CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၅

မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အလုပ်အကိုင် ရှားပါးခြင်း၊ လုပ်ခလစာ နည်းပါးခြင်းနှင့် နိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်းတို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းရှိ လူငယ်လူရွယ်များ ပြည်ပထွက်ခွာမှု များပြားနေခြင်းကြောင့် နောင်တချိန်တွင် ပြည်ပမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်လာပါက လူသားအရင်းအမြစ် ရှားပါးမှုနှင့် ကြုံတွေ့လာနိုင်မည်လားဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ပညာရှင်များက မေးခွန်းထုတ်မှုများ ရှိနေသည်။

သို့သော် လုပ်သားရှားပါးမှု အချက်အလက်ကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမည့် လုပ်ငန်းရှင်များက ထည့်သွင်းစဉ်းစားသော်လည်း အဓိကနေရာတွင် မထားကြောင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများအတွက် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်နဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ အကျိုး အမြတ်များကို နိုင်ငံတော်က ကာကွယ်ပေးထားမှု အခြေအနေများကိုသာ ဦးစားပေးထည့်သွင်းကြသည်ဟု သိရ သည်။

သို့သော်လည်း လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ တည်ငြိမ်မှုမရှိခြင်းကြောင့် လူသားအရင်းအမြစ်နှင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံဝင်ရောက်မှုသည် ဆက်လက်ကျဆင်းနေမည် ဖြစ်သည်ဟု အမည်မဖော်လိုသည့် စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အဲဒီဟာကို သူတို့ ထည့်သွင်းစဉ်းစားတဲ့အချက်ထဲမှာတော့ ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် evergreen မှာတော့ မပါဘူး။ ဒီက Ground infrastructure ဘယ်လောက်ကောင်းလဲ။ နောက် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးတာတို့၊ အခွန် သက်သာခွင့်ပေးတာတို့၊ အဲဒါမျိုးတွေ ဘယ်လောက်ရှိလဲ၊ နောက် သူတို့ရဲ့ အကျိုးအမြတ်တွေကို နိုင်ငံခြားကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် ပို့ခွင့်ရှိလား၊ နောက် သူတို့ investment ကို ဘယ်လောက်ထိ ကာကွယ်ပေးထားလဲ၊ နောက် Labor Law တွေ ဘယ်လိုရှိလဲ ဒါတွေကို ကြည့်တာ။ အလုပ်သမား၊ လုပ်သား ရှားပါးတာ မရှားပါးတာ သူတို့ ဒီရောက်လို့ရှိရင် သူတို့ Standard ပေးလိုက်လို့ရှိရင် ဒီအလုပ်သမားတွေ ပြန်ဝင်လာမယ်ဆိုတာ သူတို့ သဘော ပေါက်တယ်။ သူတို့ ထည့်တော့စဉ်းစားတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဟာတွေ ပြန်ပြီးတော့ ရဖို့ကတော့ တိုင်းပြည် တည်ငြိမ်ဖို့ အဓိက လိုတာပေါ့နော်။ တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်ပြီဆိုတော့မှ ကျန်တဲ့ဟာတွေ ပြန်ပြီးတော့ ဆက်လုပ် လို့ရမှာ။ ဒီအတိုင်းပဲ ဆက်သွားနေမယ်ဆိုရင်တော့ ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုရော၊ လူသားအရင်းအမြစ်ရော ဒီအတိုင်း ကျနေအုံးမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် တခြားသော နိုင်ငံများထက် လုပ်ခလစာ နည်းပါးခြင်းကြောင့် လုပ်သားအများအပြား အသုံးပြုရသည့် အထည်ချုပ်ကဲ့သို့သော နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းများသည် မြန်မာနိုင်ငံကို ရွေးချယ်ကြမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် လုပ်ခလစာ နည်းပါးခြင်းပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေး နိုင်မည်ဆိုပါက ပြည်ပသို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများသည် ပြည်တွင်းသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ပြည်ပသို့ထွက်ခွာမည့် MOU လုပ်သားများ

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင်းရှိ လူသားအရင်းအမြစ် အားလုံးသည် ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာသွားခြင်း မဟုတ်ကြောင်း၊ သို့သော်လည်း လက်ရှိ သတ်မှတ်လိုက်သည့် ပြည်ပရောက် အလုပ်သမားများ၏ လစာအပေါ် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ငွေလွှဲစေခိုင်းခြင်းနှင့် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်ကောက်ခံမှုများကြောင့် ပြည်ပသို့ အလုပ်သမားများ ထွက်ခွာမှုများကို ခက်ခဲသွားစေနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အလုပ်သမားကတော့ အကုန်လုံး ထွက်သွားတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ရှိသလောက်တော့ ရှိနေသေးတာပဲလေ။ အခုဟာက နိုင်ငံခြားသွားရင်တောင်မှ criteria တွေက တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပိုများလာရင် နောက်ပိုင်း ထွက်သွားဖို့ ခက်သွားတဲ့သဘောတောင် ရှိလာနိုင်တယ်။ 
ဥပမာအားဖြင့်ဆို အခွန်ဆောင်ခိုင်းပြီ။ ဆရာတို့ခေတ်ကတည်းက အခွန်ဆောင်ခိုင်းတာ။ ဖိလစ်ပိုင်မှာတောင်မှ လူဦးရေ ၁၂ သန်းလောက် အပြင်ထွက်သွားတာကိုး။ ဆရာတို့ဆီမှာ အဲဒီလောက် မသွားသေးဘူးလေ။ ပြန်စဉ်းစားကြည့်ရင် ထိုင်းတစ်ခုပဲ ၃ သန်းလောက် ရှိတာလေ။ ကျန်တဲ့နိုင်ငံ တွေက ဒီလောက်ကြီး မသွားသေးဘူး။ မလေးရှားဆို ၂ သိန်းလောက်ပဲ ရှိတာကိုး။ စင်္ကာပူလည်း ၁ သိန်းတောင် မပြည့်ပါဘူး။ ကျန်တဲ့နိုင်ငံတွေဆို ထောင်ကဏန်းပေါ့။ ကိုရီးယားဆိုရင်တောင်မှ သောင်းကဏန်းပဲ ရှိဦးမှာလေ။ ဂျပန်တောင်မှ ထောင်ကဏန်းပဲ ရှိတာ။ အများကြီး မရှိသေးဘူး။ ဆရာတို့ဆီမှာ အကယ်၍သာပေါ့နော် နိုင်ငံတကာရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေက ဝင်လာခဲ့ရင်တော့ လုပ်အားခတွေက အခြေအနေကောင်းလာရင် ဘာမှ ဒီဘက်က အဖြတ်အတောက်တွေ သိပ်မရှိဘူးဆိုရင် ရှင်သန်နိုင်မှာ နောက် ၂ နှစ်၊ ၃ နှစ်ဆိုရင် ဒီဥစ္စာက ရှင်သန်နိုင်ဖို့ ရှိတယ်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ လုပ်ခလစာတော့ ဒီဘက်က တိုးပေးရမှာပေါ့နော်။ အဲဒီတစ်ခုတော့ ဆရာတို့ ကြိုးစားပေးနိုင်ရင် နိုင်ငံခြားသွားချင်တဲ့သူတောင်မှ မရှိတော့ဘူး တဖြည်းဖြည်းနဲ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ လူအများအပြား ပြည်ပနိုင်ငံသို့ ထွက်ခွာကြရာ၌ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်၊ ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ တရုတ်၊ စင်ကာပူ၊ ယူအေအီး အစရှိသည့် နိုင်ငံများသို့ အဓိကအများဆုံး ထွက်ခွာကြပြီး အနောက် နိုင်ငံများသို့လည်း ထွက်ခွာနေကြသည်။

ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါမတိုင်ခင်တွင် ပြည်တွင်းသို့ ပြန်ဝင်လာကြသည့် မြန်မာအလုပ်သမား အများအပြားသည် လက်ရှိတွင် ပြည်ပသို့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ပြန်လည်ထွက်ခွာနေပြီး နယ်ပယ်အသီးသီးမှ ကျွမ်းကျင်လုပ်သား များလည်း ပါဝင်နေသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၅

မြန်မာ့လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် အခြား အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများကဲ့သို့ အဆင့်မီစေရန် စက်ပစ္စည်း၊ နည်းပညာ သာမက မူဝါဒပိုင်း အပါအဝင် ကုန်ချောထုတ်လုပ်နိုင်မှုနှင့် ဝယ်ယူသူရှိမှု စသည့် ဘက်ပေါင်းစုံအား ပြုပြင်ပြောင်း လဲရန် လိုအပ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးတွင် လိုအပ်သည့် မြေ၊ ရေ၊ မျိုးစေ့များ ရှိသော်လည်း အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများကဲ့သို့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍမှာ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးမှု မရှိကြောင်း‌ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။ 

တောင်သူများ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ရာတွင် ဝယ်သူရှိရန် အဓိကလိုအပ်ပြီး ဝယ်သူမရှိပါက ၎င်းတို့စိုက်ပျိုး ကုန်ကျ စရိတ်များကြောင့် အကြွေးတင်ရသည့် ပြဿနာနှင့် ရင်ဆိုင် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေး အကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုလက်ရှိ ကံကောင်းနေတာ တစ်ခုကို ပြောရမယ်ဆိုရင် မြန်မာက အစေ့လွတ်ပြောင်းကို ထိုင်းကနေ ဝယ်နေတယ်၊ လက်ရှိမှာ ဝယ်ပေးနေတယ်ပေါ့နော်။ ထိုင်းက သူ့နိုင်ငံရဲ့ လိုအပ်ချက်အရ ဒီဘက်ကနေ ဝယ်နေ တယ်။ မှောင်ခိုလည်း ရှိတယ်။ တရားဝင် ဝယ်တာလည်းရှိတယ်။ အဲဒီလို အနေအထားမှာ ကံကောင်းပြီးတော့ အခုဆိုရင် ဧကတွေတိုးပြီး စိုက်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ဟိုဘက်က ဘာမှ အာမခံချက် မရှိထားတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့ လို့ ရုတ်တရက်သာ အဝယ်ရပ်လိုက်လို့ရှိရင် ဒီမှာ အကုန်လုံး ပြဿနာတက်မှာပေါ့။ အဲဒီဟာတွေ ဘယ်ကိုပို့မှာလဲ ဆိုတဲ့ဟာပေါ့။ အဓိကခုနကပြောသလို market ပေါ့။ market ပြီးသွားရင် နည်းပညာ။ အဲဒီလောက်ဆိုရင်တောင် production က သိသိသာသာ တက်လာမယ်၊ ဈေးကွက်တစ်ခုက ခိုင်ခိုင်မာမာ ရှိနေတယ်ဆိုရင် ထုတ်ရတာက မခက်ဘူး။ တောင်သူကလည်း စိုက်ရတာပျော်တယ်၊ အဓိကက ဈေးကွက်၊ နံပါတ်နှစ်က နည်းပညာ” ဟု ပြော သည်။

ကြက်သွန်နီများကို တွေ့ရစဉ်

အခြားအိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများတွင် စိုက်ပျိုးရေး၌ စက်ပစ္စည်း နည်းပညာများကို အသုံးပြုနေကြပြီဖြစ်သော်လည်း လက်မှုလယ်ယာမှ စက်မှုလယ်ယာစနစ်သို့ ပြောင်းလဲထားသည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင်မူ စက် ပစ္စည်း နည်းပညာအား တောင်သူများအကြား တွင်ကျယ်စွာ အသုံးမပြုနိုင်ကြသေးသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် နည်းပညာပိုင်းအား ယခုထက်ပိုမို ပံ့ပိုးပေးရန်လိုအပ်ပြီး တောင်သူများအတွက် အဖွဲ့အစည်းများ ဖွဲ့စည်းကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပိုင်းနှင့် ပတ်သက်၍ အတိုးနှုန်း သက်သာစွာဖြင့် နှစ်ရှည်ချေးငွေပုံစံကဲ့သို့ ပံ့ပိုး ကူညီ ပေးမည်ဆိုပါက ၃ နှစ်မှ ၅ နှစ်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍမှာ အနေအထားတစ်ခုသို့ ပြောင်းလဲသွား နိုင်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်များက အကြံပြုသည်။

ထို့ကြောင့် တောင်သူများအတွက် အနိမ့်ဆုံး ဈေးကွက်အာမခံချက်မျိုး ထားပေးသင့်ကြောင်း လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တောင်သူတွေမှာက ဈေးအာမခံချက် ကိုယ်ထုတ်လုပ်မယ့်ပစ္စည်းဟာ အနည်းဆုံးဈေး ဘယ်လောက် ရမယ်ဆိုတဲ့ အာမခံချက်မရှိဘူး။ နောက် ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်တွေမှာ အခြေခံကြမ်းခင်းဈေးဆိုပြီး ရည်ညွှန်းဈေးပေါ့ အဲဒီလို ဆိုပြီးတော့ သူတို့အော်ပေမယ့်လည်း တကယ့်တကယ်ကြတော့ ဝယ်လက်ရှိမှာ ဟိုဒင်းဖြစ်တယ်။ စပါးပေါ်ချိန် ဆိုရင် ဈေးနှိမ်ခံရတယ်။ နောက်တစ်ခါ တောင်သူတွေလက်ထဲမှာ စပါးမရှိတော့မှ အခုလိုပေါ့။ တောင်သူတွေ လက်ထဲမှာက ရှင်းရှင်းပြောရရင် မေလထဲက ကုန်တာပဲလေ။ မေလ ပြီးတာနဲ့ ဇွန်လ၊ ဇူလိုင်၊ စက်တင်ဘာ၊ အောက်တိုဘာ အဲဒီကြမှ ဈေးကတက်တယ်။ အဲဒီကြစပါးတွေက ဘယ်မှာရှိလဲဆိုတော့ ဆန်ကုန်သည်နဲ့ ဆန် စက် လှောင်ထားတဲ့ သူတွေဆီမှာပဲ ရှိတဲ့အခါကြတော့ အဲဒီဈေးကို တောင်သူတွေ မရဘူး” ဟုပြောသည်။

မြန်မာတောင်သူများ လယ်ထွန်ယက်နေစဉ်

ထို့အပြင် ပို့ကုန်ရငွေ ပမာဏ၏ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းအစား ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ ကျပ်ငွေဖြင့် လဲလှယ်ဆောင်ရွက်ရန် ပြင်ဆင်ထားသည့် မူဝါဒများ အစရှိသည်တို့သည် ကဏ္ဍတစ်ခု ဖွံ့ဖြိုးရေးတွင် အဟန့်အတားများ ဖြစ်စေသော ကြောင့် ပြုပြင်သင့်ကြောင်း ၎င်းတို့က ထောက်ပြကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှထွက်ရှိသည့် စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်များအား အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည့် ထိုင်းသည် ကုန်ကြမ်း သာ ဝယ်ယူပြီး ၎င်းတို့နိုင်ငံတွင် ပြန်လည်သန့်စင်ကာ ကုန်ချောထုတ်လုပ်၍ အခြားနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ ရောင်းချ ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ ရရှိကြသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ အနေဖြင့်လည်း အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများကဲ့သို့ မိမိတို့၏ ကုန်ကြမ်းများကို ကုန်ချော ထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဆိုလျှင် ပို၍ တိုးတက်ကောင်းမွန်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကုန်ကြမ်းအနေနဲ့ သွားတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ကုန်ချောလောက်ဈေးမရဘူး။ မြန်မာပြည်မှာ သီးနှံအကုန် လုံး နီးပါးက ကုန်ကြမ်းအနေနဲ့ပဲ သွားနေတာဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ဈေးကွက် အာမခံချက်လည်း မရှိဘူး။ ထိုက် သင့်တဲ့ဈေးလည်း မရဘူးပေါ့။ ဒါကြောင့်မို့လို့ တောင်သူတွေရဲ့ဘဝက ဘာမှထူးပြီး ပြောင်းလဲ မလာဘဲနဲ့ ဒီတိုင်း ဒုံရင်းနဲ့ တစ်ပတ်ချာလည်နေတယ်။ အဲဒီတော့ ကုန်ချောထုတ်မယ်ပေါ့။ ဥပမာ ရော်ဘာဆိုကြပါစို့ ရော်ဘာဆို ဒီမှာ ထုတ်တာ RSS 1 ဆိုတဲ့ ဆိုဒ်ပေါ့နော်။ အဲဒါအထိပဲ အမြင့်ဆုံး ထုတ်ကြတယ်။ တကယ်တမ်း အဲဒါက ကုန်ချော မဖြစ်သေးဘူး။ ကုန်ကြမ်းပဲရှိသေးတာပေါ့ အဲဒီထက်များ တစ်ဆင့်မြှင့်နိုင်မယ်ဆိုရင် တိုက်ရိုက် တင်ပို့နိုင်တယ်။ ထိုင်းက လာဝယ်တာကို စောင့်နေတာမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ တကယ်လိုအပ်တဲ့ နိုင်ငံကို တခါတည်း ပို့နိုင်မှာပေါ့။ အဲဒီ တော့ နည်းပညာလိုမယ်။ infrastructure တွေလိုမယ်၊ capital investment တွေလိုမယ်ပေါ့။ foreign income လည်း တိုးလာမယ်” ဟု ပြောသည်။
သို့သော် လက်ရှိနိုင်ငံရေး အခြေအနေမှာ မတည်ငြိမ်သေးသည့်အတွက် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍအား ဘက်ပေါင်းစုံမှ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန်မှာ မလွယ်ကူလှသေးသည့်အတွက် ပြောင်းလဲ၍ရသည့် မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာများအား ဦးစွာ ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်းလည်း စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်များက သုံးသပ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၄

စပါးဈေးနှုန်းကို အခြေခံရည်ညွှန်းဈေး ၁၃ သိန်းမှ ၁၅ သိန်းကြား ဈေးနှုန်းပေးဝယ်ရန် သတ်မှတ်ထားသော်လည်း ကုန်သည်များနှင့် ဆန်စက်များက ဈေးနှိမ်ဝယ်ယူမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် တောင်သူများအနေဖြင့် အခြေခံ ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းအောက်သာ ရရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

ဆန်ကြမ်းအမျိုးအစားဖြစ်သည့် ဧည့်မထ စပါးအမျိုးအစား တင်း ၁၀၀ လျှင် ၁၃ သိန်းမှ ၁၅ သိန်းကြား ပေးဝယ်ရန် မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က သတ်မှတ်ထားသော်လည်း ကုန်သည်များနှင့် ဆန်စက်များက သယ်ယူစရိတ် အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းအောက်သာ ပေးဝယ်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းသည် တောင်သူများက စပါးများကို ဆန်စက်အရောက် ပို့ဆောင်ပေးရသည့်ဈေးနှုန်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် တောင်သူများသည် သယ်ယူစရိတ်များကြောင့် လက်ရှိတွင် အခြေခံ ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းအောက်သာ ရရှိနေပြီး ၁၂ သိန်းမှ ၁၃ သိန်းကြားသာ ရရှိသည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခု သူတို့ဝယ်တဲ့ဈေး အများစုကလေ မြို့ပေါ်အရောက် ဝယ်တာလို့။ သူတို့ ဆန်စက်အရောက် ဝယ်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ရိတ်သိမ်းတဲ့ လယ်သမာတွေရဲ့ နေရာဒေသပေါ် လိုက်ပြီးတော့ လေးလေးတို့ မြို့နယ်ဆိုရင် အရှေ့ဘက်ကမ်း ဧရာဝတီမြစ်ကို ကူးရတယ်။ မြစ်ကူးစရိတ် ရှိတယ်။ အဲဒီမြစ်ကို ချတဲ့စရိတ်၊ မြစ်ကို တင်တဲ့ စရိတ်၊ နောက်တစ်ခု လယ်ထဲကနေပြီးတော့ ကျောက်ခင်းလမ်း၊ ကတ္တရာလမ်း အဲဒီအပေါ်ကို တချို့ကျ လူနဲ့ ထမ်းသယ်ရတယ်၊ ဆိုင်ကယ်နဲ့ ထမ်းသယ်ရတယ်။ ဆိုင်ကယ်နဲ့ ကယ်ရီနဲ့ သယ်လို့ရတဲ့လမ်းရှိမယ်။ အဲဒီ စရိတ်တွေကို နှိမ်ပြီးတော့ အဲဒီလို ပေးကြတာဖြစ်တဲ့အတွက် အခု သူတို့ ၁၅ သိန်းဆိုတာက၊ ၁၄ သိန်း ဆိုတာက စက်ထဲ အရောက်ဝယ်တာ။ လယ်သမားကျတော့ တကယ်ရတဲ့ အခြေအနေမှာ ၁၂ သိန်း ရတဲ့လူရှိတယ်။ နေရာ အနီးအဝေးပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ပေါ့၊ အတင်အချပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ၁၃ သိန်း ရတဲ့သူရှိတယ်။ အများဆုံး ရတဲ့သူက တကယ်လို့ စက်ထဲအရောက် ၁၅ သိန်း ဝယ်မယ်ဆိုရင် ကွင်းထဲမှာ တောင်သူအများဆုံးရတဲ့သူက ၁၄ သိန်းပဲ ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

စပါးများ ရိတ်သိမ်းနေကြစဉ်

နိုင်ငံတကာမှ သတ်မှတ်ထားသည့် စပါးတင်း ၁၀၀ လျှင် ၄၆ ပေါင် ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိ ဝယ်ယူနေကြသည်မှာ ပေါင် ၅၀ မှ ၅၅ ပေါင်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း၊ ပေါင်ချိန် အနည်းအများနှင့် အစိုဓာတ်ပေါ် မူတည်၍လည်း ဈေးနှိမ်နေမှုများ ရှိနေကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဧည့်မထ ဆန်ကြမ်းအမျိုးအစားများသာ ပေါ်သည့်ကာလဖြစ်ပြီး ပေါ်ဆန်မွှေးဖြစ်သည့် ဆန်ချော အမျိုးအစား စပါးများမှာ မပေါ်သေးကြောင်း၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ကြံခင်း၊ မြန်အောင်၊ အင်္ဂပူ၊ လေးမျက်နှာ၊ ရေကြည်၊ ကျောင်းကုန်း၊ ဟင်္သာတ၊ ဇလွန်၊ ဓနုဖြူ၊ ကျုံပျော်၊ အိမ်မဲ၊ ပန်းတနော် ၁၈ မြို့နယ်တို့တွင် ဧည့်မထ ဆန်အမျိုးအစားများကို ဝယ်ယူနေကြပြီဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က အခြေခံ ရည်ညွှန်းစပါးဈေးနှုန်းကို သတ်မှတ်ထုတ်ပြန်ထားခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် ရည်ညွှန်းဈေးအောက် ဝယ်ယူနေမှုများကို တာဝန်ယူရန် လိုအပ်သည်ဟု ဟင်္သာတမြို့နယ်မှ စပါး စိုက်တောင်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“စပါးအထွက်ပေါ်မှာ မူတည်တာပေါ့။ စပါးထွက်နည်းရင် ဘာစရိတ် ကျန်တော့မှာလဲလို့။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ခေါင်ခါးဝေးလံတဲ့ တောင်သူတွေ စိုက်တာ ပျိုးတာကျတော့လည်း သွင်းအားစု မြေဩဇာတွေကလေ၊ ဥပမာ ရိတ်သိမ်းခတွေက ၁ သိန်းနဲ့ ၁ ထောင်နဲ့ ရပေမယ့် သူတို့က ၁ သိန်း ၃ ထောင်လောက်မှ ရောက်တယ်။ သွင်းအား စုကျတော့ သူတို့က စရိတ်က ပိုကြီးတယ်။ ထွက်လာတဲ့ ထွက်ကုန်ကျတော့လည်း အနားနီး၊ လမ်းမကြီးတွေနဲ့ နီး တဲ့ လယ်သမားတွေထက် စရိတ်ကများတယ်။ ခမျာ များရတဲ့ဘဝ၊ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ လူနေမှု ဖွံ့ဖြိုးမှု အခြေအနေ တွေက အဲဒီလောက်အထိ ကွာခြားသွားတယ်။ ၁၃ သိန်းအောက် ကျသွားလို့ရှိရင် ဘယ်သူက တာဝန်ယူပြီးတော့ ရှင်းပေးမှာလဲ။ ကြေညာချက် ထုတ်တယ်ဆိုတာ တာဝန်ယူရဲရတယ်။ ဘယ်သူ တာဝန်ယူမှာလဲလို့၊ တာဝန်ယူမယ် ဆိုရင် ၁၃ သိန်းဈေးအောက် ချဝယ်ခဲ့သည်ရှိသော် ၁၃ သိန်းဈေးအောက် မကျရအောင် ဝယ်ယူပေးပါ့မယ်လို့ အာမခံချက်မပေးနိုင်တဲ့ အသင်းအဖွဲ့တွေကို လေးလေးတို့က ဘာတွေလိုက်နာရမှာလဲလို့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ရရှိနေသည့် စပါးဈေးနှုန်းသည် တောင်သူများအတွက် အကျိုးအမြတ် ရှိသော်လည်း စပါးထွက်ရှိမှုနှုန်း နည်းပါးသည့် တောင်သူများအတွက် နစ်နာဆုံးရှုံးနိုင်သည့် အနေအထား ဖြစ်နေသည်ဟု တောင်သူများက ပြော သည်။

ဒါ့အပြင် ယခုနှစ်တွင် မိုးစပါးများ မိုးရွာသွန်းမှု များပြားပြီး စပါးပင်များ ရေနစ်မြှုပ်မှုများနှင့် အပင် လဲကျခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် တောင်သူအများစုသည် ဆုံးရှုံးမှုများနှင့်လည်း ကြုံတွေ့နေရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၄

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အမည်စာရင်း Name List တင်ထားပြီးသည့် မြန်မာအပါအဝင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား  ၂၀၂၅ ခုနှစ်အထိ နေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် ပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန၏ အစည်းအဝေး ဆုံးဖြတ်ချက်အရ သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ မြန်မာအပါအဝင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား အမည်စာရင်း တင်သွင်းခြင်းကို ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင်လ ကုန်အထိ ခွင့်ပြုပေးထားခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား ၁ သန်းခန့် အမည်စာရင်း တင်သွင်းထားကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက “သူက နှစ်ပိုင်းရှိတယ်၊ တစ်ပိုင်း က Name List တစ်ခုတည်းနဲ့ မရဘူး။ မရဘူးဆိုတာက သူက work permit လုပ်ကို လုပ်ရမယ်။ Name List က ကိုသားကြီးသည် ဒေါ်ဖြူဖြူဆီမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ အလုပ်သမားအဖြစ် နာမည်စာရင်း တင်ထားတာလေး တစ်ခုပဲ။ အဲဒီတော့ ဒီဟာကို ဒီအောက်တိုဘာလထဲမှာ Work permit လုပ်ရမယ် ဆိုပြီးတော့ ပြောလာတာတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီတော့ Work permit လုပ်မှ တရားဝင် အလုပ်သမားဖြစ်မှာ ဆိုတော့လေ။ Work permit လုပ်ကို လုပ်ရမယ်။ ၂၀၂၅ အထိသူ ဒီ Work permit နဲ့ပဲ ပတ်စပို့တွေ မလုပ်ရတော့ဘူး။ CI မလုပ်ရဘဲနဲ့ သူတို့ Work permit တစ်ခု တည်းနဲ့ပဲ အလုပ်သမားလက်မှတ် တစ်ခုတည်းနဲ့ အလုပ်လုပ်ခွင့် ရမယ်ဆိုရင် ပိုပြီးတော့ ကောင်းတာပေါ့နော် ဒီလို မျှော်လင့်တယ်။ အစီအစဉ်တွေက ဘယ်လို ပြောင်းလာမလဲဆိုတာကို သေချာမသိနိုင်တဲ့အတွက် ထိုင်းအစိုးရရဲ့ ကြေညာချက်ကို စောင့်ကြည့်ရမှာကတော့ အများကြီးရှိတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နေထိုင်ခွင့် လျှောက်ထားနေကြတဲ့ မြန်မာများကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အမည်စာရင်း တင်ထားပြီးသည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား မြန်မာ အပါအဝင် ၁ သန်းခန့်ရှိ ကြောင်း၊ ၎င်းတို့အနေဖြင့် ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ရမည့် လုပ်ငန်းစဉ်များပြီးစီးပါက ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့အထိ နေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် ပြုလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

နေထိုင်အလုပ်လုပ်ခွင့်ကို အချိန်အားဖြင့် တစ်နှစ်ကျော်ခန့်သာ ခွင့်ပြုပေးထားခြင်း ဖြစ်သော်လည်း နောက်ပိုင်း တွင် ထပ်တိုးခွင့်ပြုခြင်းများ ပြုလုပ်လာနိုင်ကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူ များက သုံးသပ်ကြသည်။

ထိုဆောင်ရွက်ရမည့် လုပ်ငန်းစဉ်များနှင့် ပတ်သက်၍ ထိုင်းဘက်ရှိ ဌာနဆိုင်ရာများမှ တစ်စုံတစ်ရာ ထုတ်ပြန် ထားခြင်း မရှိသေးသည့်အပြင် ပွဲစားများ၏ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်ပတ်သက် နေဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း FED မှ အလုပ် သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နေထိုင်ခွင့် လျှောက်ထားနေကြတဲ့ မြန်မာများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုက မလုပ်ရသေးတဲ့ ကာလဆိုရင် ပြောရမယ်ဆိုရင် သက်သာတာပဲလေ။ သက်သာတယ်လို့ ပြောရမှာ ပေါ့ အလုပ်လုပ်ခွင့်ရနေရင် ဆေးစစ်တာတို့ ကျန်တဲ့ဟာတွေ မလုပ်ရသေးဘူးပေါ့။ ပေးနေတယ်ဆိုတဲ့ သ‌ဘော ပေါ့။ သို့သော်လည်း အလုပ်သမားတွေက အများစုက ပွဲစားတွေနဲ့ လုပ်ရတာကို။ သေချာတော့ ပြောလို့မရဘူး အကျိုးအမြတ် ဘယ်လောက်ရလဲဆိုတာ၊ ဘာလို့ဆို ပွဲစားခက အကုန်ပေးရတာကို။ လ နောက်ကျလို့ဆိုပြီး လျှော့ ပေးတာမှ မဟုတ်တာ။ Name List လို့သာ ပြောတာ အများစုက Name List မဟုတ်ပါဘူး ပြောရမယ်ဆိုရင်။ ပွဲစားတွေက တခါတည်း CI စာအုပ် ထွက်တဲ့အထိဆိုပြီးတော့ တခါတည်း ယူထားလိုက်တာ။ သူတို့က Package လိုက်တွေ လုပ်ထားတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ဗီဇာကြေးကုန်ကျငွေ ၂၀၀၀ ဘတ်အဖြစ် ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်ထားခြင်းကို ယခင်နှုန်းထားဖြစ်သည့် ၅၀၀ ဘတ်သို့ ပြန်လည်လျှော့ချ ပေးလိုက်သည့်အပြင် သက်တမ်းပြည့် MOU သမားများကိုလည်း ၂၀၂၄  ခုနှစ်၊ ဧပြီလကုန်အထိ နေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်ပြုကြောင်း သိရသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဗီဇာကြေးအား ၁၅၀၀ ဘတ် လျှော့ချလိုက်ခြင်းသည် ရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအတွက် ကောင်းမွန်ကာ ကုန်ကျစရိတ်မှာ အထိုက်အလျောက် သက်သာသွားစေကြောင်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင် ရွက်သူများက ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၃

ပြည်ပသို့ ရောက်ရှိနေသော မြန်မာနိုင်ငံသား အလုပ်သမားများ၏ အခက်အခဲများကို သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံရှိ မြန်မာ သံရုံးများမှ သေချာကူညီ ဖြေရှင်းပေးမည်ဆိုပါက ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ငွေလွှဲခြင်းအား ဆောင်ရွက်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ပြည်ပနိုင်ငံများတွင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ ပြည်ပနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိနေကြသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများထဲတွင် အဆင်ပြေသူများရှိသကဲ့သို့ အခက်အခဲ ပြဿနာများဖြင့် အဆင်မပြေ ဖြစ်နေသူများလည်း ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါ အခက်အခဲများအပေါ် သံရုံး၏ ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးမှု နည်းပါးသောကြောင့် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ငွေလွှဲခိုင်းရာတွင် မလွှဲချင်ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ ကြုံတွေ့နေရသည့် ပြဿနာအရပ်ရပ်အား သံရုံးမှ ကူညီဖြေရှင်းပေးမည်ဆိုပါက ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ငွေလွှဲခြင်းကို လုပ်ဆောင်လာကြမည်ဟု ထင်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ အလုပ်သမားရုံးရှေ့မှာ ပြည်ပထွက်မည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ငွေရော ပတ်စပို့ရော ဆုံးရှုံးရတဲ့လူတွေ အများကြီးပါ အခုလက်ရှိ အခြေအနေမှာ။ ရှေ့ဆက်ပြီး ကူညီ ဖြေရှင်းပေးဖို့ အဖွဲ့အစည်းဆိုတာလည်း မရှိဘူး။ ဥပမာ မြန်မာသံရုံး အနေနဲ့ပေါ့ ဒီပြဿနာ အရပ်ရပ်ကို သူတို့က ရှေ့ထွက် ကူညီပေးဆောင်မယ်ဆိုရင် ကျနော်စိတ်ထင် ဒီ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ပေးဆောင်မယ့် ကလေးတွေ အများကြီး ပါ။ သို့ပေမယ့်လည်း အခုအချိန်မှာ မြန်မာအလုပ်သမားလေးတွေ အခက်အခဲပြဿနာ ဖြစ်လာတဲ့အခါမျိုးမှာ သူတို့က ကိုယ်နဲ့မဆိုင်သလို၊ သူတို့ကူညီနိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာ တစ်ခုလောက်ကိုပဲ သူတို့ တာဝန်အလုပ်သဘော အရ လုပ်သွားပေးတယ်ဆိုတော့ ပြောရမယ်ဆိုရင် သူတို့လည်း အားကိုးလို့မရမယ့် အခြေအနေမှာဆိုရင် ဒီဟာကြီး ကိုလည်း ဘယ်သူမှ စိတ်မဝင်စားကြဘူး။ တကယ်လို့သာ သူတို့ကလည်း ကိုယ့်မြန်မာနိုင်ငံသားအတွက် ရှေ့ဆက် ပြီးတော့ အရာရာ ရင်ဆိုင်ပြီး လုပ်ဆောင်ပေးမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကိစ္စက အဆင်ပြေသွားမှာပါ” ဟု  ပြောသည်။

ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများ၏ လုပ်ခလစာထဲမှ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ငွေလွှဲရခြင်းသည် မဖြစ်မနေ ဆောင်ရွက် မည့် အနေအထား ဖြစ်သောကြောင့် မလုပ်ဆောင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် အပါအဝင် အခြားအထောက်အထားများ ပြုလုပ်ရာ၌ အခက်အခဲဖြစ်နိုင်ကြောင်း တတ်သိပညာရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

နိုင်ငံကူးလက်မှတ်နှင့် အထောက်အထား သက်တမ်းတိုး ပြုလုပ်ရာတွင် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ငွေလွှဲထားခြင်း မရှိသဖြင့် လွှဲရန်ကျန်ရှိသည့် ပမာဏ စုစုပေါင်း အကုန်လုံးအား တစ်ပါတည်း လွှဲရမည်ဆိုလျှင် ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံ သားများအတွက် အခက်အခဲ ပိုမိုဖြစ်စေနိုင်မည်ဟု  မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက ဆက်ပြောသည်။

၎င်းက “ပတ်စပို့ သက်တမ်းတိုးတာတို့ ဘာတို့ပေါ့ အဲဒီအချိန်ကြမှပဲ အခက်အခဲတွေ ဖြစ်လာကြမယ်လို့ ထင် တယ်။ ဒီကြားထဲမှာတော့ ငွေလွှဲတာတွေ ဘာတွေကတော့ သူတို့နည်း သူတို့ဟန်တွေနဲ့ပဲ လွှဲနေကြဦးမှာပဲ။ သို့ပေမယ့်လည်း ဒီပတ်စပို့ သက်တမ်းတိုးတဲ့ အချိန်ကြရင်တော့ အခက်အခဲဖြစ်ကောင်း ဖြစ်လာနိုင်တာပေါ့။ စုပြုံလွှဲရမယ် ဆိုရင်တော့ ဘယ်လိုမှ အဆင်ပြေလောက်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ထင်တယ်။ မလွှဲထားလို့ သူတို့က စာအုပ်တွေ မလုပ်ဘူးဆိုရင်တော့ ဒါကတော့ ကျနော့်အမြင်ပေါ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး ပြန်မယ့်လူရှိသလို ဒီမှာ အို(O)တွေနဲ့ ဆက်နေမယ့် သူတွေရှိမှာပဲ။ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း မဆောင်ခြင်းအားဖြင့် လေဆိပ် မှာလည်း သူတို့ အခက်အခဲတွေ ဖြစ်လာနိုင်မှာမျိုးကိုလည်း သုံးသပ်တဲ့လူတွေ ရှိတယ်လေ။ များသောအား ဖြင့်ကတော့ အောက်လမ်းကိုပဲ ရွေးပြီး ပြန်ကြမယ်လို့ ကျနော်ထင်တာပဲပေါ့လေ” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ကြမည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများကိုတွေ့ရစဉ် 

လက်ရှိတွင် လုပ်ငန်း ယာယီရပ်နားထားသည့် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူများ၊ အလုပ် အကိုင် မရှိ၍ အခက်အခဲ တွေ့နေကြသူများရှိသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ငွေလွှဲရမည်ဆိုလျှင် ၎င်းတို့အတွက် အခက်အခဲ ပိုဖြစ်စေနိုင်သည်။
ထိုင်းမှ မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများသည် အထောက်အထားများအား အခြားနိုင်ငံများထက် ပိုမိုပြုလုပ်ရ သဖြင့် ငွေကုန်ကြေးကျ ပိုမိုများပြားသောကြောင့် ၎င်းကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ နှစ်နိုင်ငံ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းကာ ဖြေလျှော့မှုများ ဆောင်ရွက်ပေးသင့်ကြောင်း သုံးသပ်ကြသည်။

Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က “နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အဆင်ပြေအောင် ဘယ်လို လုပ်မလဲဆိုရင် နံပါတ်တစ်ကတော့ MOU နဲ့ လာတဲ့ အလုပ်သမားတွေ ပြဿနာကို အရင်ဖြေရှင်း နိုင်အောင် ကြိုးစားဖို့လိုတယ်။ အခုမြန်မာနိုင်ငံ သံရုံးအနေနဲ့ကလည်း ‌MOU နဲ့လာတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို ဖြေရှင်းတဲ့အခါ မှာ စနစ်တကျ ဖြေရှင်းတာမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ အဆင်ပြေသလိုပဲ ဖြေရှင်းသွားတဲ့ အခါကြတော့ အောင်မြင်မှု အား နည်းတယ်။ နံပါတ်တစ် MOU နဲ့လာတဲ့ အလုပ်သမားတွေရဲ့ ပြဿနာတွေကို မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရအနေနဲ့ စနစ်တကျ ဖြေရှင်းနိုင်အောင် ကြိုးစားဖို့လိုတယ်။ ဥပမာဆိုရင် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ပြဿနာ ဖြေရှင်းရေး ကော်မတီတစ်ရပ် ဖွဲ့ပြီးမှ အလုပ်သမားတွေရဲ့ ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်အောင် ကြိုးစားဖို့လို တယ်” ဟု ပြောသည်။

သတ်မှတ်ထားသည့် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို တရားဝင် ငွေလွှဲခြင်း မလုပ်ဆောင်ပါက ထပ်မံပြီး ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ် လုပ်ခွင့်ကို သုံးနှစ် ပိတ်ပင်မည်ဟုလည်း သတိပေး ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် လစာမှအပ ဝင်ငွေအခွန်အဖြစ် ရရှိသည့် နိုင်ငံခြားငွေအတိုင်း ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်ဆောင်ရခြင်းကိုလည်း အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ စည်းကြပ်တော့မည် ဖြစ် သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၃

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မွေးမြူထားသည့် ရေထွက်ကုန်များကို GACC နည်းလမ်းဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ တရားဝင် တင်ပို့ခွင့်ရပြီဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ငါးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ချုပ်ထံမှ သိရသည်။

ယခင်က မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ဖမ်းဆီးရရှိသည့် ငါးများကိုသာ တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် မွေးမြူရေးငါးများကိုလည်း တရားဝင် တင်ပို့၍ ရပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုကဲ့သို့ မွေးမြူရေး ရေထွက်ကုန်များကို တရားဝင် တင်ပို့ခွင့်ရရန်အတွက် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်မှာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကတည်းကပင် ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ငါးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ချုပ် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်တိုးနန္ဒာတင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ငါးတွေက နဂိုကတည်းက အစုံပါတယ်။ အရင်တုန်းက ကျမတို့က ဖမ်းဆီးတဲ့ ငါးပဲပေါ့။ အခုတော့ မွေးတဲ့ငါး တွေပါ ပါတာပေါ့။ အဲဒါတွေ အကုန်လုံး သတ်မှတ်ချက်တွေ အောင်လို့သာ ရတာလေ။ FAF ပရိုတိုကောလို့ ခေါ်တာပေါ့ အဲဒီပရိုတိုကော အောင်လို့တာ ရတာ။ သူတို့ကနေမှ စစ်တယ်၊ စစ်ပြီးတော့မှ အကုန်လုံး သူတို့ ကျေနပ်တယ်ဆိုတော့မှ ပေးတာလေ ဒါက။ ပြီးတော့မှ လက်မှတ်ထိုးတာလေ။ တစ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်နိုင်ငံ ထိုးတယ် ဆိုတာက ဒီဟာကြီး လုပ်တာက ကျမတို့ ၂၀၁၉ ကတည်းက လုပ်နေတာလေ ၄ နှစ်လောက် ကြာတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထိုသို့ တရားဝင် တင်ပို့ခွင့်ရရှိခြင်းကြောင့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများအတွက် အကျိုးရှိလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော်လည်း နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် မွေးမြူရေးလုပ်ကိုင်ရန်အတွက် မြေနေရာများကို ဖော်ဆောင် ပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု တနင်္သာရီ ငါးလုပ်ငန်းဦးစီးဌာနမှ အတွင်းရေးမှူး ဦးသက်စိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မွေးမြူရေးငါးကန်တစ်ခုမှ ငါးများဖမ်းယူနေစဉ်

“တရားဝင် တင်ပို့ခွင့်ရတော့ ဒေသခံ မွေးမြူရေးသမားတွေအတွက် ပိုပြီး တွက်ခြေကိုက်မှာပေါ့။ တရုတ်က ဈေးကွက်ကြီးတာကိုး။ အရင်တုန်းက တရားဝင် တင်လို့မရဘူး။ အခု တရားဝင် တင်ပို့ခွင့်ရတော့ ဒေသခံတွေ အကျိုးရှိတာပေါ့။ မွေးမြူရေး လုပ်တာဆိုရင် နိုင်ငံတော်က ဘာလုပ်ပေးရမလဲဆိုရင် မြေနေရာပေါ့နော်၊ မြေနေရာ ရရှိရေး ဆောင်ရွက်ပေးရမှာပေါ့။ ဒါမှလည်း မြေရှိမှ မွေးလို့ရမှာပေါ့။ GACC စနစ်နဲ့ညီအောင် သူတို့က မဆောင်ရွက်ရင်တော့ ရမှာမဟုတ်ဘူး။ သူတို့ရဲ့ GACC ခေါ်တာပေါ့နော်၊ သူတို့ရဲ့ ပိုးမွှားကင်းစင်ဖို့ လိုတယ်။ ဒီလို ချေးစားပြီးတော့ သူတို့စစ်ဆေးရင် ပိုးမွှားတွေ့ရင် သူတို့ လက်ခံမှာ မဟုတ်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်ဈေးကွက်သို့ ရေရှည်တင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံက သတ်မှတ်ထားသည့် စံချိန်စံညွှန်း၊ စည်းကမ်း ချက်များနှင့်အညီ မွေးမြူထုတ်လုပ်တင်ပို့ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ငါးမွေးမြူရေးကန်တချို့သည် ကြက် မွေးမြူရေးများနှင့် တွဲဖက်ထားမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ယင်းမှ ရရှိသည့် ငါးများသည် တရုတ်နိုင်ငံမှ သတ်မှတ် ချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှု မရှိသည့်အတွက် ယင်းရေထွက်ကုန်များသည် တင်ပို့၍ ရနိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း သိရ သည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်ရှိသည့် ငါး၊  ပုဇွန်၊ ဂဏန်း၊ ငါးရှဉ့် တို့ကို ပင်လယ်ရေလမ်းကြောင်းနှင့် နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းမှတဆင့် တင်ပို့လျက်ရှိနေပြီး တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာ့ရေထွက်ကုန်တင်ပို့မှု၏ အဓိက ဈေးကွက်တစ်ခုဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂

ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ ဖြစ်ပွားချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကျွဲ၊ နွား တင်ပို့မှု ရပ်နားခဲ့ရသော်လည်း လက်ရှိတွင် ပြန်လည် တင်ပို့နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်မှုများ ရှိနေကြောင်း ကျွဲ၊ နွား တင်ပို့ရောင်းချသူများထံမှ သိရသည်။

စစ်ရေးပဋိပက္ခရှိနေသည့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ပြည်ထောင်စုလမ်းမတွင် ကျွဲ၊ နွား တရားဝင်တင်လာသည့် ကားများကို လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများက ပစ်ခတ်ခြင်းကြောင့် လူသေဆုံးမှုများနှင့် ဒဏ်ရာရရှိသည့် ဖြစ်စဉ် များလည်း ရှိခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ကျွဲ၊ နွား အရောင်းအဝယ်အတွက် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတွင် နေရာတစ်ခု သတ်မှတ်၍ လုပ်ဆောင် ပေးမည်ဆိုပါက အဆင်ပြေနိုင်သည်ဟု ကျွဲ၊ နွား တင်ပို့ရောင်းချသူများအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်သို့ တင်ပို့တဲ့ နွားကားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကွတ်ခိုင်တို့ သူပုန်တွေ သောင်းကျန်းတဲ့နေရာတွေ မဟုတ်ဘဲနဲ့ မန္တလေးတိုင်းအတွင်းမှာ နေရာတစ်ခု လုပ်ပါ။ တရုတ်ကုန်သည်တွေ ဒီမှာ လာဝယ်လိမ့်မယ်။ ဒီမှာကျတော့ ကျနော်တို့ ရောင်းလိုက်တဲ့ပစ္စည်းက အခွန်အခ ဆောင်ပြီးတော့ ကြိုက်တဲ့နေရာ ယူသွားလိုက်။ လမ်းမှာရှိတဲ့ လက်နက်ကိုင်တွေက ကုန်သည်တွေကို လုပ်တာ၊ တရုတ်တွေကို မလုပ်ဘူး။ တရုတ်ကို ဘာမှမလုပ်တော့ သူတို့ယူသွား ကျနော်တို့ မူဆယ်အထိ လိုက်ပို့ စရာ မလိုဘူး။ ကျနော်တို့ ဒီမှာ တရားဝင် နေရာတစ်ခု သတ်မှတ်လိုက်။ အဲဒါဆိုလို့ရှိရင် နိုင်ငံတော် အခွန်အခ လည်း ရမယ်။ ကုန်သည်တွေကလည်း အဲဒီဈေးမှာ လာပြီးတော့ တစ်နိုင်ငံလုံးက လာပြီးတော့ ရောင်း၊ သတ်မှတ် ထားတဲ့နေရာမှာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေရောင်း။ ရောင်းပြီးတော့ တရုတ်ကလည်း အဲဒီမှာ လာဝယ်။ ဝယ်ပြီး တော့ ယူသွား။ အဲဒီမှာ စည်းတံဆိပ်တွေ သုံးပြီးတော့ ပေးရင် ယူသွားလိမ့်မယ်။ ဒါက တရားဝင် ဝယ်ခဲ့တဲ့ ပစ္စည်း တွေ ဆုံးရှုံးရင်လည်း သူတို့ဟာပဲ မြတ်ရင်လည်း သူတို့ဟာပဲ။ အခုက အဲဒီလိုမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ သူတို့က စီးပွားရေး ပုံစံ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ကုန်သည်တွေကို တရားဝင်ဆိုပြီးတော့ ဟိုဘက်ကို သွားပြီး ပြိုင်ခိုင်းနေသလို ဖြစ်နေတယ်။ မှောင်ခိုလမ်းကြောင်းကိုပဲ သူတို့က တွန်းပေးမယ်။ ကျနော်ပြောချင်တာက ဘယ်လိုလုပ်ရင် ကောင်းမလဲဆိုတာ ဒီလုပ်ငန်းကို ကျွမ်းကျင်တဲ့သူတွေနဲ့ တိုင်ပင်ပြီးတော့ လုပ်သင့်တာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန  ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီး ဦးမင်းနောင်သည် တရုတ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၊ ကွမ်ရှီးကျွမ့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ နန်နင်းမြို့၌ ကျင်းပခဲ့သည့် ခေတ်သစ် ပိုးလမ်းမကြီး ဖော်ဆောင်မှု၌ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ အကောက်ခွန် အထွေထွေ အုပ်ချုပ်မှု အာဏာပိုင်အဖွဲ့ (GACC) နှင့် ကျွဲ၊ နွား တင်ပို့ရေးဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ် လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ပြီး ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

ထို့နောက် လက်ရှိ မွေးမြူထားသော ဒေသကျွဲ၊ နွားများကို   ပြုန်းတီးမှုမှ ကာကွယ်နိုင်ရန်နှင့် စီးပွားဖြစ် ထုတ်လုပ် နိုင်ရေးအတွက် တင်ပို့မည့် အရေအတွက် ပမာဏအလိုက် မွေးမြူရေးခြံများ တည်ထောင် ဆောင်ရွက်ပြီး ကျွဲ၊ နွား အရှင်နှင့် အေးခဲအသားများ စဉ်ဆက်မပြတ် ထုတ်လုပ်တင်ပို့နိုင်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြ ကြောင်း သိရသည်။

မူဆယ်နယ်စပ် လမ်းကြောင်းမှတစ်ဆင့် တရုတ်သို့ ကျွဲ၊ နွား တင်ပို့ရာတွင် မူဆယ်နယ်စပ်၌ ကျွဲ၊ နွား ထားရှိမည့် နေရာ အခက်အခဲနှင့် တိရိစ္ဆာန်အစာ အခက်အခဲများ ရှိခြင်းကြောင့် တရုတ်သို့ တင်ပို့မည့် ကျွဲ၊နွားများကို ထားရှိ ရန် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး အနီးတဝိုက်တွင် ကွင်းတစ်ခု အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွားဖို့  လိုအပ်သည် ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

တရုတ်သို့ တင်ပို့တဲ့ နွားကားများကိုတွေ့ရစဉ်

တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကျွဲ၊ နွား တင်ပို့မှုနှင့် ပတ်သက်၍ မွေးမြူရေးနှင့် ကုသရေးဦးစီးဌာန အပြင် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနတို့ လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်သော်လည်း ကျွမ်းကျင်သည့် ကုန်သည်များနှင့် ပူးပေါင်း၍ မူဝါဒများကို ချမှတ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ကျွဲ၊ နွား တင်ပို့သည့် ကုန်သည် ဦးစိုးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “လောလောဆယ်တော့ မရှိသေးဘူး။ ဒါပေမယ့် ဟိုတလောက မွေးမြူရေး အဖွဲ့ချုပ်က တစ်ဦးကတော့ ကျနော့်ဆီကို ဖုန်းဆက်လာတယ်။ ပြန်ဖွင့်မယ်တို့ ဘာတို့ ညာတို့ လုပ်တယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ ဖွင့်မယ်တို့ ဘာတို့ ညာတို့ လုပ်တာက သူတို့ရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုပုံစံနဲ့ တကယ့် အလုပ်လုပ်တဲ့ သူတွေနဲ့က တခြားစီပဲ ဘာမှလုပ်လို့ မရဘူး။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ကျနော်တို့က မလုပ်တော့ဘူး။ သူတို့က သတင်းနဲ့ အမိန့်ပဲ ပေးတာ။ သူတို့က ဒီအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဘာမှ မကျွမ်းကျင်ဘူး။ ဘာမှလည်း မသိဘူး။ ဘာမှလည်း နားမလည်ဘူး။ အဲဒီမှာ မွေးမြူရေး အဖွဲ့ချုပ်မှာ ထိပ်ဆုံးမှာ နေရာယူပြီးတော့ ဟိုလိုလုပ်ပါ၊ ဒီလိုလုပ်ပါ တရုတ်နဲ့ အဲဒီလိုလုပ်တာ အဆင်မပြေလို့ ကျနော်တို့ မလုပ်တော့ဘူး။ မြေပြင်မှာ အဆင်ပြေဖို့အတွက် မြေပြင်မှာ လှုပ်ရှားနေတဲ့ လုပ်နေတဲ့သူတွေနဲ့ ပေါင်းပြီးတော့ တိုင်ပင်မှ ရမှာလေ။ သူတို့က သူတို့လုပ်ပြီးတော့ အဲဒါ အဆင်မပြေဘူးဆိုလို့ရှိရင် ဆုံးရှုံးတဲ့သူတွေ က ပြည်သူတွေ ဆုံးရှုံးတာလေ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကျွဲ၊နွား မွေးမြူရေးခြံ အများစုသည် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး တို့တွင် တည်ရှိသည်။

ကျွဲ၊ နွားများကို တရုတ်နိုင်ငံ၊ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံသို့ တရားဝင် လမ်းကြောင်းအပြင် တရားမဝင် လမ်းကြောင်းများမှလည်း တင်ပို့မှု ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ဆိုင်များအပါအဝင် ဈေးသည်များသည် မလေးရှား နိုင်ငံသားများ၏ စောင့်ကြည့်ခြင်းကို ခံနေရကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ မလေးရှားနိုင်ငံ၌ နေရာတိုင်းနီးပါးတွင် အဖမ်းအဆီးများပြားနေကြောင်းလည်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လက်ရှိက မြန်မာတွေ၊ ဘင်္ဂလားတွေ၊ ဆိုင်‌တွေနဲ့ ကားတွေနဲ့ သွားလာနေတော့ ဒီနိုင်ငံမှာနည်းနည်းလူတွေက လည်း ကြပ်နေတော့ မြင်လာတယ်။ ပြီးသွားရင် သူတို့နိုင်ငံရဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့ မကိုက်ညီဘဲနဲ့ ဈေးရောင်း တာတွေလည်း ရှိလာတော့ ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေကလည်း များလာတဲ့အတွက် အဖမ်းအဆီးက နေရာတိုင်းမှာ တော်တော်လေးကို စိပ်နေတယ်။ ပြီးသွားရင် မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ဆိုင်တွေ၊ KTV တွေ၊ ကာရာအိုကေအခန်းတွေ အဲဒါတွေကိုလည်း ဒီနိုင်ငံသားတွေက စောင့်ကြည့်ပြီးတော့မှ complain တက်၊ complain တက်တော့ သူတို့နိုင်ငံက လ.ဝ.က တွေ အကုန်ပေါင်းပြီးတော့ အော်ပရာစီတွေ စနေတာ ကျနော်တို့ လက်ရှိမြင်နေရတယ်။ လမ်းဘေးပလက်ဖောင်းပေါ်မှာ ဒီနိုင်ငံမှာက မရှိဘူးလေ။ အဲဒီလိုမျိုး ရောင်းတာချတာ။ ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေအတွက် သတိပေးချင်တာက မရောင်းနဲ့မပြောဘူး။ ရောင်းလို့ချလို့ရတယ်။ သူတို့နိုင်ငံရဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ စည်းမျဉ်းဥပဒေတွေနဲ့ လိုင်စင်လေးနဲ့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဧရိယာလေးမှာ ရောင်းရင်တော့ အဆင်ပြေ ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့ စောင့်ကြည့်ခံနေရသည့်အထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအပြင် ဘင်္လားဒေ့ရှ်နှင့် နီပေါနိုင်ငံသားများ လည်း ပါဝင်ကြောင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် လမ်း‌ဘေးတွင် ကွမ်းတံတွေးထွေးခြင်း၊ မူးယစ်ကာ အဖွဲ့လိုက်လျှောက်သွားခြင်း၊ လမ်းဘေးပလက်ဖောင်းတွင် ဈေးဗန်းများ ချရောင်းခြင်းတို့ကြောင့် ပိုမို စောင့်ကြည့်ခံရခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လမ်းပေါ်ရှိကားများကို သက်ဆိုင်ရာများက စစ်ဆေးနေစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းကလည်း လမ်းဘေးပလက်ဖောင်းပေါ်တွင် ဈေးရောင်းချနေသည့် မြန်မာများကို မလေးရှားနိုင်ငံသားမှ ဗီဒီယိုရိုက်ကာ ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်တွင် ပြန်လည်မျှဝေခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်များလည်း ရှိခဲ့သည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် ၎င်းတို့နိုင်ငံသားများ အမည်ခံ၍ ဖွင့်လှစ်ထားသော ဆိုင်များကိုလည်း အရေးယူရန် ရှိကြောင်းလည်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဝန်ကြီးချုပ် ကိုယ်တိုင်ကလည်း ပြောထားတာရှိပါတယ်။ ဒီ bar တွေရယ်လို့မဟုတ်ဘူး။ ကုန်စုံဆိုင်တို့ဘာတို့ အကုန်ပေါ့နော်။ နိုင်ငံခြားမှာလာပြီးတော့ ဒီနိုင်ငံက တရားမဝင် ဆိုင်ဖွင့်တာတို့ ဘာတို့ သူတို့ လက်မခံတော့ ပါဘူး။ တကယ့်စီးပွားရေးသမားတွေ သူတို့နာမည်နဲ့ သူတို့ဖွင့်ထားတဲ့ဆိုင်တွေဆိုရင်တော့ သိပ်ပြဿနာမရှိပါဘူး။ ဒီ နိုင်ငံသားနာမည်တွေနဲ့ အသုံးချပြီးတော့ ဖွင့်ထားတဲ့ဆိုင်တွေဆိုရင်တော့ သူတို့ action ယူဖို့ရှိပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူတို့ တရားမဝင်ပဲလေ။ တရားမဝင်ဆိုတဲ့ နာမည်ကြီးနဲ့ဆိုတော့ သူတို့အချိန်မရွေး အရေးယူလို့ ရနေတာပဲ။ အဖမ်းအဆီးက နေ့တိုင်းလိုပဲ ရှိပါတယ်။ နေ့တိုင်းလိုပဲ နေရာစုံမှာကို ရှိနေပါတယ်။ ပုံစံ အမျိုးမျိုးနဲ့ကို ဖမ်းတယ်၊ အိမ်မှာဖမ်းသလို အလုပ်ထဲမှာလည်းဖမ်းတယ်။ လမ်းသွားလမ်းလာတွေလည်း အကုန် ဖမ်းနေတာပါပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင်လည်း မလေးရှားသည် စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုများ အပါအဝင် အလုပ်အကိုင်များမှာလည်း ရှားပါးနေသည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံသားများ ဒုက္ခရောက်နေကြပြီး ဒေဝါလီခံသွားရသည့်စက်ရုံများ၊ ပိတ်သွားရသည့် စက်ရုံများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၉

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က ဆန်ဈေးနှုန်းကို ရည်ညွှန်းဈေး သတ်မှတ်ရန် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် တောင်သူများက ဆန်ဈေးနှုန်းအား ရည်ညွန်းဈေး သတ်မှတ်ရန် မလို ကြောင်း ပြောလာကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က လာမည့် မိုးစပါးရာသီအတွက် စပါးတင်း ၁၀၀ ကို ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းများ သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည့် ပုံစံဖြင့် ဆန်ဈေးနှုန်းကိုလည်း ရည်ညွှန်းဈေး သတ်မှတ်ရန် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း သိရ သည်။

ဆန်ဈေးနှုန်းကို သတ်မှတ်ခြင်းသည် ကောင်းမွန်သော်လည်း လက်ရှိ လုပ်ဆောင်ချက်များသည် ပြောင်းပြန် ဖြစ် နေကြောင်း၊ စပါးအသစ်ပေါ်ချိန်တွင် ဆန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းလေ့ ရှိခြင်းကြောင့် လက်ရှိကာလသည် ဆန်ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ရန် မလိုကြောင်း လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “သူတို့လုပ်တာ ပြောင်းပြန်ဖြစ်နေတယ်။ အမှန်က ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရင် ဒီလို စပါးအသစ် ပေါ်လာတဲ့ အချိန်မှာ ဆန်ဈေး သတ်မှတ်ဖို့ မလိုဘူး။ သူ့ဟာသူ ကျသွားမှာ။ တကယ်ဆိုရင် စပါးတွေ မပေါ်တော့တဲ့ ဇွန်လ ကနေပြီးတော့ ဇွန်၊ ဇူလိုင်၊ ဩဂုတ်၊ စက်တင်ဘာ အဲဒီ ၄ လအတွက်ကို ဆန်ဈေးကို ဘယ်ဈေးထက် ပိုမရောင်းရ ဆိုတဲ့ ကြေညာချက်ရှိဖို့ လိုတယ်။ နွေဘက်ကျရင်လည်း ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်လ အဲဒီ ၃ လကို ဆန် ဘယ်ဈေးထက် ပိုမရောင်းရ။ နည်းနည်းပါးပါးတော့ ပေါ်တယ်လေ အများအစားကြီးတော့ မပေါ်ဘူး။ အဲဒီမှာ အလွန်ဈေးတက်မသွားအောင် ဆန်ဈေးကို ထိန်းဖို့ လိုအပ်တယ်။ အခု ဒီအချိန်မှာ ထိန်းတာက သပ်သပ်မဲ့ ထုတ်ကုန်သမားကို ဈေးနှိမ်လို့ ကောင်းဖို့ပဲ ဖြစ်သွားတယ်။ ဆန်ဈေးက ဒီအချိန်မှာ ဘယ်တော့မှ အလွန်အမင်း မတက်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ဆန်ပွဲရုံတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်အနေဖြင့် ဆန်သိုလှောင်မှုနှင့် ဆန်ဈေးကစားမှုများကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် ဆန်ဈေးနှုန်းအား သတ်မှတ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် မည်ကဲ့သို့ သတ်မှတ်လုပ်ဆောင်မည်ကိုတော့ မသိရသေး ပေ။

ဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “ထုတ်ပြန်နိုင်တယ်။ အခု လောလောဆယ်တော့ အဲဒါ တော့ မပြောသေးဘူး။ ဒီဆန် ကြိတ်ပြီးတော့ ထွက်လာရင် ဒီဈေးက ဘယ်ဈေးလောက် ဖြစ်သင့်တယ်ဆိုတာတော့ ညှိနေပါတယ် အဲဒါလည်း။ တောင်သူလည်း သူတို့လည်း တွက်ခြေကိုက်တဲ့ ဈေးတော့ ဖြစ်ရမှာပေါ့။ အခုလည်း တချို့တွေက စပါးဈေးကို တွက်တဲ့ချက်တဲ့နေရာမှာ တချို့တွေက ကွာဟမှုတွေ ရှိတယ်လို့ အသံတွေ ပြန်ကြားပါ တယ်။ စပါးမထွက်တဲ့အချိန်လည်း ဆန်က လက်ကျန်ရှိရင်တော့ ဈေးသိပ်မပြောင်းနိုင်ပါဘူး။ နောက်ပြီး ဆန်လက် ကျန် နည်းရင်တော့ ဈေးတက်နိုင်ပါတယ်။ ပို့ဖို့အတွက်လည်း နည်းနည်း စိစစ်မယ်ထင်တယ် ဆန်စပါးအသင်းချုပ် ကလေ။ တက်တဲ့အချိန်မှာ အလုအယက် ဝယ်မှာစိုးလို့ ထုတ်ထားတာပါ။ အရင်တုန်းကတော့ တောင်သူတွေ တွက်ခြေ မကိုက်မှာစိုးလို့ အရင်ကလည်း ထုတ်ဖူးပါတယ်။ အခြေခံဈေး ဘယ်လောက်ဆိုတာ။ အခုကတော့ တစ်မျိုး ဖြစ်သွားတာပေါ့။ အခုကတော့ ဈေးအရမ်းမြင့်မှာစိုးလို့။ တောင်သူတွေကတော့ တွက်ခြေကိုက်ပြီး စားတဲ့ သူတွေမှာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး မဖြစ်အောင်ပါ။ ဖြည်းဖြည်းတော့ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ခေါ်ယူစစ်ဆေးမယ်၊ ပြောမရရင် အရေးယူတဲ့ အပိုင်းတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်၊ ပြောလို့တော့ မရဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လာမည့် အောက်တိုဘာလဆန်းပိုင်းတွင် စပါးများ လှိုင်လှိုင်ပေါ်လာတော့မည်ဖြစ်ပြီး အောက်တိုဘာလလယ်ပိုင်း တွင် ဆန်ဈေးနှုန်များ ကျဆင်းလာမည် ဖြစ်ကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

သက်သာသော နှုန်းနဲ့ ဆန်ရောင်းပေးနေစဉ်

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် အခြေခံ ရည်ညွှန်း စပါးဈေးနှုန်းများအရ ဆန် ကြမ်းဈေးနှုန်းသည် တစ်အိတ်လျှင် ၅၀၀၀၀ ကျပ်မှ ၆၀၀၀၀ ကျပ်ဖြစ်သည်။

ပေါ်ဆန်းမွှေး အမျိုးအစား ဆန်ချောများကို တစ်အိတ်လျှင် ၈၀၀၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင်ဖြင့် ရောင်းချရုံတင်ပဲ တောင်သူ များနှင့် ကုန်သည်များအတွက် အကျိုးအမြတ်ရှိကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်အနေဖြင့် လာမည့် မိုးစပါးရာသီအတွက် ရည်ရွယ်ပြီး စပါး တင်း ၁၀၀ ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းများကို သတ်မှတ်ထုတ်ပြန်ပေးခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဧည့်မထနှင့် ငစိန် စပါးအမျိုးအစားများကို တင်း ၁၀၀ ကို ကျပ် ၁၃ သိန်းမှ ၁၅ သိန်း၊ ဧရာမင်း၊ ဧရာ ပဒေသာနှင့် ဧရာဝတီ ပေါ်ဆန်းစပါးများကို ကျပ် ၁၆ သိန်းမှ ၁၈ သိန်း၊ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းစပါးကို ကျပ် ၁၈ သိန်းမှ ကျပ် သိန်း ၂၀ အတွင်း၊ ကျပ် ၁၆ သိန်းမှ ၁၈ သိန်းအတွင်း ဝယ်ယူရန် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၈

မလေးရှားနိုင်ငံသည် လက်ရှိ၌ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုများအပါအဝင် အလုပ်အကိုင်များမှာလည်း ရှားပါးနေသည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံသားများဒုက္ခရောက်နေကြကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် ဒေဝါလီခံသွားရသည့်စက်ရုံများ၊ ပိတ်သွားရသည့် စက်ရုံများလည်း ရှိနေသည့်အပြင် လူလိမ် ခံရခြင်းများလည်း ကြုံတွေ့နေရကြောင်း မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆန်အိတ်တွေ အရင်တုန်းက ကျနော်တို့ ၂၅ နဲ့ ၃၀ လောက်နဲ့ အခု ၄၀ ကျော်တွေဖြစ်နေပြီ။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေက မြင့်ပြီးတော့ အလုပ်အကိုင်တွေက တော်တော်ရှားပါးနေတာ။ သူတို့ရဲ့ အဓိကထွက်ကုန်တွေ ဒီ Furniture တွေ အဲဒီကောင်တွေက တခြားနိုင်ငံတွေက မယူတော့ဘူး။ မယူတော့ ဒီဘက်မှာပုံပြီးတော့ စက်ရုံတွေ သူဋ္ဌေးတွေက စက်ရုံပိတ်ရတဲ့ အဆင့်တွေ။ လောလောဆယ်လည်း မြန်မာ general worker တွေအတွက် OT ဆိုတာလည်း စက်ရုံမှာ မရှိတော့ဘူး။ မနက် ၈ ည ၅ ဒီလိုပဲ စီးပွားရေးက တော်တော်လေး စိုးရိမ်ရတယ်ပေါ့။ အခုလက်ရှိက တော့ မြန်မာအလုပ်သမားတွေ ကြုံတွေ့နေရတာက လူလိမ်တွေဒဏ်ကို ခံနေရတာ။ လူလိမ်တွေဒဏ်ဆိုတာက ဒီမှာနေတာ ကြာသွားပြီးတော့ ပွဲစားတော့ မဟုတ်ဘူး ပွဲစားယောင်ယောင် ဘာယောင်ယောင်တွေက အလုပ်ရှာ ပေးမယ် ဘာညာ အိမ်တွေမှာထား ပိုက်ဆံတွေတောင်း။ တောင်းပြီးတော့မှ အလုပ်တွေကမပေးနိုင်။ မပေးနိုင်ဘဲနဲ့ ဒီအလုပ်သမားတွေအတွက် အရမ်းကြီး ခက်ခဲနေတယ်ပေါ့။ မြန်မာအချင်းချင်း ပြန်လိမ်ပတ်နေတဲ့ဟာ ပြီးသွားရင် စက်ရုံတွေက လုပ်ငန်းတွေမကောင်း၊ မကောင်းတော့ OT တွေမရှိတော့ တစ်ဖက်မှာ အမှန်နဲ့သမားတွေကလည်း တခြားမှာ overstay နဲ့ စက်ရုံတွေမှာ ရမယ်ဆိုပြီး ညာခေါ်တော့ overstay သွားတဲ့သူတွေတော့ တော်တော်လေး ခက်ခဲတယ်” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ထိုသို့ အလိမ်ခံရရာတွင် overstay သမားများဖြစ်နေသည့်အတွက် သံရုံးဖြင့် မသက်ဆိုင်သောကြောင့် အလုပ် သမားရေးရာတွင် ပြဿနာတက်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်အား မလေးရှားနိုင်ငံတော်အလံနှင့်အတူ တွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် ဒေသတွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ဗဟိုချက်နှင့် ကုန်စည်တင်ပို့သည့် နိုင်ငံဖြစ်သော မလေးရှားတွင် ပြည်ပ ဝယ်လိုအားများ နှေးကွေးနေသဖြင့် စီးပွားရေးလှိုင်းလေထန်သည့် အခြေအနေကို မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါ အီဘရာဟင်မ် (Anwar Ibrahim)က ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု Asia Nikkei မှ ဖော်ပြထားသည်။

သို့သော် ယခု ကြုံတွေ့နေရသည့် အခြေအနေများကြောင့် လက်ရှိတွင် ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်မည်ဆိုပါက လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံအစား အခြားနိုင်ငံများသို့ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြရန် အကြံပြုကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဖြစ်နိုင်ရင်တော့ မလေးရှားမလာကြပါနဲ့လို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်။ အရင်ကလိုမဟုတ်တော့ပါဘူး။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ စည်းကြပ်နေတယ်။ အခုအချိန်မှာ မလေးရှားက နေဖို့မသင့်တော်တော့ပါဘူး။ အခု သူတို့နိုင်ငံသားတွေအတွက် တောင်မှ ကုန်ပစ္စည်းတွေ ပြတ်လပ်တာတွေရှိနေတဲ့အနေအထားမျိုးမှာ ပြတ်လပ်တယ်ဆိုတာ ဈေးနှုန်း သတ်မှတ် ထားတဲ့ဟာပေါ့နော် ဈေးချိုချိုနဲ့ ဝယ်တဲ့ဟာတွေက မလုံလောက်တာတွေတောင် ရှိနေတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ နိုင်ငံခြားသားတွေကတော့ ခက်ခဲမှုတွေနဲ့ ထပ်ရှိလာနိုင်ဖို့ပဲရှိမယ်။ အဲဒီအတွက်မို့လို့ ဖြစ်နိုင်ရင် တခြားနိုင်ငံ သွားကြပါ။ မလေးရှားမလာကြပါနဲ့လို့ပဲ ကျနော်ပြောချင်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှားသို့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်း၊ အလည်ဗီဇာတို့ဖြင့် လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မည်ဆိုပါက မိမိနှင့် သိကျွမ်းသူများရှိပြီး အလုပ်အကိုင်သေချာမှသာ လာရောက်သင့်ကြောင်း တိုက်တွန်းကြသည်။

လက်ရှိတွင် ပွဲစားများ၏ ပြောစကားများအပေါ်ယုံကြည်၍ မလေးရှားသို့ ရောက်ရှိလာသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများအပြား အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ပြီး ဒုက္ခရောက်နေကြကြောင်း မလေးရှားတွင်နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာ နိုင်ငံသားများထံက သိရသည်။

မွှားမိုက်ကယ်က “ဘာဖြစ်လို့လဲဆို ဒီဘက်မှာ အဲဒီလို ပွဲစားကို ယုံကြည်ပြီးတော့ လာလို့ အခု မြန်မာနိုင်ငံသား ထောင်နဲ့သောင်းနဲ့ ချီပြီးတော့ ဒုက္ခရောက်နေတာ၊ အလုပ်လက်မဲ့တွေဖြစ်နေတာ။ တစ်‌နေ့မှာ တစ်နပ်စားပြီးတော့ အလုပ်စောင့်နေရတဲ့သူတွေကလည်း တစ်ပုံကြီး။ ပွဲစားတွေကတော့ လာပါ လာပါလို့ခေါ်မှာပဲ။ အဲဒီအတွက် ကိုယ့်ဘက်ကလည်း ဆင်ခြင်ပြီးတော့ လာစေချင်တယ်။ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာ အလုပ်ရှားပါးတာ ပြဿနာမရှိဘူး။ အဲဒီနိုင်ငံကနေပြီးတော့ အကြွေးတွေ အတိုးတွေနဲ့ယူပြီးတော့မှ မလေးရှားကိုရောက်တော့မှ အလုပ်ကမရှိ၊ လုပ်ငန်းရှားပါးတဲ့ဒဏ်ကို ပြန်ခံရရင် အတိုးတွေကတက်၊ တိတိကျကျနဲ့ လူခံရှိမှ သေချာမှ လာဖို့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်ရန် အတွက် ရက်ချိန်းအား အွန်လိုင်းမှ QR code စနစ်ဖြင့်တင်ကြရာတွင် ရက်ချိန်းပြန်မကျသောကြောင့် အခက် အခဲဖြစ်လျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇

နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို အထောက်အကူပြုစေမည့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကိုလည်း အလေးထား ဆောင်ရွက်သွားကြရန် လိုအပ်သည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်နေ့က ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းနေ့ အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားတွင် ၎င်းက အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ခရီးသွား လုပ်ငန်းကဏ္ဍသည် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း ဖန်တီးပေးမှုတွင် ဦးဆောင်နေရာမှ ရပ်တည်နေ သည့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတစ်ခု ဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာပေါ်တွင်ရှိသည့် လုပ်သားဦရေ ၁၀ ဦးလျှင် ၁ ဦးသည် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍတွင် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်နေသူများဖြစ်ကြောင်း၊ အမျိုးသမီးနှင့်လူငယ်များ အတွက် အလုပ်အကိုင် ဖန်တီးပေးနိုင်မှု အခွင့်အလမ်းလည်း များစွာမြင့်မားကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က “ခရီးသွားလုပ်ငန်းရေရှည် တိုးတက်ရန် ပြည်သူများအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြ ရန် အရေးကြီးသည့် ကဏ္ဍတစ်ရပ်အနေဖြင့် သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်ကို သက်ဆိုင်သူများက အလေးထား ကြရန်လိုကြောင်း၊ ရေရှည် တည်တံ့ပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေသည့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း ဖော်ဆောင်နိုင်ရန် ခရီးသွား လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အဦးများကို တည်ဆောက်ရာ၌ သဘာဝ သယံဇာတများကို အကျိုးရှိစွာ အသုံး ပြုပြီး စွမ်းအင်ချွေတာရေး နည်းလမ်းများနှင့် ဆောင်ရွက်သည့် အစိမ်းရောင် အဆောက်အဦးများ ဖွံ့ဖြိုးရေး လုပ်ငန်းများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြရန် လိုအပ်သည်”ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်က ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းနေ့ အထိမ်းအမှတ် ကျင်းပနေစဉ်

ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို တိုက်ရိုက် အထောက်အကူပြုခြင်း၊ နိုင်ငံခြားဝင် ငွေ ရှာဖွေပေးနိုင်ခြင်း၊ အလုပ်ကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးနိုင်ခြင်း၊ လူထုလူတန်းစား အသီးသီးထံသို့ ဝင် ငွေများ တိုက်ရိုက်နှင့် သွယ်ဝိုက်သော နည်းလမ်းများနှင့် စီးဝင်စေခြင်း စသည့် အကျိုးကျေးဇူးများစွာရရှိစေ နိုင်သည့် မီးခိုးမထွက်သည့်စက်ရုံ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ခရီးသွားများ ဝင်ရောက်လာနိုင်ရေးအတွက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၇ ရက်မှစတင်ကာ နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းလိုင်းများ ပြန်လည် စတင်ပြေးဆွဲခွင့်ပြုခဲ့သလို ကမ္ဘာလှည့် E-Visa ကိုလည်း မေလ ၂၀ ရက်က စတင် ခွင့်ပြုပေးခဲ့သည်။

ထို့နောက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် လေဆိပ်၊ ရေဆိပ်နှင့် နယ်စပ် စသည့် နိုင်ငံတကာ ဝင်ပေါက်များကနေ နိုင်ငံတကာ ခရီးသွား စုစုပေါင်း ၂ သိန်းကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုအရေအတွက်သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကထက် ၄၃ ရာခိုင်နှုန်း ကျော် တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

Bagan ဒေသကိုတွေ့ရစဉ်

လာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှ ဇူလိုင်လအထိ နိုင်ငံတကာ ခရီးသွားဧည့်သည် ၆ သိန်းကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့ ကြောင်း၊ အလားတူ ကာလနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မည်ဆိုပါက ယခင်နှစ်က ၁ သိန်းကျော်သာ ဝင်ရောက်ခဲ့သည့် အတွက် ၆ ဆခန့် တိုးတက်လာခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် စီးပွားရေး ပြန်လည် ဦးမော့ လာစေရန် ဘက်ပေါင်းစုံမှ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည့် နေရာတွင် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို အထောက်အကူ ပြုစေမည့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကိုလည်း အလေးထား ဆောင်ရွက် သွားကြရန် လိုကြောင်း၊ မကြာတော့သည့် ကာလတစ်ခု၌ ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် ကိုဗစ်-၁၉ မတိုင် မီ ကာလ အခြေအနေကို ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ပြည်တွင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ခရီးသွားပြည်သူများကတော့ မြန်မာနိုင်ငံသည် ခရီးသွား ရာသီတွင် ဟိုတယ် ဈေးနှုန်းများကို အဆမတန် တိုးမြင့်သွားခြင်း၊ အစားအသောက် ဈေးနှုန်းများနှင့် ဒေသထွက် ပစ္စည်း ဈေးနှုန်းများ တိုးမြင့်သွားခြင်း၊ ခရီးသွား လက်မှတ်ခများ တိုးမြင့်သွားခြင်း စသည့် အခြေအနေများကို ထိန်း ကြောင်း မပေးနိုင်ပါက ခရီးသွားကဏ္ဍမှာ တခြားသော နိုင်ငံများနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက နောက်ကျနေနိုင်ကြောင်း ပြောသည်။

လက်ရှိ ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းကြောင့် လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မှုများ ရှိနေခြင်းနှင့် လည်ပတ်စရာများ မှာလည်း ယခင်နှစ်နှင့် ယခုနှစ် တူညီနေခြင်းကြောင့် ခရီးသွားဏ္ဍတိုးတက်ရန် နှောင့်နှေးနေစေသည်ဟု ပြည်တွင်းခရီးသွားများက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇

ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသား၏ လုပ်ခလစာထဲကနေ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ဗဟိုဘဏ်က သတ်မှတ်ထားသော တရားဝင်လမ်းကြောင်းများကနေ လွှဲရမည်ဆိုသော သတ်မှတ်ချက်သည် တရားမဝင် ငွေလွှဲသည့်လမ်းကြောင်း ဘက်ကို တွန်းပို့နေသလိုဖြစ်နေသည်ဟု ပြည်ပရောက် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက ပြောသည်။  

ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများ၏ နိုင်ငံခြားငွေဖြင့် ရရှိသည့် ဝင်ငွေအပေါ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကို အခွန်ကောက်ခံ မည်ဖြစ်သလို လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုလည်း တရားဝင်လမ်းကြောင်းကနေ ပြန်လွှဲရမည်ဟု နစက-က သတ်မှတ် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း လွှဲငွေကိုလည်း ပြင်ပ နိုင်ငံခြားငွေ ပေါက်ဈေးအတိုင်းမဟုတ်ဘဲ ဗဟိုဘဏ်က သတ်မှတ် ထားသော နှုန်းထားဖြင့်သာ လဲလှယ်ခိုင်းခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းသို့ ငွေလွှဲမည့်သူ မရှိသလောက် နည်းပါးနိုင်သလို တရားမဝင် လမ်းကြောင်းကနေဘဲ ငွေလွှဲကြမည့်သူ များပြားလာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် အလုပ်သမားအရေး ကူညီပေးနေသူများက ထောက်ပြကြသည်။

အစိုးရအနေဖြင့် ပြည်ပမှ လွှဲလာသည့် နိုင်ငံခြားငွေများကို ပြင်ပပေါက်ဈေးအတိုင်း လဲလှယ်ပေးမည်ဆိုပါက အလုပ်သမားများအနေဖြင့် နစ်နာမှု မရှိခြင်းကြောင့် လွှဲပြောင်းကြမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့မဟုတ်ပါက ပြည်ပ ရောက် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများကို တရားမဝင် အလုပ်သမား ဖြစ်စေရန်အတွက် တွန်းပို့သည့်ပုံစံ ဖြစ်သွားနိုင် ကြောင်း ထိုင်းအခြေစိုက် FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပတွင် အလုပ်သွားလုပ်မည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တကယ့် တကယ်ကတော့ဗျာ ဒီလိုမျိုး တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဒီလိုဟာမျိုးလည်း ရှိတာပဲလေ။ ပြဿနာက အစိုးရနှုန်းနဲ့ Exchange Rate ပြဿနာပေါ့နော်။ သူတို့လက်ထဲမှာဆို သူတို့ကြိုက်တဲ့ နှုန်းနဲ့ပေးတာကိုး။ တကယ် လို့သာ ဟွန်ဒီစနစ်နဲ့ အလုပ်သမားတွေ လွှဲနေကြတယ်မလား။ အဲဒီလွှဲနေကြတဲ့ နှုန်းက မကွာဘူးဆိုလို့ရှိရင် လွှဲမှာ ပဲလေ အလုပ်သမားတွေအနေနဲ့က။ အခုဟာက ဥပမာ ထိုင်းအနေနဲ့ဆိုလို့ရှိရင် ဘတ် ၅ ထောင် လွှဲမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဟိုမှာ တကယ့်တကယ် ပြန်ရတာက ဘတ် ၃ ထောင်လောက်ပဲ ပြန်ရမှာလေ။ ဆိုတော့ အလုပ်သမားတွေအတွက် အများကြီး နစ်နာသွားတယ်။ အလုပ်သမား တစ်ယောက်က လကုန်လို့ လစာရတဲ့အခါမှာ ထိုင်းမှာက အခြေခံက ၃၀၀ ကျော်ပေါ့ဗျာ။ အဲဒီတော့ ၁ လကို ၁ သောင်း ပျမ်းမျှ ရတယ်ပေါ့။ ၁ သောင်းပျမ်းမျှရတာကို တစ်ခါတည်း ၃ ထောင် အဲဒီလို လုပ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒါ ဘယ်လိုမှကို မမျှတဘူးပေါ့ဗျာ။ လကုန်ရင် အကုန်လုံးက ၁ သောင်းရတာမှ မဟုတ်တာ။ ဒီမှာရှိတဲ့ အခွန်အခတွေ၊ လူမှုဖူလုံရေးကြေးတွေ အစရှိသဖြင့်ပေါ့ အဲဒါတွေ အကုန်လုံးက အဖြတ်ခံရ တာလေ။ သူတို့ရမှ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ပျမ်းမျှရမှာ” ဟု ပြောသည်။

နစက အနေဖြင့် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းထက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း သို့မဟုတ် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကိုသာ မဖြစ်မနေ လွှဲရမည် ဟု သတ်မှတ်သင့်ကြောင်း၊ ထိုသို့ သတ်မှတ်ရာမှာလည်း ပြင်ပပေါက်ဈေးအတိုင်း ပေးသင့်ကြောင်း၊ ပြင်ပ ပေါက်ဈေးအတိုင်း ပေးမည်ဆိုပါက ပြည်ပအလုပ်သမားများ အနေဖြင့် ပြည်တွင်းသို့ နိုင်ငံခြားငွေများ လွှဲလာနိုင် ကြောင်း ပြည်တွင်းရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေး ပညာရှင်များက အကြံပြုကြသည်။

ထို့နောက် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ငွေလွှဲသူဆိုပါက နိုင်ငံတော်က ဂုဏ်ပြုသည့် အနေဖြင့် ပြင်ပပေါက်ဈေးအပြင် ထပ် စောင်း ၂၀ ကျပ် ပိုပေးမည်ဟု သတ်မှတ်လိုက်ပါက ပြည်ပရောက် မြန်မာအလုပ်သမားများသည် နိုင်ငံခြားငွေ များကို အများအပြားလွှဲလာနိုင်ကြောင်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ပြည်ပရောက် အလုပ်သမားများသည် ရောက်ရှိနေသည့် နိုင်ငံတွင် အလုပ်သမား မှတ်ပုံတင်ကတ်၊ သက်ဆိုင်ရာ တရားဝင် လက်မှတ်များကို သက်တမ်းတိုးနေရသည့် ကုန်ကျငွေ များစွာရှိနေသည့်အပြင် လက်ရှိ ငွေကြေး ဖောင်းပွမှုနှင့် လုပ်ခလစာ တိုးမြင့်လာမှု မရှိခြင်းတို့ကြောင့် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို လွှဲရန် အခက်အခဲများ ရှိသည်ဟု သိရသည်။

နစက၏ ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအပေါ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်စည်းကြပ်ကောက်ခံမည့် ဥပဒေသည် လာမည့် အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်၍ အကျိုးသက်ရောက်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အခွန်ဆောင်ရာမှာလည်း လုပ်ခလစာ၏ ရရှိသည့်နိုင်ငံခြားငွေအတိုင်း အခွန်ပေးရမည်ဖြစ်သည်။

ဒေါ်လာများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် သတ်မှတ်ထားသည့် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို တရားဝင်ငွေလွှဲခြင်း မလုပ်ဆောင်ပါက ထပ်မံ၍ ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်ခွင့်ကို သုံးနှစ် ပိတ်ပင်မည်ဟုလည်း သတိပေး ထုတ်ပြန်ထားသည်။

စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က “အပြင်ကကုန်သည် ပါးစပ်အတိုင်း ရှိတဲ့ဈေးနဲ့တော့ အစိုးရ ဘယ် ကစားပေးနိုင်မလဲ။ အခုဟာက ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ငွေလွှဲခိုင်းတာ။ ဆရာတို့ နိုင်ငံခြား ထွက်တုန်းက ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း တောင် အခွန်ပေးဆောင်ရတာ။ အစိုးရကို ပေးခဲ့ရတာ။ အခုက အစိုးရက လျှော့ပေးထားတာ။ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်ဆောင်ခိုင်းတာ မဟုတ်ဘူး။ ငွေလွှဲခိုင်းတာ၊ ကိုယ့်ပိုက်ဆံ ကိုယ်ရမှာပဲလေ။ ဆရာတို့က အစိုးရကို ပေးခဲ့ရ တာ နဝတခေတ်တုန်းက။ တိုင်းပြည်ကို ဒီလိုပဲ လုပ်ကျွေးခဲ့ရတာပဲ။ တိုင်းပြည် တည်ဆောက်ရေးအတွက် လိုအပ် တဲ့ဟာတွေပဲ။ တိုင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးအတွက် မလုပ်ပေးနိုင်ကြဘူးလား ဆရာတို့ ပြန်မေးမယ်လေ။ သိပ်ပြီး တော့ တစ်ကိုယ်ကောင်း ဆန်လို့ မရဘူးလေ။ ထိုင်းရောက်တဲ့ အလုပ်သမားတွေနဲ့ ပတ်သက်ရင် ထိုင်းမှ မဟုတ်ပါ ဘူး ဒီပြင်နိုင်ငံတွေလည်း အလုပ်သမားတွေလည်း ဒီ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းတော့ တိုင်းပြည်အတွက် လုပ်သင့်တယ်လို့ ဆရာတို့ ယူဆတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အခွန်ဆောင်ခိုင်းတာ မဟုတ်ဘူး ငွေလွှဲပေါ့နော်၊ နည်းနည်းပါးပါး နစ်နာမှု ရှိကောင်း ရှိမှာပေါ့။ ၁ ဒေါ်လာကို ၆ ရာလောက်ပဲ နစ်နာမှာလေ။ ပြင်ပပေါက်ဈေးနဲ့ ၄၀၀၊ ၅၀၀ ပေါ့၊ ၄၀၀ လောက် ထားပါ။ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းက သူလွှဲတဲ့ ၁၀၀ မှာမှ ၄၊ ၅ သောင်းလောက် ရင်းတဲ့ကိစ္စကို ပြောဖို့တော့ မလိုဘူး ထင်တယ်ပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

နစကသည် ပြည်ပရောက် နိုင်ငံသားများ၏ အခက်အခဲများကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်ခြင်းမရှိဘဲ လုပ်ခလစာကို လွှဲခိုင်း ခြင်းကြောင့် ပြည်ပအလုပ်သမားများက ငွေလွှဲနိုင်ခြေ အလွန်နည်းပါးကြောင်း၊ နစကကို ယုံကြည်မှုမရှိခြင်းက လည်း အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်နေကြောင်း ထိုင်းရောက် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။