CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅

လယ်ယာမြေ ၁၀ ဧက အထက် ပိုင်ဆိုင်သည့် တောင်သူကြီးများအား လက်ရှိ နွေစပါးစိုက်ပျိုးရေး ရာသီအတွက် တစ်ဧကလျှင် ငွေကျပ် ၄ သိန်းနှုန်းဖြင့် ကာလတို ချေးငွေထုတ်ချေးပေးရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ သိရသည်။

ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်နေ့က မြန်မာ့လယ်ယာဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်၊ မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်၊ KBZ၊ A Bank၊ AYA၊ Yoma၊ UAB တို့မှ တာဝန်ခံများနှင့် ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေး ပြုလုပ်ခဲ့ကြကြောင်းနှင့် ချေးငွေထုတ် ပေးရာတွင် ပုံစံ (၇) အာမခံဖြင့် ထုတ်ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လယ်ယာမြေ ၁၀ ဧက အထက် ပိုင်ဆိုင်သည့် တောင်သူကြီးများကိုသာမက ၁၀ ဧက အောက်သာပိုင်ဆိုင်သည့် တောင်သူကြီးများကိုပါ ထုတ်ချေးပေးသင့်ကြောင်း လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းမှဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ် တာ၀န်ရှိသူများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “၁၀ ဧက အထက်ရှိတဲ့ ‌တောင်သူကိုပဲ ချေးမယ်ဆိုရင်တော့ လုပ်ကွက်ငယ် တောင်သူကို ဂရုမစိုက်ရာကြ တယ်။ တောင်သူလယ်သမား အခွင့်အရေး၊ ကာကွယ်ရေးနဲ့ အကျိုးစီးပွားမြှင့်တင်ရေး ရည်ရွယ်ချက်မှာ။ ရည်ရွယ် ချက် ၅ ချက်ထဲမှာ နောက်ဆုံးအချက်ဖြစ်တဲ့ အချက်တစ်ချက်က  လုပ်ကွက်ငယ်တောင်သူများအား ဦးစားပေးရန် ဆိုတဲ့ အချက်အလက်လည်း ပါတာမို့လို့ လုပ်ကွက် ၁၀ ဧကအောက်ဆိုရင် လုပ်ကွက်ငယ်ခေါ်တာပေါ့။ လုပ်ကွက် ငယ် တောင်သူတွေကို မချေးဘဲနဲ့ လုပ်ကွက်များတဲ့ တောင်သူတွေကိုပဲ ချေးမယ်ဆိုရင် လုပ်ကွက်ငယ်တောင်သူ တွေက အရင်းအနှီးပိုပြီးတော့ ချို့တဲ့တာများပါတယ်။

 ဘာလို့ဆို ဝင်ငွေနဲ့ ထွက်ငွေက မျှမှ မမျှတာ။ ဖြစ်နိုင်မယ် ဆိုရင်တော့ ၁၀ ဧကအောက် တောင်သူတွေကိုပါ ဒီလိုလေး ကြည့်ရှုပြီးတော့ ချေးငှားပေးမယ်ဆို ပိုကောင်းပါ တယ်။ ၁၀ ဧက အထက်ကိုပဲ ပေးမယ်ဆိုရင်တော့ နည်းနည်း မျက်နှာလိုက်ရာကြပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ ချေးငွေထုတ်ချေးပေးရန် ဆောင်ရွက်ခြင်းသည် ပထမဆုံးအကြိမ် ဖြစ်ပြီး ထုတ်ချေးပေးမည့် ပမာဏသည်လည်း တောင်သူများအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်ကြောင်း တောင်သူ လယ်သမားများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် အချို့ဒေသများ၌ နွေစပါးအား စတင်စိုက်ပျိုးနေကြပြီ ဖြစ်သောကြောင့် လာမည့် ဇန်နဝါရီလ  မတိုင် ခင် ထိုချေးငွေအား တောင်သူများထံ ထုတ်ချေးမှသာ အဆင်ပြေမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့က အကြံပြုသည်။

ထိုသို့ ချေးငွေ ထုတ်ချေးပေးမည့် အထဲတွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ နေပြည်တော်ကောင်စီ နယ်မြေနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးရှိ နွေစပါးစိုက်ပျိုးသည့် ဧရိယာများတွင် စိုက်ပျိုးထုတ် လုပ်မှု ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက်သာဖြစ်သည်။

သို့သော် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တို့ မပါဝင်သည်ကို တွေ့ရသည်။

တောင်သူများကိုတွေ့ရစဉ်

ချေးငွေထုတ်ပေးမည့်အထဲတွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တို့ မပါဝင်ခြင်းသည် နယ်မြေမတည်ငြိမ် ခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “လတ်တလောမှာက တခြားနေရာတွေနဲ့ ယှဉ်ရင် အခြေအနေက နည်းနည်းတည်ငြိမ်တဲ့ အနေအထားမျိုး ရှိတာပေါ့။ ဆိုတော့ အဲဒီဟာကို အဓိက အခြေခံပြီးတော့ တကယ်လည်း စပါးစိုက်နိုင်တဲ့ လူမျိုးတွေကို အခြေခံ ပြီးတော့မှ ချေးပေးတယ်လို့ မြင်တာပေါ့။ လတ်တလောမှာလည်း အဲဒီကပဲ အဓိက ထွက်တော့တာပေါ့လေ။ အဓိကတော့ ရွှေဘိုဘက်ကတော့ စပါးထွက်တယ်ဆိုပေမယ့်လည်း တကယ့် conflict ဧရိယာတွေ၊ အပြင်းထန် ဆုံးနေရာတွေ ဖြစ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် စပါးစိုက်နိုင်တဲ့ တောင်သူကလည်း အရင်ကထက်စာရင် အများကြီး လျော့သွားပြီ။ အဲဒီနေရာကလူတွေကို ချေးပေးလိုက်ရင် ဆုံးရှုံးမှုက risk က ပိုများတဲ့အတွက်ကြောင့် ဘဏ်တွေ ကလည်း လက်ခံပုံမရဘူးပေါ့။ ဒါမျိုးလည်း ထည့်စဉ်းစားမယ်ထင်တယ်။ ရခိုင်မှာဆိုလည်း အခု AA နဲ့ စစ်ဖြစ်နေ တယ်ဆိုတော့ အဲဒီနေရာမျိုးတွေက ရှောင်ရမယ့်နေရာလို့ သူတို့ သတ်မှတ်ထားပုံရပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပဲ အခုပြော တဲ့ ဒေသတွေကို ဦးစားပေးပြီးတော့ ချေးပေးတယ်လို့ ထင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

အဆိုပါ ချေးငွေနှင့်ပတ်သက်၍ ဧက ၁ သိန်းအထိ Pilot Project အဖြစ် စတင် ဆောင်ရွက်နိုင်ရေး ကိစ္စရပ်များကို မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်နှင့် ဘဏ်တာဝန်ရှိသူတို့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် စပါးစိုက်တောင်သူများသည် စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူရ အဆင်မပြေသည့် ပြဿနာနှင့် ကြုံတွေ့နေရ ကြောင်း သိရသည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်သည် နွေစပါးရာသီအတွက် တောင်သူများ စက်သုံးဆီနှင့် ဓါတ်မြေဩဇာများကို သက်သာသည့်နှုန်းထားဖြင့် လုံလောက်စွာရရှိရေး ဆောင်ရွက်နေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၄

စီမံကိန်းနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ အောက်တိုဘာလအတွင်း ထုတ်ပြန်သည့် ရသုံးမှန်းခြေ ငွေစာရင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်များအရ လက်ရှိ ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွက် ဘတ်ဂျက်လိုငွေသည် ကျပ် ၈ ဘီလီယံနီးပါး ဖြစ်ပေါ်နေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ဘတ်ဂျက်လိုငွေသည် နှစ်စဉ် ရှိနေသော်လည်း ယခုနှစ်သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များထက် ပို၍ လိုငွေပြနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ထို့နောက် ယခုနှစ်တွင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများကြောင့် စစ်အသုံးစရိတ်များ မြင့်တက်လျက်ရှိနေပြီး နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး ရပ်တန့်နေခြင်းကြောင့် နိုင်ငံတော်မှ အခွန်ရရှိမှုသည် လျော့ကျနေမည်ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

ဘတ်ဂျက်လိုငွေကို ဖြည့်တင်းရန်အတွက် ဗဟိုဘဏ်၏ လုပ်ဆောင်ချက်ကို စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ဘတ်ဂျက်လိုငွေနှင့် ပတ်သက်၍ ပြည်ပရောက် အလုပ်သမားများဆီမှ အခွန်ကောက်ယူခြင်းနှင့် ပြည်တွင်းရှိ လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ အခွန်တိုးကောက်ယူခြင်းများ ပြုလုပ်လာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇာ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စက်သုံးဆီများ တန်းစီစောင့်ထည့်နေကြစဉ်

၎င်းက “ဘတ်ဂျက်ကတော့ လိုငွေ ရှိမှာပဲ။ ဒါကတော့ သူတို့ ဘယ်လိုနည်းနဲ့ ဖြည်းတင်းမလဲဆိုတာတော့ ဆရာ တို့လည်း စောင့်ကြည့်ရမှာပေါ့။ ဒါကတော့ ဗဟိုဘဏ်က သူဖြည့်ရမယ့် ကိစ္စတွေလေ။ ဗဟိုဘဏ်ကတော့ ဒီ shortage ဖြစ်တဲ့ ပိုက်ဆံကို သူဘာနဲ့ ဖြည့်မလဲဆိုတာတော့ ဖြည့်တဲ့နည်းတွေက အများကြီး ရှိတာပေါ့နော်။ အခွန်အကောက်နဲ့ ဖြည့်တာရှိမယ်၊ အခွန်အကောက် တိုးကောက်မယ်။ နောက်ပြီးတော့ အခုဆိုလည်း နိုင်ငံ ရပ်ခြားကနေပြီးတော့မှ အလုပ်သမားတွေဆီက ပိုက်ဆံရအောင် သူတို့ ကောက်တယ်။ ဒါတွေလည်း လုပ်သင့် တာပေါ့နော်။ နောက်တစ်ချက်ကတော့ ပြည်တွင်း လုပ်ငန်းရှင်တွေဆီကနေ ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းရှင်တွေကလည်း ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းတွေကလည်း လုပ်ငန်းတွေ သိပ်ပြီးတော့ လုံခြုံမှုအခြေအနေက မကောင်းတဲ့အခါကျတော့ လုပ်ငန်း တိုးတက်ဆောင်ရွက်မှုကလည်း နည်းတဲ့အခါကျတော့ လုပ်ရတာ ခက်တာပေါ့နော်။ အခွန်ဆောင်နိုင်မှုက အခြေအနေ နည်းသွားတာပေါ့။ အဲဒါလည်း စဉ်းစားသင့်တဲ့ အချက်တွေပေါ့။ နောက်တစ်ချက်ကတော့ ဗဟိုဘဏ် အနေနဲ့ ဘယ်လို supply လုပ်မလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာပေါ့ဗျာ” ဟု ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် ရပ်တန့်လု နီးပါး ဖြစ်နေသည်မှာ တစ်လကျော် ကြာမြင့်နေပြီ ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ကုန်သွယ်မှုတွင်လည်း လိုငွေပြနိုင်သည်ဟု လုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး တွင် ပြီးခဲ့သည့် ကာလတူနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကုန်သွယ်မှု၌ ပို့ကုန်ထက် သွင်းကုန်ပမာဏ များပြားနေခြင်းကြောင့် ကုန်သွယ်မှုမှာ လိုငွေပြနေပြီ ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ - ၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ် ဧပြီလမှ ဒီဇင်ဘာ ၁ ရက်နေ့အထိ တရုတ် - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုတွင် ပို့ကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၅၄၃ သန်းကျော် တင်ပို့ထားနိုင်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၃ - ၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ် ကာလတူတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၄၃၀ သန်းခန့်သာ တင်ပို့ထားနိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ပို့ကုန်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၁၀ ကျော် ကျဆင်းခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ထို့နောက် သွင်းကုန်အနေဖြင့် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ကာလတူတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၇၇ သန်းခန့်သာ တင်သွင်းခဲ့သော်လည်း ယခုနှစ်၌ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉၈၈ သန်းကျော် တင်သွင်းမှုရှိခဲ့သည်။

လက်နက်ကိုင်အင်အားစုကိုတွေ့ရစဉ် 

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ထက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၇၀၀ ကျော် ပိုမိုတင်သွင်းခဲ့သည်ကို စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်း ဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

ကုန်သွယ်မှုလိုငွေ ပြနေခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းတွင် နိုင်ငံခြားငွေ လိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ထို့နောက် ပြည်ပ မှ တင်သွင်းရသည့် စက်သုံးဆီတွင် အခက်အခဲ ဖြစ်သွားကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ထို့ကြောင့် အစိုးရအနေဖြင့် ပြည်တွင်းရှိ တရားမဝင် ရောက်ရှိနေသည့် နိုင်ငံခြားငွေများကို တခြားသော နည်းလမ်းဖြင့် တရားဝင် ငွေစာရင်း ဖြစ်လာစေရန်အတွက် လုပ်ဆောင်နေမှုများ ရှိနေသည်ဟု အမည်မဖော်လို သည့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကုန်သွယ်မှုလိုငွေရဲ့ အဓိက ပြဿနာကတော့ စက်သုံးဆီတို့ ဘာတို့မှာ တိုက်ရိုက်ပေါ်လာတာပဲလေ။ နိုင်ငံခြားလိုငွေပြတယ်၊ နိုင်ငံခြားလိုငွေကို ဗဟိုဘဏ်က မထုတ်ရောင်းပေးနိုင်တဲ့အချိန်မှာ အခု စက်သုံးဆီမှာ လုပ်ငန်း ကြန့်ကြာတာတွေ ဖြစ်လာတာပေါ့နော်။ ဆိုတော့ ဒီဟာကို ဖြည့်ဆည်းဖို့ဆိုတာက နိုင်ငံခြားငွေဆိုတာ နိုင်ငံခြားငွေ တစ်ခုတည်းလည်း ရတာမဟုတ်ဘူး။ စာရင်းရှိ နိုင်ငံခြားငွေတွေ လိုတယ် တရားဝင် လက်ခံလို့ရတဲ့။ မြန်မာပြည်မှာက ဒေါ်လာတွေ မရှိဘူးမဟုတ်ဘူး ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ရှိတဲ့ဒေါ်လာတွေ အားလုံးကို စင်္ကာပူဘဏ် ထဲကို သွားလွှဲလိုက်လို့ မရဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပိတ်ခံထားရတဲ့ အကောင့်တွေ ရှိတယ်။ blacklist လုပ်ခံထား ရတဲ့ အကောင့်တွေ ရှိတယ်။ ပြီးတော့ ငွေအများကြီးဆိုရင် ဘယ်နိုင်ငံမှာမဆို black money တို့ ဘာတို့က ရှိတာ။ အဲဒီတားမြစ်ချက်တွေကြောင့် ငွေက ဝင်မရတာတွေ ရှိတယ်။ အဓိကကတော့ payment တွေက နည်းနည်းခက် နေတဲ့ သဘောတော့ ရှိတာပေါ့ တရားဝင် ကုန်သွယ်မှု မလုပ်ထားရင်။ စင်္ကာပူကို ကျနော်တို့ အများကြီးပို့ထားမှ ရမှာပေါ့။ နိုင်ငံခြားကို ကျနော်တို့ အများကြီးပို့ထားမှ ဝယ်တဲ့နေရာမှာ ကျနော်တို့က စာရင်းရှိရှိနဲ့ ဝယ်လို့ရမှာ။ စာရင်းမရှိဘဲနဲ့ ဝယ်လို့မရဘူးပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ဥပမာအနေဖြင့် မြန်မာပြည်ကနေ ဒေါ်လာ ၁ သိန်းဖိုး ပို့ထားမှ ဒေါ်လာ ၁ သိန်းဖိုး နိုင်ငံခြားမှာရှိသည့် စက်သုံးဆီ ကို ဝယ်၍ရသည့်သဘောဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ရှင်းပြသည်။

အထက်ပါ အမည်မဖော်လိုသူ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်က “ဥပမာ မြန်မာပြည်ကနေ ဒေါ်လာ ၁ သိန်းဖိုး ပို့ထားမှ ဒေါ်လာ ၁ သိန်းဖိုး နိုင်ငံခြားမှာရှိတဲ့ စက်သုံးဆီကို ဝယ်လို့ရတဲ့သဘော။ တရားဝင် trade မဟုတ်ဘဲနဲ့ ရတဲ့ပိုက်ဆံ တွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီပိုက်ဆံတွေကို ဈေးကွက်ထဲ သွားထည့်လိုက်လို့ မရဘူး။ အဲဒီဟာတွေက အစိုးရတွေ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ငွေတွေ ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒီတော့ ပို့ကုန်ရမှ ဖြစ်မယ်ဆိုတော့ ပို့ကုန်များများ ဝယ်ဖို့အတွက် လုပ်ရတာပေါ့နော်။ ပို့ကုန်များများ ဝယ်ရခြင်းက ပိုက်ဆံရခြင်လို့ မဟုတ်ဘူး။ တရားဝင် ငွေရဖို့အတွက် အဲဒီအပိုင်း တွေလည်း ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။ 

အစိုးရအဆက်ဆက် ပြည်ထောင်စုဘတ်ဂျက် လိုငွေကို ဗဟိုဘဏ်မှ ချေးယူခြင်း၊ ငွေတိုက်စာချုပ် ရောင်းချခြင်း အပါအဝင် ပြည်ပချေးငွေများဖြင့် ဖြည့်ဆည်းလေ့ရှိသည်။

ကုန်သွယ်မှု လိုငွေနှင့် ဘတ်ဂျက်လိုငွေကို ပြမှုသည် နှစ်စဉ်ရှိနေသော်လည်း စိုးရိမ်ရသည့် အနေအထားတွင် မရှိ သေးကြောင်း၊ နိုင်ငံအတွင်း လိုငွေပြမှု များပြားလာပါက ပြည်ပမှ သွင်းကုန်တင်သွင်းရာတွင် အခက်အခဲ ဖြစ်သွား မည်ဖြစ်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

ထို့နောက် စက်သုံးဆီ ကဲ့သို့သော အများပြည်သူ သုံးစွဲနေရသည့် ကုန်စည်တင်သွင်းရာတွင် အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ် သွားမည်ဆိုပါက ပြည်တွင်းတွင် ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်လာမည့်အပေါ် အစိုးရအနေဖြင့် စနစ်တကျ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၄

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားအချင်းချင်း ငွေကြေးလိမ်လည်မှုများ ပို၍များပြားလာကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ ငွေကြေးလိမ်လည်ရာတွင် အလုပ်အကိုင်နှင့် ပတ်သက်၍လည်းကောင်း၊ အထောက်အထားများနှင့် ပတ်သက်၍လည်းကောင်း အဓိကထား လိမ်လည်ကြခြင်းကို တွေ့ရသည်ဟု မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုတော်တော်များများကို ဖြစ်နေပါတယ်။ အခုမလေးရှားမှာ အဓိက ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ မြန်မာ တွေကို ဒုက္ခပေးနေတာ မြန်မာတွေပါပဲ။ အခုက လစ်ရင်လစ်သလို၊ သာရင်သာသလို အနိုင်ကျင့်ကြမယ့် လူတွေ ချည်းပဲ။ စာနာမှုဆိုတာ လုံးဝ မရှိပါဘူး။ ကူညီမှုဆိုတာ လုံးဝမရှိပါဘူး။ အနိုင်ကျင့်မယ် ဆိုတာချည်းပါပဲ။ အဲဒါ ကြောင့် မလေးရှားမှာ အဓိက ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ပြဿနာကတော့ ကိုယ့် မြန်မာအချင်းအချင်း ဒုက္ခပေးတဲ့ ပြဿနာ ပါပဲ။ ကိုယ့် မြန်မာအချင်းချင်း အလုပ်ရမယ်ဆိုပြီးတော့ ခေါ်တယ်။ ခေါ်ပြီးတော့ အဲဒီသူတွေကို တစ်နေရာရာမှာ စုထားတယ်။ စုထားပြီးတော့ အဲဒီလူတွေကို မြန်မာပြည်ကနေ ငွေကြေးတောင်းခံခိုင်းပါတယ်။ ပြန်ပေးဆွဲတဲ့ ပုံစံမျိုးလို လုပ်နေတာပါ။ ဒါ လူမိုက်ဆန်ဆန် လုပ်နေတာပါ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာလူမျိုးများသည် အင်မတန် အယုံလွယ်ကြကာ ကိစ္စတစ်ခုအား ဖြစ်နိုင်/မဖြစ်နိုင် မစဉ်းစား မသုံးသပ်ဘဲ လုပ်ဆောင်ခြင်းများကြောင့် ယခုကဲ့သို့ မြန်မာအချင်းချင်း ငွေကြေးလိမ်လည်မှု ပိုမို များပြာလာခြင်း ဖြစ် ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ထောက်ပြကြသည်။
လက်ရှိ မလေးရှားနိုင်ငံတွင် အလုပ်အကိုင်မှာ အင်မတန်ရှားပါး လာနေသည့်အတွက် အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့ လာခြင်းကြောင့် ငွေကြေးလိမ်လည်မှုများ လုပ်လာကြခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်ဟုလည်း ထင်မြင်ယူဆကြသည်။

ရခိုင်ဒုက္ခသည်များဗဟို(Center for Arakan Refugees) မှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ချုပ် ဦးညီညီလွင်က “အလုပ်ရှားပါး တဲ့ အခါကြတော့ အလုပ်ရမယ်၊ ပေးမယ် ဘယ်နေရာမှာ အလုပ်ရှိတယ် စသည်ဖြင့်ပေါ့ ၅၀၀၊ ၁၀၀၀ (ရင်းဂစ်) ယူပြီး ခေါ်သွားကြတယ်။ အဲဒီကိုရောက်တော့ အလုပ်မရှိဘူး ဒုက္ခဖြစ်တယ်။ ပတ်စပို့ကိုင်ရင် ပါမစ်လျှောက်လို့ ရတဲ့ဟာရှိတယ်။ အဲ့ကြရင်လည်း ပတ်စပို့တွေကို အတုလုပ်ပြီးတော့ လိမ်တာ ရှိတာပေါ့နော်။ အဲဒါလည်း ၁၅၀၀၊ ၂၀၀၀၊ ၃၀၀၀ (ရင်းဂစ်) ပေးရတယ်။ အရင်တုန်းက ကိုဗစ်ပြီးကာစကတော့ လုပ်ငန်းတွေ ပြန်ဖွင့်တော့ လူလို တယ်။ ဘယ်သူမဆို အလုပ်ခန့်တာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အခုက ဒီအစိုးရအသစ် တက်လာပြီး နောက်မှာ သူ့ရဲ့ စီမံချက် နဲ့ G to G ပေါ့နော်။ အစိုးရ အချင်းချင်း သဘောတူစာချုပ် လက်မှတ်ထိုး ညှိနှိုင်းပြီးတော့ ပါမစ်နဲ့ အလုပ်သမား တွေ ခေါ်တာပေါ့နော်။ အထူးသဖြင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရယ်၊ နီပေါရယ်၊ အင်ဒိုနီးရှားရယ်၊ ဖိလစ်ပိုင်ရယ် စတဲ့ နိုင်ငံတွေ ပေါ့။ မြန်မာနိုင်ငံကတော့ မပါဘူးပေါ့။ အဲဒီနေရာမှာ ပါမစ်ရှိတဲ့လူတွေ အလုပ်ဝင် လာတဲ့အခါကြတော့ ပါမစ်မရှိ တဲ့ အများစု ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေက အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်တာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် လက်ရှိ အဖမ်းအဆီးများမှာ ယခင်ကထက် ပိုမိုများပြားလာပြီး အော်ပရာစီ အနေဖြင့် ကြီးမားစွာ စစ်ဆေး ဖမ်းဆီးနေကြောင်း မလေးရှား၌ မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေ သူများထံမှ သိရသည်။

ထို့အပြင် ကိုဗစ်ကူးစက်မှုများသည်လည်း ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းအတွင်း သိသိသာသာ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားလာနေ သဖြင့် မလေးရှားကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကိုဗစ်အကာအကွယ်အစီအမံများ ပြန်လည် လုပ်ဆောင်ကြရန် ပန်ကြားထားသည်။

ထို့ကြောင့် မလေးရှားရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများလည်း ကြိုတင်ကာကွယ်သည့်အနေဖြင့် လုပ်ငန်းခွင်များတွင် ကိုဗစ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြရန် မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူများက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၃

ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် သံရုံးသို့ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်း လာတိုးလျှင် တစ်ပါတည်း ဝင်ငွေခွန်ကိုပါ ပေးဆောင်သွားရမည်ဖြစ်ကြောင်း တောင်ကိုရီးယားနှင့် စင်္ကာပူနိုင်ငံရှိ မြန်မာသံရုံးများက အသီးသီး ထုတ်ပြန်ထားသည်။

တောင်ကိုရီးယားတွင် ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ PJ နှင့် PB နိုင်ငံကူးလက်မှတ် အမျိုးအစား ကိုင်ဆောင် ထား၍ သက်တမ်းတိုးမည့်သူများ၊ သက်တမ်းတိုးမြှင့်ပြီး သူများအနေဖြင့် မိမိထမ်းဆောင်လိုသည့် ကာလများ အတွက် ဝင်ငွေခွန် ထမ်းဆောင်နိုင်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ဘူဆန်မြို့ရှိ အလုပ်သမား ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ ကူညီထောက်ပံ့ရေးစင်တာမှ တာဝန်ခံ ကိုခန့်နေကြည်က “ပတ်စပို့ဆိုတာက နိုင်ငံခြားမှာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အရာတစ်ခု ဆိုတော့လေ သူတို့တွေအနေနဲ့ မကျေနပ်တော့ မကျေနပ်ဘူးပေါ့။ ယခင်က မဆောင်ရဘူး။ အခုမှ ရုတ်တရက် ဆောင်ရမယ်ဆိုတာမျိုး။ ပြည်သူလူထုရဲ့ သဘော ထား ဆန္ဒကောက်ခံခြင်းတို့၊ သဘောတူညီချက်၊ မြေပြင်အနေအထားကိုလည်း လေ့လာစုံစမ်းမှု မရှိဘဲ တစ်ဖက် သတ်ထုတ်တဲ့ အပေါ်မှာတော့ မကျေနပ်ဘူးပေါ့။ သို့သော်လည်း စာအုပ်ကလည်း မရှိမဖြစ် သက်တမ်းကလည်း တိုးရမယ်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရှိ မြန်မာသံရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

ကိုယ့်လက်ထဲမှာ ကိုင်ထားရမယ်၊ ဒီစာအုပ်ရှိမှပဲ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွေကလည်းပဲ ဗီဇာ ကိစ္စတွေကို ဆောင်ရွက်လို့ရတယ်ဆိုတော့ တိုးကြရတာပေါ့။ ၆ လစာ တစ်ကြိမ်ဆောင်ရတယ်။ ငွေသားနဲ့ပဲ ဆောင်ရတယ်။ ၃၃၀၀၀ (ဝမ်ငွေ) နှုန်းထား၊ ၃၂၀၀၀ နှုန်းလား မသိဘူး။ သူတို့လည်း သိပုံရပါတယ်။ သက်တမ်း မတိုးဘဲ ဘယ်သူမှ အခွန်လာမဆောင်ဘူးဆိုတဲ့သဘော ယူဆတယ်ထင်တယ်။။ ကျန်တဲ့အချိန်ကြတော့ ဘယ်သူမှ သီးသန့်သွား ဆောင်တာမျိုး မရှိလောက်ဘူးပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စင်္ကာပူနိုင်ငံတွင် ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ဝင်ငွေခွန် ကောက်ယူနေခြင်းဖြစ်ပြီး ဝင်ငွေခွန် ပေးဆောင် ပြီးမှသာ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းတိုးခြင်း အပါအဝင် အခြားကိစ္စရပ်များကို ဆောင်ရွက်ပေးသွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

Student Pass ကိုင်ဆောင်ထားသူများသည် လက်ရှိ ကျောင်းတက်ရောက်နေသော ထောက်ခံစာ တင်ပြနိုင်လျှင် ဝင်ငွေခွန် ကင်းလွှတ်ခွင့် ရရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အခွန်ထမ်းဆောင်သူ၏ ဇနီး/ခင်ပွန်း၊ မိဘ၊ သားသမီးများအား အိမ်ထောင်စုစာရင်း၊ မွေးစာရင်း၊ လက်ထပ်စာချုပ်များ တင်ပြနိုင်လျှင် မှီခိုသူအဖြစ် သက်တမ်းတိုး ဆောင်ရွက် နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပါရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်မည့်သူများအနေဖြင့်လည်း ဝင်ငွေခွန် ထမ်းဆောင်ပြီးကြောင်း/ မှီခို/ ကျောင်းသား ထောက်ခံစာ ယူဆောင်သွားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း မြန်မာသံရုံး ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပါရှိသည်။

ထို့ကြောင့် မကြာခင်တွင် အခြားနိုင်ငံများ၌ပါ ဝင်ငွေခွန်များ ပေးဆောင်ရန် သက်ဆိုင်ရာသံရုံးများမှ ထုတ်ပြန် လာကြမည်ဖြစ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက သုံးသပ်သည်။

သို့သော် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ တစ်ခုဖြစ်သည့် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ဖြင့် အလုပ်လုပ်ကိုင်သူများရှိသကဲ့သို့ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်မရှိဘဲ အခြားအထောက်အထား ကဒ်များဖြင့် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူများလည်း ရှိသည်။

ထို့ကြောင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ရှိသူများအား သံရုံး၌ ဝင်ငွေခွန်ဆောင်ခိုင်းပြီး အခြားအထောက်အထားကဒ် ကိုင်ဆောင်ထားသူများအား ပုံစံတစ်မျိုးဖြင့် ဝင်ငွေခွန် ကောက်ခံလာနိုင်ကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာအလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပန်းရောင်ဘတ် (နေထိုင်အလုပ်လုပ်ခွင့်) ကို သူတို့က CI(မည်သူမည်ဝါဖြစ်ကြောင်း သက်သေခံ လက်မှတ်) နဲ့ တစ်ခါတည်း တွဲထားတာလေ။ အဲဒီအခါကြတော့ CI မလုပ်လို့မှ မရတာကို အခုအချိန်အထိပေါ့။ အဲဒီတော့ CI လုပ်ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ CI ဆိုတာကလည်း မြန်မာအစိုးရက ထုတ်ပေးရတဲ့ဟာ ကိုဆိုတော့ အဲဒီမှာ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီအထောက်အထားကို လုပ်ကိုလုပ်ရတဲ့အတွက်ကြောင့် ပေးရမှာပဲ။ လုံးလုံး ထိုင်းကနေပြီး သူတို့ဆီက အထောက်အထားနဲ့ပဲ နေလို့ရတယ်ဆိုတာမျိုး ထုတ်ပြန်တယ်ဆိုရင်တော့ တစ်မျိုးပေါ့။ ဟိုတလောကဆိုရင် ထိုင်းဘက်ကနေ ထုတ်ပေးတဲ့ ပန်းရောင်ကဒ် တစ်ခုတည်းနဲ့ပေါ့၊ Work permit လေး တစ်ခုတည်းနဲ့ နေပြီးတော့ လုပ်လို့ရတယ်ဆိုရင် အဆင်ပြေမယ်ဆိုပြီး အလုပ်သမားတွေက ပြောကြတာ တောင်းဆိုကြတာလေ” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာ ၉ ရက်နေ့က ထိုင်းနိုင်ငံခရီးစဉ်တွင် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးမြင့်နောင်နှင့် MoU မြန်မာလုပ်သားများ တွေ့ဆုံခဲ့ရာ၌ လုပ်ခလစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မိသားစု လွှဲပို့ငွေအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည့်ကိစ္စနှင့် အခွန် ၂ ရာခိုင်နှုန်း ကောက်ခံသည့် ကိစ္စရပ်များကို ရှင်းပြခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ၏ အနိမ့်ဆုံး လုပ်ခလစာကို အခြေခံကာ ၂ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် တွက်ချက်၍ ဝင်ငွေခွန်အား ပေးဆောင်ရခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံ၌လည်း PJ နှင့် PS နိုင်ငံကူးလက်မှတ် စာအုပ်များကို အသစ်ပြုလုပ်လျှင်သော် လည်း ကောင်း၊ သက်တမ်းတိုးလျှင်သော်လည်းကောင်း အခွန်ကင်းရှင်းကြောင်း ထောက်ခံချက်ပါရှိရန် လိုအပ်ကြောင်း ပြည်တွင်းအခွန်များဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၃

လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စက်သုံးဆီဝယ်ယူမရသည့် အခြေအနေများကြောင့် စိုက်ပျိုးထားသည့် မိုးစပါးများ ရိတ်သိမ်းရန် အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ယခု အနေအထားတိုင်း ဆက်လက်သွားမည်ဆိုပါက စပါးစိုက်ဧက ထက်ဝက်ခန့် အလေအလွင့် ဖြစ်ပေါ်သွားနိုင်သည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂထံမှ သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ရက္ခိုင့်တပ်တော် အေအေနှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ကုန်းလမ်း၊ ရေလမ်းကြောင်းအပြင် ရခိုင်သို့ အဝင်အထွက်လမ်းကြောင်းအားလုံး ကို ပြည်နယ်ကောင်စီက ပိတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့သို့ ပိတ်ထားခြင်းကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ဆေးဝါး၊ စားသောက်ကုန်နှင့် စက်သုံးဆီများ ဈေးနှုန်းကြီးမြင့် ခြင်းနှင့် ပြတ်လပ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်။

စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုကြောင့် ရိတ်သိမ်းချိန် ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သည့် မိုးစပါးများသည် လူအင်အားအသုံးပြု၍ ရိတ်သိမ်းနေရကြောင်း၊ သို့သော်လည်း လူအင်အားသည် နည်းပါးနေခြင်းကြောင့် စပါးများ ရိတ်သိမ်းလွန်ကာလသို့ ရောက်ရှိပြီး မိုးစပါးစိုက်ဧက ထက်ဝက်ခန့် ပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်နိုင်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူ လယ်သမားသမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခု ကျနော်တို့က တတ်နိုင်သလောက်တော့ ဆီမရှိတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ တတ်နိုင်သလောက်တော့ လုပ်ကိုင် ရတာပေါ့နော်၊ ဒါပေမယ့် အလေအလွင့် ရှိနေမှာပေါ့။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ကျနော်တို့ ဒီဘက်အခြေအနေက လယ်ယာလုပ်သားတွေ တော်တော်ရှားသွားပြီလေ။ လယ်ယာလုပ်သား ရှားသွားတဲ့အတွက်ကြောင့် စက်ကိရိယာ တွေကိုပဲ ကျနော်တို့ အားထုတ်နေရတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ စက်သုံးဆီမရှိတော့ အဲဒီအခက်အခဲနဲ့ ကြုံနေရတယ်။ ရှိတဲ့သူနဲ့ ကျနော်တို့ လုပ်နေရတော့ အလေအလွင့်ပေါ့နော် ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် တော်တော်များများကတော့ ဒီ အခြေအနေမျိုးနဲ့ ဆက်သွားမယ်ဆိုရင် ဆုံးရှုံးမှုက သွားလိမ့်မယ်ပေါ့ အဲဒီလိုပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတယ်။ အခု ကျနော် တို့မှာက ရိတ်သိမ်းတဲ့အချိန်တော့ အကုန်လုံး ပြီးဆုံးတဲ့အချိန်တော့ မရောက်သေးဘူးပေါ့နော်၊ မရောက်နိုင်သေး တဲ့အတွက်ကြောင့် အခု နောက်ဆက်တွဲ ဘယ်လိုပေါ်လာနိုင်မလဲ၊ ဘယ်လိုဖြစ်လာနိုင်မလဲဆိုတာ ကျနော်တို့ စောင့်ကြည့်ရမယ့် အနေအထား ရှိနေတယ်ပေါ့။ ဒီအတိုင်းသာ ဆက်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ရာခိုင်နှုန်း ၅၀ ဝန်းကျင် လောက်ကတော့ အလေအလွင့် ဆုံးရှုံးသွားလိမ့်မယ်ပေါ့။ ဒါမှမဟုတ်ရင်လည်း ကွာလတီပိုင်းတွေ ကျဆင်းပြီး တော့ လယ်သမားတွေ အရှုံးပေါ်လိမ့်မယ်။ ဈေးကွက်မရောက်နိုင်တဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ဖြစ်သွားလိမ့်မယ် အဲဒီလိုပုံစံမျိုး သုံးသပ်လို့ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

စပါးများကို လူအင်အားဖြင့် ရိတ်သိမ်းနေစဉ်

လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းတွင် မြို့နယ်အများစု၌ စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူမရသည့် အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ဝယ်ယူ၍ ရသည့် မြို့နယ်တွင် ဒီဇယ် တစ်လီတာလျှင် ၃ သောင်းကျပ်မှ ၅ သောင်းကျပ်အထိ ဈေးနှုန်းဖြစ်ပေါ် လျက် ရှိနေသည်။

ရိတ်သိမ်းလွန်ချိန်မှ ရိတ်သိမ်းနိုင်သည့် စပါးများသည် ဆန်အဖြစ်သို့ မရောက်ရှိဘဲ ဆန်ကွဲအဖြစ်သာ ရရှိနိုင် ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ရခိုင်တောင်သူ အများစုသည် ဆုံးရှုံးမှုနှင့်သာ ကြုံတွေ့သွားနိုင်သည်ဟု သိရသည်။

ထို့ကြောင့် လာမည့် မိုးစပါးစိုက်ရာသီတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ တောင်သူများသည် လယ်ယာမြေများကို စွန့်ခွာလာမှု ပို၍ များလာမည် ဖြစ်သည်ဟု ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးမောင်သန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့ ရခိုင်ဒေသကလေ တစ်နှစ်ပြီးတစ်နှစ် မုန်တိုင်းဒဏ်တို့၊ ကိုဗစ်ဒဏ်တို့၊ ကိုဗစ်ဒဏ်ကနေ စပြီးတော့ ကိုဗစ်ဒဏ်၊ စစ်ပွဲဒဏ်၊ မုန်တိုင်းဒဏ် အခုဆိုလည်း နိုင်ငံရေး၊ ရာသီဥတုကြောင့် ကျနော်တို့ အခက်အခဲ ကြုံလာရတာပေါ့။ နောက်နှစ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ ပိုပြီးတော့ အခက်အခဲ ကြုံရလိမ့်မယ်။ ကျနော်ထင်တယ်ဗျာ လယ်သမားတွေက လယ်ယာမြေကို စွန့်ခွာမယ့် အနေအထား ပိုများလာလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်သုံးသပ်လို့ ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ယခုနှစ်တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း၌ မိုးစပါးစိုက်ဧက ၈ သိန်းခန့်ရှိပြီး မြောက်ဦးနှင့် ကျောက်တော်မြို့နယ်တို့တွင် စပါးစိုက်ပျိုးမှု အများဆုံး ဖြစ်သည်။

လက်ရှိစိုက်ပျိုးထားသည့် စပါး ထက်ဝက်ခန့် အလေအလွင့် ဖြစ်သွားမည်ဆိုပါက စပါးစိုက်ပျိုးမှု နည်းပါးသည့် ရခိုင်ပြည်နယ် မြို့နယ်များသည် ဆန်ရိက္ခာ လိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်သွားမည် ဖြစ်သည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမား သမဂ္ဂထံမှ သိရသည်။

CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၂ 

စက်သုံးဆီ အလုံအလောက်ရှိ၍ ပြတ်လပ်စရာမရှိသလို အချိန်မရွေး နေရာမရွေး ဝယ်ယူနိုင်ရန်လည်း စီမံထား ပြီး အကြိမ်ကြိမ်အခါခါ တန်းစီဝယ်ယူကာ တရားမဝင် သိုလှောင်ရောင်းချသူများကို တွေ့ပါက တိုင်ကြားနိုင် ကြောင်း စက်သုံးဆီတင်သွင်းသိုလှောင်ဖြန့်ဖြူးခြင်း လုပ်ငန်းကြီးကြပ်ရေးကော်မတီမှ ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

စက်သုံးဆီ အမှန်တကယ်လိုအပ်သည့် အများပြည်သူများ လွယ်ကူလျင်မြန် အချိန်ကုန် သက်သာစွာဖြင့် လိုအပ် သည့် မည်သည့်စက်သုံးဆီ အမျိုးအစားကိုမဆို နေရာမရွေး၊ အချိန်မရွေး ပုံမှန်လိုအပ်သည့် ပမာဏအတိုင်း ဝယ်ယူရရှိနိုင်ရန်အတွက် စီမံဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်ဟု နစက-က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်များတွင် အကြိမ်ကြိမ် တန်းစီဝယ်ယူကာ တဆင့်ပြန်လည် ရောင်းချမှုများ နှင့် တရားမဝင် သိုလှောင်ရောင်းချခြင်းများကိုလည်း စစ်ဆေးဖော်ထုတ်ဖမ်းဆီး၍ ဥပဒေနှင့်အညီ ထိရောက်စွာ အရေးယူ ဆောင်ရွက်လျက်ကြောင်း၊ ပြည်သူများအနေဖြင့်လည်း ထိုကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်မှုများကို တွေ့ရှိပါက ရေနံထွက် ပစ္စည်းကြီးကြပ်စစ်ဆေးရေးဦးစီးဌာန၊ သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်ကြီးကြပ်စစ်ဆေးရေး အရာရှိရုံးများသို့ သတင်းပို့ တိုင်ကြားနိုင်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၂

မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က ဒေါ်လာငွေလဲလှယ်ခွင့်ကို လွတ်လပ်စွာ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ခွင့် ပြုလိုက်ခြင်း မှောင်ခိုဈေးကွက် ပပျောက်သွားနိုင်သလို ဒေါ်လာရှားပါးမှု အခက်အခဲများလည်း ဖြေရှင်းသွားနိုင်မည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

နိုင်ငံခြား‌ငွေ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသည့်လုပ်ငန်း (AD) လိုင်စင်ရ ဘဏ်များအနေဖြင့် အ‌ရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ရာ တွင် ငွေလဲလှယ်နှုန်းကို ဈေးကွက်အတွင်း နိုင်ငံခြားငွေ ရောင်းချလိုသူနှင့် ဝယ်ယူလိုသူများက လွတ်လပ်စွာ ဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုကြောင်း ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်တွင် ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ယခင်က ဒေါ်လာဈေးနှုန်းကို ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် အမေရိကန် တစ်ဒေါ်လာလျှင် ၂၁၀၀ ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချကြရမည်ဟု သတ်မှတ်ထားခြင်းကြောင့် ဗဟိုဘဏ်ပေါက်ဈေးနှင့် မှောင်ခိုဈေးကွက်ဟူ၍ ၂ မျိုးဖြစ်ပေါ် ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းကို ကန့်သတ်ထားခြင်းကြောင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ပြည်တွင်းရှိ ကျောက်ကုန် သည်များက ဒေါ်လာကို သိမ်းဆည်းထားမှုများ ရှိလာသည်။

လက်ရှိတွင် ဗဟိုဘဏ်က ဒေါ်လာကို လွတ်လပ်စွာ ရောင်းချခွင့် ပြုလိုက်ခြင်းကြောင့် သိမ်းဆည်းထားသည့် ဒေါ်လာများသည် ဈေးကွက်အတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာနိုင်သည့်အတွက် မှောင်ခိုဈေးကွက်လည်း ပပျောက်သွားမည် ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စက်သုံးဆီ ထည့်ရန် စောင့်ဆိုင်းနေကြစဉ်

၎င်းက “ဒေါ်လာဈေးကတော့ တက်ဖို့ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် မျှခြေတစ်ခုလောက် ရောက်သွားရင် ဒေါ်လာ ဈေးက တန့်သွားပြီးတော့ သူ့ဟာသူ ဒေါ်လာပြန်ဝင်လာလိမ့်မယ်။ အပြင် ကုန်သည်မှာရှိနေတဲ့ ဒေါ်လာတွေ ရှိ တယ် မသွင်းဘဲ ထားထားတဲ့ ဒေါ်လာတွေပေါ့နော်။ အဲဒါတွေ ပြန်ဝင်လာရင် ဘာပဲပြောပြော မျှခြေတစ်ခုလောက် ရောက်သွားရင် ဈေးနှုန်းက အဲဒီထက် မတက်တော့ဘူး။ ဒေါ်လာဈေး တက်သွားလည်း သူနဲ့ကိုက်တဲ့ ဘတ်တို့၊ ယွမ်တို့က တွက်ခြေရှိတဲ့ဟာ ပြန်ဝင်လာမှာပေါ့။ သူက ကြိုက်ရောင်းကြိုက်ဝယ် ဖြစ်သွားပြီလေ။ ကြိုက်ရောင်း ကြိုက်ဝယ် ဖြစ်သွားတော့ မှောင်ခို မရှိတော့ဘူးလေ။ အစိုးရတောင်မှ ဒေါ်လာကို မဝယ်နိုင်တဲ့ အနေအထား ဖြစ်သွားမယ်။ သွင်းလာကြမှာကိုး။ ၄၂၀၀ လောက်ထိ ဒေါ်လာက သွားမယ်။ အစိုးရကလည်း ဖွင့်ပေးပြီ။ ဒေါ်လာ ဈေးကလည်း အဲဒီလောက်ထိ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းနဲ့ မျှခြေတစ်ခုထိ ရောက်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ အဲဒီထက် ပြန်တက် စရာလမ်း မရှိတော့ဘူးလေ။ ကုန်ဈေးနှုန်းကတော့ ကျစရာ မရှိဘူး။ ကုန်ဈေးနှုန်းကတော့ ဒီတန်းနေတဲ့အတိုင်းပဲ သွားစရာရှိတဲ့ နှုန်းအတိုင်းပဲ သွားနေမှာ။ ဒီထက်တော့ ကျစရာလမ်း မရှိဘူး။ ဆီလည်း တစ်လီတာကို ၃၀၀၀ လောက်အထိ ဆရာတို့ မှန်းတယ်” ဟု ပြောသည်။

အစိုးရက ကန့်သတ်ထားသည့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းကို ဖွင့်ပေးလိုက်ခြင်းသည် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှု ခံထားရခြင်းကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန်နှင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ရပ်တန့်နေရခြင်းကို ပင်လယ်ရေ ကြောင်း ကုန်သွယ်ရေးဖြင့် အစားထိုး လုပ်ဆောင်ရန်တို့အတွက် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်ကြသည်။

ဒေါ်လာကို လွတ်လပ်စွာ ရောင်းဝယ်ခွင့် ရှိသွားပြီဖြစ်သည့်အတွက် ပို့ကုန်တင်ပို့သည့် ကုန်သည်များအတွက် အကျိုးရှိလာပြီး ပို့ကုန်များ ပိုမိုတင်ပို့လာနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော်လည်း တစ်ဖက်တွင် သွင်းကုန် တင်သွင်းသူများအနေဖြင့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း အတက်အကျပေါ် မူတည်၍ အခက်အခဲ ရှိနိုင်သည်ဟု ဘဏ်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လောလောဆယ်တော့ အစိုးရက အရင်တုန်းက ၂၁၀၀ နဲ့ လဲခွင့်ပေးတော့ အခုက ဖွင့်ပေးလိုက်တဲ့ အခါကျ တော့ import လုပ်မယ့်သူတွေက ဒေါ်လာဈေးက ၂၁၀၀ ထက် ပိုများသွားတာပေါ့။ ပိုများသွားတဲ့အတွက် သူတို့မှာ ပိုများတဲ့စရိတ်တော့ ဖြစ်သွားတာပေါ့။ အဲဒီစရိတ် ဖြစ်သွားတဲ့ဟာကို သူတို့ ဘယ်လိုစဉ်းစားမလဲဆိုတာ စကား ပြောတာပေါ့။ သူက ယေဘုယျ သဘောကတော့ အလုပ်လုပ်တယ်ဆိုတာ ဘယ်လုပ်ငန်းရှင်မှ အရှုံးမခံဘူးလေ။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းဆိုတာ အဓိက သူ့ရဲ့ရည်ရွယ်ချက်က အမြတ်ပဲကိုး။ အဲဒီတော့ ဒါရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ ရှိလာနိုင်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

သို့သော်လည်း ရေရှည်တွင် ပြည်တွင်း၌ ဒေါ်လာ လိုအပ်ချက် နည်းပါးလာမည် ဖြစ်သည့်အတွက် သွင်းကုန် တင်သွင်းရာတွင် လွယ်ကူသွားမည်ဟု အမည်မဖော်လိုသည့် စီးပွားရေး လေ့လာသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အခြေခံလူတန်းစားတစ်ရပ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တစ်ဖက်က ပြန်ကြည့်လို့ရှိရင် import အတွက် ဒေါ်လာများများ ရလာပြီဆိုလို့ရှိရင် အရင်တုန်းကထက် လွယ်လွယ်ကူကူ သွင်းလို့ရမယ်။ အရင်တုန်းက ဒေါ်လာလိုက်ရှာရတဲ့စရိတ်က အဲဒီစရိတ် ကျသွားမယ်။ ဒါပေမယ့် ဒေါ်လာဈေး တက်သွားမယ်။ 

Inflation(ငွေကြေးဖောင်းပွမှု)ကို သွားပြီးတော့ ရိုက်ခတ်မှုရှိမယ်။ ဒါပေမယ့် နည်း နည်းပါးပါးပါ။ ဒါပေမယ့် တစ်ဖက်မှာကျတော့ exporter သမားက export များများ ပို့နိုင်မယ်။ နောက် နိုင်ငံခြား ကနေ ပြန်လွှဲတာတွေ ဝင်လာမယ်ဆိုရင် အဲဒါတွေက positive Effect ပေါ့။ နှစ်ခုယှဉ်ကြည့်ရင်တော့ ကောင်းကျိုး နဲ့ ဆိုးကျိုးက ကောင်းကျိုးက များပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဒေါ်လာရောင်းဝယ်မှုကို ယခင်ကတည်းက ထိန်းချုပ်မှု မပြုလုပ်ထားသင့်ကြောင်း၊ ထိုသို့ ထိန်းချုပ်မှု ပြုလုပ်ထား ခြင်းကြောင့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းသည် ပို၍ မြင့်တက်သွားရခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ဒေါ်လာ ရောင်းဝယ်မှုကို လွတ်လပ်စွာ ဆောင်ရွက်ခွင့် ပြုလိုက်ခြင်းကြောင့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းသည် တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်လာနေသော်လည်း ရေရှည်တွင် တည်ငြိမ်သွားမည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ဒေါ်လာဈေးနှုန်းသည် ဈေးတန်းတစ်ခုတွင် တည်ငြိမ်မှသာ ပြည်တွင်းရှိ ကုန်ဈေးနှုန်းများ တည်ငြိမ်ပြီး စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များလည်း လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ရာတွင် အဆင်ပြေလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် အခြေခံ အလုပ် သမားများကလည်း အလုပ်များနှင့် လုပ်ခလစာများ အဆင်ပြေမည် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၂

စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူရခက်ခဲသော ပြဿနာသည် မော်တော်ယာဉ်ရှိသည့် လူတန်းစားများသာ ခံစားရခြင်းမဟုတ်ဘဲ မြန်မာ တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ လူထုအားလုံးနှင့် သက်ဆိုင်သည့်အတွက် သက်ဆိုင်ရာအနေဖြင့် အမြန်ဆုံးဖြေရှင်းရန် လိုအပ် ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများနှင့် အကြံပေးများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။  

နှစ်ပတ်၊ သုံးပတ်ခန့်ကြာသည်အထိ ထိုပြဿနာအား မဖြေရှင်းနိုင်ပါက ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခြင်း အပါအဝင် အခြားသော ပြဿာနာများဖြင့်ပါ တစ်နိုင်ငံလုံး ခံစားရမည်ဖြစ်၍ စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူရခက်ခဲသည့် ပြဿာနာအား ပေါ့တန်တန် မတွေးသင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့သာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နံပါတ်တစ်က ကုန်သွယ်မှု ကိစ္စတွေမှာ၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ကိစ္စတွေမှာ ပြဿနာရှိလာနိုင်တယ်။ ခရီး သည် ပို့ဆောင်ရေးတွေမှာလည်း ပြဿနာရှိလာနိုင်တယ်။ ကုန်စည် စီးဆင်းမှုမှာလည်း အဟန့်အတားတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ နောက် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းတွေကလည်း အခက်အခဲတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ကုန်ထုတ် လုပ်မှု လုပ်ငန်းတွေက ဆီလည်း မသိုလှောင်ရဘူးဆိုတော့ မီးကလည်း မမှန်တော့ မီးစက်တွေနဲ့လည်တဲ့အခါ ဆီက မလှောင်ထားလို့လည်း မဖြစ်ပြန်ဘူး။ နောက် ဘဏ်တွေပေါ့နော် ဘဏ်တွေမှာကလည်း မီးစက်ကြီးတွေ လည်ရတယ်။ ဘဏ်တွေမှာ မီးမလာတဲ့အချိန် မီးစက်လည်ဖို့ ဆီမရှိရင် ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေ ရပ်ဆိုင်းသွားရင် တိုင်းပြည် စီးပွားရေး ကမောက်ကမ ဖြစ်သွားနိုင်တဲ့ အလားအလာရှိတယ်ဆိုတာ သုံးသပ်ရတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကိစ္စကို အလျင်အမြန် ကိုင်တွယ် ဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ ယူဆတယ်” ဟု ပြောသည်။

စက်သုံးဆီ ဆိုင်တစ်ဆိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်မှ ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံခြားငွေ လဲလှယ်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ထုတ်ပြန် လိုက်ပြီးနောက် ယခုကဲ့သို့ စက်သုံးဆီဝယ်ယူရ ခက်ခဲသည့် ပြဿနာများ ကြုံတွေ့လာရခြင်းဖြစ်ပြီး  အချိန်ကာလ အားဖြင့် တစ်ပတ်ခန့် ရှိနေပြီဖြစ်သည်။

ဗဟိုဘဏ်အနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ရုတ်တရက် ထုတ်ပြန်ချက် ထုတ်ပြန်လိုက်ခြင်းအစား လုပ်ငန်းရှင်များထံ ကြိုတင် အသိပေးပြီးမှ ထုတ်ပြန်သင့်ကြောင်း၊ ထိုသို့ အသိပေးလိုက်ပြီးမှသာ လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရန် အချိန်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများနှင့် အကြံပေးများက ထောက်ပြကြသည်။

စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က “ကုန်သည်ရဲ့ သဘောသဘာဝကတော့ အရှုံးခံပြီး ရောင်းမှာ မဟုတ်ဘူးလေ။ အဲဒီအတွက် သူတို့က ရှိတဲ့ဟာကို အကုန်မထုတ်ဘဲနဲ့ ထိန်းပြီးရောင်းနေတဲ့ သဘောမျိုး ဖြစ်သွား တာပေါ့။ သူတို့က ဒီပြဿနာကို ပြေလည်အောင် လုပ်လိုက်ပေမယ့်လည်း လာထိတဲ့အခါမှာ ပြည်သူက အရင်ဆုံး ထိတာပေါ့။ အခုက စဖြစ်တဲ့အနေအထား ဖြစ်တဲ့အခါကြတော့ လူတွေက ဒီအပေါ်မှာ အရမ်းကြီး ပေါ့ပေါ့ပါးပါး လေးပဲ တွေးနေတုန်း။ တကယ်တမ်း ဒါကြီးက တကယ့်ပြဿနာအကြီးကြီး ဖြစ်လာမယ့် အနေအထားမျိုးရှိတယ်။

 ဗဟိုဘဏ် တစ်ခုတည်းကလည်း လုပ်လို့မရဘူးပေါ့။ ဒီဟာတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ဌာနတွေ အားလုံးက ဒီအပေါ်မှာ အကုန်လုံး ဝိုင်းစဉ်းစားပြီး လုပ်ဖို့လိုအပ်တယ်လို့ မြင်တယ်။ ငါတို့တောင် တွေးနိုင်တာ သူတို့ဘာလို့ မလုပ်နိုင်တာ လဲ။ သူတို့ဘာလို့ မလုပ်ကြတာလဲပေါ့။ ဌာနတစ်ခုနဲ့တစ်ခုက ချိတ်ဆက်ပြီး လုပ်ဆောင်မှုမှာ အားနည်းတယ်။ အဲဒီဟာတွေလည်း ပါမယ်။ အပေါ်မှာ Politics ဘယ်လိုကစားနေလဲဆိုတာ သူတို့ပဲသိမယ့် ကိစ္စမျိုးပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တောင်သူများသည် လက်ရှိတွင် နွေစပါးစိုက်ပျိုးရတော့မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စက်သုံးဆီကို အသုံးပြု၍ ဆည်ရေဖြင့် ရေသွင်း/ရေထုတ်ခြင်း၊ ထွန်ယက်ခြင်းများပြုလုပ်ကြကြောင်း၊ ရေရှည်အထိ စက်သုံးဆီဝယ်ယူရ ခက်ခဲနေဦးမည် ဆိုပါက ထုတ်လုပ်မှု အများအပြား လျော့ကျနိုင်သကဲ့သို့ လုံးဝ မထုတ်လုပ်နိုင်သည်အထိ ဖြစ်သွားနိုင်ကြောင်း၊ နောက်ဆုံးတွင် အငတ်ဘေးနှင့် ကြုံတွေ့ရနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ၎င်းက သုံးသပ်သည်။

သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်အနေဖြင့် နွေစပါးရာသီအတွက် စက်သုံးဆီနှင့် ဓာတ်မြေဩဇာများကို သက်သာသော ဈေးနှုန်းဖြင့် လုံလောက်စွာရရှိရေး ညှိနှိုင်းစီစဉ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသော် လည်း  စောင့်ကြည့်ရဦးမည်ဟု စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေး အကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က ဆက်ပြောသည်။

စက်သုံးဆီ ထည့်ရန် စောင့်ဆိုင်းနေကြစဉ် (စုမြတ်ထွေး)

လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူရခက်ခဲနေသည့်ကြား၌ လမ်းဘေးတွင် ရေသန့်ဘူးများဖြင့် စက်သုံးဆီများကို မူရင်းနှုန်းထားထက် နှစ်ဆ၊ သုံးဆခန့် တိုးမြှင့်ရောင်းချနေသည့် ဆိုင်များလည်း ပေါ်ထွက် လာသည်ကို တွေ့ရ သည်။

အဆိုပါ မှောင်ခိုဈေးကွက်ကြောင့် စက်သုံးဆီ ရောင်းချပေးသည့် ဆိုင်ကြီးများ အနေဖြင့် ပါဆယ်ဖြင့် လာရောက် ဝယ်ယူသူများကို မရောင်းချတော့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများ၊ ကုမ္ပဏီလုပ်ငန်းများအတွက် တစ်စုံတစ်ခု လုပ်ဆောင်ပေးသင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့သာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကိုယ်တာဝယ်ယူခွင့်တော့ ပေးသင့်တာပေါ့နော်။ စာအုပ်လေးနဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ် ဘာနဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ် ဆောင်ရွက်ပေး သင့် တယ်လို့တော့မြင်ပါတယ်။ ဗမာပြည်မှာက crisis တစ်ခုဖြစ်လာရင် အဲဒီ crisis ကိုမူတည်ပြီး လုပ်စားတဲ့ လူတန်းစားတစ်ရပ် ပေါ်လာတယ်။ ဘဏ်တုန်းကလည်း crisis ဖြစ်တုန်းက နေရာကအစ ရောင်းစားတဲ့ လူတန်းစားတစ်ရပ် ရှိလာတယ်။ စားအုန်းဆီလည်း စားအုန်းဆီမို့လို့ တန်းစီတယ်၊ ပြန်ရောင်းစားတဲ့ လူတန်းစား တွေက ရှိတယ်။ အခုစက်သုံးဆီမှာလည်း ထိုနည်းတူပဲ လက်လုပ်လက်စားတွေပါသလို လက်လုပ်လက်စား မဟုတ်ဘဲနဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေပါ အဲဒီအထဲမှာ ဝင်လုပ်စားတာတွေရှိတယ်။ အဲဒီလောက်တော့ မကောင်း ဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

စက်သုံးဆီလွယ်ကူစွာ ဝယ်ယူ၍ မရသည့်အပြင် ပါဆယ်ရောင်းချခြင်းများလည်း မရှိသည့်အတွက် ဆေးရုံ၊ ဆေး ပေးခန်းများတွင် လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တောက်သည့်အခါ အောက်ဆီဂျင်ရှူရမည့် လူနာများအတွက်ပါ သက်ရောက်မှု များရှိကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများနှင့် အကြံပေးများက ထောက်ပြကြသည်။

ထို့အပြင် စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူရလွယ်ကူ သွားမည်ဆိုပါကလည်း ဆီဈေးနှုန်းများမှာ လက်ရှိနှုန်းထားထက် ပို၍ မြင့်တက်သွားနိုင်ချေရှိကြောင်း၊ ထိုနှုန်းထားနှင့်ပတ်သက်၍လည်း သက်ဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်များမှ နည်းလမ်းများ ကြိုတင်စဉ်းစားထားသင့်ကြောင်း ၎င်းတို့က အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၁

လောက်ကိုင်မြို့၌ အလုပ်လုပ်ကိုင်သူများသည် တိုက်ပွဲနှင့် ကုန်ဈေးနှုန်းတို့ကြောင့် နေရပ်ပြန်ရန် လားရှိုးမြို့သို့ ဆင်းလာကြသော်လည်း မိသားစုဝင်များနှင့် အဆက်အသွယ်မရရှိသူ အများအပြားရှိနေသကဲ့သို့ ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ (MNDAA)တို့၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကိုပါ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း ကာယကံရှင် မိသားစုဝင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာလကတည်းက လောက်ကိုင်မြို့မှ နေရပ်သို့ပြန်ရန် ဆင်းလာကြခြင်းဖြစ်ပြီး ယနေ့အချိန်အထိ တစ်စုံတစ်ရာ အဆက်အသွယ်မရသေးဘဲဖြစ်ကာ ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့မှ ပြန်လွှတ်ပေး၍ လွတ်မြောက်လာသူ အသိ တစ်ဦးထံမှ တပ်သားစုဆောင်းရန် ဖမ်းဆီးခံထားရသည်ကို သိရှိရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖမ်းဆီးခံထားရသူ၏ ချစ်သူ ဖြစ်သူ မဧကရီက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“၂၅ ရက်နေ့ကတည်းက ပြန်တာ ဒီနေ့အထိပဲ။ လမ်းမှာ ချင်းရွှေဟော်မှာ အဖမ်းခံရတာ။ သူတို့က တိုင်းရင်းသား ဆိုလို့ရှိရင် အကုန်ဖမ်းတယ်လို့ ပြောတယ်။ ညီမကောင်လေးက ဘယ်လိုအဖမ်းခံရတာလဲမသိဘူး။ သူနဲ့ အဆက် အသွယ် မရလို့လေ။ သူကတော့ ကရင်မ တစ်ယောက်နဲ့အတူတူ ဆိုင်ကယ်နဲ့ပြန်တယ်လို့ပြောတာ။ ပထမဂိတ် မှာကတော့ သူ့ကိုယ်သူ ကရင်လို့ ပြောတယ်ပေါ့။ ကရင်လို့ပြောရင် ဖုန်းမသိမ်းဘူး။ နောက်ဂိတ်တွေကြတော့ တိုင်းရင်းသားဆိုလို့ရှိရင် ဖမ်းသွားတာ။ အဲဒီလိုပဲနေမှာ။ ၂ ယောက်လုံး အဖမ်းခံရတယ်ပြောတယ်။ သူတို့ အဖမ်း ခံရတယ်ဆိုတာကြတော့ သူတို့နဲ့အတူတူ အဖမ်းခံရတဲ့အထဲမှာ ညီအစ်ကိုနှစ်ယောက်ရှိတယ်။ ညီအစ်ကို နှစ်ယောက်ဆိုရင် တစ်‌ယောက်ကို လွှတ်ပေးတာ။ ပြန်လွတ်လာတဲ့တစ်ယောက်က ညီမတို့ကိုဆက်သွယ်တာ။ တစ်ယောက်ကို ပြန်လွှတ်ပေးတဲ့အချိန်ကြတော့ ညဘက်ကြီး ချင်းရွှေဟော်ကို ပြန်ပို့ပေးတယ်ပြောတယ်။ ဖမ်းတာကတော့ ဝ ပြည်ထဲမှာပဲတဲ့ နမ့်တစ်ကနေ ကျော်သွားတာတဲ့ နေရာတော့ သေချာမမှတ်မိဘူးတဲ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လောက်ကိုင်မြို့တွင် ပဲခူး၊ မကွေး၊ ရန်ကုန်၊ စစ်ကိုင်း အပါအဝင် အခြားဒေသများမှ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင် နေကြသူ အများအပြားရှိပြီး လက်ရှိရှမ်းမြောက်တိုက်ပွဲကြောင့် စိုးရိမ်မှုဖြင့် လားရှိုးမှတဆင့် နေရပ်သို့ ပြန်ရန်  ဆင်းလာကြခြင်းဖြစ်သည်။

လားရှိုးမြို့သို့ ဆင်းလာကြသူများ

ထိုသို့ ဆင်းလာကြရာတွင် ငွေကြေးအများအပြား အကုန်ကျခံကာ ဆိုင်ကယ်၊ ကားများဖြင့် ပြန်လာသူများ ရှိသကဲ့သို့ ငွေကြေး မတတ်နိုင်သူများမှာ လားရှိုးမြို့သို့ ခြေလျင်ဖြင့် လမ်းလျှောက်ဆင်းလာကြသူ အများအပြား ရှိကြောင်းလည်း ဒေသခံများထံက သိရသည်။

လောက်ကိုင်မှ ပြန်ဆင်းလာသော်လည်း မိသားစုများနှင့် အဆက်အသွယ်မရသည့်အတွက် လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာတို့တွင် တွေ့ရှိပါက ဆက်သွယ်အကြောင်းကြားပေးရန် ဖုန်းနံပါတ်များဖော်ပြကာ မေတ္တာရပ်ခံ ထားကြသူ အများအပြားလည်း ရှိသည်။

သို့သော် ဖုန်းနံပါတ်တင်ထားသည့် မိသားစုများအနေဖြင့် ငွေကြေးလိမ်လည်တောင်းခံခြင်းများလည်း ကြုံတွေ့ နေရကြောင်း လောက်ကိုင်မှ နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့ကတည်းက ပြန်ဆင်းလာသော မိသားစုဝင် ၆ ဦးနှင့် ယနေ့ အထိ အဆက်အသွယ်မရရှိသေးသည့် ဦးဥာဏ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အဆက်အသွယ်မရတာက ပြီးခဲ့တဲ့လ ၁၈ ရက်နေ့ကတည်းက၊ အဆက်အသွယ်မရဘူး။ မနေ့က ကားအဆင်းက လူတစ်ယောက်က ဖုန်းဆက်လာတယ်။ ၁၂၅ ကယ်ဆယ်ရေးစခန်းမှာ ရှိနေတယ်တဲ့။ အဲဒါ အဲဒီ ကလေးတွေကို မန္တလေးကို သူတို့ ထုတ်ပေးမယ်တဲ့ တစ်ယောက်ကို ၃ သိန်းပေးရမယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့မှာလည်း အဆင်မပြေ ဘူးဆို‌တော့ အဲဒါကိုတိုင်ပင်မယ်ဆိုပြီး အခုလောလောဆယ် အဆက်အသွယ် မလုပ်ရသေးဘူး။ ခုနက လူ တစ်ယောက်က ဖုန်းဆက်လာတယ်။ အဲဒါ ဦးပို့စ်တင်ထားတဲ့ သမီးနဲ့ မြေးမလေးကို သူတို့က ဖမ်းထားတယ်တဲ့။ အဲဒါ ငွေ ၃ သိန်းလွှဲရင် လွှတ်ပေးမယ်တဲ့။ ငွေ ၃ သိန်းမလွှဲရင် မလွှတ်ပေးဘူးတဲ့။ အဲဒါ ကလေးတွေနဲ့ စကားပေး ပြောဖို့ပြောတော့လည်း သူ မပေးပြောဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရှမ်းမြောက်ဒေသတွင် တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်မှုကြောင့် လားရှိုးမြို့ဆီသို့ လောက်ကိုင်၊ ချင်းရွှေဟော်၊ နမ့်တစ်၊ တန့်ယန်း၊ ကွမ်းလုံ၊ သိန္နီမှ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်လာသည့် ရာနှင့်ချီသော အရပ်သားများမှာ နေ့စဉ် ရှိနေကာ အများစုသည် လောက်ကိုင်မှဖြစ်ကြောင်း ဒေသခံ ပရဟိတအသင်းအဖွဲ့များထံက သိရသည်။

ပရဟိတအသင်းအဖွဲ့တစ်ခုမှ တာဝန်ရှိသူက “အများဆုံးကတော့ လောက်ကိုင်က ဆင်းတာများတယ်။ လောက်ကိုင်ကနေဆင်းလာတဲ့သူတွေကို ထမင်းထုပ်တို့ ဘာညာပေါ့နော်။ အကုန်လုံးအဆင်ပြေအောင် ကျနော်တို့ ပရဟိတအသင်းအဖွဲ့တွေ အားလုံး ဆောင်ရွက်ပေးပါတယ်။ လက်ရှိကတော့ သူတို့ ဒုက္ခနည်းနည်း ရောက်တာ ပေါ့။ ဒုက္ခရောက်တယ်ဆိုတာက ကျနော်တို့က ကားသွားကြိုလို့မရဘူး။ သူတို့က ခြေလျင် ပြန်လာကြရတယ်။ အစာရေဆာတော့ နည်းနည်းပါးပါး ပြတ်တယ်ပေါ့။ ဒီရောက်တော့ အားလုံး အဆင်ပြေအောင် စီမံဆောင်ရွက် ပေးပါတယ်။ လောက်ကိုင်ကနေ နောက်ရောက်လာတဲ့အဖွဲ့တွေကိုတော့ မြို့ထဲကို မသွင်းပါဘူး။ စစ်ဘေးရှောင် ထိန်းချုပ်ရေးက မြို့ထဲကို ပေးမသွင်းဘူး။ မြို့ပြင်မှာပဲ အဆင်ပြေအောင် သူတို့လုပ်ပေးထားတယ်” ဟု ပြောသည်။

သို့သော် ထွက်ပြေးလာကြသည့် အရပ်သားများထဲတွင် လားရှိုးမြို့ခံများပါဝင်ပါက မြို့ခံဖြစ်ကြောင်း ထောက်ခံစာ ပြနိုင်လျှင် မြို့ထဲသို့ ဝင်ခွင့်ပေးကြောင်း သိရသည်။

လောက်ကိုင်မြို့ပေါ်တွင် တိုက်ပွဲကြီးကြီးမားမားမဖြစ်သေးသဖြင့် နေရပ်သို့ ပြန်မလာကြသေးသူများလည်း ရှိနေ သေးကာ ကုန်ဈေးနှုန်း အဆမတန်ကြီးမြင့်မှုကြောင့် ဒုက္ခရောက်နေကြကြောင်းလည်း လောက်ကိုင်မြို့တွင် ကျန်ရှိနေသူတို့၏ မိသားစုဝင်များထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၈

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုနှင့် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်လာခြင်းတို့ ကြောင့် လျှပ်စစ်ကား(EV)ကို ဝယ်ယူအသုံးပြုမှု ပိုမိုများပြားလာနိုင်သလား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကြား သုံးသပ်လျက်ရှိနေသည်။ 

လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်များတွင် ဆီဝယ်မရခြင်း၊ အချိန်ကြာမြင့်စွာ တန်းစီနေရခြင်း၊ အကန့်အသတ် ဖြင့်သာ ဝယ်ယူနေရခြင်း၊ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်လာခြင်း စသည့် အခြေအနေများကြောင့် EV လျှပ်စစ်ကား အသုံးပြုရန် စဉ်းစားလာသူများ ရှိနေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ စက်သုံးဆီ အခက်အခဲနှင့် စက်သုံးဆီ ကုန်ကျစရိတ် သက်သာစေရန်အတွက် EV လျှပ်စစ်ကားကို အသုံးပြုမည် မဟုတ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ပြောသည်။

အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် EV လျှပ်စစ်ကားနှင့် ပတ်သက်၍ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှုအပိုင်း၊ အာမခံချက်နှင့် အားသွင်းသည့် နေရာ လိုအပ်ချက်များ ရှိနေခြင်းကြောင့် ပြည်သူများအနေဖြင့် စက်သုံးဆီနှင့် ပတ်သက်သည့် ကုန်ကျစရိတ် သက်သာစေရုံအတွက်ဖြင့် EV လျှပ်စစ်ကားကို ဝယ်ယူအသုံးပြုကြမည် မဟုတ်ကြောင်း Via logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လျှပ်စစ်ကား အားသွင်းနေစဉ်

၎င်းက “EV ကားက လူတိုင်းက လက်ခံလို့ မရသေးဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ EV မှာ ပြဿနာတွေ ရှိတယ်။ ဥပမာ ကားအရည်အသွေးတွေ၊ စက်ပစ္စည်း ညံ့ဖျင်းတာတွေကို ကျနော်ပြောလိုတာ မဟုတ်ဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ EV ကားရဲ့ အနေအထားက ကိုယ့်အိမ်မှာ ဝယ်ထားဖို့အတွက် စက်သုံးဆီက အဓိကဖြစ်တာ မဟုတ်ဘူး။ သူများ နိုင်ငံတွေမှာဆိုရင် cooperation တွေနဲ့ လုပ်တာ။ အစိုးရက ဦးဆောင်ပြီးတော့မှ ဥပမာ Taxi ဂရုကြီးတွေက EV ပြောင်းတာတို့၊ public ကို အရင်ပြောင်းတာ။ အခုကကျတော့ လူတွေကြားထဲမှာ ဝယ်တာဆိုတော့၊ အခုက EV ကားလည်း ဒီလောက်ကြီး မဝယ်ကြဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မြန်မာပြည်မှာက public ကို ရောင်းဖို့ဆိုရင် public က public ထဲမှာပဲ EV ကားကို ပြင်ဆင်ဖို့အတွက် ဝေါ့ရှော့တို့ ဘာတို့၊ ဒါတွေက အများကြီး စကားပြောတာလေ။ လူတစ်ယောက်က EV ကားတစ်စီး ဝယ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် စက်သုံးဆီ သက်သာတယ်ဆိုရုံ တစ်ခုတည်းနဲ့တော့ အဲဒါ ကို ဆုံးဖြတ်မှာ မဟုတ်ဘူး။ အများစုပေါ့နော် ဥပမာ- ကိုယ် ဝယ်ရင်လည်း ဒီလိုပဲပေါ့နော်၊ စက်သုံးဆီ ဈေးသက် သာရုံနဲ့ မရဘူး၊ ရေရှည်မှာ ကိုယ့်အတွက် အဆင်ပြေနိုင်ဖို့ပေါ့၊ အာမခံချက် ဘယ်လောက်ပေးနိုင်မလဲ၊ ဒါတွေကို ကြည့်ပြီး ဝယ်ရတာ”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လတ်တလောမှာ Charging station နှင့် maintenance အပိုင်းများ သေချာမရှိသေး သည့်အတွက်လည်း EV ကားကို ဝယ်ယူရန် စိတ်အားမထက်သန်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ဦးသီဟပိုင်က “မြန်မာပြည်မှာက လောလောဆယ် Charging station နဲ့ maintenance အပိုင်းတွေ၊ workshop တွေ သေချာ မရှိသေးတဲ့အပေါ်မှာ ဘယ်သူမှ မဝယ်ရဲဘူး။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဗီယက်နမ်တို့ ဘာတို့မှာ EV လုပ် တယ်ဆိုရင်လည်း ဂရုတွေက သူတို့ရဲ့ ကုမ္ပဏီကနေပြီးတော့ ကိုယ်တိုင်ထုတ်၊ ကိုယ်တိုင် တက္ကစီတွေ ဆွဲလိုက် တာပေါ့နော်၊ အဲဒီအခါကျမှ လူက တဖြည်းဖြည်း ကြည့်ပြီးတော့ ဝယ်တာ။ အခုမှ သူက စလုံးရေးစ မားကတ်တင်း ကို လိုချင်တယ် ကြည့်နေတာဆိုတော့ စက်သုံးဆီကြောင့်တော့ EV ကားကို ရွေးချယ်ရမယ်လို့တော့ မရှိဘူး။ အဲဒါ ကြောင့်တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူးပေါ့နော်၊ EV ကတော့ အခုကတော့ တစ်ကမ္ဘာလုံးရဲ့ New Trend ဖြစ်တဲ့အတွက် ကြောင့်မို့လို့ change တာတော့ change မယ်၊ ဒါပေမယ့် အဲဒီလောက် မမြန်ဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ရန်ကုန်မြို့အတွင်း ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလ အစောပိုင်းကနေ စတင်၍ စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှု အခက်အခဲနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့သည်။ ထို့နောက် EV ကားဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။

ယခင်က သိန်း ၈၀၀ တန် EV ကားတစ်စီးသည် လက်ရှိတွင် သိန်း ၉၀၀ မှ သိန်း ၁၀၀၀ အထိ မြင့်တက်သွား သည်ကို EV ကားဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

 ဗဟိုဘဏ်၏ ဒေါ်လာရောင်း၀ယ်မှု လွတ်လပ်စွာလုပ်နိုင်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်ကိုတွေ့ရစဉ် 

EV ကားဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်သွားရခြင်းသည် စက်သုံးဆီ အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်မှုကြောင့် ရောင်းချသူများက ဈေးကွက်ကစားခြင်း၊ ဗဟိုဘဏ်၏ ဒေါ်လာဈေးနှုန်း ထိန်းချုပ်မှုကို ဖွင့်ပေးလိုက်ခြင်းများကြောင့် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။ 

စက်သုံးဆီ အခက်အခဲကြောင့် EV လျှပ်စစ်ကားကို ဝယ်ယူသုံးစွဲကြမည်ဆိုပါက လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ EV နှင့် ပတ်သက်သည့် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံများနှင့် အားသွင်းသည့် နေရာများသည် လိုအပ်ချက်များ ရှိနေသေး ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ထွက်ပေါက်မရှိလို့ EV ဘက်သွားရင် EV ကရော သူ့မှာ infrastructures ပြည့်စုံပြီလားလို့ ဆရာတို့ မေးပြီ လေ။ infrastructures မပြည့်စုံဘဲနဲ့ EV ဘက် ဘယ်လိုသွားမလဲ။ EV ကားတွေ သွင်းတဲ့နေရာမှာလည်း EV လည်း အဲဒီလိုပဲ Power Station မရှိရင် ဘယ်နားသွားဖြည့်မလဲ၊ ဖြည့်လို့မရရင် အဲဒီ EV ကားတွေ လမ်းမှာ ပုံနေမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် စက်သုံးဆီ ပြဿနာသည် မည်သည့် အချိန်ကာလအထိ ဆက်လက် သွားနိုင်ကြောင်းကို မသိနိုင်သေးကြောင်း၊ ယခုထက် အခြေအနေ ပို၍ ဆိုးရွားလာပါက ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများ နှောင့်နှေးခြင်း၊ ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှုများ အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြလျက်ရှိသည်။

ထို့နောက် ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့်အတွက် သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများက အမြန်ဆုံး ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၈

ပြည်ပရောက် မြန်မာလုပ်သားများအား မိသားစုလွှဲပို့ငွေ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား တရားဝင် လွှဲပြောင်းပေးပို့နိုင်ရေး အေဂျင်စီများအနေဖြင့် တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အလုပ်သမားညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့ ရက်စွဲဖြင့် အကြောင်းကြားစာ ပေးပို့ထားသည်။

ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အေဂျင်စီများအနေဖြင့် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွားရန်၊ ဆောင်ရွက်ပြီးစီးမှု အခြေအနေများကို အထောက်အထားများနှင့်တကွ ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့ မတိုင်မီ ပြန်လည်တင်ပြရန်နှင့် တင်ပြခြင်းမရှိသည့် အေဂျင်စီများအား အရေးယူဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်း အကြောင်းကြားစာထဲ တွင် ပါရှိသည်။

လူ၀င်မှုဦးစီးဌာနရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်ရန်ဆိုသည့် စကားရပ်ကို ထည့်သွင်းထားသဖြင့် မြန်မာလုပ်သားများအပေါ် ခြိမ်းခြောက် မှုများ ရှိလာနိုင်ကြောင်း၊ အခက်အခဲ ပိုမိုဖြစ်စေကြောင်းနှင့် တရားမဝင် လုပ်သားအဖြစ် ခံယူ သွားကြမည့်သူများ ရှိလာနိုင်ကြောင်း Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အစိုးရက အေဂျင်စီကို ဖိအားပေးရင် အေဂျင်စီကလည်း ဒီအလုပ်သမားကို ဖိအားပေးမှာပဲ။ တရားမဝင် တဲ့ အလုပ်သမားတွေက ပိုများလာနိုင်တယ်။ ဥပမာ ဒီအေဂျင်စီတွေက ဖိအားပေးလို့ရတဲ့ နိုင်ငံတွေတော့ ရှိတာ ပေါ့။ ကိုရီးယားရတို့ ရနိုင်ခြေရှိတယ်၊ အခြား စင်္ကာပူတို့ ရနိုင်ခြေရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမား အများစုနေတဲ့ နိုင်ငံတွေကြတော့ သူတို့ကတော့ ရာခိုင်နှုန်း အောင်မြင်မှု အားနည်းတယ်။ အေဂျင်စီအတွက် လည်း အခက်အခဲဖြစ်နိုင်တာ နားလည်တယ်။ အလုပ်သမားတွေကတော့ ပိုအခက်အခဲ ဖြစ်တာပေါ့။ တစ်ပိုင်းက ကိုယ်ရောက်တဲ့နိုင်ငံမှာ ဒီလိုပြဿနာတွေ ကြုံလာပြီဆိုရင် ဒီလူတွေကလည်း MOU ကို ဖျက်သိမ်း ပြီးတော့ တခြားနည်းလမ်းကို ရွေးချယ်ကြမှာပေါ့။ ဗမာပြည်က လာမယ့်အုပ်စုတွေကလည်း နောက်ပိုင်း အေဂျင်စီတွေက တဆင့် မသွားဘဲနဲ့ အထောက်အထားမရှိတဲ့ ပွဲစားတွေရှိ‌တာပေါ့။ ပွဲစားတွေက တဆင့် တရားမဝင် နည်းလမ်းနဲ့ပဲ သူတို့ လမ်းကြောင်းကို ရွေးချယ်ကြမှာ တွေ့ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပနိုင်ငံမှ ရရှိမည့် လုပ်ခလစာ၏ အနည်းဆုံး ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအား မိသားစုထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးပို့ရန် ပြည်ပ အလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီနှင့် အလုပ်သမားအကြား စံစာချုပ် ချုပ်ဆိုခြင်းကို စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် စတင် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ စံစာချုပ်တွင် တစ်လလျှင်တစ်ကြိမ် လုပ်ခလစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း သို့မဟုတ် အများဆုံး ၃ လလျှင်တစ်ကြိမ် ၃ လစာ စုစုပေါင်း၏ အနည်းဆုံး ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို မိသားစုဝင်များထံသို့ တရားဝင် ငွေလွှဲစနစ်ဖြင့် လွှဲပြောင်းပေးပို့ ရမည်ဟု ထည့်သွင်းဖော်ပြထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် အချိန်ကာလအားဖြင့် ၃ လ ပြည့်ပြီဖြစ်၍  အေဂျင်စီများအနေဖြင့် စေလွှတ်ထားသည့် အလုပ်သမားများကို လည်းကောင်း၊ ပြည်ပနိုင်ငံရှိ အေဂျင်စီ (သို့မဟုတ်) အလုပ်ရှင်များကို ဆက်သွယ်၍ လည်း ကောင်း၊ အေဂျင်စီမှ တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများရှိ အလုပ်သမားများထံသို့ လူကိုယ်တိုင် သွားရောက်၍လည်းကောင်း အလုပ်သမားများ၏ ဘဏ်စာရင်းသို့ဖြစ်စေ၊ မိသားစုဝင်များထံသို့ဖြစ်စေ တရားဝင် ငွေလွှဲပြောင်းပေးပို့နိုင်ရေး တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်ရန် အကြောင်းကြားလာခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်အိတ်စက်ရုံကိုတွေ့ရစဉ်

လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “ကုမ္ပဏီအေဂျင်စီချင်း တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုတော့ မတူကြဘူးပေါ့။ ကိုယ်စီစဉ်တဲ့အပေါ်မှာ ကိုယ့်လမ်းကိုယ် လျှောက်တော့ လျှောက်ရမှာပဲ ပစ်ထားလို့ တော့မရဘူး။ ထိုင်းကတော့ လူတကာ တော်တော်များများ အိမ်ဦးနဲ့ ကြမ်းပြင်လို သွားနေကြတော့ သိပ်တော့ မခက်ပါဘူး။ မလေးရှားကတော့ နည်းနည်း ကသီတာပေါ့။ သူတို့ကိုပဲ တိုက်ရိုက်ပြောသင့်ရင်လည်း ပြောဖို့ပေါ့။ remind လုပ်တာလည်းပါတယ်။ တာဝန်ယူ၊ တာဝန်ခံမှု ရှိဖို့အတွက် ဌာနက စာထုတ်ပြန်ထားတယ်။ အရေးယူ မယ်လည်း ပြောထားပြီးသား ဖြစ်တဲ့အတွက် အေဂျင်စီတွေ အနေနဲ့ကတော့ လိုက်နာရမှာပဲ။ မလိုက်နာရင်လည်း မလိုက်နာသလို သူတို့က ထပ်ပြီး သတိပေးတာတို့ ဘာတို့ လုပ်ဦးမှာပါ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အကျိုးဆောင်လိုင်စင် ရယူထားသည့် အေဂျင်စီ အရေအတွက်မှာ  ၅၀၆ ခုအထိ ရှိလာပြီဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်စာရင်းများအရ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အရေအတွက်သည် ၃၀၀ ခန့်သာရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ၂ နှစ် အတွင်း အေဂျင်စီ အသစ် ၂၀၀ ကျော်အား လိုင်စင်ချပေးထားခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၆

ပို့ကုန်တင်ပို့သူများအနေဖြင့် ပို့ကုန်တင်ပို့ခြင်းမှ ရရှိသည့် ပို့ကုန်ရငွေပမာဏ၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းအစား ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် လဲလှယ်ဆောင်ရွက်ရန် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က ယနေ့ (ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက်)တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်သည် ပို့ကုန်တင်ပို့သူများ ပို့ကုန်တင်ပို့ခြင်းမှ ရရှိသည့် ပို့ကုန်ရငွေ ပမာဏ၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကို မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်၏ အမိန့်ကြော်ငြာစာ အမှတ် ၁၂/၂၀၂ ပါ သတ်မှတ်ညွှန်ကြားချက် အတိုင်း မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် လဲလှယ်ဆော်ငရွက်ရန် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၃ ရက်က သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ပို့ကုန်တင်ပို့သူများအနေဖြင့် ပို့ကုန်တင်ပို့ခြင်းမှ ရရှိသည့် ပို့ကုန်ရငွေပမာဏ၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း အစား ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်၏ အမိန့်ကြော်ငြာစာ အမှတ် ၁၂/၂၀၂၂ ပါ သတ်မှတ်ညွှန် ကြားချက်အတိုင်း မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် လဲလှယ်ဆောင်ရွက်ရန်ပြင်ဆင်သတ်မှတ်ပါသည်ဟု ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။