့ အလုပ်က၊ တချို့အလုပ်တွေဆို အလုပ်သမား ရှားပါးမှုကြောင့် ရပ်ပစ်လိုက်ရတာမျိုးတွေ ရှိတာပေါ့။ လယ်ယာထွက်ကုန် ကဏ္ဍတွေမှာ လုပ်ရတာ စပါးကိစ္စတွေ ဘာတွေမှာဆိုရင် လုပ်သားရှားပါးတဲ့ ပြဿနာ တောမှာ ၃/၄ ခု ရင်ဆိုင်ရတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ယခုကာလသည် ကုန်သည်များက ပို့ကုန်များကို မိုးမကျမီ တင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် လုပ်ဆောင်နေကြသည့်အချိန် ဖြစ်၍ ဆိပ်ကမ်းများနှင့် ပွဲရုံများတွင် ကုန်တင်ကားသည် ယခင်ကထက် ပိုမိုဝင်ရောက်လျက်ရှိသည်။

ထို့ကြောင့် အလုပ်သမား လိုအပ်ချက်သည်လည်း ပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာမည်ဖြစ်ပြီး မိုးမကျမီ ကာလအထိ ထိုလိုအပ်ချက် သည် ဆက်လက် ရှိနေနိုင်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၃၀

ထိုင်းတွင် နေထိုင်အလုပ်လုပ်ခွင့်ရရှိသည့် ဘတ်ပန်းရောင်ကဒ်အား မေလ၌ စတင်ပြုလုပ်ပေးမည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသော်လည်း ထိုကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ ထိုင်းအစိုးရဘက်မှ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ထားခြင်း မရှိသေး ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းရှိ ဘတ်လုပ်ရန် ဝန်ဆောင်မှု ပေးနေသူများသည် အတွင်းသတင်းများ ရရှိတတ်ကြသော်လည်း ထိုင်းအစိုးရ ဘက်မှ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ထားခြင်းမျိုး မရှိသေးသည့်အတွက် အတိအကျပြော၍ မရကြောင်း ပညာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်းမှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒီ ဘတ်လုပ်တဲ့ကိစ္စက ဘတ်အသစ် ထွက်တဲ့ကိစ္စက ကျနော်တို့လည်း ကြားနေရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီမှာက ခက်တာက နှစ် ပိုင်းရှိတယ်။ တစ်ပိုင်းက အစိုးရကနေ ဘာမှ မထုတ်သေးဘူး။ ကျနော်တို့ ဘာမှလည်း ပြောလို့ မရဘူး။ နောက်ပြီးတော့ ပြောရမယ်ဆိုရင် အေဂျင်စီ၊ ပွဲစားတွေ ဘတ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး လုပ်တဲ့လူတွေ ကြတော့ သူတို့ကကြတော့ တစ်ခါတစ်လေ အတွင်း သတင်းတွေရတာရှိတယ်။ အဲဒါတွေက မှန်တယ်၊ မမှန်ဘူး လို့လည်း ပြောလို့တော့ မရဘူး။ ဥပမာ လုပ်လို့ရပြီဆိုရင်လည်း cabinet ကနေပြီးတော့ သူတို့ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ဆုံးဖြတ်ချက် ချလိုက်ပြီဆိုရင်တောင် ချက်ချင်းမရသေးဘူး။ အဲဒီချမှတ်ပြီးနောက် တစ်ပတ် အတွင်းလား၊ နှစ်ပတ်အတွင်းလား တော်ဝင်ပြန်တမ်းကနေပြီး တရားဝင် ထုတ်ပြန်လိုက်မှ အဲဒါသည် အကျုံးဝင် တာပေါ့။ အဲဒီလို သတင်းမျိုးတော့ ကျနော်တို့ကြားတယ် ဒါပေမယ့် အတိအကျ ပြောလို့မရဘူး” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေကို တွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် အထောက်အထားမဲ့ လုပ်သားများပြားလွန်းသဖြင့် ဘတ်ပန်းရောင်ကဒ် ပြုလုပ်ခွင့်အား ထိုင်းအစိုးရဘက်မှ စတင်ဖွင့်ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ဘတ်ပန်းရောင်ကဒ် ပြုလုပ်ရန် ဖွင့်ပေး ခြင်းသည် အချိန်ကာလအား အတိအကျ သတ်မှတ်ချက်မျိုး မရှိကြောင်း သိရသည်။

ယခုကဲ့သို့ မေလတွင် ဘတ်ရိုက်ခွင့်ပြုမည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ အတွေ့အကြုံများ အရ ခန့်မှန်း ပြောဆိုနေကြခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေးဆောင်ရွက်သည့် အစ်ဆာရာမြန်မာမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပုံမှန်ရာသီချိန်မရှိဘူး အစိုးရဌာနကလေ။ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး‌တော့မှ ဘတ်ရိုက်ဖို့အတွက် ဖွင့်ပေး တာပေါ့။ ဥပမာ ဘယ်လို အခြေအနေမှာလဲဆိုရင် တရားမဝင်တွေ များနေပြီဆိုတဲ့ အချိန်မျိုးဆိုရင် အခါအား လျော်စွာ လုပ်ဖို့အတွက် ဖွင့်ပေးတာပေါ့။ အခုဘာဖြစ်လို့ အဲဒီသတင်းက ထွက်လဲဆိုတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၃ ရက် လောက်ကလား မသိဘူး။ MOU လုပ်သား ၄ နှစ်ပြည့်၊ ၅ နှစ်ပြည့်တွေ ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့မှာ အပြီးပြန်ရမယ်။ သူတို့နိုင်ငံက ထွက်ရမယ်။ အဲဒီအခါကြတော့ မြန်မာပြည်ကို ပြန်လာဖို့ဆိုတာ အခြေအနေက မဖြစ်နိုင်လောက် ဘူးလေ။ တချို့လုပ်သားတွေကလည်း ပြန်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ အဲဒါကြောင့် အားလုံးက ခန့်မှန်းတာပေါ့ အဲဒီလိုဆို တရားမဝင် လုပ်သားတွေ များလာမယ်။ အဲဒီလိုဆိုရင် သူတို့အစိုးရက ဘတ်ကို ဖွင့်ကိုဖွင့်မှာပဲဆိုတဲ့ အတွေးမျိုးနဲ့ ပေါ့နော်။ အဲဒါက အတိအကျ ရက်မရှိဘူး။ လောလောဆယ် ၅ လပိုင်း ဖွင့်မယ်ဆိုတာကလည်း မဟုတ်နေဘူး” ဟု ပြောသည်။

ဘတ်ပန်းရောင်ကဒ်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိုင်းအစိုးရဘက်မှ တစ်စုံတစ်ရာ မထုတ်ပြန်သေးသရွေ့ ထိုကိစ္စအား အတည်ဟု သတ်မှတ်၍မရကြောင်း၊ အကယ်၍ ဘတ်ရိုက်ပေးခဲ့မည်ဆိုပါက အထောက်အထား တစ်စုံတစ်ရာ မရှိသေးသူများအတွက် အခွင့်အရေးများ ရရှိနိုင်ကြောင်း Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “CI လုပ်တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ပန်းရောင်ကဒ် လုပ်တာပဲဖြစ်ဖြစ် အလွယ်တကူ မယုံနဲ့ပေါ့နော်။ ပွဲစားတွေကို သတိ ထားဖို့၊ ပိုက်ဆံတွေကို အလွယ်တကူ ပေးတာမျိုးတို့ ဒါတွေကို မလုပ်ဆောင်ဖို့တော့ အရေးကြီးတယ်။ နားလည် သိတတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို သေချာမေး။ ဖြစ်နိုင်ရင် အလုပ်သမားအရေး လုပ်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အစိုးရ မဟုတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းပဲဖြစ်ဖြစ် အဲဒီကပုဂ္ဂိုလ်တွေကို သေချာမေး။ မေးပြီးခါမှ ပိုက်ဆံပေးတာမျိုးတို့၊ လုပ်ဆောင် တာမျိုးတို့ လုပ်ဖို့အရေးကြီးတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို တစ်ချိန်တုန်းက ဗမာပြည်က လူတွေဆီက မြန်မာငွေ သိန်း ၂၀၊ သိန်း ၃၀ တောင်းပြီးမှ ဘန်ကောက်ကို သွားလို့ရတယ်။ လက်မှတ်လုပ်လို့ ရတယ်ဆိုပြီး လိမ်သွားတဲ့အုပ်စုတွေ များစွာရှိတဲ့အခါကြတော့ ဗမာပြည်မှာ ရှိကြတဲ့လူတွေအနေနဲ့ ဒါတွေကို သတိထားဖို့ အရေးကြီးတယ်” ဟု ပြော သည်။

ပြီးခဲ့သည့် နှစ်က ဘတ်ပန်းရောင်ကဒ်အား ဝန်ဆောင်မှု ပေးသူများနှင့်လုပ်ကြရာတွင် အစောပိုင်း၌ ကုန်ကျစရိတ် သည် ၁၀ သိန်းဝန်းကျင်ခန့်သာ ရှိခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်း၌ သိန်း ၂၀ ဝန်းကျင်ခန့်အထိ ပေးရကြောင်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများထံက သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၉

လိုင်စင်ရ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အရေအတွက်မှာ ၅၆၀ ခန့်အထိ ရှိလာသော်လည်း အမှန်တကယ် အလုပ် ခေါ်စာဖြင့် လုပ်သားစေလွှတ်သည့် အေဂျင်စီအရေအတွက်မှာ အနည်းငယ်သာရှိကြောင်း ပြည်ပ အလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီနှင့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် အေဂျင်စီ အရေအတွက်မှာ ၃၀၀ ကျော်သာ ရှိခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် ၅၆၀ အထိရှိလာပြီး အေဂျင်စီများအား တင်းကြပ်စွာ စိစစ်အရေးယူမှု မရှိသည့်အတွက် အမှန်တကယ် လုပ်ကိုင်သူ ထက် အမည်ခံအေဂျင်စီများ ပို၍ တိုးလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပညာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဖောင်ဒေးရှင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အေဂျင်စီတွေက ပြောရမယ်ဆိုရင် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ စင်ပေါ်ရောက်တယ်ပေါ့။ စင်ပေါ် ရောက်တယ်လို့ ဘာလို့ပြောရသလဲဆိုတော့ အလုပ်သမားတွေပြောပြာတာ တကယ်လို့ သူတို့အနေနဲ့ ဒီအေဂျင်စီ မှာ လာအပ်တယ် ၁၅ သိန်းနဲ့ အပ်လို့ ဒီဘက်ကိုလာမယ့်လူက အေဂျင်စီက ချိန်းတဲ့အချိန်တွေ မလာဘူးဆိုရင် အေဂျင်စီတွေက ပြောတာပေါ့ မင်းတို့မလုပ်ချင်ဘူးလား မလုပ်ချင်ရင် ၁၅ သိန်းနဲ့ မလုပ်ချင်နေတော့ ၁၆ သိန်း ပေးမယ့်သူက တန်းစီနေတယ်။ အေဂျင်စီတွေအနေနဲ့က စင်ပေါ်ရောက်နေတဲ့ အခါကြတော့ အဲဒီ အေဂျင်စီ ထပ်ပြီးတော့ နာမည်ခံအေဂျင် စီလုပ်ချင်တဲ့လူတွေက များလာတာပေါ့။ အနည်းဆုံး နိုင်ငံခြားကို မပို့နိုင်ရင် တောင်မှ သူက သူတို့ဆီမှာ စာရင်းသွင်းကတည်းက ဘယ်လောက်ရာခိုင်နှုန်း သွင်းထားရမယ်ဆိုတာက ရှိပြီးသား။ အဲဒီတော့ သူတို့မှာ နိုင်ငံခြားမပို့တောင်မှပဲ သူတို့ရဲ့ တောင်းဆိုတဲ့ အခကြေးငွေတွေက ခိုင်လုံတဲ့ သူတို့အတွက် ရပ်တည်နိုင်တဲ့ သဘောရှိတယ်။ အဲဒါတွေလည်း တစ်ကြောင်းပါမယ်” ဟု ပြောသည်။

အလုပ်သမားရုံးကို တွေ့ရစဉ်

၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ပြည်ပထွက်ခွာလိုသူ များပြားလာသည့်အတွက် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီလုပ်ငန်း သည် လုပ်စားရ လွယ်ကူလာသည့်အတွက် ၎င်းတို့ တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်း၏ အမည်ဖြင့် အေဂျင်စီဖွင့်ခြင်း အပြင် ဆွေမျိုး၊ သားသမီးတို့၏ အမည်ဖြင့်ပါ အေဂျင်စီထောင်ကြခြင်းများ ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

၂ နှစ်အတွင်း အေဂျင်စီ အရေအတွက် နှစ်ဆနီးပါး တိုးလာသော်လည်း အမှန်တကယ် လုပ်ကိုင်နေကြသူများမှာ အေဂျင်စီအဟောင်းများသာ အဓိက လုပ်ကိုင်နေကြရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီတစ်ခုမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အေဂျင်စီ ၅၆၀ လောက်ဖြစ်ပေမယ့် တကယ်လည်ပတ်တဲ့ အေဂျင်စီက နည်းပါတယ်။ တကယ် လည်ပတ် တဲ့ အေဂျင်စီက ၁၀၀ မှ မပြည့်ပဲ။ အေဂျင်စီ ၅၆၀ ဆိုတာက လိုင်စင်ကြီးမှာပဲရှိမယ်။ ထိုင်းကိုလုပ်တဲ့ လိုင်စင်က ၄၀၀ လောက်ရှိတယ်။ အဲဒီ ၄၀၀ မှာကလည်း တကယ်တမ်း လိုင်စင်ရထားပေမယ့် သူတို့မှာ အလုပ်ရှိမှ လည်ပတ် လို့ရတာလေ။ အမတို့ကြတော့ ကိုယ့် customer နဲ့ ကိုယ် လုပ်သက်ကလည်း နှစ်ပြည့်နေပြီ။ နောက် ဟိုဘက်က customer ကလည်း သူတို့ဟာသူတို့ လူကြည့်ပြီး ရွေးပြီးတော့မှ အလုပ်ပေးတာဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် အမတို့ အတွက်ကတော့ ထူးထူးခြားခြား ဘာမှတော့ မဖြစ်ပါဘူး”ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် တရားဝင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အမည်ခံထားပြီး လုပ်သားများအား တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှု မရှိဘဲ တစ်ဖက်နိုင်ငံသို့ စေလွှတ်ခြင်းများအပြင် လူကုန်ကူးမှုများလည်းရှိကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှ စတင်ကာ လက်ရှိအချိန်အထိ MOU စေလွှတ်ရာ၌ ပြဿနာများအား လုပ်သားအများစု ကြုံတွေ့နေကြရသေးကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား အခွင့်အ‌ရေးကွန်ရက် MWRN မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးထွန်းဝင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပြီးရင် မြန်မာကတက်လာတဲ့ MOU တွေ ဆောက်လုပ်ရေးနဲ့တက်လာတဲ့ MOU တွေက ကျနော်တို့ကို တိုင်ထားတာ တော်တော်များနေတယ်။ သူတို့က စာချုပ်တွေနဲ့ တက်လာတယ်။ ဒီရောက်တဲ့အချိန်မှာ ဘိုင်ကျန့်အော်(အလုပ်ထွက်စာ) မရတာနဲ့၊ အလုပ်ရုံတွေကနေ ပတ်စပို့တွေ သိမ်းထားတာနဲ့။ သူဋ္ဌေးတွေက ပိုက်ဆံမပေးတာနဲ့ ကျနော်တို့ကို လက်လှမ်းမှီသလောက် လိုက်လေ့လာတာ အများကြီးပဲ။ အဲဒီမှာ မြန်မာသံရုံးကို လွှဲပေးရတာလည်း ၂ ဖွဲ့ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အရေအတွက် များပြားလာသည့် နောက်ဆက်တွဲ အနေဖြင့် အေဂျင်စီ အယောင်ဆောင်ကာ လိမ်လည်သူများမှာလည်း ဆင့်ကဲ တိုးပွားလာကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

ထို့ကြောင့် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန အနေဖြင့် အေဂျင်စီများအား လိုင်စင်ချပေးရာတွင် အချက်အလက် ပြည့်စုံ သော်လည်း အမှန်တကယ် လုပ်သားစေလွှတ်နိုင်မှု မရှိသည့် ကာလများလာပါက ထိုအေဂျင်စီအား လိုင်စင်ပိတ် သိမ်းခြင်း၊ သေချာစိစစ်ခြင်းမျိုး လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်းလည်း ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၆

တရုတ်နိုင်ငံသို့ မြန်မာ့သရက်သီး တင်ပို့ရာတွင် လမ်းကြောင်း အခက်အခဲနှင့် အချိန်ကြန့်ကြာမှုများ မဖြစ်ပေါ် စေဘဲ လျင်လျင်မြန်မြန် တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံရှိ အသင်းအဖွဲ့များနှင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့တို့ ဆွေးနွေးနေကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

သရက်သီးတင်ပို့ရာ လမ်းကြောင်းတလျှောက် မည့်သည့်အဖွဲ့အစည်းများမှ စစ်ဆေးမေးမြန်းခြင်းများ လုပ်ဆောင် ခြင်း မပြုရဘဲ လျင်မြန်စွာ တင်ပို့ခွင့်ရရှိရေးအတွက် ဆွေးနွေးကြခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် သရက်ကား အစီးရေ ၃ စီးခန့် စမ်းသပ်တင်ပို့မှု လုပ်ဆောင်ထားသည်ဟု ကုန်သည် ကိုသစ္စာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“သရက်သီးက အခု ၂ စီး၊ ၃ စီးတော့ စမ်းတင်နေတယ်။ အဲဒါက သရက်သီးကို green line ရဖို့ ဆွေးနွေးနေတယ်။ သရက်သီးက ဖရဲ၊ သခွားနဲ့ မတူဘူး။ သူက green line မှာပဲ သရက်သီးက။ green line ဆိုတာက transport မှာ သီးသန့်ရှိတယ်။ green line သည် သူက VIP ပဲ။ green line မှာ သွားတဲ့ဟာသည် အစစ်ဆေး အမေးမြန်း မရှိ ရဘူး။ နောက်တစ်ခုက ကြန့်ကြာမှု မရှိရဘူး။ တရုတ်ပြည်မှာဆိုရင် green line သီးသန့်ရှိတယ်။ green line ကို သွားတဲ့ကောင်တွေသည် ပျက်စီးလွယ်တဲ့ ကုန်စိမ်းရှိမယ်။ သားငါးရှိမယ်၊ ပြီးရင် လူနာပေါ့နော်။ အဲဒီကောင်တွေက တားလို့မရဘူး။ အဲဒါလေးတွေ ရအောင် ဆွေးနွေးနေပါတယ်။ တရုတ်ဘက်ရော၊ မြန်မာပြည်မှာရှိနေတဲ့ အစုအဖွဲ့ တွေရော အားလုံး ဆွေးနွေးနေကြတာ။ တရုတ်တစ်ဖက်တည်းနဲ့ ဆွေးနွေးလို့မရဘူး၊ မြန်မာပြည်ဘက်ခြမ်းမှာပဲ အဲဒါရှိနေရင် အဆင်မပြေဘူး” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့သရက်သီးများ

သရက်သီးသည် တခြားသော သီးနှံများနှင့် မတူဘဲ ဈေးကွက်အတွင်းသို့ အချိန်မှီ ရောက်ရှိမှသာ ဈေးကောင်း ရရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ယခုနှစ်သည် မူဆယ်နှင့် ကျင်စန်းကျော့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ကုန်သွယ်၍ မရသည့်အတွက် မိုင်းလားနယ်စပ်မှတဆင့်သာ တင်ပို့နေရခြင်းကြောင့် အချိန်ကြန့်ကြာမှုများ ရှိနိုင်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် သစ်သီးဝလံ ကုန်စည်ဒိုင်များ၊ ကုန်သည်အသင်းများနှင့် သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများက သရက် တင်ပို့သည့် လမ်းကြောင်း လျင်မြန်စေရေး လုပ်ဆောင်နေကြခြင်း ဖြစ်သည်။

သရက်တင်ပို့သည့် လမ်းကြောင်း အဆင်ပြေမည်ဆိုပါက မိုင်းလားနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသို့ ၃ ရက်တည်းဖြင့် အရောက်ပို့နိုင်မည် ဖြစ်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့နောက် ယခုနှစ်တွင် သရက်သီး တင်ပို့မှု ကုန်ကျစရိတ်သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များထက် ပိုမိုကုန်ကျနေခြင်း၊ ရာသီဥတုနှင့် လမ်းကြောင်းအခြေအနေ စသည့် အခက်အခဲများ ရှိနေခြင်းကြောင့် တောင်သူများ၊ ပွဲရုံများနှင့် ကုန်သည်များက သရက်နှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းအချက်အလက်များကို သေချာစွာ ဂရုစိုက်သင့်ကြောင်း သရက်ကုန်သည် ဦးဆန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်-မြန်မာ ကုန်သွယ်ဂိတ်ပေါက်တစ်ခု

“တရုတ်ဈေးကွက်မှာ အခုလက်ရှိ သရက်က အကောင်းဆုံးကို မျှော်လင့်တယ်။ ဘာလို့ဆို transport charges ကလည်း မြင့်တယ်။ နောက်တစ်ခါ ရာသီဥတုပေါ့နော်။ ရာသီဥတုက မြန်မာနိုင်ငံက ကမ္ဘာ့အပူဆုံးမြို့ထဲမှာ ၆ မြို့တောင် ရှိနေတယ်။ ရာသီဥတုကလည်း အရမ်းပြင်းနေတဲ့အတွက်က ဒါတွေက စိန်ခေါ်မှု အခက်အခဲတွေ။ စိန်ခေါ်မှု အခက်အခဲတွေကို ကျော်လွှားနိုင်ရင် အောင်မြင်ခြင်းပေါ့။ အားလုံးက ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့ တစ်ဦး တစ်ယောက်တည်းက လုပ်လို့မရဘူး။ သရက်တောင်သူတွေရော၊ ပွဲစားတွေရော၊ အေးဂျင့်တွေရော၊ ဌာနဆိုင်ရာ တွေရော အဖက်ဖက်ကနေ ကဏ္ဍပေါင်းစုံကနေ ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့မှ ဒီဈေးကွက်ကြီးက ပေါ်မှာ။ အဲဒီထဲမှာ တစ်ဦးတစ်ယောက် ကောင်းလို့လည်း မရဘူး။ လက်ရှိ တရုတ်ဈေးကွက်ကိုပဲ အားကိုးနေရတဲ့အတွက် အကောင်းဆုံးကို မျှော်လင့်တယ်။ တောင်သူတွေလည်း ထိုနည်းတူပဲ သတင်းကို နားစွင့်ပါ။ သတင်းနာစွင့်ပြီးမှ တင်ဖို့လည်း ပြောချင်တယ်။ လက်ရှိက ဘာလို့လဲဆိုတော့ transport charges ကြီးက အရမ်းဈေးမြင့်နေတယ်။ အဲဒါကြီးက တော်တော်ကြီးကို ဈေးမြင့်နေတဲ့အတွက် ရှုံးလာရင်လည်း ကိုယ့်တောင်သူတွေပဲ နစ်နာမှာလေ” ဟု ပြောသည်။

ယခင်က သရက်သီးကို ဝမ်တိန် - ကျင်စန်းကျော့ ဂိတ်ပေါက်မှတဆင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရာတွင် လျင်မြန်မှု ရှိပြီး ကုန်ကျစရိတ် သက်သာသော်လည်း လက်ရှိတွင် ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်း မိုင်းလားနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး မှတဆင့် တင်ပို့ကြရမည်ဖြစ်သည့်အတွက် ကုန်ကျစရိတ်အနေဖြင့် ကုန်တင်ကားတစ်စီးလျှင် ငွေကျပ် သိန်း ၁၀၀ ခန့် ကုန်ကျနေခြင်းကြောင့် တချို့သော ကုန်သည်များက တင်ပို့မှု မလုပ်ဆောင်ကြကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသို့ နှစ်စဉ် စိန်တလုံး၊ ဟင်္သာ စသည့် သရက်သီးတန်ချိန် ၄ သောင်းမှ ၅ သောင်းအထိ တင်ပို့လျက် ရှိနေပြီး နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်း အခက်အခဲ၊ သယ်ယူ ပို့ဆောင်ခ ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်ခြင်းနှင့် သရက်စိုက်ပျိုးခြံများတွင် သွင်းအားစု ထည့်ဝင်နိုင်မှု လျော့နေခဲ့သည့်အတွက် အထွက် နှုန်းများလည်း လျော့ကျလျက်ရှိနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ သရက်သီး တင်ပို့သည့် တန်ချိန်သည် လည်း လျော့ကျလျက်ရှိနေသည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၅ 

တိုင်းပြည်၏ ကုန်သွယ်ရေး မြန်ဆန်စေရေးနှင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းစေရေးအတွက် မြန်မာ - ထိုင်း နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ်ပေါက်တစ်ခုဖြစ်သည့် မြဝတီကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း ပြန်လည်ကောင်းမွန်ရန် လိုအပ် သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများနှင့် ကုန်သည်များက သုံးသပ်ကြသည်။

လက်ရှိတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးနှင့် မြန်မာ - အိန္ဒိယ ကုန်သွယ်ရေး များ ရပ်တန့်လျက်ရှိနေသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာ - တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးဂိတ် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ထားသော်လည်း ကုန်သွယ်နိုင်သည့် အနေအထားတွင် မရှိသေးပေ။

ထို့နောက် တိုက်ပွဲကြောင့် ရပ်တန့်နေရသည့် မြဝတီနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ မြဝတီကို တိုက်ပွဲကင်း မဲ့ပြီး စီးပွားရေးဇုန်အဖြစ် ကုန်စည်ပို့ဆောင်နိုင်ရန်အတွက် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ အကြား သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာ - ထိုင်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ်ပေါက်တစ်ခုဖြစ်သည့် မြဝတီစီးပွားရေးဇုန်ကို ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်နိုင်ပါက တိုင်းပြည်အတွက် အကျိုးရှိသည်ဟု ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြဝတီနယ်စပ်ဂိတ်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အပေါက်တွေက တရုတ်ပေါက်ရှိတယ်၊ အိန္ဒိယပေါက်ရှိတယ်၊ ယိုးဒယားပေါက်ရှိတယ်၊ ရိုးရိုးသားသား ပြောရင်တော့ မြဝတီတစ်ပေါက်ပဲ ကျန်တော့တာပေါ့ သဘောက။ မြောက်ပိုင်းက အပေါက်က ပွင့်တယ်ပြောတာ ပေါ့၊ ဒါပေမယ့် ဘယ်လိုပွင့်တယ်ဆိုတာက အများပြည်သူ နားမလည်ကြဘူးလေ။ အဲဒီတော့ လောလောဆယ် ဒီတစ်ပေါက်ပဲ ကျန်တော့တာပေါ့။ ဒီတစ်ပေါက်ရှိနေတာက တိုင်းပြည်အတွက် ကောင်းတာပေါ့။ အဆိုးထဲက အကောင်းပေါ့။ ဒီတစ်ပေါက်သာ မရှိတော့ဘူးဆိုရင်တော့ တော်တော်ကို ခဲရာခဲဆစ် ဖြစ်သွားမယ့်ကိစ္စပဲ။ ဒီတစ်ပေါက်က ရှိတယ်၊ နှစ်ဖက်စလုံးက သဘောတူတယ်၊ မှန်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒါက လောလောဆယ် အနေ အထားအရ တိုင်းပြည်အတွက် အကျိုးရှိတဲ့ကိစ္စပဲ။ ထိုင်းနဲ့ကုန်သွယ်ရေးကို စဉ်းစားမယ်ဆို ဒါက အနီးဆုံး အပေါက်ပဲလေ။ ဒီအပေါက်ကတော့ အဆင်ပြေမှရမယ် လတ်တလော အခြေအနေမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ရေရှည်အတွက်ပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့။ ရေရှည်အတွက်ကတော့ မြဝတီတစ်ပေါက် အဆင်ပြေရင် တိုင်းပြည်အတွက် ရုတ်တရက်ကြီး ကောင်းသွားဖို့ အတွက်ကတော့ မလွယ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် လောလောဆယ် အနေအထားအရ ဒီဥစ္စာသည် မြဝတီ လမ်းကြောင်းသည် ကောင်းကိုကောင်းမှ ဖြစ်မယ်ဆိုတာ ဆရာတို့လည်း နားလည်တယ်။ တကယ်လို့ နှစ်ဖက်စလုံး က အဲဒါကို သဘောတူညီချက် ရှိတယ်ဆိုရင် ဝမ်းသာပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

တိုက်ပွဲကြောင့် မြဝတီနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ရပ်တန့်သွား၍ ထိုင်းနိုင်ငံအတွက် စီးပွားရေးထိခိုက်မှု ဖြစ်ပေါ်နေ သကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံအတွက်လည်း ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခြင်းနှင့် ကုန်စည်လိုအပ်ချက်များ ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိနေသည်။

မြဝတီသာမက မည်သည့်ဒေသမဆို စစ်မဲ့ဇုန် ဖော်ဆောင်နိုင်ပါက အကောင်းဆုံးဟု ကရင်အမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီဥက္ကဋ္ဌ မန်းအောင်ပြည်စိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ထိုင်းကတော့ ကုန်သွယ်ရေး ရပ်တန့်တာကို သူတို့က စီးပွားရေးက သူတို့အတွက် အများကြီး ထိခိုက် တယ်။ ကျနော်တို့လည်း ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်တာကို ခံနေရတာပေါ့။ ဒါက ကရင်ပြည်နယ်က လူတွေအတွက် တင်မဟုတ်ဘူး၊ တပြည်လုံးပေါ့၊ ထိုင်းက ဒီနိုင်ငံနဲ့ အနီးစပ်ဆုံး နယ်နိမိတ်တစ်ခု ဖြစ်တယ်။ အနီးစပ်ဆုံး နယ်နိမိတ် ကို ကုန်သွယ်လို့ မရဘူးဆိုတဲ့ အခါကျတော့ ဒါကတော့ ထိခိုက်နစ်နာမှုကတော့ အများဆုံး ပေါ်နေတာပေါ့ဗျာ။ စီးပွားရေး ဖော်ဆောင်ဆောင် မဆောင်ဆောင် စစ်မဲ့ဇုန်အနေနဲ့ ထားရင်တော့ အကောင်းဆုံးပေါ့။ မြဝတီမှ မဟုတ် ဘူး၊ ဘယ်နေရာမဆို စစ်မဲ့ဇုန် ထားရင်တော့ အကောင်းဆုံးပေါ့ဗျာ။ စစ်မဲ့ဇုန်ဆိုတာက ဘယ်နေရာ၊ ဘယ်ဒေသမှာ မှ တိုက်ပွဲတို့ မဖြစ်စေချင်ဘူးလေ၊ မြဝတီမှ မဟုတ်ပါဘူး၊ စစ်မဲ့ဇုန်ထားပြီးတော့မှ လုပ်ရမယ့် အပိုင်းမျိုးထက်ကို အေးအေးဆေးဆေးဖြစ်ပြီးတော့ လုပ်နိုင်တာကတော့ အကောင်းဆုံးပေါ့။ စစ်ကတော့ မရှိတာ အကောင်းဆုံးပဲ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ - ထိုင်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ်ပေါက်တစ်ခုဖြစ်သည့် မြဝတီနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် နေ့စဉ် ဒေါ်လာ သန်းနှင့်ချီ၍ ကုန်သွယ်မှု ရှိနေသည့် နယ်စပ်ဂိတ်ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် မြဝတီနယ်စပ်ဂိတ်သည် မြန်မာနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ်ပေါက်များ အားလုံးတွင် ကုန်သွယ်မှုလမ်း ကြောင်း အတိုဆုံးနှင့် အလျင်မြန်စွာ ကုန်သွယ်မှု လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် ဂိတ်တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။

ထိုနယ်စပ်ဂိတ်မှတဆင့် ကုန်သွယ်မှု လုပ်ဆောင်၍ မရခြင်းကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ကုန်စည်တင်ပို့ရာတွင် ပင်လယ် ရေကြောင်းဖြင့်သာ ကုန်သွယ်နေရသည့်အတွက် အချိန်ကြန့်ကြာမှုများ အပြင် တခြားသော အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

မြဝတီနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကို တွေ့ရစဉ်

မြဝတီလမ်းကြောင်းမှတဆင့် ပြန်လည်ကုန်သွယ်မှု ရမည်ဆိုပါက ကုန်စည်စီးဆင်းမှုများ မြန်ဆန်လာမည်ဖြစ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံသို့ တင်ပို့သည့် လယ်ယာထွက်ပစ္စည်းများလည်း ဈေးနှုန်းကောင်းမွန်လာမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်း လုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဖြစ်လာရင်တော့ ကောင်းတာပေါ့။ ဘာပဲပြောပြော မြဝတီဆိုတော့ စီးပွားရေးမြို့တော်ဖြစ်တဲ့ ရန်ကုန် ကနေပြီးတော့ ပြောင်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တခြား ထိုင်းကိုရောင်းလို့ရတဲ့ လယ်ယာထွက်ကုန် ပစ္စည်းတွေပေါ့နော်၊ လျင်လျင်မြန်မြန် သွားလို့ရတဲ့လမ်းကြောင်းက မိုင်အတိုဆုံးနဲ့ အမြန်ဆုံးသွားလို့ရတာ ဒီလမ်းကြောင်းရှိတော့ ဘယ်လိုပဲ ညှိနှိုင်းညှိနှိုင်းဆောင်ရွက် ဒီလမ်းကြောင်း ပွင့်သွားတယ်ဆိုရင်တော့ ကောင်းတယ်လို့ပဲ ပြောရမှာပေါ့ နော်။ မျှော်လည်းမျှော်လင့်ပါတယ် ပို့လို့ရအောင်ပေါ့နော်။ မြဝတီကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကြောင့် ထိခိုက်မှုတွေကတော့ များတာပေါ့နော်။ အဓိက ပစ္စည်းတွေ ပို့လို့မရတော့ဘူး။ ပို့လို့မရတဲ့အတွက် ပင်လယ်ရေကြောင်းဘက်က သွားတဲ့ အခါကျတော့ ပင်လယ်ရေကြောင်းကနေ သွားရတဲ့ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရင်ဆိုင်ရတာပေါ့နော်။ အဲဒါမျိုး တွေတော့ ရှိတာပေါ့နော်။ မြဝတီကနေ သွားရရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ကရင်ပြည်နယ်အတွင်း မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် KNLA/PDF ပူးပေါင်းတပ်တို့ကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီ ၁၁ ရက်နေ့မှစတင်၍ မြန်မာ - ထိုင်း နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၏ အဓိကအရေးပါသည့် မြဝတီမြို့နယ်ရှိ အမှတ် (၂) ချစ်ကြည်ရေးတံတားကို ပိတ်ထားခဲ့ရသည့်အတွက် နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှု လုပ်ငန်းများ မှာ ရပ်ဆိုင်းနေရသည်။

မြန်မာ - ထိုင်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လုပ်နိုင်သော တာချီလိတ်၊ မြဝတီ၊ ထီးခီး၊ မောတောင်၊ မြိတ်၊ ကော့သောင်း စသည့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များအနက် မြဝတီနယ်စပ်ဂိတ်သည် ကုန်သွယ်မှု အများဆုံးပြုလုပ်နိုင်သည့် ဂိတ်ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၁၀၀၀ ကျော် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ထားနိုင်ခဲ့ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။