CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၆

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများတွင် အချိန်ပိုကြေးမပေးနိုင်သည့်အနေအထားများကြောင့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအနေဖြင့် ယခင်ကထက် ဝင်ငွေကျဆင်းနေကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပနိုင်ငံအချို့၌ ဖြစ်ပွားနေသည့် စစ်ပွဲများ၏ ရိုက်ခတ်မှုကြောင့် ထိုင်းတွင်လည်း စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ကျဆင်းလာနေကာ အချို့ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများတွင် အော်ဒါမရရှိမှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများထံက သိရသည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိကာလတွင် မြန်မာလုပ်သားများအနေဖြင့် လုပ်ငန်းခွင်ပြောင်းရွှေ့ခြင်းများ မပြုလုပ်ကြရန် Labour Rights Foundation မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတွေမှာလည်း အရင်တုန်းကဆိုရင် overtime တွေ ဘာတွေနဲ့ အလုပ်သမားတွေက အဆင်ပြေ နေတဲ့ အနေအထားကနေ လက်ရှိ အခြေအနေမှာကတော့ လုပ်သားတွေအနေနဲ့ ဝင်ငွေတွေ တော်တော် ကျဆင်း လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ တချို့စက်ရုံတွေမှာဆိုရင် ထိုင်းဥပဒေမှာ တစ်ပတ်မှာ ၆ ရက် အလုပ်လုပ်ရမယ် ပြောတဲ့ဟာကို ဥပဒေမှာ ရေးထားပေမယ့် လုပ်ငန်းခွင်မှာ ကုန်ပစ္စည်းအော်ဒါမရှိတာတွေကြောင့်မို့လို့ လောလောဆယ် သူတို့ OT တွေ မပေးနိုင်တာလို့၊ တစ်ပတ်မှာ ၆ ရက် အလုပ်မပေးနိုင်လို့ ၃ ရက်နားပါဦးတို့ ဆိုတာမျိုးတွေလည်း ကျ‌နော်တို့ ကြားသိနေရတယ်။ တချို့မြန်မာလုပ်သားတွေက အနာဂတ်ကို စနစ်တကျ မတွေးဘဲနဲ့ ဒီမှာ OT မကောင်းတော့ဘူး နောက်တစ်ရုံပြောင်းလိုက်တော့မယ်ဆိုပြီး ရုတ်တရက် အလုပ်ထွက်သွား ပြီးမှ နောက်တစ်ရုံကို သွားပြီး အလုပ်လျှောက်တဲ့အခါမှာလည်း သူတို့မှာလည်း လူက မလိုတော့ဘဲနဲ့ လောလော ဆယ်က အော်ဒါတွေမလာသေးလို့ စောင့်ဆိုင်းနေတဲ့ ကာလဖြစ်တဲ့အခါမှာ အလုပ်လက်မခံဘူး။ အဲဒီတော့ လက်ရှိ ကနေ လက်မဲ့တွေဖြစ်သွားတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ရေလုပ်ငန်းတွင် လုပ်ကိုင်နေကြသူများ

လုပ်ငန်းခွင်ပြောင်းရွှေ့မည်ဆိုပါက လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့် ပြည်တွင်းပြည်ပ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး အခြေအနေ များ လေ့လာပြီးမှ ဆုံးဖြတ်စေချင်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက အကြံပြုသည်။

ထို့အပြင် မြန်မာအပါအဝင် နိုင်ငံခြားသားရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင်လကုန်အထိသာ တင်ခွင့် ပေးထားသည့် အမည်စာရင်းတင်သွင်းခြင်း (Name List) နှင့်ပတ်သက်၍လည်း မြန်မာနိုင်ငံသားများအား သိန်း ၃၀ ခန့်အထိ ဈေးနှုန်းအမျိုးမျိုးဖြင့် လိမ်လည်မှုများ ပြုလုပ်နေကာ ယင်းကို လိမ်လည်ခံရသူများလည်းရှိကြောင်း သိရသည်။

ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေးကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက “အမှတ် ၁ ချစ်ကြည်ရေးတံတား အနားမှာဆိုရင် ထိုင်းနိုင်ငံသားတွေဖွင့်ထားတဲ့ ရုံးခန်းတွေပေါ့။ သူတို့ဆီကနေ တဆင့် မြန်မာပွဲစားတွေကို ချိတ်ပြီးတော့မှ လူတစ်ယောက်ကို သိန်း ၂၀၊ ၂၅ သိန်း၊ ၂၈ သိန်း၊ ၃၂ သိန်း အစားစား ရှိတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီလိုတွေ ယူပြီးတော့ သူတို့ ဘန်ကောက်ပို့ပေးမယ်၊ စက်ရုံထဲအရောက် အလုပ်ရှာပေးမယ်။ ပတ်စပို့လုပ်ပေးမယ် ဒီလိုမြူဆွယ်ပြီး ခေါ်လာကြတာတွေရှိတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ MOU စနစ်နဲ့လုပ်ရင် ၃ လ၊ ၆ လ ဒီလိုကြန့်ကြာတာ တွေရှိတယ်။ လူပွဲစားတွေကနေတဆင့် ထိုင်းနိုင်ငံသားတွေ ဖွင့်ထားတဲ့ ရုံးခန်းထဲမှာ သူတို့တွေ ဘတ် လာလုပ် ကြတာပေါ့။ တံတားကူးလက်မှတ်တွေနဲ့ လာကြတယ် ဒီဘက်ခြမ်းကို။ အခု ကျနော်တို့အဖွဲ့အစည်းကို လာ တိုင်တာဆိုရင် ၄ ဖွဲ့ လောက်ရှိတယ်။ လူ ၂၀၀ လောက် လာတိုင်တယ်။ ရုံးတစ်ရုံးတည်းမှာ တင် လူ ၃၀၀ ကျော် သူတို့ လက်မှတ်လုပ်ထားတယ်လို့ ပြောတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား အမည်စာရင်းတင်သွင်းခိုင်းသည့် (Name List) ကာလမှာ ပြီးစီးသွားပြီဖြစ်ပြီး ၎င်းအမည်စာရင်းတင်သွင်းထားသူများကိုလည်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့အထိ နေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်ပြုထားပြီးဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ပွဲစားများ၏ စကားများအား နားမယောင်ကြရန်နှင့် မှန်ကန်မှု ရှိ၊ မရှိအား မိမိကိုယ်တိုင် လေ့လာသင့် ကြောင်း၊ ထိုသို့ လေ့လာမှုများမရှိသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ လိမ်လည်ခံရခြင်းများ ရှိနေဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ထောက်ပြကြသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးမှုများမှာလည်း နေ့စဉ်ရှိနေသောကြောင့် အထောက်အထားမဲ့ များအနေဖြင့် အသွား၊ အလာ ဂရုပြုကြရန်လည်း ၎င်းတို့က အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၆

လက်ရှိ ကော်ဖီတင်ပို့မှုတွင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းမှတဆင့် တင်ပို့မှုများကို ကန့်သတ် ထားလိုက်ပြီဖြစ်သည့်အတွက် လာမည့် ကော်ဖီရာသီတွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့်သာ တင်ပို့ရမည်ဖြစ်သည်ဟု ကော်ဖီတင်ပို့သူများနှင့် ကော်ဖီစိုက်တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

နယ်စပ်မှတဆင့် ကော်ဖီတင်သည့် ကုန်သည်များသည် ပင်လယ်ရေးကြောင်းမှတဆင့် တင်ပို့သည့် ကုန်သည် များထက် အကျိုးအမြတ် ပိုမိုရရှိနေပြီး ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ တင်ပို့သည့် ကုန်သည်များက အကျိုးအမြတ် နည်းပါးနေခြင်းကြောင့် သက်ဆိုင်ရာဌာနသို့ တိုင်တန်းမှုများ ရှိခဲ့သည့်အတွက် နယ်စပ်မှ ကော်ဖီတင်ပို့မှုများမှာ ရပ်နားသွားရခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် လာမည့် ကော်ဖီရာသီတွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့်သာ တင်ပို့ကြရမည်ဖြစ်သည်ဟု မန္တလေးမှ စီတာကော်ဖီတည်ထောင်သူ ဦးမင်းလှိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“နယ်စပ်က ကုန်သည်တွေကတော့ တရားဝင်ရေကြောင်းနဲ့ပဲ သွားရမှာပေါ့။ နယ်စပ်ကနေ သွားလို့ မရတော့ဘူး ပေါ့။ သင်္ဘောနဲ့ပဲ သွားရမှာပေါ့။ ၂ ချက်ပေါ့၊ နံပါတ် ၁ ကတော့ ဝယ်တဲ့သူတွေကလည်း ကုန်ကျစရိတ်များတယ် ဆိုရင် ဝယ်မှာမဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ ကိုယ့်တစ်နိုင်ငံတည်း ကော်ဖီထွက်တာမှ မဟုတ်တာ။ နံပါတ် ၂ ကတော့ တောင်သူတွေကတော့ ဈေးက အရင်တုန်းကတော့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဆိုတော့ ပိုပြီးတော့ အလုပ်ဖြစ်တာ ပေါ့နော်။ ပိုပြီးလွယ်တယ်။ ပိုပြီးတော့ အလုပ်ဖြစ်တော့ ဈေးပိုကောင်းတာပေါ့နော်။ အဲဒါကို တရားဝင် တင်သွင်း တဲ့သူတွေက နယ်စပ်သမားကို မယှဉ်နိုင်ဘူး။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်သွားတာပေါ့။ နယ်စပ်သမားတွေက ပိုပြီး တော့ အလုပ်ဖြစ်တယ်။ ပင်လယ်ရေကြောင်းက အဓိက ပေါ်လစီပေါ့နော် ၅၀ - ၅၀ ပေါ့၊ အခုမှ ၅၀ - ၅၀ အရင် တုန်းကဆို ၆၅ - ၃၅ ဆိုတော့ ပေါက်ဈေးနဲ့ ပြန်လဲတဲ့အချိန်မှာ နယ်စပ်သမားကို မယှဉ်နိုင်ဘူးပေါ့နော်၊ ရှုံးတာပေါ့။ oversea က ပိုကောင်းပြီးတော့ ပိုအလုပ်ရှုပ်ပြီးတော့ ပိုကြာပြီးတော့ နယ်စပ်သမားကို မယှဉ်နိုင် ဖြစ်တာပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဖြစ်တာပါ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသည့် ကော်ဖီကို ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများမှ တဆင့် အဓိကတင်ပို့လျက်ရှိနေပြီး ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများနှင့် ဥရောပနိုင်ငံများကို တင်ပို့ လျက်ရှိကာ၊ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကော်ဖီကို ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ နှစ်စဉ်တင်ပို့နေခြင်း ဖြစ်သည်။

ကော်ဖီပင်ပေါ်ရှိ ကော်ဖီသီးများကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ကော်ဖီကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရာ၌ ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့်သာ တင်ပို့ရမည် ဖြစ်သည့်အတွက် ကော်ဖီစိုက်တောင်သူများအနေဖြင့် နယ်စပ်မှတဆင့် တင်ပို့သည့်နှုန်းထားအတိုင်း ရရှိမည်မဟုတ်ကြောင်း၊ ဒါ့အပြင် ပို့ကုန်ရငွေ မူဝါဒကြောင့် ကော်ဖီတင်ပို့မှုများသည်လည်း လျော့ကျသွားမည်ဖြစ်သည်ဟု ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းမှ ကော်ဖီစိုက်တောင်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကော်ဖီတင်ပို့မှုကတော့ အဓိကတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောလို့ရှိရင် ဥရောပတို့၊ အမေရိကားတို့က ဒီက ထွက်တာ အကုန်ဝယ်နိုင်တာ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ တကယ်တမ်းဆို နယ်စပ်ကနေပြီးတော့ ရောင်းနေလို့ ကော်ဖီက ကုန်နေတာပေါ့။ တောင်သူတွေအတွက်တော့ ဈေးမကောင်းဘူးပေါ့။ Export သမားတွေအတွက်ပဲ ကောင်းတာပေါ့။ အမှန်က အဲဒီလို မဖြစ်သင့်ဘူးပေါ့။ အမှန်ကတော့ ဈေးကောင်းရရင်တော့ ကောင်းတာပေါ့။ ဈေးကောင်းရတော့ ပိုစိုက်တယ်၊ သူ့ဟာသူ Supply ကို demand က ကျော်လာရင် သူ့ဟာသူ ကျသွားလိမ့်မယ်။ အခုဟာက demand ကို Supply က မလိုက်နိုင်တာလေ။ ဒီလိုလုပ်တဲ့ဟာက အမှန်တော့ မဟုတ်ဘူး။ နယ်စပ် ပိတ်သွားတာဆိုတော့ နည်းသွားတာပေါ့ တင်ပို့မှုက” ဟု ပြောသည်။

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ကော်ဖီတင်ပို့မှုကို အကန့်အသတ်ဖြင့် ခွင့်ပြုစေလိုကြောင်း၊ သို့မှသာ ကော်ဖီ သီးနှံစိုက်တောင်သူများအတွက် အဆင်ပြေနိုင်မည် ဖြစ်သည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကော်ဖီကို မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ကရင်ပြည်နယ်တို့တွင် စိုက်ပျိုးလျက်ရှိပြီး ကော်ဖီစိုက်ဧက ၅ သောင်းခန့်ရှိကာ ကော်ဖီကို ဒီဇင်ဘာလမှ မတ်လအတွင်း ခူးဆွတ်ပြီး ဧပြီလမှ မေလအထိ ပြည်ပသို့တင်ပို့လေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

နှစ်စဉ်ကော်ဖီတန်ချိန် ၉ ထောင်ကျော်ထွက်ရှိပြီး Arabica ကော်ဖီကို ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့လျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၃

အလုပ်သမားများအတွက် တစ်ရက်လျှင် လုပ်ခ ၄၈၀၀ ကျပ်ကို ပြောင်းလဲခြင်း မရှိဘဲ အပိုထောက်ပံ့ကြေး ၁၀၀၀ ကျပ်ကိုပါ ခံစားခွင့် ပြုခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း နစက၏ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်သမားများအတွက် တစ်ရက်လျှင် ၄၈၀၀ ကျပ် သတ်မှတ်ထားရာမှ ၅၈၀၀ ကျပ်သို့ ပြောင်းလဲ သတ်မှတ် လိုက်ကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်လာခြင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက အထက်ပါအတိုင်း ဖြေကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက “အလုပ်သမားများ တစ်ရက် အလုပ်ချိန် ၈ နာရီအတွက် အနည်းဆုံး အခကြေးငွေ ၄၈၀၀ ကျပ်မှာ ပြောင်းလဲခြင်းမရှိပါ။ သို့ရာတွင် အပိုထောက်ပံ့ကြေး ၁၀၀၀ ကျပ်ကိုပါ ခံစားခွင့်ပြုရန်ဖြစ်၍ တစ် ရက်အတွက် ၅၈၀၀ ကျပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အချိန်ပိုကြေးကို ၄၈၀၀ ကျပ် အပေါ်မှာ အခြေခံတွက်ရမှာဖြစ်ပါ တယ်”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခြေခံ စားသောက်ကုန်များနှင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာနေခြင်းကြောင့် စက်ရုံ အလုပ်သမားများက တစ်နေ့လုပ်အားခ ၄၈၀၀ ကျပ်မှ ၅၈၀၀ ကျပ်သို့ တိုးမြှင့်ပေးရန် တောင်းဆိုလျက်ရှိသည်။

ထို့နောက် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက တစ်နေ့လုပ်အားခ ၄၈၀၀ ကျပ် သတ်မှတ်ထားမှုကို ပြင်ဆင် သတ်မှတ် ခြင်း မပြုလုပ်ဘဲ အပိုထောက်ပံ့ကြေး ၁၀၀၀ ကျပ်ကို တိုးမြှင့်သတ်မှတ်ပေးကာ တစ်နေ့လုပ်အားခ ၅၈၀၀ ကျပ် ရအောင် ကြိုးပမ်းပေးခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၃

ယခုနှစ် ပြည်တွင်းထောပတ်သီးရာသီအစသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ထက် ဈေးကွက်ကောင်းနိုင်ပြီး လက်ရှိတွင် ဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေသည်ဟု ထောပတ်သီးစိုက် တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ထောပတ်သီးရာသီတွင် ထောပတ်သီး တစ်ကီလိုလျှင် ၂၅၀၀ မှ ၄၀၀၀ အထိသာ ဈေးနှုန်းရရှိခဲ့ပြီး ယခုနှစ်တွင် ကြမ်းခင်းဈေးသည် ၅၀၀၀ အထိ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ဒါ့အပြင် ပြည်ပသို့ တင်ပို့သည့် Hass အမျိုးအစား ထောပတ်သီးကိုလည်း တစ်ကီလိုလျှင် ကြမ်းခင်းဈေး ၆၀၀၀ မှ ၁၀၀၀၀ ကျပ်အထိ မှန်းထားကြောင်း၊ ယခုနှစ်တွင် ထောပတ်သီးဈေးနှုန်းကောင်းမွန်နေခြင်းသည် ပြည်ပဝယ်လို အားနှင့် နိုင်ငံခြားငွေလဲနှုန်းများ မြင့်တက် နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ထောပတ်သီး စိုက်ပျိုးထုတ် လုပ် တင်ပို့ရောင်းချသူများအသင်းမှ အတွင်းရေးမှူး ကိုကျော်စိုးမင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ Hass အမျိုးအစား ထောပတ်သီးကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရာသီက တကယ်တမ်းက Hass ဆိုတာ မစသေးဘူးပေါ့။ တခြားအမျိုးတွေက စပြီ။ ဥပမာ အမရာဆိုရင် တစ်ကီလို ၅၀၀၀ က အများဈေးပေါ့။ စားတဲ့သူဆို ၈၀၀၀ လောက် ရောင်းတယ်ပေါ့ တစ်ကီလိုပေါ့နော်။ ဘာကေး နီးယားဆိုရင် တစ်ကီလို ၄၀၀၀ ပေါ့။ အခုလက်ရှိကတော့ ကောင်းတယ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ Export လုပ် တဲ့ Hass ကတော့ မစသေးဘူး။ ကြမ်းခင်းဈေးကတော့ တစ်ကီလို ၄၀၀၀ ဖွင့်ထားပေးတယ်ပေါ့။ တစ်ကီလို ၄၀၀၀ က ကျုံးယူတဲ့ဈေးပေါ့၊ အကုန်လုံးကို ယူတဲ့ဈေးပေါ့။ ဒါပေမယ့် မဝယ်သေးဘူး ဈေးက ဖွင့်ထားတာ။ ဘယ်တော့ စမလဲဆို ၁၁ လပိုင်းမှာ စမှာလေ သူကကျတော့။ ကျနော်တို့ မှန်းတာတော့ ကြမ်းခင်းဈေး ၆၀၀၀ ကနေ ၁၀၀၀၀ ကြားကို မှန်းထားတယ်။ ဈေးမြင့်တယ်ပေါ့ မနှစ်ကဆို ၂၅၀၀ ပဲ စဖွင့်တာလေ။ ၄၀၀၀ လောက်နဲ့ အကြာကြီးလေ။ နောက်ဆုံးကျမှ ၆၀၀၀ ရောက်သွားတာကိုး။ ကျနော်တို့က အခု ရာသီအစမှာကို ၆၀၀၀ လောက် မှန်းထားတာ။ ပထမတစ်ချက်က ငွေလဲနှုန်းပေါ့။ ကျနော်တို့ ထိုင်းကို ရောင်းတာကြောင့် ငွေလဲနှုန်းတွေ တက်တဲ့အတွက် ပိုရတာ ပေါ့။ ဒုတိယတစ်ချက်က ဝယ်လိုအားပေါ့ အဲဒီ ၂ ချက်ပေါ် မူတည်ပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ ဆုံးဖြတ်တာ။ တောင်သူ က စိတ်မရှည်ဘူး ရောင်းမယ်ဆိုရင်တော့ ဈေးဆင်းလာမယ်။ မနှစ်ကဆိုရင် ဒီအချိန်ဆို ထုတ်ရောင်းကုန်ပြီလေ။ ကျနော်တို့ ပညာပေးလည်း မရဘူး။ ဒီနှစ်တော့ ထုတ်ရောင်းတယ် ဒါပေမယ့် ခြံပြတ်တွေက ဈေးကောင်းရတော့ သိပ်ပြီးတော့ မထောင်းသာဘူးလို့ ကျနော်တို့ ယူဆတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဈေးကောင်းမယ်လို့ ကျနော်တို့ သတ်မှတ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ယခုနှစ်တွင် ထောပတ်သီး ဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်နေသော်လည်း တောင်သူများအနေဖြင့် အရည်အသွေးကို ထိန်း ထားရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် အလောတကြီး မရောင်းချရန်နှင့် ထိန်း၍ ရောင်းချကြရန် ထိုသို့ မဟုတ်ပါက ဈေးနှုန်းအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိသွားနိုင်သည်ဟု ထောပတ်သီးအသင်း တင်ပို့ရောင်းချနေသူများက ထောက်ပြ ကြသည်။

သို့သော်လည်း ယခုနှစ်တွင် ထောပတ်သီး ဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်နေသော်လည်း ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရာတွင် ပို့ကုန်ရငွေ မူဝါဒကြောင့် ကုန်သည်များ တင်ပို့ရန် အဆင်မပြေ ဖြစ်နေကြောင်း၊ ထောပတ်သီး အမှာစာများ ရှိနေသော်လည်း တချို့သော နိုင်ငံများကိုသာ တင်ပို့နိုင်မည် ဖြစ်သည်ဟု ရှမ်းပြည်နယ်မှ ထောပတ်သီး တင်ပို့သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ထောပတ်သီးကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခက်အခဲကတော့ မရှိပါဘူး။ အဓိက ကျနော်တို့က စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို မကျော်နိုင်တာလေ။ ၅၀ - ၅၀ တို့ ဘာတို့ အဲဒါတွေကြောင့် ကျနော်တို့က အဆင်မပြေတာလေ။ အခက်အခဲက မရှိဘူး ပို့လို့ရတယ်။ အမှာ စာတွေကတော့ တောက်လျောက် ရှိနေတာပဲ။ ကျနော်တို့အပိုင်းက ပို့လို့ မရတော့လေ ကျနော်တို့က သိပ်လက် မခံတာပေါ့။ အိန္ဒိယရှိတယ်၊ ထိုင်းရှိတယ်။ တရုတ်ကလည်း စိတ်ဝင်စားတယ်ပေါ့နော်။ ချက်ချင်းလာပြီး ကြည့်မယ် တောင်မှ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ သွားလို့မရဘူးလေ တချို့ဟာတွေက အဲဒါကြောင့်ပါ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ရငွေ မူဝါဒတွင် ပို့ကုန်ရငွေ၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ဗဟိုဘဏ် သတ်မှတ်ဈေးနှုန်း အမေရိကန် ၁ ဒေါ်လာလျှင် ၂၁၀၀ ကျပ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကျန်ရှိသည့် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ၂၉၂၀ ကျပ်ဖြင့်လည်းကောင်း လဲလှယ် ရမည်ဆိုသည့် သတ်မှတ်ချက်ကြောင့် ပြည်ပတင်ပို့မည့် ကုန်သည်များအတွက် အကျိုးအမြတ်ရရှိမှု နည်းပါးနေ သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ယခုနှစ် ထောပတ်သီး ရာသီတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အဓိက တင်ပို့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်ပသို့ တင်ပို့သည့် Hass အမျိုးအစား ထောပတ်သီး ရင့်မှည့်ချိန်သည် နိုဝင်ဘာလဖြစ်သည့်အတွက် လာမည့် နိုဝင်ဘာလတွင်သာ ပြည်ပသို့ စတင်၍ တင်ပို့နိုင်မည်ဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၃

ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ရောက်ရှိ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာလုပ်သားများ၏ လစာဝင်ငွေခွန်အား နည်းလမ်း ၂ မျိုး ဖြင့် တွက်ချက် ကောက်ခံသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြည်တွင်းအခွန်များဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။

အဆိုပါ နည်းလမ်း ၂ မျိုးမှာ (၁) နိုင်ငံခြားငွေဖြင့် ရရှိသည့် တစ်လစာ ဝင်ငွေအပေါ်တွင် ဝင်ငွေခွန်ဥပဒေအရ ခွင့်ပြု ထားသည့် သက်သာခွင့်များကို နုတ်ပယ်ခြင်းမပြုဘဲ အခွန်နှုန်း ၂ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် တွက်ချက်ခြင်းဖြင့် ပေးဆောင် နိုင်သည်။

နံပါတ်(၂)အနေဖြင့် ဝင်ငွေခွန်ဥပဒေအရ ခွင့်ပြုထားသည့် သက်သာခွင့်များ နုတ်ပယ်ပြီး ဝင်ငွေအလွှာအလိုက် အခွန်နှုန်းထားဖြင့် တွက်ချက်ခြင်းဖြင့်လည်း ပေးဆောင်နိုင်သည်။

ထိုဝင်ငွေခွန်နှင့်ပတ်သက်၍ ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအကြားတွင် သဘောထား မတူညီမှုများရှိကြပြီး ဟွန်ဒီငွေလွှဲ ဝန်ဆောင်မှုများဖြင့် ငွေလွှဲကြခြင်းများရှိသဖြင့် ယခုကောက်ခံမည့် ဝင်ငွေခွန်သည် မည်သည့်ပုံစံဖြင့် ကောက်ခံမည်အား မသိရှိရသေးကြောင်း မလေးရှားတွင်နေထိုင်သူ မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “မဆောင်ဘူး၊ ဆောင်တယ်ဆိုတာက ဒီမှာ ငွေလွှဲတွေက အများကြီးရှိတယ်။ တရားဝင် bank in bank လွှဲရင်တော့ အခွန်ကောက်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ အခုလိုမျိုး black money တွေ၊ မြန်မာဆိုင်တွေ၊ change money တွေကနေ လွှဲရင်တော့ အခွန်က ကောက်လို့မရဘူးလေ။ အဲဒီလိုမျိုးတွေရှိတဲ့အတွက် သူတို့ ဘယ်လိုစီစဉ်တယ်၊ ငွေသွား ငွေလာ သူတို့အခွန်ကောက် မလဲဆိုတာကို မသိရသေးတဲ့အတွက် ကျနော်တို့လည်း ပြောလို့မရဘူး။ အများစုကတော့ bank in bank လွှဲတာ ရှားတယ်။ change money တွေကနေ လွှဲတာများတဲ့အတွက် အခွန် စလစ်တွေ ဆိုတာကတော့ ကျနော်တို့ဆီမှာ ရှိမှာမဟုတ်ဘူးလေ။ အဲဒီအတွက် သက်တမ်းတိုးတဲ့ အခါကြရင် လူ တစ်ယောက်ကို ဘယ်လောက်ဆိုပြီးတော့ ပတ်စပို့ စာအုပ်အပေါ်မှာပဲ ကောက်ခံလို့ရမယ်။ လက်ရှိ အနေအထား ငွေလွှဲနေတာက မြန်မာဆိုင်တွေမှာ လွှဲနေတာဆိုတော့ အခွန်ကောက် ဖို့ဆိုတာကလည်း မလွယ်ဘူးလေ။ ပြောရ မယ်ဆိုရင်တော့ သက်တမ်းတိုးတဲ့အခါမှာပဲ စကားပြောရမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပရောက် မြန်မာအလုပ်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

ထိုင်းတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် ကိုမိုးလေးက မြန်မာလုပ်သားများသည် နှစ်နိုင်ငံစလုံးမှ လုပ်ဆောင်ခိုင်းသည့် အထောက်အထားများကို ပြုလုပ်နေရခြင်း ဖြစ်သော်လည်း လုပ်သားများနှင့်ပတ်သက်၍ အစိုးရဘက်မှ ပြန်လည် ဆောင်ရွက်ပေးခြင်းမျိုး မရှိသောကြောင့် ဝင်ငွေခွန်‌ ပေးဆောင်မည် မဟုတ်ကြောင်း CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “ပြည်ပမှာလည်း ကျနော်တို့နေရာ ဒီအစိုးရအနေနဲ့ ဘာတစ်ခုမှ မကူညီပေးပါဘူး။ အခုလက်ရှိ ပြည်ပမှာ စာအုပ်ချိန်းတယ်။ CI စာအုပ်တစ်အုပ် ဥပမာပေါ့‌နော် အစိုးရက သတ်မှတ်ထားတယ် ၃၊ ၄၊ ၅ ရာပဲ ဒါပေမယ့် ပြည်သူတွေ ကုန်နေတာ ၄၊ ၅၊ ၆ ထောင် ၇ ထောင်၊ သံရုံးမှာလည်း ဒီလိုပဲ။ စာအုပ်တစ်အုပ်ကို သတ်မှတ်ထားတာ သံရုံးက ပြောတာက အစိုးရအခွန် ၁၂၀၀၊ ၁၃၀၀ ပဲ ဒါပေမယ့် မြန်မာသံရုံးက ပွဲစားတွေပေါ့နော် လွှတ်ထားတာနဲ့ သံအရာရှိတွေယူတာက စာအုပ်လဲတာတောင် ၂ ထောင်၊ ၃ ထောင် ကုန်နေပြီ။ ဒါတွေကို ပြည်သူတွေကို ထိထိ ရောက်ရောက် ကူညီပေးမယ်ဆိုရင်တော့ ပြည်သူအနေနဲ့လည်း အခွန်ဆောင်ဖို့ဆိုတာ ဝန်မလေးဘူးပေါ့ ပြည်သူ အပေါ်မှာ ကောင်းတယ်ဆိုရင်” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် အခြားနိုင်ငံများ၏ သံရုံးများနှင့် ယှဉ်ပါက ခေတ်အဆက် ဆက်၌ မြန်မာသံရုံးထံမှ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးမှု အနည်းငယ်သာ ရရှိခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ဝင်ငွေ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း လွှဲခိုင်းခြင်းအပြင် အခွန်ဆောင်ခိုင်းခြင်းများအား မပေးဆောင်လိုကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

ပြည်ပရောက် မြန်မာအလုပ်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က “ထိုင်းနိုင်ငံမှာလည်း နေရာဒေသ အသီး သီးမှာ မတူတဲ့ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေက နေရာတိုင်းမှာ ရှိတဲ့အခါကြတော့ မြန်မာနိုင်ငံ သံရုံးအနေနဲ့လည်း ဒီနေရာမှာရှိတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို လက်လှမ်းမီဖို့ ခက်ခဲတာ လက်ခံတယ်။ သို့သော်လည်း ပြဿနာတွေက ကြည့်မယ်ဆိုရင်  သံရုံးအနေနဲ့ လုပ်တဲ့ပုံစံက အဲဒီလိုနိုင်ငံမှာ ကြိုဆိုတဲ့ သတင်းလောက်ပဲ နောက်ကလိုက်လုပ် ဆောင်ရွက်ပေးတာ ရှိတယ်။ ဆိုလိုတာက ဘန်ကောက်စင်တာ တစ်ခုမှာ သေနတ်ပစ်ခဲ့တဲ့ အမှုပုံစံမျိုးတွေ၊ ဘန်ကောက်မှာ MOU နဲ့ သွားရင်နဲ့ ကားတိုက်မှုဖြစ်တဲ့ ပြဿနာမျိုးတွေ ဒီလိုနည်းနည်းပါးပါး အထင်ကရ ဖြစ်ပေါ် လာတဲ့ အကြောင်းတရားအပေါ်မှာ အခြေခံပြီးမှ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အမှုတွေလောက်ပဲ နောက်က ဝင်လုပ်တဲ့ ပုံစံမျိုး လိုရှိတယ်။ နေ့တဓူဝ အလုပ်ပြုတ်ခံရတဲ့သူတွေ၊ MOU နဲ့ လာပြီး လုပ်ခလစာ အပြည့်အဝ မရတဲ့ သူတွေ၊ သူဋ္ဌေး တွေ စာရွက်စာတမ်း သိမ်းထားတဲ့ ပုံစံမျိုးတွေ တခြားသော ပြဿနာတွေကြတော့ သံရုံးအနေနဲ့ တအားကြီး အလှမ်းဝေးကြတယ်။ သံရုံးကိုသွားပြီးမှ တိုင်မယ့်ပုံစံတွေကလည်း နည်းပါးတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ပေးဆောင်ရမည့် လစာဝင်ငွေခွန်နှင့် ပတ်သက်၍ ပြည်တွင်း အခွန်များဦးစီးဌာန website တွင် ဝင်ရောက် တွက်ချက်နိုင်ပြီး မိမိသည် ထိုင်းနိုင်ငံမှာ လုပ်ကိုင်သူဖြစ်ပါက တစ်လလျှင် လစာ ဘတ်ငွေ ၁၀,၀၀၀ ရသည် ရှိသော် အခွန် ၂ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ပေးဆောင်မည်ဆိုပါက တစ်လလျှင် ဘတ်ငွေ ၄၀၀ ခန့် ပေးဆောင်ရမည် ဖြစ် သည်။

သက်သာခွင့်များ နုတ်ပယ်ပြီး ဝင်ငွေအလွှာအလိုက် အခွန်နှုန်းထားဖြင့် ပေးဆောင်မည်ဆိုပါက အတူနေ မိဘ အတွက် တစ်ဦးလျှင် ကျပ် ၁၀ သိန်း၊ အိမ်ထောင်ဘက် တစ်ဦးလျှင် ကျပ် ၁၀ သိန်း၊ သားသမီးရှိပါက တစ်ဦးလျှင် ကျပ် ငါးသိန်း၊ လူမှုဖူလုံရေးရန်ပုံငွေသို့ ထည့်သည့် ဝင်ငွေ စသဖြင့် သတ်မှတ်ထားသောကြောင့် လုပ်သား တစ်ဦး ချင်း၏ ဆောင်ရမည့် အခွန်နှုန်းထား ကွာခြားကြမည် ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၂

ရခိုင်-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ပို့ကုန်တင်ပို့မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ကုန်စည်တချို့ကို မောင်တော နယ်စပ်မှတဆင့် တင်ပို့ခွင့်ကို ကန့်သတ်လိုက်ပြီး စစ်တွေ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင်သာ တင်ပို့ရမည်ဟု သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် မောင်တောနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်မှု မရှိသလောက် ဖြစ်နေသည်ဟု မောင်တောကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့မှစတင်၍ ရေထွက်ကုန်ဖြစ်သည့် ရေချို၊ ရေငန် ငါးမျိုးစုံနှင့် စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်များဖြစ်သည့် ဆန်၊ ဆန်ကွဲ၊ ပဲမျိုးစုံ၊ နှမ်းနှင့် ကြက်သွန်နီ စသည့် ကုန်စည်များကို စစ်တွေနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှသာ တင်ပို့ခွင့်ပြုသွားမည်ဟု သတ်မှတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် မောင်တောကုန်သည်များသည် ကန့်သတ်ထားသည့် ကုန်စည်များအပြင် တခြားသော ကုန်သည်များ တင်ပို့မှုသည်လည်း နည်းပါးနေကြောင်း၊ လာမည့် ပွင့်လင်းရာသီကိုသာ စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း မောင်တောနယ်စပ်ကုန်သည်ကြီးများအသင်းမှ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်စံသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စစ်တွေနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းတွင် ကြက်သွန်အိတ်များကို ကုန်သွယ်ယာဉ်ပေါ်သို့ ပို့ဆောင်နေစဉ်

“ကန့်သတ်လိုက်တယ်ဆိုတော့ ကန့်သတ်လိုက်တဲ့အပေါ်မှာ ကုန်သည်တွေက အဆင်ပြေတဲ့နေရာကနေ သွားရတာပေါ့ ဒီမှာက အဆင်မပြေဘူးဆိုလို့ရှိရင် အဲဒီလိုပေါ့။ ကန့်သတ်ထားတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေလည်း မရှိ သလောက်ပဲ။ တခြားပစ္စည်းတွေလည်း သွားလို့မရဘူး။ ပွင့်လင်းရာသီ နီးလာပြီမလား ပွင့်လင်းရာသီအပေါ်မှာ ကြည့်ပြီးတော့မှ သွားရမယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် မောင်တောနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှတဆင့် ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှုသည် မရှိသလောက် ဖြစ်နေပြီး ကုန်သွယ်ရေး ရပ်တန့်လုနီးပါး ဖြစ်နေသည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

တဖက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှ မှာယူမှုများသည် စစ်တွေနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းတွင်သာ တင်ပို့ခွင့်ရသည့် ကုန်စည်များ ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် မောင်တောကုန်သည်များ အခက်တွေ့နေရကာ၊ လက်ရှိတွင် လိုင်စင် လက်ကျန် ရှိနေသူများသာ တင်ပို့ခွင့်ရနေခြင်း ဖြစ်သည်။

မောင်တောကုန်သည်များအနေဖြင့် ကုန်စည်များကို တင်ပို့မည်ဆိုပါက စစ်တွေကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှတဆင့် တင်ပို့ရမည် ဖြစ်သည်။

မောင်တော နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းတစ်ခုမှ ကုန်တင်ကုန်ချလုပ်သားများ

ရခိုင် - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်ရေးသည် တစ်ဖက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၏ ကုန်စည်မှာယူမှုအပေါ်တွင်သာ မူတည် နေခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် စစ်တွေ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှုသည် ပုံမှန်အနေအထား တွင်သာ ရှိနေသည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ်မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုကတော့ ပစ္စည်းကုန်ပို့နေတာကတော့ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ ပုံမှန်ပို့နိုင်တဲ့ အနေအထား ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်ဖက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်က ဝယ်ယူမှုအပေါ်မှာတော့ မူတည်တာပေါ့လေ။ သူတို့ဘက်က ဝယ်ယူမှုအပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ ပို့နေရတဲ့ အနေအထား ဖြစ်တဲ့အတွက် လက်ရှိအနေအထား ကတော့ တအားကြီး တိုးတက်လာတဲ့ အနေအထားတော့ မရှိသေးပေမယ့် ပုံမှန် မှန်တမ်း(မှန်မှန်)လေးလောက်ပဲ သွားနေတဲ့ အနေအထားပဲ ရှိပါတယ်ဗျ။ တအားကြီး ဝုန်းဒိုင်း တက်လာတဲ့ အနေအထားတော့ မရှိသေးဘူးဗျ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အခုက မိုးတွင်းကာလဆိုတော့ မောင်တောပဲသွားသွား၊ စစ်တွေပဲသွားသွား အခုက ရာသီဥတုအပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ကတော့ ပွင့်လင်းရာသီပေါ့လေ ၁၀ လပိုင်းကုန်လောက် ဆိုရင်တော့ ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်ပြီဆိုလို့ရှိရင်တော့ ပိုပြီးတော့ အခုပို့နေတာတွေထက် တက်လာဖို့တော့ မျှော်လင့်ထားပါတယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

တခြားသော ကုန်စည်များကို စစ်တွေနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ တင်ပို့ရာတွင် ခက်အခဲ မရှိသော်လည်း ရေထွက်ကုန်များကို စစ်တွေနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှတဆင့် တင်ပို့ရာတွင် အချိန်ကြာမြင့်စွာ စောင့်ဆိုင်း နေရခြင်းနှင့် ပင်လယ်ပြင်ကို ဖြတ်သန်းရသည့် အချိန်သည် ကြာမြင့်ခြင်းတို့ကြောင့် ရေထွက်ကုန်များ အရည်အသွေးကျဆင်းပြီး ဈေးနှုန်းရရှိမှု နည်းပါးသွားကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

 ထို့ကြောင့် မောင်တောနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းနှင့် စစ်တွေနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်း ၂ ခုဖြင့် ရေထွက်ကုန် များကို တင်ပို့ခွင့် ပြုသင့်ကြောင်း ကုန်သည်များနှင့် ငါးလုပ်ငန်းရှင်များက တောင်းဆိုမှုများ ရှိနေသည်။

၂၀၂၃-၂၄ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် ဧပြီလမှ စက်တင်ဘာလအထိ  ၆ လအတွင်း  ကုန်သွယ်ရေး စခန်းနှစ်ခုမှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံသို့ ပို့ကုန် အမေရိကန် ဒေါ်လာ  ၈ ဒသမ ၇၇ သန်းခန့် တင်ပို့ထားနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ မောင်တော ကုန်သွယ်ရေး စခန်းမှ ပို့ကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၄၂၅ သန်း နှင့် သွင်းကုန် ၀.၀၀၄ သန်းခန့် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ၊ စစ်တွေ ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ပို့ကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၀.၅၁၈ သန်း ကုန်သွယ်နိုင်ခဲ့သည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၂

မလေးရှားအာဏာပိုင်များသည် တရားမဝင် နိုင်ငံခြားသား လုပ်သားများအား အော်ပရာစီ ရှောင်တခင် စစ်ဆေး ဖမ်းဆီးမှုများ ပြုလုပ်နေသည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်နှင့် လိုအပ်သည့် စာရွက် စာတမ်းများအား ကိုယ်နှင့်မကွာ ဆောင်ထားကြရန် မလေးရှားနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာသံရုံးက အသိပေးထားသည်။

ထို့ကြောင့် ယခုကာလအတွင်း မြန်မာများအနေဖြင့် အသွားအလာ ဂရုပြုကြရန်နှင့် မဖြစ်မနေ သွားရောက်ရန် ရှိပါက စစ်ဆေးမှုများရှိသည့်အခါတွင် တင်ပြနိုင်ရန်အတွက် အထောက်အထားများကို ကိုယ်နှင့်မကွာ ဆောင်ထား ခိုင်းခြင်း ဖြစ်သည်။

မလေးရှားတွင်နေထိုင်သူ မွှားမိုက်ကယ်က “လက်ရှိအနေအထားတော့ နိုင်ငံခြားသားတွေကို သူတို့နိုင်ငံ မလေး တွေက Tik Tok တို့၊ Facebook တို့ လူမှုကွန်ရက်တွေမှာ အရမ်းဖိအားပေးနေတဲ့အတွက် သူတို့နိုင်ငံက အစိုးရက လည်း ဒီလိုအဖမ်းအဆီးတွေ တင်းကြပ်နေရတာ ဖြစ်တယ်။ လက်ရှိမှာကတော့ တော်တော်လေး ဒီမလေးရှား law အရ အော်ပရာစီက စပြီ။ စစ်ဆေးရေးကတော့ မလေးရှားမှာက law ရှိတယ်။ ပထမဦးဆုံး ကားတွေ ဆိုင်ကယ် တွေကို စစ်တယ်။ 
လိုင်စင်တို့စစ်တယ်။ အဲဒီကာလက ပြီးသွားပြီ။ လက်ရှိ အနေအထားအရ တွေ့မြင် နေတာက တော့ custom အခွန်ကောက်ဌာနက တရားမဝင် ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ဆိုင်တွေ၊ သူတို့ရဲ့အခွန်နဲ့ ပစ္စည်းတွေနဲ့ အဲဒီကိစ္စ တွေကို အခုကတော့ စည်းကြပ်နေတယ်ပေါ့။ ပြီးတော့ ဒီ ၁၂ လပိုင်းလောက်မှ စပြီးတော့မှ လ.ဝ.က က အော်ပရာ စီ လောလောဆယ်တော့ လ.ဝ.က အော်ပရာစီဆိုပြီး ဝင်နေတာမျိုးတော့ မတွေ့ရသေးဘူး။ complain တက်တဲ့ နေရာတွေ၊ တိုင်ချက်ရှိတဲ့ နေရာတွေတော့ ဖမ်းနေတာတွေ့ရတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားမှာ နိုင်ငံခြားသားတွေ ဖမ်းဆီးခံထားရစဉ်

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ တရားမဝင် ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ဆိုင်များကို အဓိက လိုက်လံဖမ်းဆီး စစ်ဆေးနေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့က တရားမဝင် ဖွင့်လှစ်ထားသော ဖျော်ဖြေရေးစင်တာ ၃ ခုအား မလေးရှား လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့မှ ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး မြန်မာဟုဆိုသူ ၉၂ ဦးအား ဖမ်းဆီးခဲ့ကြောင်း သိရ သည်။

မလေးရှားတွင်နေထိုင်သူ မွှားမိုက်ကယ်က “လက်ရှိ အော်ပရာစီ ရဲ့ အနေအထားကတော့ ဆိုင်တွေရဲ့ လိုင်စင် တွေနဲ့ တရားမဝင်ရောင်းတဲ့ ပစ္စည်းတွေအပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ သူတို့အခုလက်ရှိ စစ်ဆေးနေတယ်ပေါ့။ အခု စစ်ဆေးတဲ့နေရာမှာ မျက်မြင်တွေ့ရတာကတော့ ဒီဖမ်းသွားရင် လုံးဝ ညှိလို့မရဘူး။ ငွေလည်း လာဘ်ထိုးလို့ မရ ဘူး အရင်လိုမျိုး။ သူတို့ အော်ပရာစီ အစီအစဉ်ဆိုတော့ ထောင်ဒဏ် ၇ လ သို့မဟုတ် ဒဏ်ကြေး ရင်းဂစ် တစ်သိန်း ပေးဆောင်ရတယ် တရားရုံးမှာ” ဟု ဆက်ပြောသည်။

ကိုဗစ်ကာလ အလွန်နောက်ပိုင်း မလေးရှားနိုင်ငံ၌ ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးမှု အများအပြား ရှိခဲ့သော်လည်း မြန်မာသံရုံး အနေဖြင့် တစ်စုံတစ်ရာ အသိပေးထုတ်ပြန်ခြင်းမျိုး မရှိခဲ့သောကြောင့် ယခုကဲ့သို့ သံရုံး၏ အသိပေးချက်နှင့် ပတ်သက်၍ မလေးရှားရောက် မြန်မာများမှာ အံ့အားသင့်နေကြသည်။

သို့သော် သံရုံးအနေဖြင် ယခုကဲ့သို့ အသိပေးချက် ထုတ်ပြန်မည့်အစား ကူညီဖြေရှင်းပေးရန် နည်းလမ်း ကြိုးစား သင့်ကြောင်း ရခိုင်ဒုက္ခသည်များဗဟို (CAR)မှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးညီညီလွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

မလေးရှားမှာ နိုင်ငံခြားသားတွေ ဖမ်းဆီးခံထားရစဉ်

၎င်းက “ပတ်စပို့ အသစ်လျှောက်ရင် ၃ လ၊ ၅ လ၊ ၆ လကနေ တစ်နှစ်အထိ ကြာတယ်။ ဆိုတဲ့အခါကြတော့ မြန်မာ အများစုမှာ ဘာစာရွက်စာတမ်းမှ မရှိဘူး။ နောက် UNHCR မှာ အကာအကွယ် စောင့်ရှောက်မှု တင်တဲ့ဟာကြ တော့လည်း နှစ်နဲ့ချီကြာတယ်။ ဘာမှ မြန်မြန်ဆန်ဆန် လုပ်ပေးတာမရှိဘူး။ ဆိုတော့ အဲဒီမှာ မြန်မာအလုပ်သမား တော်တော်များများက သိန်းနဲ့ချီရှိတယ်။ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းက စာရွက်စာတမ်းတို့၊ အထူးသဖြင့် ပတ်စပို့နဲ့ပါမစ်ရှိတယ်။ ကျန်တဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းက ဘာမှမရှိဘူး။ သံရုံးက ထုတ်ပြန်တာ မှန်တယ်။ အဲဒီလို ထုတ်ပြန်တယ်ဆိုတာထက် အထူးသဖြင့် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ဒါကို ဘယ်လို ကူညီမလဲ။ ဒီပတ်စပို့တွေကို အမြန် ဆုံးရအောင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ ဥပမာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သံရုံးဆို သိရသလောက်က ဒီနေ့တင်လိုက်ရင် မနက်ဖြန် ပတ်စပို့ ထုတ်ပေးပြီ။ ဒါပေမယ့် အချက်အလက်တော့ ပြည့်စုံရတာပေါ့လေ” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားအစိုးရမှ တရားမဝင် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားများအား တရားဝင် လုပ်ကိုင်ခွင့်ပြုသည့် ရီကာလီ ဘရာစီပါမစ် RTK အား တရားမဝင် မြန်မာများအနေဖြင့် ကိုက်ညီမှုရှိပါက လျှောက်ထားကြရန် မလေးရှား နိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာသံရုံးက တိုက်တွန်းထားသေးသည်။

ထိုအစီအစဉ်အား  ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၃၀ ရက်အထိ ဆောင်ရွက်ပေးမှာ ဖြစ်သော်လည်း သတ်မှတ်ကာလ ထပ်မံ တိုးသွားရန်ရှိကြောင်းနှင့် ၎င်းသတ်မှတ်ကာလ နီးကပ်လာပါက အဖမ်းအဆီးမှာ ယခုထက် ပို၍ များပြား လာဦးမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း မလေးရှားရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများက သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၁

ပြီးခဲ့သည့်လတွင် သကြားစက်ရုံတချို့က ကြံတစ်တန်လျှင် ၁၁၀,၀၀၀(တစ်သိန်းတစ်သောင်း)ကျပ် ဈေးနှုန်း ဖွင့်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ကြံတစ်တန်ကို ၁၂၀,၀၀၀(တစ်သိန်းနှစ်သောင်း)ကျပ်အထိ ဈေးနှုန်းတိုးမြှင့်၍ သတ်မှတ်လာကြသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ ငွေရည်ပုလဲ သကြားစက်ရုံနှင့် မိုင်းရယ်လ် သကြားစက်ရုံများက ကြံတစ်တန်ကို ၁၂၀,၀၀၀ ကျပ် ဖြင့် ဝယ်ယူမည်ဟု ပြောဆိုလာခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်ရှိ သကြားဈေးနှုန်းသည် ကောင်းမွန်နေခြင်းကြောင့် ကြံဈေးနှုန်းများကို တိုးမြှင့်သတ်မှတ်လာခြင်းဖြစ်ပြီး ကြံခုတ်ရာသီ မတိုင်ခင်အထိ ကြံဈေးနှုန်းများ ထပ်မံတိုးမြှင့် လာနိုင်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက် ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းဋ္ဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဟုတ်ပါတယ် စက်ရုံ ၂ ရုံကပါပဲ။ အရင် ၁၁၀,၀၀၀ ပေးတဲ့ စက်ရုံ ၂ ရုံက အခု ၁၂၀,၀၀၀ ဆိုပြီး ထပ်တိုး တာ။ ကျနော် အရင်က ပြောဖူးတယ်လေ။ ဒါက အခြေခံဈေးပါလို့။ သူတို့က အဲဒီလိုပဲ တိုးတိုးသွားလိမ့်မယ်လို့ ပြောတာ။ သူတို့လည်း ဒါက ဒီသဘောတရားပေါ်မှာ သူတို့လည်း ထပ်တိုးတာပေါ့နော်။ နောက်ထပ်လည်း တိုးရင် တိုးနိုင်သေးတာပေါ့။ လက်ရှိ သကြားဈေးနဲ့ တွက်ရင်ကို ထပ်တိုးလို့ရတဲ့ အခြေအနေမို့လို့။ တောင်သူတွေကတော့ ၁၃၀,၀၀၀ ဆိုရင် ၁၃၀,၀၀၀ တောင်မှ သိပ်မကျန်ဘူးလို့ အော်နေကြတာပဲ။ ဒါကတော့ သူတို့ရဲ့ တွက်ချက်မှုတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ သွင်းအားစုတွေကို သူတို့ကမှ သိတာဆိုတော့လေ။ အဲဒီလိုတော့ ပြောနေကြတာပဲ။ သို့သော်လည်းပဲ စက်ရုံဘက်ကတော့ ဒါဆိုရင် ကျန်ပါတယ်ပေါ့။ အမှန်ကတော့လည်း အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် တွက်မယ်ဆိုရင်တော့ လည်း ကျနော်တို့ တွက်ချက်မှုအရတော့ တောင်သူဘက်ကတော့ သိပ်မဆိုးဘူးလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ မျှော်လင့်လို့ ရသေးတယ်ဆိုတော့ ဒီထက်လည်း တချို့လည်း မြှင့်ပေးနိုင်မယ့် အနေအထားတွေတော့ ရှိနေပါသေးတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ သကြားစက်ရုံများကပေးသည့် ကြံတစ်တန် ၁၂၀၀၀၀ ကျပ်သည် စက်ရုံအရောက် တောင်သူများက ပို့ပေးရမည့် ဈေးနှုန်းဖြစ်ကြောင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ သကြားစက်ရုံများကပေးသည့် ဈေးနှုန်းအတိုင်း စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီးအတွင်းရှိ သကြားစက်ရုံများကလည်း တိုးမြှင့် ဝယ်ယူလာမည် ဖြစ်သည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြံစိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

ကြံတစ်တန် ၁၂၀၀၀၀ ကျပ်သည် တောင်သူများအတွက် သင့်တော်သည့်ဈေးနှုန်းဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ် နေသည့် သကြားဈေးနှုန်းများအရ ကြံတစ်တန်၏ ဈေးနှုန်းသည် ယခုထက်ပို၍ ရသင့်ကြောင်း၊ အနိမ့်ဆုံး ကြံ တစ်တန်လျှင် ၁၃၀၀၀၀ ကျပ် ရရန်အတွက် တောင်သူများက မျှော်မှန်းနေကြသည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြံစိုက်တောင်သူ ဦးမောင်ဆွေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြံချောင်းများကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိ သကြားစက်ရုံတွေကပေးတဲ့ ကြံတစ်တန် ၁၂၀၀၀၀ ကျပ် ဆိုတဲ့ဈေးက စက်ရုံအရောက်ပို့ပေးရတဲ့ ဈေးဖြစ်တာကြောင့် တောင်သူတွေအနေနဲ့ ကြံတစ်တန်ကို တစ်သိန်းနီးပါးသာရရှိမှာ ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

“လေးလေးတို့ဘက်က ဝေမာက မနှစ်ကလည်း ငွေရည်ပုလဲလိုပဲ ငွေရည်ပုလဲပေးတဲ့ဈေး ပုံမှန်ပေးနေတော့ အခု ဝေမာက ငွေရည်ပုလဲဈေး ပေးမယ်ဆိုတာ သေချာတယ်။ ၁၂၀၀၀၀ ပေါ့။ သူက မနှစ်က ငွေရည်ပုလဲပေးတဲ့ ဈေးအတိုင်းပေးတာဆိုတော့လေ။ တောင်သူတွေကတော့ ၁၃၀၀၀၀ ခွဲလောက်၊ ၁၃၀၀၀၀ အနည်းဆုံးလောက် ထိတော့ လက်ရှိသကြားဈေးနဲ့ဆို သင့်တော်တဲ့အကြောင်း ပြောနေတာ။ လက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ သကြားဈေးနဲ့ တောင်သူဈေးနဲ့ဆိုရင် တောင်သူဈေးက နည်းနေတာပေါ့။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ၁၃၀၀၀၀ အောက်ခံ ၁၃၀၀၀၀ ခွဲလောက် သင့်တာပေါ့နော် တောင်သူတွေက” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ကြံရာသီတွင်လည်း ကြံဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်ခဲ့ခြင်းကြောင့် တောင်သူများသည် ကြံများကို တိုးချဲ့ စိုက်ပျိုးခဲ့ကြကြောင်း၊ အလားတူ လက်ရှိ ကြံဈေးနှုန်းသည် တောင်သူများအတွက် အကျိုးအမြတ် ရှိနေခြင်း ကြောင့် လာမည့် ကြံစိုက်ရာသီတွင်လည်း စိုက်ပျိုးမှုနှုန်းများ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် တိုးလာမည် ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်းလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက ခန့်မှန်းထားသည်။

ကြံကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှမ်းပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး တို့တွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြပြီး လက်ရှိတွင် သကြားစက်ရုံများသည်လည်း တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်လာကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၁

ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ စေလွှတ်လိုက်သည့် လုပ်သားဦးရေစာရင်းအား ပေးပို့ရန် ပျက်ကွက်သည့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများအား အရေးယူမည်ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ကြေညာထားသည်။

အေဂျင်စီများအနေဖြင့် မိမိတို့ စေလွှတ်လိုက်သည့် နိုင်ငံအလိုက် လုပ်သားဦးရေစာရင်းအား လစဉ် လဆန်း ၅ ရက် အတွင်း မဖြစ်မနေ ပေးပို့ရမှာဖြစ်ပြီး ပျက်ကွက်ခဲ့ပါက စေလွှတ်ရေးလုပ်ငန်းစဉ် စတင်ရပ်ဆိုင်းခြင်း၊ အသိပေး အကြောင်းကြားခြင်း၊ ထပ်မံ မလိုက်နာပါက ပိတ်ခံရခြင်းတို့ ဖြစ်မည်ဟု သိရသည်။

ပွင့်ဖူးအောင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဒေါ်မြတ်ဟေမာန်လင်းက “ဒါကတော့ကောင်းတဲ့ အလေ့အကျင့် တစ်ခုပဲ။ ဒီဟာတစ်ခုကိုမှ သူတို့မလိုက်နာဘူးဆိုရင်တော့ ဒီလုပ်ငန်းနဲ့ သူတို့နဲ့ အဆင်မပြေဘူးပေါ့။ လုပ်ငန်း အပေါ်မှာ စိတ်ဝင်စားမှုမရှိဘူးပေါ့။ ဒီ အီးမေးလ်လေး ပို့ပေးရတာ။ မပို့ရင်တော့ ဌာနကလည်း နောက်မှ ၄၊ ၅၊ ၆ လ ကျန်တဲ့လူတွေ ၇ လကျန်တဲ့လူတွေ မစေလွှတ်တဲ့လူတွေ ပေါ်လာတဲ့အခါကြတော့ သူတို့ဌာနကလည်း ထုတ် ရတာပေါ့။ ဘာလို့ဆို ပြင်ပမှာ မီဒီယာတွေက ရေးနေကြတာပဲလေ ဌာနက အရေးမယူလို့ဆိုတော့ သူတို့လည်း အဲဒီလို ရေးရတာပဲဖြစ်မှာပေါ့။ အဲဒါစာနဲ့လည်း ထုတ်ထားပြီး သားလေ စည်းကမ်းမလိုက်နာတဲ့အတွက် ဌာနက အဲဒီလို စာထုတ်ပြန်ရတာပေါ့။ တကယ်တမ်းလည်ပတ်နေတဲ့ အေဂျင်စီကတော့ update ပို့တယ်လေ။ အခုက မပို့တော့ဘဲနဲ့ တချို့ကြတော့လည်း ၇ လ၊ ၈ လ၊ ၉ လ ကြတော့မှ ကလေးတွေတိုင်သိတာမျိုးပေါ့။ ဌာနကလည်း လူအများကြီးနဲ့ အေဂျင်စီ ၄၀၀ ကျော်လောက်နဲ့ အလုပ်လုပ်နေရတာဆိုတော့ ထိုင်းနိုင်ငံက။ သူလည်း ဒီတစ်ခု ချင်းစီကို မသိဘူးလေ။ အဲဒီတော့ သိချင်လို့ သူပို့ခိုင်းတော့လည်း မပို့တော့ အဲဒီလိုမျိုး စာထုတ်တာ ဖြစ်ပါလိမ့် မယ်။ မပို့ပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကလည်း ဒါစေလွှတ်ထားခြင်းမရှိလို့ နေလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပထွက်မည့် မြန်မာအလုပ်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

စေလွှတ်သည့် လုပ်သားဦးရေ စာရင်းရှိပါက email ဖြင့်ဖြစ်စေ စာနှင့်ဖြစ်စေ ပေးပို့နိုင်ကြောင်း၊ စေလွှတ်သည့် လုပ်သားဦးရေ မရှိပါကလည်း မရှိကြောင်းကို တင်ပြရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် စက်တင်ဘာလအတွက် စာရင်းပေးပို့ရန် ကျန်ရှိသည့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ ၈၁ ခု ရှိကြောင်း Safe Migration က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ လိုင်စင်ယူဆောင်ထားပါက အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ဆောင်ရွက်ခိုင်းသည့် ကိစ္စ ရပ်များအား မလွဲမသွေ လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း လပ်ကီးပြည်ပ အလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်း ဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူတို့ စေလွှတ်တဲ့ စာရင်းအတိအကျ တောင်းတယ်။ တောင်းနေတာ ၃ လလောက်ရှိပြီ။ အဲဒီမှာ တချို့ အေဂျင်စီတွေက မပေးဘူး။ မပေးဘူးဆိုတာ သူတို့မပေးဖြစ်တာလည်း ပါမယ်။ ပေးပို့ဖို့ မသိတာလည်းပါမယ်။ အဲဒီအခါကြတော့ ဟိုဘက်က ဌာနဆိုင်ရာက အလုပ်လုပ်တော့ စာရင်းအတိအကျ လုပ်လို့မရဘူး ဖြစ်နေတယ်။ ပုံမှန် ပေးလိုက်ရင် ပြီးသွားပြီကိစ္စက။ လိုင်စင်ကြီး ယူထားမှတော့ ဒီအလုပ်ကတော့ လုပ်ရမှာပေါ့။ မပေးလို့မရဘူး လေ။ တချို့ကြတော့လည်း လိုင်စင်ယူထားပြီးတော့ ဝန်ထမ်းတောင်မရှိတာ ရှိမှာပေါ့။ မပြောတတ်ပါဘူး။ ဒါပေ မယ့် ဌာနဆိုင်ရာဆီက ဒီလိုင်စင်ကြီး ယူထားပြီး မပေးဘူးဆိုတာကတော့ သဘာဝမကျပါဘူး။ အခု လိုင်စင်ပေါင်း က ၄၇၀ လောက်ရှိသွားပြီလေ။ လစဉ် လဆန်း ၅ ရက်နေ့မတိုင်ခင် ပေးကိုပေးရမှာလေ။ အမှန်တကယ် လုပ်တဲ့ လူတွေကလည်း ကိုယ့်လမ်းကြောင်း ကိုယ်လျှောက်နေတော့ ကိုယ့်တာဝန်ကျေရင် ပြီးပြီလေဒါက” ဟု ပြော သည်။

မြန်မာအလုပ်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံတို့မှ လုပ်သားခေါ်ယူမှုနှုန်းထား ကျဆင်းနေသည့်အတွက် ပြည်ပ ထွက်ခွာမည့် လုပ်သားများအနေဖြင့် စိတ်ရှည်သည်းခံစွာဖြင့် စောင့်ဆိုင်းပေးရန် လိုအပ်ကြောင်းနှင့် စိတ်မြန် လက်မြန်လုပ်ပါက အလိမ်ခံရသည့် အကျိုးဆက်ကို ရနိုင်ကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက အကြံ ပြုသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလအထိ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနထံမှ လိုင်စင်ရရှိထားသည့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီ အရေအတွက်မှာ ၄၈၄ ခုရှိပြီး ထိုထဲတွင် ယာယီပိတ်သိမ်းသည့် ကုမ္ပဏီ ၁၀ ခုရှိသောကြောင့် စုစုပေါင်း ၄၇၄ ခုရှိကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်သည့် စာရင်းအရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၀

ဥပဒေကို ဖောက်ဖျက်ဆောင်ရွက်မှုများကို ဖော်ထုတ် အရေးယူသွားရန်လိုကြောင်း နစကဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စိုးဝင်းက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၉ ရက်နေ့က တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေး ဦးဆောင်ကော်မတီ လုပ်ငန်းညှိနှိုင်း အစည်းအဝေးမှာ ပြောကြားသွားခဲ့သည်။

နိုင်ငံ့စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်အတွက် ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ကုန်သွယ်မှု အဓိကဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်လိုကြောင်း၊ နိုင်ငံ ၏ ထုတ်လုပ်မှုနှင့်ကုန်သွယ်မှုများကို အဓိက ထိုးနှက်နေသည့် အချက်သည် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများဖြစ် ကြောင်း၊ နိုင်ငံတိုင်းတွင် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများရှိသော်လည်း မိမိတို့နိုင်ငံတွင် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများ သည် ခေတ် အဆက်ဆက် ကျယ်ပြန့်စွာ အမြစ်တွယ်ကြီးထွားနေသည့်အတွက် ယင်းကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် အရေးယူ ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်းက “ တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုကို နိုင်ငံတော်မှ တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် စီမံဆောင် ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုများတွင် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများကြောင့် နိုင်ငံ့ဝင်ငွေများကို ထိ ခိုက်နစ်နာစေလျက်ရှိကြောင်း၊ ပြည်ပသို့ ကုန်သွယ်မှုများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် တရားဥပဒေနှင့်အညီ မှန်မှန် ကန်ကန်ဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန်လိုကြောင်း၊ ဥပဒေကို ဖောက်ဖျက်ဆောင်ရွက်မှုများကို ဖော်ထုတ်အရေးယူသွား ရန်လိုတယ်”ဟု ပြောသည်။

တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် နစကသည် နစကအဖွဲ့ဝင် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး မိုးမြင့်ထွန်းအား ကုန်သွယ်ရေးနှင့် စက်သုံးဆီ လုပ်ငန်း များတွင် ဒေါ်လာ လာဘ်ငွေရယူသည်ဟုဆိုကာ အရေးယူခဲ့သည်။

အလားတူ ကုန်သွယ်မှုနှင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု မှန်ကန်မြန်ဆန်စေရေး ဗဟိုကော်မတီ၏ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး ဗိုလ်ချုပ်ရန်နောင်စိုးကိုလည်း အဂတိလိုက်စားမှုဖြင့် ဖမ်းဆီး အရေးယူခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဥပဒေနှင့် မလွတ်ကင်းမှုများကို အရေးယူမှုများ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မှန်မှန်ကန်ကန်နှင့် မဆောင်ရွက်နိုင်ပါက နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို ထိခိုက်သည့်အပြင် မိမိတို့ ဆောင်ရွက်နေသည့် ပြည်သူ့လူမှု စီးပွား ဘဝ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကိုလည်း များစွာထိခိုက်စေပါကြောင်း၊ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန် အဓိက အဟန့်အ တား ဖြစ်သည့် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုကို ယခုထက် ပိုမိုထိရောက်စွာ တားဆီး စစ်ဆေးအရေးယူရန်လိုအပ် ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင်နှင့် သြဂုတ်လအတွင်းက ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် မွန်ပြည်နယ်တွင် တရားမဝင် ပြောင်းဆန်သယ် ယူမှုကို အရေးယူနိုင်ခဲ့သလို ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးကို ဖြတ်ကျော်၍ တရားမဝင် ပြောင်းဆန်များ တင်ပို့ရန်ကြိုး ပမ်းမှုကိုလည်း တားဆီးနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ သီလဝါ အထူးစီးပွားရေးဇုန်တွင် ကွန်တိန်နာ ၁၁ လုံး တရားမဝင် ထုတ်ယူမှု ကိုလည်း ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၉

လတ်တလောဖြစ်ပွားနေသော အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ်စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ကြား စစ်ပွဲကြောင့် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှင့် ရေနံ ဈေးများအပေါ် ရိုက်ခတ်မှုဖြစ်ကာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ရွှေနှင့်စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းများကို သွယ်ဝှိုက်ကာ ရိုက်ခတ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်နေကြသည်။

ဟားမာ့စ်အဖွဲ့သည် အစ္စရေးနိုင်ငံကို အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့က ဒုံးကျည်ပေါင်း ထောင်ကဏန်းဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ ရာ လူပေါင်း ရာနှင့်ချီသေဆုံးခဲ့သလို ထောင်နှင့်ချီ ဖမ်းဆီးခံခဲ့သည်။

ထို့နောက် အစ္စရေးစစ်တပ်က ဟားမာ့စ်ကို စစ်ကြေညာ၍ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသရှိ ဟားမာ့စ်အဖွဲ့၏ ပစ်မှတ်များ ကို လေကြောင်းကနေ အပြင်းအထန် တိုက်ခိုက်နေခြင်းကြောင့် အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ်အဖွဲ့ကြား စစ်ပွဲမှာ ကြီးမား လာခဲ့သည်။

အဆိုပါ စစ်ပွဲသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် အကြီးစား စစ်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်ပွားလာနိုင်သည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ ကို သွယ်ဝှိုက်၍ ထိခိုက်လာနိုင်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှာ ရွှေနှင့် စက်သုံးဆီများ ဈေးနှုန်းမြင့် တက်လာနိုင်၍ မည်ကဲ့သို့ ထိန်းသိမ်းမလဲဆိုသည့်အပေါ် သက်ဆိုင်ရာက ကြိုတင် ပြင်ဆင်ထားသင့်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက အကြံပြုကြသည်။

စက်သုံးဆီဆိုင် တစ်ဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဒေါ်လာနှင့် ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေခန့်က  “အစ္စရေးနဲ့ ပါလက်စတိုင်းရဲ့ကိစ္စက မြန်မာပြည်နဲ့ ဆိုင် လားဆိုတော့ မဆိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာဖြစ်တဲ့ စစ်တော်တော်များများက ငြှိမ်းရတာ မလွယ် လောက်ဘူးလေ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အစ္စရေးဘက်မှာက အမေရိကန် ရှိတယ်လေ။ ပါလက်စတိုင်း ဘက်မှာကျ တော့ အာရပ်နိုင်ငံတွေ ရှိတယ်။ နောက်တစ်ခုက အီရန် ရှိတယ်။ အီရန်က ဟားမာ့စ်ကို အရမ်းထောက်ပံ့ပေးတဲ့ အဖွဲ့ အီရန်သည် စစ်လက်နက်ကအစ အကုန်ပံ့ပိုးပေးတာ။ ဘယ်လိုဖြစ်မလဲဆိုတော့ အရင်က အီရန်ကို အမေရိကန်က ရေနံနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပိတ်ထားတာကို အခုနှစ်ကနေစပြီးတော့ အကုန်ခွင့်ပြု ပေးထားတယ်။ တကယ်လို့များ စစ်မီးက များများလာပြီဆိုရင်တော့ အီရန်အနေနဲ့ ရေနံထုတ်လုပ်မှု အပိုင်းတွေမှာ အမေရိကန်က ပြန်ပိတ်မှာ စိုးရတယ်။ အီရန်ရေနံမှာ လာထိခိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ ဆီဈေးက စတက်ဖို့များတယ်၊ လာမယ့် ၁၂ လ ပိုင်း အတွင်းပေါ့နော် ဖြစ်နိုင်ချေ။ မြန်မာပြည် မိုးကုန်တာနဲ့ ကွက်တိ သွားကျတယ်။ မိုးကုန်တဲ့အချိန်မှာ ရွှေတွင်း တွေက ပြန်လည်မယ်၊ လည်မယ့်အချိန်မှာ ဆီဈေးတွေက တက်မယ်ဆိုရင်တော့ သေချာပေါက် ရွှေဈေးက ပြန် တက်မယ်။ အဲဒီလိုမျိုးတော့ သုံးသပ်လို့ ရတာပေါ့နော်။ မြန်မာပြည်ကိုတော့ တိုက်ရိုက် မလာဘူး။ သွယ်ဝှိုက်ပြီး တော့ လာမယ်။ လာရင်လည်း ကုန်ဈေးနှုန်းကနေပဲ လာမယ်။ အဓိက စက်သုံးဆီကနေ လာမှာလေ။ ရေနံဈေး တက်တာနဲ့ စက်သုံးဆီက လိုက်တက်မှာပဲ။ စက်သုံးဆီဈေးတက်ရင် ထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ် များမယ်။ ထုတ် လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ် များရင်တော့ ပိုပြီးတော့ ဈေးက မြင့်လာမှာပဲ။ ဒါကတော့ ဘယ်လိုထိန်းမလဲဆိုတာ သူတို့ (အစိုးရ) အပေါ်မှာပဲ မူတည်ပါတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးမှာ အတက်ပိုင်းသို့ ရောက်ရှိသွားသလို မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှာလည်း စက်သုံးဆီ အောက်တိန်း 92 သည် စက်သုံးဆီဆိုင် တော်တော်များများမှာ ပြတ်လပ်လျက် ရှိသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်း စစ်ပွဲသည် ရက်ရှည်ကြာသွားသည်နှင့်အမျှ ပါလက်စတိုင်း ဘက်တွင် အီရန်၊ တူရကီ စသည့် နိုင်ငံ အများအပြား ပါဝင်လာနိုင်ကြောင်း၊ အလားတူ အစ္စရေးဘက်တွင်လည်း အမေရိကန် ပါဝင်လာနိုင်ပြီး အမေရိကန်က ရေနံစိမ်း ထုတ်လုပ်နေသည့် အီရန်အပေါ် ပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်လာ နိုင်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်။

ထိုသို့ ပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်လာပါက ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးနှုန်း မြင့်တက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းသည် လည်း ရိုက်ခတ်မှု ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်နေကြသည်။

အစ္စရေးစစ်တပ်က ဟားမာ့စ်ကို တိုက်ဖို့ စစ်ရေးပြင်ဆင်နေစဉ်

ထို့နောက် ပြီးခဲ့သည့် ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းစစ်ပွဲ အရေးအခင်းကို အကြောင်းပြ၍ မြန်မာနိုင်ငံရှိ စီးပွားရေး လုပ်ငန်း ရှင်များနှင့် ကုန်သည်များက ကုန်ဈေးနှုန်းကို မြှင့်တင်ခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်များ ရှိခဲ့သည်။

လက်ရှိ အစ္စရေး - ပါလက်စတိုင်း အရေးတွင်လည်း ထိုကဲ့သို့ ကုန်ဈေးနှုန်း မြှင့်တင်ခြင်းများ မဖြစ်ပေါ်စေရန် အတွက် မြန်မာအစိုးရအနေဖြင့် ထိရောက်စွာ ကိုင်တွယ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တချို့က ထောက်ပြကြသည်။

စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက “အစိုးရအပိုင်း အနေနဲ့ကတော့ ဒီကိစ္စကို ကိုင်တွယ်ဖို့ဆိုရင် ထိထိ ရောက်ရောက် အရေးယူတာတွေ လုပ်ဖို့လိုတယ်။ အဓိက ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းရှင်တွေပေါ့နော်၊ ဈေးကစားတာမျိုး၊ ပြဿနာတစ်ခုခု ဖြစ်လာတိုင်း၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးတွေမှာ ရိုက်ခတ်မှု ဖြစ်တိုင်း မြန်မာပြည်ကို သက်ရောက်ရမယ်ဆိုတဲ့ ဖော်မြူလာကြီးကို လုပ်ငန်းရှင်တွေက ကိုင်တွယ်ထားတာတော့ တော်တော်လေးကို ပြည်သူတွေအတွက် မကောင်းတဲ့ လက္ခဏာပေါ့နော်။ လုပ်ငန်းရှင်တွေ လုပ်နေတာကိုတော့ ကျနော်တို့က လက်ခံ နိုင်စရာ အကြောင်း မရှိဘူးပေါ့နော်။ ဒီအပိုင်းကိုတော့ အစိုးရက ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူဖို့လိုတယ်၊ ဖော် ထုတ်ဖို့ လိုတယ်။ ဖမ်းဆီးဖို့ လိုတယ်။ လိုအပ်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး (စ)သုံးလုံးကနေမှတဆင့် ကွင်းဆင်းပြီးတော့ ဒါမျိုးတွေကို ပြုလုပ်နေတဲ့သူတွေ၊ သတင်းအမှား ဖြန့်နေတဲ့ သူတွေကနေ စလုပ်ပေါ့နော်၊ တကယ်ရောင်းတဲ့ ဝယ်တဲ့လူတွေအထိ ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူတာမျိုးတွေ၊ ဖမ်းဆီးတာမျိုးတွေ လုပ်မယ် ဆိုရင်တော့ ဒါမျိုးလုပ်နိုင်တဲ့ ၄ / ၅ ယောက်ကို ဖမ်းဆီးပြီးတော့ လုပ်ပြလိုက်ရင် နောက်လူတွေ သိပ်မလုပ်ရဲတော့ ဘူးလို့ ကျနော်မြင်တယ်၊ အစိုးရဘက်ကနေတော့ အဲဒီလို ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ဖို့လိုတယ်” ဟု CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာပြည်တွင် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်ရေးကော်မတီနှင့် နိုင်ငံခြားငွေ ကြီးကြပ်ရေး ကော်မတီတို့က ဈေးကစားမှုများ ပြုလုပ်လာနိုင်သည့် လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ကုန်သည်များကို စောင့်ကြည့် အရေးယူ မှုများ ပြုလုပ်ခြင်းနှင့် ပို့ကုန်သွင်းကုန်ဆိုင်ရာ မူဝါဒများကို ပြောင်းလဲ ထိန်းညှိမှုများကို ပြုလုပ်ပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင် ထားရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေး ပညာရှင်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၇

စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး ထုတ်ကုန်များ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးသည် ပထမဦးစားပေးဖြစ်ကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ သီလဝါဘက်စုံ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးဇုန် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နေမှုကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့က သွားရောက် ကြည့်ရှုခဲ့ပြီးနောက် အထက်ပါအတိုင်း ၎င်းက ပြောခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က “ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ လူဦးရေ၏ တစ်နေ့တာပျမ်းမျှ အသား၊ ငါး စားသုံးမှု လိုအပ်ချက်ပမာဏကို တွက်ချက်၍ အတတ်နိုင်ဆုံး ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်အောင် မွေးမြူထုတ်လုပ်သွားရ မည်၊ ဥစားကြက်၊ ဘဲမွေးမြူးရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ဥထွက်ရှိမှု ပမာဏ၊ ဥသည့် အချိန်ကာလတို့ကို စနစ်တကျ တွက်ချက် ချိန်ညှိ၍ အသုတ်လိုက် မွေးမြူသည့်စနစ်ဖြင့် စဉ်ဆက်ပြတ်မှုမရှိစေရေး ဆောင်ရွက်ကြရမည်”ဟု ပြောသည်။

အလားတူ အခြားမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများတွင်လည်း စဉ်ဆက်မပြတ် မွေးမြူမှုဖြစ်စေရေး တွက်ချက် ဆောင်ရွက် ကြရန် လိုကြောင်း၊ အသားစား နွားများကို အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းအောင် မွေးမြူရန်လိုပြီး မွေးမြူရေးနွား၊ စပ်မျိုးနွား နှင့် ဒေသနွားများကို သုတေသနပြု ဆောင်ရွက်ကာ အထွက်နှုန်း ကောင်းမွန်သည့် နွားမျိုးများရရှိရေး ဆောင် ရွက်ရန်လိုကြောင်း၊ နွားစာမြက်များ စိုက်ပျိုးရာတွင် စဉ်ဆက်မပြတ် ထုတ်ယူအသုံးပြုနိုင်ရေး စနစ်ကျနသည့် ရိတ်သိမ်းမှုစနစ်ရှိရန်နှင့် နွားချေးများကိုလည်း မြေသြဇာအဖြစ် ပြန်လည်သုံးစွဲရန်လိုကြောင်း ၎င်းက ပြော သည်။

စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် မိရိုဖလားနည်းလမ်းများဖြင့် ဆောင်ရွက်ခြင်းသာမက စနစ် ကျနသည့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးစနစ်များကို ဖော်ဆောင်သွားရန်လိုကြောင်း၊ လိုအပ်သည့် သွင်းအားစုများ လုံ လောက်စွာ ရရှိနိုင်ရေး စီမံဆောင်ရွက်သွားရမည်ဖြစ်ကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

သွင်းအားစုနှင့် ပတ်သက်င မြေသြဇာ၊ ရေရရှိရေး၊ လုပ်အားခ ဟူ၍ရှိပြီး လုပ်သားရှားပါးမှု ပြဿနာကို ယန္တရား များဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင်ရေး စဉ်းစားဆောင်ရွက်သွားရန်လိုကြောင်း၊ မြေသြဇာ လိုအပ်ချက်ကြောင့် အထွက်နှုန်း လျော့ကျမှု မရှိစေရေးအတွက် ပြည်ပမှ တင်သွင်းရန် လိုအပ်သည့် မြေသြဇာများကို တင်သွင်းခွင့် ပြုထားပေးပြီ ဖြစ်ကြောင်း၊ သီးထပ်စွမ်းအားများကို တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ပြီး သီးထပ်စွမ်းအားများ တိုးတက်လာပါက တောင်သူများ ဝင်ငွေ ကောင်းလာနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က “စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး ထုတ်ကုန်များ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးသည် ပထမ ဦးစားပေးပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးသည် လမ်းပန်း ဆက်သွယ်မှု လျင်မြန်ချောမွေ့ပြီး စိုက်ပျိုး မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများကို အောင်မြင်စွာ ထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးနိုင်မည့် အခြေအနေရှိပြီး ဖြစ်ကြောင်း၊ အဓိကလို အပ်သည်မှာ အမှန်တကယ် အလုပ်လုပ်ရန်ဖြစ်ပြီး အလုပ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက်လည်း အစိုးရမှ ဖန်တီးပေးရမည် ဖြစ်သည်”ဟု ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် တင်ပြချက်များကို အချိန်ပေး၍ နားထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး မိမိတို့ ဆောင်ရွက်ရသည့် လုပ်ငန်း အလိုက် အောင်မြင်မှု ရရှိစေရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သွားရန် ၎င်းက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ဖြစ်သော်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ နောက်ပိုင်း ပြောင်းလဲ လာသော နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းကြောင့် နိုင်ငံတဝန်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများဖြစ်ကာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများ ထိခိုက်လျက်ရှိသည်။

အဆိုပါ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများကြောင့် လူငယ်များသည် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ထွက်ခွာ၍ အလုပ်လုပ်နေကြ ခြင်းကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများတွင် လုပ်သားရှားပါးလာသလို သွင်းအားစု စရိတ်များ ကြီးမြင့်ခြင်းကြောင့် လည်း စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများ လျော့နည်းလာနေသည်။