CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၇

တရားမဝင် ငွေလွှဲ/ငွေလဲလှယ်နေမှုများကို တားဆီးနိုင်ရန်အတွက် တရားမဝင် ဟွန်ဒီလုပ်ငန်းများကို ဖမ်းဆီး အရေးယူလာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ငွေလဲလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

တရားမဝင် ငွေလွှဲ/ငွေလဲလှယ်သည့် ဟွန်ဒီလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများထဲမှ သံသယဖြစ်ဖွယ် (၉၉)ဦးနှင့်ပတ်သက်၍ စိစစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့က လူပုဂ္ဂိုလ်(၂၀)ဦးကို အမှုဖွင့်အရေးယူထားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်မှ ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

ပြည်ပရောက် မြန်မာများသည် တရားမဝင် ငွေလွှဲ/ငွေလဲလှယ်သည့် ဟွန်ဒီလုပ်ငန်းများကို အဓိကအများဆုံး အသုံးပြု၍ ငွေလွှဲကြသည့်အတွက် ဗဟိုဘဏ်အနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ဟွန်ဒီလုပ်ငန်းများအား ဖမ်းဆီးအရေးယူလာ ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်လာနဲ့ ကျပ်ငွေကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဟွန်ဒီကိုတော့ သူတို့ ကိုင်တွယ်ချင်တာကြာပြီ။ ဒါပေမယ့် သေသေချာချာ မကိုင်တွယ်နိုင်တာပေါ့။ အခု လည်း ဖမ်းထားလို့ရတာနဲ့ ကိုင်တွယ်လို့ရတာတော့ ကွာခြားမှာပေါ့။ အရင်တုန်းက သိပ်အရေးမယူဘူးဆိုတာက အလုပ်သမားအင်အား နည်းတာကို။ ဒီလောက်ကြီး မက်လောက်စရာ မရှိဘူးပေါ့ တိုင်းပြည်ကိုဝင်လာမယ့် ပိုက်ဆံ။ အခုက အလုပ်သမားက သန်းနဲ့ချီသွားတဲ့အခါကြတော့ ဗမာပြည်ထဲကို ပြန်ဝင်တဲ့ ပိုက်ဆံ amount က အရမ်းများတယ်လေ။ ဗမာပြည်မှာ မစီးဝင်ဘဲ နိုင်ငံခြားမှာပဲ လှည့်လည်သွားတော့ အလုပ်သမားတွေက လုပ် သလောက် ပိုက်ဆံရပေမယ့် နိုင်ငံတော်က ရသင့်ရထိုက်တဲ့ ပိုက်ဆံမရဘူးပေါ့။ ဒါကြောင့် အခုလို အရေးယူ ဆောင်ရွက်တယ်လို့ မြင်တယ်။ ဒီဟွန်ဒီက အခုလိုဖမ်းလို့လည်း ပျောက်ကွယ်သွားမှာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဗမာ ပြည်သူလူထုက မလုပ်ပါနဲ့ဆိုရင် အင်မတန် ခိုးကြောင်ခိုးဝှက်နဲ့ သိပ်လုပ်တာ” ဟု ပြောသည်။

တရားမဝင် ငွေလွှဲ/ငွေလဲလှယ်သည့် ဟွန်ဒီလုပ်ငန်းများသည် လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်းများစွာမှစတင်ကာ လက်ရှိ အချိန်အထိ အများအပြား ပေါ်ပေါက်နေခြင်းဖြစ်ပြီး ဈေးကွက် အခိုင်အမာရှိနေသည့် လုပ်ငန်းတစ်ခုဟု သတ်မှတ် ၍ရသောကြောင့် ယခုကဲ့သို့ ဖမ်းဆီးအရေးယူခြင်းဖြင့် ထိရောက်မှု ရှိနိုင်မည်မထင်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် များက ထောက်ပြကြသည်။

အဆိုပါ တရားမဝင် ဟွန်ဒီလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများထံမှ သက်ဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် လာဘ်ပေး/ လာဘ်ယူမှုများလည်း ရှိနိုင်‌ကြောင်း၊ ထိုလာဘ်ပေး/လာဘ်ယူမှုများကြောင့် များပြားလှသည့် တရားမဝင် ဟွန်ဒီ လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများကို ထိထိရောက်ရောက် ဖမ်းဆီး အရေးမယူနိုင်ခြင်း ဖြစ်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်မှုများ ရှိသည်။

မြန်မာကျပ်ငွေ ၅၀၀၀ တန်များကိုတွေ့ရစဉ်

အမှုဖွင့် အရေးယူခံထားရသူ ၂၀ ဦးမှာ လိုင်စင်ရယူထားခြင်းမရှိဘဲ ထိုင်း၊ တရုတ်နှင့် မလေးရှားရှိ မြန်မာ အလုပ် သမားများ၏ လစာငွေများအား တရားမဝင် လွှဲပြောင်းထုတ်ပေးသူ ၉ ဦး၊ ကုန်ပစ္စည်း ဝယ်ယူခြင်းများအတွက် တရားမဝင် ငွေလွှဲပြောင်းပေးချေပေးသူ ၃ ဦးနှင့် နိုင်ငံခြားငွေမှ မြန်မာကျပ်ငွေသို့ လဲလှယ်ပြီး ပြည်တွင်း၌ ငွေလွှဲ ပြောင်းထုတ်ပေးသူ ၈ ဦးတို့ဖြစ်ကြသည်။

ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသား အများစုသည် တရားဝင် ငွေလွှဲလုပ်ငန်းများထက် တရားမဝင် ဟွန်ဒီလုပ်ငန်းများမှ အဓိကအများဆုံး ငွေလွှဲ/ငွေလဲလှယ်ကြခြင်းမှာ ကျပ်ငွေပေါက်ဈေး ပိုမိုရရှိသည့်အပြင် အခြားသော ဝန်ဆောင်မှု များမှာလည်း ကွာခြားသည့် အတွက်ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရရင်တော့ ဒီလိုမျိုး ငွေလွှဲလုပ်ငန်းတွေ ရှိမှသာလျှင် ဒီဘက်က အခြေခံ လူတန်းစား တွေနဲ့ ဘာမှမရှိတဲ့ အိုသမားတွေအတွက်က ဒါတွေနဲ့ပဲ အဆင်ပြေတဲ့အတွက် ဒီလူတွေရှိမှ အဆင်ပြေနိုင်မယ်။ ဒီလိုမျိုး black change money လေးတွေကြတော့ အိမ်တိုင်ရာရောက် အဆင်ပြေတယ်။ ကွာခြားချက်က ငွေဈေး မှာကြတော့လည်း ကွာဟတယ် ၂ ကျပ် ၃ ကျပ်လောက်။ black တွေက နည်းနည်း ပိုတယ်။ ပြီးရင် ငွေလွှဲခ ဝန်ဆောင်မှုကိုလည်း ဒီဘက်ကဘဏ်ကို ပေးဆောင်ရတဲ့ amount ကလည်း များတယ်။ Black money တွေမှာ မြန်မာဆိုင်တွေမှာ လွှဲတာကြ ဝန်‌ဆောင်ခ ပိုနည်းတယ်။ ပြီးရင် အဓိကက မြန်မာပြည်မှာ KPay, Wave Money နဲ့ပဲလွှဲနေတဲ့အတွက် နေ့ချင်းထုတ်လို့ရတယ်။ ဒီဘက်က အလုပ်သမားတွေ အတွက်လည်း အများကြီး အဆင်ပြေ တယ်။ သူတို့ပြောတဲ့ တရားဝင် bank to bank သွားမယ်ဆိုရင် အနည်းဆုံး တစ်ပတ်လောက်ကြာမယ်။ ပြီးသွား ရင် ဝန်ဆောင်မှုလည်းများတယ်။ Overstay တွေအတွက် လုံးဝ လွှဲလို့မရဘူး ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

 ငွေလဲလုပ်ကိုင်သူများကိုတွေ့ရစဉ်

ရွှေနှင့်ငွေကြေးဈေးကွက် စောင့်ကြည့်ထိန်းသိမ်းကြပ်မတ်ရေး လုပ်ငန်းကော်မတီ၊ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန၊ တရား ဥပဒေစိုးမိုးရေး အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်း၍ တရားမဝင် ဟွန်ဒီလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြောင်း ကျော်စောသတင်း ပေါ်ပေါက်သူများအား စစ်ဆေးမေးမြန်းခြင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ ဘဏ်စာရင်းများနှင့် ဘဏ်စနစ်ကို အသုံးပြု၍ ငွေလွှဲ ပြောင်းခြင်းများအား စိစစ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဗဟိုဘဏ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

တရားမဝင် ဟွန်ဒီလုပ်ငန်းများ လျော့နည်း ပပျောက်စေရေးအတွက် တရားဝင် ငွေလွှဲလုပ်ငန်းများဖွံ့ဖြိုးစေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ပြည်ပငွေလွှဲလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုခြင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းအရ ပြည်ပငွေလွှဲလုပ်ငန်း လိုင်စင် အား ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့အထိ စုစုပေါင်းကုမ္ပဏီ(၁၄)ခုကို လိုင်စင်ချထားပေးခဲ့ပြီး ဖြစ်ကြောင်း ဗဟိုဘဏ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထို့အပြင် ဗဟိုဘဏ်အနေဖြင့် တရားမဝင် ဟွန်ဒီလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများအား စိစစ်တွေ့ရှိပါက ဥပဒေပြဋ္ဌာန်း ချက်များနှင့်အညီ အရေးယူရန် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး အဖွဲ့အစည်းများသို့ သတင်း ပေးပို့ အကြောင်းကြား လျက်ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၆

ခရီးသွားများ ပုံမှန်သွားလာနေကြဖြစ်သည့် ခရီးစဉ်ဒေသများထဲမှ နယ်မြေတည်ငြိမ်အေးချမ်းသည့် ဒေသများသို့ ခရီးသွားသိန်းချီဝင်ရောက်ခဲ့သော်လည်း တိုက်ပွဲများကြောင့် နယ်မြေ မတည်ငြိမ်သော ဒေသများတွင် ခရီးသွား ဝင်ရောက်မှု မရှိသလောက်ဖြစ်ကြောင်း ခရီးသွားနှင့် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များထံက သိရသည်။ 

ခရီးသွား အများဆုံး ဝင်ရောက်လေ့ရှိသည့် ဒေသများထဲမှ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တို့တွင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလက စတင်ဖြစ်သွားသည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် လက်ရှိအချိန်အထိ နယ်မြေမတည်ငြိမ် သေး၍ ခရီးသွားဝင်ရောက်မှု သိသာစွာကျဆင်းသွားကြောင်း ခရီးသွားနှင့် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်းနှင့် အရှေ့ပိုင်းဒေသများသို့ ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ခရီးသွားဧည့်သည် ၁၄ သိန်း ကျော် ဝင်ရောက်မှုရှိခဲ့၍ ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ထက် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာသည်။

သို့သော် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၌ ခရီးသွား အများအပြား ဝင်ရောက်ခဲ့သည့် ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း တိုက်ပွဲများကြောင့် ခရီးသွားမရှိသလောက် ဖြစ်သွားကြောင်း ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းမှဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “၂၀၂၂ မှာတော့ ကျနော်တို့ ရှမ်းမြောက်ကတော့ တကယ့်ကို ခရီးသွားအများဆုံး ဝင်ရောက်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါ့။ အခန်းလည်း ပြည့်တယ်ပေါ့။ အခန်းတွေဆို ဒီနေ့လာ ဒီနေ့အခန်းမရဘူး။ ၂ ရက်၊ ၃ ရက်လောက် ကြိုတင် ဘိုကင် တင်မှ အခန်းရတဲ့ အနေအထားမျိုးအထိ ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ အဓိကကတော့ နှိုင်းယှဉ်မယ်ဆိုရင်တော့ ငြိမ်းချမ်းမှုလည်း အဓိကကျပါတယ်။ ရှမ်းတောင်တို့၊ ရှမ်းအရှေ့တို့တော့ တိုက်ပွဲဖြစ်တာတွေမရှိဘူး။ တိုက်ပွဲဖြစ် တာလည်း နည်းတယ်။ အဓိကကတော့ ခရီးသွားလာမှုလည်း အဆင်ပြေတယ်ဆိုတော့ အဲဒီဘက်ကတော့ ဒီအချိန် က ပွင့်လင်းရာသီ ခရီးသွားရာသီလည်း ဖြစ်ပြီဆိုတော့ သူတို့ကတော့ ဧည့်သည်ရမှာပေါ့လေ။ ကျနော်တို့ဘက်က တော့ တိုက်ပွဲတွေလည်းဖြစ်၊ လမ်းတံတားတွေလည်း ချိုးခံထားရတယ်ဆိုတော့ အရေးနဲ့အကြောင်း တော်ရုံတန်ရုံ ခရီးသွားသူကလွဲလို့ ခရီးသွားတာ မရှိဘူးပေါ့။ ကွာဟချက်ကတော့ တော်တော်လေး ကွာသွားပါတယ်။ ပြောင်းပြန် လို ဖြစ်သွားတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

 ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း တောင်ကြီး တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်ကို တွေ့ရစဉ်

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့(MNDAA-TNLA-AA)တို့ကြား ယာယီအပစ်အခတ်ရပ်စဲထားသော်လည်း တချို့ နေရာများတွင် တိုက်ပွဲများဖြစ်နေသေးကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ငြိမ်းချမ်းရေး မရသေးသည့်အတွက် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း  ခရီးသွားလုပ်ငန်း ပြန်လည်ဖွံ့ဖြိုးရန်မှာ အချိန် ကာလ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ စောင့်ဆိုင်းရဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ပုဂံဒေသသို့ ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ခရီးသွားဧည့်သည် ၅ သိန်းနီးပါး ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် သင်္ကြန်၊ သီတင်းကျွတ်၊ တန်ဆောင်တိုင်နှင့် ဒီဇင်ဘာ ပိတ်ရက်များတွင် ခရီးသွားအများအပြား ဝင် ရောက်လေ့ရှိသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့က တကျော့ပြန် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းကြောင့် တန်ဆောင်တိုင် ပိတ်ရက်မှစတင်ကာ ခရီးသွားဝင်ရောက်မှု လျော့နည်းသွားကြောင်း ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွား လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပြောစရာလည်းမရှိဘူး ဒီအချိန်ကြီး ဘာပြောရမှာလဲ။ ဒီအခြေအနေမှာ ခရီးသွားကို ဘယ်လိုပြောမလဲ။ အဲဒါပဲ ‌ပြောဖို့ခက်နေတာပေါ့။ ဒီအချိန်မှာဘာပြောမလဲ။ သံတွဲ၊ ငပလီကို သွားတဲ့လူလောက်ပဲရှိတာ။ ငပလီဆိုတာ ကလည်း ဟိုဘက်ကနေ လေယာဉ်နဲ့လာတဲ့ အဖွဲ့လောက်ပဲရှိတာ။ ပြောစရာမရှိဘူးဖြစ်နေတယ်။ ဒီအချိန်ကြီးမှာ” ဟု ပြောသည်။

အောက်တိုဘာလမှ ဧပြီလအထိကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရီးသွားရာသီအဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြသော်လည်း လက်ရှိ တိုက်ပွဲများသည် ခရီးသွားရာသီအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ကြသည့်အတွက် ခရီးသွားဝင်ရောက်မှု ဆုံးရှုံးသည့်အပြင် ထိုခရီး သွားများအပေါ် မှီခိုအားပြုနေရသည့် စားသောက်ဆိုင်၊ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများအတွက်ပါ အကြပ်ရိုက်စေခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

 ပင်လယ်ကမ်းခြေမှာ ခရီးသွားများကို တွေ့ရစဉ်

ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင် ဦးသက်လွင်တိုးက “လ.ဝ.က က ရတဲ့‌ဒေတာတွေက ၁ သန်းရှိပြီပေါ့  ၂၀၂၃ မှာ။ သူများနိုင်ငံ တွေ ထိုင်းတို့ ဘာတို့မှာဆိုရင် မှန်းထားတာ ၂၅ သန်း မှန်းထားပေမယ့် ၂၈ သန်းအထိ တက်သွားတယ်။ မလေးရှား လည်းတက်တယ်။ အိမ်နီးချင်း နောက်ဆုံး ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုတောင်မှ သန်းကျော်သွားပြီ။ ၃ သန်းလောက် လား ၄ သန်းလောက်လား အဲဒီလောက်ဖြစ်သွားပြီ။ ဗီယက်နမ်လည်း အလားတူပဲ။ အာဆီယံထဲမှာ မြန်မာက ၁ သန်းပြည့်ပြီ ပြောတယ်ဆိုပေမယ့် ရန်ကုန်လေဆိပ်ကအဓိကပေါ့။ တစ်နေ့ကို ပျမ်းမျှပေါ့နော် ၂၀၂၃ ဇန်နဝါရီကနေ ဒီဇင်ဘာအထိကို ၂ သောင်း ပတ်လည်နီးပါးလောက်ဝင်တယ်။ ၁၂ လနဲ့မြှောက်မယ်ဆိုရင် ၂ သိန်းခွဲ ၃ သိန်းက အလွန်ဆုံးပဲ။ border တွေကလည်း ၂၀၂၃ အခြေအနေမှာ တော်တော်များများ ပိတ်ထားရတယ်။ Tourist က ကျနော်ထင်တယ် ၁ သန်းမဖြစ်နိုင်ဘူး။ အလွန်ဆုံးရှိ ၃၊ ၄ သိန်းပဲ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသို့ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ပြည်ပခရီးသွား ဝင်ရောက်မှုသည် ၁၂ သိန်းကျော်အထိ ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ ဝင်ရောက်ရာတွင် လေကြောင်း၊ သင်္ဘော၊ နယ်စပ် ဝင်ပေါက်များမှ ဗီဇာဖြင့် ဝင်ရောက်သည့် နှုန်းထားမှာ ၂ သိန်း ၈ သောင်းကျော်သာရှိခဲ့ပြီး နယ်စပ်ဖြတ်သန်းခွင့် လက်မှတ်များဖြင့် ဝင်ရောက်သည့် နှုန်းထားမှာ ၁၀ သိန်း နီးပါးအထိ ရှိခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် လေဆိပ် အပါအဝင် နယ်စပ်ဂိတ်များမှ ပြည်ပခရီးသွား ဝင်ရောက်မှုသည်  ၂ သိန်း‌ကျော် သာရှိခဲ့သည့်အတွက် ၅ ဆ ကျော် ပိုမိုများပြား လာသည်ကို‌ တွေ့ရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၅

မလေးရှားတွင် ရီကာလီဘရာစီပါမစ် (RTK 2.0) စတစ်ကာများကို ဇွန်လကုန် နောက်ဆုံးထား၍ အပြီးအစီး ထုတ်ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံရှိ မြန်မာ အပါအဝင် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းများအား ပါမစ် ပြုလုပ်ရန် မှတ်ပုံတင်စာရင်း ပေးသွင်းခြင်းကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ခွင့်ပြုပေးထားခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဒီဇင်ဘာလကုန်တွင် သတ်မှတ်ကာလ ကုန်ဆုံးသွားပြီဖြစ်၍ စာရင်းပေးသွင်းမှု ရပ်ဆိုင်းလိုက်သည်။

ထို့ကြောင့် ယခုကာလမှ ပါမစ်အတွက် မှတ်ပုံတင်စာရင်း ပေးသွင်းမည်ဆိုပါက မလွယ်ကူကြောင်း နှလုံးလှ ပရဟိတလူငယ်များ သွေးလှူရှင်အဖွဲ့မှ ဥက္ကဋ္ဌ ကိုသက်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေး လ.ဝ.က ဝန်ကြီးမှ RTK 2.0 လုပ်ငန်းစဉ်အား လာရောက်ကြည့်ရှုစဉ်

၎င်းက “လောလောဆယ် မရသေးဘူး။ လုပ်လို့ရမှာ မဟုတ်သေးဘူး။ တရားဝင် register က ၂၀၂၃၊ ၁၂ လပိုင်းမှာ ပိတ်သွားပြီ။ အခုမှ ၂၀၂၄ ထဲမှ အလည်ဗီဇာတွေနဲ့ ဝင်လာတာတွေ၊ အောက်လမ်းကတက်လို့ စာအုပ်ပါလာတာ ဖြစ်ဖြစ်(ပတ်စပို့) လုပ်လို့ လောလောဆယ် မလွယ်သေးဘူး။ တရားဝင်တော့ မလွယ်သေးဘူးပေါ့။ တရားဝင် အစိုးရကလည်း မပေးသေးဘူး။ လုပ်ဖို့လည်း လွယ်မှာ မဟုတ်သေးဘူး။ ပါမစ်အတု၊ အစစ်ဆိုတာ RTK ၂၀၂၃၊ ၁၂ လပိုင်းမကုန်ခင်မှာ ထုတ်ထားတဲ့ ဥစ္စာတွေ ဆေးစစ်တာက ပြဿနာမရှိဘူး။ လက်ဗွေနှိပ်တဲ့ အခါမှာ immigration ရုံး သွားနှိပ်ရမယ်လေ။ immigration ရုံးကို သွားမနှိပ်ဘဲနဲ့ စတစ်ကာတွေ ထွက်လာတယ်၊ ပါမစ် ရတယ်ဆိုတာ ဒါကတော့ အတိအကျ အတုလေ။ တချို့ကြတော့ လူ‌ဟောင်းတွေကိုမေး၊ စစ်လို့ရတဲ့ အနေအထား တွေရှိတယ်၊ ပါမစ်ထွက်လာရင် ကိုယ့်ပတ်စပို့ နံပါတ်နဲ့ နာမည်နဲ့ စစ်လို့ရတဲ့ အနေအထားတွေ ရှိတယ်” ဟု ပြော သည်။

အဆိုပါ ပါမစ်မှတ်ပုံတင်စာရင်း ပေးသွင်းပြီးသူများအနေဖြင့် လုပ်ငန်းရှင်သူဋ္ဌေး၏ အတည်ပြုခြင်း၊ လက်ဗွေနှိပ် ခြင်း၊ ဆေးစစ်ခြင်း စသည့် လုပ်ငန်းစဉ်များအား မတ်လကုန်အထိ နောက်ဆုံးထား ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

၎င်းအတည်ပြုခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်အား မတ်လကုန်တွင် အပြီးသတ်မည်ဖြစ်ကာ ထပ်မံသက်တမ်းတိုးခွင့်ပေးမည် မဟုတ်ကြောင်းလည်း မလေးရှားလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဝန်ကြီးမှ ပြောဆိုထားသည်။

ပါမစ်မှတ်ပုံတင်စာရင်းပေးသွင်းသူ ဦးရေနှင့်ပတ်သက်၍ မလေးရှားလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ အတိအကျ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားခြင်းမရှိသော်လည်း ပါမစ်မှတ်ပုံတင်စာရင်းမပေးသွင်းရသေးသူဦးရေသည် မလေးရှား တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ကျန်ရှိနိုင်သေးသည်ဟု မလေးရှားရောက် မြန်မာများက ခန့်မှန်းကြသည်။

 တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးမှ ရီကာလီဘရာစီပါမစ် (RTK 2.0) ထုတ်ပေးနေစဉ်

မလေးရှားတွင်နေထိုင်နေသူ မချစ်သဲက “၃ လပိုင်းအထိက လက်ဗွေနှိပ်တာ နောက်ဆုံးပိတ်တယ်လို့ ပြောတယ် ပေါ့။ ၆ လပိုင်းအထိကြတော့လည်း နောက်ဆုံး စတစ်ကာထုတ်တာပိတ်တယ်လို့ ပြောပေမယ့်လို့ ဒါ လ.ဝ.က အနေနဲ့လည်း ဥပဒေအပြောင်းအလဲ လုပ်ချင်ရင်လည်း လုပ်လို့ရသေးတာပေါ့လေ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆို မလေးရှား တစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ အကုန်လုံးကို work permit ဖွင့်ထားပေးတာဖြစ်တဲ့အတွက်ကို သူတို့ရဲ့ လ.ဝ.က အနေအထားကလည်း အလုပ်ပြီးချင်မှ ပြီးမှာလေ။ အဖမ်းအဆီးကတော့ နေရာတိုင်းမှာ တော်တော်များများကို ဖမ်းနေတယ်။ ညတိုင်းနီးပါး။ တချို့ရပ်ကွက်ဆို နေ့လည်တောင်မှ ဖမ်းနေတယ်။ အဖမ်းအဆီးက အရမ်းစိပ်တယ် လို့ ပြောရမှာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုပါမစ်လျှောက်ထားသည့်အခါတွင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်စာအုပ်နှင့် အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေး ရှိသူများသာ လျှောက်ထား နိုင်ခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် သံရုံးမှ ထုတ်ပြန်ထားသည့် ဝင်ငွေခွန် ပေးဆောင်ရမည့်သူများထဲတွင် လက်ရှိ ပါမစ် လျှောက်ထားသူများလည်း ပါနိုင်ကြောင်း မလေးရှားတွင်နေထိုင်သည့် မြန်မာများက သုံးသပ်ကြသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် လက်ရှိ အဖမ်းအဆီးများနေပြီး ပီနန်ခရိုင်တွင် ဇန်နဝါရီ ၁၃ ရက် စနေနေ့ ညပိုင်းက ပြုလုပ် သည့် ‌မြန်မာဖျော်ဖြေပွဲတစ်ခုအား မလေးရှားလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးမှ ဝင်ရောက်စစ်ဆေးရာ အဆိုတော် အေမီစျာန် နဲ့ မော်ဒယ် ဖူးပွင့်ခိုင်တို့အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံသား ရာနှင့်ချီ ထိန်းသိမ်းခံလိုက်ရခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ဖမ်းဆီးခံရမှုသည် အော်ပရာစီ စီမံချက်ဖြင့် ဖမ်းဆီးခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ ပတ်ဝန်းကျင်မှ ဆူပူမှုဖြင့် တိုင်ကြား ကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်းလည်း မလေးရှားတွင်နေထိုင်သည့် မြန်မာများထံက သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၂

လက်ရှိတွင် နယ်စပ်မှတဆင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဆန်တင်ပို့မှုသည် ပြန်လည်စတင်နေပြီဖြစ်သော်လည်း ယခင် တင်ပို့နေမှု၏ ၅ ရာခိုင်နှုန်း ဝန်းကျင်ခန့်သာရှိသည်ဟု ဆန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်း၊ မိုင်းလားနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်မှတဆင့် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ဆောင်နေမှုများ ရှိသော်လည်း ကုန်ကျစရိတ် မြင့်တက်နေမှုကြောင့် ဆန်တင်ပို့ရန် အဆင်မပြေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ကချင် ပြည်နယ်၊ လွယ်ဂျယ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး စခန်းမှတဆင့် ဆန်တင်ပို့နေကြသည်။

လက်ရှိ တင်ပို့နေသည့် ပမာဏသည် ယခင် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ မူဆယ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် တင်ပို့နေမှု၏ ၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာမရှိကြောင်း မူဆယ် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လွယ်ဂျယ်မြို့အ၀င်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရှမ်းအရှေ့ကသွားတာ ဆန်သွားလို့ မရဘူး။ ပဲတွေဘာတွေ သွားလို့ရတယ်။ ဆန်ကျတော့ စရိတ်မြင့် တယ်။ ဈေးတအားမြင့်လို့ သိပ်မကိုက်ဘူးလေ။ တရုတ်ကပေးတဲ့ ဈေးနှုန်းနဲ့၊ ဆန်ဈေးနှုန်းနဲ့၊ လမ်းစရိတ်နဲ့ မကိုက်ဘူး။ တခြား ပဲတွေဘာတွေ သွားတယ်။ များသောအားခြင့် ဖရဲသီးသွားတာ များတယ်။ ဖရဲသီးက ဈေး ရတယ်လေ။ လွယ်ဂျယ် - ဗန်းမော်က နည်းနည်းပါးပါးသွားတယ်။ လမ်းကလည်း ဒီနေ့ကောင်းလိုက်၊ မနက်ဖြန် ပိတ်လိုက်၊ ဒီနေ့ကောင်းလိုက် အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်နေတယ်။ မန္တလေး - ဗန်းမော် - လွယ်ဂျယ်ခေါ်တယ်။ ဗန်းမော်ကို သင်္ဘောနဲ့သွားတယ်၊ ကားနဲ့သွားတယ်။ ဆန်က တော်တော်ကျသွားပြီ။ ၅ ရာခိုင်နှုန်းတောင် မရှိတော့ဘူး မူဆယ် ထက်စာရင်။ အဲဒီလမ်းကြောင်းက ဈေးတော့ကိုက်တယ်။ သွားလို့ရတယ် မဆိုးဘူး အကျိုးအမြတ် ရှိပါတယ်။ ဒီကနေ့အထိတော့ လမ်းကြောင်းကောင်းနေပါသေးတယ်” ဟု ပြောသည်။

မူဆယ်နယ်စပ်မှတဆင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ နေ့စဉ် ကုန်ကားအစီးရေ ၅၀ မှ ၆၀ ကြား ဆန်တင်ပို့မှု ရှိခဲ့သည်။

သို့သော် လက်ရှိတွင် မူဆယ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးသည် ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားသော အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်နေ့မှစတင်၍ ယနေ့အချိန်ထိ ရပ်တန့်နေခဲ့သည်။

 ကုန်ကားများကို တွေ့ရစဉ်

ယခုတင်ပို့မှု ပြုလုပ်နေသည့် လွယ်ဂျယ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်တွင်လည်း မန္တလေးမှ ဆန်ကုန်သည်များသာ ပြုလုပ်နေကြပြီး မန္တလေး - ဗန်းမော် ရေလမ်းကြောင်း မကြာခဏ ပိတ်ထားမှုကြောင့်လည်း အခက်အခဲ ရှိသည်ဟု သိရသည်။

လက်ရှိတွင် လွယ်ဂျယ်မှတဆင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဆန်တင်ပို့မှုသည် တစ်ရက်လျှင် ကားအစီးရေ ၂ စီးခန့်သာ တင်ပို့မှု ရှိနေသည်ဟု လွယ်ဂျယ် ကုန်ကားသမား ကိုဝိုင်းဝိုင်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကားဝင်တဲ့ အရေအတွက်ကတော့ မများဘူး။ ပုံမှန်တော့ မရှိဘူး။ ၁ ရက်ကို ၁ စီး၊ ၂ စီးကတော့ ပုံမှန် တော့ ဝင်တယ်။ တခြားကားတော့ များတယ်။ ခါတိုင်းနှစ်ကတော့ ဒီထက်များတယ်။ ဒီထက်များတယ်ဆိုပေမယ့် အထဲထည် တိုက်ရိုက်တော့ မဝင်ဘူး။ ဘယ်လိုရှိလဲဆိုတော့ ဂိုဒေါင်တွေ ချတာများတယ်။ ဒီနှစ်ကတော့ ဂိုဒေါင် တွေချတာ သိပ်မတွေ့ဘူး။ တိုက်ရိုက်ပဲ ဝင်နေကြတယ်။ အရင်နှစ်ထက် စာရင်တော့ နည်းနည်း လမ်းကြေးတွေ ပိုများခဲ့တာတော့ ရှိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်၏ ဧပြီလမှ နိုဝင်ဘာလအထိ လွယ်ဂျယ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး စခန်းမှတဆင့် ပို့ကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၄ သန်းကျော်နှင့် သွင်းကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၆ သန်းကျော် စုစုပေါင်း သန်း ၅၀ ကျော် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ထားနိုင်ခဲ့ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၀

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မဏိပူရပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် လူမျိုးရေးပဋိပက္ခကြောင့် လက်ရှိတွင် စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီး၊ တမူးမြို့မှ ဒေသခံများသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ မိုရေးမြို့ထဲသို့ ဈေးသွားရောက်ရောင်းချရန် အဆင်မပြေမှုများ ဖြစ်နေကြောင်း တမူးဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

တမူးဒေသခံများသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ မိုရေးမြို့သို့ ဒေသထွက် ကုန်စည်များနှင့် လူသုံးကုန်များကို သွားရောက် ရောင်းချပြီး မိုရေးမြို့မှ အိန္ဒိယအထည်များကို ပြန်လည်တင်သွင်းကြကြောင်း၊ ထို့နောက် မိုရေးမြို့အတွင်းတွင် အိန္ဒိယစစ်တပ်က စစ်ဆေးမှု တင်းကြပ်နေခြင်းကြောင့် အိန္ဒိယဘာသာစကား ပြောတတ်သူများအတွက် အဆင်ပြေသော်လည်း သာမန်ဒေသခံများမှာ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြသည်ဟု တမူးမြို့နှင့် မိုရေးမြို့တွင် ကုန်ရောင်းကုန်ဝယ် ပြုလုပ်နေသည့် ကိုမင်းကိုက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပေါ်တင်ကြီး မရတော့ဘူး။ ခိုးကြောင်ခိုးဝှက်ကလေးတွေ လုပ်ကြရတယ်။ မိုရေးထဲမှာလည်း ချင်းတွေပေါ့နော် လောလောဆယ် လုပ်လို့ရတာက ချင်းတွေနဲ့ သူတို့ ဟိန္ဒူပဲ။ သူတို့ကကျတော့ မိုရေးထဲမှာလည်းနေတယ်၊ မြန်မာပြည်ထဲမှာလည်း နေတယ်လေ။ အဲဒီအတွက် သူတို့ဘာသာစကားလည်း ရတဲ့အတွက် သူတို့ကျတော့ အိန္ဒိယစစ်တပ်နဲ့တွေ့ရင်လည်း သူတို့က army လိုလည်း ပြောတတ်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ နေတာက အိန္ဒိယနိုင်ငံသား ဘာညာ အဲဒီလိုပြောလိုက်ရင် လွတ်သွားတာရှိတယ်။ အဲဒီလိုလူတွေက အဆင်ပြေတယ်။ ဒီအတိုင်း မြန်မာပြည်သားတွေကတော့ လုပ်ရတာ မလွယ်တော့ဘူးလေ။ တမူးမှာက လက်လုပ်လက်စား သမားတွေက ဘာမှကို အလုပ်မဖြစ်တော့တာ။ မိုရေးဘက်သွားပြီး ဈေးရောင်းတဲ့သူတွေကလည်း တကယ့်ကို ခက်ခက်ခဲခဲနဲ့လေ အသက်စွန့်ပြီး သွားနေရတာ ရှိတယ်။ ပြီးတော့ တချို့ကျတော့ ဘာတွေလုပ်လဲဆိုတော့ စစ်ရှောင်ရွာလေးတွေမှာ စစ်ရှောင်တွေကို တမူးထဲက အသီးအရွက်လေးတွေ ဝယ်ပြီးတော့ သွားရောင်းတာလေး တွေ၊ အဲဒီလိုလေးတွေပဲ လုပ်ကိုင်စားနေရတာ။ အကုန်လုံးဒုက္ခရောက်နေကြတယ်” ဟု ပြောသည်။

တမူး- မိုးရေး နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်တံတားပေါ်မှာ ဖြတ်သန်းသွားလာနေကြစဉ်

တမူး-မိုရေး နယ်စပ်ဂိတ်သည် မြန်မာကုန်ပစ္စည်းများ အိန္ဒိယသို့ ပို့ရန် အဓိကလမ်းကြောင်းဖြစ်ပြီး တမူးဒေသခံ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် တမူး-မိုရေး နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို မှီခိုနေရပြီး နယ်စပ်မှ နေ့စဉ် လူအများအပြား ဖြတ်သန်း သွားလာကြသည်။ 

တမူးဒေသခံများသည် မိုရေးမြို့အတွင်းသို့ ကုန်ရောင်းကုန်ဝယ်ပြုလုပ်ခြင်းနှင့် ကုန်စည်သယ်ဆောင်သည့် လုပ်ငန်းများကို အဓိက လုပ်ကိုင်ကြပြီး လက်ရှိတွင် အလုပ်အကိုင်အတွက်လည်း အခက်တွေ့နေသည်ဟု သိရသည်။

ထို့နောက် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲကြောင့် မိုရေးမြို့သို့ ရောင်းချရန်အတွက် ကုန်စည်များ မရောက်လာသည့်အတွက် နေ့စဉ်ရောင်းချခြင်း မပြုနိုင်ဘဲ ၃ ရက်လျှင် တစ်ကြိမ်ခန့်သာ သွားရောက် ရောင်းချနိုင်သည်ဟု တမူးဒေသခံ ကိုရဲလင်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“နေ့တိုင်းတော့ မသွားနိုင်ဘူး သူတို့။ ဘာလို့ဆို လမ်းပိတ်ထားတော့ ကလေးမြို့ဘက်ကနေ၊ တောင်ပေါ် ဘက်ကနေ၊ ချင်းတောင်ဘက်ကနေ လာတဲ့ကုန်စည်တွေကလည်း မရောက်နိုင်တော့ဘူးလေ။ လမ်းက ပိတ်ထားတဲ့အခါကျတော့ ပစ္စည်းတွေ၊ ကုန်စိမ်းလေးတွေ ရောက်မှပဲ ၂ ရက်တစ်ခေါက်၊ ၃ ရက်တစ်ခေါက် သွားရတာဆိုတော့ အရင်လိုတော့ နေ့တိုင်းနီးပါး သွားရောင်းလို့ မရတော့ဘူးဗျ အခုကလေ။ ၂ ရက်ကို တစ်ခေါက်လောက်ပဲ၊ ၃ ရက်ကို တစ်ခေါက်လောက်ပဲ သွားနိုင်တော့တယ်။ အခုလောလောဆယ်ကတော့ အခြေချပြီး အဲဒီမှာ သွားနေဖို့ ပြန်ရှောင်ပြီး ပြန်နေဖို့ဆိုတာတော့ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးဗျ” ဟု ပြောသည်။
လက်ရှိ၌ ကလေး - တမူးလမ်းပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း ပိတ်ထားသည့်အတွက် တမူးမြို့အတွင်း ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုနှင့် တချို့သော ကုန်စည်များ ဝယ်ယူရန် အခက်အခဲဖြစ်နေကြောင်း၊ ဒါ့အပြင် တချို့သော ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများလည်း ရပ်တန့်နေကြောင်း သိရသည်။

ဒါ့အပြင် ပြီးခဲ့သည့်ကာလများတွင် တမူးမြို့၌ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်သို့ ခိုလှုံနေသည့် တိုက်ပွဲရှောင်များကိုလည်း လက်ရှိတွင် အိန္ဒိယဘက်က ပြန်လည်ပို့ဆောင်နေမှုများလည်း ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၀

ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့သို့ ရောက်ရှိလာသည့် အခြေခံစားသောက်ကုန်များအား ပြည်သူလူထုထံ သင့်တင့်သည့် နှုန်းထားဖြင့် စနစ်တကျ ဖြန့်ဝေရောင်းချပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ရုံးမှ သိရသည်။

ဇန်နဝါရီ ၉ ရက်နေ့က ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့၏ စီစဉ်ပေးမှုဖြင့် ဓါတ်ဆီ၊ စားအုန်းဆီ၊ ငရုတ်၊ ကြက်သွန်၊ အခြေခံစားသောက်ကုန်များနှင့် ဆေးဝါးပစ္စည်း စသည့်ကုန်မျိုးစုံ တင်ဆောင်လာသည့် တန်(၄၀၀၀)ဝင်ဆံ့သော MV Moon Light သင်္ဘောသည် စစ်တွေမြို့သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် တပ်မတော် ထိန်းချုပ်နယ်မြေ၊ ရက္ခိုင့်တပ်တော် ULA/AA ထိန်းချုပ်နယ်မြေဟူ၍ ကွဲပြားနေ သည့်အတွက် ထိုအခြေခံစားသောက်ကုန်များသည် စစ်တွေမြို့မှအပ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ အခြားမြို့နယ်များမှ ပြည်သူ လူထုထံသို့ ရောက်ရှိရန် ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းကြောင်း မြောက်ဦးမြို့ဒေသခံ ကိုဇော်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “ဒါပေမယ့် စစ်တွေမြို့ကနေ မြို့ရဲ့ အတွင်းမှာရှိတဲ့ ပြည်သူတွေဆီကိုတော့ တစ်နည်းတစ်ဖုံ ရောက်လာနိုင် တယ်။ ကုန်သည်တွေဆီကနေ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် စစ်တွေမြို့ မဟုတ်တဲ့ အခြားမြို့တွေမှာရှိတဲ့ လူတွေကို ရော စစ်တွေမြို့  downtown ဧရိယာ အပြင်ဘက်ကို ရောက်ဖို့အတွက်ကြတော့ ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိဘူး။ မြို့ပေါ် ဧရိယာလောက်ပဲ ရောက်မယ်။  တကယ်တမ်းကြတော့ ပြည်သူတွေ အဆင်ပြေစေချင်တယ်ဆိုရင် လမ်းကြောင်း တွေ ပြန်ဖွင့်ပေးလိုက်ရင် အကုန်လုံး အဆင်ပြေသွားမှာ။ အဲဒီပစ္စည်းတွေက သူတို့သင်္ဘောမှာပါလာတဲ့ ပစ္စည်း အရေအတွက်နဲ့ဆိုရင် စစ်တွေမြို့တွင်းထဲမှာရှိတဲ့ customer အတွက်က အဆင်ပြေလိမ့်မယ်၊ မြို့ပြင် ဧရိယာကို ထွက်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ သူတို့ ထိန်းချုပ် ဧရိယာမှာနေတဲ့သူတွေက အဆင်ပြေတယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံ မျိုးကို ပြချင်ပုံရတယ်။ ဘာလို့ဆိုရင် စစ်ကောင်စီ စဉ်းစားပုံက သူတို့က ထိန်းချုပ်ဧရိယာမှာ နေတဲ့သူမှအပ အခြား နေရာတွေကို ပေးချင်ပုံမရဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုရင် ULA/AA ထိန်းချုပ်ဧရိယာက ပိုပြီးကျယ်ဝန်းတော့ သူတို့ဆီကို ရောက်သွားနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စဉ်းစားပုံမျိုး စစ်ကောင်စီမှာရှိနိုင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

ဇန်နဝါရီ ၉ ရက်နေ့က ရောက်ရှိလာသည့် အခြေခံစားသောက်ကုန် ပစ္စည်းများနှင့်ပတ်သက်၍ ဖြန့်ဝေရောင်းချ ပေးမည့် အစီအစဉ်အား ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့မှ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ပြည်နယ်ဥပဒေချုပ် ဦးလှသိန်းအား CNI သတင်း ဌာနမှ ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့သော်လည်း လက်ခံဖြေကြားခြင်းမရှိပေ။

သို့သော် ရခိုင်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ် ဦးထိန်လင်းက ဇန်နဝါရီ ၈ ရက်နေ့ အစည်းအဝေး၌ ထိုကုန်ပစ္စည်းများကို စားသုံးသူများထံ တိုက်ရိုက်ရောက်ရှိအောင် ရောင်းချနိုင်ရန်နှင့် တစ်ဆင့်ခံ အမြတ်တင် ရောင်းချမည့်သူများ၊ ကုန်ပစ္စည်းများကို သိုလှောင်၍ ဈေးကစားမည့်သူများ လက်ထဲသို့ မရောက်ရှိအောင် အဓိကထား ဆောင်ရွက် သွားရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့အပြင် မလိုလားအပ်သော နေရာများနှင့် အမှန်တကယ်လိုအပ်မှု မရှိသောသူများ လက်ထဲမရောက်ရှိအောင် တာဝန်ရှိသူများမှ ထိန်းသိမ်းကြပ်မတ် ဆောင်ရွက်သွားရန်လည်း လိုအပ်ကြောင်းနှင့် စက်သုံးဆီများကိုလည်း ကာလ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ သုံးစွဲနိုင်ရေးအတွက် စနစ်တကျရောင်းချသွားရန် လိုအပ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် စစ်တွေမြို့၌ စက်သုံးဆီနှင့်ပတ်သက်၍ ကုန်းလမ်းပို့ဆောင်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန(ကညန)၌ တိုကင်များရယူကာ ကိုယ်တာစနစ်ဖြင့် ထုတ်ပေးနေကြောင်း စစ်တွေမြို့ဒေသခံ ဒေါ်ခင်မျိုးက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်ရောက် စက်သုံးဆီနဲ့ စားသောက်ကုန်တွေကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “92/ 95 တို့ ဆိုတဲ့ဟာကတော့ ကြားရတဲ့သတင်းပေါ့ အစိုးရကပဲ ပြောတာလား၊ ကုန်သည်ကြီးများကပဲ လုပ်တာလားတော့မသိဘူး။ လိုင်စင်ရှိတဲ့ ဆိုင်ကယ်တွေကို ကညနရုံးမှာ တိုကင်ပေးမယ်။ တိုကင်ယူပြီးတော့ တစ်ပတ်ကို ၂ လီတာပေါ့ ကိုယ်ပိုင် ဆိုင်ကယ်တစ်စီးကို။ ဘေးတွဲတို့ မောင်းတဲ့ဆိုင်ကယ်တွေကြတော့ တစ်ပတ်ကို ၅ လီတာလို့တော့ ပြောသံကြားတယ်။ လက်ရှိကတော့ အဲဒီ ကညနမှာ လူတွေအများကြီး တန်းစီနေရတာတော့ ကြားရတယ်။ ကုန်သည်တွေလက်ထဲကို အများကြီး မရောက်သွားပဲနဲ့ တကယ့်စားသုံးတဲ့ ပြည်သူတွေလက်ထဲကို သင့်လျော်တဲ့ဈေးနဲ့ နည်းနည်းပါးပါးပဲ ဝယ်ထားမယ်ဆိုရင် ပုံမှန်အနေအထား ရောက်သွားမယ်လို့ ထင်တယ်” ဟု ‌ပြောသည်။

လက်ရှိ စစ်တွေမြို့သို့ ရောက်ရှိလာသည့် ကုန်ပစ္စည်းများအား ရခိုင်ပြည်နယ်ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ် ဆီစက်နှင့် ဆီလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ် စက်သုံးဆီ လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းနှင့် စစ်တွေမြို့မဈေးကော်မတီများမှ တာဝန်ရှိသူများက ဈေးနှုန်းသက်သာစွာဖြင့် ရောင်းချ ပေးနိုင်ရေး၊ စနစ်တကျ ဖြန့်ဝေနိုင်ရေးနှင့် ကုန်ပစ္စည်းများ ဆက်လက် ရောက်ရှိလာနိုင်ရေးတို့ကို ဆွေးနွေးထား ကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် AA ကြား နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲများ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့်အတွက် ကုန်းလမ်း၊ ရေလမ်းများအားလုံးကို နစကဘက်မှ ပိတ်ထား သည်မှာ ၂ လခန့် ရှိပြီဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၉

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၃ ခုနှစ် တစ်နှစ်တာ၌ နယ်စပ်စခန်းများမှတဆင့် ပို့ကုန်တင်ပို့မှုသည် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဒေါ်လာသန်းချီ အနုတ်ပြနေကြောင်း စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် မြန်မာ-တရုတ်၊ ထိုင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ စသည့် နယ်စပ်စခန်းများအားလုံး၌ ပို့ကုန်တင်ပို့မှုသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်းပေါင်း ၄၅၀၀ ကျော်ရှိခဲ့ရာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင်မူ ပို့ကုန်တင်ပို့မှု ဒေါ်လာ သန်းပေါင်း ၄၁၀၀ ကျော်သာရှိခဲ့သည့်အတွက် ဒေါ်လာသန်း ၄၀၀ ကျော်အထိ လျော့ကျသွားခြင်း ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတစ်ခုတွင် ပို့ကုန်တင်ပို့မှု အနုတ်ပြခြင်းသည် ကောင်းသောရလဒ် မဟုတ်သဖြင့် ဈေးကွက် လိုအပ်ချက်များ၊ နိုင်ငံခြားငွေ ရရှိမှုနှင့် တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေးအပေါ် ထိခိုက်မှုများ ရှိလာနိုင်ကြောင်း ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်ပညာ ရှင် ဦးဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကုန်တင်ကားများ ပိတ်မိနေစဉ်

၎င်းက “ပို့ကုန်က ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ ပိုအရေးကြီးတာပေါ့။ သာမန်အခြေအနေမှာတောင် ပို့ကုန်က အရေးကြီး တယ်။ သီအိုရီရှိတာပေါ့ export is the engine of growth ဆိုတာ။ တိုးတက်မှု တိုင်းပြည်မှာ ယေဘုံယျဆိုရင် စီးပွားရေးပေါ်လစီ ၂ မျိုးရှိကြတယ်။ export promotion and import substitution ပေါ့။ ပို့ကုန်မြှင့်တင်ခြင်းနဲ့ သွင်းကုန်အစားထိုးခြင်းပေါ့။ သွင်းကုန်အစားထိုးတယ်ဆိုတာက သူများနိုင်ငံကို ဒေါ်လာ မထွက်အောင် ကာတာပဲ ရှိတယ်။ သူများနိုင်ငံရဲ့ ပိုက်ဆံရတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်မထွက်ဘူး။ Export က အရေးကြီးတာပေါ့။ export မလုပ် နိုင်တော့ တိုင်းပြည်စီးပွားရေးလည်း အဆင်မပြေဘူးပေါ့။ နောက်တစ်ခုက တည့်ပြောရင် နိုင်ငံခြားပို့မှ ဒေါ်လာရ မှာလေ။ ဒေါ်လာမရဘူးဆိုရင် အခုဖြစ်နေတဲ့ ဒေါ်လာပြဿနာက ပိုကြီးထွားလာမှာပေါ့။ Export မှာ အနုတ် ဆက်ပြနေမယ်ဆိုရင် ပိုဆိုးသွားမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။ 

မြန်မာပြည်ထဲသို့ ဒေါ်လာငွေ ဝင်ရောက်သည့် လမ်းကြောင်းတွင် အဓိကမှာ ပို့ကုန်တင်ပို့မှု ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိ အချိန်တွင် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများလည်း အားကိုး၍ မရဘဲဖြစ်နေကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများ က သုံးသပ်ကြသည်။

ထို့အတူ ပြည်ပရောက် နိုင်ငံသားများ၏ ဝင်ငွေခွန်ပေးဆောင်ခိုင်းခြင်းသည် အားလုံး၏ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုအပေါ် တွင်သာ မူတည်နေသဖြင့် အဓိကကျသော ပို့ကုန်တင်ပို့မှု ထိခိုက်ပါက တိုင်းပြည်စီးပွားရေး အများအပြား ထိခိုက်မည်ဟု ၎င်းတို့က ထောက်ပြကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်တင်ပို့မှု ကျဆင်းရခြင်းတွင် နယ်စပ်အသီးသီး၌ မငြိမ်မသက်မှုသည် တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်သလို ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် အချို့လုပ်ငန်းများကြောင့်လည်း ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် အခက်အခဲဖြစ်စေကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

ကုန်တင်ကားများ မီးလောင်နေစဉ် 

ထို့ကြောင့် ပို့ကုန်မြှင့်တင်ရေးအတွက် လိုအပ်သည့် လုပ်ငန်းကဏ္ဍအလိုက် ဖြေလျှော့မှုများ၊ သက်တမ်းတိုး ပေးမှု များအား ဗဟိုဘဏ်အနေဖြင့် ပြုလုပ်ပေးမည်ဆိုပါက ကောင်းမွန်မည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “export သွားနိုင်တဲ့ မူဝါဒတွေကို မလိုအပ်ပဲ တင်းကြပ်နေတဲ့ စည်းကမ်းတွေရှိမှာပေါ့။ အခုဆိုပဲ အချို့ ငါးလုပ်ငန်းက တင်ပြလာတာတွေရှိတယ်။ တချို့က ငါးကို export သွားတဲ့အချိန်မှာ ရန်ကုန်နဲ့ မန္တလေးတောင် ငွေပေး/ငွေယူက တစ်လလောက် ကြာတာ။ နိုင်ငံခြားကို ပို့တဲ့အခါကြတော့ သူတို့လည်း နည်းလမ်းမျိုးစုံနဲ့ export သွားဖို့ လုပ်နေတဲ့အချိန်မှာ ဒီ ငွေဝင်/ ငွေထွက်က ၄၅ ရက်နဲ့တောင်မရဘူး။ တချို့က ၂ လ ခွဲလောက် ကြာတယ်။ အဲဒီလိုအနေအထားမျိုးမှာ ရက် ၃၀ အတွင်း ငွေပြန်သွင်းရမယ်ဆိုတော့ ငါးသမားတွေက မပို့နိုင်တော့ဘူး အခုက။ ငါးဈေးကွက်ကြီး တစ်ခုလုံး ပြုတ်ကျသွားတယ် အခုလောလောဆယ် အခြေအနေက။ အဲဒီလိုအခါကြတော့ တိုင်းပြည်ရဲ့ export က ကျသွားမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ပို့ကုန်တင်ပို့မှုသည် မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်မှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၅၇ သန်းကျော်၊ ထိုင်း နယ်စပ်တွင် ၁၇၈ သန်းကျော်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်၌ ၉ သန်းကျော်၊ အိန္ဒိယနယ်စပ်တွင် ၅ သန်းကျော် အထိ လျော့ကျသွားခြင်းဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် နယ်စပ်လမ်းကြောင်းများ၌ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှု နည်းပါးခဲ့ခြင်း၊ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွား ပါကလည်း အချိန်ကာလ တိုတောင်းခြင်းတို့ကြောင့် ကုန်သွယ်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုမရှိခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် နယ်စပ်လမ်းကြောင်းအသီးသီး၌ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားမှုသည် ပြင်းထန်သည့်အပြင် ကြာရှည်နေ သဖြင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးများအပေါ် ထိခိုက်သွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

ထိုသို့ ပုံမှန်ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေသည့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးများတွင် မငြိမ်မသက် ဖြစ်နေမှုများကြောင့် စခန်း ပြောင်းလဲတင်ပို့ခွင့်များ ပြုပေးထားသော်လည်း မူလလမ်းကြောင်းထက် ငွေကြေးကုန်ကျမှု ပိုမိုများပြားကြောင်း ကုန်သည်များထံက သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၉

အိန္ဒိယ - မြန်မာ နယ်စပ်တလျှောက် နှစ်နိုင်ငံနယ်ခြားလွတ်လပ်စွာ ဖြတ်သန်းသွားလာခွင့် အစီအစဉ်ကို အိန္ဒိယ အစိုးရအဖွဲ့က ရုပ်သိမ်းဖို့ စီစဉ်နေပြီး နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ဗီဇာဖြင့် သွားလာခွင့်ရရှိရေး လုပ်ဆောင်နေကြောင်း အိန္ဒိယ - မြန်မာနယ်စပ် တမူးမြို့ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် တမူးမြို့မှ ဒေသခံများသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မိုရေးမြို့သို့ နားလည်မှုဖြင့် ဈေးရောင်းချနေရသည်။ 

သို့သော် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားချိန်တွင် မြန်မာများကို ရိုက်နှက်မှုများ ရှိကြောင်း၊ အကယ်၍ နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ် ဖြတ်ကျော်အတွက် ဗီဇာထုတ်ပေးမည်ဆိုပါက ဒေသတည်ငြိမ်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ အာမခံပေးနိုင်ရန် လိုအပ် သည်ဟု မိုရေးမြို့သို့ ကုန်ရောင်းကုန်ဝယ် ပြုလုပ်နေသည့် တမူးဒေသခံ ကိုမင်းကိုက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဗီဇာနဲ့ လုပ်ပေးမယ်ဆိုရင်တော့ တိတိကျကျလေးနဲ့ သူတို့ဘက်က ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း ဖြစ်တယ်၊ အာမခံ တယ်ဆိုရင်တော့ အခွင့်အရေးလေးတော့ နည်းနည်း ပိုလာမှာပေါ့ လက်ရှိထက်စာရင်လေ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလို မဟုတ်ဘဲနဲ့ ရောတိရောရာပဲဆိုရင် အဆင်မပြေပါဘူး၊ မထူးပါဘူး၊ ပိုက်ဆံကုန်တာပဲ အဖက်တင်မှာလေ။ အခု တိုင်းက သူတို့ဘက်က ဒီနေ့ အေးချမ်းလို့ သူတို့ လက်ခံတယ်။ နောက် ပစ္စည်းတွေ မြန်မာဘက်က သူတို့စားစရာ မရှိလို့ လိုလာတယ်ဆိုရင် သူတို့ သဘောကောင်းနေကြတယ်။ မြန်မာပြည်က ဈေးသည်တွေကို ရောင်းဝယ်ခွင့် ပေးလိုက်တယ်။ သူတို့ဘက်က သိပ်မလိုတော့ဘူးပုံစံမျိုးတွေ၊ သူတို့အချင်းချင်း ညစ်တဲ့ပြဿနာရှိနေရင် မြန်မာ တွေပဲ အနိုင်ကျင့်ခံရတာ ရိုက်လွှတ်တာမျိုးတွေ၊ ရိုက်ပြီး မောင်းလွှတ်တာမျိုးတွေ။ အဲဒီအခါကျတော့ ဗီဇာ ရှိရှိ မရှိရှိနဲ့ စကားပြောမှာ မဟုတ်တော့ဘူး။ အဓိကက မိုရေးက သူတို့အတိုင်း ရပ်တည်လို့မရလို့ မြန်မာပြည်ကနေ လိုအပ်တဲ့အချိန်ကလေးပဲ သဘောကောင်းပေးတာဆိုတော့ ဗီဇာ ရှိရှိ မရှိရှိ သိပ်တော့ထူးမှာ မဟုတ်ပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

အိန္ဒိယနယ်စပ် တမူးမြို့ရှိ နန့်ဖာလုံဈေး

အိန္ဒိယအစိုးရ၏ အရှေ့မျှော် စီးပွားရေးပေါ်လစီထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည့် မဏိပူရပြည်နယ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံအကြား လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့် အစီအစဉ်အရ နှစ်ဘက်စလုံးတွင် နေထိုင်သည့် ဒေသခံများသည် တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် ၁၆ ကီလိုမီတာအထိ ဝင်ရောက်သွားလာခွင့် ရရှိထားသည်။

သို့သော်လည်း လက်ရှိတွင် မဏိပူရပြည်နယ်၌ ဖြစ်ပွားနေသည့် လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခနှင့် နယ်စပ်ဒေသ တည်ငြိမ် ရေးအတွက် ယင်းအစီအစဉ်ကို ရုပ်သိမ်းရန် ဖြစ်သည်။

ထိုအစီအစဉ်ကို ရုပ်သိမ်းမည်ဆိုပါက လက်ရှိ မိုရေးမြို့ဘက်သို့ ကုန်စည်များ သွားရောက် ရောင်းချနေသည့် တမူးဒေသခံများအတွက် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံက နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဗီဇာထုတ်ပေးမည်ဆိုပါကလည်း အခြေခံ အလုပ်သမားများ အတွက် အခက်အခဲ ရှိနိုင်သည်ဟု တမူးမြို့ဒေသခံ ကိုရဲလင်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အိန္ဒိယ-မြန်မာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ဂိတ်

“အဲဒီလိုမျိုးဆိုရင်လည်း သိပ်တော့ မကောင်းပြန်ဘူး ကျနော့်အနေနဲ့တော့လေ။ ဗီဇာနဲ့ဆိုရင် အားလုံး ဗီဇာ လုပ်ဖို့ကျတော့လည်း အဆင်မပြေလောက်ဘူးထင်တယ်။ ကျနော်တို့ အရင်လိုမျိုး ဖြစ်စေချင်တာကတော့ အရင်လိုပဲ နယ်စပ်မှာ နယ်စပ်မြို့လေး မိုရေးမှာပဲ သွားပြီးတော့မှ နေနိုင်ပြီး အခြေချခွင့် အိန္ဒိယဘက်ကနေ အဲဒီလို အခြေချခွင့် ခဏရှာမယ်ပေါ့ဗျာ အဲဒီလိုမျိုးလေး သဘောလေး နားလည်မှုသဘောလေးနဲ့ အဲဒီလိုမျိုးလေး ထားပေးမယ်ဆိုရင်တော့ အများကြီး အထောက်အကူရတယ်လို့ ကျနော်တော့ မြင်မိပါတယ်ဗျ။ လူတိုင်းနီးပါး ဗီဇာသွားလုပ်ရမှာဆိုတော့ သိပ်တော့ အဆင်မပြေဘူးပေါ့ဗျာ။ လက်လုပ်လက်စားလေးတွေ သူတို့တွေကျတော့ မလုပ်နိုင်ဘူးလေနော်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မိုရေးမြို့ဘက်သို့ တမူးမြို့မှ ဒေသခံများသည် နေ့စဉ် ဈေးသွားရောက် ရောင်းချနိုင်ခြင်း မရှိဘဲ တစ်ပတ်လျှင် ၂ ကြိမ်ခန့်သာ သွားရောက် ရောင်းချနိုင်ကြောင်း၊ ထို့သို့ သွားရောက် ရောင်းချချိန်တွင်လည်း တရားမဝင်သဘောမျိုး ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် မိုရေးမြို့အတွင်းရှိ အိန္ဒိယစစ်တပ်များနှင့် တွေ့ဆုံမိပါက ရိုက်နှက် ခံရသည်ဟု သိရသည်။

တမူးမြို့မှတဆင့် မိုရေးမြို့သို့ ဒေသထွက် မျောက်ငိုသီး၊ မုန်ညင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံမှလာသည့် လူသုံးကုန်များကို သွားရောက် ရောင်းချကြပြီး လက်ရှိတွင် နေ့စဉ် ဈေးရောင်းချရန် မလွယ်ကူခြင်းကြောင့် ယင်းကုန်စည်များသည် ဈေးနှုန်းကျဆင်းမှုများနှင့် ကြုံတွေ့နေရပြီး စိုက်ပျိုးထားသည့် တောင်သူများမှာ အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၈

တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း အဆမတန် ကြီးမြင့်နေမှုကြောင့် လက်ရှိ တောင်သူများ စပါးရိတ်သိမ်းရာတွင် စက်ငှားရမ်းခအား တစ်ဧကလျှင် ကျပ်ငွေ ၂ သိန်း ၅ သောင်း မှ ၃ သိန်း နီးပါးအထိ ပေးနေရကြောင်း ရခိုင်တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရခိုင်တွင် ယခင်က စက်သုံးဆီတစ်ပေပါလျှင် ၆ သိန်းမှ ၇ သိန်းဝန်းကျင်အထိသာ ဈေးနှုန်းရှိခဲ့သည့်အတွက် တစ်ဧကလျှင် စပါးရိတ်သိမ်းခ ၆ သောင်းမှ ၁ သိန်းကျပ်အထိသာပေးခဲ့ရကြောင်း၊ လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း အဆမတန် မြင့်တက်သွားသဖြင့် ရိတ်သိမ်းခနှုန်းထားပါ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်သွားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရခိုင်တောင်သူ ဦးအောင်ကျော်မြက “ကျနော်တို့ တောင်သူတွေမှာက အဲဒီစပါး ဆန်ကို ရောင်းပြီးတော့မှ လယ်လုပ်ထားတဲ့ ပျိုးထားတဲ့စရိတ် အကြွေးမြှီးတွေကို ရှင်းရမှာပေါ့။ အခုက တော်တော်ကိုအခက်အခဲဖြစ်တယ်။ စပါးကလည်းအခု တစ်ဧကကို ၂ သိန်းခွဲ၊ ၃ သိန်းပတ်လည်လောက် စပါးရိတ်ခက အဲဒီလောက် ကြီးနေတယ်။ အဓိကက တောင်သူလယ်သမားတွေမှာ အခက်အခဲတွေ သိပ်ရှိတယ်။ အကြွေးတွေကတော့ ထပ်မက ထပ်လာတာပေါ့။ စက်သုံးဆီက ကျနော်တို့ဆီမှာ 92 ဓါတ်ဆီဆိုလို့ရှိရင် တစ်ပေပါကို ၄၀ လောက် ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ပရီမီယမ်ဆိုရင် ၂၄ သိန်း ပတ်လည်လောက်ရှိတယ်။ အဲဒီတော့ စပါးရိတ်တဲ့အခါမှာ စက်ပိုင် တွေက ဈေးတက်လာတာ အဲဒါကြောင့်ပဲ။ တစ်ဧကကို ၂ သိန်းခွဲဖြစ်နေတယ်။ ရိတ်သိမ်းတဲ့စက်တွေကို ပေးရတဲ့ နှုန်းပေါ့။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အဲဒီရိတ်သိမ်းတဲ့စက်က ၆ သိန်း၊ ၇ သိန်းလောက်နဲ့ ရလောက်တဲ့ ပရီမီယမ်ကို ၂၄ သိန်းပေးလို့ ဝယ်ရတယ်လေ။ ရိတ်သိမ်းတာက အရင်ဆိုရင် ၁၀ ဧကကို ၆ သိန်းလောက်ပဲ ကျတယ်။ အခုက ၂၆ သိန်းကျတယ် သိန်း ၂၀ လောက် ပိုကုန်သွားတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရိတ်သိမ်းစက်များဖြင့် စပါးများ ရိတ်သိမ်းနေစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှစတင်ကာ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့အကြား တစ်ကျော့ပြန် တိုက်ပွဲများကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ လမ်းများအားလုံးကို ပိတ်ဆို့ထားသည်မှာ နှစ်လခန့်ရှိပြီဖြစ်သည့်အတွက် အခြားသော ကုန်စည်အပါအဝင် စက်သုံးဆီများမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်မှုမရှိသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ဈေးနှုန်း မြင့်တက်သွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် မိုးစပါး ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းအား ရိတ်သိမ်းပြီးပြီဖြစ်ကာ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း ရိတ်သိမ်းရန် ကျန်ရှိနေသေးကြောင်း၊ ရိတ်သိမ်းပြီးသား စပါးများအားလည်း ကုန်သည်များမှ ဈေးနှိမ်၍သာ ဝယ်ယူကြကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ တောင်သူ ဦးမောင်ထွီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လယ်သမားတွေမှာက အဲဒီစပါးတွေ အကုန်လုံး လက်ထဲမှာ ပိုက်မိနေတယ်။ တချို့ဆိုရင် ရွာကိုလည်း မပြောင်းရဲ ကြဘူး လက်ထဲမှာပဲ ဒီအတိုင်းထားကြရတယ်။ ဝယ်မဲ့ကုန်သည်ကလည်း မရှိဘူး။ သိပ်မရှိဘူး။ ရှိတဲ့သူကလည်း တော်တော်လေးကို ဈေးကျတယ်။ စပါးတင်း ၁၀၀ကို ကုန်ခဲ့တဲ့နှစ်က ဒီလိုအချိန်မှာ ၁၈ သိန်းလောက် ရှိတယ်။ အခုက ၁၀ သိန်းလောက်ပဲ ရှိတော့တယ်။ မရတော့ဘူး။ အဲဒီ ၁၀ သိန်းကိုလည်း အများရောင်းမယ်ဆိုရင်လည်း ဝယ်မဲ့သူက မရှိဘူး။ နောက်နှစ်အခါ ဒီအတိုင်းဆိုရင် စိုက်ချင်ပေမယ့် နောက်နှစ်ခါ မိုးရာသီစပါး ဘယ်လိုမှ စိုက်လို့ရမှာမဟုတ်ဘူး။ ဒီအတိုင်းသွားရင် ပြောတာပါ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

နိုဝင်ဘာလ ၂၁ ရက်တွင် သိမ်းပိုက်ရရှိထားသော ဘူးသီးတောင်အခြေစိုက် ကထီးလှတပ်စခန်းတွင် တွေ့ရသော AA တပ်ဖွဲ့ဝင်များ

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လမ်းပိတ်ဆို့ထားမှု ကြာလာခြင်းနှင့်အမျှ အခြေခံစားသောက်ကုန်အပါအဝင် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းများမှာ မြို့နယ်အလိုက် အဆမတန် မြင့်တက်မှုရှိနေကာ ယခင်ဈေးနှုန်းများထက် ၅ ဆမှ ၁၀ ဆခန့်အထိ မြင့်တက်သွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း  ရခိုင်‌ဒေသခံများထံက သိရသည်။

ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှ ဒေသခံတစ်ဦးက “ဆန်တွေက တော်တော်လေးဈေးကြီးနေတာရှိတယ်။ မောင်တော ဘက်ဆိုရင် ဆန် တစ်အိတ်ကို ၄ သိန်းလောက် ဖြစ်နေတယ်။ တခြားဒေသတွေမှာလည်း အဲဒီလိုပဲ ဆန်တွေ ဈေးက တော်တော်လေးထိုးတက်နေတယ်။ စပါးတွေတော့ ပေါ်နေပြီ ဘာပြဿနာရှိလဲဆိုတော့ စပါးကြိတ်ဖို့ အတွက်က ဆီကမရှိဘူး ဖြစ်နေတာ။ စက်သုံးဆီက လုံးဝလည်းရှားပါးနေတယ် ကျနော်တို့ဘက်မှာ။ စကစ က ရခိုင်ဘက်မှာ စက်သုံးဆီရော၊ စားကုန်တွေရော အကုန်လုံးပိတ်ထားတော့ အရင်တုန်းက လက်ကျန်လေးတွေနဲ့ ချွေတာပြီးတော့ တဖြေးဖြေး သုံးနေရတာ ဒီဘက်မှာက။ ဓါတ်ဆီ တစ်လီတာဆိုရင် သုံးသောင်းခွဲအထိ ရှိတယ် ကျနော်တို့ဘက်မှာက။ နောက် ဒီဇယ်ဆို သုံးသောင်းအထိရှိတယ် အဲဒါ တစ်လီတာကို။ ပိတ်ဆို့ထားတာ ကြာလာ တာနဲ့အမျှ ဈေးက တစ်ဟုန်ထိုး တက်သွားတာ။ နောင် ငရုတ်သီးခြောက် တစ်ပိဿာကို တစ်သိန်းအထိရှိတယ်။ တိုက်ပွဲမဖြစ်ခင်ကဆို တစ်သောင်းခွဲ၊ နှစ်သောင်း အဲဒါအများဆုံးပဲ။ တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း တဖြေးဖြေး တက်လာတာ ပထမကတော့ သုံးသောင်း၊ လေးသောင်း၊ အဲဒါကနေ တစ်သိန်းအထိ ဖြစ်သွားတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရခိုင်၌ မြန်မာ့တပ်မ‌တော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့အကြား စစ်ရေးအခြေအနေ တင်းမာနေမှုများ ရှိနေပြီး ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝနှင့် ပေါက်တော၊ မြောက်ဦး၊ ကျောက်တော် အပါအဝင် မြို့နယ် ၁၃ မြို့နယ်တွင် နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုများ ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၈

တရုတ်နိုင်ငံမှ ဖရဲသီး ဝယ်လိုအားသည် နှစ်သစ်ကူးအလွန် ပြန်လည်မြင့်တက်လာနေသော်လည်း လမ်းပန်း ဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲကြောင့် ဖရဲသီးများ အရည်အသွေးကျဆင်းပြီး တောင်သူများ အရှုံးပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

ဖရဲသီး အဓိကတင်ပို့ရာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ်ပေါက်ဖြစ်သည့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ ကျင်စန်းကျော့ ဂိတ်သည် လက်ရှိတွင် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသည့်အတွက် မိုင်းလားနှင့် လွယ်ဂျယ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး စခန်းမှတဆင့် တင်ပို့နေရ၍ ၁၀ ရက်ခန့် ကြာမြင့်လျက်ရှိသည်။

မိုင်းလားမှတဆင့် တင်ပို့ရာတွင် အချိန်ကြာမြင့်သည့်အပြင် ကုန်ကျစရိတ်သည် ၁၆ တန်ဆံ့ ဖရဲကား တစ်စီးလျှင် သိန်း ၂၅၀ ခန့် ကုန်ကျပြီး တောင်သူများအနေဖြင့် အရင်းပြန်မရသည့်အပြင် ၁၀ သိန်းခန့် ပြန်လည် စိုက်ထုတ်နေ ရသည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ဖရဲစိုက်တောင်သူ ကိုသစ္စာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဖရဲစိုက်ခင်းကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဖရဲဈေးကွက်က ပြည်တွင်းမှာလည်း ဈေးကျတယ်၊ တရုတ်ပြည်မှာလည်း ဈေးကျတယ်။ ဈေးကျတာက အဓိက အရည်အသွေးပေါ့နော်၊ အရည်အသွေးကျတာရယ်၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲကြောင့်ရယ်၊ အခု တောင်သူ တော်တော်များများက တင်တာက အရင်းတောင် ပြန်မရဘူးပေါ့နော်၊ စရိတ်ကြီးတာလည်း ပါတယ်။ စရိတ်ကြီးတာက မိုင်းလားကို တင်မယ်ဆိုရင် မိုင်းလား ဒါလော့ကွင်းထဲအရောက်ကို ကားခတစ်ခုတည်းကို ၇၅ သိန်းလောက် ရှိတယ်။ တခြား အခကြေးငွေနဲ့ ဘာနဲ့ ပေါင်းလိုက်ရင် သိန်း ၁၅၀ လောက် ရှိမယ်။ ဖရဲသီးဖိုးနဲ့ ထပ်ပေါင်းလိုက်မယ်ဆိုရင် အနိမ့်ဆုံးက ၁၂ ဘီးတစ်စီးကို ၁၆ တန်တစ်စီးကို သိန်း ၂၅၀ လောက် ရောက်မယ် အရင်းက။ အရင်းက အဲဒီလောက် ရောက်နေတဲ့အတွက် အခုက ဟိုမှာရောင်းတာက လမ်းပန်းကြန့်ကြာမှုရော၊ ဘာရောဆိုတော့ အပျက်အစီးများတယ်။ အပျက်အစီးများတဲ့အတွက် အခု တောင်သူ တော်တော်များများက အရှုံးနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာပေါ့။ ကားတစ်စီးကို ၁၀ သိန်း၊ ၁၅ သိန်းလောက် စိုက်နေရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပုံမှန်တင်ပို့နေသည့် ကျင်စန်းကျော့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် ၂ ရက်ဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံရှိ ဖရဲရောင်းကွင်းသို့ ရောက်ရှိသော်လည်း မိုင်းလားမှတဆင့် တင်ပို့ရာတွင် ၁၀ ရက်ကြာမှ ရောက်ရှိခြင်းကြောင့် ဖရဲသီးများ အရည် အသွေးကျဆင်းပြီး ဈေးနှုန်းလည်း အနည်းငယ်သာ ရရှိတော့သည်ဟု သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ဖရဲစိုက် တောင်သူများက တရုတ်ပြည်ဈေးကွက်သို့ မသွားဘဲ ရန်ကုန်ဈေးကွက်သို့ ရောင်းချမှုများ ပြုလုပ်လာကြကြောင်း၊ သို့သော်လည်း လက်ရှိ စိုက်ပျိုးထားသည့် ဖရဲသီးပမာဏသည် ပြည်တွင်းဈေးကွက် တစ်ခုတည်းဖြင့် အဆင်မပြေခြင်းကြောင့် တရုတ်ပြည်ဈေးကွက်ကိုလည်း တချို့သော တောင်သူများနှင့် ကုန်သည်များက အရဲစွန့်၍ တင်ပို့မှု ပြုလုပ်နေကြရသည်။

လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးသည် ယခုကဲ့သို့ ဆက်လက် ခက်နေအုံးမည်ဆိုပါက ဖရဲဈေးကွက် အလားအလာသည် ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာရန် မျှော်လင့်၍ မရနိုင်ကြောင်း ဖရဲကုန်သည် ကိုကျော်ဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ဖရဲကားများကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုလက်ရှိ ပြည်တွင်းက စိုက်ထားတဲ့အားက မနှစ်ကရထားတဲ့ အချိန်နဲ့ဆိုတော့ စိုက်အား များတယ်။ များတယ်ဆိုတာက မနှစ်က ရထားတဲ့ အချိန်လည်း ရှိတယ်။ နောက်တစ်ခုက မနှစ်က ၁၀ ဧကလောက် စိုက်တဲ့ သူက ဒီနှစ်မှာ ဧက ၅၀ လောက် စိုက်တယ်။ အဲဒီတော့ စိုက်အားလည်း များလာတယ်။ များလာတဲ့အတွက်ကြောင့် အဓိကကတော့ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးက ဒီအတိုင်းပဲ ဖြစ်နေမယ်ဆိုရင်တော့ ဈေးကွက်က ကောင်းလာဖို့ မျှော်လင့်ဖို့ အရမ်းခက်ခဲတယ်ပေါ့နော်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးက အဓိကပဲလေ။ လမ်းပန်း ဆက်သွယ်ရေးက အဓိက ဖြစ်နေတဲ့အတွက် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး မကောင်းနေသ၍ကတော့ ဖရဲဈေးကွက် ကြီးကလည်း ကောင်းလာဖို့ မျှော်လင့်ဖို့ကတော့ တော်တော်ကို အခက်အခဲတွေ၊ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ ကြုံရအုံးမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာ့ဖရဲကို အဝယ်လိုက်လာနေသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဖရဲသည် ဦးစားပေး ကုန်စည်၌ မပါဝင် ကြောင်း၊ ကြံနှင့် ကျောက်မီးသွေးသည် ဦးစားပေးအဆင့်တွင် ပါဝင်ခြင်းကြောင့် ဖရဲကားများအနေဖြင့် တန်းစီ သည့်စနစ်ဖြင့် ဝင်ရောက်နေရသည်။

ထိုသို့ တန်းစီစနစ်ဖြင့် ဝင်ရောက်နေသည့်အတွက် အချိန်ကြန့်ကြာပြီး အရည်အသွေး ပိုမိုကျဆင်းနိုင်ခြင်းကြောင့် တောင်သူများနှင့် ကုန်သည်များအနေဖြင့် ချင့်ချိန်၍ တင်ပို့ကြရန် ဈေးကွက်လေ့လာသူများက ထောက်ပြနေကြ သည်။

ထို့နောက် လက်ရှိ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခြေအနေသည် ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာရန် လမ်းစမမြင်သေးခြင်း ကြောင့် နောက်ထပ်စိုက်ပျိုးမည့် တောင်သူများအနေဖြင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက်ကိုသာ အားထား၍ စိုက်ပျိုးကြရန် ကုန်သည်များက အကြံပြုနေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၅

ရန်ကုန်အပါအဝင် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များ၌ စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်များတွင် စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှု ကြုံတွေ့နေရသော အကျပ်အတည်းသည် လက်ရှိအချိန်ထိ မည်သည့်အတွက်ကြောင့် မပြေလည်သေးဘဲဖြစ်နေ ရသလဲဟု မေးခွန်းထုတ်မှုများ ရှိလာသည်။

လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းသည် အမြင့်ဈေးတွင် ရှိနေသော်လည်း စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုမှာ ဖြစ်ပေါ်နေဆဲ ဖြစ်သည်။

ဗဟိုဘဏ်က ပြီးခဲ့သည့်လတွင် ဒေါ်လာ ထုတ်ရောင်းပေးခဲ့သော်လည်း ထုတ်ရောင်းပေးထားသည့် ပမာဏသည် လုံလောက်မှု မရှိခြင်းနှင့် ဒေါ်လာရှားပါးမှုကြောင့် စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်များတွင် အရန်ဆီ ထားရှိနိုင်မှု မရှိ သည့်အတွက် စက်သုံးဆီ အကျပ်အတည်း ဆက်ဖြစ်နေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု အမည်မဖော်လိုသည့် စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်လာကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဓိကကတော့ oil result မထားနိုင်တာပေါ့။ သီးသန့် အရန်ဆီ ထားနိုင်ရမှာလေ။ အခုဟာက တစ်ခါ တည်း ရောက်တာနဲ့ ဖြန့် ပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတယ်။ ကြားထဲမှာ နည်းနည်းလေး သင်္ဘောအဝင်အထွက် နောက်ကျ တာနဲ့၊ နှေးတာနဲ့ ဈေးကွက်မှာ ပြတ်တော့တာပဲ။ အခြေအနေက လက်လုပ်လက်စား သဘောမျိုးပေါ့။ အဓိကက တော့ ဒေါ်လာထောက်ပံ့ ပေးတယ်ဆိုပေမယ့် အဲဒီဟာက မလုံလောက်ဘူးပေါ့နော်။ ဗဟိုဘဏ်က ရောင်းပေး တာက ၁၀ သန်းဝန်းကျင် ရောင်းပေးတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြန်တွက်လို့ရှိရင် မြန်မာပြည်က သွင်းနေရတာ တစ်ရက် ကို ဒေါ်လာ ၁၅ သန်း ဝန်းကျင်လောက် သွင်းနေရတယ်။ ဗဟိုဘဏ် ရောင်းပေးတယ်ဆိုတာကလည်း တစ်ရက်စာ တောင် မရှိဘူး တချို့အခြေအနေတွေ။ ဗဟိုဘဏ်က အကုန်လုံးတော့ ရောင်းမပေးနိုင်ဘူးပေါ့လေ။ သူကတော့ ကြားထဲက ပံ့ပိုးပေးတဲ့ သဘောမျိုးပဲ။ ဆီသမားတွေက ကိုယ့်ဟာကို export earning ရှာ၊ ရှာပြီးတော့ အဲဒီဟာနဲ့ ပြန်ပြီးတော့ သွင်းဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတယ်။ အခုကလည်း သိတဲ့အတိုင်း export ကလည်း border ကနေဆိုလို့ ရှိရင် တရုတ်ကို ပို့တဲ့ export က လုံးလုံးကို ထိခိုက်သွားပြီ။ နောက် ထိုင်းဘက်ဆိုလည်း အတော်အသင့် ထိခိုက် နေတယ်။ ဆိုတော့ border trade က ရနိုင်တဲ့ export က အခြေအနေ မကောင်းဘူး။ မကောင်းဘူးဆိုတော့ ဆီ သွင်းတဲ့သူတွေက ဒေါ်လာရှာတာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ခက်လာပြီလို့ ထင်တယ်။ အဲဒါကြောင့် သူတို့က တစ်နေ့စာ တစ်နေ့ပဲ သွင်းနေနိုင်တဲ့ သဘောတော့ ရှိနေတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းကလည်း ရန်ကုန်မြို့အတွင်းရှိ စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်တချို့တွင် ဓာတ်ဆီနှင့် ဒီဇယ်များ ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သေးသည်။ သို့သော် လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီများ ပြန်လည် ရရှိနေပြီဖြစ်သည်။

လက်ရှိ ရန်ကုန်မြို့ရှိ စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းမှ ဒီဇယ် တစ်လီတာလျှင် ၂၃၁၀ ကျပ်နှင့် ၉၂ တစ်လီတာလျှင် ၂၄၀၅ ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

ယခင်က စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းသည် စက်သုံးဆီ ရောင်းချရာ၌ ဈေးနှုန်းကန့်သတ်ထားခြင်းနှင့် နိုင်ငံခြားငွေကြေး ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ချက်များကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု Via logistics & supply chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ဆီဘောက်ဇာကားကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သင်္ဘောတွေ ချတဲ့အချိန်မှာ ဆီပြတ်လပ်မှုတွေလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ သင်္ဘောတွေ တောက်လျောက် ဝင်တဲ့ ကြားထဲမှာမှ နည်းနည်း ဟသွားတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ပြီးတော့ ကားတွေပိတ်တာလည်း ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။ ၃ မျိုး လုံး ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။ ဈေးကတော့ ဒီဘက်က ပိုက်ဆံပေးမှပဲ ဆီက ချပေးလို့ ရမှာကို။ အဓိကကတော့ ဈေးနှုန်း မငြိမ်တာ။ စက်သုံးဆီ ကြီးကြပ်ရေးကော်မတီက ထုတ်တဲ့ ဈေးလည်း ရှိတယ်။ ဒီဘက်မှာ တကယ်ဝယ်ရတဲ့ ဈေး လည်း ရှိတယ်။ အဲဒီဈေး ၂ ခု ကြားထဲမှာ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ စောင့်ရတာရှိတယ်၊ အဲဒါကြောင့်လည်း ကြာတာရှိ တယ်။ စက်သုံးဆီဂရု(ပ်)မှာ သူက ဒီဈေး ဒီဈေးနဲ့ ဖွင့်မယ်ဆိုပြီး အရောင်းလုပ်ထားလိုက်တာပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုး ဈေးဖွင့်တာ ရှိတယ်လေ။ ဒါပေမယ့် ဒီဘက် ဝယ်နေရတာလည်း ရှိတယ်။ ကြိုဝယ်ရတာနဲ့ လက်ရှိပေါက်ဈေးရဲ့ ကြားထဲမှာ ဈေးချိန်ရတဲ့ ပြဿနာ ရှိတယ်လေ။ အဲဒီတော့ နည်းနည်းလေး ကြာသွားတာပေါ့။ အဓိကကတော့ ဆီမလည်ပတ်နိုင်တဲ့ ပြဿနာ ဖြစ်နေတာ၊ ဆီ shortage ဖြစ်နေတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ logistics supply chain ပြဿနာ ဖြစ်နေတာ အခုဖြစ်တာက။ ဟိုရက်က ဖြစ်တာက ဒေါ်လာဈေး ပြဿနာ” ဟု ပြောသည်။

စက်သုံးဆီ အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပေါ်လာရခြင်းသည် အစောပိုင်းကာလများတွင် အစိုးရမှ ဒေါ်လာထိန်းချုပ်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဒေါ်လာရှားပါးမှု ဖြစ်ပေါ်ပြီး စက်သုံးဆီပြဿနာ ပေါ်ပေါက်လာရခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ဒေါ်လာနှင့် ပတ်သက်၍ ဖြေလျှော့မှုများ ပြုလုပ်လာနေပြီဖြစ်သော်လည်း နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်း ကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် နိုင်ငံခြားငွေ ရရှိမှု ထိခိုက်နေသည့်အတွက် ဒေါ်လာလိုအပ်ချက် ရှိနေ သေးသည်။

လက်ရှိတွင် ဒေါ်လာနှင့် ပတ်သက်၍ အလုံးစုံ ဖြေလျှော့ပေးထားခြင်း မရှိသည့်အတွက် စက်သုံးဆီ အကျပ်အတည်းသည် ရှိနေနိုင်သေးသည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၅

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် မြန်မာအပါအဝင် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား များအား မတ်လဝန်းကျင်အထိ အဖမ်းအဆီးများ ကြမ်းနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း မလေးရှားနိုင်ငံရှိ ပရဟိတ အဖွဲ့ အစည်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ လလယ်ပိုင်းမှ စတင်ကာ အင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် ဖမ်းဆီးမှုများကို စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး မတ်လဝန်းကျင်အထိ အဖမ်းအဆီးများ ကြမ်းနိုင်သောကြောင့် ဂရုစိုက် သွားလာကြရန် နှလုံးလှပရဟိတလူငယ်များ သွေးလှူရှင်အဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ကိုသက်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် တချို့ကြတော့လည်း လက်ရှိမှ ရောက်လာတယ်၊ စာအုပ်လျှောက်ထားတယ်၊ စာအုပ်လျှောက်ထားလို့မရသေးဘူး။ တချို့ကြတော့လည်း စာအုပ်လျှောက်ပြီးပြီ ငွေရေးကြေးရေး အဆင် မပြေဘူး။ အလုပ်မရှိလို့ မတတ်နိုင်ဘူး။ နေထိုင်ခွင့်ပါမစ် မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့လူတွေက သတင်းနားထောင်ပါ။ ကိုယ်နေတဲ့နေရာမှာ နယ်မြေအနေအထား ဘယ်လိုရှိလဲ လူဟောင်းတွေကို မေးပါ လူသစ်တွေက။ နယ်မြေ အနေအထားကြည့်နေရမယ်၊ သွားတာလာတာ ဂရုစိုက်ကြပါ။ အဓိကကတော့ မျက်စိပိတ်နေလို့မရဘူး။ မျက်စိ ဖွင့်နေရမယ်။ ဘယ်နေရာမှာ ဘယ်လိုရှိလဲ သတင်းကြား၊ ရှောင်သင့်ရင် ရှောင်ရမယ်။ ကျနော့်အထင်တော့ အများကြီး မကြမ်းနိုင်ပါဘူး။ ၁ လပိုင်း၊ ၂ လပိုင်း၊ ၃ လပိုင်း ပတ်ဝန်းကျင်လောက်ပဲ သူတို့ကြမ်းမှာပါ။ အဲဒီပတ်ဝန်းကျင်မှာ နေထိုင်ဂရုစိုက်ကြဖို့ ပြောချင်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

အလုပ်သမားများနေထိုင်ရာ နေရာများသို့ ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီးစဉ်

ယခင်က နေရာတစ်ခုသို့ အော်ပရာစီဝင်ဖမ်းသည့်အခါတွင် ဖမ်းဆီးခံထားရသူများအား စုထားပြီးမှသာ အချုပ် ကားများ ရောက်ရှိလာခြင်းဖြစ်သော်လည်း ယခုအခါတွင် နေရာတစ်ခုသို့ ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် စတင်ကတည်းက အချုပ်ကား အများအပြား တစ်ပါတည်းပါလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ယခုကဲ့သို့ အော်ပရာစီဖမ်းဆီးမှုကြမ်းခြင်းသည် ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြစ်ကာ စစ်ဖြစ်သည့်ပုံစံနှင့် အလားသဏ္ဍာန် တူကာ ကြောက်စရာကောင်းကြောင်းလည်း မလေးရှားနိုင်ငံရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ အဖမ်းအဆီးများနေသည့် ကာလတွင် ထိုင်းမှတဆင့် တရားမဝင်လမ်းကြောင်းဖြင့် ခိုး၍ ဝင်ရောက်လာနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများအပြားလည်း နေ့စဉ်ရှိနေသည့်အတွက် လက်ရှိအနေအထားတွင် ရပ်တန့်စေချင်ကြောင်း မလေးရှားတွင်နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီမှာ ကျနော်တို့လက်ရှိ ကြုံတွေ့နေရတာက တအားကြပ်တည်းနေတဲ့ကာလကြီးလည်း ဖြစ်တယ်။ ပြီးတော့ register တင်လို့ရတဲ့ ကာလကြီးကလည်း ပိတ်သွားပြီဖြစ်တဲ့အတွက် အရမ်းကြပ်တည်း တော့မှာဖြစ်တဲ့အတွက် နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ဒီမှာ အဖမ်းအဆီးတွေက ရှိနေတဲ့အတွက် အထောက်အထားမဲ့တွေ၊ အောက်လမ်းက လာတာတွေကို မလာစေချင်ဘူး ရပ်တန့်စေချင်ပြီပေါ့။ ဒီမှာရှိတဲ့ အမှန်သမားတွေနဲ့ UNHCR ကိုင်ထားတဲ့လူတွေလည်း ဆင်ဆင်ခြင်ခြင်လေး ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ သင့်မြတ်အောင်နေပြီးတော့ အေး‌အေး ဆေးဆေး အလုပ်အကိုင်လုပ်ပြီး နေစေချင်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

အလုပ်သမားများနေထိုင်ရာ နေရာများသို့ ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီးစဉ်

လက်ရှိ ဖမ်းဆီးမှုများတွင် ရဲအင်အားများဖြင့် ဖမ်းဆီးမှုများရှိသကဲ့သို့ လ.ဝ.က မှ ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီးခြင်းများ လည်း ရှိနေကြောင်း၊ အများဆုံးဖမ်းဆီးခံရသည့်အထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများလည်း ပါဝင်ကာ ရာနှင့်ချီ ဖမ်းခံ ထားရပြီးပြီဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ဖမ်းဆီးခံရသူများတွင် ပါမစ်ကဒ်ကိုင်ဆောင်ထားသူများလည်း ပါဝင်ကာ သူဌေးအပေါ်မူတည်ကာ မြန်မြန်ဆန်ဆန် လွတ်မြောက်ကြပြီး ဒုက္ခသည်ကဒ်ကိုင်ဆောင်ထားသည့် မြန်မာများ ဖမ်းဆီးခံရပါက UNHCR ထံသို့ အကြောင်းကြားရာတွင် အထောက်အထား မှန်ကန်မှု ရှိ၊ မရှိကို အကြောင်းပြန်ကြားမှုမှာ ကြန့်ကြာသဖြင့် ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းများတွင်သာ နေထိုင်ရသဖြင့် အခက်အခဲဖြစ်ကြကြောင်းလည်း ဒုက္ခသည်အရေး ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများထံက သိရသည်။