CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၉

လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုများဖြင့် ကြုံတွေ့နေရခြင်းကြောင့် မိုးစပါးများ ရိတ်သိမ်းရာတွင် တောင်သူများ အခက်တွေ့နေကြောင်း ရခိုင်တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ အဝင်အထွက် ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်းအားလုံးကို ပိတ်ထားသည်။

ထို့ကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်၌ စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုကြောင့် ရင့်မှည့်ပြီး စပါးများ ရိတ်သိမ်းမည့် တောင်သူများ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြောင်း၊ လာမည့် ရက်သတ္တပတ်အတွင်း စက်သုံးဆီများ မရရှိပါက စိုက်ပျိုးထားသော မိုးစပါးများအားလုံး ပျက်စီးဆုံးရှုံး သွားနိုင်သည်ဟု ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးသန်းဝင်းဆွေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တောင်သူများကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကျောက်တော်ဘက်မှာလည်း ဒီအတိုင်းပါပဲဗျာ။ စက်ကတော့ ရှိတယ်။ ရိတ်မယ့်လူကလည်း ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆီမရှိလို့ စက်တွေက နားထားတာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် စပါးက အချိန်ကလည်း လွန်နေ ပြီဆိုတော့ ပြဿနာက တက်မှာပါ။ လူနဲ့ကတော့ ရိတ်မယ်ဆိုလည်း စရိတ်က လွယ်မှာ မဟုတ်ဘူး။ စက်နဲ့ လည်း အခု ဒီနှစ်က တစ်ဧကဆိုရင် ၂ သိန်းလောက် ရှိမှာ။ အရင်တုန်းက တစ်ဧကကိုမှ ၇ သောင်း၊ ၈ သောင်းပဲ ရှိတာ။ ဒါပေမယ့် ဆီရရင်တော့ ၁ သိန်းခွဲလောက် ရိတ်မယ့်လူလည်း ရှိတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် စပါးဆိုတာကလည်း လက်နဲ့ ရိတ်မယ်၊ ပြောင်းမယ်၊ ရွှေ့မယ်ဆိုရင်လည်း မလွယ်ဘူး ဒီဘက်မှာက။ နောက်တစ်ခုက စပါးဈေးကလည်း အဆင် မပြေဘူး။ စပါးကလည်း လမ်းတွေဘာတွေ အကုန်ပိတ်ထားတယ်ဆိုတော့ စက်သမားတွေကလည်း စပါးဝယ်တဲ့ အချိန်မှာ ဈေးကလည်း နိမ့်တယ်။ နောက်တစ်ခုက ငွေလည်း အဆင်မပြေဘူး၊ အဲဒီလို ဖြစ်နေကြတာ တောင်သူ တွေက။ စပါးတွေကတော့ အကုန်လုံး ကျန်မှာ ကျန်တဲ့ဘက်ကို များပါတယ်။ ဒီအတိုင်းအတာနဲ့ဆိုတော့ ဆီက နောက် ၁ ပတ်၊ ၁၀ ရက် အတောအတွင်းမှာ မရဘူးဆိုရင် စပါးတွေက အကုန်လုံး ဆုံးရှုံးသွားမှာ” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းသည် ယခင်က တစ်ပေပါလျှင် ၆ သိန်းကျပ်သာ ရှိသော်လည်း လက်ရှိ တွင် ၁၂ သိန်းမှ ၁၃ သိန်းကြား ရှိနေကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ဝယ်ယူမရသည့် အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

တောင်သူများကို တွေ့ရစဉ်

စပါးများကို အချိန်မီ မရိတ်သိမ်းနိုင်ပါက စပါးများသည် လယ်ကွင်းထဲတွင် ပျက်စီးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရိတ်သိမ်း ချိန်လွန်မှ ရိတ်သိမ်းနိုင်ပါက ထိုစပါးများသည် ကြိတ်ခွဲရာတွင် ဆန်အဆင့်သို့ မရောက်ရှိဘဲ ဆန်ကွဲများ ဖြစ်သွား မည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

ထိုသို့ စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုကြောင့် တောင်သူများ စပါးရိတ်သိမ်းရန် အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ တောင်သူအရေး ဆောင်ရွက်နေသည့် အဖွဲ့အစည်းများက ရခိုင်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်ထံသို့ စက်သုံးဆီ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးရန်အတွက် တင်ပြတောင်းဆိုသွားရန် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း ဓညဝတီ တောင်သူလယ်သမား အသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးမောင်သိန်းလှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စက်သုံးဆီကိစ္စက ကျနော်တို့ တောင်သူတွေမှာ အခု လိုနေတာက တချို့စက်တွေက ဆီတစ်ပေပါ ရပြီဆို လို့ရှိရင် ၁ ရက်ရိတ်ရင် ကုန်ပြီ။ ဆီတစ်ပေပါက ၂ ရက်ဆို ကုန်ပြီ။ မရှိတော့ဘူး၊ ရပ်နေရတဲ့ စက်တွေ အများကြီး ဖြစ်နေပြီ။ စပါးက မှည့်နေပြီ၊ ရိတ်လို့ရနေပြီ။ ရိတ်လို့ရနေပြီဆိုပေမယ့် စက်တွေက အကုန်လုံး မဆင်းနိုင်ဘူး။ မဆင်းနိုင်တော့တဲ့အတွက် စပါးတွေက အချိန်မီ ရိတ်ဖို့ဆိုတာ ဒီအတိုင်းဆိုရင် တော်တော် အခက်အခဲ ရှိပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး တစ်ခုခု၊ ပုံစံ တစ်မျိုးမျိုးနဲ့ ရဖို့ အထူး လိုအပ်ချက် ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့တောင်သူ အဖွဲ့အစည်းတွေက လည်း ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်ဆီမှာ ရိတ်စက်တွေကို စက်သုံးဆီ ချပေးဖို့ တင်ပြတောင်းဆိုဖို့ လုပ်နေပါတယ်။ အစိုးရအဖွဲ့က တစ်ခုခု မကူညီဘူးဆိုလို့ရှိရင် တောင်သူတွေအတွက်ကတော့ အကုန်လုံး အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းနေတဲ့ စပါးတွေ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှာကတော့ သေချာသလောက် ဖြစ်နေပြီ” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် တချို့သော စပါးခင်းများသည် ရိတ်သိမ်းချိန် တန်နေပြီဖြစ်သော်လည်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် ရိတ်သိမ်း၍ မရကြောင်း၊ တချို့သော စပါးခင်းများသည် တပ်စခန်းများအနီးတွင် ရှိနေခြင်းကြောင့် ရိတ်သိမ်းခွင့် မရသည်များလည်း ရှိနေသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ယခုနှစ် မိုးစပါးစိုက်ပျိုးမှုသည် ဧက ၁၁ သိန်းမှ ၁၂ သိန်းကြားတွင် ရှိနေပြီး စပါးအများဆုံး စိုက်ပျိုးရာ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦးနှင့် မင်းပြားမြို့နယ်များသည် ပို၍ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု ရှိမည်ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းတွင် ဆန်မလုံလောက်မှု ပြဿနာနှင့် ကြုံတွေ့လာနိုင်ကြောင်း ထောက်ပြကြ သည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ မိုးစပါးများ မရိတ်သိမ်းနိုင်ပါက မိုးစပါးများ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမည့်အပြင် ဆောင်းသီးနှံများ စိုက်ပျိုး ရန်အတွက်လည်း အခက်အခဲ ဖြစ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အလားတူ လာမည့် မိုးစပါးစိုက်ရာသီတွင် တောင်သူများ က စပါးစိုက်ပျိုးခြင်းကို စွန့်ခွာလာကြတော့မည် ဖြစ်သည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၈

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော် အေအေနှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် လမ်းကြောင်းများအား ပိတ်ထားသဖြင့် လက်ရှိတွင် စစ်တွေမြို့နယ်နှင့် ကျောက်ဖြူမြို့နယ်တို့တွင် ဆန်ပြတ်လပ်မှုဖြင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်ကောင်စီက နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှစတင်ကာ ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်း အဝင်အထွက် အားလုံးကို ပိတ်ထားသဖြင့် ဆန်လက်ကျန် အနည်းငယ်သာ ကျန်ရှိတော့ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် စစ်တွေမြို့နယ်၌ သိုလှောင်ထားသည့် ဆန်ပမာဏသည် တစ်ပတ်စာသာ ကျန်ရှိတော့သဖြင့် မြောက်ဦးမြို့မှတဆင့် ဆန်ကို ရေလမ်းကြောင်းမှ သယ်ယူခွင့်ရရှိရေး ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းနှင့် ကုန်သည်များက ပြည်နယ်ကောင်စီထံ တင်ပြထားကြောင်း ဓညဝတီ တောင်သူလယ်သမားအသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးမောင်သိန်းလှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့ သိရသလောက်ကတော့ အဓိက စစ်တွေပေါ့နော်၊ စစ်တွေရယ်၊ ကျောက်ဖြူရယ် ကြားတာပဲ။ ကျနော်တို့ မြောက်ဦးဘက်မှာတော့ ဆန်ပြတ်လပ်တာ မရှိဘူး။ ဒီနေရာမှာက ဆန်စပါး ထုတ်လုပ်တဲ့နေရာ ဖြစ်တဲ့အတွက်လေ။ ကျနော်တို့ ပြောသံကြားတာ စစ်တွေမှာ တစ်ပတ်စာလောက်ပဲ ရှိတယ် ကြားရတယ်။ ကျောက်ဖြူမှာလည်း ပင်လယ်ပြင်ကလည်း သွားလို့လာလို့ မရလို့ဆိုတာနဲ့ ကုန်းလမ်းတွေကလည်း ပိတ်ထားတဲ့ အခါမှာ ကျောက်ဖြူက စပါးထွက်တဲ့နေရာ မဟုတ်ဘူးလေ။ အဲဒီနေရာမှာ နည်းနည်း ပြတ်လပ်နေတယ်။ စစ်တွေ မှာရှိတဲ့ ဆန်စက်အသင်းဥက္ကဋ္ဌတို့၊ ကုန်သည်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌတို့က စစ်တွေမှာ ဆန်တစ်ပတ်စာလောက်ပဲ ရှိတယ်၊ ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်ကိုလည်း တင်ပြထားတယ်။ နောက်တစ်ခါ အဲဒီမှာ ရိက္ခာပြတ်လပ်မှု မရှိစေရေး အတွက် ကျနော်တို့ မြောက်ဦးမြို့နယ်က ဆန်သယ်ယူခွင့်ပါမစ်ကို လျှောက်ထားတယ်လို့ ကြားရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ကျောက်ဖြူမြို့တွင် အခြေခံလူတန်းစားများအား လှူဒါန်းမည့် ဆန်ထုပ်များကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ပေါ်ဆန်းမွှေး ၁ သိန်း ၃ သောင်း ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေပြီး တချို့သော ဆန်ဆိုင်များက ဆန်ရောင်းချမှု များကို ရပ်နားထားခြင်းကြောင့် ဝယ်ယူ၍ မရဖြစ်နေသည်ဟု စစ်တွေမြို့ ဒေသခံများက ပြောသည်။

စစ်တွေမြို့နယ်ရှိ ငွေကြေးတတ်နိုင်သည့် ဒေသခံအများစုသည် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားချိန်၌ ဆန်ကို ကြိုတင် ဝယ်ယူစုဆောင်းထားကြသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဆန်များသည် ၃ ပတ်စာမှ ၁ လစာအထိသာ ကျန်ရှိ တော့ကြောင်း သိရသည်။

စစ်တွေဒေသခံ ဦးစိုးနိုင်က “စစ်တွေဘက် ဆန်ဆိုင်တွေကတော့ ဆန်ရောင်းဖို့ မရှိတော့ဘူးလို့ ကြားတာပဲ။ ဒါပေမယ့် တော်တော်များများကတော့ နည်းနည်း ဆန်ကြိုစုထားတာတွေ ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ စပါးလည်း ပေါ်နေပြီလေ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်ပေါ့ တစ်နည်းနည်းနဲ့တော့ ရောက်လာမယ်ဆိုပြီးတော့ ယုံကြည်နေကြတယ်။ အခု ဆန်ရှားတယ်ဆိုတာ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးကြောင့် ရှားတာ။ ဒီနှစ်က စပါးအထွက်ကောင်းတယ်လို့ ကြားတယ်။ နောက်ပြီးတော့ နယ်တွေမှာလည်း စပါးတွေက ပေါ်စပြုနေပြီ။ အဓိက သယ်ယူပို့ဆောင်လို့ ရတယ်ဆိုရင် ဒါကတော့ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အဆင်ပြေတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

အလားတူ ကျောက်ဖြူမြို့နယ်တွင်လည်း ရန်ကုန်၊ မန္တလေးနှင့် ပြည်မြို့မှတဆင့် ကျောက်ဖြူမြို့နယ်သို့ ကုန်စည်တင်ပို့နေသည့် ကုန်ကားများသည် လမ်းကြောင်းတွင် ပိတ်မိနေခြင်းကြောင့် ကျောက်ဖြူမြို့နယ် တွင်လည်း ကုန်စည်ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

လက်ရှိတွင် စစ်တွေနှင့် ကျောက်ဖြူအပြင် တချို့သော မြို့နယ်များသည် ကုန်စည်ပြတ်လပ်မည့် အခြေအနေနှင့် ကြုံတွေ့လာနိုင်ကြောင်း၊ ကုန်စည်စီးဆင်းသည့် လမ်းကြောင်း ပိတ်ထားမှုကြောင့် လမ်းကြောင်းတွင် ပိတ်မိနေသော ကုန်တင်ကားများကို ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းသို့ ဝင်ခွင့်ပြုရန်အတွက် ဒေသခံများက မျှော်လင့်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၄

မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်း နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်းကြောင့် အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများတွင်  လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှု အားနည်းလာပြီး ကုန်စည်စီးဆင်းမှုများ ထိခိုက်မှုရှိလာ၍ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုနှင့် ပြတ် လပ်မှုများ ပြည်သူလူထု အနေဖြင့် ကြုံတွေ့လာနေကြသည်။

ထိုသို့ အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများ ကျဆင်းလာခြင်းကြောင့် ရန်ကုန် အပါအဝင် ဒေသ အသီးသီးတွင် ကုန်စည်ရောက်ရှိမှုသည် ယခင်ကထက် လျော့ကျလာပြီး ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုများနှင့် ကြုံတွေ့နေရသည်။

ကုန်စည်စီးဆင်းမှု အခြေအနေသည် ယခုကဲ့သို့ ဆက်လက်၍ ထိခိုက်နေမည်ဆိုပါက ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှု၊ တိုင်းပြည်စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုနှင့် ဒေသတွင်း ဒုစရိုက်မှုများ တိုးလာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကတော့ နံပါတ် ၁ လားရှိုး - မူဆယ် - မန္တလေးလမ်းကြီးက မရသေးဘူးလေ။ နောက်ပြီး တော့ ရခိုင်ဘက် သွားတဲ့လမ်းတွေက ပိတ်နေတယ်။ နောက် ကယားဘက် သွားလို့မရသေးဘူး။ မြဝတီဘက်ပဲ သွားလို့ရတယ်။ ကျန်တဲ့နေရာတွေကလည်း ဒေသအလိုက် အတားအဆီးတွေက ရှိနေတာ။ ဆိုတော့ ဘာပဲပြော ပြော ကုန်စည်စီးဆင်းမှုက အားနည်းသွားရင် ကုန်ဈေးနှုန်း တက်လာမှာလေ။ ကုန်ဈေးနှုန်း တက်လာရင် ပြည်သူ တွေ ခံရမယ်။ နောက်ပြီးတော့မှ တိုင်းပြည်ရဲ့ စီးပွားရေး ကျသွားမယ်။ ကုန်စည်ဖလှယ်မှု မလုပ်နိုင်ရင် ကျသွား မယ်။ မနေ့ကလည်း ကုန်ကားတွေ အစီး ၂၀၀ လောက် ကျင်စန်းကျော့မှာ မီးရှို့ခံရတယ်။ ဒါတွေက ကုန်စည် စီးဆင်းမှုနဲ့ ဆက်စပ်နေတာပဲလေ။ လောလောဆယ် ဆင်းလို့မရလို့ ရပ်ထားတယ် ထားအုံးတော့ မီးရှို့တယ်ဆို တော့ ဒါ အဖျက်အမှောက်တွေက တိုင်းပြည်ကို ထိခိုက်အောင် လုပ်နေတာပဲ။ ဒါ အစိုးရပိုင် မဟုတ်တော့ဘူးနော်၊ ပြည်သူပစ္စည်းတွေ၊ ဒါတွေမလုပ်ရဘူး။ တိုင်းပြည်စီးပွားရေး မကောင်းရင် ငတ်လာရင် လူတွေက ကိုယ့်ရဲ့ အငတ် တရားကို ဖြေရှင်းဖို့နည်းလမ်း သုံးရင် သုံးလာမှာပဲလေ။ ဒါဆိုရင် ရာဇဝတ်ဘေးတွေ တိုးလာမှာပေါ့နော်။ ဒုစရိုက် တွေ တိုးလာမယ်၊ အဲဒါတွေကတော့ ဖြစ်လာမှာတော့ မလွဲမသွေပဲ။ နိုင်ငံတော်အနေနဲ့လည်း အမြန်ဆုံး စစ်ပွဲတွေ ပြီးစီးအောင် လုပ်ပြီးတော့ ဒေသတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို အမြန်ဆုံး တည်ဆောက်ပြီးတော့မှ ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ကို အမြန်ဆုံး ကူညီဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ အကြံပြုလိုတယ်” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၃ ရက်နေ့က ကျင်စန်းကျော့ ဂိတ်မှာ ကုန်တင်ကားများ မီးလောင်နေစဉ်

လက်ရှိတွင် ဒေသတွင်း ကုန်စည်စီးဆင်းမှု လမ်းကြောင်းသည် မြဝတီ၊ မန္တလေး၊ မွန်ပြည်နယ်နှင့် ရန်ကုန်တို့သာ အဓိက သွားလာနေရသည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကယားပြည် နယ်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း စသည့် ဒေသများမှာတော့ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေ၍ နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသည့်အတွက် ကုန်စည် စီးဆင်းမှုသည် ရပ်တန့်လုနီးပါး ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

အလားတူ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်လည်း ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေခြင်း ကြောင့် ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှစတင်၍ ကုန်စည်စီးဆင်းသည့် လမ်းကြောင်း အားလုံးကို ပိတ်ထား သည်။ 

လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခြင်းနှင့် ပြတ်လပ်မှုများ ကြုံတွေ့နေခြင်းကြောင့် စပါးရိတ်သိမ်းမည့် တောင်သူများ အခက်တွေ့နေသည်ဟု မြောက်ဦးမြို့နယ်၊ ဓညဝတီ တောင်သူလယ်သမား အသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးမောင်သိန်းလှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ ၁၃ ရက်နေ့ကတည်းက လမ်းတွေက ပိတ်ထားတာကိုး။ လမ်းပိတ်တော့ လူတွေလည်း သွားလာလို့မရ၊ ဆီတွေလည်း တချို့ဆီတွေ ကုန်နေတယ်ဆိုရင်လည်း ဈေးတင် ရောင်းချလာတာတွေလည်း ပါ တယ်။ ပြတ်တဲ့အချိန်နဲ့ တိုက်ဆိုင်တာတွေရော ပါတယ်။ 

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းက လမ်းဆုံတစ်နေရာကိုတွေ့ရစဉ်

ဝယ်လို့ကို မရတဲ့ အနေအထားတွေ ဖြစ်နေတယ်။ ဆီ တစ်ပေပါကို ၁၂ ရက်နေ့ကဆိုလို့ရှိရင် ၅၄၀,၀၀၀၊ ၅၅၀,၀၀၀ ပရီမီယံ တစ်ပေပါကို အဲဒီလောက် အနေအထားက အခု ၈ သိန်းနဲ့ ရှာမရဘူး။ အဲဒီလို အခြေအနေမျိုးတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့မှာ စပါးကလည်း ရိတ်ဖို့အချိန် တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် လာဖြစ်တော့ တောင်သူတွေက အဲဒီအချက်ကို တော်တော် စိုးရိမ်နေကြတယ်။ စက်ပိုင်တွေ မှာလည်း စက်ရှိလို့ ဆီမရှိတဲ့ အနေအထား ဖြစ်နေတယ်။ တကယ်လို့များ ဒီလိုအခြေအနေနဲ့သာ ဆက်သွားမယ်ဆို လို့ရှိရင် လယ်တစ်ဧကကိုက ၁ သိန်းခွဲ၊ ၂ သိန်းလောက်အထိ ရှိသွားမှာ ရိတ်စရိတ်ကလေ။ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ ဈေး ကြီးလာရင် ဒီထက်ပိုပြီးတော့ တက်အုံးမှာ။ အဲဒါနဲ့ ရိတ်ခြွေစရိတ်က လယ်သမားတွေအတွက် တော်တော့်ကို စိန်ခေါ်မှု ဖြစ်နေတယ်။ လယ်ယာကဏ္ဍအတွက် စက်သုံးဆီ တစ်ခုရယ်လို့ မဟုတ်ဘူး စားသောက်ကုန်တွေကအစ တခြားအကြောင်းအရာတွေ၊ လူသုံးကုန်တွေ အကုန်လုံးကို ဈေးတက်ကုန်ပြီလေ။ ငရုတ်သီး တစ်ပိဿာ ဆိုရင် လည်း မြောက်ဦးမှာ ၄ သောင်း ဖြစ်နေပြီ” ဟု ပြောသည်။

ဒေသတွင်း ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းတချို့သည် မိုးတွင်းကာလတွင် ရပ်နားထားရပြီး ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်ရှိချိန်တွင် ပြန်လည်၍ လည်ပတ်နိုင်သည်။

သို့သော်လည်း လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ဒေသအများစုသည် တည်ငြိမ်မှု မရှိသေးခြင်းကြောင့် ကုန်စည် ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများမှာ အပြည့်အဝ မလည်ပတ်နိုင်သေးကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၄

ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အကျိုးဆောင် အေဂျင်စီများ၏ လိုင်စင်အာမခံကြေးအား ယခင်နှုန်းထားထက်  ၃ ဆခန့် တိုးမြှင့်မည့်အစား သိန်း ၅၀ စီသာ တိုးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အသိုင်းအဝိုင်းမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

သို့သော် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်လိုက်သည့် လိုင်စင်အာမခံကြေးနှုန်းထားနှင့် ပတ်သက်၍ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန မှ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ထားခြင်း မရှိသေးပေ။

လပ်ကီးပြည်ပ အလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “၅၀ စီပဲ တိုးတယ်လေ။ တက်ရောက်လာတဲ့ ဝန်ကြီးကလည်း သူကပြေလည်မှုကို ညှိနှိုင်းပေးတော့ အရင် ၂၅၀ က ၃၀၀ ဖြစ်သွားမှာပေါ့။ ထိုင်းက ၅၀ ကနေ ၁၀၀ ဖြစ်သွားမယ်။ သိန်း ၅၀ စီပဲတိုးသွားတယ်။ ရှဉ့်လည်း လျှောက်သာ ပျားလည်းစွဲသာ ဖြစ် သွားတာပေါ့။ ကောင်းပါတယ် ဒီလောက် ၅၀ လောက်ကတော့ အိုကေ ကြမှာပါ။ အသစ်တွေအတွက် အမှန်မှန်မှာ ကတော့ ဦးစားပေးတာပေါ့။ ကုမ္ပဏီအသစ်တွေက အများကြီး လိုင်စင်တွေ ထုတ်ပေးထားတာကို။ ဒီဘက်က MOEAF ဘက်ကလည်း တင်ပြတယ်လေ။ လုပ်ငန်းတွေ အဆင်မပြေတာတွေ၊ အခက်အခဲ ဖြစ်တာတွေ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အလုပ်သမားကတ်ထုတ်ပေးရေးရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနသည် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ လိုင်စင်များအနေဖြင့် အာမခံကြေး ကျပ်သိန်း ၂၅၀ အစား ကျပ်သိန်း ၁၀၀၀ နှင့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အကျိုးဆောင် (ထိုင်း)လိုင်စင်အတွက် အာမခံကြေး ကျပ်သိန်း ၅၀ အစား ကျပ်သိန်း ၂၀၀ တိုးမြှင့်ကောက်ယူရန် မြန်မာပြည်ပအလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့ချုပ် (MOEAF) သို့ သဘောထား တောင်းခံထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုပမာဏမှာ များပြားလွန်းသဖြင့် MOEAF နှင့် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနတို့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့ကြပြီးနောက် ယခု ကဲ့သို့ သိန်း ၅၀ စီသာ တိုးမြှင့်ကောက်ယူရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ လိုင်စင်ချပေးထားသည့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အကျိုးဆောင် အေဂျင်စီ အရေအတွက်မှာ ၅၀၀ နီးပါးရှိနေပြီး ပို၍ ပေါများလာကာ သတ်မှတ်ထားသည့် စေလွှတ်လုပ်သားဦးရေ ပြည့်မီမှ သာ လိုင်စင်သက်တမ်း တိုးခွင့်ရသဖြင့် အဆင်မပြေမှုများရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

လပ်ကီးပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “နောက်တစ်ခုကလေ လိုင်စင်တွေ အများကြီး ချပေးထားတယ်။ ဒီလိုင်စင်တွေ များလာတဲ့အပေါ်မှာ အေဂျင်စီတွေကနေ ဈေးကွက်ကို အလုအယက် လုရတာတွေရှိတယ်။ နောက် သတ်မှတ်လူဦးရေ မပြည့်မှာစိုးလို့၊ လိုင်စင်သက်တမ်း မတိုးရမှာ စိုးလို့ မတန်တဆ ဈေးနှုန်းတွေနဲ့ demand တွေကို ရယူတာတွေ၊ ဝယ်တာတွေ ဖြစ်လာကြတော့ သိပ်တော့ အဲဒါက မကောင်းဘူး ပေါ့နော်။ အဟောင်းတွေအတွက်က ခံသာပေမယ့် အသစ်တွေ အတွက်က ရုန်းကန်ရတာ မလွယ်ဘူး။ လူဦးရေ သတ်မှတ်ချက် ရှိနေတဲ့အတွက်။ နည်းနည်း စဉ်းစားစရာပေါ့နော်။ မလေးဆို ဘယ်လောက်၊ ထိုင်းဆို ဘယ်နှ ယောက်၊ ဂျပန်ဆို ဘယ်နှယောက်၊ စင်္ကာပူ ဘယ်နှယောက်၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဆို ဘယ်နှယောက် အဲဒါမျိုး ပြည့်မီအောင် လုပ်ပေးနိုင်ရင် လိုင်စင်သက်တမ်းတိုးမယ်။ ပြည့်မီအောင် မလုပ်ဘူးဆိုရင် လိုင်စင်သက်တမ်း တိုးတာကို လျှော့ချမယ်။ နောက်တစ်ခေါက်ဆိုရင် အရေးယူတယ် လိုင်စင်ပိတ်သိမ်းတဲ့ အထိ ကြေညာထား ပြီးသား စာထွက်ပြီးသားရှိတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက်မည့် အလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

ယခုသတ်မှတ်လိုက်သည့် နှုန်းထားသည် နည်းလွန်းသဖြင့် မမှန်မကန် လုပ်‌ဆောင်သော အေဂျင်စီများအတွက် သက်ရောက်မှု မရှိနိုင်ကြောင်း၊ အာမခံကြေး အများအပြား တိုးမြှင့်ကောက်ယူသင့်ကြောင်း၊ အာမခံကြေး တိုးသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် လုပ်သားများထံမှ ဝန်ဆောင်ခစရိတ်ကိုပါ အေဂျင်စီများမှ တိုးမြှင့်ကောက်ယူခြင်း မျိုးမရှိစေရန် ဝန်ကြီးဌာနမှ အထူးကြပ်မတ်သင့်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် အေဂျင်စီများမှ တစ်စုံတစ်ရာ ချိုးဖောက်ခဲ့ပါက ၎င်းအာမခံကြေးအား ရန်ပုံငွေ အဖြစ် သိမ်းလိုက်ခြင်း၊ လုပ်သားများအား ပြန်လည်ပေးဆောင်ခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံ အခြေစိုက် Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “အစိုးရနဲ့ အေဂျင်စီတွေနဲ့က တိကျတဲ့ မူဝါဒတွေမရှိတော့ ပြဿနာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ပြဿနာက အေဂျင်စီ တော်တော်များများက လူရရှိရေးအတွက်ကိုပဲ ကြိုးစားပြီးမှ ခေါ်လာတဲ့ အေဂျင်စီကလာတဲ့ အလုပ် သမားတွေ အပေါ်မှာ တာဝန်ခံမှု တာဝန်ယူမှုက အားနည်းနေတယ်။ တတ်နိုင်ရင်တော့ အာမခံတွေက အများကြီး ယူနိုင်ရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့ သိန်း ၅၀ ဆိုတာက ဘာမှမဟုတ်တဲ့ အရာပေါ့။ အာမခံသွင်းတဲ့ဟာ နည်းတာ များတာကို များရင် အလုပ်သမားတွေဆီက ဖြတ်တာမလုပ်ဖို့ အရေးကြီးတာပေါ့။ တကယ်လို့ လုပ်လာမယ်ဆိုရင် လွတ်လွတ်လပ်လပ် တိုင်ကြားမယ့်နေရာလိုတယ်။ တိုင်ကြားမယ့် အလုပ်သမား တစ်ယောက်ချင်းစီကိုလည်း အာမခံပေးဖို့လိုတယ်။ ဒါတွေကိုလည်း ထိန်းနိုင်ရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် မတည်ငြိမ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများ ကျဆင်းပြီး လုပ်သားလျှော့ချခြင်းများ၊ အချိန်ပိုကြေး လျှော့ချခြင်းများ၊ လုပ်သားခေါ်ယူမှုနှုန်း နည်းပါးခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်းလည်း အေဂျင်စီများထံက သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၃

မြန်မာနိုင်ငံသာမက ကမ္ဘာကျော်သည့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ အမရပူရမြို့နယ်၊ တောင်သမန်အင်းပေါ်ရှိ ဦးပိန်တံတား ပျက်စီးမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပြင်ဆင်ရာတွင် အားနည်းချက်များ ရှိနေကြောင်း မန္တလေးဒေသခံများနှင့် ပညာရှင်တချို့က ထောက်ပြကြသည်။

ဦးပိန်တံတားသည် ခရစ်နှစ် ၁၈၄၉ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး တံတား၏ သက်တမ်းမှာ နှစ်ပေါင်း ၁၇၅ နှစ်ခန့် ရှိပြီဖြစ်သည်။

၂၀၀၀ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှစတင်၍ အကြီးစား ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှု ၅ ကြိမ်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့ရကြောင်း၊ ထို့နောက် ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းကျွတ် ရုံးပိတ်ရက်က တံတားပေါ်ရှိ အခန်း ၂ ခန်းသည် လူစုပြုံ တက်ရောက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ပြိုကျပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

ဦးပိန်တံတား ပြိုကျပျက်စီးမှုများကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် တောင်သမန်အင်းအတွင်း၌ တစ်နှစ်ပတ်လုံး အင်းထဲသို့ ရေဝင်ရောက်မှု ဖြစ်ပေါ်စေသည့် အင်းလေလံစနစ်ကို ပယ်ဖျက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ တံတားကို ပြုပြင်ရာတွင် လည်း ရေရှည်အသုံးပြုနိုင်သည့် ကျွန်းသစ်များကို အသုံးပြုသင့်ကြောင်း၊ အခါကြီးရက်ကြီးများတွင် လူဦးရေ အကန့်အသတ်ဖြင့် တံတားပေါ်သို့ ဖြတ်သန်းခွင့်ပြုသည့်စနစ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းသင့်သည်ဟု မန္တလေးမြို့မှ စာရေး ဆရာ ဦးဆူးငှက်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးပိန်တံတားကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တံတားပျက်ရင်တော့ ပြင်ရမှာပဲ။ ပြင်တဲ့အခါမှာ ရှေးတုန်းက ပုံစံတကျ ဆောက်ခဲ့တဲ့တံတား မဟုတ် တော့ ရှိတဲ့အသားနဲ့ ပြင်ရမှာပဲ။ သို့သော် ရှိတဲ့အသားသည် ရေရှည်ခိုင်ခံ့တဲ့ အသားဖြစ်ဖို့ လိုတာပေါ့။ သစ်သား ကောင်းကောင်းသုံးပါ။ ကျွန်းသစ်တွေဘာတွေ သုံးဖို့၊ သစ်မာအကောင်းစားထဲက ဒီလိုဟာတွေ သုံးရမှာပဲ။ ရှေးဟောင်းပုံစံအတိုင်း ရဖို့တော့ အဆင်မပြေဘူး။ အဲဒါတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အဲဒီတော့ ဘာလုပ်ရမလဲဆိုတော့ ၁၂ ရာသီ ရေသွင်းတဲ့စနစ်ကို ရေသွင်းပြီးတော့ ငါးမွေးပြီးတော့ စီးပွားရေးလုပ်တယ်၊ အင်းလေလံဆွဲတဲ့စနစ်ကို ဖျက် ပစ်ရမယ်။ ရေတက်တဲ့အချိန်မှသာ ရေတက်ပါစေ၊ ရေဆုတ်သွားလို့ရှိရင် ရေဆုတ်သွားပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီမှာ တံတားသည် ရေအမြဲတမ်း မရှိတဲ့အတွက် မပျက်ပါဘူး။ နောက်တစ်ခါ အခါကြီးရက်ကြီးလို နေ့တွေမှာ ဒီအပေါ် မှာ လူတွေ ထောင်ချီပြီးတော့ တက်ကြတဲ့ကိစ္စ။ နောက် တချို့ရှိသေးတယ်၊ သင်္ကြန်လို ကာလမျိုးမှာ တက်တဲ့ အပြင် ဘာလုပ်လဲဆိုရင် မူးရူးနေကြပြီးတော့ ဖောင်ချောင်းလို နေရာမျိုးမှာ ပျဉ်ချပ်တွေ ခင်းထားတဲ့နေရာက အဲဒီနေရာက အားနည်းတယ်။ ဒီလိုနေရာ ရောက်တယ်ဆိုရင် ယောကျာ်းလေးတွေက မိန်းကလေးတွေကို စတဲ့ အနေနဲ့ ခုန်ကြတယ်။ အဲဒီမှာ ကျိုးကျတယ် ၂၀၀၄ ခုနှစ်တုန်းက။ အဲဒီတော့ ဒီဟာတွေလည်း ထိန်းသိမ်းရမယ်။ လူအသွားအလာကို ကန့်သတ်ရမယ် အခါကြီးရက်ကြီးဆို၊ ကျန်တဲ့ရက်တွေက အဲဒီလောက် မရှိဘူး” ဟု ပြော သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းကျွတ် ရုံးပိတ်ရက်ကာလတွင် ပြိုကျပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် ဦးပိန်တံတား၏ အစိတ်အပိုင်း တချို့ကို ပြုပြင်ရာ၌ သက်တမ်းနု သစ်မာသားများဖြင့် အစားထိုး ပြုပြင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဒေသခံများနှင့် နိုင်ငံ တစ်ဝှမ်းရှိ ပြည်သူများက ဝေဖန်ခဲ့ကြသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

သို့သော်လည်း ဦးပိန်တံတားသည် တခြားသော ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များနှင့် မတူဘဲ အမရပူရမြို့ နယ်ရှိ ဒေသခံများ သွားလာရေးအတွက် လက်ရှိ အသုံးပြုနေသည့် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် ဖြစ်သည့်အတွက် ပြုပြင်ရာတွင် အားနည်းချက်များ ရှိနေသည်။

ထို့ကြောင့် အများပြည်သူများအနေဖြင့် တာဝန်သိစွာဖြင့် ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ရှေးဟောင်း သုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးညိုမြင့်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးပိန်တံတားကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုလည်းပဲ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့က ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ဦးပိန်တံတား ထိန်းသိမ်းရေး ကော်မတီဆိုတာ ရှိပါတယ်ဗျ။ အဲဒီကော်မတီနဲ့ သူ့ရဲ့ အပိုင်းလိုက်၊ အပိုင်းလိုက်တွေကို ကြံ့ခိုင်မှု အားနည်းတာ တွေကို စိစစ်ပြီးတော့မှ ထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ကျနော်တို့ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းတဲ့ အပိုင်းမှာတော့ ကျွန်းသစ်နဲ့ အသုံးပြုတာပါ။ ကျွန်းသစ်ကို အသုံးပြုတဲ့ နေရာမှာတော့ တချို့ တန်းတွေက ခံနိုင် ရည် ရှိပါသေးတယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ခံနိုင်ရည်ရှိတယ်ဆိုပေမယ့်လည်း မထင်မှတ်ဘဲ အဲဒီနေရာမှာ လူပြုံပြီးတော့ မှ ရပ်မိသွားတဲ့ အချိန်အခါမျိုးကျတော့လည်း ပြိုကျပျက်စီးသွားတာ ဖြစ်သွားတာပေါ့။ ဦးပိန်တံတားဆိုတာက လည်း နိုင်ငံကျော်တင် မဟုတ်ပါဘူး ကမ္ဘာကျော်သွားပါပြီ။ ဒါက ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် တစ်ခုပါပဲဗျာ။ အဲဒီ အတွက်ကြောင့်လည်း ကျနော်တို့ တာဝန်ရှိသူများ အားလုံးပေါ့နော် ဝိုင်းဝန်းထိန်းသိမ်း နေကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အားနည်းချက်က ဘာလဲဆိုတော့ မထိရ၊ မကိုင်ရ ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ် မဟုတ်ဘဲနဲ့ လက်ရှိအသုံး ပြုနေတဲ့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ထိန်းသိမ်းတဲ့နေရာမှာ အားလုံး တာဝန်သိသိနဲ့ ဝိုင်းဝန်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှပဲ ရမှာပါခင်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

ဦးပိန်တံတား ပျက်စီးမှုကို ထိန်းသိမ်းသည့် အနေဖြင့် လူဦးရေ အကန့်အသတ်ဖြင့် ဖြတ်သန်းစေခြင်းသည် လုပ်ဆောင်ရန် မလွယ်ကူကြောင်း၊ ဦးပိန်တံတား ရေရည်ပြုပြင် ထိန်းသိမ်ရန်အတွက် မန္တလေးတိုင်း အစိုးရအဖွဲ့မှ ဦးပိန်တံတား ထိန်းသိမ်ရေး ကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းထားကြောင်း သိရသည်။

ထိုကော်မတီမှ ဦးပိန်တံတား၏ ကြံ့ခိုင်မှုများကို စစ်ဆေးပြီး ဆက်လက် ပြင်ဆင်သွားမည်ဟု ရှေးဟောင်း သုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာနထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၃

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များကို အထောက်အထားများ ပြုလုပ်ပေးနေသဖြင့် MOU လုပ်သားခေါ်ယူမှုနှုန်းထား နည်းပါးနေကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ၌ ထိုင်းသို့ ရောက်ရှိနေသည့် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များအား မည်သူမည်ဝါဖြစ်ကြောင်း သက်သေခံလက်မှတ်(CI)၊ ဘတ်ပန်းရောင်ကဒ်၊ အမည်စာရင်းတင်သွင်းခြင်း (Name List) စသည့် အ‌ထောက်အထားများ ပြုလုပ်ခွင့်ပေးထားသဖြင့် အလုပ်ရှင်သူဌေးများသည် အဆိုပါ တရားမဝင် လုပ်သား များကိုသာ ခေါ်ယူလုပ်ကိုင်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “MOU လုပ်သားဈေးကွက် နည်းတယ်ဆိုတာက စီးပွားကျတာကတစ်ခု၊ နောက်တစ်ခု ထိုင်းမှာရှိတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို ပန်းရောင်ကဒ်တို့ ဘာတို့လုပ်ပေးတာ သူတို့အခေါ် ဘတ်ကဒ်ပေါ့နော် အဲဒါတွေ လုပ်ပေးတော့ သူတို့အတွက် အလုပ်သမား လျင်မြန်စွာရရှိတယ်။ အချိန်စောင့်စရာမလိုဘူး MOU လို။ အဲဒါတွေက တစ်ခု၊ နောက်တစ်ခု အောက်လမ်းကနေ ဝင်တဲ့ကလေးတွေ အဲဒါတွေကလည်း ဟိုရောက်ပြီးရင် ဘတ်ကဒ်လုပ်ကြတယ်။ စမတ်ကဒ်တွေ လုပ်ကြတယ်။ အဲဒီလို လမ်းပေါင်းစုံ ပွင့်နေတဲ့အတွက် MOU က မျက်နှာပန်း မလှဘူးဖြစ်နေတာပေါ့။ အခုအချိန်အထိ ထိုင်းဘက်အခြမ်းက လွယ်လင့်တကူရတဲ့ အလုပ်သမားကို ခေါ်ယူသုံးစွဲနေတဲ့အတွက် MOU လုပ်ငန်းတွေက လျော့ကျလာတာ ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ၌ နှစ်သစ်ကူးကာလနီးကပ်လာပြီဖြစ်သောကြောင့်လည်း MOU လုပ်သားခေါ်ယူမှုမှာ ပို၍ နည်းပါးသွားခြင်းဖြစ်ပြီး ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမည့် အနေအထားဖြစ်ကြောင်းလည်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများက သုံးသပ်သည်။

ကော့သောင်းမြို့မှတဆင့် MOU ဖြင့် သွားရောက်ကြသူများ

ထိုင်းဘက်အခြမ်း၌ အလုပ်ရှာဖွေပေးနေသည့်ပွဲစားများ၊ demand ရရှိရန် ဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် ထိုင်း စက်ရုံ ပိုင်းမှ HR များ၊ အလုပ်သမားခေါင်းဆောင်များမှာလည်း ဝန်ဆောင်ခစရိတ် လိုချင်ကြသဖြင့် လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံ တွင် အလုပ်သမားဝန်ဆောင်ခစရိတ်မှာ မြင့်တက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ၌ တရားမဝင်အထောက်အထားမဲ့များကို အထောက်အထားများပြုလုပ်ခွင့်ပေးထားသဖြင့် အမည်စာရင်း (Name List) တင်သွင်းရာတွင် အမြန်ကြေးအဖြစ် ဘတ်ငွေ တစ်သောင်း (မြန်မာငွေ ဆယ်သိန်း) အထိ ပေါက်ဈေး များရှိနေကြောင်းလည်း ထိုင်းတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူများထံက သိရသည်။

ထို့အပြင် MOU ဖြင့် လုပ်သားစေလွှတ်ရာ၌ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်သားအဖြစ် သွားရောက်လုပ်ကိုင်လိုသူ အနည်းငယ်ရှားပါးလာသဖြင့် ခေါ်ယူမှု ခက်လာကာ စက်ရုံလုပ်သားအဖြစ် သွားရောက်လိုကြသူများပြားသည်ဟု ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပွင့်ဖူးအောင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဒေါ်မြတ်ဟေမာန်လင်းက “အလုပ်ခေါ်စာ တွေကတော့ ပါးနေတာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အထဲထဲကို black နဲ့ ရောက်သွားတဲ့သူတွေက CI လုပ်တယ်၊ ဘတ်ရိုက်တယ် အဲဒါတွေနဲ့ပဲ ချာလည် လည်နေတော့ အထဲထဲမှာ လူရောက်နေသရွေ့ အေဂျင်စီတွေက လွတ် သွားတာပေါ့။ MOU နဲ့ တရားဝင် လွှတ်ဖို့အတွက်ကြတော့ demand က ထွက်မလာတော့ဘူးပေါ့။ ဟိုမှာက အလကားရနေတာ ဆိုတော့လေ။ ဘတ်ရိုက်တာတို့၊ CI လုပ်တာတို့ရှိနေတော့။ ဒီ CI တို့ဘာတို့ လုပ်တယ် ဆိုတာက ကိုယ့်ဆီက လူကြီးတွေပဲ လုပ်တာပဲလေ။ လူကြီးတွေ ဖွင့်ပေးလို့လုပ်လို့ရတာပေါ့။ ဘတ်လည်း အတူတူပေါ့။ နှစ်နိုင်ငံပူးပေါင်းပြီး သူတို့ လုပ်နေတယ်လို့ပဲ ထင်တာပေါ့။ သွားလိုအားကတော့ အရင်အတိုင်းပဲ များတယ်။ ဒါတောင် စာအုပ်အခက်အခဲတွေ ပတ်စပို့အခက်အခဲတွေရှိသေးတယ် ကလေးတွေက။ အခွန်ကတော့ တိတိပပရယ်လို့တော့ ညွှန်ကြားထားတာမရှိဘူး အဓိကသိတာကတော့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း လွှဲပေးရမယ်ဆိုတာကိုပဲ အဓိကထား သိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ ကုန်ကျစရိတ် ပိုမိုအကုန်အကျခံနိုင်ပါက အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်းများအား မြန်ဆန်စွာ ရရှိနေသည့်အတွက် တရားမဝင်လမ်းကြောင်းများဖြင့် ဝင်ရောက်ခြင်း၊ အလည်ဗီဇာဖြင့် တရားဝင် သွားရောက်ပြီး overstay အဖြစ် ခံယူကြခြင်း စသည့်နည်းလမ်းများဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်နေကြခြင်းကို တွေ့မြင်ရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထိုင်းသို့ လုပ်သားစေလွှတ်ခွင့် လိုင်စင်ရထားသည့် အေဂျင်စီ ၁၅၀ နီးပါးရှိပြီး MOU လုပ်ငန်းစဉ် သည် နှစ်နိုင်ငံ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်ရခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် အချိန်ကာလအားဖြင့် ကြာမြင့် သည့်အတွက် တရားမဝင် သွားရောက်မှုများမှာ ယခုထက်ပိုမို ရှိလာနိုင်ဦးမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်ကြ သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၂

ပြည်ပရောက် မြန်မာလုပ်သားများ၏ လုပ်ငန်းခွင်ပြဿနာများကို တာဝန်ယူစေလွှတ်လိုက်သည့် အေဂျင်စီများ အနေဖြင့် ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်းသွားရောက်ဖြေရှင်းပေးရမည်ဟု အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ညွှန်ကြား ထားသော်လည်း လာရောက်ဖြေရှင်းပေးခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။

ပြဿာနာကြီးမားပြီး လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာများ၌ ရေးသားဖော်ပြကြမှသာလျှင် လာရောက် ဖြေရှင်းပေးကြ ခြင်းဖြစ်ပြီး လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာပေါ်သို့ မတက်လာသည့် ကိစ္စများဖြစ်ပါက လာရောက် မဖြေရှင်းပေးကြ သည်က ပိုများကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လွန်ခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းကဖြစ်တဲ့ လရောင်မှာဖြစ်တဲ့ ၂၃၀ ကျော် ကိစ္စပေါ့။ အဲဒါမျိုးဆိုလည်းကြည့် သူတို့အနေနဲ့က အကူအညီတောင်းတယ်၊ တောင်းတဲ့အခါမှာ သက်ဆိုင်ရာလွှတ်တဲ့အေဂျင်စီတွေက မဖြေရှင်းပေးနိုင်ဘူး။ မဖြေရှင်းပေးနိုင်တော့ နောက်ဆုံး ဒုက္ခရောက်တဲ့ဟာမျိုးပေါ့။အများစုကတော့ သိရသလောက် မဖြေရှင်းနိုင်ဘူး လို့ပဲ ပြောလို့ရတယ်။ နောက်ပြီးတော့ အခြေအနေပေါ် မူတည်တယ်။ အုပ်စုလိုက်ကြီးဆိုရင် သူတို့ များသော အားဖြင့် သွားပြီးရှင်းကြတာတို့၊ ဟိုးလေးတစ်ကျော်ကျော် ဖြစ်သွားတဲ့ဟာမျိုးဆိုရင် ရှင်းတာရှိတယ်။ အဲဒီလိုမှ မဟုတ်ဘူးဆိုရင် တစ်ယောက်၊ နှစ်ယောက်နဲ့ဖြစ်တဲ့ MOU တွေဆိုရင် တော်တော်များများ ဒုက္ခရောက်ကြတယ်။ ပြဿနာကြီးတဲ့အခါမျိုးမှသာ အကုန်လုံးရောက်လာကြတာ။ ပြဿနာမကြီးဘူး မီဒီယာပေါ် သေချာ မတက်လာ ဘူးဆိုရင် ရောက်တာနည်းပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုမှ လုပ်သားများအား သံအရာရှိများမှ တွေ့ဆုံစဉ်

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိသည့် MOU လုပ်သားများသည် သတ်မှတ်ထားသည့် လုပ်ငန်းခွင်၊ အလုပ်နေရာ၊ လုပ်ငန်းရှင် မဟုတ်ခြင်းများ၊ လုပ်ခလစာမရရှိခြင်းများ အဓိကကြုံတွေ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ကြုံတွေ့ရသည် အချို့အေဂျင်စီများသည် ရက် ၃၀ အတွင်းမဟုတ်သော်လည်း  လုပ်ငန်းခွင် ပြောင်းလဲပေး ခြင်းများ လုပ်ဆောင်ပေးကြကြောင်းနှင့် အချို့အေဂျင်စီများကမူ ရှောင်တိမ်းသွားကြကြောင်း သိရသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့်လည်း အေဂျင်စီများမှ လာရောက်မဖြေရှင်းပေးသည့်အခါမျိုးတွင် အလုပ်သမား သံအရာရှိတို့ထံသို့ အကြောင်းကြား၍ အကူအညီတောင်းခံနိုင်သော်လည်း ဆက်သွယ်ရန် ဝန်လေးခြင်း၊ အဆက်အသွယ်မရရှိခြင်းတို့ကြောင့် အလုပ်သမားအရေးအဖွဲ့အစည်းများဖြင့်သာ ဖြေရှင်းကြလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

အေဂျင်စီမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးနှင့် အလုပ်သမားများ တွေ့ဆုံစဉ်

ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက “အလုပ်သမားတွေက သံရုံးကို တိုင်လိုက်ရင်လည်း ဖုန်းဆက်ပြီးတော့မှ ဖုန်းကိုင်ချင်ကိုင်တယ်၊ မကိုင်ချင် မကိုင်ဘူး။ ဘယ်အေဂျင်စီ တွေ ကလည်း မေးပြီးတော့ ငါတို့ အေဂျင်စီတွေကို အကြောင်းကြားလိုက်ပါ့မယ်ဆိုတဲ့ အသံဖိုင်တွေ၊ record တွေ ကျနော်တို့ဆီကို အများကြီးရောက်လာတာ တွေ့ရတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အလုပ်သမားအရေးမှာ ထိထိ ရောက်ရောက် အကူအညီပေးချင်တယ်ဆိုရင် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနဟာ မိမိတို့ ဝန်ကြီးဌာနကအစ သံအရာရှိအဆုံး ဥပဒေကို လေးစားလိုက်နာဖို့ လိုသလို အလုပ်သမားတွေကို သတ်မှတ်ထားတဲ့အချိန်ကာလ အတိုင်းအတာတစ်ခုမှာ သွားရောက်မဖြေရှင်းပေးခဲ့ရင် ဒီပြည်ပအလုပ်အကိုင် ရှာဖွေရေး အေဂျင်စီတွေကို သူတို့ဆီက တစ်စုံတစ်ရာ အကျိုးခံစားခွင့်တွေ မယူဘဲနဲ့ လုံးဝ blacklist လုပ်ပစ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောလိုတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်းသွားရောက်ဖြေရှင်းပေးရမည်ဟု အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ညွှန်ကြားထားသော်လည်း လာရောက်ဖြေရှင်းပေးခြင်းမရှိကြခြင်းသည် အေဂျင်စီများအပေါ် သက်ဆိုင်ရာ ဌာနဆိုင်ရာများ၏ အရေးယူမှု အပိုင်း အားနည်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေးကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ထောက်ပြကြ သည်။

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနသည် အေဂျင်စီများအနေဖြင့် အလုပ်သမားရေးရာကိစ္စ၊ ပြဿာနာများ၊ ထူးခြားဖြစ်စဉ် များ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါက သက်ဆိုင်ရာသို့ သတင်းပို့ကာ အချိန်နှင့်တပြေးညီ အလုပ်သမား သံအရာရှိများနှင့်အတူ ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ညွှန်ကြားထားခြင်းဖြစ်သည်။ 

ထို့အပြင် လက်ရှိ၌ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အလုပ်သမားအခွင့်အရေးချိုးဖောက်သည့် ထိုင်းကုမ္ပဏီ ၁၂၆ ခု၊ ထိုင်းနိုင်ငံသား ၁၂၅ ဦး၊ ထိုင်းအေဂျင်စီ ၂၀ ခုကိုလည်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ Blacklist စာရင်းသွင်းထားကြောင်း ထုတ်ပြန် ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၂

ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်း မိုင်းလားနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် တင်ပို့နေသည့် ဖရဲများသည် လမ်းခရီး ကြာမြင့်သည့်အတွက် အပျက်အစီး ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် မူဆယ်၊ ကျင်စန်းကျော့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်၍ မရသည့်အတွက် ဖရဲတင်ပို့သည့် ကုန်သည်များက မိုင်းလားနယ်စပ်မှတဆင့် တင်ပို့နေရခြင်း ဖြစ်သည်။

ကျင်စန်းကျော့မှတဆင့် တင်ပို့ရာတွင် ၂ ရက်ခန့်သာ ကြာမြင့်သော်လည်း မိုင်းလားမှတဆင့် တင်ပို့ရာတွင် ၅ ရက်ခန့် ကြာမြင့်နေခြင်းကြောင့် ဖရဲများ ပို၍ ပျက်စီးလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ပျက်စီးမှုသည် ၂ တန်မှ ၁၀ တန်အထိ ရှိသည်ဟု ဖရဲကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဖရဲကားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လမ်းခရီး ကြန့်ကြာတာနဲ့ သူက မိုးသီးဖြစ်နေတဲ့အတွက် အပျက်အစီးများတာ၊ နောက်ပိုင်း ဆောင်းသီး ကျရင်တော့ အဲဒီလောက် မပျက်တော့ဘူး။ လမ်းခရီးကလည်း ကြာတယ်လေ၊ ၄ ညအိပ် ၅ ရက်လောက် ကြာ တယ်လေ။ ရောင်းကွင်းရောက်ဖို့ဆိုရင် တစ်ပတ်လောက် ကြာတယ်။ ကျင်စန်းကျော့ကနေ သွားတဲ့အခါကျ ၁ ည အိပ်နဲ့ ရောက်သွားတာလေ။ အလွန်ဆုံး တရုတ်ပြည်ထဲ ရောက်သွားရင် ၂ ရက်ပဲ ကြာတာလေ။ ရှမ်းသီးတွေက မပျက်ဘူး။ ဗမာသီးတွေကပဲ ပျက်တာ။ ပျက်တယ်ဆိုတာက မိုးတွင်းမှာ စိုက်ထားတဲ့အတွက် အသီးက ရေတအား သောက်ထားတယ်။ ရေသောက်သီးက အထားမခံဘူး။ ပုံမှန်ကတော့ ၅ တန်ပျက်တဲ့ကောင်က ပျက်တယ်၊ ၆ တန် ပျက်တဲ့ကောင်က ပျက်တယ်။ တချို့ကားတွေကျတော့လည်း ၁၀ တန်လောက် ပျက်သွားတယ်။ ကားတစ်စီးမှာ ၁၆ တန်လောက် တင်တဲ့နေရာမှာ အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်နေတယ် ပုံမှန် မရှိပါဘူး။ ရှမ်းသီးတွေကျတော့ အပျက်အစီးက နည်းပါတယ်။ ကားတစ်စီးကို အပျက်ကမှ ၂ တန်၊ ၃ တန်ဆို အကုန်ပဲလေ။ ဘယ်လိုမျိုး အသီးတွေ တင်မလဲဆို တော့ ရေစစ်တဲ့အသီး၊ အဝေးတင်ခံနိုင်တဲ့ အသီးတွေကို တင်တော့ပေါ့။ အဝေးတင်မခံနိုင်တဲ့အသီး၊ အရည်အသွေး မပြည့်မီတဲ့ အသီးတွေကို တင်လိုက်ရင် ပျက်စီးမှုက ရှိလာမှာလေ။ အဲဒီအရည်အသွေး မပြည့်မီတဲ့အသီး၊ အဝေး တင် မခံနိုင်တဲ့ အသီးတွေက ပြည်တွင်းဈေးကွက်ကိုပဲ သွားပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မိုင်းလားမှတဆင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဖရဲတင်ပို့မှုသည် နေ့စဉ် ကားအစီးရေ ၁၀၀ အထက်တွင် ရှိနေ ကြောင်း သိရသည်။

သိန်း ၁၀၀ မှ သိန်း ၁၅၀ ကြားတွင် ရှိနေပြီး ကားခအနေဖြင့် သိန်း ၆၀ ရှိနေကြောင်း၊ တင်ပို့ချိန်တွင် အပျက်အစီး ဖြစ်ပေါ်သွားပါက ကားခပင် မရရှိကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ဖရဲတင်ပို့မည့် ကုန်သည်များ၊ တောင်သူများနှင့် ပွဲရုံများအနေဖြင့် အရည်အသွေး ပြည့်မီသည့် အသီး များနှင့် ကြာရှည်အထားခံသော ဖရဲသီးများကို ရွေးချယ်၍ တင်ပို့ကြရန် လိုအပ်ကြောင်း အကြံပြုကြသည်။

ထို့နောက် နောက်ထပ် ဖရဲစိုက်ပျိုးမည့် တောင်သူများအနေဖြင့် ချင့်ချိန်၍ စိုက်ပျိုးကြရန် လိုအပ်သည်ဟု စစ်ကိုင်း တိုင်းဒေသကြီးမှ ဖရဲစိုက်တောင်သူ ကိုသစ္စာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဖရဲကားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဖရဲဈေးကွက် အလားအလာက တရုတ်ပြည်ဈေးကွက် အရောင်းအဝယ် အေးသွားတယ်ဆိုတဲ့ အနေ အထားတွေရော၊ နောက်တစ်ခုက လတ်တလော စိုက်တဲ့သူတွေရဲ့ အနေအထားကတော့ ကျနော်တို့ အကောင်း ဆုံးကိုတော့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ မူဆယ်ဈေးကွက်ကို ဖွင့်ဖို့အတွက်ကို မျှော်လင့်တယ်။ ဒီအတိုင်း မိုင်းလား တစ် ပေါက်တည်းနဲ့ သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုလည်း များမယ်၊ စိန်ခေါ်မှုလည်း ကြီးမယ်ပေါ့နော်။ ဒါလေးတွေကိုတော့ ကျနော်တို့ တွေ့ရတယ်။ ဘာလို့ဆို ခရီးဝေးတာရော၊ ခရီးကြန့်ကြာတာတွေပေါ့နော်၊ နောက် တစ်ခု ကြားစခန်းတစ်ခု ရှိသေးတယ်၊ မြန်မာဘက်ခြမ်း ကြားစခန်း ဂျူတီစစ်တွေက သူ့ပုံမှန် သွားနေကျ လမ်း ကြောင်း မဟုတ်တဲ့အတွက် အချက်အလက် မပြည့်စုံတဲ့အတွက် ကျနော်တို့ ဂျူတီစောင့်ရတာ နည်းနည်းကြာ တယ်။ လမ်းပန်းအနေနဲ့ကတော့ ကောင်းပါတယ်၊ ကျနော်တို့ လုံခြုံလည်း လုံခြုံတယ်၊ သွားလို့လာလို့လည်း အဆင်ပြေတယ်၊ ခရီးဝေးတာလေး တစ်ခုပေါ့နော်၊ နောက်စိုက်မယ့် သူတွေအတွက်ကိုလည်း ချင့်ချိန်စိုက်ဖို့ လို တယ်၊ ကျနော်တို့ မူဆယ်ပေါက် ပွင့်သွားရင်တော့ ကျနော်တို့ ကုန်ကျစရိတ်တွေလည်း လက်ရှိကုန်နေတဲ့ဟာနဲ့ ယှဉ်လိုက်ရင် ကုန်ကျစရိတ်က ခေါက်ချိုးမက သက်သာမှာလေ အဲဒီလိုလေးတွေတော့ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တရုတ်ပြည်အတွင်း၌ အရောင်းအဝယ် အေးနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဖရဲဈေးနှုန်းများသည်လည်း တည်ငြိမ်နေပြီး တစ်ကီလိုလျှင် တရုတ်ယွမ်ငွေ ၃ ယွမ်မှ ၄ ယွမ်ကြားသာ ရှိကြောင်း သိရသည်။

မူဆယ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်မှုများ ပြန်လည်၍ လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဆိုပါက ဖရဲကုန်သည်များ အနေဖြင့် ကုန်ကျစရိတ်နှင့် ကြာမြင့်ချိန်သည် ယခုထက် ထက်ဝက်ခန့် သက်သာသွားမည်ဖြစ်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၁

ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းတွင် တစ်ကျပ်သားလျှင် ၃၈ သိန်းကျော် ရောက်ရှိခဲ့သည့် ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် လက်ရှိတွင် ၂ သိန်းကျပ်ခန့် ကျဆင်းလာနေပြီး ထပ်မံကျဆင်းမည်ဟု ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သည်များသည် ရွှေဝယ်ယူမှု များလာ ခြင်း၊ ဘဏ်တွင် ငွေထုတ်မရသည့် ပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းနှင့် စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူ၍ မရသည့် အကျပ်အတည်း များကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်တချို့မှာ ရွှေများ ဝယ်ယူစုဆောင်းလာကြသည်။

ထို့နောက် ရွှေဈေးနှုန်းသည် ငွေကျပ် ၃၆ သိန်းရှိရာမှ နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ၃၈ သိန်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် ပြန်လည်ကျဆင်းနေပြီး ထပ်မံ ကျဆင်းသွားမည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသ ကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေမျှောတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကောလာဟလတွေ ပြေသွားရင် ပြန်ကျအုံးမှာပဲ။ ဖြေးဖြေးတော့ ကျနေမှာပဲ။ ဟိုတလောက လမ်းတွေ ပိတ်တာတို့၊ ဘဏ်တွေကနေပြီးတော့ ငွေပြန်ထုတ်ပေးတယ်တို့ ကောလာဟလတွေ လုပ်နေတယ်ပေါ့။ နောက် တစ်ခါ ဓာတ်ဆီဈေးနှုန်းကလည်း ရုတ်တရက် တက်သွားတယ်ပေါ့။ အဲဒါတွေကို ဖြစ်ပြီးတော့ အခု ဓာတ်ဆီ ဈေးနှုန်းတွေလည်း ကျသွားပြီ။ ဆီလည်း သင်္ဘော ၁၅ စီး တင်ပြီးသွားပြီဆိုတော့ အေးအေးဆေးဆေး ပြန်ဖြစ်သွား ပါပြီ။ စက်သုံးဆီက သူတို့က ဒီမှာ သင်္ဘော ၁၅ စီး ရောက်လာတဲ့ အခါကျတော့ အဲဒီသင်္ဘော စရံပေးထားတယ် ပေါ့ကွာ။ ဒီရောက်လာရင် ငွေအကြေချေမှ ဆီချပေးတာပေါ့။ ဒီရောက်တဲ့အခါကျတော့ သင်္ဘော ၁၅ စီး တစ်ပြိုင် နက်တည်း ဝင်လာတဲ့အခါကျတော့ ငွေပြန်စုပေးနေရတာပေါ့။ အခုလည်း အကုန်လုံး ငွေကြေသွားတော့ ဆီလည်း ပြန်ပြည့်သွားပြီ။ ဘဏ်တွေလည်း သူ့ဟာနဲ့သူ ပုံမှန် ပြန်ဖြစ်သွားပြီ။ ကျမှာပါ ရွှေကတော့ ထပ်ကျသွားမှာပါ။ ဒီလ ကုန်လောက်ဆိုရင် ပိုပြီးတော့ သိသာပါလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် ဒီကနေ့ နိုဝင်ဘာ ၂၁ ရက်နေ့တွင် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ၃၆ သိန်းကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ၃၅ သိန်းကျပ် ဝန်းကျင်သို့ ထပ်မံကျဆင်းလာနိုင်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ဈေးကွက် အတွင်း၌ အထည်ပျက်များကို လာရောက် ရောင်းချသူများနေပြီး ရွှေဈေးနှုန်း ထပ်မံကျဆင်းမည်ကို ခန့်မှန်း နေကြခြင်းကြောင့် လာရောက်ဝယ်ယူသူ နည်းပါးနေကြောင်း သိရသည်။

ရန်ကုန်တိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်း၊ မကွေးတိုင်း၊ မော်လမြိုင် စသည့် မြို့များမှ ရွှေအထည်ပျက် ဝင်ရောက်မှုသည် ပိဿာချိန် ၅၀ ခန့် ရှိသည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

ရွှေဈေးနှုန်း ၃၅ သိန်းကျပ်ခန့် ပြန်လည်ရောက်ရှိချိန်တွင် ဝယ်ယူမှု များပြားလာနိုင်သည်။

ထိုအချိန်တွင် ရွှေဈေးနှုန်းသည် ထပ်မံ မြင့်တက်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေဆိုင်တစ်ဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လောလောဆယ်က ကျနော်တို့ ဘဏ်ကိစ္စပေါ့နော်။ ဘဏ်မှာက ငွေထုတ်ရတာ မလွယ်ဘူးလေ။ လောလောဆယ် ဆိုင်တွေက Banking နဲ့ အရောင်းအဝယ် လုပ်တာကိုလည်း နည်းနည်း ရပ်ထားတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဒီရက်ထဲမှာ ဆိုင်တွေ ငွေပြတ်တာလည်း ပါတာပေါ့။ ငွေသားနည်းသွားတဲ့အတွက် ဈေးချ ရောင်းပြီးတော့ သူတို့လက်ထဲကို ငွေသား ပြန်ကောက်တာ။ အငြိမ်ဈေး တစ်နေရာ ရောက်ရင် သူတို့ ပြန်ဖမ်း ဝယ်မှာပါပဲ လောလောဆယ်ကတော့။ လောလောဆယ်တော့ ၃၆ သိန်းအောက်ကို ရောက်ပါပြီ။ ၃၅ အပေါ်ပေါ့ နော် ၃,၅၈၉,၀၀၀ အဲဒီဝန်းကျင်လောက် ရှိတယ်။၃၅ အောက် ကျဖို့တော့ မလွယ်တော့ပါဘူး။ အခံဈေးလည်း ဖြစ် သွားပြီဆိုတော့လေ။ လောလောဆယ်က ရောင်းချင်တဲ့သူက နည်းတယ်။ လက်ထဲမှာ ငွေသိပ်မထားချင်ဘူး။ ဘဏ်ကို ယုံကြည်မှုက လျော့လာတဲ့အတွက် ကိုယ့်ငွေကို တချို့လူတွေက အလုအယက် ထုတ်နေကြတယ်။ အဲဒီ ငွေကို ထုတ်ပြီး ရွှေဝယ်တာ တစ်ခုပဲ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် လောလောဆယ်တော့ မဝယ်ရဲသေးဘူး။ ဘာလို့ဆို ဈေးကျနေတဲ့အတွက် မဝယ်ရဲသေးဘူး။ သူတို့ ကြိုက်တဲ့ဈေး ဥပမာ ၃၅ ကပ်ကပ်လောက် ဖြစ်ရင်တော့ ကျနော် ထင်ပါတယ် ပြေးဝယ်ကြလိမ့်မယ်၊ အဲဒီအခါကျရင်တော့ ရွှေက နောက်တစ်ခေါက် ထပ်တက်လာလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ရွှေတူးဖော်ရာ ဒေသများဖြစ်သည့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကချင်ပြည်နယ်တို့တွင် စက်သုံးဆီ မရောက်ရှိသည့် အခက်အခဲကြောင့် လက်ရှိတွင် ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေဈေးကွက်အတွင်းသို့ ရွှေကုန်ကြမ်း ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးလျက်ရှိနေသည်။

ရွှေကုန်ကြမ်းများ ဝင်ရောက်မှု များပြားလာပါက ပြည်တွင်းရွှေဈေးကွက် အခြေအနေသည် ထပ်မံ၍ အပြောင်း အလဲ ဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၁

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒေသအများအပြား၌ မတည်ငြိမ်မှုများ ပြန်လည်ဖြစ်ပေါ်လာသဖြင့် ယခုနှစ် ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ တစ်ဟုန်ထိုး ကျဆင်းသွားနိုင်ကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်နှင့် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချို့တို့အကြား ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အစရှိသည့် ဒေသများ၌ တိုက်ပွဲများ ပြန်လည်ဖြစ်ပွား နေသောကြောင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်နှင့် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များက ယခုကဲ့သို့ သုံးသပ်ကြခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနောင်းနောင်းဟန်က“ခရီးသွားလုပ်ငန်းကတော့ ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်မှုအပေါ်မှာပဲ လုံးလုံး မှီခိုနေတော့လေ တည်ငြိမ်မှု မရှိဘူး ဆိုရင်တော့ ခရီးသွားက ပြန်ကျသွားနိုင် ပါတယ်။ ပုံမှန်အတိုင်းဆို ၂၀၂၂ ခုနှစ်ကထက်ကို ၂၀၂၃၊ ၁၁ လပိုင်းမှာ ခရီးသည်တွေ ပိုမိုသွားရောက်ဖို့ရှိတယ်။ အလားအလာတွေကလည်းကောင်းနေတယ်။ ဘိုကင်တွေ ရထားတာတွေကလည်း ကောင်းနေတယ်။ ဒါပေမယ့် လက်ရှိ လတ်တလောဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မတည်ငြိမ်မှုအပေါ်မှာ ခရီးသွားတွေက သွားရမှာ ကြောက်ရွံ့လာတယ်။ အဲဒါမျိုး စိုးရိမ်မှုတွေ မြင့်တက်လာတဲ့အတွက် cancel လုပ်တာတွေရှိနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ပြန်ကျသွားနိုင် ပါတယ်။ တစ်ဟုန်ထိုးလည်း ထိုးဆင်းပြီး ကျသွားနိုင်ပါတယ် ဒါကလေ။ ဒီပွင့်လင်းရာသီမှာပဲ ဒီလို ဒေသတွင်း မတည်ငြိမ်မှုတွေဖြစ်ပေါ်နေတဲ့အတွက် ပြည်တွင်းခရီးသွားကိုလည်း ထိခိုက်လာတယ်။ ပြည်ပခရီးသွားတွေ အပေါ်မှာလည်း ထိခိုက်လာနိုင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ချောင်းသာကမ်းခြေမြင်ကွင်း

ခရီးသွားအသင်းဖွဲ့များနှင့် ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်များမှ ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်လည်ပတ်လာရန်နှင့် ခရီးသွားများ ပြန်လည်ရရှိစေရန် အပေါင်းလက္ခဏာဆောင်သည့်ကိစ္စများ ကြိုးစားနေကြသော်လည်း အခြား တစ်ဖက်၌ ယခုကဲ့သို့ မတည်ငြိမ်မှုများ‌ကြောင့် နိုင်ငံပုံရိပ်မှာ အနုတ်လက္ခဏာဖြစ်နေသည့် အပိုင်းများလည်း ရှိနေကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

ကိုဗစ်နှင့် နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ လုံးဝကျဆင်းသွား သဖြင့် ပြန်လည်စတင်လည်ပတ်နိုင်စေရန် ဘက်ပေါင်းစုံမှ ကြိုးစားခဲ့ကြသဖြင့်  ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွက် ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ အရှိန်တစ်ခုဖြင့် တိုးတက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
သို့သော် လက်ရှိ ဒေသတွင်းမတည်ငြိမ်မှုများ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားလာနေသဖြင့်  ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက် ခရီးသွား လုပ်ငန်း ပြန်လည်တိုးတက်အောင် ယခင်ထက် နှစ်ဆခန့် တိုးမြှင့်ကြိုးစားဆောင်ရွက်ရမည့် အနေအထား ဖြစ်ကြောင်း ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဇော်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ပုဂံတွင် နေဝင်ချိန်ကို လာရောက်ကြည့်ရှုနေကြသည့် ခရီးသွားများ

“မနှစ်ကထက်စာရင် ဒီနှစ်တော့ တော်တော်လေး ခက်ခက်ခဲခဲဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အဓိကကတော့ ငြိမ်းချမ်း မှုက အဓိကကပါပဲ။ ခရီးသွားလာတဲ့အခါမှာ ငြိမ်းချမ်းမှုရှိမှ လူတွေက ခရီးစဉ်တွေကို လည်ပတ်မှု သွားကြတာ ပေါ့လေ။ အဓိကကတော့ ပထမဆုံးအနေနဲ့တော့ ငြိမ်းချမ်းဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ သင်္ကြန်ကာလအထိဆိုတဲ့ နေရာမှာ မြန်မြန်ငြိမ်းချမ်းရင် မြန်မြန် ခရီးသွားကြမှာပဲ။ အဲဒီသင်္ကြန်ကာလအထိ ငြိမ်းချမ်းမှု မရှိသေးဘူး၊ ဒီလိုပဲ တိုက်ပွဲတွေဆက်ဖြစ်နေဦးမယ်၊ လမ်းတွေပိတ်နေဦးမယ်၊ ပြည်သူလူထုက လုံခြုံမှုမရှိဘူး ခံစားနေရတယ်ဆိုရင် တော့ သင်္ကြန်ကာလအတွင်းလည်း အခုလိုပဲ ခရီးသွားလာမှု နည်းနေဦးမယ်လို့ သုံးသပ်မိပါတယ်။ အရင်က လုပ်ထားတဲ့ နှစ်ဆလောက် ပိုပြီး အဆပေါင်းများစွာ ပိုကြိုးစားရမှာပါ။ နည်းစနစ်တွေ အများကြီးပြင်ရမယ်။ ဧည့်သည်တွေ ခရီးသွားလုံခြုံမှုရှိအောင် အရင်ဆုံးဖော်ဆောင်ရမယ်ပေါ့။ ပြီးတော့ စီးပွားရေး ပြေလည်ရမယ်ပေါ့။ ခရီးစဉ်တွေ အများပြည်သူစိတ်ဝင်စားတဲ့ ခရီးစဉ်လေးတွေ ဖော်ဆောင်နိုင်ရမယ်ပေါ့။ လုပ်ရမှာတော့ တော် တော်လေး လုပ်ယူရမှာပါ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နယ်မြေမတည်ငြိမ်မှုများဖြစ်ပွားနေသဖြင့် တန်ဆောင်တိုင်ပိတ်ရက် ခရီးသွားလာရန် ဟိုတယ်ဘိုကင်လုပ်ထားမှုများကို ပယ်ဖျက်လာကြကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းကျွတ်ပိတ်ရက်တွင် အောက်တိုဘာ ၂၈ မှ ၃၀ ရက်နေ့အတွင်း ခရီးသွားဝင်ရောက်မှုသည် ပုဂံ၌ ၁ သိန်းကျော်၊ ငွေဆောင်၌ ၇ ထောင်ကျော် ရှိသည့်အနက် ပြည်ပခရီးသွား ၅၀၀ ကျော်နှင့် ငပလီ၌ ၄ ထောင် ကျော်ရှိပြီး ပြည်ပခရီးသွား ၇၀ ဦးခန့်ရှိခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၀

ထိုင်းတွင် အလုပ်သမား အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုကြောင့် ထိုင်းကုမ္ပဏီ ၁၂၆ ခု၊ ထိုင်းဘက်မှ အေဂျင်စီ ၂၀ ခု၊ ထိုင်း အလုပ်ရှင်ကိုယ်စားလှယ် ၁၂၅ ဦးတို့အား အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနဘက်မှ Blacklist သွင်းလိုက်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ မြန်မာလုပ်သားများ စေလွှတ်ရာတွင် သတ်မှတ်စည်းကမ်းများနှင့် မကိုက်ညီခြင်း၊ အလုပ်သမား အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခြင်းများကြောင့် အလုပ်သမားလက်ခံသည့် ထိုင်းကုမ္ပဏီ၊ အေဂျင်စီနှင့် ကျူးလွန်သည့် လူပုဂ္ဂိုလ်များအား ယခုကဲ့သို့  အမည်ပျက်စာရင်း သွင်းလိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

MOEAF မှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးမြတ်သူက“ဟိုဘက်မှာ ချိုးဖောက်တာကြ MOU နဲ့ သွားပေမယ့်လည်း တချို့တွေက လခအပြည့် မပေးတဲ့ဟာတွေရှိတယ်၊ လခ မရှင်းနိုင်တာရှိတယ်။ Over Time ဆို မပေးနိုင်တာတို့ အဲဒီလိုမျိုး လုပ်ငန်းခွင်မှာ အလုပ်သမားအခွင့်အရေး အပြည့်အဝ မရတာမျိုး ဒါမျိုးလေးတွေရှိတာပေါ့။ တခါတ လေ အလုပ်မရှိတော့တဲ့ဟာကြီးကို ပြန်ပို့လိုက်တာတို့ ညှိမရ နှိုင်းမရ။ နောက် အလုပ်(A)မှာ အလုပ်ခေါ်ပြီးတော့မှ (B)ကိုပို့တာပေါ့။ (A) အလုပ်ကို ဒီဘက်ကနေ စာချုပ်ချုပ်ပြီး ဟိုဘက်သူဋ္ဌေးက (B)ကို ပို့လိုက်တာတို့၊ (C)ကို ပို့လိုက်တာတို့။ ဒီပြဿနာတွေက ကုမ္ပဏီကလည်းဝင်ရှင်း၊ သံအရာရှိတွေကလည်း ဝင်ရှင်းတယ်။ ရှင်းလို့ နောက် ဆုံး မရတဲ့အခါကြမှ သူတို့ကို Blacklist တစ်ခါတည်း လုပ်လိုက်တာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းရောက် မြန်မာအလုပ်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

MOU သမားများ အလုပ်သမား အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံရခြင်းအား သံအရာရှိများမှ ညှိနှိုင်းဖြေရှင်း၍ မရသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ၎င်းကုမ္ပဏီများအား Blacklist သွင်းလိုက်ခြင်းသည် မဖြစ်သင့်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

အချို့ကိစ္စများတွင် အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးသည့် အဖွဲ့အစည်းများမှ လိုက်လံကူညီဆောင်ရွက် ပေးရခြင်းများရှိသဖြင့် အလုပ်သမားအရေးနှင့် ပတ်သက်၍ သံအရာရှိများမှလည်း အဆင်ပြေစွာ ညှိနှိုင်း ဆောင် ရွက် ကူညီပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက သုံးသပ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌ Blacklist သွင်းခံရသည့် အေဂျင်စီများသည် အခြားအမည်ပြောင်းလဲပြီး အေဂျင်စီအသစ် လိုင်စင် ပြန်လျှောက်ခြင်း များရှိသောကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံမှ Blacklist သွင်းခံရသည့် ၎င်း ကုမ္ပဏီ၊ အေဂျင်စီနှင့် လူပုဂ္ဂိုလ် များသည်လည်း အခြားအမည်ပြောင်းလဲ၍ လုပ်ဆောင်ကြမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

ထိုင်းရောက် မြန်မာအလုပ်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အရေးယူတဲ့ ပုံစံမျိုးတွေက အရေးယူတယ်ဆိုတာ ဘယ်လိုပုံစံမျိုး ယူသင့်လဲ။ ဥပမာ တရားဝင် ပိတ်လိုက် တာလား၊ နောက် တခြားနာမည်တွေနဲ့ ဖွင့်လို့ရသေးလား၊ ဒါတွေက အရေးယူခြင်း မယူခြင်းက ပြဿနာက ကြည့်မယ်ဆိုရင် သိပ်ထိရောက်မှု မရှိဘူးပေါ့။ အရေးယူတဲ့ဟာက စကားလုံးတစ်လုံးက အ‌ရေးယူတယ်လို့ သိရပေမယ့် တကယ် အရေးယူလား မယူဘူးလားဆိုတာက တစ်ပိုင်းပေါ့။ နောက်တစ်ခုက MOU နဲ့လာတဲ့ အလုပ် သမားတွေကို အေဂျင်စီတွေက အလုပ်ချိုးဖောက်တဲ့ အခါကြရင် ထိုက်တန်တဲ့ လျော်ကြေးကို ပေးရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒီဟာတွေကို မပေးနိုင်ဘူးဆိုရင်လည်း အစိုးရက တာဝန်ယူပြီး ပေးရမှာဖြစ်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီအလုပ် သမားတွေမှာလည်း ချွေးနည်းစာတွေ ဖြစ်တယ်။ ချွေးနည်းစာတွေဖြစ်တော့ ဒီပုဂ္ဂိုလ်တွေကို အရေးယူတာ တစ်ခု တည်းနဲ့ မရဘူးပေါ့။ သူတို့ကို ပြစ်ဒဏ်ပေးတာတို့၊ အလုပ်သမားတွေကို ပြန်ပြီး လျော်ကြေး နစ်နာကြေးတွေ ပေးတာမျိုးတို့ ဒီလိုလုပ်ငန်းစဉ်တွေ လုပ်ဆောင်နိုင်ရင်တော့ မဆိုးဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ Blacklist သွင်းလိုက်သည့် ထိုင်းကုမ္ပဏီများ၊ အေဂျင်စီများနှင့် ယခင်က ချိတ်ဆက် ဆောင်ရွက် ထားကာ ကုန်ကျစရိတ် ပေးသွင်းပြီးသား မြန်မာများရှိခဲ့ပါကလည်း ၎င်းတို့ကုန်ကျစရိတ်အား ပြန်လည် ပေးဆောင်သင့်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက အကြံပြုသည်။

ထို့အပြင် ၎င်းကုမ္ပဏီများတွင် လက်ရှိ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာလုပ်သားများရှိပါက ၎င်းတို့အား အခြား လုပ်ငန်းခွင်သို့ ပြောင်းလဲ ပေးသင့်ကြောင်းလည်း အကြံပြုကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၀

ပြည်တွင်းတွင် ဆန်ဝယ်ယူမှု များပြားနေခြင်းကြောင့် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ပုံမှန်ထက် ဆန်တစ်အိတ်လျှင် ၅၀၀၀ ကျပ်ခန့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာနေသည်ဟု ဆန်ဈေးကွက်အတွင်းမှာ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့်လက ဧရာဝတီပေါ်ဆန်း တစ်အိတ်လျှင် ၉၃,၀၀၀ ကျပ်မှ ၉၇,၀၀၀ ကျပ်ခန့်ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် ၉၅,၀၀၀ မှ ၁၀၀,၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်နေသည်။

လက်ရှိတွင် ဆန်အသစ်များ ဝင်ရောက်ချိန်ဖြစ်သော်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မည်ကို စိုးရိမ်နေကြပြီး ဆန်ဝယ်ယူ စုဆောင်းနေမှုများကြောင့် ဆန်အဟောင်းအပြင် ဆန်အသစ်များလည်း ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

သက်သာချောင်ချိရေးအတွက် ဆန်ရောင်းပေးနေစဉ်

၎င်းက “ဝယ်တဲ့သူ များလို့ပေါ့။ Demand များလို့ပေါ့။ ဆန်အသစ်တွေတော့ ပေါ်ပြီ။ ဒါပေမယ့် အဝယ်တွေ များနေ တယ်။ ဆန်ကို ၂ လစာ၊ ၃ လစာ အဲဒီလိုမျိုး စုတဲ့အိမ်တွေက စုတယ်။ အဟောင်းလည်း တက်တယ်၊ အသစ်လည်း တက်တယ် အခုက အဲဒီလို ဖြစ်နေတယ်။ အဟောင်းကတော့ အဟောင်းစားတဲ့ သူတွေကလည်း များနေသေး တော့။ အခုကတော့ ဈေးနှုန်း ချဖို့တွေတော့ ပြောနေပါတယ်။ ပြောလို့တော့ မရဘူး အကုန်လုံးက ဈေးတက်မယ် ထင်ပြီးတော့ ဝယ်ကိုင်ထားကြတော့ ဈေးမတက်ဘူးဆိုတဲ့ အမြင်ရှိရင်တော့ ပုံမှန်လေး စီးဆင်းနေမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ် မတိုင်ခင်က ဆန်ဈေးနှုန်းသည် အတက်အကျမရှိဘဲ တည်ငြိမ်နေခဲ့သော်လည်း ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားလာခဲ့ပြီးနောက် တခြားသော မြို့များ၌ တိုက်ပွဲများကူးစပ် လာမည်ကို စိုးရိမ်၍ ဆန်အပါအဝင် အခြေခံ စားသောက်ကုန်များကို ကြိုတင်စုဆောင်းလာကြသည်။

ထို့ကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာသည်ဟု ဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

သက်သာချောင်ချိရေးအတွက် ဆန်ရောင်းပေးနေစဉ်

လက်ရှိတွင် ရန်ကုန်ဆန်ဈေးကွက်သို့ ဆန်ဝင်ရောက်မှုသည် ပုံမှန်အတိုင်းသာ ရှိနေကြောင်း၊ ဝယ်လိုအား များနေ ခြင်းကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်သွားရခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့နောက် ဆန်အဟောင်းဈေးနှုန်းများသည် အမြင့်ပိုင်းတွင် ရှိနေခြင်းကြောင့် ဆန်အသစ်များ လှိုင်လှိုင် ပေါ်လာ ချိန်တွင်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်းသည် ယခုအတိုင်းသာ ဆက်လက်ရှိနေနိုင်သည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ရိုးရိုး ဧည့်မထဆန်တောင်မှ အဟောင်းတုန်းကလည်း ၇၀,၀၀၀၊ ၈၀,၀၀၀ ပဲ။ အခု အသစ်တွေ ပေါ်ပြန် တော့လည်း ဒီဆန်အဟောင်းဈေးက ဒီဟာပဲဆိုတော့ ဆန်အဟောင်း စားနေရင်းနဲ့ ဆန်အသစ်က ဟောင်းသွား တာပေါ့။ အဲဒီလိုဆိုတော့ အန်ကယ်ထင်ပါတယ် ဈေးက ဆန်ကြမ်းပေါ့ ဧည့်မထတောင်မှ ၇၀,၀၀၀၊ ၈၀,၀၀၀ ဖြစ်တဲ့အတွက် အချောဖြစ်တဲ့ ပေါ်ဆန်းက အဲဒီဝန်းကျင်ကနေပြီးတော့ မကျနိုင်လောက်တော့ဘူး။ ပစ္စည်းက လည်း နည်းနည်း ရှားသွားတာရယ်၊ ကျန်တဲ့ အခြေအနေ အရပ်ရပ်ပေါ့ကွာ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်ကုန်သည်များ အသင်း၏ နိုဝင်ဘာ ၂၀ ရက်နေ့ ဆန်ဈေးနှုန်းများအရ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်း တစ်အိတ် လျှင် ၁၂၀,၀၀၀ ကျပ်မှ ၁၂၅,၀၀၀ ကျပ်၊ ကျားပျံသစ် တစ်အိတ်လျှင် ၉၅,၀၀၀ မှ ၁၀၀,၀၀၀ ကျပ်နှင့် ရက် ၉၀ ဆန် တစ်အိတ်လျှင် ၇၂,၀၀၀ ကျပ်မှ ၇၅,၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေသည်။