CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ဆိုင်များအပါအဝင် ဈေးသည်များသည် မလေးရှား နိုင်ငံသားများ၏ စောင့်ကြည့်ခြင်းကို ခံနေရကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ မလေးရှားနိုင်ငံ၌ နေရာတိုင်းနီးပါးတွင် အဖမ်းအဆီးများပြားနေကြောင်းလည်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လက်ရှိက မြန်မာတွေ၊ ဘင်္ဂလားတွေ၊ ဆိုင်‌တွေနဲ့ ကားတွေနဲ့ သွားလာနေတော့ ဒီနိုင်ငံမှာနည်းနည်းလူတွေက လည်း ကြပ်နေတော့ မြင်လာတယ်။ ပြီးသွားရင် သူတို့နိုင်ငံရဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့ မကိုက်ညီဘဲနဲ့ ဈေးရောင်း တာတွေလည်း ရှိလာတော့ ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေကလည်း များလာတဲ့အတွက် အဖမ်းအဆီးက နေရာတိုင်းမှာ တော်တော်လေးကို စိပ်နေတယ်။ ပြီးသွားရင် မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ဆိုင်တွေ၊ KTV တွေ၊ ကာရာအိုကေအခန်းတွေ အဲဒါတွေကိုလည်း ဒီနိုင်ငံသားတွေက စောင့်ကြည့်ပြီးတော့မှ complain တက်၊ complain တက်တော့ သူတို့နိုင်ငံက လ.ဝ.က တွေ အကုန်ပေါင်းပြီးတော့ အော်ပရာစီတွေ စနေတာ ကျနော်တို့ လက်ရှိမြင်နေရတယ်။ လမ်းဘေးပလက်ဖောင်းပေါ်မှာ ဒီနိုင်ငံမှာက မရှိဘူးလေ။ အဲဒီလိုမျိုး ရောင်းတာချတာ။ ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေအတွက် သတိပေးချင်တာက မရောင်းနဲ့မပြောဘူး။ ရောင်းလို့ချလို့ရတယ်။ သူတို့နိုင်ငံရဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ စည်းမျဉ်းဥပဒေတွေနဲ့ လိုင်စင်လေးနဲ့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဧရိယာလေးမှာ ရောင်းရင်တော့ အဆင်ပြေ ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့ စောင့်ကြည့်ခံနေရသည့်အထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအပြင် ဘင်္လားဒေ့ရှ်နှင့် နီပေါနိုင်ငံသားများ လည်း ပါဝင်ကြောင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် လမ်း‌ဘေးတွင် ကွမ်းတံတွေးထွေးခြင်း၊ မူးယစ်ကာ အဖွဲ့လိုက်လျှောက်သွားခြင်း၊ လမ်းဘေးပလက်ဖောင်းတွင် ဈေးဗန်းများ ချရောင်းခြင်းတို့ကြောင့် ပိုမို စောင့်ကြည့်ခံရခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လမ်းပေါ်ရှိကားများကို သက်ဆိုင်ရာများက စစ်ဆေးနေစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းကလည်း လမ်းဘေးပလက်ဖောင်းပေါ်တွင် ဈေးရောင်းချနေသည့် မြန်မာများကို မလေးရှားနိုင်ငံသားမှ ဗီဒီယိုရိုက်ကာ ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်တွင် ပြန်လည်မျှဝေခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်များလည်း ရှိခဲ့သည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် ၎င်းတို့နိုင်ငံသားများ အမည်ခံ၍ ဖွင့်လှစ်ထားသော ဆိုင်များကိုလည်း အရေးယူရန် ရှိကြောင်းလည်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဝန်ကြီးချုပ် ကိုယ်တိုင်ကလည်း ပြောထားတာရှိပါတယ်။ ဒီ bar တွေရယ်လို့မဟုတ်ဘူး။ ကုန်စုံဆိုင်တို့ဘာတို့ အကုန်ပေါ့နော်။ နိုင်ငံခြားမှာလာပြီးတော့ ဒီနိုင်ငံက တရားမဝင် ဆိုင်ဖွင့်တာတို့ ဘာတို့ သူတို့ လက်မခံတော့ ပါဘူး။ တကယ့်စီးပွားရေးသမားတွေ သူတို့နာမည်နဲ့ သူတို့ဖွင့်ထားတဲ့ဆိုင်တွေဆိုရင်တော့ သိပ်ပြဿနာမရှိပါဘူး။ ဒီ နိုင်ငံသားနာမည်တွေနဲ့ အသုံးချပြီးတော့ ဖွင့်ထားတဲ့ဆိုင်တွေဆိုရင်တော့ သူတို့ action ယူဖို့ရှိပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူတို့ တရားမဝင်ပဲလေ။ တရားမဝင်ဆိုတဲ့ နာမည်ကြီးနဲ့ဆိုတော့ သူတို့အချိန်မရွေး အရေးယူလို့ ရနေတာပဲ။ အဖမ်းအဆီးက နေ့တိုင်းလိုပဲ ရှိပါတယ်။ နေ့တိုင်းလိုပဲ နေရာစုံမှာကို ရှိနေပါတယ်။ ပုံစံ အမျိုးမျိုးနဲ့ကို ဖမ်းတယ်၊ အိမ်မှာဖမ်းသလို အလုပ်ထဲမှာလည်းဖမ်းတယ်။ လမ်းသွားလမ်းလာတွေလည်း အကုန် ဖမ်းနေတာပါပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင်လည်း မလေးရှားသည် စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုများ အပါအဝင် အလုပ်အကိုင်များမှာလည်း ရှားပါးနေသည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံသားများ ဒုက္ခရောက်နေကြပြီး ဒေဝါလီခံသွားရသည့်စက်ရုံများ၊ ပိတ်သွားရသည့် စက်ရုံများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၉

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က ဆန်ဈေးနှုန်းကို ရည်ညွှန်းဈေး သတ်မှတ်ရန် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် တောင်သူများက ဆန်ဈေးနှုန်းအား ရည်ညွန်းဈေး သတ်မှတ်ရန် မလို ကြောင်း ပြောလာကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က လာမည့် မိုးစပါးရာသီအတွက် စပါးတင်း ၁၀၀ ကို ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းများ သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည့် ပုံစံဖြင့် ဆန်ဈေးနှုန်းကိုလည်း ရည်ညွှန်းဈေး သတ်မှတ်ရန် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း သိရ သည်။

ဆန်ဈေးနှုန်းကို သတ်မှတ်ခြင်းသည် ကောင်းမွန်သော်လည်း လက်ရှိ လုပ်ဆောင်ချက်များသည် ပြောင်းပြန် ဖြစ် နေကြောင်း၊ စပါးအသစ်ပေါ်ချိန်တွင် ဆန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းလေ့ ရှိခြင်းကြောင့် လက်ရှိကာလသည် ဆန်ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ရန် မလိုကြောင်း လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “သူတို့လုပ်တာ ပြောင်းပြန်ဖြစ်နေတယ်။ အမှန်က ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရင် ဒီလို စပါးအသစ် ပေါ်လာတဲ့ အချိန်မှာ ဆန်ဈေး သတ်မှတ်ဖို့ မလိုဘူး။ သူ့ဟာသူ ကျသွားမှာ။ တကယ်ဆိုရင် စပါးတွေ မပေါ်တော့တဲ့ ဇွန်လ ကနေပြီးတော့ ဇွန်၊ ဇူလိုင်၊ ဩဂုတ်၊ စက်တင်ဘာ အဲဒီ ၄ လအတွက်ကို ဆန်ဈေးကို ဘယ်ဈေးထက် ပိုမရောင်းရ ဆိုတဲ့ ကြေညာချက်ရှိဖို့ လိုတယ်။ နွေဘက်ကျရင်လည်း ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်လ အဲဒီ ၃ လကို ဆန် ဘယ်ဈေးထက် ပိုမရောင်းရ။ နည်းနည်းပါးပါးတော့ ပေါ်တယ်လေ အများအစားကြီးတော့ မပေါ်ဘူး။ အဲဒီမှာ အလွန်ဈေးတက်မသွားအောင် ဆန်ဈေးကို ထိန်းဖို့ လိုအပ်တယ်။ အခု ဒီအချိန်မှာ ထိန်းတာက သပ်သပ်မဲ့ ထုတ်ကုန်သမားကို ဈေးနှိမ်လို့ ကောင်းဖို့ပဲ ဖြစ်သွားတယ်။ ဆန်ဈေးက ဒီအချိန်မှာ ဘယ်တော့မှ အလွန်အမင်း မတက်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ဆန်ပွဲရုံတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်အနေဖြင့် ဆန်သိုလှောင်မှုနှင့် ဆန်ဈေးကစားမှုများကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် ဆန်ဈေးနှုန်းအား သတ်မှတ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် မည်ကဲ့သို့ သတ်မှတ်လုပ်ဆောင်မည်ကိုတော့ မသိရသေး ပေ။

ဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “ထုတ်ပြန်နိုင်တယ်။ အခု လောလောဆယ်တော့ အဲဒါ တော့ မပြောသေးဘူး။ ဒီဆန် ကြိတ်ပြီးတော့ ထွက်လာရင် ဒီဈေးက ဘယ်ဈေးလောက် ဖြစ်သင့်တယ်ဆိုတာတော့ ညှိနေပါတယ် အဲဒါလည်း။ တောင်သူလည်း သူတို့လည်း တွက်ခြေကိုက်တဲ့ ဈေးတော့ ဖြစ်ရမှာပေါ့။ အခုလည်း တချို့တွေက စပါးဈေးကို တွက်တဲ့ချက်တဲ့နေရာမှာ တချို့တွေက ကွာဟမှုတွေ ရှိတယ်လို့ အသံတွေ ပြန်ကြားပါ တယ်။ စပါးမထွက်တဲ့အချိန်လည်း ဆန်က လက်ကျန်ရှိရင်တော့ ဈေးသိပ်မပြောင်းနိုင်ပါဘူး။ နောက်ပြီး ဆန်လက် ကျန် နည်းရင်တော့ ဈေးတက်နိုင်ပါတယ်။ ပို့ဖို့အတွက်လည်း နည်းနည်း စိစစ်မယ်ထင်တယ် ဆန်စပါးအသင်းချုပ် ကလေ။ တက်တဲ့အချိန်မှာ အလုအယက် ဝယ်မှာစိုးလို့ ထုတ်ထားတာပါ။ အရင်တုန်းကတော့ တောင်သူတွေ တွက်ခြေ မကိုက်မှာစိုးလို့ အရင်ကလည်း ထုတ်ဖူးပါတယ်။ အခြေခံဈေး ဘယ်လောက်ဆိုတာ။ အခုကတော့ တစ်မျိုး ဖြစ်သွားတာပေါ့။ အခုကတော့ ဈေးအရမ်းမြင့်မှာစိုးလို့။ တောင်သူတွေကတော့ တွက်ခြေကိုက်ပြီး စားတဲ့ သူတွေမှာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး မဖြစ်အောင်ပါ။ ဖြည်းဖြည်းတော့ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ခေါ်ယူစစ်ဆေးမယ်၊ ပြောမရရင် အရေးယူတဲ့ အပိုင်းတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်၊ ပြောလို့တော့ မရဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လာမည့် အောက်တိုဘာလဆန်းပိုင်းတွင် စပါးများ လှိုင်လှိုင်ပေါ်လာတော့မည်ဖြစ်ပြီး အောက်တိုဘာလလယ်ပိုင်း တွင် ဆန်ဈေးနှုန်များ ကျဆင်းလာမည် ဖြစ်ကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

သက်သာသော နှုန်းနဲ့ ဆန်ရောင်းပေးနေစဉ်

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် အခြေခံ ရည်ညွှန်း စပါးဈေးနှုန်းများအရ ဆန် ကြမ်းဈေးနှုန်းသည် တစ်အိတ်လျှင် ၅၀၀၀၀ ကျပ်မှ ၆၀၀၀၀ ကျပ်ဖြစ်သည်။

ပေါ်ဆန်းမွှေး အမျိုးအစား ဆန်ချောများကို တစ်အိတ်လျှင် ၈၀၀၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင်ဖြင့် ရောင်းချရုံတင်ပဲ တောင်သူ များနှင့် ကုန်သည်များအတွက် အကျိုးအမြတ်ရှိကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်အနေဖြင့် လာမည့် မိုးစပါးရာသီအတွက် ရည်ရွယ်ပြီး စပါး တင်း ၁၀၀ ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းများကို သတ်မှတ်ထုတ်ပြန်ပေးခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဧည့်မထနှင့် ငစိန် စပါးအမျိုးအစားများကို တင်း ၁၀၀ ကို ကျပ် ၁၃ သိန်းမှ ၁၅ သိန်း၊ ဧရာမင်း၊ ဧရာ ပဒေသာနှင့် ဧရာဝတီ ပေါ်ဆန်းစပါးများကို ကျပ် ၁၆ သိန်းမှ ၁၈ သိန်း၊ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းစပါးကို ကျပ် ၁၈ သိန်းမှ ကျပ် သိန်း ၂၀ အတွင်း၊ ကျပ် ၁၆ သိန်းမှ ၁၈ သိန်းအတွင်း ဝယ်ယူရန် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၈

မလေးရှားနိုင်ငံသည် လက်ရှိ၌ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုများအပါအဝင် အလုပ်အကိုင်များမှာလည်း ရှားပါးနေသည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံသားများဒုက္ခရောက်နေကြကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် ဒေဝါလီခံသွားရသည့်စက်ရုံများ၊ ပိတ်သွားရသည့် စက်ရုံများလည်း ရှိနေသည့်အပြင် လူလိမ် ခံရခြင်းများလည်း ကြုံတွေ့နေရကြောင်း မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆန်အိတ်တွေ အရင်တုန်းက ကျနော်တို့ ၂၅ နဲ့ ၃၀ လောက်နဲ့ အခု ၄၀ ကျော်တွေဖြစ်နေပြီ။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေက မြင့်ပြီးတော့ အလုပ်အကိုင်တွေက တော်တော်ရှားပါးနေတာ။ သူတို့ရဲ့ အဓိကထွက်ကုန်တွေ ဒီ Furniture တွေ အဲဒီကောင်တွေက တခြားနိုင်ငံတွေက မယူတော့ဘူး။ မယူတော့ ဒီဘက်မှာပုံပြီးတော့ စက်ရုံတွေ သူဋ္ဌေးတွေက စက်ရုံပိတ်ရတဲ့ အဆင့်တွေ။ လောလောဆယ်လည်း မြန်မာ general worker တွေအတွက် OT ဆိုတာလည်း စက်ရုံမှာ မရှိတော့ဘူး။ မနက် ၈ ည ၅ ဒီလိုပဲ စီးပွားရေးက တော်တော်လေး စိုးရိမ်ရတယ်ပေါ့။ အခုလက်ရှိက တော့ မြန်မာအလုပ်သမားတွေ ကြုံတွေ့နေရတာက လူလိမ်တွေဒဏ်ကို ခံနေရတာ။ လူလိမ်တွေဒဏ်ဆိုတာက ဒီမှာနေတာ ကြာသွားပြီးတော့ ပွဲစားတော့ မဟုတ်ဘူး ပွဲစားယောင်ယောင် ဘာယောင်ယောင်တွေက အလုပ်ရှာ ပေးမယ် ဘာညာ အိမ်တွေမှာထား ပိုက်ဆံတွေတောင်း။ တောင်းပြီးတော့မှ အလုပ်တွေကမပေးနိုင်။ မပေးနိုင်ဘဲနဲ့ ဒီအလုပ်သမားတွေအတွက် အရမ်းကြီး ခက်ခဲနေတယ်ပေါ့။ မြန်မာအချင်းချင်း ပြန်လိမ်ပတ်နေတဲ့ဟာ ပြီးသွားရင် စက်ရုံတွေက လုပ်ငန်းတွေမကောင်း၊ မကောင်းတော့ OT တွေမရှိတော့ တစ်ဖက်မှာ အမှန်နဲ့သမားတွေကလည်း တခြားမှာ overstay နဲ့ စက်ရုံတွေမှာ ရမယ်ဆိုပြီး ညာခေါ်တော့ overstay သွားတဲ့သူတွေတော့ တော်တော်လေး ခက်ခဲတယ်” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ထိုသို့ အလိမ်ခံရရာတွင် overstay သမားများဖြစ်နေသည့်အတွက် သံရုံးဖြင့် မသက်ဆိုင်သောကြောင့် အလုပ် သမားရေးရာတွင် ပြဿနာတက်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်အား မလေးရှားနိုင်ငံတော်အလံနှင့်အတူ တွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် ဒေသတွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ဗဟိုချက်နှင့် ကုန်စည်တင်ပို့သည့် နိုင်ငံဖြစ်သော မလေးရှားတွင် ပြည်ပ ဝယ်လိုအားများ နှေးကွေးနေသဖြင့် စီးပွားရေးလှိုင်းလေထန်သည့် အခြေအနေကို မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါ အီဘရာဟင်မ် (Anwar Ibrahim)က ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု Asia Nikkei မှ ဖော်ပြထားသည်။

သို့သော် ယခု ကြုံတွေ့နေရသည့် အခြေအနေများကြောင့် လက်ရှိတွင် ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်မည်ဆိုပါက လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံအစား အခြားနိုင်ငံများသို့ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြရန် အကြံပြုကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဖြစ်နိုင်ရင်တော့ မလေးရှားမလာကြပါနဲ့လို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်။ အရင်ကလိုမဟုတ်တော့ပါဘူး။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ စည်းကြပ်နေတယ်။ အခုအချိန်မှာ မလေးရှားက နေဖို့မသင့်တော်တော့ပါဘူး။ အခု သူတို့နိုင်ငံသားတွေအတွက် တောင်မှ ကုန်ပစ္စည်းတွေ ပြတ်လပ်တာတွေရှိနေတဲ့အနေအထားမျိုးမှာ ပြတ်လပ်တယ်ဆိုတာ ဈေးနှုန်း သတ်မှတ် ထားတဲ့ဟာပေါ့နော် ဈေးချိုချိုနဲ့ ဝယ်တဲ့ဟာတွေက မလုံလောက်တာတွေတောင် ရှိနေတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ နိုင်ငံခြားသားတွေကတော့ ခက်ခဲမှုတွေနဲ့ ထပ်ရှိလာနိုင်ဖို့ပဲရှိမယ်။ အဲဒီအတွက်မို့လို့ ဖြစ်နိုင်ရင် တခြားနိုင်ငံ သွားကြပါ။ မလေးရှားမလာကြပါနဲ့လို့ပဲ ကျနော်ပြောချင်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှားသို့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်း၊ အလည်ဗီဇာတို့ဖြင့် လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မည်ဆိုပါက မိမိနှင့် သိကျွမ်းသူများရှိပြီး အလုပ်အကိုင်သေချာမှသာ လာရောက်သင့်ကြောင်း တိုက်တွန်းကြသည်။

လက်ရှိတွင် ပွဲစားများ၏ ပြောစကားများအပေါ်ယုံကြည်၍ မလေးရှားသို့ ရောက်ရှိလာသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများအပြား အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ပြီး ဒုက္ခရောက်နေကြကြောင်း မလေးရှားတွင်နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာ နိုင်ငံသားများထံက သိရသည်။

မွှားမိုက်ကယ်က “ဘာဖြစ်လို့လဲဆို ဒီဘက်မှာ အဲဒီလို ပွဲစားကို ယုံကြည်ပြီးတော့ လာလို့ အခု မြန်မာနိုင်ငံသား ထောင်နဲ့သောင်းနဲ့ ချီပြီးတော့ ဒုက္ခရောက်နေတာ၊ အလုပ်လက်မဲ့တွေဖြစ်နေတာ။ တစ်‌နေ့မှာ တစ်နပ်စားပြီးတော့ အလုပ်စောင့်နေရတဲ့သူတွေကလည်း တစ်ပုံကြီး။ ပွဲစားတွေကတော့ လာပါ လာပါလို့ခေါ်မှာပဲ။ အဲဒီအတွက် ကိုယ့်ဘက်ကလည်း ဆင်ခြင်ပြီးတော့ လာစေချင်တယ်။ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာ အလုပ်ရှားပါးတာ ပြဿနာမရှိဘူး။ အဲဒီနိုင်ငံကနေပြီးတော့ အကြွေးတွေ အတိုးတွေနဲ့ယူပြီးတော့မှ မလေးရှားကိုရောက်တော့မှ အလုပ်ကမရှိ၊ လုပ်ငန်းရှားပါးတဲ့ဒဏ်ကို ပြန်ခံရရင် အတိုးတွေကတက်၊ တိတိကျကျနဲ့ လူခံရှိမှ သေချာမှ လာဖို့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်ရန် အတွက် ရက်ချိန်းအား အွန်လိုင်းမှ QR code စနစ်ဖြင့်တင်ကြရာတွင် ရက်ချိန်းပြန်မကျသောကြောင့် အခက် အခဲဖြစ်လျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇

နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို အထောက်အကူပြုစေမည့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကိုလည်း အလေးထား ဆောင်ရွက်သွားကြရန် လိုအပ်သည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်နေ့က ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းနေ့ အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားတွင် ၎င်းက အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ခရီးသွား လုပ်ငန်းကဏ္ဍသည် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း ဖန်တီးပေးမှုတွင် ဦးဆောင်နေရာမှ ရပ်တည်နေ သည့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတစ်ခု ဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာပေါ်တွင်ရှိသည့် လုပ်သားဦရေ ၁၀ ဦးလျှင် ၁ ဦးသည် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍတွင် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်နေသူများဖြစ်ကြောင်း၊ အမျိုးသမီးနှင့်လူငယ်များ အတွက် အလုပ်အကိုင် ဖန်တီးပေးနိုင်မှု အခွင့်အလမ်းလည်း များစွာမြင့်မားကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က “ခရီးသွားလုပ်ငန်းရေရှည် တိုးတက်ရန် ပြည်သူများအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြ ရန် အရေးကြီးသည့် ကဏ္ဍတစ်ရပ်အနေဖြင့် သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်ကို သက်ဆိုင်သူများက အလေးထား ကြရန်လိုကြောင်း၊ ရေရှည် တည်တံ့ပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေသည့် ခရီးသွားလုပ်ငန်း ဖော်ဆောင်နိုင်ရန် ခရီးသွား လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အဦးများကို တည်ဆောက်ရာ၌ သဘာဝ သယံဇာတများကို အကျိုးရှိစွာ အသုံး ပြုပြီး စွမ်းအင်ချွေတာရေး နည်းလမ်းများနှင့် ဆောင်ရွက်သည့် အစိမ်းရောင် အဆောက်အဦးများ ဖွံ့ဖြိုးရေး လုပ်ငန်းများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြရန် လိုအပ်သည်”ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်က ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းနေ့ အထိမ်းအမှတ် ကျင်းပနေစဉ်

ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို တိုက်ရိုက် အထောက်အကူပြုခြင်း၊ နိုင်ငံခြားဝင် ငွေ ရှာဖွေပေးနိုင်ခြင်း၊ အလုပ်ကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးနိုင်ခြင်း၊ လူထုလူတန်းစား အသီးသီးထံသို့ ဝင် ငွေများ တိုက်ရိုက်နှင့် သွယ်ဝိုက်သော နည်းလမ်းများနှင့် စီးဝင်စေခြင်း စသည့် အကျိုးကျေးဇူးများစွာရရှိစေ နိုင်သည့် မီးခိုးမထွက်သည့်စက်ရုံ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ခရီးသွားများ ဝင်ရောက်လာနိုင်ရေးအတွက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁၇ ရက်မှစတင်ကာ နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းလိုင်းများ ပြန်လည် စတင်ပြေးဆွဲခွင့်ပြုခဲ့သလို ကမ္ဘာလှည့် E-Visa ကိုလည်း မေလ ၂၀ ရက်က စတင် ခွင့်ပြုပေးခဲ့သည်။

ထို့နောက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် လေဆိပ်၊ ရေဆိပ်နှင့် နယ်စပ် စသည့် နိုင်ငံတကာ ဝင်ပေါက်များကနေ နိုင်ငံတကာ ခရီးသွား စုစုပေါင်း ၂ သိန်းကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုအရေအတွက်သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကထက် ၄၃ ရာခိုင်နှုန်း ကျော် တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

Bagan ဒေသကိုတွေ့ရစဉ်

လာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှ ဇူလိုင်လအထိ နိုင်ငံတကာ ခရီးသွားဧည့်သည် ၆ သိန်းကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့ ကြောင်း၊ အလားတူ ကာလနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မည်ဆိုပါက ယခင်နှစ်က ၁ သိန်းကျော်သာ ဝင်ရောက်ခဲ့သည့် အတွက် ၆ ဆခန့် တိုးတက်လာခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် စီးပွားရေး ပြန်လည် ဦးမော့ လာစေရန် ဘက်ပေါင်းစုံမှ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည့် နေရာတွင် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို အထောက်အကူ ပြုစေမည့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကိုလည်း အလေးထား ဆောင်ရွက် သွားကြရန် လိုကြောင်း၊ မကြာတော့သည့် ကာလတစ်ခု၌ ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် ကိုဗစ်-၁၉ မတိုင် မီ ကာလ အခြေအနေကို ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ပြည်တွင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ခရီးသွားပြည်သူများကတော့ မြန်မာနိုင်ငံသည် ခရီးသွား ရာသီတွင် ဟိုတယ် ဈေးနှုန်းများကို အဆမတန် တိုးမြင့်သွားခြင်း၊ အစားအသောက် ဈေးနှုန်းများနှင့် ဒေသထွက် ပစ္စည်း ဈေးနှုန်းများ တိုးမြင့်သွားခြင်း၊ ခရီးသွား လက်မှတ်ခများ တိုးမြင့်သွားခြင်း စသည့် အခြေအနေများကို ထိန်း ကြောင်း မပေးနိုင်ပါက ခရီးသွားကဏ္ဍမှာ တခြားသော နိုင်ငံများနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက နောက်ကျနေနိုင်ကြောင်း ပြောသည်။

လက်ရှိ ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းကြောင့် လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မှုများ ရှိနေခြင်းနှင့် လည်ပတ်စရာများ မှာလည်း ယခင်နှစ်နှင့် ယခုနှစ် တူညီနေခြင်းကြောင့် ခရီးသွားဏ္ဍတိုးတက်ရန် နှောင့်နှေးနေစေသည်ဟု ပြည်တွင်းခရီးသွားများက ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇

ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသား၏ လုပ်ခလစာထဲကနေ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ဗဟိုဘဏ်က သတ်မှတ်ထားသော တရားဝင်လမ်းကြောင်းများကနေ လွှဲရမည်ဆိုသော သတ်မှတ်ချက်သည် တရားမဝင် ငွေလွှဲသည့်လမ်းကြောင်း ဘက်ကို တွန်းပို့နေသလိုဖြစ်နေသည်ဟု ပြည်ပရောက် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက ပြောသည်။  

ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများ၏ နိုင်ငံခြားငွေဖြင့် ရရှိသည့် ဝင်ငွေအပေါ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကို အခွန်ကောက်ခံ မည်ဖြစ်သလို လစာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုလည်း တရားဝင်လမ်းကြောင်းကနေ ပြန်လွှဲရမည်ဟု နစက-က သတ်မှတ် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း လွှဲငွေကိုလည်း ပြင်ပ နိုင်ငံခြားငွေ ပေါက်ဈေးအတိုင်းမဟုတ်ဘဲ ဗဟိုဘဏ်က သတ်မှတ် ထားသော နှုန်းထားဖြင့်သာ လဲလှယ်ခိုင်းခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းသို့ ငွေလွှဲမည့်သူ မရှိသလောက် နည်းပါးနိုင်သလို တရားမဝင် လမ်းကြောင်းကနေဘဲ ငွေလွှဲကြမည့်သူ များပြားလာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် အလုပ်သမားအရေး ကူညီပေးနေသူများက ထောက်ပြကြသည်။

အစိုးရအနေဖြင့် ပြည်ပမှ လွှဲလာသည့် နိုင်ငံခြားငွေများကို ပြင်ပပေါက်ဈေးအတိုင်း လဲလှယ်ပေးမည်ဆိုပါက အလုပ်သမားများအနေဖြင့် နစ်နာမှု မရှိခြင်းကြောင့် လွှဲပြောင်းကြမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့မဟုတ်ပါက ပြည်ပ ရောက် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများကို တရားမဝင် အလုပ်သမား ဖြစ်စေရန်အတွက် တွန်းပို့သည့်ပုံစံ ဖြစ်သွားနိုင် ကြောင်း ထိုင်းအခြေစိုက် FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြည်ပတွင် အလုပ်သွားလုပ်မည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တကယ့် တကယ်ကတော့ဗျာ ဒီလိုမျိုး တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဒီလိုဟာမျိုးလည်း ရှိတာပဲလေ။ ပြဿနာက အစိုးရနှုန်းနဲ့ Exchange Rate ပြဿနာပေါ့နော်။ သူတို့လက်ထဲမှာဆို သူတို့ကြိုက်တဲ့ နှုန်းနဲ့ပေးတာကိုး။ တကယ် လို့သာ ဟွန်ဒီစနစ်နဲ့ အလုပ်သမားတွေ လွှဲနေကြတယ်မလား။ အဲဒီလွှဲနေကြတဲ့ နှုန်းက မကွာဘူးဆိုလို့ရှိရင် လွှဲမှာ ပဲလေ အလုပ်သမားတွေအနေနဲ့က။ အခုဟာက ဥပမာ ထိုင်းအနေနဲ့ဆိုလို့ရှိရင် ဘတ် ၅ ထောင် လွှဲမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဟိုမှာ တကယ့်တကယ် ပြန်ရတာက ဘတ် ၃ ထောင်လောက်ပဲ ပြန်ရမှာလေ။ ဆိုတော့ အလုပ်သမားတွေအတွက် အများကြီး နစ်နာသွားတယ်။ အလုပ်သမား တစ်ယောက်က လကုန်လို့ လစာရတဲ့အခါမှာ ထိုင်းမှာက အခြေခံက ၃၀၀ ကျော်ပေါ့ဗျာ။ အဲဒီတော့ ၁ လကို ၁ သောင်း ပျမ်းမျှ ရတယ်ပေါ့။ ၁ သောင်းပျမ်းမျှရတာကို တစ်ခါတည်း ၃ ထောင် အဲဒီလို လုပ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒါ ဘယ်လိုမှကို မမျှတဘူးပေါ့ဗျာ။ လကုန်ရင် အကုန်လုံးက ၁ သောင်းရတာမှ မဟုတ်တာ။ ဒီမှာရှိတဲ့ အခွန်အခတွေ၊ လူမှုဖူလုံရေးကြေးတွေ အစရှိသဖြင့်ပေါ့ အဲဒါတွေ အကုန်လုံးက အဖြတ်ခံရ တာလေ။ သူတို့ရမှ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ပျမ်းမျှရမှာ” ဟု ပြောသည်။

နစက အနေဖြင့် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းထက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း သို့မဟုတ် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကိုသာ မဖြစ်မနေ လွှဲရမည် ဟု သတ်မှတ်သင့်ကြောင်း၊ ထိုသို့ သတ်မှတ်ရာမှာလည်း ပြင်ပပေါက်ဈေးအတိုင်း ပေးသင့်ကြောင်း၊ ပြင်ပ ပေါက်ဈေးအတိုင်း ပေးမည်ဆိုပါက ပြည်ပအလုပ်သမားများ အနေဖြင့် ပြည်တွင်းသို့ နိုင်ငံခြားငွေများ လွှဲလာနိုင် ကြောင်း ပြည်တွင်းရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေး ပညာရှင်များက အကြံပြုကြသည်။

ထို့နောက် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ငွေလွှဲသူဆိုပါက နိုင်ငံတော်က ဂုဏ်ပြုသည့် အနေဖြင့် ပြင်ပပေါက်ဈေးအပြင် ထပ် စောင်း ၂၀ ကျပ် ပိုပေးမည်ဟု သတ်မှတ်လိုက်ပါက ပြည်ပရောက် မြန်မာအလုပ်သမားများသည် နိုင်ငံခြားငွေ များကို အများအပြားလွှဲလာနိုင်ကြောင်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ပြည်ပရောက် အလုပ်သမားများသည် ရောက်ရှိနေသည့် နိုင်ငံတွင် အလုပ်သမား မှတ်ပုံတင်ကတ်၊ သက်ဆိုင်ရာ တရားဝင် လက်မှတ်များကို သက်တမ်းတိုးနေရသည့် ကုန်ကျငွေ များစွာရှိနေသည့်အပြင် လက်ရှိ ငွေကြေး ဖောင်းပွမှုနှင့် လုပ်ခလစာ တိုးမြင့်လာမှု မရှိခြင်းတို့ကြောင့် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို လွှဲရန် အခက်အခဲများ ရှိသည်ဟု သိရသည်။

နစက၏ ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအပေါ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်စည်းကြပ်ကောက်ခံမည့် ဥပဒေသည် လာမည့် အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်၍ အကျိုးသက်ရောက်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အခွန်ဆောင်ရာမှာလည်း လုပ်ခလစာ၏ ရရှိသည့်နိုင်ငံခြားငွေအတိုင်း အခွန်ပေးရမည်ဖြစ်သည်။

ဒေါ်လာများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် သတ်မှတ်ထားသည့် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို တရားဝင်ငွေလွှဲခြင်း မလုပ်ဆောင်ပါက ထပ်မံ၍ ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်ခွင့်ကို သုံးနှစ် ပိတ်ပင်မည်ဟုလည်း သတိပေး ထုတ်ပြန်ထားသည်။

စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က “အပြင်ကကုန်သည် ပါးစပ်အတိုင်း ရှိတဲ့ဈေးနဲ့တော့ အစိုးရ ဘယ် ကစားပေးနိုင်မလဲ။ အခုဟာက ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ငွေလွှဲခိုင်းတာ။ ဆရာတို့ နိုင်ငံခြား ထွက်တုန်းက ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း တောင် အခွန်ပေးဆောင်ရတာ။ အစိုးရကို ပေးခဲ့ရတာ။ အခုက အစိုးရက လျှော့ပေးထားတာ။ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်ဆောင်ခိုင်းတာ မဟုတ်ဘူး။ ငွေလွှဲခိုင်းတာ၊ ကိုယ့်ပိုက်ဆံ ကိုယ်ရမှာပဲလေ။ ဆရာတို့က အစိုးရကို ပေးခဲ့ရ တာ နဝတခေတ်တုန်းက။ တိုင်းပြည်ကို ဒီလိုပဲ လုပ်ကျွေးခဲ့ရတာပဲ။ တိုင်းပြည် တည်ဆောက်ရေးအတွက် လိုအပ် တဲ့ဟာတွေပဲ။ တိုင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးအတွက် မလုပ်ပေးနိုင်ကြဘူးလား ဆရာတို့ ပြန်မေးမယ်လေ။ သိပ်ပြီး တော့ တစ်ကိုယ်ကောင်း ဆန်လို့ မရဘူးလေ။ ထိုင်းရောက်တဲ့ အလုပ်သမားတွေနဲ့ ပတ်သက်ရင် ထိုင်းမှ မဟုတ်ပါ ဘူး ဒီပြင်နိုင်ငံတွေလည်း အလုပ်သမားတွေလည်း ဒီ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းတော့ တိုင်းပြည်အတွက် လုပ်သင့်တယ်လို့ ဆရာတို့ ယူဆတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အခွန်ဆောင်ခိုင်းတာ မဟုတ်ဘူး ငွေလွှဲပေါ့နော်၊ နည်းနည်းပါးပါး နစ်နာမှု ရှိကောင်း ရှိမှာပေါ့။ ၁ ဒေါ်လာကို ၆ ရာလောက်ပဲ နစ်နာမှာလေ။ ပြင်ပပေါက်ဈေးနဲ့ ၄၀၀၊ ၅၀၀ ပေါ့၊ ၄၀၀ လောက် ထားပါ။ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းက သူလွှဲတဲ့ ၁၀၀ မှာမှ ၄၊ ၅ သောင်းလောက် ရင်းတဲ့ကိစ္စကို ပြောဖို့တော့ မလိုဘူး ထင်တယ်ပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

နစကသည် ပြည်ပရောက် နိုင်ငံသားများ၏ အခက်အခဲများကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်ခြင်းမရှိဘဲ လုပ်ခလစာကို လွှဲခိုင်း ခြင်းကြောင့် ပြည်ပအလုပ်သမားများက ငွေလွှဲနိုင်ခြေ အလွန်နည်းပါးကြောင်း၊ နစကကို ယုံကြည်မှုမရှိခြင်းက လည်း အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်နေကြောင်း ထိုင်းရောက် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၇

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တောင်သူလယ်သမားများအတွက် သီးနှံအာမခံစနစ်အား ဖော်ဆောင်ရန် ဆောင်ရွက်နေခြင်း ကြောင့် တောင်သူများအတွက် အမှန်တကယ် အကာအကွယ် ဖြစ်စေနိုင်သည့် အာမခံစနစ်ဖြစ်နိုင်/မဖြစ်နိုင်ကို သေချာ ဆောင်ရွက်ပေးစေလိုကြောင်း တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အဆိုပါ သီးနှံအာမခံစနစ်သည် မိုးရေချိန်ကို အခြေခံသည့် အာမခံစနစ် ရာသီဥတု ညွှန်းကိန်းကို အခြေပြုသော Weather Index Insurance ဖြစ်သဖြင့် အကာအကွယ် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း တောင်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုများကြောင့် ဆုံးရှုံးမှုများအပေါ်  အာမခံစနစ်ဖြင့် စနစ်တကျ စီမံခန့်ခွဲ ကာကွယ်ဆောင်ရွက် နိုင်ရန်အတွက် စီမံကိန်းနှင့်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ မြန်မာ့အာမခံလုပ်ငန်းမှ ဦးဆောင်ပြီး အစိုးရ-ပုဂ္ဂလိက ပူး ပေါင်းပါဝင်သော Task Force အဖွဲ့  ဖွဲ့စည်း၍ သီးနှံအာမခံစနစ် ဖော်ဆောင်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါး အသင်းချုပ်က ထုတ်ပြန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် နှစ်စဉ် မိုးရေချိန် လက်မသည် ကွာဟချက် သိပ်မရှိသည့်အတွက် လက်ရှိ ဖော်ဆောင်မည့် သီးနှံ အာမခံစနစ်၌ တစ်နှစ်တာ မိုးရေချိန် လက်မအပေါ် အခြေခံမည်ဆိုပါက တောင်သူများအတွက် အဆင်ပြေမည် မဟုတ်ကြောင်း လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

“ဥပမာ ဒီနှစ်မိုး ဆိုပါတော့ သူက ၈၀ ကို ပျမ်းမျှ မိုးလေးလမှာ တစ်လကို ၂၀ ဆီ ရွာသွားရင်တော့ ကိစ္စမရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် မိုးရေချိန်က ဇူလိုင်လမှာ မိုးရေချိန် လက်မ ၄၀ ရွာလိုက်မယ်။ ကျန်တဲ့လတွေမှာ ၁၀ ဆီပဲ ရွာမယ်ဆိုရင် အဲဒီတစ်ခါတည်းရွာတဲ့ရက်မှာ မိုးရေချိန်လက်မကတော့ နှစ်ပတ်လည်မှာ ၉၀ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်လ ထဲမှာ မိုးရေကပြုံပြီးတော့ မိုးရေချိန် လက်မအများကြီး ရွာချလိုက်ရင် အဲဒါရေမြုပ်ပျက်စီးသွားမှာပဲ။ အဲဒီလို ဖြစ်တဲ့အတွက် မိုးရေချိန်နဲ့တိုင်းတာရင် တစ်နှစ်ပတ်လည်ရွာတဲ့ မိုးရေချိန်က တစ်နှစ်နဲ့တစ်နှစ် မိုးရေချိန် ဆိုးဆိုး ရွားရွားကွာခြားချက်ဆိုတာတော့ မရှိသလောက်ပဲလို့ သူကွာရင် ၁၀ ပဲ။ နည်းနည်းပိုရင်ပိုမယ်၊ လျော့ရင် လျော့ မယ်။ ဒါပေမယ့် ရွာတဲ့မိုးရေချိန်က ရက်တိုတိုအတွင်းမှာ မိုးရေချိန်လက်မ အများကြီး ရွာလိုက်ပြီးတော့ ကျန်တဲ့ အချိန်တွေမှာ မိုးပါးနေမယ်ဆိုရင် တစ်နှစ်ပတ်လည် မိုးရေချိန်လက်မကတော့တူတယ်။ ဒါပေမယ့် နစ်မြုပ် ပျက်ဆီးမှု၊ စိုက်ပျိုးထားတဲ့ သီးနှံပျက်စီးမှုကြတော့ ပျက်စီးတာခြင်း မတူညီနိုင်ဘူး။ စပါးကတော့ပျက်တယ်၊ နှစ်ပတ်လည် မိုးရေချိန်နဲ့တူတယ်၊ ဒါပေမယ့် တစ်လတည်းမှာ မိုးက လက်မအများကြီး ရွာလိုက်တဲ့အတွက် အဲဒီ အချိန်မှာ ရေကအယ်ပြီးတော့ မြုပ်သွားမယ်ဆိုရင် ပျက်စီးမှာပဲ။ အဲဒီမိုးရေချိန်နဲ့ တိုင်းတာပြီး သတ်မှတ်မယ် ဆိုရင်တော့ ဒီအာမခံလုပ်ငန်းက ပြဿနာရှိမှာပဲ။ အငြင်းအခုံ ဖြစ်ဖွယ်ရာရှိတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုသို့ အာမခံစနစ်ဖြင့် လုပ်ဆောင်ရာတွင် မိုးရွာသွန်းမှုကြောင့် ပျက်စီးသွားသည့် လယ်များရှိပါက တစ်ဧကလျှင် ရာခိုင်နှုန်းမည်မျှ ပျက်စီးမှ အာမခံရရှိမည်ဆိုသည်အချက်တို့ ပါသင့်ကြောင်းနှင့် တစ်ဧကလျှင် တစ်ဝက်ခန့် ပျက်စီးမှသာ အာမခံရမည်ဆိုပါက မဖြစ်သင့်ကြောင်းလည်း တောင်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

သီးနှံအာမခံစနစ်ထားရှိနိုင်ရေးအတွက် သက်ဆိုင်ရာများမှ အစည်းအဝေးပြုလုပ်ဆွေးနွေးနေစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံ၌ ဒေသအပေါ်မူတည်ကာ မိုးရေချိန်နှင့် မိုးရွာသွန်းမှု ကွာခြားချက်များ၊ နှစ်ရှည်သီးနှံ၊ ရာသီအလိုက် သီးနှံကွာခြားချက်များရှိသဖြင့် ၎င်းအချက်ကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်ပြီး နေရာဒေသအလိုက် အာမခံစနစ်ကို ပြေင်းလဲသတ်မှတ်သင့်ကြောင်း အကြံပြုကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် အာမခံစနစ်ဖြင့် ပတ်သက်၍ ဗဟုသုတအားနည်းသောကြောင့် တောင်သူများအား အသိပညာ ပေး လုပ်ငန်းစဉ်များ ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့်စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

“ဒေသအပေါ်လိုက်ပြီးတော့မှ သီးနှံကမတူတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ သူတို့က ဒီအပေါ်မှာ တစ်သမတ်တည်း လုပ်ဖို့ အဆင်မပြေဘူးဆိုတာ ကြားရတယ်။ အခု ဒီစနစ်ကကြတော့ တကယ်တမ်းတော့ အာမခံကုမ္ပဏီတွေအတွက် စွန့်စားမှုနည်းတယ်လို့ ပြောထားတာရှိတယ် တချို့နိုင်ငံတွေမှာ။ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူးလား ဆိုတော့ မိုးရေချိန်ကို ပုံမှန်တိုင်းပေးနေတဲ့ ထုတ်ပြန်ပေးနေတဲ့ဌာနတွေရှိရင်တော့ အဆင်ပြေနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်ခုရှိတာက မြန်မာပြည်မှာရှိတဲ့တောင်သူတွေက သီးနှံအာမခံစနစ်အပေါ်မှာ‌တောင်မှ သူတို့တွေက လက်လှမ်း မမိသေးဘူးပေါ့။ ဒီအတွက် တောင်သူစိတ်ဝင်စားအောင် အရင်ဆုံး အများကြီး ကမ်ပိန်းတွေ၊ awareness တွေ လုပ်ပြီးတော့မှပဲ ဒီစနစ်ကြီးကို အကောင်အထည်ဖော်မယ်ဆိုရင် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတယ်။ တခြားနိုင်ငံမှာပြောတာပေါ့ သမားရိုးကျသီးနှံတွေထက် ဒီစနစ်ကို တောင်သူရော Insurance ကုမ္ပဏီတွေကရော ကြိုက်ကြတယ်ပြောတယ်။ အဓိကက သူက ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် သီးနှံ ဆုံးရှုံးမှုကို အခြေတည်ပြီးပေးတဲ့ သမားရိုးကျ Insurance မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဒီလိုမျိုး တောင်သူက  မိုးရေချိန်အပေါ် မူတည်ပြီး သူ့ရဲ့သီးနှံ ရှင်သန်မှု၊ ကြီးထွားမှုကို တောင်သူက ရွေးချယ်ခွင့်ရှိတယ်ပေါ့။ သူ့အတွက်လည်း မက်လုံးပိုရှိတာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ယခုလုပ်ဆောင်မည့် သီးနှံအာမခံစနစ်သည် စိုက်ပျိုးရေးကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်သည့် အခြားနိုင်ငံများ၌ တွင် ကျယ်စွာ ဆောင်ရွက်နေပြီးဖြစ်သည့်အတွက် နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ၏ လမ်းညွှန်မှုအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စတင်ဆောင်ရွက်ရန် စီစဉ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါး အသင်းချုပ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

၎င်း သီးနှံအာမခံစနစ်ကို ယခုနှစ်ဆောင်းသီးနှံရာသီတွင် တောင်သူလယ်သမားများ ပူးပေါင်းပါဝင်သည့် (Farmer Participatory Approach) ကို အခြေခံဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းနေကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၆

မလေးရှားနိုင်ငံရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရန်အတွက် ရက်ချိန်းအား အွန်လိုင်းမှ QR code စနစ်ဖြင့်တင်ကြရာတွင် ရက်ချိန်းပြန်မကျသည့်အတွက် အခက်အခဲဖြစ်နေကြကြောင်း မလေးရှားတွင်နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

QR ရယူပြီးသူများအတွက် သံရုံးသို့ လာရောက်ရမည့်ရက်ကို မှတ်ပုံတင်ထားသည့် ဖုန်းနံပါတ်ဆီ SMS ပေးပို့ အသိပေးမှာဖြစ်ပြီး သံရုံး၏ လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာများမှတဆင့် အချိန်နှင့်တပြေးညီ ထုတ်ပြန်ပေးမည်ဟု သံရုံးမှ ပြောဆိုထားခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် ယခုကဲ့သို့ ရက်ချိန်းပြန်မကျသည့်အတွက်ကြောင့် သက်တမ်းကုန်ဆုံးချိန်နီးသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အတွက် အခက်အခဲ ပိုဖြစ်စေကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်သည့် မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ရက်ချိန်းမကျတာက သူတို့လည်း system run နေတယ်ပဲ ပြောတာပေါ့နော်။ ရက်ချိန်းကျမလာတာ ကျနော်တို့ လည်း ဘယ်လိုမှ complain တက်လို့လည်း မရဘူး။ လော‌လောဆယ်က သိတဲ့အတိုင်းပဲ သူတို့လည်း ပွဲစားတွေနဲ့ သွားနေတဲ့လမ်း‌ကြောင်းတွေလည်း ရှိတယ်။ အခု ကိုဗစ်နောက်ပိုင်းကျမှသာ QR တွေရော system တွေရော ရှုပ်ကုန်ပြီးတော့ လုပ်စားတဲ့ပွဲစားတွေက များသွားတာ။ အဲဒီမှာ ပွဲစားတွေနဲ့ပေါင်းပြီးတော့ စာအုပ်ကို ၇၀၀ တွေ ၈၀၀ တွေ(ရင်းဂစ်ငွေ) အခုဆို ပေါက်ဈေးတွေ ၁၇၀၀၊ ၁၈၀၀ တွေနဲ့(မြန်မာငွေ ၈ သိန်းဝန်းကျင်) လုပ်နေတာ အများကြီး‌ပေါ့။ အဲဒါကြောင့် ကျနော်တို့ဘက်က တောင်းဆိုချင်တာကတော့ ဟိုးအရင်တုန်းက system လိုပဲ ဖြစ်ဖြစ်သွားပြီးစနစ်တကျ စာရွက်စာတမ်း အပြည့်အစုံပါတာကို သက်တမ်းတိုးလိုက်တာ အဲဒါကိုပဲ လိုချင်တာ  ပေါ့။ အဲဒါကတော့  တချို့သူဋ္ဌေးတွေကြတော့ စိတ်မရှည်လို့ မြန်မာနိုင်ငံသားကို ပြန်လွှတ်လိုက်တာတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီစာအုပ်ကို သက်တမ်းတိုးတာကို စောင့်ရင်းနဲ့မှ သက်တမ်းသေသွားလို့ special pass နဲ့ ယူထားရတာတွေ လည်း ရှိတယ်။ အဲဒီတော့ အဆင်ပြေတဲ့ သူဋ္ဌေးတွေကကြတော့ လုပ်ပေးတာပေါ့။ တချို့သူဋ္ဌေးတွေကြတော့ မင်းတို့နိုင်ငံက ဒီလောက်တောင် ခက်ခဲတယ်ဆိုပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံကိုပဲ အပြီးပြန်လွှတ်လိုက်တာတွေလည်း အများကြီးကြုံတွေ့ရတယ် အခက်အခဲတွေ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံရှိ မြန်မာသံရုံးတွင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်လာရောက်လုပ်ကိုင်နေကြသည့် မြန်မာများ

ကွာလာလမ်ပူမြို့ရှိ မြန်မာသံရုံးသည် အွန်လိုင်းမှ QR code စနစ်ဖြင့် ရက်ချိန်းယူရခြင်းကို စက်တင်ဘာ ၄ ရက် နေ့မှ စတင်ကာ ပြောင်းလဲလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိ အွန်လိုင်းမှ QR ရယူရာတွင် www.mekl.org သို့ ဝင်ရောက်ကာ ကောင်စစ်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများနှင့် ပတ်သက်၍ ဆောင်ရွက်လိုသည့် ကိစ္စရပ်များအား ဖြည့်သွင်း ဆောင်ရွက်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာသံရုံးက ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိ အဆင်မပြေသည့်ကာလ၌ ယခင်အတိုင်း လူကိုယ်တိုင် လာရောက်ပြုလုပ်ရသည့် စနစ်ကို ခေတ္တပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်းလည်း အကြံပြုကြသည်။

QR စနစ်ဖြင့် အွန်လိုင်းမှ ရက်ချိန်းယူရခြင်းသည် အချိန်ကုန် လူပင်ပန်းခြင်းနှင့် ငွေကြေးကုန်ကျမှုကို သက်သာ စေသည့်အတွက် အမှန်တကယ် နည်းစနစ်တကျ ရှိမည်ဆိုပါက ကောင်းမွန်သည့်စနစ်တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အမှန်မှန်ကတော့ QR code နဲ့လုပ်တာက အရမ်းကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုလိုမျိုး ပြန်ပြီးတော့ မကျတာတွေကတော့ အဆင်မပြေဘူးပေါ့နော်။ အဲဒီရက်ချိန်းလေးတစ်ခုတော့ ဒီတစ်ရက်ကို လူဘယ်နှယောက် လက်ခံမယ်ဆို အဲဒါ စိစစ်ပြီးတော့ ရက်တိုင်းမှာ ၁၀ ယောက်ဆို ၁၀ ယောက်၊ အယောက် ၃၀ ဆို အယောက် ၃၀ အဲဒီလိုမျိုး လက်ခံသွားရင်တော့ အရမ်းကောင်းတဲ့အစီအစဉ်ပေါ့။ ဒီအတိုင်းပဲ work in သ‌ဘောမျိုးနဲ့ဆိုရင်တော့ အဆင်မပြေလောက်ဘူး။ ဘာလို့ဆို တစ်ခါတည်း စုပြုံပြီးလာကြမယ်ဆို သူတို့အတွက်လည်း အလုပ်ရှုပ်တယ်။ သံရုံးကလည်း နေရာကျဉ်းတဲ့အနေအထားမျိုးမှာ ရုတ်ရုတ်တွေဖြစ်တာမျိုးတွေလည်း ရှိကောင်းရှိလိမ့်မယ်။ အဲဒီတော့ QR code နဲ့ လုပ်တာကတော့ အကောင်းဆုံးလို့ ကျနော်မြင်တယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ချင်တဲ့ကလေးတွေ appointment ယူတဲ့အခါမှာ အရေးတယူလုပ်ပေးဖို့တော့ သင့်တာပေါ့။ အခုလိုမျိုး ပြန်မကျဘူးဆိုတာကြီးကတော့ အဆင်မပြေဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံရှိ ဌာနဆိုင်ရာများတွင်လည်း အွန်လိုင်းစနစ်ဖြင့် သွားသည့်လုပ်ငန်းစဉ်များကို ဆောင်ရွက်နေခြင်း ဖြစ်သော်လည်း တစ်စုံတစ်ရာ အမှားအယွင်းနှင့် ကြ့န်ကြာမှုများ မရှိကြောင်း သိရသည်။ 

ထို့ကြောင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရန် ရက်ချိန်းယူရသည့် QR code စနစ်အား အကောင်အထည်မဖော်ခင် ကာလကတည်းက အမှားအယွင်းနှင့် နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုများမရှိစေရန် သေချာစမ်းသပ်၍ အလုံးစုံ အဆင်ပြေ ချောမွေ့မှသာ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၆

ဘိန်းအစားထိုးသီးနှံအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသည့် ပြောင်းတန်ချိန် ၆ သောင်းခန့်ကို တရုတ်နိုင်ငံက ယခုနှစ် တွင် ဝယ်ယူသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်နိုင်ငံက ဘိန်းအစားထိုး သီးနှံအဖြစ် ရှမ်းပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်တို့တွင် စိုက်ပျိုးထားသည့် ပြောင်းများ ကို နှစ်စဉ် ဝယ်ယူလျက်ရှိကြောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က တန်ချိန် ၃ သောင်းကျော် တင်ပို့ခဲ့ပြီး ယခုနှစ်တွင် တန်ချိန် တိုးမြှင့် ဝယ်ယူရန် ဆွေးနွေးထားမှုရှိကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်းထံမှ သိရသည်။

သို့သော် လက်ရှိတွင် တရုတ်နိုင်ငံကပေးသည့် ပြောင်းဈေးနှုန်းသည် နည်းပါးနေခြင်းကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ကချင်ပြည်နယ်ရှိ ပြောင်းများ ရောင်းချရန်အတွက်ပင် အဆင်မပြေနိုင်ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း ဈေးကွက်တွင် ပြောင်း တစ်ပိဿာလျှင် ၁၁၅၀ ကျပ် ရှိနေပြီး တရုတ်နိုင်ငံမှ ပေးသည့် ဈေးနှုန်းသည် ၁၀၀၀ ကျပ် ဝန်းကျင်သာ ရှိကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ပြောင်း စိုက်ခင်းကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မဆိုးပါဘူး တန်ချိန် ၆ သောင်းဆိုတော့။ လောလောဆယ် မြဝတီ မသွားရတဲ့အချိန်မှာ ဒီဘက်က ပြောင်း လည်း ပေါ်စလေးတွေပေါ့နော်။ ဗန်းမော်၊ ဝိုင်းမော်ဘက်လည်း ပြောင်းက နည်းနည်းပါးပါး ပေါ်နေပြီ။ ရှမ်းမြောက် တို့လည်း လှော်ပြောင်းတွေ စပြီး ပေါ်နေပြီဆိုတော့ ပြောင်းပေါ်ချိန်လေး အဲဒီဘက်ကို နည်းနည်း ထွက်ထားတယ် ဆိုတော့ ပိုကောင်းတာပေါ့။ ခါတိုင်းနှစ်တွေတော့ တန် ၃ သောင်း၊ ၄ သောင်းလောက်တော့ သွားကြတာပဲ။ တရုတ် နယ်စပ်ဂိတ်တွေ လွယ်ဂျယ်၊ ကန်ပိုက်တီ၊ မူဆယ်၊ ချင်းရွှေဟော် အကုန်လုံးကတော့ သွင်းဖို့တော့ ပြောတော့ ပြော နေတယ်၊ ဒါပေမယ့် သိပ်ပြီးတော့ ဈေးမကိုက်ကြသေးပါဘူး။ သွားဖို့တော့ လုပ်နေကြတာပဲ၊ ဈေးမကိုက်တော့ မပို့ နိုင်ကြသေးပါဘူး။ ဈေးနှုန်းတွေက ကျနေတယ်။ တရုတ်ပေးတဲ့ ဈေးက ပြည်တွင်းမှာ ဝယ်လို့ မရဘူး အဲဒီဈေးတွေ နဲ့။ ဒေသကတောင်မှ မကိုက်ဘူးပြောတယ်။ ၁၀၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ပဲ ရတာဆိုတော့ မကိုက်ဘူးတဲ့။ ၁၁၅၀ လောက် ရှိတယ်။ အဲဒါတောင် ဟိုဘက်က ၁၀၀၀ ကျော်ကျော်ပဲ ရတယ်ပြောတယ်။ အရောင်းအဝယ်တော့ သိပ်ပြီး တော့ ဖြစ်တန် မကြားဘူး” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာ့ပြောင်းကို ဝယ်ယူသော ဈေးနှုန်းသည် ကမ္ဘာ့ပေါက်ဈေးနှုန်း ဖြစ်နေသော်လည်း လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ရငွေ မူဝါဒကြောင့် အဆင်မပြေ ဖြစ်နေသည်ဟု ပြောင်းကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

မြန်မာ့ပြောင်းကို တွေ့ရစဉ်

ကမ္ဘာ့ပြောင်းဈေးနှုန်း တိုးလာပါက တရုတ်နိုင်ငံမှပေးသည့် ပြောင်းဈေးနှုန်းလည်း တိုးလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြောင်းဈေးနှုန်း မတိုးလာပါကလည်း ပေးသည့်ဈေးဖြင့်သာ တင်ပို့ရောင်းချရမည် ဖြစ်ကြောင်း  ပြောင်းကုန်သည် တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သွားဖို့တော့ စီစဉ်နေတယ် ထင်တယ်ဗျ။ ဒါပေမယ့် တိတိကျကျတော့ မဖြစ်လာသေးဘူးပေါ့နော်။ စောင့် ကြည့်နေတုန်းပေါ့နော်။ ဈေးလည်း မကိုက်ဘူး။ ဒီက မူဝါဒကြောင့် မကိုက်ဘူး။ ဒီမှာက ဒေါ်လာဈေးနဲ့ အပြည့်မရ ဘူးလေ။ ၅၀ - ၅၀ ပေါ်လစီပေါ့။ ၅၀ က ၂၁၀၀ နဲ့ ရတယ်။ နောက်ထပ် ၅၀ က ၂၉၂၀ နဲ့ ရတယ်ဆိုတော့ သူတို့က တော့ ကမ္ဘာ့ပေါက်ဈေးအတိုင်း ပေးတာပဲ ကိုယ်က မကိုက်ချင်တာပေါ့။ သူတို့ကတော့ ကမ္ဘာ့ပေါက်ဈေးအတိုင်းပဲ ပေးမှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ထူးခြားတဲ့ ရလဒ်ရှိရင်တော့ တိုးချင် တိုးမှာပေါ့။ အကယ်လို့ သူတို့လည်း လုံးဝ မတိုးပေးတော့ဘူးဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့လည်း ဒီဈေးနဲ့ပဲ ရောင်းရတော့မှာပေါ့” ဟု ပြော သည်။

အဓိက ဘိန်းအစားထိုးအနေဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းမှ ထွက်ရှိသည့် ပြောင်းများကို တင်ပို့ကြပြီး နှစ်စဉ် စက်တင်ဘာလမှ ဒီဇင်ဘာလအထိ တင်ပို့လေ့ရှိကြောင်း ပြောင်းကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဘိန်းအစားထိုးသီးနှံအဖြစ် ရှမ်းပြည်နယ်တွင် လက်ဖက်၊ ကြံ၊ ထောပတ်သီးနှင့် ပြောင်း အပါအဝင် အခြားအစားထိုး နှစ်ရှည်သီးပင်များကို စိုက်ပျိုးပြီး ပြည်ပဈေးကွက်သို့ တင်ပို့လျက် ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၅ 

အိန္ဒိယ - မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေး ကုလားတန်မြစ် ဘတ်စုံသုံး စီမံကိန်းထဲမှ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်သည့် စစ်တွေ ဆိပ်ခံတံတားတွင် ပြည်တွင်းကမ်းရိုးတန်း သင်္ဘောများကို ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ဆိုက်ကပ်ခွင့် ပြုလိုက်ပြီဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းသို့ ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှု မြန်ဆန်လာမည်ဖြစ်ပြီး ကုန်ကျစရိတ်များလည်း သက်သာလာမည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်ကြီးများနှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

စစ်တွေဆိပ်ခံတံတားသစ်သည် နိုင်ငံတကာအဆင့်မှီ စံချိန်စံညွှန်းများဖြင့် တည်ဆောက်ထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း ကမ်းရိုးတန်းသင်္ဘောများ ဆိုက်ကပ်ခွင့် ရပြီဖြစ်သည့်အတွက် ကုန်တင်ကုန်ချ လုပ်ဆောင်ရာတွင် မြန်ဆန်လာမည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စစ်တွေဆိပ်ကမ်းသစ်ကို ဖွင့်လှစ်နေစဉ်

၎င်းက “သင်္ဘောတွေက ကပ်လို့ရပြီဖြစ်တဲ့အတွက် အရင်တုန်းကတော့ ကျနော်တို့ စစ်တွေမှာက ဆိပ်ကမ်း ကောင်းကောင်း မရှိဘူးပေါ့လေ။ တော်တော်လည်း ရှားပါတယ်။ မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်း အာဏာပိုင်ရဲ့ ဆိပ်ခံတံတား တစ်ခု ရှိတယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ ရွှေမင်းဂံ ဆိပ်ခံတံတားရှိတယ်။ ရွှေမင်းဂံ ဆိပ်ခံတံတားဆိုရင် တော်တော် လေး ဟောင်းနွမ်းနေပြီပေါ့လေ။ နောက်ပြီးတော့ ပုဂ္ဂလိက ဆိပ်ခံအသေးလေးတွေမှာ ဆိုက်ကပ်နေရတဲ့ အနေ အထား မျိုးတွေလည်း ရှိတယ်။ အခု ဆိပ်ခံတံတားအသစ်က တကယ့် နိုင်ငံတကာအဆင့်မှီ လုပ်ထားတာဖြစ်တဲ့ အတွက် ကျနော်တို့အမြင်ကတော့ ဆိုက်ကပ်ပြီးတော့ ကုန်ချရတဲ့ အချိန်ကတော့ တိုတောင်းသွားမယ်လို့ ထင်ပါ တယ်။ အချိန်တိုတောင်းသွားတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် သင်္ဘောအနေနဲ့ကလည်း ရက်တိုနဲ့ ပြန်ထွက်နိုင်မယ်။ သင်္ဘော ကုန်ချတာ အကြာကြီး မစောင့်ရတဲ့အတွက် ကုန်သည်တွေ အတွက်ကတော့ အထိုက်အလျောက် လျော့နည်းလာ မယ်” ဟု ပြောသည်။

ပုံမှန်အားဖြင့် စစ်တွေတွင် ကုန်တင်ကုန်ချ ပြုလုပ်ရာ၌ ဆိပ်ခံတံတား အခက်အခဲကြောင့် တစ်ပတ်၊ ၁၀ ရက်နှင့် ၁ လအထိ ကြာမြင့်ကြောင်း၊ လက်ရှိ စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်းသစ်ကို အသုံးပြုခွင့် ရပြီဖြစ်သည့်အတွက် တန်ချိန် ၁၀၀၀ ဆံ့ သင်္ဘောတစ်စီးလျှင် ၂ ရက် ၃ ရက်ခန့်သာ ကုန်တင်ကုန်ချရုံဖြင့် အဆင်ပြေနိုင်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

စစ်တွေဆိပ်ကမ်းသစ်ကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မြန်ဆန်ဆန် ကုန်တင်ကုန်ချ လုပ်ဆောင်၍ ရခြင်းကြောင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ခများလည်း လျော့ကျလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်တွင်းသင်္ဘောများ ဆိုက်ကပ်ရာတွင် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အခက်အခဲများကိုလည်း စနစ်တကျ စောင့်ကြည့်ပြီး စိစစ်နေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

စစ်တွေ ဆိပ်ခံတံတားသစ်တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း အသုံးပြုသည့် သံချောင်း၊ ဘိလပ်မြေ၊ စားသောက်ကုန် စသည်တို့ကိုသာ တင်ဆောင်ကြောင်း၊ ကုန်သွယ်မှုအတွက် ကုန်စည်များ မပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။

စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်းသစ်တွင် နိုင်ငံတကာ သင်္ဘောများ ဆိုက်ကပ်ခွင့်သည် ရရှိထားပြီဖြစ်သော်လည်း သင်္ဘောလိုင်း မရှိသေးခြင်းကြောင့် ဆိုက်ကပ်မှု မရှိသေးကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် စစ်တွေနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကာလကတ္တားမြို့ ဆိပ်ကမ်းသို့ တိုက်ရိုက်ပြေးမည့် သင်္ဘောလိုင်းတစ်ခု ရရှိရန် နှစ်နိုင်ငံ ဆွေးနွေးမှု ပြုလုပ်နေကြောင်း သိရသည်။

ကုလားတန်ဘက်စုံသုံး သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်း၏ တစိတ်တပိုင်းဖြစ်သည့် စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်းသစ်တွင် တန်ချိန် ၅၀၀၀ မှ ၆၀၀၀ ရှိ သင်္ဘောကြီးများ ဆိုက်ကပ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၅

ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်ဖြစ်သည့် မဲဆောက်မြို့တွင် မြန်မာဈေးသည်များအပေါ် ပိုမိုတင်းကြပ်မှုများ ရှိလာနေပြီး ဖမ်းဆီးခံရမှုများလည်း များပြားလာကြောင်း မဲဆောက်တွင် နေထိုင်သူများထံက သိရသည်။

ဩဂုတ်လမှ စက်တင်ဘာလအတွင်း မြန်မာဈေးသည် အများအပြား ဖမ်းဆီးခံရကြောင်း သိရသည်။ 

ထို့အပြင် လွယ်လင့်တကူ ဝင်ရောက်နိုင်သည့် နယ်စပ်ဂိတ်များတွင်လည်း ယခင်ကထက်ပို၍ လုံခြုံရေးများ တင်းကြပ်ချထားပြီး မြန်မာအများစု နေထိုင်သည့် တန်းလျားများတွင် ကင်းလှည့်သွားလာမှုများလည်း ပိုမို တွေ့လာရကြောင်း မဲဆောက်တွင် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လွန်ခဲ့တဲ့ သုံးပတ်နီးနီးပြောမလား မြန်မာဘက်အခြမ်းမှာ ပေါက်ကွဲမှုတွေဖြစ်ပြီးနောက် ထိုင်းနယ်စပ် လုံခြုံရေးက ပိုပြီးတော့ တင်းကြပ်သွားတာ အခုအချိန်ထိပဲ။ အရင်တုန်းက  အာဏာသိမ်းစစ်တပ် သူတာဝန်ယူတဲ့ ၈ နှစ်ကျော် ၉ နှစ်အတွင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံသား အပါအဝင် အခြားအိန္ဒိယနိုင်ငံသားတွေရော၊ တရုတ်နိုင်ငံသားတွေ ရော၊ လုပ်ငန်းရှင်အဖြစ်တွေနဲ့ ရပ်တည်ကြတယ်။ KTV တွေ စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ စတိုးဆိုင်တွေ၊ အခြားလုပ်ငန်း တွေပေါ့။ ဒီအပေါ်မှာ လစဉ်ကြေးပေါ့ လိုင်းကြေး တစ်လကို ဘယ်လောက်ဆိုပြီးတော့ နယ်မြေခံ ဌာနဆိုင်ရာတွေ ကို လိုင်းကြေးပေးပြီး နေကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီနယ်စပ်မှာကြတော့ မြန်မာဈေးသည်တွေက မြန်မာနိုင်ငံကနေ သွင်းတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေ အားလုံးဟာ တော်တော်များများက ထိုင်းဘက်က ခွင့်မပြုထားတဲ့ ဂျူတီမပေးတဲ့ ပစ္စည်း တွေ ပါတယ်လေ။ ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ ကွမ်းစားတဲ့ မြန်မာ ဆေးရွက်ကြီးတို့ အစရှိသဖြင့် တရားမဝင်ဘူးပေါ့။ ဒါတွေလည်း လိုင်းကြေးပေးပြီးတော့မှ ရောင်းကြတယ် ဝယ်ကြတယ်။ ဒီရွေးကောက်ပွဲပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာကြ တော့ တချို့တချို့သောဌာနတွေက ဒီလိုင်းကြေးကို မသိဘူး။ မသိဘဲနဲ့ တာဝန်အရ ရောက်လာတယ် ဒီနယ်မြေမှာ၊ ဒါတွေတွေ့တယ် တရားမဝင်ဘူးဆိုပြီး ဖမ်းတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ဈေးရောင်းသည့် မြန်မာများကို ထိုင်းရဲက ဖမ်းဆီးထားစဉ်

စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့ကလည်း မဲဆောက်-မြဝတီ ချစ်ကြည်ရေးအမှတ် (၁) တံတား၊ မဲဆောက်ဘက်ခြမ်းတွင် ဈေးရောင်းနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အမျိုးသမီးလေးဦး ဖမ်းဆီးခံရကြောင်းကို ထိုင်းလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဦးစီး ဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထို့အပြင် မဲဆောက်မြို့မှ ထွက်ခွာမည့် ခရီးသည်တင်ကားများနှင့် မဲဆောက်သို့ ဝင်ရောက်မည့် ခရီးသည်တင် ကားများတွင် လိုက်ပါသည့် ခရီးသည်များအား နိုင်ငံကူးလက်မှတ်နှင့် အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်းများအား စစ်ဆေးဆောင်ရွက်နေကြောင်းလည်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် စက်တင်ဘာလကုန်အထိ အမည်စာရင်း တင်သွင်းထားသူများကို နေထိုင်ခွင့် ပြုထားသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ ဖမ်းဆီး စစ်ဆေးမှုများသည် စက်တင်ဘာလကုန် နောက်ပိုင်းတွင် ပို၍ ရှိလာမည်ဖြစ်ကြောင်း IBECSWO လူမှုကူညီရေး အသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဈေးရောင်းသည့် မြန်မာများကို ထိုင်းရဲက ဖမ်းဆီးထားစဉ်

IBECSWO လူမှုကူညီရေး အသင်းမှ မဇ္စျိမ ကိုသားကြီးက “ဒီ ၃၀ ရက်နေ့ ‌ကျော်တာနဲ့ ဒီလကုန်တာနဲ့ အဖမ်းအဆီး နည်းနည်းရှိမယ်။ နေရာတိုင်းမှာ။ အဲဒါဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကျနော်တို့ ဒီမှာ အထောက်အထားတွေ နိုင်ငံတော် က စစ်ဆေးနေတာကို။ လက်ရှိ အနေအထားမှာ မြန်မာပြည်က ဝင်နေတာ တော်တော်များတယ်။ ဒီလတွေထဲမှာ။ မတရားဝင်လာတဲ့ မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေ တော်တော်များနေပြီ ထိုင်းထဲမှာ။ name list စာရွက်တင် ထားတဲ့ လူတွေအပေါ်မှာကတော့ သူ့ဟာနဲ့သူ ခွင့်ပြုချက် ပေးထားပြီးပြီလေ။ သူတို့က တရားဝင်သွားပြီ။ နောက် ထပ် သူတို့လုပ်ရမယ့်ဟာက ဘာလဲဆိုတော့ CI စာအုပ် အဲဒီစာအုပ်လုပ်ရမယ်။ ထိုင်းဘက်မှာ name list စာရွက် ကျထားတဲ့လူတွေက သေချာသွားပြီ။ အဖမ်းအဆီးလည်း မရှိဘူးပေါ့ name list စာရွက်ကျထားတဲ့ လူတွေက” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တရားဝင်သာမက တရားမဝင် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ သန်းနှင့်ချီရှိပြီး တရားမဝင်များ အတွက် နေထိုင်အလုပ်လုပ်ခွင့် ဘတ်ပန်းရောင်ကတ်များအား ထိုင်းအစိုးရအနေဖြင့် ထုတ်ပေးလေ့ရှိသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ MOU (၄)နှစ်ပြည့်သည့် မြန်မာလုပ်သားများသည် အချိန်ကာလအားဖြင့် ၄ ရက်ခန့်သာ ကြာမြင့်မည့် U-Turn စနစ်ဖြင့် ထိုင်းသို့ ရက်တိုတိုအတွင်း ပြန်လည်ဝင်ရောက်နိုင်ရေးကို မြဝတီနှင့် ကော့သောင်း မြို့တို့တွင် ပြုလုပ်ပေးလျက် ရှိသည်။

ထို့အပြင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းတိုးခြင်းနှင့် အသစ်ပြုလုပ်ခြင်းများကိုလည်း သံရုံး၌ ရက်ချိန်း ကြိုတင် ယူရန် မလိုအပ်တော့ဘဲ လူကိုယ်တိုင် လာရောက် ပြုလုပ်နိုင်သည့် စနစ်အား ပြောင်းလဲထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၅

ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းကို လက်ရှိတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ပေါက်ဈေးဖြင့် မတွက်ချက်ဘဲ ထိုင်းပြည်တွင်း ရွှေဈေး နှင့် ထိုင်းဘတ်ငွေတို့ဖြင့် တွက်ချက်ကာ အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်နေကြောင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

ထိုသို့ ဘတ်ငွေဖြင့် ရွှေကို အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်လာရခြင်းမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ရောင်းဝယ်သူများနှင့် ကုန်သည်များကို ဖမ်းဆီး အရေးယူမှုများ ရှိနေသော်လည်း ထိုင်းဘတ် ငွေ အရောင်းအဝယ်များကို တင်းကြပ်မှု မရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ဘတ်ငွေနှင့် ပတ်သက်၍ တရားဝင် အသုံးပြုခွင့်မူဝါဒ ပြောင်းလဲခြင်းကြောင့်လည်း ပါဝင်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းဘတ်ငွေဖြင့် တွက်ချက်သော်လည်း ထိုင်းဘတ်ငွေသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ဈေးနှုန်းအပေါ် မူတည်၍ ပြောင်းလဲမှု ရှိနေခြင်းကြောင့် ဒေါ်လာနှင့် သွယ်ဝိုက်၍ ပတ်သက်မှု ရှိနေသေးကြောင်း ဒေါ်လာနှင့် ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

၎င်းက “လောလောဆယ် ဒေါ်လာကိုင်ဆောင်ခွင့်ကလည်း သိတဲ့အတိုင်းပဲလေ၊ အဖမ်းအဆီး အရမ်းကြမ်းတယ် ငွေလွှဲတဲ့ဟာတွေမှာ။ ဒေါ်လာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပိုပြီးတော့ ဖမ်းတယ်ပေါ့နော်။ 
ရွှေ၊ ငွေ၊ ဒေါ်လာ၊ အဲဒီမှာ ဘတ် က နည်းနည်း လွတ်တယ်လို့ ပြောလို့ရတာပေါ့လေ။ နောက်တစ်ခုက ပြည်တွင်းက စိန်ကုန်သည်တို့၊ ရွှေတို့ လုပ်တဲ့သူ တော်တော်များများကလည်း ဘတ်နဲ့ အဆက်အဆံ ရှိတယ်လေ။ စိန်ပြပွဲတွေဆိုလည်း ဘန်ကောက် မှာဆို ဒီက စိန်ကုန်သည်တွေ ပေးကြတာပဲ။ ဘတ်ကို ပိုပြီးတော့ ဦးစားပေးတာပေါ့။ အရင်ကတည်းကလည်း ဘတ်နဲ့ ဆက်စပ်မှု ရှိပါတယ်။ မူဝါဒ ပြောင်းလဲလိုက်တာလည်း ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဘတ်ကို တိုက်ရိုက် သုံးလို့ရတယ်ဆိုတဲ့ဟာပေါ့။ နောက် ဒေါ်လာအစားထိုး ပုံစံမျိုးလေ။ အဲဒီမူဝါဒနဲ့လည်း ဆိုင်ပါတယ်။ ဘတ်ကို တရားဝင် ဒေါ်လာအစားမျိုး သုံးလိုက်တာပေါ့။ ထိုင်းရွှေဈေးတို့ ဘာတို့ကလည်း ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနဲ့ သက်ဆိုင်နေ တယ်။ ထိုင်းဘတ်ဈေးနဲ့ ရွှေဈေးကလည်း အချိတ်အဆက်ရှိတော့ ဒေါ်လာက သွယ်ဝိုက်ပြီးတော့ ပတ်သက်မှုတော့ ရှိနေသေးတယ်။ တိုက်ရိုက်ကြီးတော့ မပတ်သက်တော့ဘူး။ အရမ်းကြီး မသက်ရောက်နိုင်ဘူးပေါ့။ သူ့ရဲ့ ငွေဈေးနဲ့ ဆိုင်တာ မှန်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ ပြည်တွင်းက ရောင်းလိုအား၊ ဝယ်လိုအားနဲ့ သက်ဆိုင်တယ်” ဟု ပြော သည်။

ထိုင်းဘတ်ငွေနဲ့ အမေရိကန် ဒေါ်လာကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံတကာ ငွေပေးချေခြင်းကို ထိုင်းဘတ်ငွေနှင့် ရှင်းလင်းခွင့်ပြုကြောင်း ဩဂုတ်လ ၁၄ ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံ တော် ဗဟိုဘဏ်က  ကြေညာခဲ့သည်။

ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းကို ထိုင်းနိုင်ငံ ရွှေဈေးနှင့် ဘတ်ငွေကို အခြေခံ၍ တွက်ချက်ခြင်းကြောင့် ထိုင်းဘတ်ငွေဈေး ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်ပေါ်သည့်အခါတွင် ထိုင်းနိုင်ငံမှတဆင့် သွင်းနေရသည့် ကုန်စည်များလည်း ဈေးနှုန်းပြောင်းလဲမှု ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် ထိုင်းငွေကြေးသည်လည်း တည်ငြိမ်သည့် အနေအထားတွင် မရှိကြောင်း၊ ထိုင်း နိုင်ငံ၏ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုသည် ၂ ဆခန့် ရှိနေသည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဖြစ်နိုင်ခြေတော့ များတာပေါ့။ ဒါကတော့ ရှင်းရှင်းပြောရင်တော့။ အခြေခံအပေါ်မှာ တွက်တယ် မူတည်ပြီး တော့ ရွှေကတော့ ရွှေပေါ့။ ကုန်စည်ကတော့ ကုန်စည်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် ငွေလဲနှုန်းပေါ်မှာ မူတည်ပြီး သွားတာ။ ငွေလဲနှုန်း ပြောင်းလဲရင်တော့ ပြဿနာ ရှိနိုင်တာပေါ့နော်။ ဒါကတော့ ဒေါ်လာ အဖမ်းအဆီးကြောင့် အစားထိုး တွက်တာပေါ့နော်။ အစားထိုး တွက်တဲ့အခါကျတော့ ထိုင်းဘတ်ဈေး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ရင်တော့ ရွှေဈေးပေါ်မှာ ရော၊ ကုန်စည်ဈေးနှုန်းပေါ်မှာရော ထိခိုက်မှုတွေတော့ များလာနိုင်တာပေါ့နော်။ ထိုင်းဘတ်ကလည်း Stability ဖြစ်တဲ့ အထဲမှာတော့ မပါပါဘူး။ သူလည်း Inflation တော်တော်ဖြစ်နေတာကိုး သူ့နိုင်ငံမှာလည်း Inflation နှစ်ဆ လောက် ဖြစ်နေတာ သူ့ဆီမှာလည်း” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းဘတ်ငွေနဲ့ မြန်မာကျပ်ငွေကို တွေ့ရစဉ်

ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ရွှေကုန်သည်များက ဒေါ်လာအစား ထိုင်းဘတ်ငွေကို ပြောင်းလဲအသုံးပြုခြင်းသည် ရွှေဈေး နှုန်း တည်ငြိမ်စေရေးအတွက် မဟုတ်ဘဲ ဒေါ်လာနှင့် ပတ်သက်၍ ဖမ်းဆီးအရေးယူမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဘတ် ငွေကို အသုံးပြုခြင်း ဖြစ်သည်ဟု လုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ထို့နောက် ဘတ်ငွေနှင့် ပတ်သက်၍ ဒေါ်လာကဲ့သို့ ဈေးကစားမှုများ ပြုလုပ်နေခြင်းကို စောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ် ကြောင်း၊ ဘတ်ငွေဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာပါက ထိုင်းနိုင်ငံမှတဆင့် တင်သွင်းနေရသည့် ကုန်စည်များ ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှု ဖြစ်ပေါ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ပညာရှင်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၂

မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်မှ ထုတ်ပြန်ထားသည့် စည်းကမ်းများနှင့် အမိန့်များကို လိုက်နာမှု မရှိခြင်းကြောင့် နိုင်ငံခြားငွေ ရောင်းချလဲလှယ်နေသည့် ကုမ္ပဏီ ၁၀၀ ကျော်ကို လိုင်စင်ရုပ်သိမ်းပြီးနောက် နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်လာ၍ အိမ်ခြံမြေနှင့်ကားဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာနေသည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများထံမှ သိရသည်။

နိုင်ငံခြားငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ဈေးနှုန်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး ရောင်းချသူများနှင့် ကုန်သည်များက အလွန်အကျွံ ဈေးကစားနေမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး အဖွဲ့များက အရေးယူမှုများ ပြုလုပ်လာကြောင်း၊ လက်ရှိ တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာနှင့် ပတ်သက်၍ မည်သူမျှ ထင်ထင်ပေါ်ပေါ် လုပ်ဆောင်မှု မပြုလုပ်ကြတော့ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ စုံးစမ်းစစ်ဆေး အရေးယူခြင်းများကြောင့် လတ်တလောတွင် ဒေါ်လာဈေးကွက်အတွင်း တည်ငြိမ်နေပြီး အိမ်ခြံမြေနှင့် မော်တော်ကား ဈေးနှုန်းများလည်း ကျဆင်းလာနေကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ယာယီမျှသာ ထိရောက် နိုင်သည်ဟု ဒေါ်လာနှင့် ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးကတော့ အဲဒီအတိုင်းပဲ။ ဒါပေမယ့် ကုန်သည်၊ ပွဲစားတွေကလည်း သိတဲ့အတိုင်းပဲ သူတို့လည်း သူတို့လောဘနဲ့ သူတို့ လုပ်တာဆိုတော့ သူတို့အတွက် မကျန်ရင် မလုပ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲဒီမှာ လွန်တာလေးတွေတော့ ရှိတာပေါ့လေ။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ အစိုးရက ဝင်ထိန်းတယ်။ ဒါပေမယ့် ထိန်းတာလည်း နည်းနည်း ကြမ်းတာပေါ့။ တောက်လျောက် ဖမ်းတာ။ အခုက စသုံးလုံး စုံစမ်းတဲ့ပုံစံက ဟိုးအထက်ပိုင်းကလူတွေ မချန်ဘူး။ တော်ရုံတန်ရုံဆို လက်ဝင် မလျှိုချင်တော့ဘူး။ ဘယ်သူ့ကိုမှလည်း မကူညီရဲတော့ဘူး အဲဒီလို အနေ အထားမျိုး ဖြစ်ကုန်တယ်။ မလွယ်ဘူးပေါ့လေ အခုခေတ်ကာလကတော့။ တော်ရုံတန်ရုံ ငြိမ်နေကြတယ်။ နာမည် ကြီး ခရိုနီတို့၊ လက်ကြီးသမားတွေတို့၊ တကယ့်သူဋ္ဌေးတွေဆိုလို့ရှိရင် မြန်မာပြည်မှာ မနေတော့ဘဲနဲ့ ခရီးထွက်နေ တာတို့၊ များသောအားဖြင့် ဘန်ကောက် ရှောင်ကြတာပေါ့လေ အဲဒီလိုမျိုးတွေပဲ လုပ်ကြတော့တာ။ သူတို့က အစည်းဝေး အစည်းဝေးလို့ ခေါ်ခေါ်ပြီး တစ်ခါတည်း ကုတ်ကုတ်သွားတော့ တော်ရုံတန်ရုံလူလည်း မလုပ်ရဲကြ တော့ဘူး။ ရဲရဲတင်းတင်းပေါ့လေ ထင်ထင်ပေါ်ပေါ် မလုပ်ရဲကြတော့ဘူး။ သူတို့ကတော့ ဈေးကျအောင် ဖမ်းတယ်၊ ဒါပေမယ့် မကျတဲ့အပြင် ငြိမ်တော့ ငြိမ်သွားတယ်ပေါ့လေ။ လတ်တလော ဘာတွေထူးခြားလာလဲဆိုတော့ အိမ် ဈေးတွေ၊ မြေဈေးတွေတော့ အနည်းငယ် ကျသွားတယ်။ ကားဈေးဆိုလည်း သိသိသာသာ ကျလာတယ်။ ဒါလည်း ရလဒ်တစ်ခုလို့ ပြောလို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါတွေက ဘယ်လောက်ကြာထိ ခံမလဲ၊ ဘယ်လောက်ပဲကြာကြာ ဝယ်မယ့်လူက ပြန်စောင့်မှာပဲလေ။ ကျလေကြိုက်လေ ကျတာကို စောင့်ပြီးတော့ ပြန်ဝယ်။ အဲဒီအခါကျတော့ ဘာမှ မထူးဘူး။ ဒီပုံစံက နည်းနည်းလွဲနေတယ်လို့ ပြောလို့ရတာပေါ့။ ယာယီတော့ အလုပ်ဖြစ်လိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ဗဟိုဘဏ်က လိုင်စင်ပိတ်သိမ်းလိုက်သည့် ကုမ္ပဏီများစာရင်းကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံခြားငွေ လဲလှယ်ရောင်းချသည့် ကုမ္ပဏီများ လိုင်စင်ပိတ်သိမ်းခံရမှုသည် ယခု ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်းတွင် ၁၆၇ ခု ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ဇန်နဝါရီလတွင် ၁ ခု၊ မတ်လတွင် ၂၀ ခု၊ ဇူလိုင်လတွင် ၁၀ ခု၊ ဩဂုတ်လတွင် ၁၃ ခုနှင့် ယခု စက်တင်ဘာလတွင် ၁၂၃ ခု ပိတ်သိမ်းခံရခြင်း ဖြစ်သည်။

ရုပ်သိမ်းခံခဲ့ရတဲ့ ကုမ္ပဏီများတွင် ခရီးသွား ကုမ္ပဏီများ၊ လေကြောင်းလိုင်းများ၊ ဟိုတယ်များ၊ ဆောက်လုပ်ရေး ကုမ္ပဏီများ၊ ကျောက်မျက်ရတနာ ကုမ္ပဏီများနှင့် ကုန်သွယ်ရေး ကုမ္ပဏီများ ပါဝင်ပြီး ရန်ကုန်မြို့ရှိ နာမည်ကြီး ဆီဒိုးနားဟိုတယ်လည်း ပါဝင်နေသည်ကို ထုတ်ပြန်ချက်တွင် တွေ့ရှိရသည်။

လက်ရှိတွင် ကုမ္ပဏီအသစ်အပြင် ကုမ္ပဏီအဟောင်းများကို စိစစ်နေခြင်းဖြစ်ပြီး ထပ်မံ၍လည်း ယခုကဲ့သို့ အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုများ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်လာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်လာ လဲလှယ်မှုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အချက်အလက်တွေ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မတင်ပြတာတို့ ဘာတို့ ရှိမှာပေါ့ ဗဟိုဘဏ်ကို အမြဲတမ်း စာတမ်းတွေ ဘာတွေ တင်ပြရတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒါတွေ မပြည့်စုံတာတွေ ပါကောင်းပါလိမ့်မယ်။ နောက် black အရောင်းအဝယ် လုပ်တဲ့ဟာတွေ ပိတ်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အဟောင်းတွေကိုတော့ စိစစ်နေတာပေါ့နော်။ အဲဒါ အချို့ကတော့ ရုပ်သိမ်းသင့်ပါတယ်။ နဂိုကတည်းကလည်း မရှိတော့ စာရွက်စာတမ်း မတင်ပြနိုင်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ အများကြီး ရှိပါ သေးတယ်။ အဲဒါတွေလည်း ပါသွားမှာပေါ့နော်။ ကြားထဲမှာတော့ စိစစ်အုံးမှာပဲ။ ဘယ်အချိန် အတိုင်းအတာထိ လုပ်မလဲတော့ မပြောတတ်ဘူးပေါ့နော်။ အခုကတော့ ရှင်းရှင်းပြောရင်တော့ အကုန်လုံးကို သူက တစ်စဆွဲပြီး တော့ အစဆွဲထုတ်လိုက်လို့ ရလို့ အဲဒီအစတိုင်းကို ဆွဲတယ်လို့ မြင်တယ်လေ။ ဘာပဲပြောပြော အခု case တစ်ခု တက်လာရင် နောက် case တွေက ထပ်ထွက်လာတာကိုး။ ပတ်သက် စပ်ဆက်တာလည်း ဘယ်လို ဘယ်လို ပတ်သက် စပ်ဆက်တာတွေ ရှိလာတဲ့အခါကျတော့ ဒါတွေကတော့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေကတော့ ဆက်ရှိ နေမယ်လို့တော့ မြင်နေပါသေးတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဧပြီလတွင် ဗဟိုဘဏ်၏ ရည်ညွှန်းဈေး အမေရိကန် တစ်ဒေါ်လာကို ကျပ် ၂၁၀၀ ဖြင့် ရောင်းချ လဲလှယ်ရန် ထုတ်ပြန်ခဲ့သော်လည်း ပြင်ပဈေးကွက်၌ အမေရိကန် တစ်ဒေါ်လာကို ၃၃၀၀ ကျပ်မှ ၃၅၀၀ ကျပ် ကြား ရောင်းဝယ်နေကြကြောင်း၊ ထို့နောက် ဗဟိုဘဏ်၏ ရည်ညွှန်းငွေလဲနှုန်းကို မလိုက်နာခြင်းကြောင့် ယခုကဲ့သို့ လိုင်စင်ပိတ်သိမ်းခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ဗဟိုဘဏ်၏ နိုင်ငံခြားငွေ သတ်မှတ်ဈေးသည် ပြင်ပပေါက်ဈေးနှင့် ကွာဟနေခြင်းကြောင့် ကုမ္ပဏီအများစုက ရောင်းဝယ်ခြင်းကို ရပ်နားထား၍ ပိတ်သိမ်းခြင်း ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကြား ပြောနေကြသည်။