CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၆

မြန်မာ - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုတွင် ရေထွက်ကုန်များကို စစ်တွေနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းတွင်သာ တင်ပို့ခွင့်ပြုခြင်းကြောင့် မောင်တောကုန်သည်များ အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းများ စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်နှင့် ကုန်သွယ်မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်ချက်၍ မြန်မာ - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုတွင် ရေထွက်ကုန်၊ လယ်ယာထွက်ကုန်နှင့် စိုက်ပျိုးရေးထွက်ပစ္စည်း များကို စစ်တွေကုန်သွယ်ရေးစခန်းတွင်သာ တင်ပို့ခွင့်ပြုကြောင်း ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

လယ်ယာထွက်ကုန်နှင့် စိုက်ပျိုးရေးထွက် ပစ္စည်းများဖြစ်သည့် ဆန်၊ ဆန်ကွဲ၊ ပဲမျိုးစုံ၊ နှမ်း၊ မြေပဲ၊ မြေပဲဆံ၊ ကြက် သွန်နီနှင့် ရေချို၊ ရေငန် ငါးမျိုးစုံတို့ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၄ ရက်နေ့မှစတင်၍ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ စစ်တွေ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး စခန်းတွင်သာ တင်ပို့ကြရမည်ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထို့ကြောင့် ရေချိုငါးမြစ်ချင်းများ အဓိက တင်ပို့နေသည့် မောင်တောနယ်စပ် ကုန်သည်များအနေဖြင့် မောင်တောမှ တဆင့် အဆိုပါကုန်စည်များကို တင်ပို့ခွင့် မရရှိခြင်းကြောင့် ကုန်သည်များနှင့် အလုပ်သမားများအတွက် အခက် အခဲ ဖြစ်လာကြောင်း သိရသည်။

စစ်တွေမှ တင်ပို့ရာတွင် အချိန်ကြာမြင့်သည့်အတွက် ရေထွက်ကုန်များသည် အရည်အသွေး ကျဆင်းပြီး ဈေးနှုန်း များလည်း ကျဆင်းသွားသည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောကုန်သည် ဦးသိန်းမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

 ရခိုင်- ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်စည်များကို သယ်နေကြစဉ်

၎င်းက “အခုလောလောဆယ်က ၄ ရက်နေ့ကနေ စပြီးတော့ လိုင်စင်အသစ် မပေးတော့တာပေါ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပါတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကိုလောလောဆယ်တော့ လက်ကျန် ကျန်တဲ့ဟာတွေနဲ့တော့ သွားနေပါတယ်။ အခုပုံစံအရ တော့ သူတို့ထုတ်ပြန်ချက်မှာပါတဲ့ ကုန်တွေကို စစ်တွေဘက်ကပဲ ပို့ရမှာပေါ့။ မောင်တောကနေ ပို့လို့မရတော့ဘူး ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့လေ။ အကျပ်အတည်း ဖြစ်သွားတာပေါ့။ အဓိကက ဒီဘက်က သွားနေတာက ရေထွက်ကုန်။ ရေထွက်ကုန်က အဓိက သွားနေတာပေါ့လေ။ အဲဒီကုန်ပစ္စည်းတွေသာ ပို့လို့မရဘူးဆိုရင် ဒီက အကုန်လုံး အလုပ် သမားတွေရော၊ ကျန်တာတွေရော အကုန်လုံး အကျပ်အတည်း ဖြစ်ကုန်မှာပေါ့။ ငါးတွေက ကုန်စိမ်းဖြစ်တာ ကြောင့် မောင်တောဘက်ကနေဆိုရင် လှေနဲ့သွားရင် ၄၅ မိနစ်၊ ၁ နာရီပဲ ကြာတဲ့ခရီးက ဟိုဘက်က စစ်တွေဘက် က သွားမယ်ဆိုရင် နာရီ ၂၀၊ ၂၅၊ ၁ ရက် နီးပါးလောက် ကြာပါတယ် ဘင်္ဂလားကို သွားရမှာလေ။ ကုန်ချရတာနဲ့ သွားမယ့်အချိန်နဲ့က အဲဒီလောက် ဖြစ်နေတော့ အဲဒီရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းတွေက စစ်တွေဘက်က သွားရင်တော့ ကွာလတီ ကျသွားပြီးတော့ ဈေးတွေ ကမောက်ကမ ဖြစ်ကုန်မှာပေါ့ အဲဒီလို တစ်ခုတော့ ရှိပါတယ်။ စဉ်းစားနေကြ ပါတယ် စစ်တွေဘက်က သွားမယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာကို။ အကောင်းဆုံးကတော့ ရေထွက်ကုန် ပစ္စည်းကတော့ တခြားကုန်ကတော့ အဲဒီလောက် ပြဿနာ မရှိပါဘူး။ ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းပေါ့နော် မောင်တော ဘက်ကနေပြီးတော့ ပြန်ပြီးတော့ သွားလို့ရစေချင်ပါတယ်။ ကုန်သည်တွေ ဆန္ဒကလည်း ဒီဘက်ကပဲ သွားချင်ပါ တယ်။ စစ်တွေဘက်ကဆိုရင်တော့ သိပ်အားမပါကြဘူး။ ဘင်္ဂလား ကုန်သည်တွေကလည်း စစ်တွေဘက်က သွား ရင် ငါးကွာလတီတွေက ကျသွားတဲ့အတွက် ဈေးကောင်းမရဘူး အဲဒီလို အခက်အခဲတော့ ရှိပါတယ်” ဟု ပြော သည်။

လက်ရှိတွင် စစ်တွေနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှတဆင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သို့ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုသည် မရှိသ လောက် နည်းပါးလျက်ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

စစ်တွေမှတဆင့် တင်ပို့ရာတွင် ကုန်ကျစရိတ် မြင့်မားခြင်း၊ အချိန်ကြာမြင့် ခြင်းနှင့် ကုန်ပစ္စည်းများ အရည်အသွေး ကျဆင်းပြီး ဈေးနှုန်းရရှိမှု နည်းပါးခြင်းကြောင့် ကုန်သည်များက တောင်ကုတ်နှင့် မောင်တောနယ်စပ်မှတဆင့် တင်ပို့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်- ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်နေသည်ကို တွေ့ရစဉ်

ရေထွက်ကုန်များကို စစ်တွေကုန်သွယ်ရေး စခန်းမှတဆင့် တင်ပို့ရမည်ဆိုပါက ကုန်သည်များအတွက် အကျိုး အမြတ် မရရှိသည့်အပြင် ဆုံးရှုံးမှုများသာ ရှိသည်ဟု မောင်တောကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် စစ်တွေနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှု များပြားစေရန်အတွက် ရေထွက်ကုန်၊ လယ်ယာနှင့် စိုက်ပျိုးရေးထွက် ကုန်စည်များကို စစ်တွေမှတဆင့် တင်ပို့ရန် ထုတ်ပြန်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ မောင်တောကုန်သည်များအနေဖြင့် ရေထွက်ကုန်ကို မောင်တောနယ်စပ်တွင် တင်ပို့ခွင့်ရရှိရန် သက်ဆိုင်ရာသို့ တင်ပြထားသည်ဟု မောင်တောကုန်သည် ဦးဆန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စစ်တွေမြို့က ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ မြို့တော် ဖြစ်တယ်ပေါ့နော်။ ဆိပ်ကမ်းထဲမှာလည်း စစ်တွေက ကုန်စည် စီးဆင်းမှုက မရှိသလောက် ဖြစ်သွားတယ်။ လယ်ယာထွက် ကုန်ပစ္စည်းဆိုလည်း ဂျင်းတို့ဘာတို့က တောင်ကုတ် ဘက်ကနေ ဆင်းကြတယ်။ တောင်ကုတ်ကနေ ဆင်းလို့ရှိရင် ကားခတွေ တော်တော်သက်သာတာကိုး။ ဆိုတော့ မောင်တောကနေ ဆင်းတယ်။ စစ်တွေက ကုန်စည်စီးဆင်းမှုက မရှိသလောက်ကို ဖြစ်သွားတယ်။ အဲဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြည်နယ်အစိုးရကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဒါမှမဟုတ် စစ်တွေက ထိုင်တဲ့ ကုန်သည်တွေက သော်လည်း ကောင်း သက်ဆိုင်ရာ တစ်ဦးဦးကို တင်ပြလို့ နေမှာပေါ့။ ဒီဘက်က ကုန်သည်တွေ အချင်းချင်းလည်း တိုင်ပင်နေ ကြတယ်လေ။ သက်ဆိုင်ရာဘက်ကို တခြားကုန်တွေထက် ငါးပေါ့ ရေချိုငါး၊ ရေငန်ငါး ပို့တဲ့အဖွဲ့တွေဆိုတော့ ငါး လုပ်ငန်းဦးစီးဌာနနဲ့ Meeting ခေါ်ပြီးတော့ စကားတွေပြောတာတွေ ရှိတယ်။ ကိုယ်တွေမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အခက် အခဲတွေကို တင်ပြတာပေါ့။ နှုတ်နဲ့ တင်ပြတာထက် စာရင်တော့ စာတကြောင်းပေတကြောင်းနဲ့ တင်ပြတာက ပိုကောင်းတယ်ဆိုတော့ စာတင်ပြီးတော့ စာတင်ဖို့ လုပ်နေကြတယ်။ သူကတော့ သူ့ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာအတိုင်း အဆင့်ဆင့် တင်ပြသွားမယ်လို့ ပြောထားတယ်။ ငါးလုပ်ငန်း ဦးစီးဌာနကို အကူအညီတောင်းထားတယ် အစ်ကိုတို့ အဖွဲ့တွေ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မောင်တောနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ကုန်စည်များကို တင်ပို့ရာ၌ ယခင်ရရှိပြီးသည့် လိုင်စင် လက်ကျန်များကိုသာ တင်ပို့လျက်ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၅

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ပြည်တွင်းဝယ်လိုအားကို ဖြည့်တင်းနိုင်ရန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံမှ သကြားကို တင်သွင်းလိုကြောင်း ဆွေးနွေးလာမှုများ ရှိသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် လာမည့်နှစ်မှသာ တင်ပို့နိုင်မည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

လာမည့်နှစ်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သို့ တင်ပို့မည်ဆိုပါက ပြည်တွင်းစားသုံးမှု ပမာဏကို တွက်ချက်၍ ပိုလျှံသည့် ပမာဏကိုသာ တင်ပို့နိုင်မည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းဋ္ဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဆွေးနွေးလည်း လာမယ့်နှစ်မှ ရောင်းနိုင်မှာပါ။ ဒီနှစ်တော့ မရှိဘူး။ ဗီယက်နမ်ကတောင်မှ ထပ်ဝယ်ချင်လို့ ဆိုပြီးတော့ စာတွေဝင်နေတယ်။ ဒီဘက်က မရောင်းပေးနိုင်ဘူး။ ဒီဘက်က ပြည်တွင်းက ဖူလုံဖို့ရယ်၊ ပြည်တွင်း ဈေးကလည်း နည်းနည်းမြင့်နေတာရယ်၊ ဖူလုံဖို့လည်း လိုတယ်။ နောက်တစ်ခုက လာမယ့်နှစ်မှ စက်တွေလည်း တိုးမှာလေ။ ဈေးကိုက်ရင်တော့ သွားနိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ ဈေးကွက်က အများကြီး တိုးပြီးတော့ ရောင်းချနိုင်တယ်။ ပြည်တွင်းလည်း စားသုံးမှု ဖူလုံအောင်တော့ ထိန်းချုပ်ရမှာပေါ့နော်။ ဘယ်လောက် ထုတ်လုပ်တယ်၊ ဘယ်လောက် စားသုံးတယ်၊ ဘယ်လောက် ပိုလျှံတယ်ဆိုတဲ့ ဒေတာတစ်ခုတော့ အခုတော့ တွက်ချက်ရမယ့် အနေအထားတော့ ရှိတာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ပြည်တွင်းက ဘယ်လောက်ထုတ်လုပ်မလဲ၊ ပြည်တွင်းက ဘယ်လောက် စား သုံးမလဲ၊ ဘယ်လောက် တင်ပို့ရောင်းချမလဲ အဲဒီကိုတာပဲ ရောင်းလို့ရမှာပေါ့။ သူတို့ဝယ်မယ့် ပမာဏက ဘယ်လောက်လဲဆိုတာ မသိရသေးဘူးလေ”ဟု ပြောသည်။

သကြားအိတ်များ သယ်နေကြစဉ်

ထို့နောက် ပြည်ပက တစ်လလျှင် တန်ချိန် ၂၀၀၀၀ (တစ်သောင်း)လိုအပ်ပါက ရောင်းချနိုင်ခြေ နည်းကြောင်း ဦးဝင်းဋ္ဌေးက ဆက်ပြောသည်။

၎င်းက “ ဥပမာ သူတို့က ၁ လကို တန် ၁ သောင်းလောက်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့က သိပ်ဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းတာ ပေါ့နော်။ ဥပမာ ဗီယက်နမ်ကလည်း တန် ၁ သောင်းလိုချင်တယ်။ တခြားနိုင်ငံကလည်း တန် ၁ သောင်းလိုချင် တယ်။ ၁ လကို ပြည်ပက တန် ၂ သောင်း လိုအပ်ချက် ရှိတယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ဘက်ကလည်း ပြည်ပကို အဲဒီလောက်ထိ ရောင်းချနိုင်တဲ့ ပမာဏတော့ မရှိသေးဘူးလို့ မြင်ပါတယ်။ ထုတ်လုပ်မှုတွေ များလာမှာပေါ့နော်။ နောက်တစ်ခုကလည်း ကျနော်တို့ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုကလည်း တိုးလာတာလေ။ တိုးလာတဲ့အတွက် ကျနော်တို့က ဒါလည်း ချင့်ချိန်ရမှာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် နှစ်စဉ်ထွက်ရှိသည့် သကြားကို ပြည်တွင်းစားသုံးမှုအား ဖြည့်တင်းပြီးသည့်အခါ ပိုလျှံသော သကြားများကို ဗီယက်နမ်နိုင်ငံနှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ပြည်တွင်း စားသုံးမှုအနေဖြင့် တန်ချိန် ၃ သိန်းခွဲခန့်ရှိပြီး ပြည်ပသို့ တန်ချိန် ၇ သောင်းကျော် တင်ပို့နေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

သကြားအိတ်များ သိုလှောင်ထားစဉ်

ယခုနှစ်တွင် ကြံတစ်တန် ဈေးနှုန်းသည် ၁၁၀,၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် လာမည့်နှစ်တွင် တောင်သူများ အနေဖြင့် ကြံကို ပိုမိုစိုက်ပျိုးလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ သကြားများ ပြည်ပသို့ ပိုမိုတင်ပို့နိုင်မည်ဆိုပါက တောင်သူများ အတွက် ကြံဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်လာမည် ဖြစ်ကြောင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြံစိုက်တောင်သူ ဦးမောင်ဆွေ က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီနှစ် စိုက်ပျိုးမှုတွေ တိုးတယ် ကြံတောင်သူတွေက။ စက်ရုံတွေကလည်း စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေ ချေးပေး တာကိုး။ မနှစ်ကထက် ဒီနှစ် တိုးတာပေါ့။ ပြီးတော့ ကြံတစ်တန်ကလည်း ၁၁၀,၀၀၀ ဆိုတော့ အခု လာမယ့်နှစ်ကို စိုက်မှာက ပိုပြီးတော့ များမယ်။ တော်တော်များတာပေါ့နော် စိုက်ပျိုးဧကပေါ့။ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း လောက် တိုးလာမှာ။ ပြည်တွင်း တကယ်တမ်း ထွက်မယ်ဆိုရင် ပြည်ပထွက်မှ ဖြစ်မှာ။ ဘာလို့လဲဆို ပြည်တွင်း စားသုံးမှုနဲ့ဆိုရင် မြန်မာပြည်ထွက်တဲ့ သကြားက မြန်မာပြည်သုံးတာနဲ့ မကုန်ဘူး။ ပြည်ပထွက်တယ်ဆိုရင် ဈေး ကောင်းပြီလေ။ ဈေးကောင်းတော့ စက်ရုံလည်း တောင်သူကို ပေးတယ်။ စက်ရုံတွေကလည်း ပြည်ပငွေ ရတယ် ဆိုတော့ ဈေးနှုန်း ပေးနိုင်တာပေါ့နော်။ ဈေးနှုန်းပေးနိုင်တော့ တောင်သူတွေအတွက် ပိုကိုက်တာပေါ့” ဟု ပြော သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ အနေဖြင့် မြန်မာ့သကြား ဝယ်ယူလိုခြင်းကြောင့် ပြီးခဲ့သည့် သြဂုတ်လတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းတို့ ဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း သိရ သည်။

ယခုနှစ်တွင် ပြည်ပသို့ သကြားတင်ပို့သည့် ကာလသည် ကုန်ဆုံးနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ လာမည့်နှစ်တွင် ကြံစိုက်ပျိုးမှု တိုးလာနိုင်သလို သကြားထုတ်လုပ်မှုလည်း ယခင်နှစ်များထက် ပမာဏ တိုးလာမည် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပြည်ပသို့ မြန်မာ့သကြား ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ရန် မျှော်မှန်းထားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၅

ထိုင်းရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်အား ရက်ချိန်းယူရန် မလိုအပ်ဘဲ ကိုယ်တိုင်လာရောက် ပြုလုပ်ရာ၌ တစ်ရက်လျှင် လက်ခံဆောင်ရွက်ပေးမည့် လူဦးရေပမာဏအား ထုတ်ပြန်ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရာတွင် ရက်ချိန်းမလိုအပ်တော့ဘဲ ကိုယ်တိုင်လာရောက် ပြုလုပ်နိုင်ခြင်း စနစ်သည် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအတွက် ကောင်းမွန်သော်လည်း အားနည်းချက်၊ အားသာချက်များရှိသည်ဟု ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ထောက်ပြကြသည်။

ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေးကူညီ‌ဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက “ရက်ချိန်းမလိုဘဲနဲ့ ပတ်စပို့လျှောက် လို့ရတယ်ဆိုတာက သိပ်ကောင်းတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီနေရာမှာ လာလျှောက်တဲ့သူတွေကို ရက်ချိန်းမလိုဘူးဆိုပြီးတော့ စာထုတ်လိုက်တဲ့ဌာနက တစ်ချိန်တည်း သူထုတ်ပေးနိုင်လား ရိုက်ပေးနိုင်လားပေါ့။ ဒါကိုရိုက်ပေးပြီးမှ ထုံးစံအတိုင်း နှစ်ပတ် သို့မဟုတ် ၁၅ ရက်နောက်ပိုင်းမှာ စာအုပ်ပြန်လာယူဖို့ စလစ်ထုတ်ပေး နိုင်တဲ့အထိ သူ့ဘက်က ဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်သလားပေါ့။ ဒါကိုလည်း စောင့်ကြည့်ရမှာပေါ့။ ထိုင်းတစ်နိုင်ငံလုံးမှာ မြန်မာနိုင်ငံသား ပတ်စပို့ကိုင်ဆောင်ထားသူက သန်းချီရှိတာလေ။ ဗီဇာသက်တမ်း နိုဝင်ဘာမှာ ပြည့်မယ့်သူဟာ လည်း ခြောက်သိန်းကျော်လောက်ရှိတယ် ၄ နှစ်ပြည့်မယ့်သူတွေ။ ဒီစာအုပ်ကို ကာယကံရှင်ကိုယ်တိုင် လာပြီး တော့ လျှောက်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာ ဘာကြောင့်အရေအတွက် မသတ်မှတ်ပေးတာလည်းပေါ့။ ထုတ်လိုက် တဲ့စာထဲမှာ တစ်ရက်ကို ထိုင်းနိုင်ငံဆိုင်ရာမြန်မာသံရုံးက စာအုပ်ကို အရေအတွက် ဘယ်လောက် ထုတ်ပေးမလဲ ဆိုတဲ့ ကြေညာချက်တွေ ထုတ်ပေးဖို့လိုအပ်တယ်ပေါ့။ ပြီးတော့ ကုန်ကျစရိတ်တွေကို နိုင်ငံတော်က သတ်မှတ် ထားတဲ့ တည်ဆဲဥပဒေက သတ်မှတ်ထားတဲ့ ငွေပမာဏအတိုင်းသွားမှာလား ဒါမျိုးတွေကို စာထုတ်သင့်တာပေါ့” ဟုပြောသည်။

ဘန်ကောက်ရှိ မြန်မာသံရုံးအနေဖြင့် ယခုအခါတွင် ရက်ချိန်းတိုကင် ရယူသူအရေအတွက်မှာ အလွန်နည်းပါး သွားပြီဖြစ်၍ စက်တင်ဘာ ၂ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ရက်ချိန်းတိုကင်ပေးခြင်းကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ မြန်မာသံရုံးရှေ့မြင်ကွင်း

ထို့ကြောင့် PJ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်အသစ် ပြုလုပ်လိုသူများ၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန်လကုန်အထိ သက်တမ်းကုန်ဆုံးမည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် ရက်ချိန်းယူရန် မလိုအပ်ဘဲ ကိုယ်တိုင်လာရောက် ပြုလုပ်နိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်း ဘန်ကောက်ရှိ မြန်မာသံရုံးက ထုတ်ပြန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ရက်ချိန်းမလိုအပ်ဘဲ လူကိုယ်တိုင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်လာရောက် ပြုလုပ်နိုင်ခြင်းတွင် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ နယ် ဒေသများ၌ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအတွက် အနည်းငယ် အခက်အခဲရှိနိုင် ကြောင်း Labour Rights Foundation မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ရက်ချိန်းယူပြီးမှ သတ်မှတ်တဲ့ရက်ကြမှ ပြန်လာထုတ်ဆိုတာကလည်း သူတို့လုပ်ပေးနိုင်တဲ့စွမ်းအား အဲဒီ‌ လောက်ပဲရှိလို့ အဲဒီလိုဖြစ်တာပါ။ အခုလို တိုက်ရိုက်လာပြီး တိုက်ရိုက်လုပ်တာဆိုတာမျိုးကတော့ နယ်မြေတွေ ဝေးတဲ့သူတွေအတွက်တော့ နည်းနည်းခရီးသွားလာရ အခက်အခဲလေး ရှိသွားမှာပေါ့။ သို့သော် ဟိုအရင်တုန်း ကလို ၈ လတို့ ၆ လတို့ ၉ လတို့ အဲဒီလိုကြာနေတာမျိုးထက်စာရင် အခုလို လွယ်လင့်တကူ ဖြစ်အောင် လုပ်ပေး နိုင်ဖို့ဆိုတာက သူတို့ဘက်က တော်တော်လေးကို အားထုတ်ပြင်ဆင်ထားခြင်းလို့ ခန့်မှန်းတွက်ချက်လို့ ရပါတယ်။ နဂိုတုန်းကတော့ ဒီပွဲစားတွေနဲ့ အလုပ်သမားတွေက လျှောက်နေကြတာပေါ့။ အဲဒါ ခက်ခဲတဲ့ကာလပေါ့။ အခု ဟာကတော့ လုပ်သားတွေအတွက် ကောင်းတဲ့လက္ခဏာတစ်ရပ်ပေါ့။ အပိုဝင်ငွေ ပေးဆောင်စရာမလိုတဲ့ အနေ အထားဖြစ်သွားမှာပေါ့။ ပွဲစားတွေပါ ဝင်ပတ်သက်မှုကလည်း အနည်းငယ်လျော့ကျသွားမယ်လို့ ထင်တာပေါ့။ လုံးဝကြီးပပျောက်မှာ‌တော့မဟုတ်ဘူး။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ သန်းနဲ့ချီတဲ့ အလုပ်သမားတွေကြားမှာက ဘယ်အလုပ် ကိုပဲလုပ်လုပ် အကျိုးတော်ဆောင်ဆိုတဲ့ ပွဲစားတွေက ပတ်သက်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ရှိနေဦးမယ်လို့ သုံးသပ် ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အမည်စာရင်းတင်သွင်းထားပြီးသည့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများအား စက်တင်ဘာ လကုန်အထိ နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးထားပြီး MOU အလုပ်သမားများအနေဖြင့် သက်တမ်းတိုးရေးအတွက် မြဝတီနှင့်ကော့သောင်းမြို့များသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်စေပြီး One Stop Service စနစ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်ပေးသွား ရန် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၄

မလေးရှားရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်သည့်အခါတွင် ရက်ချိန်းယူရသည့် စနစ်အား ယနေ့ စက်တင်ဘာ ၄ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပြောင်းလဲလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း ကွာလာလမ်ပူမြို့ရှိ မြန်မာ သံရုံးက သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခင်က နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းတိုး၊ ပျက်စီး၊ အသစ်လျှောက်ထားသည့် လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် လူကိုယ်တိုင် ရက်ချိန်းသွားရောက် ရယူရခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုပြောင်းလဲလိုက်သောစနစ်သည် အွန်လိုင်းမှ QR code ရယူရခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်လိုက်ခြင်းသည် ယခင်လူကိုယ်တိုင်လာရောက် ရက်ချိန်းရယူခြင်းထက် ပို၍ ကောင်းမွန်ပြီး စိတ်ချရကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မချစ်သဲက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“မြန်မာသံရုံးကို လာရတဲ့အခါမှာ တချို့လူတွေကြတော့ နယ်ကနေ လာရတဲ့လူတွေရှိတယ်။ ၄ နာရီကနေ ၆ နာရီ ကားစီးပြီးလာရတဲ့လူတွေအတွက်ကြတော့ အထောက်အထား မပြည့်စုံတော့ လမ်းမှာ အစစ်အဆေး အမေးမြန်း တော့ စိုးရိမ်ပြီးမှ လာရတဲ့အကန့်တွေရှိတယ်ပေါ့။ တကယ်လို့ QR code နဲ့သာ သွားမယ်ဆိုရင် သူတို့နေတဲ့ ရပ်ကွက်၊ နေတဲ့ရွာ၊ မြို့ကနေပြီးတော့မှ register လွယ်လွယ်ကူကူ လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ဒါလေးကတော့ အားသာချက်ပေါ့နော်။ တခါတလေကျတော့ ကိုယ့်စာအုပ်ကို တချို့ပွဲစားတွေပေါ့ နံပါတ်တူအနေနဲ့ ပြန်ပြီး ကူးယူတဲ့ဟာတွေ ရှိတတ်တယ်။ အဲဒီတော့အခါကြတော့ security အနေနဲ့ကြတော့ ပိုပြီးကောင်းသွားတာပေ့ါ။ အခက်အခဲကတော့ အထွေအထူးမရှိဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီဘက်မှာကြတော့ software တွေဆို တချို့ဆို တက္ကစီငှားတဲ့ software တို့၊ ပစ္စည်းပို့တဲ့ software တို့တောင်မှ လွယ်လွယ်ကူကူ သုံးနေကြတာဖြစ်တော့လေ။ ဒီ QR code တွေနဲ့ကလည်း အထွေအထူး မခက်ခဲဘူး။ တချို့စားသောက်ဆိုင်တွေမှာဆို menu ကဒ်တွေ မထား တော့ဘူး။ သူတို့က QR code လေးတစ်ခုပဲ ချထားပေးတယ်။ ဆိုတော့ အထွေအထူးတော့ မရှိလောက်ပါဘူး အဆင်ပြေမှာပါ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရန် တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေသူများ

အွန်လိုင်းမှ QR ရယူရာတွင် www.mekl.org သို့ မိုဘိုင်းဖုန်းဖြင့် ဖြစ်စေ၊ ကွန်ပျူတာဖြင့်ဖြစ်စေ ဝင်ရောက်နိုင်ပြီး ကောင်စစ်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများနှင့်ပတ်သက်၍ ဆောင်ရွက်လိုသည့် ကိစ္စရပ်များအား ဖြည့်သွင်း ဆောင်ရွက် ရမည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ထို့အပြင် QR ရယူပြီးသူများအတွက် သံရုံးသို့ လာရောက်ရမည့်ရက်ကို မှတ်ပုံတင်ထားသည့် ဖုန်းနံပါတ်ဆီ SMS ပေးပို့ အသိပေးမှာဖြစ်ပြီး သံရုံး၏ လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာများမှတဆင့် အချိန်နှင့်တပြေးညီ ထုတ်ပြန်ပေးမည်ဟု ပါရှိသည်။

ယခုကဲ့သို့ စနစ်ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်လိုက်ခြင်းသည် ယခင်ထက် အဆင်ပြေသော်လည်း ထိုသို့ လုပ်ဆောင် ခြင်းကြောင့် ပွဲစားများ၏ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပပျောက်သွားမည်မဟုတ်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“သက်တမ်းအရမ်းနီးတဲ့သူကို အမြန်ပေးပြီးတော့ နည်းနည်းလိုတဲ့လူကို လလေးခြားပေးရင်လည်း အဆင်ပြေ တာပေါ့။ ပွဲစားကတော့ ပပျောက်သွားမှာမဟုတ်ဘူးလေ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကိုယ့်လူမျိုးတွေကလည်း သိတဲ့ အတိုင်းပဲလေ ပွဲစားမပါရင် ဘာမှ အလုပ်မလုပ်တတ်ဘူး။ ကိုယ့်နာမည်တောင်နဲ့ ကိုယ့်အဖေနာမည်တောင် ပွဲစား ဖြည့်ပေးမှ သူတို့က မှန်တယ်ထင်တာလေ။ အဲဒီအတွက် QR ယူရင်လည်း ပွဲစားနဲ့ယူကြမှာပဲ။ တစ်ယောက်ကို ဘယ်လောက်ပေးပြီးတော့။ ဒါကတော့ ပွဲစားက ပပျောက်သွားမှာ မဟုတ်ဘူး။ အရင်တုန်းကလည်း အွန်လိုင်း စနစ်နဲ့ တိုကင်ယူတာ လုပ်ခဲ့ဖူးတယ်။ အဲဒီမှာကြတော့ အရင်တုန်းက ဘယ်လိုတွေဖြစ်လဲဆိုတော့ တိုကင်ယူ လိုက်တိုင်း full တွေချည်းပဲ ဖြစ်နေတယ်။ ပြည့်နေတယ် ပြည့်နေတယ်ဆိုပြီး အဝေးကြီးပဲ ဒိတ်တွေက အဲဒီလို တွေကြတော့လည်း အဆင်မပြေဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခင်က နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရန် လူကိုယ်တိုင် ရက်ချိန်းရယူသည့်အခါနှင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ထုတ်ပေး သည့် အခါများတွင် အချိန်ကာလအားဖြင့် ကြန့်ကြာမှုများရှိသဖြင့်  လအတော်ကြာမှ ရရှိသည့်အတွက် မလေးရှား ရောက် မြန်မာများက ထောက်ပြပြောဆိုမှုများရှိခဲ့သည်။

ထို့အပြင် မလေးရှားရှိ မြန်မာသံရုံးအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပျောက်ဆုံး၊ ပျက်စီးခြင်းကြောင့် အသစ်ပြန် လျှောက်ရာတွင် ပေးရမည့် ဒဏ်ကြေးဖြစ်သည့် ရင်းဂစ် ၃၃၀ အစား ၄၈၀ ရင်းဂစ်ကို ဇူလိုင်လကုန်ပိုင်းမှ စတင်ကာ တိုးမြှင့်သတ်မှတ်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂

သက်ဆိုင်ရာအေဂျင်စီများအနေဖြင့် အလုပ်သမားများကို ပြည်ပနိုင်ငံသို့ အချိန်မီစေလွှတ်နိုင်ခြင်းမရှိပါက စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးသော အလုပ်သမားများစေလွှတ်ပြီးမှသာ အလုပ်ခေါ်စာအသစ်များကို ဝန်ကြီးဌာနမှ လက်ခံ သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးမြင့်နောင်က ပြောသည်။

ထိုအကြောင်းကို ဩဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့မှာ မြန်မာပြည်ပအလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အဖွဲ့ချုပ် (MOEAF) မှ တာဝန်ရှိသူများနှင့်တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

လိုင်စင်ရအေဂျင်စီတစ်ခုအနေဖြင့် ဌာနဆိုင်ရာတို့၏ ညွှန်ကြားချက်များအား အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက် ပေးရမည့် တာဝန်ရှိထားပြီးသားဖြစ်သည့်အတွက် မလွဲမသေလိုက်နာကြရမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် မလိုက်နာပါက ဌာနဆိုင်ရာဘက်မှ အရေးယူမှုများ ရှိလာမည်ဖြစ်ကြောင်း လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်း ဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုက တစ်ကို စာချုပ်ချုပ်တယ်။ နှစ်ကို စာချုပ်ချုပ်တယ်။ သုံးကို စာချုပ်ချုပ်တယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ်တမ်း ကြတော့ တစ်ကို စေလွှတ်ရမှာ တစ်ကိုမစေလွှတ်ဘဲနဲ့ သုံးတွေ လေးတွေကိုစေလွှတ်တယ် နှစ်တွေ စေလွှတ် တယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်တာတွေ ရှိလာတယ်။ အဲဒါမျိုးမဖြစ်အောင်လို့ တစ်ကိုချုပ်ပြီးသွားရင် တစ်ကို စေလွှတ်ဖို့ ဦးစားပေး၊ နောက် နှစ်၊ သုံး အဲဒီလိုသွားဖို့။ သူတို့ဘက်ကအကြံပြုတာပေါ့ ဝန်ကြီးကနေ မှာတာပေါ့။ ရက် ၉၀ အတွင်းစေလွှတ်ရမှာလေ။ အရင်တုန်းကဆို နှစ်လ ရက် ၆၀။ အခုတစ်လတိုးပြီး ရက် ၉၀ ပေးထားတယ်။ အဲဒီရက် ၉၀ အတွင်းမှာမှ မစေလွှတ်နိုင်ဘူး ဆိုရင် ဌာနဆိုင်ရာက မှတ်တမ်းနဲ့ သူတို့ယူထားတယ်။ နောက်တစ်ကြိမ်ဆိုရင် ညွှန်ကြားချက်က ထွက်ပြီးသား လက်မှတ်ထိုးရမယ်”ဟု ၎င်းကပြောသည်။

အေဂျင်စီများအနေဖြင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးသည့် အလုပ်သမားများကို ရက်ပေါင်း ၉၀ အတွင်း စေလွှတ်ရန် လိုအပ် ကြောင်း၊ သတ်မှတ်ရက်အတွင်း စေလွှတ်နိုင်မှုမရှိလျှင် အလုပ်သမားများ၏ တိုင်ကြားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော ကြောင့် ကြိုတင်ကာကွယ်သည့်အနေနှင့် အေဂျင်စီများက အလေးထားဆောင်ရွက်သွားရန် လိုအပ်ကြောင်း ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာပြည်ပအလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အဖွဲ့ချုပ်(MOEAF)

အလုပ်သမားစေလွှတ်သည့်အခါတွင် အလုပ်ရှင်သူဌေးနှင့် လုပ်ငန်းခွင်တူညီပါက ယခုကဲ့သို့ဆောင်ရွက်ခြင်း  သည် ကောင်းမွန်သော်လည်း အလုပ်ရှင်သူဌေးနှင့် လုပ်ငန်းခွင် မတူကြသည့်အပြင် ရက် ၉၀ သတ်မှတ်ချက် များကြောင့် အခက်အခဲအချို့ရှိကြောင်းလည်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီတစ်ခုမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တစ်ခါတစ်လေကြရင် ကုမ္ပဏီတွေကလည်း ဟိုဘက်မှာမတူကြဘူးလေ။တချို့တွေကြတော့လည်း စက်ရုံ မတူဘူး သို့သော် ဆောက်လုပ်ရေးတူမယ်။ ထိုင်းဘက်က အေးဂျင့်တွေက လုပ်တာမြန်တယ်။ တချို့တွေကြတော့ နောက်ကျတယ်။ အဲဒီလိုတွေဖြစ်တဲ့အခါမှာ တခါတလေကျရင် အနောက်ကလူက အရှေ့ကိုကျော်ပြီးတော့ သူဌေးတွေက တစ်ယောက်တည်းမှမဟုတ်တာ စာချုပ်ချုပ်ရတဲ့အခါ။ ဥပမာ A သူဌေးနဲ့ ချုပ်လိုက်တယ်။ B သူဌေးနဲ့လည်း ချုပ်တယ်။ ချုပ်တဲ့အခါမှာ B သူဌေးကနေ မြန်မြန်ဆန်ဆန်လုပ်ပြီး ခေါ်သွားတာ ရှိတယ်။ အဲဒါမျိုးကို A ပြီးမှ B သွားရမယ်။ B ပြီးမှ C သွားရမယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး သူတို့က ပြောတာပေါ့။ အရှေ့မှာ A,B,C ရှိတယ်။ A က ရက် ၉၀ ကျော်သွားတယ်။ အဲဒီရက် ၉၀ ကျော်သွားတဲ့ ပြဿနာကို ရှင်းပြီးမှသာလျှင် C နဲ့ B ကို လွှတ်လို့ရမယ်ဆိုတဲ့ ပေါ်လစီကို ချထားတာ။ အရှေ့ကတစ်ယောက်က ပိတ်နေရင် နောက်ကလူက သွားလို့ မရဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ယခုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အသေးစိတ် ပြန်လည်ဆွေးနွေးရဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာပြည်ပ အလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အဖွဲ့ချုပ်(MOEAF) မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးထံမှ သိရသည်။

ထို့အပြင် အေဂျင်စီများအနေဖြင့် မိမိစေလွှတ်လိုက်သည့် အလုပ်သမားများ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံရှိ လုပ်ငန်းခွင် များတွင် အလုပ်ရှင်၊ အလုပ်သမားမပြေလည်မှု၊ လုပ်ငန်းခွင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှု၊ သေဆုံးမှုဖြစ်စဉ်များနှင့် စပ်လျဉ်းပြီး ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း သွားရောက်ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ရန်လိုကြောင်းလည်း ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြောသည်။

သို့သော် အထက်ပါကိစ္စရပ်များဖြစ်ပေါ်ပါက အေဂျင်စီများအနေဖြင့် ရက် ၃၀ အတွင်းမဟုတ်ဘဲ ကြားသိရပြီးချင်း ချက်ချင်းသွားရောက် ဆောင်ရွက်ပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း အေဂျင်စီများက ထောက်ပြသည်။ 

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁

ထိုင်းနိုင်ငံကို အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် ပြောင်းတင်ပို့မှုကာလသည် ကုန်ဆုံးသွားပြီဖြစ်သည့်အတွက် မြန်မာ့ပြောင်းဆံစျေးနှုန်းသည် ကျဆင်းမှုများ ရှိနေသည်ဟု ပြောင်းကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာ့ပြောင်းကို ပြည်တွင်းရှိ အစာစက်ရုံများသို့ ရောင်းချရန်အတွက် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း၊ ထိုင်း နိုင်ငံက အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ကာလပြီးနောက် ပြည်တွင်းအစာစက်များက ဝယ်ယူသည့် ဈေးနှုန်းသည်လည်း ကျဆင်းနေသည်ဟု သိရသည်။

မြန်မာ့ပြောင်းကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရန်အတွက် ဆွေးနွေးမှုများ ရှိနေပြီး လာမယ့် ၁ လ ၊ ၂ လအတွင်းတွင် ဘိန်းအစားထိုးသီးနှံအဖြစ် တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာ့ပြောင်းကို တင်ပို့သွားရန်ရှိကြောင်း သိရသည်။

 တောင်သူများကိုတွေ့ရစဉ် 

တရုတ်နိုင်ငံနှင့် တခြားသော လမ်းကြောင်းများမှ တင်ပို့မှုများ ရှိလာမည်ဆိုပါက ပြောင်းဈေးနှုန်းများ ပြန်လည် ကောင်းမွန်လာမည်ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လောလောဆယ်တော့ ဘယ်မှသွားတာ မတွေ့သေးပါဘူး။ ပြောင်းတွေကတော့ ပြည်တွင်း အစာစက်တွေ ကိုပဲ ရောင်းဖို့ကြိုးစားနေပါတယ်။ ထိုင်းပိတ်သွားပြီဆိုတော့ ပြည်တွင်းအစာစက်တွေကလည်း ဈေးတွေကျပါ တယ်။ တရုတ်ဘက်ကလည်း တရားဝင်သွားဖို့ကတော့ လောလောဆယ် မရှိသေးဘူး။ သို့သော် နောက် ၁ လ၊ ၂ လမှာ ဘိန်းအစားထိုးနဲ့တော့ သွားဖို့ရှိပါတယ်။ ဘာပဲပြောပြော ဟိုဘက်က ဝယ်မယ်ဆိုရင်တောင် ဒီဘက်က ရောင်း နိုင်တဲ့ဈေးနဲ့ သူ့ဘက်က ဝယ်နိုင်တဲ့ဈေးပေါ့နော် ကိုက်ညီရင်တော့ ရောင်းလို့ရနိုင်ပါတယ်။ 
လောလော ဆယ်တော့ ကူမင်းမှာ ကုန်စည်ပြပွဲတုန်းကတော့ ပြောင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ရောင်းဖို့ဝယ်ဖို့လေးတွေတော့ ထိုက်သင့် သလောက်တာ့ ပါတယ်။ လောလောဆယ် အထိတော့ မဖြစ်သေးတော့ ပြောရတာ ခက်သေးတယ်ပေါ့နော်။ ဒီ ကြားထဲမှာ တခြားလမ်းတွေပေါ့ ပင်လယ်ရေကြောင်းကနေ သွားတဲ့လမ်းကြောင်းတွေ၊ တရုတ်ကိုလည်း တခြား လမ်းကြောင်းနဲ့ ရောင်းလို့ချလို့ ရပြီဆိုရင်တော့ ဈေးကတော့ ပြန်ပြီးတော့ တက်လာနိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ တရုတ် ကလည်း သူတို့လိုချင်ရင်တော့ ဝယ်ဖို့အတွက်ကို ပြင်ဆင်ထားတဲ့ သဘောရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြ၀တီ-ကော့ကရိတ်လမ်းပျက်စီးနေမှုကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာ့ပြောင်းကို တရုတ်နိုင်ငံက ဝယ်ယူမှုများ ရှိသော်လည်း ကုန်ကျမှုစရိတ် ကြီးမြင့်ခြင်းနှင့် တရုတ်နိုင်ငံက ဝယ်ယူသည့် ဈေးနှုန်းသည် နည်းပါးခြင်းကြောင့် တရုတ်သို့တင်ပို့မှုသည် အနည်းငယ်သာရှိပြီး ဒီဇင်ဘာလနှင့် ဇန်နဝါရီ ၂ လတွင်သာ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် ဘိန်းအစားထိုးသီးနှံအဖြစ် စိုက်ပျိုးထားသည့် ပြောင်းများကို တင်ပို့ ကြောင်း သိရသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံသည် မြန်မာ့ပြောင်းကို ဝယ်ယူရာ၌ ဈေးကောင်းပေးဝယ်ခြင်းကြောင့် ကုန်သည်များက ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပိုမို တင်ပို့ကြကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ကာလ ကုန်ဆုံးသွားခြင်းကြောင့် ဈေးနှုန်း ကျဆင်းလာ ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ပြောင်းကုန်သည်များက ပြောသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ပြောင်းဈေးနှုန်း တစ်ပိဿာ ၁၂၀၀ ကျပ်သည် တောင်သူများအတွက် အကျိုးအမြတ် ရရှိမှု နည်းပါးသည်ဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ ပြောင်းစိုက်တောင်သူ ကိုမင်းခိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

မြန်မာ့ပြောင်းဖူးကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မဆိုးတော့ မဆိုးဘူးပေါ့လေ။ အမြတ်တော့ နည်းတာပေါ့။ ကောင်းတယ်လို့လည်း ပြောလို့မရဘူး။ ဆိုး တယ်လို့လည်း ပြောလို့မရဘူး။ အလယ်အလတ်တန်းမှာ ရှိနေတာပေါ့ ဈေးနှုန်းက။ အမှန်ဖြစ်ရမှာ ဒီအချိန်မှာ တော့ ဈေးနှုန်းက ၁၃၀၀ ကျော် ဖြစ်နေရမှာလေ။ အနောက်ကနေ လိုက်ရတဲ့ မြေဆီတို့၊ ဆီဈေးတွေနဲ့ဆိုရင် ပြောင်းဆံဈေးက ၁၃၀၀ ကျော် ဖြစ်နေရမှာ။ ဒါပေမယ့် အခုက ၁၂၀၀ ဝန်းကျင်လောက် သွားနေတာဆိုတော့ နည်းတဲ့အပိုင်းမှာ ပါသေးတာပေါ့။ အမြတ်သိပ် မများဘူးပေါ့၊ ရှုံးတာတော့ မရှုံးဘူးပေါ့ တောင်သူက။ တောင်သူ လက်ဝယ်မှာလည်း မရှိသလောက် ဖြစ်သွားပြီလေ။ ရှမ်းဘက်က ရောင်းတဲ့စနစ်နဲ့ ကျနော်တို့ ဧရာဝတီဘက်က ရောင်းတဲ့စနစ် မတူဘူး။ ရှမ်းဘက်က အများဆုံး ရောင်းတဲ့တောင်သူတချို့က သူတို့က ပေါ်ရင်လည်း သူတို့ဟာသူ တို့ သိမ်းဆည်းပြီးတော့ ထိုင်းဘက်က ဖွင့်ခါနီးကျမှ အများဆုံး ထုတ်ရောင်းတာ များတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ကာလ ကုန်ဆုံးခါနီး ရက်ပိုင်းအလိုတွင် မြဝတီ - ကော့ကရိတ် အာရှလမ်းပိုင်းရှိ မြေပြိုကျမှုကြောင့် လမ်းပိုင်းများ ပျက်စီးသွားခဲ့သည်။

ထို့နောက် ပျက်စီးသွားသော လမ်းပိုင်းနေရာအတွက် ပြန်လည်ပြုပြင်ပြီး ကုန်တင်ကားများ ဖြတ်သန်း၍ ရရှိခဲ့ သော်လည်း ကားပိတ်ဆို့မှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုပိတ်ဆို့မှုကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် တင်ပို့နေသည့် ပြောင်းဆံ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ကျန်ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ထိုပြောင်းဆံများသည် တခြားသော လမ်းကြောင်း များဖြင့် သော်လည်းကောင်း၊ ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ တဆင့် အခွန်ပေးဆောင်၍ တင်ပို့ကြရမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောင်းကုန်သည်များက ပြောသည်။

မြန်မာ့ပြောင်း လက်ကျန်အနေဖြင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးထွက် ပြောင်းဆံများအနေဖြင့် အိတ် ၁ သောင်း ဝန်းကျင်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းနှင့် မြောက်ပိုင်းဒေသတွင် အိတ်ရေ ၂ သိန်းခန့်သာ ကျန်ရှိသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်းထံမှ သိရသည်။

မိုးပြောင်းများအနေဖြင့် ယခုလတွင် ရိတ်သိမ်းမည်ဖြစ်ပြီး ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးထွက် ဆောင်းပြောင်းများ အနေ ဖြင့် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ရိတ်သိမ်းသည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁

ထိုင်းသို့ MOU မြန်မာလုပ်သားများအား မြဝတီ-ကော့ကရိတ် အာရှလမ်းသစ်မှ စေလွှတ်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ ပြန်လည်စတင်ရာ၌ အလုပ်သမားတစ်ဦးလျှင် ပေးရသည့် ကားခနှုန်းထားသည် နှစ်ဆခန့် ဈေးတက်သွားကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြဝတီ-ကော့ကရိတ် အာရှလမ်းသစ်တွင် ဩဂုတ် ၇ ရက်နေ့က မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းမှုကြောင့် လမ်းအချို့ ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး MOU လုပ်သားများအား ဩဂုတ် ၂၂ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပြန်လည်စေလွှတ်မှု စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း မြန်မာပြည်ပအလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့ချုပ် (MOEAF)မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကားခက ၂၂၀၀၀ ရှိတယ် တစ်ကြောင်းကို။ ရန်ကုန်ကနေ မြဝတီကို ၂၂၀၀၀  ရှိနေတော့  အခုကကြတော့ ၄၅၀၀၀ ဖြစ်သွားတယ်။ နှစ်ဆတက်သွားတာပေါ့နော်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပထမကကြတော့ လမ်းပျက်အထိကို ရန်ကုန်က ကားတွေလိုက်ပို့တယ်။ ပြီးသွားရင် ရန်ကုန်ကကားတွေ လှည့်ပြန်ရပြီးတော့မှ ဟိုဘက် မြဝတီက ကားတွေကကြတော့ ဟိုဘက်လမ်းပျက်ကနေ ပြန်ခေါ်တာ။ ကလေးတွေကနေ အဲဒီဟာကို လမ်းလျှောက်ရတာ။ အခုကြတော့ တံတားပြီးသွားပြီဆိုတော့ ဆက်တိုက်တော့ သွားလို့ရပြီ လမ်းတော့ ဆင်းလျှောက်စရာ မလိုတော့ဘူးပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကားတွေကတော့ Traffic ဖြစ်နေသေးတယ်။ နှစ်လမ်းသွားလုပ်မှသာလျှင် အဆင်ပြေမယ်ပေါ့။ အဲဒါလေးကတော့ အချိန်စောင့်ရမယ်လေ။ အဲဒီနားမှာ သွားပိတ်နေတာပေါ့။ အရင်ကကြတော့ အဲဒီဘက်ကို ရပ်ထားတာ မသွားရတော့ ပြဿနာ မရှိဘူးလေ။ MOU ကားလောက်ပဲ သွားရတယ်။ လမ်းကတစ်ခြမ်းပြီးသွားပြီ။ ဒါပေမယ့် အကုန်လုံးပြန်ဖွင့်ပေးလိုက်တော့ ကားတွေက တန်းစီပြီးကြပ်နေတာပဲ” ဟု ပြောသည်။

MOU လုပ်သားများကို တွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များမှ ဆက်ကြေးကောက်ခံရာတွင် လူတစ်ဦးလျှင် ၅၀၀၀ ကျပ်မှ စတင်ကာ သုံးသောင်းခွဲကျပ်အထိ တောင်းခံကြခြင်းများကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းသို့ MOU လုပ်သားများအား စေလွှတ်ရာတွင် လမ်းခရီးအခြေအနေကြောင့် ကြန့်ကြာမှုများ  ရှိသဖြင့် ယခင်ပုံမှန် ကြာချိန်ထက် ရက်အနည်းငယ် ပိုကြာသွားခြင်းမျိုးရှိကြောင်းလည်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများက ပြောသည်။

သို့သော် အေဂျင်စီများအနေဖြင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီး ရက်ပေါင်း ၉၀ အတွင်း အလုပ်သမားအား သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံရှိ လုပ်ငန်းခွင်သို့ စေလွှတ်ပေးရမည်ဟု သတ်မှတ်ထားသော်လည်း ယခုကဲ့သို့ သဘာဝ‌ဘေးများကြောင့် ကြန့်ကြာမှု များရှိရာတွင် ဌာနဆိုင်ရာသို့ အကျိုးအကြောင်း စာတင်၍ ရကြောင်းသိရသည်။

လပ်ကီးပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “အဲဒါကတော့ ဌာနဆိုင်ရာကို အသနားခံစာတင်ပေါ့။ ဌာနဆိုင်ရာကတော့ ဒါမျိုးဆို သူတို့ နားလည်မှုပေးမှာပါ။ ဘာလို့ဆို ဒါက သဘာဝဘေး အန္တရာယ်ပဲဟာ။ သိပ်တော့ effect ရှိမှာမဟုတ်ဘူး။ ခွင့်ပြုမှာပေါ့ ဌာနက။ နှစ်လမ်းသွားလို့ ရတဲ့အထိ ဖောက်နေ ပြီ။ နောက် ဒီတစ်ပတ် ဒီရက်အတွင်းမှာ နှစ်လမ်းသွားလို့ရတဲ့ အဆင့်ရသွားမှာပေါ့။ အဆင်ပြေနေပါပြီ။ ကုန် ကားတွေ၊ MOU ကားတွေ၊ နောက်ကိုယ်ပိုင်ကားတွေ။ အဲဒီမှာမှ ကုန်ကားတွေကတော့ jam ဖြစ်နေတယ်။ MOU ကားနဲ့ ကားသေးလေးတွေကတော့ ဖြောင့်တန်းကြတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ထိုက်သင့်တဲ့ ကုန်ကျစရိတ် လေးတွေတော့ ပေးကြရတယ်။ ကုန်ကျစရိတ်လည်း ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

အာရှလမ်းပိုင်း တောနော်ရေတံခွန်အနီး လမ်းသားပြိုကျခဲ့သည့်နေရာသည် လမ်းအလျား ပေ ၂၀၀ နှင့် အနက် ၃၅ ပေ ဝန်းကျင်ရှိပြီး လက်ရှိတွင် ထိုနေရာအား ယာယီ ဘေလီတံတား ထိုး ပေးထားကာ ယာဉ်များအား ဖြတ်သန်းသွားလာ ခွင့်ပြုထားခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် MOU လုပ်သားများအား စေလွှတ်ရာတွင် ယခင်ကကဲ့သို့ လူဦးရေအများအပြား မစေလွှတ်ဘဲ အနည်းငယ်ဖြင့်သာ ပုံမှန်စေလွှတ်နေကြောင်းလည်း မြန်မာပြည်ပအလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အဖွဲ့ချုပ် (MOEAF)မှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃၁

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုနှင့် ကြုံတွေ့နေရပြီး မြို့နယ်အလိုက်သော်လည်းကောင်း၊ ရပ်ကွက်အလိုက်သော်လည်းကောင်း အခြေခံလူတန်းစားများ ဝယ်ယူနိုင်သည့် ဈေးနှုန်းတစ်ခုဖြင့် မည့်သည့် ဆိုင်တွင်မဆို ဆန်နှင့်ဆီများကို ရရှိရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခုအခါတွင် ပြင်ပ၌ ရောင်းချနေသည့် ဈေးနှုန်းထက် ထက်ဝက်ခန့် သက်သာသောနှုန်းထားဖြင့် ဆန်နှင့် ဆီကုန်သည် အသင်းများက ဦးဆောင်၍ ဆန်နှင့်ဆီများကို လိုက်လံ ရောင်းချပေးနေခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ဆီများကို မြန်မာနိုင်ငံ ဆီကုန်သည်များနှင့် ဆီလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက ဦးဆောင်၍ ရပ်ကွက်တချို့တွင် ကားဖြင့် လှည့်လည်ရောင်းချပေးနေရာတွင် ဈေးနှုန်းသက်သာခြင်းကြောင့် လာရောက်ဝယ်ယူသူ များပြားလျက် ရှိနေပြီး တန်းစီဝယ်ယူနေကြရခြင်းကြောင့် ထိုကဲ့သို့ ရောင်းချနေခြင်းသည် မှားယွင်းနေသည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က ထောက်ပြသည်။

“မနေ့က ဘာမြင်လဲဆိုတော့ တောင်ဥက္ကလာဘက်ရောက်တယ်။ မေတ္တာလမ်းပေါ်မှာ တန်းစီတဲ့ လူကြီးက အရှည်ကြီးပဲ။ ဂျပန်နဲ့သွားတော့ ဂျပန်ကတောင် ဘာလုပ်တာလဲတဲ့ မေးတယ်။ နိုင်ငံခြားသားက စပ်စုတာ ပေါ့နော်။ ဘာလို့ ဘာတွေ တန်းစီနေတာလဲတဲ့။ မဟုတ်ဘူး တို့နိုင်ငံမှာ ဆီတအားဈေးကြီးတယ်။ ဆန်၊ ဆီတွေကို ဈေးသက်သက်သာသာနဲ့ ရောင်းနေတာကို တန်းစီနေတာလို့ ပြောလိုက်တာ။ ခုထိ တန်းစီတဲ့ စနစ်က မပျောက် သေးဘူး။ စနစ်က မှားနေသေးတယ်။ အမှန်မှာက ဘယ်ဆိုင်သွားဝယ်ဝယ် ဒီဈေးနှုန်းနဲ့ ရနေရမယ်။ ဆန်လည်း ထိုနည်းတူပဲ။ သူတို့ရောင်းတဲ့ဆိုင်ကြီးကျမှ ဆန်ဈေးသက်သာတယ်ဆိုတာ မဖြစ်သင့်ဘူး။ မှားနေသေးတယ်။ ကောက်ရိုးမီးလို လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ တိုင်းပြည်က ဒုက္ခရောက်မှာ။ ခဏပဲ လုပ်ပြသွားလိုက်တယ်။ ပြီးတော့ ဒုံရင်း ဒုံရင်းပဲဆိုတော့ ဘာလုပ်မှာလဲ။ အဲဒီဈေးက တောက်လျှောက်တည်တံ့ခိုင်မြဲဖို့လိုတယ် ၇ ထောင်ဆို ၇ ထောင်နဲ့က။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ၁ ရက် ၂ ရက်နဲ့ လုပ်တဲ့အလုပ်တော့ အားမပေးဘူး။ တောက်လျောက် ဈေးကျ သွားဖို့ အရေးကြီးတာ” ဟု ပြောသည်။

စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ရန်ကုန်မြို့နေ ပြည်သူများကို သက်သာသောနှုန်းထားဖြင့် ဆန်များ ရောင်းချပေးနေစဉ်

လက်ရှိတွင် ဆန်ကို ရန်ကုန်မြို့တွင်း မြို့နယ် ၁၇ မြို့နယ်ရှိ ဆန်ရောင်းချသည့် ၄၂ ဆိုင်တွင် ဧည့်မထ ဆန်ကြမ်း တစ်ပြည်ကို ၂၅၀၀ ကျပ်နှုန်းဖြင့် ရောင်းချပေးထားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က ထုတ်ပြန်ထား သည်။

ထို့နောက် စားအုန်းဆီကိုလည်း လက်ကားဈေးနှုန်းဖြင့် ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်၊ ညောင်ပင်လေး ဈေးနှင့် ရန်ကုန်မြို့ရှိ စားသုံးဆီအရောင်းဆိုင်အသီးသီးတွင် ဆီတန်ချိန် ၁ ဒဿမ ၇ သန်းကို ရောင်းချပေးမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆီကုန်သည်နှင့် ဆီလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

ထို့နောက် ဆီကို ရပ်ကွက်တချို့တွင် ကားဖြင့် လှည့်လည်၍ သက်သာသောနှုန်းထားဖြင့် လာရောက်ရောင်းချ ပေးနေမှုများ ရှိသော်လည်း ထို့ကဲ့သို့ လာရောက်ရောင်းချခြင်းထက် အဆိုပါဈေးနှုန်းအတိုင်း ဆိုင်တိုင်းတွင် ဝယ်၍ ရမည်ဆိုပါက အဆင်ပြေမည်ဟု အိမ်ရှင်မတစ်ဦးဖြစ်သူ မရတီက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆန်၊ ဆီတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့က မေးစရာမလိုအောင်ကို ကုန်ဈေးနှုန်းကို ကျစေချင်တာပေါ့။ ဘယ်သူမဆိုပါပဲ။ အိမ်ရှင်မ ၁၀ ယောက်သွားမေးလည်း အိမ်ရှင်မ ၁၀ ယောက်လုံးက ညီမတို့ စီးပွားရှာနေတဲ့ လူဆိုလည်း ဈေးကို အသက်သာဆုံးပဲ ဖြစ်စေချင်တာပေါ့နော်။ ကုန်ဈေးနှုန်းကတော့ ဈေးသက်သက်သာသာလေးနဲ့ရမယ်၊ အခုလိုမျိုး သူတို့ ဘယ်မှာ ဆီလေးတွေ ပေးမယ်၊ ဘယ်မှာရမယ်၊ အဲဒါလေးတွေကို မျှော်ကိုးပြီး လိုက်တိုးနေရတာထက် ပေါ့နော် အဲဒီလိုမျိုး ဟိုးအရင်တုန်းကလိုပေါ့ သမဝါယမမှာ ဟိုးအရင်တုန်းက သမဝါယမမှာ ပေးမယ်၊ ဒီဆိုင်မှာ သွားလို့ရတယ်ဆိုလို့ရှိရင် ပုံမှန်ဈေးလေးနဲ့ ဆီရောင်းတဲ့ ဆိုင်တိုင်းမှာ ဝယ်လို့ရရင်တော့ အကောင်းဆုံးပဲပေါ့။ အလယ်အလတ်တန်းစား လူတန်းစားဆိုတာ ဒီ ကုန်ဈေးနှုန်းမှာ မရှိတော့ဘူး။ အထက်တန်းစားနဲ့ အတန်းတွေနဲ့ ခွဲလိုက်မယ်ဆိုရင် အခြေခံလူတန်းစား အဲဒီလိုပုံစံ ဖြစ်သွားတာပေါ့။ အလယ်အလတ်တန်းစားဆိုတာ မရှိတော့ဘူး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ပြင်ပဈေးကွက်အတွင်းတွင် စားအုန်းဆီ တပိဿာလျှင် ကျပ် ၉၂၀၀ ကျော်ဝန်းကျင် ပေါက်ဈေးရှိနေပြီး ဆန်ဈေးနှုန်းအနေဖြင့် ရွှေဘိုပေါ်ဆန်း တစ်အိတ်လျှင် ၁၂၀၀၀၀ ကျပ်၊ ဧရာဝတီပေါ်ဆန်းနှင့် ကျားပျံမှာ တစ်အိတ်လျှင် ၁၀၀၀၀၀ ကျပ် ရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃၀

အိန္ဒိယနိုင်ငံအစိုးရက ကြက်သွန်နီ ပို့ကုန်အခွန်ကို ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းတိုးမြှင့်ကောက်ခံရန် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်ခြင်းကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက မြန်မာ့ကြက်သွန်နီကို ဝယ်ယူရန်အတွက် စိတ်ဝင်စားမှု ရှိလာနေသည်ဟု ပခုက္ကူနှင့် မြင်းခြံမြို့များရှိ ကုန်သည်၊ ပွဲစားများထံမှ သိရသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က မြန်မာအပါအဝင် တရုတ်၊ တူရကီ၊ ထိုင်းနှင့် နယ်သာလန်နိုင်ငံတို့မှ ကြက်သွန်နီ တန်ချိန် ၂ သောင်းကျော်ကို တင်သွင်းရန်အတွက် လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာကြက်သွန်ကုန်သည်များအနေဖြင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရန်အတွက် ကြက်သွန်နီများကို စတင်သိုလှောင်နေကြပြီဖြစ်သည်ဟု ပခုက္ကူမြို့နယ် ကုန်သည်ပွဲစားများအသင်းမှ ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးလှသောင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကုန်သွယ်ကြီးကနေပြီးတော့ အဲဒီလိုလုပ်ရင်တော့ မသိဘူး။ တို့ ပုဂ္ဂလိကအနေနဲ့ကတော့ အခုထိ မပို့ရသေးဘူး။ မေးတော့ မေးတယ် မေးပြီးတော့ မပို့ရတာ။ မေးတာတော့ အရီးဆီလည်း ၃/၄ ဦးတော့ မေးတယ်။ ၉ လပိုင်း၊ ၁၀ လပိုင်းလောက်မှ ဝယ်တာလေ သူက။ သူတို့ဝယ်မယ်ဆိုရင်တော့ ဒီထက်ကို ကြက်သွန်ဈေးက ပြောင်းသွားနိုင် တယ်။ အခုတောင်မှ သူတို့လှောင်နေကြတာတွေက ၂၀၀၀ တုန်းက ဈေးမြင့်လို့ မဝယ်ကြဘူးလေ။ ၂၀၀၀ တုန်းက ကုန်သည်တွေက ဈေးမြင့်လို့ဆိုပြီး ဂိုဒေါင်တွေမှာ တစ်လုံးမှ မထည့်ကြဘူး။ အခု ၂၈၀၀၊ ၃၀၀၀ ကျမှ ကြက်သွန် တွေ သူတို့ ဂိုဒေါင်ထဲ ဝယ်ထည့်နေကြတာဆိုတော့ အဲဒီဘက် လှမ်းမြင်လို့နေမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီများကို နေလှန်းထားစဉ်

ယခုနှစ်တွင် ကြက်သွန်နီ ဈေးနှုန်းသည် ယခင်နှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဈေးကောင်းရနေပြီး လတ်တလောတွင် ပခုက္ကူ ကုန်စည်ဒိုင်တွင် ၁ ပိဿာလျှင် မြန်မာကျပ်ငွေ ၂၉၀၀ မှ ၃၄၀၀ ကြားရှိနေကြောင်း ပခုက္ကူမြို့ကုန်သည်၊ ပွဲစားများအသင်းထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ကြက်သွန်နီကို ထိုင်းနိုင်ငံသို့ မြဝတီနယ်စပ်မှ တင်ပို့လျက်ရှိနေပြီး တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ သို့လည်း တင်ပို့လျက်ရှိနေကြောင်း၊ နေ့စဉ် ကုန်တင်တွဲကား အစီးရေ ၃ စီးမှ ၅ စီးခန့် တင်ပို့လျက်ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။ 

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက မြန်မာ့ကြက်သွန်ကို ဝယ်ယူရာတွင် အရည်အသွေးမျိုးစုံ ဝယ်ယူခြင်းကြောင့် ရှိသမျှ ကြက်သွန်များကို ဝယ်ယူသွားနိုင်ကြောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ကြက်သွန်တင်ပို့ရာတွင် နေ့စဉ် ကြက်သွန်ပိဿာချိန် သိန်း ၂၀ ခန့် တင်ပို့ရသည်ဟု ပခုက္ကူမြို့နယ်မှ ကြက်သွန်ကုန်သည်တစ်ဦးက ပြောသည်။

“ဟိုနှစ်တွေက သွားတာပေါ့။ ပြီးခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်ကျော်လောက်တုန်းကဆိုရင် မနှစ်ကပဲ ဟုတ်တိပတ်တိ မထွက် လိုက်တာလေ။ အရင်နှစ်တွေတုန်းကဆိုရင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ထွက်ပြီဆိုရင် အကျတောင် မကျန်ခဲ့ဘူးဆိုသလိုပါ။ သူတို့က အကုန်သိမ်းကျုံးဆွဲတာလေ။ ဘာမှ မကျန်ခဲ့ဘူး။ တရုတ်တို့၊ မြဝတီတို့၊ အခု ဗီယက်နမ်တို့ဆိုတာက သူတို့ ပစ္စည်းကောင်း လိုက်ဝယ်တာလေ။ အဲဒါကြောင့်လည်း ဈေးတွေ မြင့်တာပေါ့။ တစ်နေ့ တစ်နေ့ကို သိန်း ၂၀ လောက်သွားတာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို။ ပိဿာ သိန်း ၂၀ လောက် သွားတာဗျ။ ၁၀ သိန်း၊ ၁၅ သိန်း၊ သိန်း ၂၀ အဲဒီလို သွားတာ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ကြက်သွန်နီ ဈေးကောင်းရနေသောကြောင့် လာမည့် ကြက်သွန်စိုက်ရာသီတွင် တောင်သူများ အနေ ဖြင့် ကြက်သွန်ကို ပို၍ စိုက်ပျိုးလိုသော်လည်း ကြက်သွန်အဓိက စိုက်ပျိုးရာဒေသများဖြစ်သည့် မြင်းခြံ၊ ယင်းမာ ပင်၊ ပုလဲနှင့် ယောချောင်းတလျှောက် မြို့နယ်များရှိ ကျေးရွာများမှ နေအိမ်များ မီးရှို့ခံရခြင်းများရှိနေပြီး နယ်မြေ တည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်းကြောင့် ကြက်သွန်စိုက်ပျိုးမှုများ လျော့ကျနိုင်သည်ဟု ကုန်သည်များနှင့် တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၉

ပြည်တွင်းတွင် ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်နေခြင်းကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့ခွင့် လိုင်စင်အသစ် ထုတ်ပေးခြင်းကို ဩဂုတ်လကုန်ပိုင်းမှ စတင်၍ ၄၅ ရက်ကြာ ယာယီရပ်နားသွားမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါး အသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

ယခင်ရှိထားသည့် ပြည်ပဆန်တင်ပို့ခွင့်လိုင်စင်အဟောင်းများကိုသာ ဆက်လက် တင်ပို့ခွင့်ပြုသွားမည်ဖြစ်ပြီး လိုင်စင်အသစ်များကို ယာယီ ရပ်နားခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခုကဲ့သို့ ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့ခွင့်လိုင်စင်အသစ် ထုတ်ပေးခြင်းကို ယာယီရပ်နားခြင်းက ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရေးအတွက် တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ အထောက်အကူပြုနိုင်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးကုန်သည်များ အသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့လည်း ကြားတာရှိပါတယ်။ လိုင်စင်အသစ် ချမပေးတာ၊ ကန့်သတ်တာတော့ မဟုတ်ဘူး။ နဂိုလိုင်စင် အဟောင်းတွေတော့ ပုံမှန်တင်ပို့ခွင့်ပေးပါတယ်ဗျ။ လိုင်စင်အသစ် ထပ်မချတာ။ ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းတွေ တက်နေတော့ ပြည်ပကို နည်းနည်းလေး ထိန်းချုပ်တဲ့သဘောပါ။ ပြည်တွင်းဈေး နည်းနည်းတော့ အေးမှာပေါ့ ပြည်ပထွက်ခွင့် မရှိဘူးဆိုရင်လေ။ ပြည်တွင်းမှာပဲ တချို့ဆန်တွေကလည်း တက်တဲ့ဆန်တွေကလည်း အဓိက တက်တာ ပြည်တွင်းစားဆန် အဓိက တက်တာ။ ပြည်ပပို့တဲ့ဆန်တွေမဟုတ်ဘူး ဈေးတက်တာလေ။ ပေါ်ဆန်းမွှေး တို့ဘာတို့ဆိုရင် ပြည်တွင်းမှာပဲ အဓိကစားတာ။ သူတို့က ဒီကြားထဲက လိုင်စင်တွေကို တင်လို့ရပါတယ်။ အဓိက အသစ်ထပ်မရောင်းတော့ဘူးပေါ့။ နဂိုရောင်းပြီးသား၊ ဝယ်ပြီးသားတော့ ဘာမှထိခိုက်မှု မရှိပါဘူး။ ဆန်အသစ် ပေါ်တဲ့အချိန်ကျရင်တော့ ပြန်ပေးမှာပါ” ဟု ပြောသည်။

ဆန်သိုလှောင်ရုံတစ်ခု

ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခြင်းသည် ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှုများကို ကန့်သတ်ရန် သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများကို လှုံ့ဆော်မှု ဖြစ်စေသည်ဟု သုံးသပ်နေမှုများလည်း ရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။

ပြည်ပဆန်တင်ပို့ခွင့် လိုင်စင်များ ထုတ်ပေးခြင်းကို ကန့်သတ်ခြင်းက ဆန်ဈေးနှုန်းများ ပြန်လည်ကျဆင်း လာနိုင်သော်လည်း တောင်သူလယ်သမားများ စပါးပေါ်ချိန်တွင်တော့ ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှုများကို ပြန်လည် ခွင့်ပြုပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပြည်တွင်းဆန်ဈေးက တကယ်လို့ ပြည်ပပို့တဲ့ဥစ္စာ ခဏပိတ်ထားလိုက်မယ်ဆိုရင် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးက ထိုက်သင့်တဲ့ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ပြန်ကျသွားမှာ။ နည်းနည်းတော့ ထိန်းသွားမှာ။ 
အလွန်အမင်းတော့ ထိန်းလို့မရဘူး။ ဥပမာဆိုပါတော့ ဆန်က error ဖြစ်သွားတယ်။ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိတော့ ဆန်တစ်အိတ်ကို ၁ သောင်း၊ ၁ သောင်းခွဲတော့ ပြန်ဆင်းသွားမှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အဲဒီပိတ်တာက တောင်သူတွေ စပါးပေါ်တဲ့အချိန် မှာတော့ အဲဒီပြည်ပပို့မှုကို ပြန်ပြီးတော့ ဖွင့်ပေးဖို့ လိုအပ်မယ်။ တကယ်လို့ ဆက်ပိတ်ထားမယ်ဆိုရင် တောင်သူ တွေ ပေါ်တဲ့အချိန်မှာ ဈေးက မတရား အနှိမ်ခံရလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ကုန်ထုတ်လုပ်သူ၊ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့ တောင်သူတွေရဲ့ဘက်ရော၊ စားသုံးသူတွေဘက်ရော ကြည့်မယ်ဆိုရင် အများဆုံး ၁ လခွဲထက်တော့ ပိုမပိတ်သင့် ဘူး” ဟု ပြောသည်။

နစကမှ နည်းလမ်းမျိုးစုံဖြင့် ဆန်ဈေး ကျဆင်းစေရန် ဆောင်ရွက်နေသော်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်းသည် ကျဆင်းလာမှု မရှိဘဲ ဈေးကွက်တွင် ဆန်ကြမ်း တစ်အိတ်လျှင် ၆ သောင်းကျပ်ကျော်နှင့် ဆန်ချောတစ်အိတ်လျှင် ၁ သိန်း မှ ၁ သိန်းခွဲအထိ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၉

တောင်ကိုရီးယားရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်သက်တမ်းတိုးလျှောက်ထားခြင်းအား စက်တင်ဘာ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ယာယီရပ်နားထားမည်ဖြစ်ပြီး ပြန်လည်လက်ခံမည့်ရက်အား ထပ်မံ အသိပေး သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဆိုးလ်မြို့ရှိ မြန်မာသံရုံးက ဩဂုတ်လ ၂၈ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခုကဲ့သို့ ပြုလုပ်ရခြင်းသည် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ထုတ်ပေးသည့်စက်အား ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှုများ ပြုလုပ်သွားရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။

ကိုရီးယားနိုင်ငံရှိ လေဆိပ်တစ်ခုသို့ မြန်မာအလုပ်သမားများ ရောက်ရှိလာစဉ်

သို့သော် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်သက်တမ်းကုန်မည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ဗီဇာသက်တမ်းတိုး လျှောက်မည် ဆိုပါက တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရှိ လ.ဝ.က ဝန်ထမ်းများအား ဘာသာစကားကျွမ်းကျင်စွာဖြင့် သေချာစွာ ရှင်းပြ နိုင်ပါက အဆင်ပြေကြောင်း တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ ဘူဆန်မြို့ရှိ အလုပ်သမား ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ ကူညီ ထောက်ပံ့ရေးစင်တာမှ တာဝန်ခံ ကိုခန့်နေကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက“ကိုရီးယားအနေအထားမျိုးကတော့ အခက်အခဲမရှိဘူးတော့မဟုတ်ဘူး ရှိမယ်။ ပြောရဆိုရ ရှင်းပြရ တာတွေ အလုပ်ပိုလာတာပေါ့။ ကျနော်တို့ ပတ်စပို့သက်တမ်းက သွားမတိုးတာမဟုတ်ဘူး။ သွားတိုးရဲ့သားနဲ့ သံရုံးဘက်ကနေ ထုတ်မပေးလို့ဖြစ်ပါတယ်ဆိုတဲ့ အ‌ထောက်အထားတွေကို သက်ဆိုင်ရာ လ.ဝ.က ရုံးတွေကို သွားပြီး ရှင်းပြရမယ်။ ရှင်းပြပြီးတော့ သူတို့မေးတဲ့ မေးခွန်းတွေကို ဖြေရမယ်။ ဒါတွေ ဟုတ်လား၊ မဟုတ်လား သူတို့ စိစစ်ပြီးတော့မှ ဗီဇာကတော့ တိုးပေးမှာပါ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒါက ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက်။ အကြောင်းအကျိုးဆီလျော်တယ်ဆိုရင် ချွင်းချက်အနေနဲ့ ဥပဒေကို ပြန်လည်စဉ်းစားသုံးသပ်ပေးတယ်ဆိုတာ ကိုရီးယားမှာ အခြေခံဥပဒေမှာရှိတယ်။ ဒီအ‌ပေါ်မှာ ဝန်ထမ်းတွေက လိုက်လုပ်တဲ့သဘောပေါ့။ ဥပဒေကတော့ ပတ်စပို့သက်တမ်းမရှိရင် ဗီဇာသက်တမ်းတိုးလို့မရဘူး။ ဥပမာအနေနဲ့ဆို လူသားချင်းစာနာတဲ့ ဗီဇာကို ပြောင်းလဲ ထားတဲ့လူတွေဆိုရင်လည်း ဒီနည်းနဲ့ပဲ အခုတိုးနေတာပဲ။ ပတ်စပို့သက်တမ်းမရှိပေမယ့် ဗီဇာ သက်တမ်းတော့ တိုးလို့ရနေတယ်။ တစ်ကြိမ်မဟုတ်ဘူး။ နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်အထိကို တိုးနေတဲ့လူတွေရှိပါတယ်။ တစ်ကြိမ်ကို ၆ လနဲ့ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လေဆိပ်တွင် မြန်မာများထံမှ ရှာဖွေတွေ့ရှိသည့် ကွမ်းရွက်အိတ်များ

သို့သော် သံရုံး၌ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ယခင်က သက်တမ်းတိုးလျှောက်ထားပြီးသူများကိုမူ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်အသစ် များအား သတ်မှတ်ပေးထားသည့် နေ့ရက်များအတိုင်း ဆက်လက်ထုတ်ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန် ချက်အရ သိရသည်။

ထို့အပြင် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် မြန်မာ၊ ယူကရိန်းအပါအဝင် နိုင်ငံသားအချို့အား လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုအရ ထုတ်ပေးထားသည့် G-1 ဗီဇာရှိသည်။

သို့သော် ၎င်းဗီဇာဖြင့် ခရီးသွားမည်ဆိုပါက နိုင်ငံကူးလက်မှတ်သက်တမ်း ၆ လခန့်ရှိရန် လိုအပ်ကြောင်းနှင့် ထို ဗီဇာရယူထားသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် သံရုံး၌ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်သက်တမ်းတိုးသည့်အခါတွင် စာအုပ်များအား သိမ်းထားကြောင်းလည်း သိရသည်။

ဒါ့အပြင် တောင်ကိုရီးယားသို့ ဝင်ရောက်လာသည့် မြန်မာလုပ်သားများထံမှ တားမြစ်ထားသည့် အစားအစာများ သယ်ဆောင်လာခြင်းကို လေဆိပ်တွင် မကြာခဏ တွေ့ရှိမှုများနေကြောင်းနှင့် အခြားနိုင်ငံသားများထက် မြန်မာ နိုင်ငံသားများ၏ အိတ်များကို အချိန်ပိုကြာမြင့်သည်အထိ စစ်ဆေးလေ့ရှိကြောင်း ဆိုးလ်မြို့ရှိ အလုပ်သမား သံအရာရှိရုံးက ထုတ်ပြန်ထားသည်။

အဆိုပါကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ဆိုးလ်မြို့ရှိ အလုပ်သမား သံအရာရှိရုံးအား ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့သော်လည်း ဆက်သွယ်၍ မရခဲ့ပေ။

လေဆိပ်တွင် မြန်မာများထံမှ ရှာဖွေတွေ့ရှိသည့် အသားခြောက်များ

လက်ရှိတွင် စစ်ဆေးတွေ့ရှိသည့် ပစ္စည်းများအား သိမ်းခြင်း၊ ပတ်စပို့မှတ်တမ်းတင်ခံရခြင်းနှင့် ဒဏ်ငွေဆောင်ကြ ရခြင်းတို့ဖြစ်ကြောင်းနှင့် အပတ်စဉ် တွေ့ရှိမှုများလာနေသည့်အတွက် အဖမ်းခံရသည့်သူများအား နောင်တစ်ကြိမ် ပြည်ဝင်ခွင့်ပိတ်မည်ဟု အကြောင်းကြားလာကြောင်း ဆိုးလ်မြို့ရှိ အလုပ်သမား သံအရာရှိရုံး ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

ဘူဆန်မြို့ရှိ အလုပ်သမား ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ ကူညီထောက်ပံ့ရေးစင်တာမှ တာဝန်ခံ ကိုခန့်နေကြည်က “ပိုပြီးတော့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပညာပေး၊ သတင်းဖြန့်ချိရေးပေါ့ အဲဒီလိုလုပ်ဖို့တော့ လိုမယ်လို့တော့ ယူဆရ တာပေါ့။ လူများတာလည်း ပါမယ်ထင်ပါတယ် သူများနိုင်ငံ ၁၀ ယောက်ဝင်ပြီး ဒီက အယောက် ၁၀၀ ဝင်တာ  လည်း ဖြစ်နိုင်သလို တစ်ယောက်မှာ ဒါ ပါသွားပြီဆိုတဲ့အတွက် အသေးစိတ် နောက်လူတွေကို ထပ်စစ်ရင်းနဲ့ ကြန့်ကြာသွားတာတွေလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ နောက် မြန်မာအနေနဲ့ကလည်း ရှေ့တစ်လ၊ နှစ်လအတွင်းမှာလည်းပဲ လေဆိပ်အဝင်မှာ မူးယစ်ဆေးဝါးမိထားတယ်ဆိုတဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေရှိခဲ့တဲ့အခါကြတော့ နိုင်ငံကိုပဲ အဓိက ပိုပြီး တော့ ထားပြီးတော့ လေဆိပ်ဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ စစ်ဆေးသလား ဆိုတာကတော့ မသိရဘူး။အစားအသောက် ကတော့ ဖြစ်နိုင်ရင် မသယ်ပါနဲ့။ ဒီမှာဝယ်စားလို့ရပါတယ်။ မယူတာကောင်းပါတယ်။ အာသီသ ဖြစ်လို့ပေါ့ ကိုယ် အိမ်လွမ်းစိတ်ကြောင့် စားချင်တယ်ဆိုလည်း ဒီမှာဆိုင်တွေရှိပါတယ်။ ဝယ်စားလို့ ရပါတယ်။ ဈေးလည်း အဲဒီ လောက် ကွာပြီးတော့မှ ဈေးကြီးတဲ့ အမျိုးအစားမဟုတ်ပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် EPS စနစ်ဖြင့် သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာလုပ်သား ငါးသောင်းနီးပါး ရှိပြီး ကျောင်းသွားတက်ရောက်နေသူနှင့်  စီးပွားရေးလုပ်ကိုင်နေသူများလည်းရှိကြောင်း သိရသည်။ 

ထို့ကြောင့် မြန်မာသံရုံးအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပျောက်ဆုံး/ပျက်စီး၍ အသစ်လျှောက်ထားရာတွင် ယခင် ဒဏ်ကြေးငွေအဖြစ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇၅ ဒေါ်လာအစား ၁၀၅ ဒေါ်လာအဖြစ် ဇူလိုင်လက ပြောင်းလဲတိုးမြှင့် သတ်မှတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၈

ယခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ မိုးစပါး အထွက်နှုန်းသည် ရန်ကုန်တိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်း၊ ဧရာဝတီတိုင်းနှင့် မွန်ပြည်နယ်တို့တွင် လယ်တစ်ဧကလျှင် ပျမ်းမျှ တင်း ၂၀ ခန့် တိုးနိုင်ပြီး စုစုပေါင်း ဧက ၁၀ သန်းတွင် စပါးတန်ချိန် သန်းပေါင်း ဆယ် နှင့်ချီ၍ တိုးလာမည် ဖြစ်သည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းထံမှ သိရသည်။

သွင်းအားစုများဖြစ်သည့် ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဈေး၊ ပေါင်းသတ်ဈေး စသည်တို့သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ထက် ဈေးနှုန်း သက်သာသည့်အပြင် ရရှိသည့် စပါးဈေးနှုန်းသည်လည်း ၃ ပုံ ၁ ပုံခန့် များပြားနေခြင်းကြောင့် တောင်သူ လယ်သမားအများစုသည် ယခုနှစ် မိုးစပါးစိုက်ပျိုးရာ၌ သွင်းအားစု အမြောက်အမြား သုံးစွဲကြခြင်းကြောင့် စပါး အထွက်နှုန်း တိုးလာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဒီနှစ်ကတော့ အထွက်နှုန်း မလျော့ဘူး။ မနှစ်ကထက်စာရင် တစ်ဧကကို ပျမ်းမျှ ၂၀/၂၅ လောက် ပြန်တိုးမှာ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့လေ ဂရုစိုက်ကြတယ်၊ လယ်ထဲမှာ အခုထက်ထိ မြက်ပေါက်ကြတုန်း။ လယ်ထဲမှာ စပါးဖုံး နေပြီ၊ လုံးနေပြီ လယ်ထဲမှာ လူတွေက ပေါင်းကောက်နေတုန်း၊ အစာပက်နေတုန်း၊ ဆေးဖျန်းနေတုန်း၊ မှိုဆေးတို့ ဘာတို့လေ။ ဒီနှစ်က အစာကလည်း မနှစ်ကထက်စာရင် ဈေးက ၃ ပုံ ၁ ပုံလောက် ကျတယ်။ စပါးဈေးက မနှစ်က ထက်စာရင် ၃ ပုံ ၁ ပုံလောက် ပိုတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်တဲ့အတွက် တောင်သူတွေ ဂရုစိုက်ကြတယ်။ အဲဒီတော့ ဘယ်လိုပဲ ဖြစ်ဖြစ် မြန်မာပြည်အောက်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ စပါးကတော့ အထွက်နှုန်းက မနှစ်ကထက်စာရင် ပျမ်းမျှ တစ် ဧကကို ၂၀ နဲ့ ၂၅ တိုးမယ်။ အဲဒီတော့ အောက်မြန်မာပြည်ဖြစ်တဲ့ ပဲခူးတိုင်း၊ ဧရာဝတီတိုင်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းဆိုရင် ကျန်တဲ့ မွန်ပြည်နယ်တို့ ဘာတို့တော့ သူတို့လည်း နီးနီးကပ်ကပ် ရှိမှာပါလို့။ သူတို့လည်း ဒီလိုပဲ လုပ်ကြမယ် ထင်ပါတယ်။ အခု ပဲခူးတိုင်းရယ်၊ ဧရာဝတီတိုင်းရယ်၊ ရန်ကုန်တိုင်းရယ်၊ ဒီဘက်က ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ် က စိုက်လို့ရတဲ့ မြေပြန့်ဒေသတွေဆိုရင် ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ဧက ၁၀ သန်းလောက်မှာ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အန်ကယ် ထင်ပါတယ် မနှစ်ကထက်စာရင် စပါးတန်ချိန် သန်း ဆယ်နှင့်ချီပြီးတော့ တိုးလာမှာပါ ဒီနှစ်က” ဟု ပြောသည်။

စပါးများကိုတွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် စပါးစိုက်ပျိုးရာတွင် အသုံးပြုသည့် သွင်းအားစုများသည် ဈေးနှုန်းမြင့်မားနေခြင်းကြောင့် တောင်သူများအနေဖြင့် အသုံးပြုနိုင်မှု နည်းပါးခြင်းကြောင့် စပါးထွက်ရှိမှုနှုန်း နည်းပါးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ယခုနှစ်တွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ စပါးစိုက်တောင်သူ အများစုသည်ရှိသမျှ လယ်ဧက အားလုံးတွင် ဧကချန်လှပ်ထားမှု မရှိဘဲ ဧကအပြည့် စိုက်ပျိုးမှု လုပ်ဆောင်ထားခြင်းကြောင့် စပါးထွက်ရှိမှုနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ထက် ပို၍ရရှိမည်ဟု မျှော်မှန်းထားကြောင်း ဘိုကလေးမြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးအေးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “ပြောမယ်ဆိုရင် ထွန်တာယက်တာ၊ စိုက်တာကအစ ဂရုစိုက်ကြတယ် အရင်နှစ်ကထက်စာရင်။ စပါးဈေး ကောင်းတာကို အားပြုပြီးတော့။ ဥပမာ လယ်လပ်ရင် ဘေးက မျိုးဆွဲပြီး ဆွဲစိုက်။ ကိုယ့်ဆီမှာ မျိုးထောင်တာ မရ တဲ့ အခါကျတော့ သူများဆီက ဆွဲစိုက်တာတို့။ နောက် လယ်ချန်မထားဘူး။ နောက်ပိတ်ဆုံး မရတဲ့အဆုံး သီးထပ် စပါးတွေ၊ ရက် ၉၀ တို့၊ ဘေးကျားတို့ ရတဲ့စပါးကို ကျဲကြတာပေါ့။ အရင်တုန်းက လယ်လပ်ရင် လပ်ပါလေ့ဆိုပြီး တော့ ထားကြတာပေါ့။ အခုတော့ လယ်လပ်မထားကြဘူး။ ခါတိုင်းနှစ်ထက်စာရင် စပါးအထွက်နှုန်း စပါးအရနှုန်း တိုးမယ်ပေါ့။ ဘယ်လောက်မှန်းလဲဆိုတော့ မနှစ်ကတော့ ၁၅ ဧကကို ၇၀၀ ထွက်တယ်။ ဒီနှစ်ကတော့ စပါး ပိုထွက်မယ်လို့ မှန်းထားတာပဲ။ စပါးပေါ်မှပဲ သိမှာပေါ့။ ကောက်ထွက်ကလည်း ကောင်းတယ်၊ သမန်းကလည်း ကောင်းတယ်။ တာတွေကလည်း ကောင်းတယ်ဆိုတော့” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ယခုနှစ်တွင် ရေကြီးရေလျှံမှုကြောင့် စပါးများ ပျက်စီးသွားခဲ့သည့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်လည်း မိုးစပါး များကို ပြန်လည်စိုက်ပျိုးမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ ပြည်နယ်အတွင်း စပါးစိုက်ပျိုးမှု၏ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် ကုန်းမြင့် ပိုင်းဖြစ်သည့်အတွက် ထိုဒေသတွင် စပါးထွက်ရှိမှုနှုန်း ကောင်းမွန်နိုင်သည်ဟု မြောက်ဦးမြို့နယ်၊ ဓညဝတီ တောင်သူ လယ်သမားအသင်းချုပ် အတွင်းရေးမှူး ဦးမောင်သိန်းလှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စပါးချွေနေစဉ်

၎င်းက “အထွက်နှုန်းကတော့ အပိုင်း ၂ ပိုင်းနဲ့ ပြောရမယ်။ တစ်ပိုင်းက ဘာလဲဆိုတော့ ကုန်းမြင့်ပိုင်း တောင်သူ တွေ ကျတော့လည်း ဒီနှစ်မှာ မိုးကောင်းနေပြန်ရော။ ကုန်းမြင့်ပိုင်းသမားဆိုရင် ကောင်းတယ်။ ကျန်ခဲ့တဲ့နှစ်က မိုးခေါင်လို့ အဆင်ပြေတဲ့ လယ်သမားတွေ ဒီနှစ်မှာ ရေကြီးလို့ သေနေပြန်ရော။ ကုန်းမြင့်ပိုင်း တောင်သူတွေက တော့ ကောင်းပါတယ်။ ကုန်းမြင့်ပိုင်းက ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ယခုနှစ်၏ မိုးစပါး ထွက်ရှိမှုနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ထက် တိုးလာနိုင်သည်ဟု တောင်သူများက မျှော်မှန်းထားကြ သော်လည်း မိုးစပါး လှိုင်လှိုင်ပေါ်ချိန်တွင် စပါးဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလေ့ရှိခြင်းကြောင့် တောင်သူများ ရှုံးဆုံးမှု ဖြစ်စေမည့် ဈေးနှုန်း မဖြစ်စေရန် လိုအပ်ကြောင်း  တောင်သူများက ပြောသည်။

သို့မှသာ လာမည့် နွေစပါးစိုက်ပျိုးရာတွင် အထွက်နှုန်း တိုးလာစေရန်အတွက် ပြန်လည်စိုက်ပျိုးနိုင်မည် ဖြစ်သည် ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။