CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၇

ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်ချိန်တွင် ဈေးနှုန်းကျဆင်းလေ့ရှိသော်လည်း လက်ရှိ ရှမ်းပြည် နယ်(မြောက်ပိုင်း)တွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့၏ တိုက်ပွဲကြောင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှု ဖြစ်ပေါ်သွားကြောင်း ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

တိုက်ပွဲမဖြစ်ပွားခင် ၁ ရက်အလို အောက်တိုဘာ ၂၆ ရက်နေ့တွင် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ၃,၃၈၀,၀၀၀ (သုံးဆယ့်သုံးသိန်း ရှစ်သောင်း)ကျပ် ရှိရာမှ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ဈေးနှုန်း တဖြည်းဖြည်း မြင့် တက်လာရာ ယနေ့ (နိုဝင်ဘာ ၇ ရက်နေ့)တွင် ၃,၄၅၀,၀၀၀(သုံးဆယ့်လေးသိန်း ငါးသောင်း)ကျပ်သို့ ရောက်ရှိနေ သည်ကို တွေ့ရသည်။

ရွှေဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာရခြင်းသည် မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှု ရပ်တန့်နေသည့်အတွက် နယ်စပ် ကုန်သည်များက ရွှေအဝယ်လိုက်လာခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ရွှေတုံးများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရှမ်းမြောက် ကိစ္စပေါ့။ အဓိကက ဘာလဲဆိုတော့ ကုန်သည်တွေက တရုတ်ပြည်ဘက်က ကုန်လမ်း ကြောင်းက ပိတ်သွားပြီလေ။ ပိတ်သွားတော့ သူတို့က စီးပွားရေး ခေါင်းပြောင်းတော့ ဘာလို့ဆို ဒီ case က ဘယ်လောက်ထိ ပြီးမယ်လို့မှ မသိသေးတာ။ ခဏ ယာယီအတွက်ပေါ့နော်၊ အဝယ်ကတော့ လိုက်မှာပဲ။ တရုတ် ပြည် လမ်းကြောင်းတစ်ခုလုံး ပိတ်သွားတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အကုန်လုံး စီးပွားရေး တော်တော်များများက တန့်ကုန် တာ။ ကုန်သည်တွေ အကုန်ထိတဲ့ အတွက်ကြောင့် အဲဒီဘက်လမ်းကြောင်းကို ပြောင်းမှာပဲ။ အစကတည်းက တောင်မှ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်လို့ ပုံမှန်ဆို ဒါကျချိန်ပဲ။ အစောကတည်းက ၃၃ လောက်ကို ကျမှာလေ။ မကျချင်လို့ ဒီနေရာမှာ ငြိမ်နေတာ။ ငြိမ်နေတာမှ အခု ရှမ်းမြောက်ကိစ္စက ထဖြစ်တော့ လမ်းကြောင်းတွေက အကုန်ပိတ်ကုန် တော့ ဦးတည်ချက်က ဒီဘက်ကိုပဲ လှည့်ကုန်တာ။ တခြားဘက်မှာ ဒီလုပ်ငန်းတစ်ခုကနေ တခြားလုပ်ငန်းကို ချက်ချင်းကြီး ကူးပြောင်းဖို့ဆိုတာ မလွယ်ဘူး။ ကြားထဲမှာ အချိန်ကာလ တစ်ခုတော့ ယူရမှာပဲ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် လောလောဆယ်မှာ ဒီရွှေဘက်ကို ကူးရမှာပဲ။ လောလောဆယ် မြန်မာပြည်မှာ စိတ်ချရတာ ဒီရွှေပဲ ရှိတယ်လေ။ အဲဒါကြောင့် ရွှေဘက်ကို ကူးမှာပဲ သေချာပေါက်ကတော့ ကူးလည်း ကူးနေတာပါပဲ။ ပုံမှန်ဆိုတော့ ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်တော့မှာဆိုရင် ဈေးကွက်က ပုံမှန်ထက်တော့ နည်းနည်း မကျရင်တောင်မှ ဈေးတန်းတစ်ခုမှာ ငြိမ်နေမှာပဲ လေ။ အခုကတော့ ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်ခါနီးကျမှ ထဖြစ်တာဆိုတော့ ပိုပြီးတော့ ဆိုးသွားဖို့ပဲ ရှိတာပေါ့ ပွင့်လင်း ရာသီ ရောက်ခါနီးမှ ဖြစ်တာကိုး” ဟု ပြောသည်။

ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်ချိန်တွင် ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းသည် ကျဆင်းလေ့ရှိခြင်းကြောင့် ရွှေကုန်သည်များက ပြည်တွင်းရွှေဈေးသည် တစ်ကျပ်သားလျှင် ၃၃ သိန်းခန့်သို့ ကျဆင်းနိုင်သည်ဟု သုံးသပ်ထားကြသည်။

သို့သော် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားလာခြင်းကြောင့် မန္တလေး ရွှေဈေးကွက်၌ ရွှေဝယ်ယူမှု မြင့်တက်ခဲ့သည့်အတွက် ရွှေဈေးနှုန်းလည်း မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် နိုဝင်ဘာလလယ်ခန့်တွင် ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် ၃၆ သိန်းအထိ ရောက်ရှိနိုင်ပြီး ပြန်လည် ကျဆင်း ရန်အတွက် မရှိနိုင်ကြောင်း အမည်မဖော်လိုသည့် ရွှေကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့လက်၀တ်ရတနာများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လလယ်လောက်ဆိုရင် ၃၅ ကျော်လောက်ပါပြီ၊ ၃၆ လောက် ရောက်လောက်ပါပြီ လလယ်လောက်ဆိုရင်။ အခု ဒီတိုက်ပွဲတွေက ဘယ်အချိန် ပြီးမယ်မှန်းမှ မသိတာ။ ပြင်ပလှုံ့ဆော်မှုက တစ်ခုပြီးတစ်ခု တက်တက် လာမှာ ပဲလေ။ မြန်မာပြည်တွင်းရေးမှ မဟုတ်ဘူး၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးကလည်း မငြိမ်တော့ဘူး။ အရင်တုန်းက မြန်မာ ပြည်တွင်းရေးကြောင့် တက်လာတာ။ အခုက နိုင်ငံတကာအရေး ဖြစ်နေတော့ မလွယ်လောက်တော့ဘူး ဈေးပြန် ကျဖို့က သိပ်မမြင်တော့ပါဘူး။ အခု စီးပွားရေး အချက်အချာကျတဲ့ တရုတ်ပြည်သွားတဲ့ လမ်းကြောင်းတွေ ပိတ်ကုန်ပြီဆိုတော့ ခေါင်းပြောင်းမှာပဲလေ။ ကျဖို့တော့ သိပ်မရှိတော့ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ရွှေဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေသော်လည်း ရောင်းလိုအားနှင့် ဝယ်လိုအားအပိုင်းတွင် ပုံမှန်အတိုင်းသာ ရှိနေသလို ရွှေ ဈေးနှုန်း ထပ်မံ၍ တက်မည်ကို ခန့်မှန်းနေကြခြင်းကြောင့် ရောင်းချမည့် သူများကလည်း ရပ်တန့်နေသည်။

ထို့နောက် ရွှေဈေးနှုန်း ကျဆင်းချိန်တွင် ဝယ်ယူရန်အတွက် ပြင်ဆင်နေသည့် ကုန်သည်များလည်း ရှိသည်ဟု ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

ရွှေဈေး၊ ဒေါ်လာဈေး မြင့်တက်စေရန်အတွက် လုပ်ဆောင်နေသူများကို ဖမ်းဆီးအရေးယူမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် တရားဝင် အရောင်းအဝယ်အနေဖြင့် လုပ်ဆောင်ခြင်း မရှိဘဲ မှောင်ခိုဈေးကွက်ဖြင့်သာ အရောင်း အဝယ် ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု ရွှေကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၇

တရုတ်သို့ နယ်စပ်ဂိတ်မှတဆင့် ဝင်ရောက်ရန်အတွက် တစ်ခါသုံးကဒ် (TBP) တိုကင်အား နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်မှ ၁၀ ရက်နေ့အထိ ထပ်မံထုတ်ပေးထားကာ လူပေါင်း ၃၆၀၀ ကျော်ကိုပေးထားကြောင်း လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုအကူအညီပေးအပ်ရေးကွန်ရက်မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် တိုကင်ယူထားကြမှုသည် ယခင်ထက် နည်းပါးသွားပြီး တိုကင် ထုတ်ပေးသည့်နေရာကိုလည်း နန်းတော်ဂိတ်တွင် ပြောင်းလဲဆောင်ရွက်ပေးနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ နောက်ထပ် တိုကင်များအား မည်သည့်အချိန်တွင် ထပ်မံထုတ်ပေးသွားမည်ကို မသိရသေးကြောင်း ၎င်းကပြောသည်။

တိုက်ပွဲမဖြစ်ခင်က TBP လာရောက်ထုတ်ယူသူများကို တွေ့ရစဉ်

“သူကတော့ နည်းနည်းလေးတော့ နည်းသွားတာပေါ့။ အသွားအလာတော့ နည်းသွားတာပေါ့။ ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ရပ်သွားတဲ့အတွက် အသွားအလာကတော့ မရှိ‌တော့ဘူးပေါ့ နည်းသွားတာပေါ့။ လူဦးရေ ၃၆၂၀ (၃)ရက်နေ့က လာယူတာရှိတာပေါ့။ နည်းသွားတာပေါ့။ ခါတိုင်းဆိုရင်တော့ ၅ ထောင်ကျော် ၆ ထောင်ကျော် လာယူကြတာ လေ။ အဲဒီနေ့ကတော့ လမ်းကြောပိတ်မိနေတဲ့အတွက် ပြည်မထဲကလူတွေက မလာနိုင်တော့ လူဦးရေနည်းသွား တယ်ထင်တယ်။ သူက ၆ ညအိပ် ၇ ရက်ပဲပေးတော့ ဟိုဘက်ကနေ ဒီကိုပြန်လာဖို့က အခက်အခဲရှိကြတာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ဟိုဘက်မှာ သူတို့ဟာသူတို့ QR code လုပ်ပြီးတော့ နေထိုင်နေတဲ့သူတွေလည်းရှိတယ်။ မထွက်မလာ တဲ့သူတွေလည်း အများကြီးပဲ။ ဝင်သွားတဲ့သူတွေရဲ့ တစ်ဝက်ကျော်ကျော်ကတော့ ထွက်မလာဘူး။ သူက ၁၀ ရက် နေ့ပြီးရင်တော့ ကျနော်တို့က နန်းတော်ပေါက်မှာပဲ ပေးတာလေ။ ဝင်ချင်တဲ့ Demand ရှိတယ်ဆိုရင်တော့ နန်းတော်ပေါက်ကနေ တိုက်ရိုက်ဝင်ခွင့်ပြုတဲ့ဟာဖြစ်ဖြစ် ဒါကတော့ တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ သဘောထားပေါ့။ ပိတ်တယ်ဆိုတာတော့ မရှိပါဘူး။ မဖြစ်နိုင်သေးပါဘူး။ သူတို့ ဘယ်လိုပုံစံနည်းနဲ့ ပေးမယ်ဆိုတာကတော့ ရှိလာနိုင်တာပေါ့နော်။ ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ လုံခြုံရေး၊ သူတို့လည်း သူတို့လုံခြုံရေးကို ကြည့်ဦးမှာပေါ့နော်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခင်က TBP ကဒ်အတွက် တန်းစီရာတွင် လူတန်းအရှည်ကြီးဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိတွင် တိုက်ပွဲအခြေအနေ ကြောင့် နည်းပါးသွားသည်ကို တွေ့ရကြောင်းလည်း ပရဟိတအသင်းများထံက သိရသည်။

တစ်ခါသုံးကဒ် (TBP) တိုကင်

ပြီးခဲ့သည့် အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်နေ့က ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း လောက်ကိုင်၊ သိန္နီ၊ မူဆယ်၊ မုံးကိုး၊ ချင်းရွှေဟော်၊ နောင်ချို၊ လားရှိုး စသည့် မြို့နယ်များရှိ မြန်မာ့တပ်မတော်စခန်းများ၊ ရဲစခန်းများ၊ မြို့နယ် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံးများ၊ တိုးဂိတ်များကို မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရေစီမဟာမိတ်တပ်မတော် (MNDAA)နှင့် မဟာမိတ်အဖွဲ့များက ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုကို ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးဟု ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြပြီး တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (TNLA)၊ ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)၊ ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေး တပ်တော်(BPLA)၊ မန္တလေးပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ (MDY-PDF)တို့ ပါဝင်ကြကာ လက်ရှိအချိန်အထိ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေဆဲဖြစ်သည်။

၎င်းတိုက်ပွဲများကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ အချို့လမ်းများကိုလည်း ပိတ်ထားသည့်အတွက် မူဆယ်မှ ထွက်ခွာချင်သူများနှင့် မူဆယ်သို့ဝင်ရောက်ချင်သူများမှာ ပိတ်မိနေကြဆဲဖြစ်ပြီး အချို့မှာ ၎င်းတို့နှင့် နီးစပ်ရာ အိမ်များတွင် နေထိုင်နေကြရကြောင်း နှလုံးလှပရဟိတအဖွဲ့မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပိတ်မိတာတော့ အများကြီးပဲလေ။ ပိတ်မိတာက တစ်နယ်နဲ့ တစ်နယ် ကူးလို့မရဘူး။ ဥပမာ ပန်ဆိုင်းကနေ မူဆယ်ကို လာလို့မရဘူး။ နမ့်ခမ်းကနေ မူဆယ်ကို လာလို့မရဘူး။ ကွတ်ခိုင်ကနေ မူဆယ် လာလို့မရဘူး။ အခု မန္တလေးဘက်ကနေလည်း မူဆယ်ကို လုံးဝလာလို့မရဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီမနက်တော့ မနေ့က မိုင်းကွဲတဲ့ ဖြစ်စဉ် မိန်းကလေးတစ်ယောက် ခြေထောက်ပြတ်တယ်၊ နောက် ဘယ်ဘက်လက် အကုန်လုံး အစမှန်တဲ့ဟာ နမ့်ဖတ်ကာ အထိ သွားကြိုတာတော့ ဘာမှတော့ မဖြစ်ခဲ့ပါဘူး။ ဆိုင်ကယ်ဆီဖိုးကလည်း အရမ်းကို ဈေးကြီးတာလေ။ တစ်လီတာကို ၃၀၀၀ ကျော်တယ်။ အဲဒီလိုမျိုးလေ။ တဖြေးဖြေးချင်းတက်လာပြီ တစ်ရက်ကို ၁၀၀ လောက်က တက်နေတာ ဘယ်လောက်မှာ တန့်သွားမလဲမသိဘူး။ ဝယ်လို့ကတော့ ရတယ်။ ဒီမှာကတော့ တရုတ်နဲ့ကပ်နေ တော့ အောက်ကမလာလည်း တရုတ်ဆီတော့ ရှိတာပဲ။ အခြေခံလူတန်းစားတွေက တော်တော် ဒုက္ခရောက်တာ ပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လောက်ကိုင်မှပြန်လာသူများ ကားပိတ်နေမှု

ရှမ်းပြည်နယ် မန္တလေး-မူဆယ် ပြည်ထောင်စု လမ်းမကြီးတစ်လျှောက်ဖော်ဆောင်နေသည့် ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့တို့၏ ၁၀၂၇ စစ်ဆင်‌ရေးကြောင့် တစ်ပတ်အတွင်း တိုက်ပွဲရှောင်ဦးရေ ၂ သောင်းခွဲအထိ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင် နေရကြောင်း သိရသည်။

သိန္နီမြို့နယ်တွင်လည်း မြို့ပေါ်နှင့် ကျေးရွာများရှိ ဘုန်းကြီးကျောင်း (၁၀) ကျောင်းတွင် တိုက်ပွဲရှောင်ဦးရေ ၈ ထောင်ကျော်အထိ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရပြီး ဒေသခံပြည်သူသောင်းနှင့်ချီတိုက်ပွဲအတွင်း ပိတ်မိနေကြ ကြောင်းလည်း သိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဇော်က “သိန္နီလောက်ကနေ ပိတ်ထား တာဆိုတော့ ဟိုဘက်ကိုလည်း မူဆယ်- သိန္နီတစ်ကြော သွားလို့မရဘူးပေါ့။ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုလည်း မရဘူးပေါ့။ ဟိုဘက်နဲ့ ဒီဘက် တခြားစီဖြစ်နေတာပေါ့။ မူဆယ်တို့ နမ့်ခမ်းတို့ သိန္နီတို့ဘက်က တစ်ခြမ်းဖြစ်နေတာပေါ့။ သိန္နီရဲ့ ဒီဘက်ကနေ လားရှိုးဒီဘက် ဂုတ်တွင်းအထိက တစ်ခြမ်း ဖြစ်နေတာပေါ့။ အဲဒီလို နှစ်ပိုင်းဖြစ်နေတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ကြားတာတော့ တရုတ်ဘက်က တိုက်ပွဲရှောင်တွေကို ခေါ်ထားတာ ရှိပါတယ်။ တချို့ ကြတော့လည်း အဲဒီဘက်ကိုသွားကြတယ်။ သူတို့ ဟိုလို တအားကြီးတော့ မစစ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် နည်းနည်းတော့ သူတို့ စစ်တာပေါ့။ ဘယ်ကလာလဲ အဲဒီလို အသေးစိတ်တွေ ပုံမှန်တော့ သာမန်အရတော့ သူတို့ စစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ကြားတာတောင်မှ ဖုန်းတွေဘာတွေတောင် မသုံးခိုင်းဘူးကြားတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း၌ ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ကြောင့် မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများ သွားလာ၍မရဘဲ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ရပ်နားထားရကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၆

ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ရွှေညောင်မြို့ရှိ မြဘုရင် တောင်လေးလုံး သကြားစက်ရုံက လက်ရှိတွင် ကြံလိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် ကြံတစ်တန်လျှင် ၁၅၀,၀၀၀(တစ်သိန်းခွဲ)ကျပ်အထိ ဈေးနှုန်းပေး ဝယ်ယူလာကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

ယခုနှစ်က ကြံတစ်တန် ညှိနှိုင်းဈေးသည် ၁၀၀,၀၀၀(တစ်သိန်း)ကျပ်မှ ၁၃၀,၀၀၀(တစ်သိန်း သုံးသောင်း) ကျပ် အထိသာ မျှော်မှန်းထားသော်လည်း လက်ရှိ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင် ကြံစိုက်ပျိုးမှုနှင့် သကြားစက်ရုံ၏ ကြံလိုအပ်ချက်သည် ပို၍များနေခြင်း ကြောင့် ညှိနှိုင်းဈေးထက် ဈေးနှုန်းပိုပေးပြီး ဝယ်လာခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၌ ကြံစိုက်ပျိုးမှု နည်းပါးပြီး ပြောင်းစိုက်ပျိုးမှု များပြားနေခြင်းကြောင့် ကြံစိုက် ပျိုးမှု တိုးမြင့်လာစေရန်အတွက် ဈေးနှုန်းတိုး၍ ဝယ်ယူခြင်းဖြစ်သည်ဟု ကြံစိုက်တောင်သူ ဦးမောင်ဆွေ က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ရှမ်းတောင်က သူတို့ဘက်က ကြံစိုက်တဲ့သူက နည်းသွားပြီလေ။ သူတို့ရဲ့ စက်ရုံရဲ့ လိုအပ်ချက်ပေါ့နော်။ ကြံတန်ချိန် လိုအပ်ချက် ရှိတာပေါ့နော်။ ကြံဈေး တိုးပေးလိုက်မှ ကြံစိုက်တဲ့ တောင်သူတွေက စိတ်ဝင်စားလာမှာ လေ ကြံစိုက်ပျိုးလာမှာ။ သူတို့ ကြံထွက်တာ နည်းလို့ ကြံတောင်သူတွေ စိုက်ပျိုးလာအောင် ဈေးကို သူများထက် ပိုပေးတော့ ပေးရမယ်ပေါ့နော်။ ရှမ်းတောင်က ပြောင်းရှိတယ်လေ။ ပြောင်းဈေးနဲ့ တွက်တာဆိုတော့ သူတို့ အဲဒီ ဈေးနဲ့ ရမှာပေါ့နော် တောင်သူတွေကတော့။ အဲဒါကြောင့် သူက ကြံဈေးကို မြှောက်ပေးရမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

သကြားစက်ရုံကိုတွေ့ရစဉ်

ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင် ကြံစိုက်ဧက ၁၇၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး ညောင်ရွှေ၊ ရပ်စောက်၊ ရွှေညောင်နှင့် တောင်ကြီး မြို့များတွင် စိုက်ပျိုးကြသည်။ သို့သော်လည်း ကြံထက် အကျိုးအမြတ်ရှိပြီး ပြည်ပသို့ တင်ပို့မှုရှိသည့် ပြောင်းများ ကို ပို၍ စိုက်ပျိုးကြသည်။

လက်ရှိတွင် ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ စက်သုံးဆီ စသည့် သွင်းအားစုစရိတ်များ မြင့်တက်နေခြင်းနှင့် ယခုနှစ် ၌ သကြားဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်နေခြင်းကြောင့် ယခုရရှိသည့် ကြံဈေးနှုန်းသည် သင့်တင့်မျှတသော  ဈေးဖြစ်သည် ဟု ကြံစိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

သို့သော်လည်း တခြားသော တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များရှိ သကြားစက်ရုံများနှင့် တောင်သူများသည် အကျိုး တူ လယ်ယာစနစ်ဖြင့် ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ချက်များ ပြုလုပ်ထားပြီးပြီ ဖြစ်သည့်အတွက် မြဘုရင် သကြားစက်ရုံမှ ဝယ်ယူသည့် ဈေးနှုန်းအတိုင်း တခြားသော သကြားစက်ရုံများက ဝယ်ယူမည် မဟုတ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းဋ္ဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြံများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရှမ်းတောင်က မြဘုရင် တောင်လေးလုံး သကြားစက်၊ သူတို့က ကြိတ်ဝါးတန်လည်း ပိုလိုချင်တဲ့ အနေ အထားမျိုး ဖြစ်မှာပေါ့။ ဘယ်လိုကြောင့် ပေးတာလဲဆိုတော့ ကြံလိုချင်လို့ပေါ့။ သကြားဈေးကလည်း အခုက မြင့်နေတာလေ။ မြင့်တော့ ဘာပဲပြောပြော တက်လို့ရသေးတယ်ပေါ့နော်။ တွက်ခြေကိုက်တဲ့ အနေအထား ရှိ တယ်။ သူ့ရဲ့ ကြိတ်ဝါးတန် ဥပမာ သူက ၁ ရက်ကို တန် ၁၅၀၀ လည်နိုင်ရင် အခုလက်ရှိ ၁၀၀၀ လောက်ပဲ ရတယ် ဆိုရင် တန် ၅၀၀ လောက် လိုနေသေးတာပေါ့။ လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်လို့ရအောင်လို့ ပိုဝယ်တဲ့သဘောပါပဲ။ တခြား စက်ရုံတွေက အဲဒီလောက်ထိ ပေးချင်မှ ပေးမှာပေါ့။ ၁၃၀,၀၀၀ လောက်အထိပဲ ပေးမယ်လို့ ခန့်မှန်းတာပဲ။ တခြား စက်ရုံတွေကျတော့ အသီးသီး စာချုပ်ပြီးပြီ။ သူ့ကို ဘယ်လောက် ရောင်းမယ်ဆိုတာ Contract လုပ်ပြီးပြီ။ တောင်သူတွေနဲ့ တော်တော်များများက Contract farming ပုံစံ လုပ်ပြီးသွားပြီ။ ထူးခြားတာက ဒီစက်ရုံက Contract farming မှာ အားနည်းသေးတာကိုး။ အားနည်းသေးတော့ သူက တခြား ကြံသကာချက်တဲ့သူတို့၊ ဘာတို့ အဲဒီနားမှာ များတာပေါ့။ များတော့ သူက ကြံလိုချင်လို့ ပိုဝယ်တဲ့သဘောလို့ ယူဆရတာပေါ့နော်” ဟု ပြော သည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး အတွင်းရှိ သကြားစက်ရုံများက လက်ရှိတွင် ကြံတစ်တန် ဈေးနှုန်းကို ၁၂၀,၀၀၀(တစ်သိန်း နှစ်သောင်း)ကျပ် သတ်မှတ်ထားပြီး တောင်သူများက ၁၃၀,၀၀၀ (တစ်သိန်း သုံးသောင်း)ကျပ်နှင့်အထက် ရရှိရန်အတွက် မျှော်မှန်းနေကြသည်။

လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့သကြားဈေး မြင့်တက်နေပြီး ပြည်တွင်း သကြားဈေးနှုန်းသည်လည်း ကောင်းမွန်နေခြင်းကြောင့် သကြားစက်ရုံများက တောင်သူများ မျှော်မှန်းထားသည့် ဈေးနှုန်းကို တိုးမြှင့်၍ ဝယ်ယူလာမည် ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၆

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အထောက်အထားမဲ့ မြန်မာအလုပ်သမားများ Certificate of Identity- CI စာအုပ်ဖြင့် တရားဝင် နေထိုင်လုပ်ကိုင်ခွင့်ရရှိစေရေးအတွက် ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှတာဝန်ရှိသူများနှင့် ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီးတို့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့ကြကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

အထောက်အထားမဲ့ မြန်မာများအား CI စာအုပ်ဖြင့် တရားဝင်နေထိုင်လုပ်ကိုင်ခွင့်နှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာဘက်မှ တောင်းဆိုမှုကို ထိုင်းအစိုးရဘက်မှ ခွင့်ပြုလုပ်ဆောင်ပေးနိုင်မည်ဆိုပါက ကောင်းမွန်သော်လည်း ထိုင်းဘက်မှ အထောက်အထားမဲ့လုပ်သားဦးရေ ကိန်းကဏန်းနှင့် လိုအပ်ချက်အပေါ်မူတည်ပြီးမှ ဆောင်ရွက်ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဘာလို့ဆို သူတို့ကတော့ သူတို့အနေအထားပေါ့။ ထိုင်းဘက်က အရေးပေါ်ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပြီးတဲ့ အခါ ကြတော့ အဲဒီလို လူသစ်စာရင်းကို လုပ်ပေးတယ်ဆိုတာက သူတို့မှာ သူတို့ရဲ့ချက်ချင်းလုပ်တဲ့ဟာမျိုး လုပ်လို့ မရဘူး။ သူတို့က ဌာနပေါင်းစုံညှိနှိုင်းပြီးမှ လုပ်တယ်မလား။ ပြီးတဲ့အခါကြမှ ဒီဟာနဲ့ပတ်သက်ပြီး လုပ်သင့်တယ်လို့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနကတော့ နံပါတ်တစ်ပေါ့။ သူတို့ကနေ သူတို့ရဲ့ စစ်တမ်းတွေအရ တရားမဝင်တဲ့ အလုပ် သမားတွေ ဘယ်လောက်လောက် ရာခိုင်နှုန်းလောက်ရှိနေပြီ၊ ဦးရေဘယ်လောက် ရှိနေတယ် ဒါမျိုးတွေ ကြားရ တယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ပြည်နယ်အလိုက် အလုပ်သမား လူသစ်မှတ်ပုံတင်တဲ့ဟာကိုလုပ်ဖို့ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ အစည်း အဝေးမှာ တင်ပြမယ်။ တင်ပြတဲ့အခါကြမှ သူတို့က ဒါ တရားဝင် အလုပ်လုပ်ခွင့်အတွက်ကို သူတို့ဘက်က တင်ပြ တဲ့အခါကြရင် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနတို့၊ ကျန်တဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနတို့ အဲဒါတွေကပါ ဒီ ကိန်းကဏန်း တွေအပေါ်မူတည်ပြီး သဘောတူညီချက်တွေ ဘာတွေ ယူရတာ။ အဲဒါတွေ ယူပြီးတော့မှ ဝန်ကြီးချုပ်ကနေ အတည်ပြုချက်ကိုပေးပြီးတော့ ဝန်ကြီးအဖွဲ့အစည်းအဝေးမှာ ဆုံးဖြတ်တာ။ အဲဒါ ပြီးတော့ မှ Endorsement ယူရတာပေါ့။ အဲဒီလို သွားရတာ။ ဆိုတော့ အဆင့်ကတော့ ချက်ချင်းကြီး မရနိုင်ဘူးပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

အထောက်အထားမဲ့ မြန်မာလုပ်သားများအနေဖြင့် CI စာအုပ်တစ်မျိုးတည်းသာ ရှိပါက ခရီးသွားလာခွင့်တွင် အခက်အခဲရှိနိုင်ပြီး လေကြောင်းလိုင်းဖြင့် စီးနင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ ကုန်းလမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း မြန်မာနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့သာသွား၍ ရကြောင်းသိရသည်။  

CI စာအုပ်များ လုပ်ဆောင်ပေးသည့် စခန်းနေရာ

ထို့အပြင် CI စာအုပ်ဖြင့် အထောက်အထားမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားများကို တရားဝင်နေထိုင်လုပ်ကိုင်ခွင့်အစား ဘတ်ပန်းရောင်ကတ်ထုတ်ပေးပါက ပို၍ အဆင်ပြေကောင်းမွန်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အထောက်အထားမဲ့သည် အထောက်အထားတစ်ခုရသွားရင်တော့ သိပ်ကောင်းတာပေါ့။ လုံခြုံရေးက အရေးကြီးတာ ဖြစ်တဲ့အတွက်။ ဒါပေမယ့် အထောက်အထားထုတ်ပေးတဲ့နေရာမှာ အရင်တုန်းက ထိုင်း ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်လက်ထက်မှာ အလုပ်သမားကတ် တစ်ကတ်တည်းနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံလုံး သွားလာပြီးတော့ အလုပ်လုပ်လို့ရတဲ့ စနစ်တွေရှိတယ်။ အခုလည်း ဒီအလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနသည် လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် နှစ်စုနီးပါးက ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်ရဲ့ စနစ်နဲ့ပဲ ပန်း‌ရောင်ကတ်လို့ အများခေါ်တဲ့ ကတ်ပြားကို ထုတ်ပေးနေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ယာယီအလုပ်သမား လက်မှတ်တစ်ခုရှိရုံနဲ့ ထိုင်းတစ်နိုင်ငံလုံး လွတ်လပ်စွာသွားခွင့်ရတဲ့ အထောက်အထား လုပ်ပေးမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံခြားသားရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေ အတွက် ကုန်ကျစရိတ်လည်းသက်သာသလို လုံခြုံမှုအတွက်လည်း စိတ်ချရတယ်လို့ ပြောလိုတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ CI စခန်းတွေမှာ CI စာအုပ်ရရန်အတွက် တစ်ဦးလျှင် ဘတ်ငွေ ၈၀၀၀ မှ ၁၂၀၀၀ အထိ အကုန်ကျခံကာ ပြုလုပ်နေရကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများထံက သိရသည်။

ထို့အပြင် CI စာအုပ်လုပ်ပါက မြန်မာနိုင်ငံတွင် အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ဆောင်ရွက်နေသည့် ဝင်ငွေခွန်နှင့်ပတ်သက်၍ ပေးဆောင်ရနိုင်ဖွယ် အခြေအနေများလည်းရှိကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၃

ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ တောင်သူများသည် ဈေးကောင်းပေး ဝယ်သူများရှိခဲ့၍ စပါးရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက်များကို ရောင်းချ လိုက်ရာ ယခုအခါမှာတော့ ပြန်လည် မဝယ်ယူနိုင်တော့ခြင်းကြောင့် စပါးရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက်များ ပိုမိုလိုအပ် လာနေသည့် အခြေအနေကို ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ စပါးရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက်များကို ဧရာဝတီ၊ ပဲခူး၊ မကွေးနှင့် ရန်ကုန် စသည့် ဒေသအသီး သီးမှ ဈေးကောင်းပေး၍ လာရောက်ဝယ်ယူမှုများ ရှိခဲ့ပြီး တောင်သူများက ရောင်းချခဲ့ကြသည်။

လွန်ခဲ့သည့် ၃ နှစ်ခန့်တွင် ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက်များ ဝယ်ယူရန်အတွက် မြန်မာ့လယ်ယာ ဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်မှတဆင့် ချေးငွေဖြင့် သော်လည်းကောင်း၊ အရစ်ကျဖြင့်သော်လည်းကောင်း ဝယ်ယူ၍ ရသော်လည်း လက်ရှိတွင် လက်ငင်း ဖြင့် ဝယ်ယူကြရခြင်းကြောင့် မဝယ်နိုင်ဘဲ ဖြစ်နေကြသည်။

ထို့အပြင် သိန်း ၅၀၀ တန် ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက် တစ်စီးသည် လက်ရှိတွင် သိန်း ၁၀၀၀ နီးပါး ဖြစ်ပေါ်နေခြင်း ကြောင့် တောင်သူများသည် ပြန်လည်ဝယ်ယူရန် အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု မြောက်ဦးမြို့နယ်၊ ဓညဝတီ တောင်သူလယ်သမားအသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးမောင်သိန်းလှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စပါးရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စစ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဘာဖြစ်လို့ ဒီလို ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက် လိုအပ်မှုက ဝုန်းဒိုင်း ဖြစ်သွားလဲဆိုတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၃/၄ နှစ်က ဆိုလို့ရှိရင် ရိတ်ခြွေစက်တစ်စီး ဝယ်ချင်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် သိန်း ၁,၆၃၀,၀၀၀(၁၆ သိန်း ၃ သောင်း)ရှိရင်၊ ပုံစံ ၁၀ ဧက ရှိရင် ဝယ်လို့ရပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ ဈေးကလည်း ၅၀၀ ပတ်ချာလည်လောက်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ အဲဒီလိုဆို ကိုယ်က ၃ ချိုး ၁ ချိုးလောက် သွင်းနေပြီဆိုရင် ကျန်တဲ့ဟာကို ၂ နှစ် ၄ ရစ်နဲ့ ပေးတာပေါ့။ အဲဒီလို အခြေအနေမျိုး ကနေပြီးတော့ ဈေးတက်သွားတာရယ်၊ နောက်တစ်ခါ ဘဏ်တွေကနေပြီးတော့ တောင်သူတွေကို အရစ်ကျ ထုတ် မပေးတဲ့ စနစ်တွေရယ်၊ လက်ငင်းစနစ်နဲ့ ဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ တောင်သူတွေမှာလည်း ကိုဗစ်ပြဿနာ တစ်ခါတိုး တယ်၊ ပြီးတော့ နယ်မြေ မငြိမ်မသက်မှုတွေ ဖြစ်တယ်၊ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ကဆိုရင် မိုးခေါင်မှုတွေ ဖြစ်တယ်။ ဒီနှစ်မှာ ဆိုရင်လည်း မိုခါ ထိပြန်ပြီ။ အဲဒီအတွက်ကို အကြွေးတွေကလည်း စိုက်ဘဏ်တွေနဲ့ အခြေအနေက မပေးသလို ဖြစ်နေတယ်။ အကြွေးကလည်း တစ်ဖက်က တင်နေတယ်။ အဲဒီလိုဆိုတော့ ဘဏ်တွေကလည်း အရစ်ကျ ချမပေး ဘူး။ လက်ငင်းဈေး မေးလိုက်ပြန်တော့လည်း ဒီနှစ်မှာ စပါးရိတ်စက်က သိန်း ၉၆၀ ရှိနေတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၃ နှစ် လောက်က ၅၀၀ လောက် ရှိတဲ့ဟာကို အခု ၁၀၀၀ နီးပါးလောက် ဖြစ်နေတဲ့အခါမှာ တစ်ဖက်က ဝင်ငွေက ကျပ် တည်းနေတဲ့ အခါမှာ စိုက်ဘဏ်တောင် မဆပ်နိုင်တဲ့အခါမှာ မဝယ်နိုင်ကြဘူးပေါ့။ နောက်တစ်ပိုင်းက အဲဒီလို ကျနော်တို့ဆီက အဟောင်းတွေကို ၅၀၀ ပတ်ချာလည်နဲ့ ဝယ်ထားတဲ့ စက်တွေကို ၃ နှစ်လောက်၊ ၄ နှစ်လောက် ကို သုံးထားပြီးပြီ။ အခုလည်း ၅၀၀ ပေးသွားတယ်။ အဲဒီလိုဆိုတော့ တချို့တောင်သူတွေက ၃ နှစ်လောက် သုံး ထားတဲ့ဟာကို အခုလည်း ၅၀၀ ပေးတယ်ဆိုတော့ ရိတ်ထားတာ အမြတ်ဆိုပြီးတော့ ရောင်းချလိုက်ကြတာ များတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်တစ်ပြည်နယ်လုံး အတိုင်းအတာအနေဖြင့် ယခုနှစ်တွင် ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက်များကို ပြန်လည် ရောင်းချမှု နှုန်းသည် အစီးရေ ရာနှင့်ချီ၍ ရှိနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းနေကြသည်။

ထို့ကြောင့် နှစ်စဉ် လိုအပ်ချက် ရှိခဲ့သည့် ရခိုင်ပြည်နယ်သည် ယခုနှစ်တွင် ပို၍ လိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ လူငယ်များသည် ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာရန်အတွက် ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက်များကို ရောင်းချ သွားကြပြီး ပြန်လည်ဝယ်ယူရာတွင်လည်း ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေမှုကြောင့် ဝယ်ယူနိုင်ခြင်း မရှိဖြစ်သွားသည်ဟု ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ တောင်သူ ဦးမောင်ထွီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စပါးရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စစ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက်က ကုန်ခဲ့တဲ့နှစ်ထက် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် နည်းမယ်ထင်တယ်။ အဲဒါက လူငယ် တွေက စပါးရိတ်စက်တွေကို ရောင်း၊ ရောင်းပြီးတော့ နိုင်ငံခြားသွားတယ်၊ အဲဒီလို သွားကြတယ်။ စက်တွေက ပြည်မဘက်ကို ရောက်သွားကြတယ်။ အရင်တုန်းကဆိုရင် လူတွေက အကြွေးစနစ်နဲ့ဆို ပြန်ဝယ်ကြတယ်။ ဥပမာ သိန်း ၁၀၀၊ သိန်း ၂၀၀ လောက် သွင်း။ ကျန်တဲ့ဟာကို ၅ လ၊ ၆ လနဲ့ဆိုရင် ဝယ်မယ့်လူတွေ ရှိကြတယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်လုံးတခဲတည်း ပေးရမယ်ဆိုတော့ သိန်း ၈၀၀၊ ၉၀၀ လောက်ရှိတယ်၊ လူတွေက မဝယ်နိုင်ကြတော့ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်တစ်ပြည်နယ်လုံးတွင် မိုးစပါးစိုက်ဧက ၁၂ သိန်းကျော်ရှိပြီး ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက် အစီးရေ ၃၀၀ ကျော် လိုအပ်နေပြီး စပါးစိုက်ဧက အများဆုံးရှိသည့် မြောက်ဦးမြို့နယ်တွင် အစီးရေ ၁၂၀ ခန့်နှင့် ကျောက်တော် မြို့နယ်တွင် အစီးရေ ၁၀၀ ကျော် လိုအပ်သည်ဟု ဓညဝတီ တောင်သူလယ်သမားအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

လိုအပ်သည့် ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက်များ အချိန်မီ အထောက်အပံ့ ရရှိရန်အတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်ကောင်စီနှင့် ရခိုင် ပြည်နယ် ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံသို့ တောင်းဆိုထားလျက် ရှိသည်။

ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက် အချိန်မှီ မရရှိပါက တောင်သူများအနေဖြင့် လူအားဖြင့် ရိတ်သိမ်းရာတွင် ရိတ်သိမ်းလွန် ကာလနှင့် ကြုံတွေ့နိုင်သည့်အပြင် ကုန်ကျစရိတ်များ ပို၍ များလာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့် နှစ်များက  ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် ရင့်မှည့်စပါးပင်များ အပူရှိန်ကြောင့် မီးလောင်မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်များအတိုင်း ပြန်လည် ကြုံတွေ့ရမည်ကို တောင်သူများက စိုးရိမ်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂

လက်ရှိတွင် စပါးဈေးနှုန်းများ ကောင်းမွန်နေသော်လည်း ဧရာဝတီတိုင်းအတွင်းရှိ စပါးစိုက်တောင်သူများနှင့် တခြားသော ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဒေသကြီးများရှိ တောင်သူများ ရရှိသည့် အကျိုးအမြတ်သည် ကွာခြားမှု ဖြစ်ပေါ် နေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ထိုသို့ အကျိုးအမြတ် ကွာခြားရခြင်းသည် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲများနှင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး သည် ပြည်ပတင်ပို့မှု ပြုလုပ်နေသည့် ရန်ကုန်ဆိပ်ကမ်းနှင့် နီးကပ်နေခြင်း၊ ပြည်ပတင်ပို့မည့် ကုန်သည်များက လာရောက်မှု များပြားခြင်းကြောင့် တခြားသော တိုင်းဒေသကြီများထက် ဈေးနှုန်းကွာခြားမှု ဖြစ်သွားခြင်းဖြစ် သည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မွန်ပြည်နယ်တို့ ဘာတို့က သူ့ပြည်နယ်နဲ့သူ တစ်ခါတရံကျရင်တော့ အခုက နိုင်ငံတကာဈေးကွက်က တအားကောင်းနေတော့ ပြည်တွင်းမှာကျတော့ နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက် မရှိရင် စပါးပေါ်ချိန်မှာ ၁၆ သိန်း၊ ၁၇ သိန်း ဆိုတာက ရုတ်တရက် ပြည်တွင်းတစ်ခုတည်းပေါ့လေ ဒေသတစ်ခုတည်းဆိုရင်တော့ ရုတ်တရက် အဲဒီလောက် ဈေး ဖြစ်ဖို့ဆိုတာ မလွယ်ဘူးလေ။ အခုကတော့ ပြည်ပဆန်ဈေးကွက်ကိုက မတရားကောင်းတဲ့အတွက် ဒီဘက်မှာ တော့ ပြည်ပပို့တဲ့ Exporter တွေ၊ ဝယ်လက်တွေနဲ့ ကုန်သည်တွေနဲ့ နီးတဲ့နေရာတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် သူကတော့ မြန်မြန် တက်တာပေါ့။ မွန်ပြည်နယ်က ရန်ကုန်ကို လာပို့ရမယ်ဆိုတော့ ကြိတ်တာ၊ ခွဲတာ၊ သယ်ယူစရိတ် အဆင့် ဆင့် နဲ့ဆိုတော့ ဈေးနှုန်းကလည်း ကွာမှာပဲ။ အထွက်နှုန်းကတော့ လူပေါ်မှာပဲ မူတည်ပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဝယ်လက်ရှိတဲ့နေရာနဲ့ တောင်သူနေတဲ့ နေရာနဲ့က လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ဝေးလံတဲ့အတွက်၊ နောက်တခါကျ တော့ ကားကြီးတွေ ဝင်လို့မရဘဲနဲ့ ကွန်ဒေါင်းတွေနဲ့ စပါး ၁၀၀ ပါ၊ ၂၀၀ ပါ လောက်နဲ့ပဲ ဆွဲလို့ရတဲ့အတွက် စရိတ် က ပိုပြီးတော့ ဆီစားနှုန်းနဲ့လေ ပိုကြီးတဲ့အတွက်။ အခု အန်ကယ်တို့ဆီမှာတင် ဧရာဝတီမြစ် အရှေ့ဘက်က တောင်သူနဲ့ အနောက်ဘက်ကမ်းက တောင်သူနဲ့ စပါး ၁၀၀ ဥပမာ တစ်ဧကကို စပါး ၅၀ ထွက်တာချင်းအတူတူ၊ ၁၀၀ ထွက်တာချင်း အတူတူ စပါး ၁၀၀ ပေါ်မှာ ရတဲ့အကျိုးအမြတ်က ဘယ်လောက်ကွာသွားလဲဆိုတော့ ငွေ ၂ သိန်းနီးပါးလောက် ကွာသွားတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဆန်အိတ်များ သယ်ယူနေစဉ်

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ သတ်မှတ်ပေးထားသည့် ဧည့်မထစပါး တင်း ၁၀၀ လျှင် ငွေကျပ် ၁၂ သိန်းမှ ၁၅ သိန်း အခြေခံ ရည်ညွှန်းစပါးဈေးနည်းတူ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်နှင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး စသည့် စပါးစိုက်ပျိုးသည့် ဒေသများမှ တောင်သူများက ရရှိလျက်ရှိသည်။

သို့သော်လည်း ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး စသည့် သွင်းအားစုစရိတ်များနှင့် ထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ်သည် တစ်ဧကလျှင် ငွေကျပ် ၈ သိန်းမှ ၁၀ သိန်းခန့်အထိ ကုန်ကျနေကြောင်း၊ ထို့နောက် စပါးထွက်ရှိမှုသည် တစ်ဧက တွင် တင်း ၆၀ ခန့်သာ ထွက်ရှိနေခြင်းကြောင့် အကျိုးအမြတ် ရရှိမှုသည် အနည်းငယ်သာ ရှိသည်ဟု မွန်ပြည်နယ် မှ မိုးစပါးစိုက်တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

အလားတူ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ တောင်သူများသည် ယခုနှစ်တွင် ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက် လိုအပ်ချက်များ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး လူအားဖြင့် ရိတ်သိမ်းရမည်ဆိုပါက အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်ဟု မြောက်ဦးမြို့နယ်၊ ဓညဝတီ တောင်သူလယ်သမား အသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးမောင်သိန်းလှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စပါးကတော့ အောင်မြင်တယ်။ ကြီးမားတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ်က ဘာလဲဆိုတော့ ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စက် မရှိဘူး။ လူအင်အား သုံးမယ်ဆိုလို့ရှိရင် စရိတ်စက ကုန်တာတို့၊ လူမရှိတာနဲ့ တော်တော်ကို ဆိုးသွားပြီ အခြေ အနေ။ ဥပမာ စက်နဲ့ ရိတ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် တစ်ဧကကို ၁ သိန်း ထားပါတော့၊ လူနဲ့ရိတ်ရင် ၂ သိန်းနဲ့လည်း မရဘူး။ နောက်တစ်ချက်က အဲဒီကောက်လိုင်းကို ထမ်းဖို့ကိစ္စ၊ နယ်တဲ့ကိစ္စ၊ တော်တော်ကို ပြောင်းလဲသွားပြီ။ စပါးက အထွက်ကောင်းပေမယ့် တစ်ဖက်မှာ တက်တယ်ဆိုပေမယ့် သွင်းအားစုစရိတ် ထောင်းသွားမှာ။ အဲဒါဆိုရင် အမြတ် မရတော့ဘူး ရှုံးပြီပေါ့” ဟု ပြောသည်။

စပါးစိုက်တောင်သူများကိုတွေ့ရစဉ်

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးတွင် ကန်ထရိုက် လယ်ယာစနစ် ရှိခြင်း၊ စိုက်ပျိုးစရိတ် ချေးငွေများ ရရှိခြင်းနှင့် အရည် အသွေးမြင့် မျိုးကောင်းမျိုးသန့် စပါးများကို စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် အထွက်နှုန်း ကောင်းမွန်လျက် ရှိသည်။

အလားတူ စက်ကိရိယာများဖြင့် စပါးစိုက်ပျိုးမှုများ ပြုလုပ်ကြခြင်းကြောင့်လည်း အထွက်နှုန်းသည် ပို၍ ကောင်းမွန်သည့်အတွက် တခြားသော တိုင်းဒေသကြီးများထက် ပို၍ အကျိုးအမြတ် ရရှိခြင်းဖြစ်သည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ စပါးစိုက်တောင်သူများနှင့် ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များ ပူးပေါင်း၍ ကန်ထရိုက် လယ်ယာစနစ် ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် အထွက်နှုန်း ကောင်းမွန်သည့် မျိုးကောင်းမျိုးသန့် စပါးများ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အတွက် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁

ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် ညီနောင်မဟာမိတ် သုံးဖွဲ့နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ပြတ်တောက်ပြီး ကုန်ဈေးနှုန်းများ အဆမတန် မြင့်တက်မှုများဖြစ်ပေါ်ကာ စက်သုံးဆီနှင့် တခြားသော အခြေခံစားသောက်ကုန်များ ပြတ်လပ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံနှင့် နီးစပ်နေသည့် မူဆယ်၊ လောက်ကိုင် စသည့် မြို့များသည် တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ကုန်စည်များကို ဝယ်ယူ၍ရသော်လည်း နယ်စပ်ဒေသနှင့် အလှမ်းဝေးသည့်အပြင် မြန်မာပြည်မမှ ကုန်စည် သယ်ဆောင်ရန် မလွယ်ကူသည့် ကွတ်ခိုင်၊ လားရှိုး၊ သိန္နီ စသည့် ကြားဒေသများသည် နယ်စပ်ဒေသများထက် ပို၍ အခက်အခဲကြုံတွေ့နေရသည်ဟု သိရသည်။

ကွတ်ခိုင်မြို့တွင် လက်ရှိ၌ လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တောက်နေခြင်းကြောင့် သောက်သုံးရေ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြောင်း၊ ထို့နောက် စက်သုံးဆီနှင့် တခြားသော ကုန်စည်များသည်လည်း ပြတ်တောက်နေသည်ဟု အမည်မဖော်လိုသည့် ကွတ်ခိုင်မြို့ဒေသခံတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အကုန်အခက်အခဲ ဖြစ်တယ် ဒီမှာတော့လေ။ ဘာလို့ဆို ဘယ်မှ သွားလို့မရတော့ ပိုဆိုးတာပေါ့ ကျနော်တို့က။ မူဆယ်ဆိုရင်တော့ တရုတ်ပြည်ဘက်က ပြန်လုပ်လို့ရတယ်။ ကျနော်တို့က သိန္နီ၊ လားရှိုး ဒေသထွက်ကုန်ကိုပဲ အဓိက မှီထားနေရတော့ ကျနော်တို့ဘက်မှာတော့ အကုန်တက်တယ် ဈေးနှုန်းက။ နောက်ပြီးတော့ မြို့ပေါ်က ပိုပြီးတော့ အခက်အခဲ ဖြစ်တယ်။ အဓိက ကျနော်တို့မှာက သောက်သုံးရေက ပြတ်သလောက်တောင်မှ ဖြစ်သွားပြီ။ ဒီမှာ ကွတ်ခိုင်မှာက ဓာတ်အားပေးရုံကို မိုင်းခွဲလိုက်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့ မီးမရဘူးပေါ့။ မီးမရလို့ စက်နှိုးတင်မယ်ဆိုတော့လည်း ဆီမရဘူး။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ဆီမှာရှိတဲ့ တောင်ကျရေတွေကို ကျိုချက်ပြီး သောက်ရတာပေါ့ အဲဒီလို အနေအထားပေါ့။ ဟိုလို သောက်ရေသန့်တွေကတော့ ပြတ်သလောက်နီးပါး ဖြစ်သွားပြီ။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေကလည်း ဆီလည်း ပြတ်သွားပြီပေါ့နော် လောင်စာဆီလည်း။ လောလောဆယ် ရှေ့ဆက်သွားရင်လည်း အကုန်လုံး အခက်အခဲ ဖြစ်ကုန်မယ်၊ ဆန်ဆီ စားဝတ်နေရေးက တော်တော့်ကို ခက်သွား မယ့် အနေအထားဖြစ်နေတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ သားငါးဈေးတစ်နေရာ

ထို့ပြင် သိန္နီမြို့နှင့်ကွက်ခိုင်ကြားသည် ၁၆ မိုင်သာဝေးသော်လည်း လက်ရှိတွင် တိုက်ပွဲများနှင့် တံတားကျိုး၍ လမ်းပိတ်နေသဖြင့် လားရှိုးနှင့် သိန္နီမှထွက်ရှိသည့် ဆန်ကိုရရှိရန် မလွယ်ကူကြောင်း  ကွက်ခိုင်ဒေသခံများက ပြောသည်။
စစ်ရေးပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားနေမှုနှင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုလမ်းကြောင်း ပိတ်ဆို့နေမှုများကြောင့် ကွတ်ခိုင်၊ မူဆယ်၊ သိန္နီ စသည့် မြို့နယ်များတွင် ယခင်က ကြက်ဥ အလုံး (၃၀) တစ်ကတ်လျှင် ၆၀၀၀ ကျပ်ခန့်သာ ရှိသော်လည်း လက်ရှိ တွင် ၁၈၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း၊ ထို့နောက် ငွေကျပ် ၁ သိန်းကျော်ခန့်သာရှိသည့် ဆန်တစ်အိတ်သည် လည်း ၂ သိန်းကျပ်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်း၊ ပြတ်လပ်ခြင်းနှင့် ကုန်စည်လှောင်ထားသူများမှ ဈေးကစားမှုများ မဖြစ်စေရန်အတွက် တရုတ်ပြည်မှတဆင့် အခြေခံ စားသောက်ကုန်များကို ဝယ်ယူ၍ မူဆယ်မြို့တွင် ပုံမှန်နှုန်းထားဖြင့် ပြန်လည် ရောင်းချရန်လည်း စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေကြောင်း “ကမ်းလက်ကူညီ” ပရဟိတအသင်းမှ ကိုပြည့်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကုန်သွယ်မှုက ပြတ်တောက်သွားတယ်ဆိုတာတော့ ဂုတ်ထိပ်တံတားကို ကျော်လို့ရတယ်။ ရှမ်းတောင်ကနေ ပတ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ဘက်ကို လာလို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် လားရှိုးနဲ့ မူဆယ်ကြားမှာလည်း သိန္နီရေပူဂိတ်တွေက ပေးမဖြတ်သေးဘူးပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ လာဖို့က အဆင်မပြေသေးဘူးပေါ့။ ကုန်တွေက အဝင်မရှိဘူး။ အထွက် လည်း မရှိဘူး။ လမ်းခရီးကတော့ လားရှိုးနဲ့ မူဆယ်ကြားမှာတော့ ဘလော့ ဖြစ်နေသေးတယ်ပေါ့။ ကုန်ဈေးနှုန်း ကတော့ မူဆယ်မှ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ ရှမ်းမြောက်တစ်ခုလုံးတော့ တက်နေတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် မူဆယ်အပိုင်းနဲ့ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ မူဆယ်ကတော့ ကြက်ဥတစ်လုံးကို ၁ ထောင် ဝန်းကျင်အထိ ဖြစ်သွားတယ်။ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့ကလည်း ကြက်ဥကို တရုတ်ပြည်ကနေ ယူတယ်၊ ရောင်းတယ်။ မရှိတဲ့သူတွေကို လက်ဆောင် ပေးတယ်၊ အလကားပေးတယ်ပေါ့။ အဲဒီမှာ ဘာသွားတွေ့လဲဆိုတော့ ကောလာဟလကြောင့် ပိုပြီးတော့ ဈေးတက်တယ်လို့ မြင်တာပါပဲ။ မနေ့က ကျနော်တို့ အလုံး ၃၆၀ ပါတဲ့ ကြက်ဥဖာ ၁၅ ဖာ ချရောင်းတယ် မကုန်ပါဘူး။ အခြေခံစားကုန်တွေကို တရုတ်ပြည်ထဲကနေ ယူပြီးတော့ မူဆယ်မှာ ရောင်းဖို့ လုပ်နေတာပေါ့နော်။ အခုတော့ သယ်နေတုန်း ရှိသေးတယ်။ ရောက်လာပြီဆိုရင် မူဆယ် နာရီစင်နားမှာ အများပြည်သူ ပုံမှန်ဈေးနှုန်း နီးပါးပေါ့ တရုတ်ပြည်ကနေ သယ်ရတဲ့အတွက် တချို့ပစ္စည်းတွေတော့ ကျနော်တို့ ပုံမှန်ထက် နည်းနည်းတော့ များရင်များမှာပေါ့နော်။ ကြက်ဥတစ်လုံးကို ကျနော်တို့ ဝယ်ယူဈေးက ၃၅၀ လောက်ပဲ ရှိတယ်။ ဒါမျိုးလေးတွေကို ချရောင်းဖို့ ကျနော်တို့ လုပ်ပေးနေပါတယ်။ မူဆယ်ဘက်ကနေတော့ ကုန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းဖို့ တစ်ထောင့်တနေရာ ကနေ ကြိုးစားပေးနေတာတော့ အောင်မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

တိုက်ပွဲများကြောင့် လမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့ခြင်း၊ တံတားကျိုးပြတ်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး လက်ရှိအချိန်ထိ လက်နက်သံများလည်း ကြားနေရကြောင်း၊ စာသင်ကျောင်းများနှင့် ဌာနဆိုင်ရာ ရုံးများသည်လည်း ပိတ်ထား ရကြောင်း ကွတ်ခိုင်မြို့ဒေသခံများက ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် မူဆယ်- လားရှိုး ပြည်ထောင်စုလမ်းနှင့် လောက်ကိုင် - လားရှိုး ပြည်ထောင်စုလမ်းကို ဖြတ်သန်းသွားလာ ခွင့်မပြုရဟုလည်း MNDAA အဖွဲ့က တားမြစ်စာထုတ်ပြန်၍ ပိတ်ပင်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အမည်စာရင်း (Name List) တင်ထားသော မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများ၏ သားသမီးများ အတွက် စာရွက်စာတမ်း အထောက်အထားများ ရယူရာတွင် အချို့ပြည်နယ်များ၌ အဆင်မပြေပဲ ဖြစ်နေကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းအစိုးရမှ အမည်စာရင်း တင်ထားသူများအား ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်နေ့အထိ ယာယီနေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် ပြုပေးထားသဖြင့် ၎င်းတို့၏ အသက် ၁၈ နှစ်အောက် သားသမီးများကိုလည်း ထိုသတ်မှတ် ကာလအတိုင်း နေထိုင်ခွင့် ပြုပေးထားခြင်း ဖြစ်သည်။

FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “ဒါပေမယ့် အဲဒါက တကယ့်တကယ် သွားပြီးတော့ လုပ်တဲ့အချိန်မှာ အခက်အခဲတွေက ဖြစ်နေတုန်းပဲ။ အဲဒါကလည်း ပြည်နယ်တွေအပေါ်မှာ မူတည်တယ်။ ကျနော်တို့ ဘက်မှာဆိုရင် အဲဒီ မှီခိုကလေးတွေပေါ့လေ။ အဲဒီကလေးတွေကို လက်ခံဖို့ဆိုရင် အလုပ်ရှင်ရဲ့ ထောက်ခံချက်တို့၊ ပြီးတော့ ရွာ သူကြီးပေါ့ အဲဒါတွေရဲ့ ထောက်ခံချက်တို့ တောင်းတာ။ တကယ့် အပေါ်ကနေပြီးတော့ ထုတ်ပြန်တဲ့အထဲမှာတော့ ဟုတ်တယ်။ မှီခိုခွင့် ရတယ်လို့သာပြောတာ တကယ့်တကယ်မှာ အခက်အခဲတွေ အများကြီးပဲ။ ကျနော်တို့ ပြည်နယ်ဘက်ဆို အဲဒီဟာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး‌တော့ ဆိုးတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ သူတို့က ဘန်ကောက် နယ်မြေ ၁၀ နယ်မြေမှာ လုပ်လို့ရတယ်တို့၊ လုပ်လို့တကယ်ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ဆီမှာဆိုရင် လုပ်လို့မရဘူး။ ပြည်နယ် တွေအပေါ် မူတည်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းရောက် ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာများကို တွေ့ရစဉ်

ထိုအထောက်အထားများအား သက်ဆိုင်ရာပြည်နယ်ရှိ ထိုင်းအလုပ်သမားနှင့် အလုပ်အကိုင် ရှာဖွေရေးဌာန အပြင် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနတို့မှ ထုတ်ပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ပွဲစားများဖြင့် လုပ်ကိုင်၍ရသော်လည်း အဆင်မပြေမှု များ သဖြင့် အားမပေးကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက ပြောသည်။

အသက် ၁၈ နှစ်အထက် သားသမီးများဖြစ်ပါက မိဘများ၏ သတ်မှတ်ကာလအတိုင်း နေထိုင်ခွင့်ရရှိပြီး အလုပ် လုပ်ကိုင်လိုပါက အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် တင်ပြလျှောက်ထားရမည်ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမား သံအရာရှိရုံးက ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထိုသို့ အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်လက်မှတ် တင်ပြလျှောက်ထားရာတွင်လည်း မိဘများ၏ ကုန်ကျစရိတ် အတိုင်းသာ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် အလုပ်ရှင်များအနေဖြင့် အလုပ်သမားများ တရားဝင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်ရရှိရန် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့အထိ အမည်စာရင်း တင်ပြလျှောက်ထားရမည်ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမား သံအရာရှိရုံးက ထုတ်ပြန် ထားသည်။

ထိုင်းရောက် ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာများကို တွေ့ရစဉ်

ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက“တစ်ခါတည်း တွဲတင်မှ ရလာတဲ့ သက်သေခံ ကဒ်ပြားပေါ်မှာ ဒါဟာ ဒီမိဘနဲ့ ဒီသားသမီးဆိုတာ မှန်ကန်မှာ‌လေ။ သတင်းအချက်အလက်တွေ အရက မိဘက Name List အထောက်အထားရှိပြီးတော့မှ သားသမီး နေလို့ရတယ် ဒီတိုင်းမဟုတ်ဘူး။ တစ်နေရာ ရာကို သွားလာတဲ့အချိန်မှာ အထောက်အထား တစ်စုံတစ်ရာ မပြနိုင်ရင် စကားပြောရတာပေါ့။ နောက် မြန်မာ နိုင်ငံက ကလေး‌တော်တော်များများက မြန်မာနိုင်ငံမှာ မွေးတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် မွေးစာရင်းမပြနိုင်ရင် ပိုဆိုးတာ ပေါ့။ ဥပမာ ၈ နှစ်ကနေ ၁၂ နှစ်၊ ၁၃ နှစ်အရွယ်ဆိုရင် မိဘတွေ ခေါ်သွားတာမှာ တချို့တွေ လူကုန်ကူး တာလား ဘာလား အဲဒီလို စစ်ဆေးတာတွေ ရှိတယ်လေ။ ဒါကြောင့် Name List စလျှောက်တဲ့ အချိန်မှာ မိဘက အထောက် အထားလုပ်ရင် သားသမီးဖြစ်ကြောင်းဆိုတာကို တစ်ခါတည်း တွဲပြီးတော့မှ မှီခိုအဖြစ်နဲ့ လျှောက်မှသာလျှင် အထောက်အထားရတာ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ အထောက်အထားရှိပါက သား/သမီးများ အနေဖြင့်လည်း ခရီးသွားသည့်အခါ နယ်မြေကန့်သတ်ချက်မရှိ သွားလာနိုင်ပြီး စစ်ဆေးမေးမြန်းခံရမှု မရှိကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူ များထံက သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အမည်စာရင်း (Name List) တင်ထားသည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား အရေအတွက်မှာ ၁ သန်းခန့်ရှိပြီး နေထိုင် အလုပ်လုပ်ခွင့်ကို အချိန်အားဖြင့် တစ်နှစ်ကျော်ခန့်သာ ခွင့်ပြုပေးထားခြင်း ဖြစ်သော်လည်း နောက်ပိုင်း တွင် ထပ်တိုးခွင့်ပြုခြင်းများ ပြုလုပ်လာနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်မှုများရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၃၁

ပြီးခဲ့သည့် အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်နေ့က ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့နှင့် မြန်မာ့ တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းကြောင့် မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းများ သွားလာ ၍မရဘဲ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ရပ်နားထားရကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

မူဆယ် ၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေစခန်း၊ ချင်းရွှေဟော် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းနှင့် ကျင်စန်းကျော့ နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများ ရပ်နားထားရကာ လက်ရှိမှာ မူဆယ်မြို့အတွင်း၌ တချို့သော ကုန်စည်များသည် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုနှင့်လည်း ကြုံတွေ့နေရသည်ဟု မူဆယ်မှ ကုန်ကားသမားဖြစ်သူ ကိုသန့်ဇင်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကုန်သွယ်ရေးက ပိတ်ထားတယ်။ ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း မှီခိုပြီး လုပ်ရတော့ ကုန်သွယ်ရေးလမ်း ကြောင်း ပိတ်မှတော့ အကုန် ဆုံးရှုံးတာပေါ့ဗျာ။ ဒီဘက်တွေကတော့ ပိတ်မှာ။ ချင်းရွှေဟော် - လောက်ကိုင် ဘက် လည်း ပိတ်မှာပဲ။ လောလောဆယ် ဒီဘက်ကတော့ ကုန်ဈေးနှုန်းတော့ တက်တယ်။ ဝယ်လို့ရသေးလားဆိုတော့ ကြက်ဥ ၁ လုံး ၆၀၀/၇၀၀ ဖြစ်တယ်ဗျာ။ ဆန် ၁ အိတ်ကို ဝယ်လို့ရတဲ့ အနေအထားတွေတော့ ရှိနေသေးတယ်။ နောက် ဒီအတိုင်း ဆက်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ဝယ်လို့ရဖို့ မလွယ်ဘူးဗျ။ တချို့တွေက ဈေးတွေက လျှောက်ပြော နေတာ၊ တချို့ကျတော့လည်း ရောင်းကြတယ်၊ တချို့ကျတော့လည်း မရောင်းဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ချင်းရွှေဟော်မြို့ကို ကိုးကန့်အဖွဲ့က ထိန်းချုပ်ပြီး အလံလွှင့်ထူနေစဉ်

ရှမ်းပြည်နယ်(မြောက်ပိုင်း)တိုက်ပွဲကြောင့် မြန်မာ - တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးတွင် အဓိကကျသည့် မူဆယ် - မန္တလေး လမ်းပိုင်း ပိတ်သွားသည်။

အလားတူ လားရှိုး - မူဆယ် ပြည်ထောင်စုလမ်းမှာ တည်ရှီသော သိန္နီမြို့ရှိ နမ္မတူချောင်းကူးတံတား မိုင်းခွဲခံရပြီး ကျိုးကျသွားခြင်းကြောင့်လည်း ကုန်တင်ယာဉ်များ ဖြတ်သန်း၍မရဘဲ ဖြစ်သွားသည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ကုန်စည်တင်ဆောင်လာသည့် ကုန်တင်ကားများ လမ်းတွင် ပိတ်မိနေခြင်းနှင့် တချို့သော ယာဉ်များ သည် ပြန်လှည့်သွားကြသည်။

လက်ရှိတွင် မူဆယ်သို့ ကုန်တင်ယာဉ်များ သွားလာ၍ မရခြင်းကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကုန်စည်တင်ပို့မှုများလည်း ရပ်တန့်နေရကြောင်း၊ ကုန်သွယ်ရေး ရပ်တန့်နေရခြင်းကြောင့် နှစ်နိုင်ငံ ထိခိုက်မှုရှိသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံနေဖြင့် ပို၍ သက်ရောက်မှု ဖြစ်သည်ဟု တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဖရဲတင်ပို့နေသည့် ကုန်သည် ကိုသစ္စာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကားကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “စဖြစ်တဲ့ ရက်ကတည်းက ကျနော်တို့ ကားအတင်အပြုတွေက အကုန်ရပ်လိုက်ပြီလေ။ သွားဖို့လည်း လမ်းကြောင်းက လုံခြုံမှု မရှိဘူး။ အဲဒါကြောင့် ကျနော်တို့ မသွားကြတော့တာလေ။ ဟိုမှာ ရောက်နေတဲ့ ကား တွေကတော့ အရောင်းအဝယ် ဖြစ်တယ်။ သူ့ဈေးနဲ့သူ မဆိုးဘူးပေါ့နော်၊ ဈေးလည်းရတယ်။ ၁ ကီလိုကို ဖရဲကို ၃ ကျပ်ခွဲ၊ ၃ ကျပ် ရတယ် အရည်အသွေး ကောင်းတဲ့ဟာပေါ့နော်။ နောက်ကဟာကတော့ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အနေအထားကြောင့်ရော၊ ဘာရော ကျနော်တို့ မသွားတော့တာလေ။ ကျနော်တို့ ထိခိုက်မှုဆိုတာကတော့ အခု လက်ရှိ ကျနော်တို့နယ်စပ်နဲ့ ထိစပ်နေတာကတော့ ယူနန်ပြည်နယ်ပေါ့နော်။ ထိခိုက်မှုကတော့ နှစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာမှာ နှစ်ဖက်လုံး အတိုင်းအတာမှာ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ နှစ်ဖက်လုံး အတိုင်းအတာ ရှိတဲ့နေရာမှာ တစ်ဖက်မှာတော့ ချမ်းသာတဲ့ တိုင်းပြည်ဆိုတော့ ထိခိုက်ပေမယ့်လို့ သူတို့အနေနဲ့ကျတော့ သိပ်ပြီးတော့ သိသိ သာသာ မဖြစ်ဘူးပေါ့။ ကျနော်တို့ မြန်မာဘက်အခြမ်းမှာတော့ သိသိသာသာ ဖြစ်တယ်ပေါ့နော် ကျနော်တို့ ကုန်သွယ်မှု ရပ်တန့်သွားတဲ့အခါမှာလေ။ အကျိုးဆက်က ချက်ချင်းကြီး ပေါ်မလာဘူး၊ တဖြည်းဖြည်း သက်ရောက် မှု ဖြစ်မယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တရုတ်နိုင်ငံသို့ မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသည့် ကုန်စည်များ တင်ပို့မှု မရှိသော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံမှ ကုန်စည်များသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ထိုင်းနိုင်ငံ နယ်စပ်မှတဆင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပင်လယ်ရေကြောင်းက သော်လည်းကောင်း နေ့စဉ် ဝင်ရောက်လျက် ရှိနေသည်။

မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၏ အဓိကကျသည့် အရှေ့မြောက် စီးပွားရေး တံခါးပေါက် မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်နှင့် ချင်းရွှေဟော် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃ သန်းခန့် နေ့စဉ် ကုန်သွယ်မှု ရှိနေသည့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၃၁

ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီအရေအတွက် များပြားလာသော်လည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံများမှ လုပ်သားခေါ်ယူမှု နည်းပါးနေသဖြင့် အလုပ်မဖြစ်ကြောင်း  ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများထံက သိရသည်။

လက်ရှိ၌ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီအရေအတွက် ၅၀၀ နီးပါးအထိ ရှိနေပြီဖြစ်သော်လည်း အေဂျင်စီ အရေ အတွက်နှင့် တစ်ဖက်နိုင်ငံမှ လုပ်သားခေါ်ယူမှု နှုန်းထားမှာ မညီမျှသည့် အနေအထားဖြစ်နေသည်ဟု လပ်ကီး ပြည်ပ အလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အလုပ်အကိုင်တွေ ရှားပါးသွားပြီလေ။ ရောင်းလိုအားနဲ့ ဝယ်လိုအားမှာ ရောင်းလိုအားက များပြီး ဝယ်လို အားက ကျဆင်းနေတယ်။ ‌လောလောဆယ်ကတော့ မလေးရှား Demand က ပိတ်သလောက် ဖြစ်နေတယ်။ ထိုင်း Demand က လျော့ပါးနေတယ်။ ယှဉ်ပြိုင်တာတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဈေးကွက်တွေမှာလည်း ပျက်စီးစပြုလာပြီပေ့ါ။ မလေးရှားရော၊ ထိုင်းရော အဓိကက ခေါ်စာတွေ လုံးဝ မရှိသလောက် ရှားပါးလာတယ်။ အဲဒီအတွက်ကြောင့် အေဂျင်စီတွေလည်း လိုင်စင်သာကိုင်ထားပြီး တော်တော်ကြီးကို ရုန်းကန်နေရတဲ့ အခြေအနေ ရောက်သွားပြီ။ ထူးခြားတာ တစ်ခုကတော့ ဂျပန်ကတော့ အခေါ်မရပ်သေးဘူးပေါ့။ ထိုင်းလည်း မရပ်သေးဘူး ဒါပေမယ့် အရမ်း လျော့ပါးသွားပြီ။ အလိမ်အညာတွေက ထပ်ဆင့် ထပ်ဆင့်ပေါ်လာတယ်။ အဲဒါကို ယုံကြည်ပြီး အလိမ်ခံတဲ့သူက လည်းရှိတုန်း။ လိမ်မယ့်သူကလည်း လိမ်ဖို့အတွက် ရတဲ့နည်းနဲ့ ကြိုးစားနေတာရှိတယ်။ အဲဒီတော့ တကယ် အလုပ်လုပ်မယ်ဆိုရင် လိုင်စင်ရ အေဂျင်စီတွေနဲ့ တိုက်ရိုက် ထိတွေ့ဆက်ဆံတာ အကောင်းဆုံးပဲလို့ မြင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

အလုပ်သမား၀န်ကြီးဌာနရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာလအထိ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်လိုင်စင်ရအေဂျင်စီ ၄၈၄ ခုရှိသည့်အနက် ယာယီပိတ်သိမ်းသည့် အေဂျင်စီကုမ္ပဏီ ၁၀ ခုရှိသဖြင့် အေဂျင်စီ ၄၇၄ ခု လုပ်ငန်းဆောင်ရွက် လျက်ရှိကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်သည့်စာရင်းအရ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်ပနိုင်ငံသို့ ထွက်ခွာရန် အေဂျင်စီများအား ကုန်ကျစရိတ် ပေးသွင်းထားပြီး ဖြစ်သော်လည်း အချိန်ကာလ ကြာမြင့်သည်အထိ ပြည်ပမထွက်ခွာရသေးသူများလည်း ရှိကြသည်။

MOEAF မှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးမြတ်သူက “တချို့တွေကြတော့ ထိုင်းဘက်ဖြစ်တာပေါ့။ ထိုင်းဘက် သူဋ္ဌေးတွေကနေ ဖောက်ဖျက်မှုတွေ ဖြစ်တယ်။ နောက် တချို့  ထိုင်းအေဂျင်စီတွေကနေ ဖြစ်တာပေါ့။ ဒီဘက် ကတော့ အဲဒီ Demand တွေ ရတာမှန်တယ်။ ပြီးတော့မှ ထိုင်းက စာချုပ်ချုပ်ပြီးသွားတော့မှ ဟိုဘက်မှာ သူတို့ လုပ်ငန်းလိုအပ်ချက်အရ Production တွေ ကျသွားတဲ့အတွက် မခေါ်နိုင်တော့ဘူးဆိုတဲ့ ပြဿနာ ဖြစ်သွားတာ။ ဖြစ်သွားတဲ့အခါ ဒီဘက်က စာချုပ်ကလည်း ချုပ်ပြီးသွားပြီ။ ဟိုဘက်မှာလည်း Work permit ဘာညာ လုပ်ပြီး သွားပြီ။ ခေါ်ခါနီးကြမှ ကို့ယို့ကားယားတွေ ဖြစ်တော့ တချို့ဆို ခပ်ဆိုးဆိုး အေဂျင်စီတွေရှိတယ်၊ ခပ်ဆိုးဆိုး  သူဋ္ဌေးတွေရှိတယ်ဆိုရင်တော့ ဒီဘက်ကနေ blacklist တွေဘာတွေ လုပ်ပစ်လိုက်တာတွေရှိတယ်။ ဒီဘက် ကတော့ ပိုက်ဆံတွေ အများကြီးလျော်ရတာ ပေါ့နော်။ မြန်မာပြည်အေဂျင်စီကတော့ အများကြီးပြန်လျော် ရတာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ချင်တဲ့ မြန်မာအလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

ပြည်ပနိုင်ငံများသည်လည်း ကိုဗစ်အလွန်ကာလ၌ စီးပွားရေး ထိခိုက်မှုများရှိသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ လုပ်သားခေါ်ယူမှု နည်းပါးသွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် မလေးရှားသို့ Free calling သဘောမျိုးဖြင့် သွားရောက်သူ များပြား‌ပြီး အလုပ်ဟောင်းများဆီသို့ ပြန်သွားကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများထံက သိရသည်။ 

သို့သော် ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့မှ လုပ်သားခေါ်ယူမှုမှာ ပုံမှန်အနေအထားတွင်သာ ရှိနေသေးကြောင်း မြန်မာပြည်ပအလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အဖွဲ့ချုပ် (MOEAF)မှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးမြတ်သူက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဒီလိုလျှော့တဲ့ အခြေအနေနဲ့ အေဂျင်စီတွေများလာတဲ့ အခြေအနေက ဝယ်လိုအားနဲ့ ရောင်းလိုအား မမျှဘူး။ နောက် ကလေးတွေက ဒီဘက်က ကြန့်ကြာမှုတွေကြောင့် အောက်လမ်းက ထွက်သွားတာတွေလည်း အများကြီး ဖြစ်သွားတယ်။ ထိုင်းဆို အများကြီး ထွက်သွားကြတာ။ အဲဒီဘက်မှာ အေဂျင်စီတွေ ဖောင်းပွပြီးမှ Demand တွေ က ရှားတဲ့အခါမှာ ဈေးကြီးလာတဲ့ ပြဿနာတွေက ဖြစ်လာတာပေါ့။ အဲဒီတော့ လုနေရတယ်၊ သွားလုနေရတဲ့ ပုံစံမျိုးတွေ ဖြစ်နေတယ်။ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီတွေက ကိုယ့်ရဲ့ ကျင့်ဝတ်လေးတွေကို ထိန်းပြီးတော့မှ သွားကြတာတော့ အကောင်းဆုံးပေါ့။ ကျင့်ဝတ်ထိန်းဖို့ပဲ အဓိက မှာချင်တာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့အပြင် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများ၏ လိုင်စင်အာမခံကြေးနှင့် ပတ်သက် ၍လည်း ကျပ်သိန်း ၂၅၀ အစား ကျပ်သိန်း ၁,၀၀၀၊ ထိုင်းလိုင်စင်အတွက် ကျပ်သိန်း ၅၀ အစား ကျပ်သိန်း ၂၀၀ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ရန် လျာထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂၇

ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ ခရီးသွားဧည့်သည်များ ပိုမိုဝင်ရောက်လာစေရန်နှင့် ခရီးသွားမြှင့်တင်ရေး ဆောင်ရွက်သည့် အနေဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ သံတွဲမြို့နယ်ရှိ ငပလီကမ်းခြေဒေသတွင် ဆောင်းဦးပွဲတော်ကို လာမည့် နိုဝင်ဘာလ အတွင်း ၁၀ ရက်တာ ကျင်းပမည်ဖြစ်ကြောင်း ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားဝန်ကြီးဌာနထံမှ သိရသည်။

ငပလီ ဆောင်းဦးပွဲတော်ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၂၀ ရက်နေ့တွင် စတင်ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ နှစ်စဉ် နိုဝင်ဘာလသို့ ပြောင်းလဲကျင်းပခဲ့ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် ယခုနှစ်ကဲ့သို့ ၁၀ ရက်တာ ကျင်းပခဲ့ခြင်းမျိုး မရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ယခုနှစ်တွင် ၁၀ ရက်တိုင်တိုင် ကျင်းပရန်အတွက် လျာထားကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးတင်ထွန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ရက်က မရွေးရသေးဘူး။ ခန့်မှန်းခြေတော့ တတိယပတ် သို့မဟုတ် နောက်ဆုံးပတ်တော့ ရွေးထားတယ် မှန်းထား တာပေါ့လေ နိုဝင်ဘာလလေ။ ၁၀ ရက်လည်း အခု လျာထားတာပေါ့။ ၁ ရက်တော့ မဟုတ်တော့ပါဘူး။ ၁ ရက် ဆိုတဲ့သတင်းတော့ မှားတယ်။ အန်ကယ်တို့က လောလောဆယ်တော့ ၁၀ ရက်လို့ လျာထားတာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ စည်ချင်လို့ပေါ့။ ရက်တွေ ရှည်ရှည်လုပ်တော့ လူတွေ များများ ပျော်ရတာပေါ့။ ဧည့်သည်တွေ များများပိုလာတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ငပလီကမ်းခြေဒေသသို့ ယခု အောက်တိုဘာလမှ စတင်၍ သင်္ကြန် နှစ်သစ်ကူး ရုံးပိတ်ရက်ကာလအထိ ခရီးသွားဝင်ရောက်မှု များပြားလျက်ရှိကြောင်း၊ ဆောင်းဦးပွဲတော် ကျင်းပသည့်အချိန်သည် မိုးလေ ကင်းလွတ်ချိန်ဖြစ်သည့်အတွက် ခရီးသွား ဝင်ရောက်မှု ပို၍ များသည့် အနေအထားဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။

ယခင်နှစ်များက ငပလီဆောင်းဦးပွဲတော်ကျင်းပခဲ့စဉ်

ယခုအချိန်သည် ခရီးသွား ဝင်ရောက်မှုများ မြင့်မားနေပြီဖြစ်ကြောင်း ငပလီကမ်းခြေဒေသမှ ဟိုတယ် မန်နေဂျာတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆောင်းဦးပွဲတော်က လုပ်လာတာ ဒီနှစ်နဲ့ဆို ၃ နှစ်လား၊ ၄ နှစ်လား ရှိပြီဗျ။ ခရီးသွားတော့ လာနေတာပဲဗျ။ ၁၀ လပိုင်းဆိုရင်တော့ ခရီးသွားတွေက လာနေတာပဲ၊ သူ့ဟာနဲ့သူဆိုရင်တော့ များတာပဲ။ ကျနော်တို့ရဲ့ ဟိုတယ်အစီအစဉ်ကဗျာ အောက်တိုဘာကနေပြီးတော့ အများအားဖြင့် ၅ လပိုင်းအထိပေါ့နော် အဲဒီအချိန်က ဧည့်သည် အများဆုံး လာတဲ့အချိန်ရာခိုင်နှုန်းအနေနဲ့လည်း အများကြီး မြင့်ပါတယ်။ အများကြီး လာကြတယ်။ အခု ကျနော်လည်း တွေ့တာ သီတင်းကျွတ်ဆိုရင် ဟိုတယ်တွေဆိုရင် ဧည့်သည်အခန်း ပြည့်သလောက်ကို ဖြစ်နေတာ” ဟု ပြောသည်။

ငပလီဆောင်းဦးပွဲတော်တွင် မနက်ပိုင်းတွင် ဖွင့်ပွဲ အခမ်းအနား၊ နေခင်းပိုင်းတွင် သဲသောင်ပြင် အားကစား ပြိုင်ပွဲများ၊ အပြေးပြိုင်ပွဲများ၊ ဘောလုံးပြိုင်ပွဲများ၊ ချောတိုင်တက်ပြိုင်ပွဲ၊ အမြင့်ခုန်ပြိုင်ပွဲ၊ ခြင်းခတ်ပွဲ စသည့် ပွဲစဉ်များနှင့် သဲပန်းချီပြပွဲများ ပါဝင်ပြီး ညပိုင်းတွင် ညဈေးရောင်းပွဲတော်နှင့် အသေးစားနှင့် အလတ်စား ပြပွဲများကို ထည့်သွင်းကျင်းပသွားမည်ဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်၊ သံတွဲမြို့နယ်၊ ငပလီကမ်းခြေဒေသတွင် ဟိုတယ်နှင့် တည်းခိုရိပ်သာ ၆၅ လုံးရှိပြီး အချို့သော ဟိုတယ်များမှာ ပြင်ဆင်မွမ်းမံနေမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဖွင့်လှစ်ထားနိုင်ခြင်း မရှိသေးကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ဟိုတယ်နှင့် တည်းခိုရိပ်သာ ၅၁ လုံး ဖွင့်လှစ်ထားပြီး လာမည့် သီတင်းကျွတ် ရုံးပိတ်ရက်ကာလအတွက် ဟိုတယ်အခန်းများအားလုံး ပြည့်လုနီးပါး ဖြစ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂၆

နိုင်ငံခြားငွေ လိုအပ်ချက်ကြောင့် ၂ နှစ်ကျော်ကြာ ပိတ်ထားသည့် လောင်စာဆီသုံး မော်တော်ယာဉ် တင်သွင်းခွင့် ပါမစ်နှင့်ပတ်သက်၍ လက်ရှိတွင် ပြန်လည်တင်သွင်းခွင့် ပြုနိုင်ရန် မဖြစ်နိုင်သေးကြောင်း မော်တော်ယာဉ် တင်သွင်းသူများနှင့် ကားမူဝါဒ လေ့လာသူများက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း နှစ် ၂၀ အထက်ရှိ ယာဉ်အိုယာဉ်ဟောင်းများသည် လုံခြုံစွာ အသုံးပြု၍ ရနေခြင်းနှင့် တိုင်းပြည် ၏ နိုင်ငံခြားငွေ လိုအပ်ချက်ကြောင့် ပြည်ပမှ လောင်စာဆီသုံး မော်တော်ယာဉ်များ တင်သွင်းခွင့်သည် ရရှိနိုင်မည် မဟုတ်သေးကြောင်း ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်။

သို့သော်လည်း ပြည်တွင်းတွင် SKD စနစ်ဖြင့် တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်မည့် မော်တော်ယာဉ်များနှင့် ပတ်သက်၍ ခွင့်ပြု ရန် ပြင်ဆင်နေမှုများ ရှိနေကြောင်း ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “၂၀၀၀ ခုနှစ်နဲ့အထက် မော်တော်ကားတွေက ပြန်အပ်ဖို့အတွက် သင့်ပြီလား၊ စီးဖို့ လုံးဝ မသင့်တော့ဘူး လားဆိုတဲ့ ဥစ္စာကို ပြန်စဉ်းစားရင် ပထမဆုံး တစ်ချက်ကတော့ ရွှေငါးတို့၊ ဘာတို့၊ 99 တို့ တိုယိုတာက ထုတ်တဲ့ ကားတွေဆိုရင် စီးနေကြသေးတယ်။ လမ်းပေါ်မှာလည်း Safety ဖြစ်ဖြစ်နဲ့ သွားနေကြသေးတယ်လို့ ယူဆတယ်။ ဒီကားတွေက Safety မဖြစ်တော့လို့ လုံးဝ စုတ်ပြတ်ပြီး စီးလို့ မရတော့လို့ အခြေအနေဆိုရင်တော့ ဒီကားတွေ ပြန်အပ်တဲ့နေရာမှာ အစားထိုး မော်တော်ယာဉ် တင်သွင်းဖို့အတွက် သူတို့က မူဝါဒတစ်ခု ထွက်လာနိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ စီးလို့ရနေသေးတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ စီးနေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် မော်တော်ယာဉ် တင်သွင်း ဖို့ အတွက်ကတော့ လောင်စာဆီသုံး ကားတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ မူဝါဒ တစ်စုံတရာ ထပ်ထွက်လာအုံးမယ်လို့ မထင် ဘူး။ နောက်တစ်ခုက လောင်စာဆီသုံးကားကို အစ်ကို့သုံးသပ်ချက်အရ ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ယာယီအားဖြင့် အသစ် ထပ်ပြီးတော့ ပြည်ပကနေ သွင်းဖို့ကို ခွင့်ပြုဖို့ လမ်းမမြင်သေးဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ နိုင်ငံခြားငွေ ဆိုင်ရာ ကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တင်သွင်းခွင့် မပြုထားတဲ့အတွက်ကြောင့် လောင်စာဆီကားကိုလည်း လောလောဆယ် တင်သွင်းခွင့်တော့ ပေးမှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ပြည်တွင်းမှာ ထုတ်လုပ်ဖို့အတွက် SKD ကိစ္စ တွေကိုတော့ သူတို့က ပြင်ဆင်နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်တွင်းကားထုတ်လုပ်ခွင့်ကိုတော့ သူတို့က တချိန်ချိန် ကျလို့ရှိရင် ပြန်ပြီး ခွင့်ပြုလာနိုင်ခြေရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

နေပြည်တော်မှာ လျှပ်စစ်ကားများကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးတွင် လောင်စာဆီသုံး ကားအစီးရေသည် ၁၀ သိန်းကျော်ရှိပြီး ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ကားအစီးရေ ၅ သိန်းကျော်အထိ ယာဉ်မှတ်ပုံတင်ထားကြောင်း ကုန်းလမ်းပို့ဆောင်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

လက်ရှိ မော်တော်ကား တင်သွင်းခွင့်နှင့် ပတ်သက်၍ လုပ်ငန်းသုံးနှင့် လျှပ်စစ်သုံး EV ကား တင်သွင်းခွင့် ပါမစ်ကို သာ ခွင့်ပြုထားကြောင်း၊ မော်တော်ယာဉ် တင်သွင်းခွင့် မူဝါဒနှင့် ပတ်သက်၍ အစိုးရ၏ လက်ရှိသွားနေသည့် မူဝါဒ သည် လောင်စာဆီသုံး မော်တော်ယာဉ် အသုံးပြုမှုကို လျှော့ချပြီး လျှပ်စစ်သုံး မော်တော်ယာဉ်များကိုသာ အဓိက ထားနေသည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်း မော်တော်ယာဉ် ထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (YRAMDA) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းမင်းမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူက သွားမယ့် မူဝါဒ trend က ပြောပြီးသားလေ။ EV ပဲ ခွင့်ပြုမယ်လို့ ပြောပြီးသား။ အဲဒါကို သူက EV ကို ပိတ်မထားဘူးလေ။ ဖွင့်ထားတယ်လေ။ ဆီကားက နောက်ပိုင်း တဖြည်းဖြည်း ပိတ်ကို ပိတ်သွားမှာ။ ရာသက်ပန်ကို သွားမှာ။ သူသွားမယ့်ဟာက မူဝါဒအားဖြင့် သွားမှာက ဆီကားကို လျှော့ချပြီးတော့ EV ပဲ only သွားမှာ။ SKD ကျတော့ အခု လောလောဆယ် ခွင့်ပြုထားတယ်။ နောက်ပိုင်း SKD ဆီကားကို လျှော့ချပြီးတော့ နောက်ပိုင်း EV ပဲ သွားမှာ” ဟု ပြောသည်။

 လျှပ်စစ်ကား အားသွင်းသည့် နေရာကို တွေ့ရစဉ်

တိုင်းပြည်၏ နိုင်ငံခြားငွေ လိုအပ်ချက်ကြောင့် လောင်စာဆီသုံး မော်တော်ယာဉ်များကို တင်သွင်းခွင့် မပြုသော် လည်း ပြည်တွင်းတွင် SKD စနစ်ဖြင့် တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်သည့် မော်တော်ယာဉ်များကို ပြန်လည်ခွင့်ပြုစေလို ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဘက်ဘက်က သုံးသပ်ရင်တော့ တိုင်းပြည်မှာ essential နဲ့ non – essential ရှိတာကိုး။ လောလော ဆယ်မှာတော့ တိုင်းပြည်ရဲ့ ကုန်သွယ်မှု အနေအထားနဲ့ ကြည့်ရင်တော့ လောလောဆယ်မှာတော့ essential ပစ္စည်းပဲ ဦးစားပေး သွင်းသင့်တယ်လို့ပဲ အကြံပြုလိုတယ်ပေါ့နော်။ non – essential ကတော့ ဇိမ်ခံပစ္စည်းပေါ့ နော်။ မရှိမဖြစ်ကတော့ ရာခိုင်နှုန်း တစ်ခုပေါ့နော်၊ လုံးဝပိတ်ထားတာထက်စာရင် ရာခိုင်နှုန်းတစ်ခုပေါ့ ဆောင်ရွက် ပေးရင်တော့ ကောင်းမယ်ပေါ့နော်။ ဥပမာအားဖြင့် SKD ကို ပြန်လည် ခွင့်ပြုတာတို့ပေါ့နော်။ ဘာလို့ဆို ဒီအတိုင်း လည်း မတင်သွင်းသင့်ဘူးပေါ့နော်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီအတိုင်း တင်သွင်းလည်း ပွဲစားတွေ လက်ထဲမှာပဲ တင်သွင်းခွင့်က ဘယ်သူ့လက်ထဲ ရောက်မလဲ တင်သွင်းခွင့်က ရှင်းရှင်းပြောရရင်တော့ ရွှေသမင် ဘယ်ကထွက်၊ မင်းကြီးတာကပဲ ထွက်ကြမှာပဲလေ။ အခု EV ကိစ္စလိုပဲ ဖြစ်နေမှာပဲ။ တင်သွင်းခွင့်ကို လုပ်စားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းက ပေါ်လာအုံးမှာပဲ ပေးရင်လည်း။ အကုန်လုံး opening ဖွင့်ဖို့ကျတော့လည်း မဖြစ်နိုင်ဘူးလေ။ ဆရာတို့ အကြံပြုတာ ကတော့ SKD ကို ပြန်လည် ခွင့်ပြုသင့်တယ်လို့ပဲ ဆရာတို့ အကြံပြုလိုတယ်” ဟု ပြောသည်။

နိုင်ငံတကာနှင့် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများသည် လောင်စာဆီသုံး မော်တော်ယာဉ်အစား လျှပ်စစ်သုံး မော်တော်ယာဉ် များကိုသာ ပြောင်းလဲ အသုံးပြုလာနေပြီးဖြစ်သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံကတော့ နောက်ကျနေကြောင်း ထောက်ပြ ကြသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် လျှပ်စစ်ကား၏ တန်ဖိုးသည် သာမန်လူတန်းစားများ အသုံးပြုနိုင် သည့် ဈေးနှုန်း မဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။