CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၁

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ MOU ၄ နှစ်ပြည့်သည့် မြန်မာလုပ်သားများအတွက် U-Turn စနစ်ဖြင့် ထိုင်းသို့ ရက်တိုတို အတွင်း ပြန်လည်ဝင်ရောက်နိုင်ရေးသည် အချိန်ကာလအားဖြင့် ၄ ရက်ခန့်သာ ကြာမြင့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဘန်ကောက်ရှိ မြန်မာသံရုံးက ထုတ်ပြန်ထားသည်။

၎င်းအစီအစဉ်အား ယနေ့ စက်တင်ဘာ ၁၁ ရက်မှစတင်ကာ ပြုလုပ်ပေးသွားမည်ဖြစ်ပြီး အလုပ်သမားအေဂျင်စီတို့ ၏ ရုံးလုပ်ငန်းများ ပြီးစီးပါက MOU လုပ်သားများသည် ၃ ရက် သို့မဟုတ် ၄ ရက်သာ အချိန်ပေးခြင်းဖြင့် အချိန်တို ငွေကုန်ကျမှု သက်သာစွာဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခုကဲ့သို့ သံရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်အတိုင်း အချိန် ၄ ရက်ခန့်ဖြင့် ထိုင်းသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်နိုင်မည်ဆိုပါက ကောင်းမွန်ကြောင်း Labour Rights Foundation မှ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အစိုးရလုပ်ငန်းစဉ်ဆိုတာ အဲဒီလိုမဟုတ်ဘူး။ ငွေကြေးကုန်ကျစရိတ်သက်သာအောင် ဆောင်ရွက်ပေးပါမယ်ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို သုံးတာထက်စာရင် ထိုင်းနိုင်ငံကလုပ်တဲ့ပုံစံမျိုး သွေးစစ်တယ်၊ စစ်ပြီးရင် ဘောက်ချာ ၅၀၀ ထွက်လာ မယ်။ လ.ဝ.ကမှာ ဗီဇာသွားထုမယ်၊ ဘယ်လောက်ကုန်ကျတယ်ဆိုတာကို ဘောက်ချာ ချက်ချင်းပေးရတယ်။ ပြီး ရင် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက အလုပ်လုပ်ခွင့်လက်မှတ် သွားလုပ်တယ်ဆိုလည်း ဘောက်ချာတန်း ထွက်တယ်။ အဲဒါမျိုးတွေနဲ့ ဘောက်ချာစနစ်တကျနဲ့ စနစ်တကျနဲ့ မှန်ကန်စွာ အစိုးရက ကိုင်တွယ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ထောက်ပြ ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ MOU process ကလည်း အလုပ်သမားတွေ ကိုယ်တိုင်သိတယ်။ ရက် ၆၀ နဲ့လည်း မပြီးဘူး။ ရက် ၉၀ နဲ့လည်း မပြီးဘူးဆိုတော့ အဲဒီလောက်အကြာကြီး မြန်မာပြည် ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေကြားမှာ သွားမနေချင် တဲ့အတွက်ကြောင့် မပြန်ချင်တဲ့ လုပ်သားတွေကို အဲဒီလိုမျိုး ပြန်စရာမလိုတော့ဘူး နယ်စပ်ဒေသမြို့လေး တစ်မြို့ မှာပဲ သွားရမယ်။ လုပ်ငန်းစဉ်ကို အစောတလျင် မြန်ဆန်ပြီးစီးအောင် လုပ်ဆောင်ပေးမယ် ဆိုတဲ့အခါကျတော့ လုပ်သားတွေက အဲဒါဆိုရင် ပြန်မယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးပေါ့။ လုပ်သားတွေကလည်း ဒီအခွင့်အရေးကို စောင့် ဆိုင်းနေတာ အင်မတန်ကြာပြီလို့ သုံးသပ်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ရှာဖွေရေး အေဂျင်စီ တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ယခင်က MOU ၄ နှစ်ပြည့်များသည် U-Turn စနစ်ဖြင့် ထိုင်းသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ရေးအတွက် ရန်ကုန်သို့ပြန်၍ လုပ်ငန်းစဉ်များအား ဆောင်ရွက်ရခြင်းဖြစ်ပြီး အချိန်ကာလကြာမြင့်စွာ စောင့်ဆိုင်းရခြင်းများ ဖြစ်ခဲ့သည်။

ယခုအခါတွင် ရန်ကုန်သို့ ပြန်ရန်မလိုအပ်တော့ဘဲ မြဝတီမြို့၌ တစ်ရက်လျှင် မြန်မာလုပ်သား ၇၀၀ ခန့်၊ ကော့သောင်းမြို့၌ ၃၀၀ ခန့်အား နေ့ချင်းပြီး U-Turn ပြုလုပ်ပေးရေး စီစဉ်လျက်ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့အပြင် အမည်ပျက်စာရင်း(Blacklist) ဝင်သွားသည့် ကုမ္ပဏီများမှ ပို့ဆောင်ထားသော MOU လုပ်သားများ အနေဖြင့်လည်း အလုပ်ရှင်နှင့် ၎င်း MOU လုပ်သား၏ သဘောဆန္ဒအတိုင်း အခြားကုမ္ပဏီတစ်ခုသို့ အမည်သွင်း၍ U-Turn ပြုလုပ်နိုင်သည်။

FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “ဒီဘက်မှာရောက်နေတဲ့ အလုပ်သမားတွေက လုပ်မလား၊ မလုပ် မလား သိပ်မကျိန်းသေဘူး။  မသိဘူး။ မသိဘူးဆိုတာက ဥပမာ မောင်ဖြူကုမ္ပဏီက Blacklist ဖြစ်သွားတယ်။ အဲဒါဆိုတော့ ဒီအလုပ်သမားက မောင်မဲဆိုတဲ့ ကုမ္ပဏီကို ရှာရမယ်။ အဲဒီအဆင့်အထိကို အလုပ်သမားက လုပ်နိုင် မှ။ ဒီဟာတွေက ဘာလဲဆိုတော့ ဗမာပြည်ကုမ္ပဏီတွေကကြတော့ ပြန်ပြီးတော့ ဆက်သွယ်လုပ်ကိုင် ရဦးမှာကို။ ဒါပေမဲ့ တချို့တွေတော့လည်း ရှိတော့ရှိမှာပေါ့ ကိုယ့်အဆက်အသွယ်နဲ့ကိုယ်။ ဒီနေရာမှာ  အဆင်မပြေဘူးဆိုရင် နောက် ဘယ်ဟာနဲ့လုပ်မလဲဆိုတဲ့ဟာ ရှိကောင်းရှိမယ်။ အစကနေပြန်ပြီး အဲဒီလို အသစ်လိုမျိုး ကုမ္ပဏီအသစ်၊ အေဂျင်စီအသစ်နဲ့ ပြန်လုပ်ဖို့က ဒီဘက်မှာ ရောက်နှင့်နေပြီးသား လူတွေအတွက် တော်တော်လေး အခက်အခဲ ရှိမယ်။ ကုန်ကျစရိတ် ကျတော့လည်း သူကလည်း အစကနေပြန်ပြီးတော့ ကုမ္ပဏီအသစ်နဲ့ အစကနေ ပြန်လုပ် ရတယ် ဆိုပိုပြီးများနိုင်တယ်။ အဲဒီလို ဘယ်နှစ်ယောက် လုပ်မလဲပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြန်မာအလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ် 

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိနေသည့် သက်တမ်းပြည့် MOU မြန်မာလုပ်သားများထဲ၌ MOU လုပ်ငန်းစဉ် အား ပယ်ဖျက်ပြီး အလုပ်လုပ်ခွင့် လက်မှတ်(ဘတ်ပန်းရောက်ကဒ်)များ ပြောင်းလဲပြုလုပ်၍ နေထိုင် အလုပ်လုပ် ကိုင် နေကြသူများ ရှိသည်။

ထို့ကြောင့် မြဝတီနှင့် ကော့သောင်းမြို့ ၂ ခုတွင် ယနေ့ စက်တင်ဘာ ၁၁ ရက်မှ စတင်ကာ ပြုလုပ်ပေးသွားမည့် U-Turn စနစ်အား MOU လုပ်သားများ၏ သွားရောက် လုပ်ဆောင်မှု အခြေအနေနှင့် ၎င်းတို့ဘက်မှ ဆောင်ရွက်ပေးမှု အခြေအနေများအား စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ‌ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူ များက သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၉

လာမည့် အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့မှစတင်၍ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရီးသွားရာသီ စတင်တော့မည်ဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာသွားကြသည့် ကျွမ်းကျင်လုပ်သားများပြားနေခြင်းကြောင့် မြန်မာ့ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း တွင် ကျွမ်းကျင်သည့် Guide(ဧည့်လမ်းညွှန်)များ ရှားပါးမှုက စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ် ဖြစ်နေသည်ဟု ခရီးသွားလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများထံမှ သိရသည်။

ဟိုတယ်ဝန်ဆောင်မှုတွင် လုပ်သားရှားပါးမှုကို ကျန်ရှိနေသည့် ကျွမ်းကျင်လုပ်သားများနှင့်လက်တွဲ၍ သင်တန်း များပေးကာ ပြန်လည်ဖြည့်တင်းနိုင်ပြီး ယခုလို ခရီးသွားဧည့်လမ်းညွှန်များနှင့် ဘာသာပြန် Guide များ ရှားပါး မှုသည် အနာဂတ် ခရီးသွားလုပ်ငန်းအတွက် စိန်ခေါ်မှု ဖြစ်နေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်း (ပုဂံဟိုတယ်ဇုန်) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဝိတ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ရှိတာပေါ့ အန်ကယ်တို့ Tourism က ဝန်ထမ်းတွေက နိုင်ငံခြား ထွက်သားကြတာပဲဆိုတော့၊ နောက်အရင်လို ဧည့်သည်တွေ ပြန်ဝင်လာမယ်ဆိုရင်တော့ ဒါတွေကို ပြန်ပြီးတော့ ဖြည့်တင်းဖို့ဆိုတာ သင်တန်းတွေ အများကြီး လုပ်ပေးရအုံးမယ်။ အဓိက ကျွမ်းကျင်ဝန်ထမ်းတွေဖြစ်တဲ့ Guide တွေ၊ FO မန်နေဂျာတွေ၊ Reception ကဟာတွေ အဲဒါမျိုးတွေ အများကြီး ထွက်သွားကြတယ်။ အဲဒါတော့ ဒါက Challenge တစ်ခုပေါ့ Tourism မှာ။ 
အကယ်၍သာ Tourism က regular ပြန်ဖြစ်လာပြီဆိုရင် ဒါတွေကို ပြန်ပြီးတော့ အစားထိုး ဖြည့်တင်းဖို့ရန်အတွက် သင်တန်း တွေ အများကြီး ပေးရမယ်။ နောက်ထပ် လူသစ်တွေ အများကြီး မွေးရမယ်။ ဧည့်သည်တွေ ပြန်ဝင်လာပြီ ဆိုလို့ ရှိရင်လည်းပဲ အန်ကယ်တို့ နောက်ထပ် လူသစ်တွေကို ဒီလိုပဲ သင်တန်းတွေ ပြန်ပေးရမှာပေါ့နော်။ ကျွမ်းကျင်ပြီး သား ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ တွဲပြီးတော့ ခေါ်ရမှာပေါ့။ အရင်ကလည်း ဒီလိုပဲ အန်ကယ်တို့ လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။ ကြီးမားတဲ့ စိန်ခေါ်မှု အကြီးကြီးတော့ မဟုတ်ဘူး။ လူတွေ လျော့တာတော့ မှန်တယ်။ အများကြီး ထွက်သွားကြတယ်။ အဲဒီတော့ ပြန်မွေးတဲ့နေရာမှာ နည်းနည်း ခက်ခဲတာတော့ Guide က နည်းနည်း ခက်ခဲတာပေါ့။ Guide လို ကျွမ်းကျင်ဝန်ထမ်းကျတော့ ဘာသာစကားနဲ့ ပတ်သက်ရင်တော့ ပြင်သစ်လို တတ်တဲ့သူ၊ ဂျာမန်လို တတ်တဲ့သူ၊ အီတလီလို တတ်တဲ့ Guide တွေ အဲဒါတွေကလည်း တော်တော်များများ ပြည်ပထွက်သွားကြတာ များတယ်။ နောက်တစ်ခါ ကိုဗစ်ကာလမှာ ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ Guide တွေ အများကြီး ရှိတယ်။ နောက် အသက်တွေ ကြီးသွား ကြတဲ့ Guide တွေ အများကြီး ရှိတယ်။ ဒါတွေကတော့ အန်ကယ်တို့အတွက် အနာဂတ်အတွက်တော့ စိန်ခေါ်မှု တွေပဲပေါ့။ ဒါပေမယ့် စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိပေမယ့် ဒါတွေကိုတော့ အန်ကယ်တို့ နိုင်အောင်တော့ အများကြီး လုပ်ရမှာ ပေါ့။ သင်တန်းတွေ ပြန်ပေးရမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပုဂံဒေသသို့ လာရောက်ကြသည့် နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားများ

လက်ရှိတွင် ဟိုတယ်များသည် ရာနှုန်းပြည့် ဖွင့်လှစ်နိုင်ခြင်း မရှိခြင်းကြောင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ဟိုတယ် လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ဝန်ထမ်းခန့်ထားမှုအပိုင်းတွင် ခရီးသွားဝင်ရောက်မှု ပမာဏနှင့် ညီမျှသည့် ဝန်ထမ်း ပမာဏကို ခန့်ထားကြောင်း၊ လက်ရှိ ရှိနေသည့် ဝန်ထမ်းသည် ဝင်ရောက်လာမည့် ခရီးသွား အရေအတွက်နှင့် သင့်တင့်မျှတသည့် ဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်သည့် အနေအထားတွင် ရှိနေကြောင်း ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးအောင်အေးဟန်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

“ပြည်ပထွက်ခွာမှုတွေလည်း ရှိတယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ဒီမှာကျန်တဲ့သူတွေကလည်း ကျန်နေတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ မိမိနေရပ်ဒေသကနေ စွန့်ခွာပြီးတော့မှ အပြင်ထွက်ပြီး အလုပ်လုပ်ဖို့ အဆင်မပြေတဲ့သူတွေကလည်း ကျန်သေးတယ်လေ။ နောက်တစ်ပိုင်းကကျတော့လည်း ဧည့်သည်ရောက်ရှိမှု အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီးတော့မှ ဟိုတယ်တွေရဲ့ အလုပ်အကိုင် ခန့်ထားမှုကလည်း အရင်လို ရာနှုန်းပြည့် ခန့်ထားတာမျိုးလည်း မရှိဘူးလေ။ ရာနှုန်းပြည့် ခန့်ထားတာ မရှိဘူးဆိုတာက အရင်လို လူ ၁၀၀ ခန့်ထားပေမယ့် အခု ၁၀၀ လုံး ခန့်ချင်မှ ခန့်ထား မယ်။ ၅၀၊ ၆၀၊ ၇၀ ဒါမျိုး သူ့ဟိုတယ် လည်ပတ်ဖို့ အဆင်ပြေတဲ့ အနေအထားလောက်အထိပဲ ခန့်ထားတာတွေ လည်း ရှိတယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့်မို့လို့ လုပ်သားအင်အား ရှားပါးမှုပြဿနာက အခုချိန်ထိတော့ အခက်အခဲတော့ မရှိသေးဘူး။ မနိုင်ဝန်ထမ်းတဲ့အနေအထားမျိုး မဟုတ်ဘူး။ နိုင်နိုင်နင်းနင်းနဲ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်တဲ့ အနေအထား မျိုး မျှော်လင့်ပါတယ်။ ဟိုတယ်တွေကလည်း သူ့လုပ်ငန်းနဲ့သူ အားလုံးက ပြင်ဆင်ထားကြတာပေါ့နော်။ သူတို့ လည်း သူတို့ဟာသူတို့ တွက်ဆပြီးတော့ ပြင်ဆင်ထားတာတွေ ရှိတယ်။ ဟိုတယ်တွေမှာ အနိမ့်ဆုံး လိုအပ်ချက် ရှိတာကိုး။ အနိမ့်ဆုံး လိုအပ်ချက်ရှိတော့ ဝန်ထမ်းက မခန့်လို့မရ ခန့်ထားတာတွေ ရှိတယ်။ နဂိုကတည်းကိုက အနိမ့်ဆုံး လိုအပ်ချက်ကို ခန့်ထားပြီးသားဖြစ်တဲ့အတွက် တအားကြီးတော့ မလိုအပ်ဘူး။ လိုရင်လည်း နည်းနည်း ပါးပါးလိုတော့ အလုပ်အကိုင် တအားကြီး အကျပ်အတည်း ဖြစ်သွားလောက်တဲ့အထိတော့ မရောက်နိုင်ဘူး။ ဧည့်သည်တွေလည်း ဝင်ရောက်လာနိုင်တယ်။ ဝင်ရောက်လာနိုင်တဲ့ ဧည့်သည်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့မှ သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့ ဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်တဲ့ အနေအထား ရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် တရုတ်နှင့်အိန္ဒိယ ခရီးသွားများကို ဆိုက်ရောက်ဗီဇာ ပေးထားခြင်းနှင့် ရုရှား-မြန်မာ တိုက်ရိုက် လေ ကြောင်း ပျံသန်းမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် လာမည့် ခရီးသွားရာသီတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ခရီးသွားဝင်ရောက်မှု များပြား လာမည်ကို မျှော်မှန်း၍ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတချို့က ပြင်ဆင်နေမှုများ ရှိနေပြီး ပိတ်ထားသည့် ဟိုတယ်များမှာလည်း ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် လုပ်ဆောင်နေမှုများလည်း ရှိကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများထံမှ သိရသည်။

သို့သော်လည်း ကျွမ်းကျင်လုပ်သား ရှားပါးခြင်းနှင့် လုံခြုံရေးပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေများကြောင့် တချို့သော ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ ပြန်စရန် အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၈

မြန်မာနိုင်ငံ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းသည် ဈေးကွက်အတည်တကျမရှိမှု၊ ပင်ပန်းမှု၊ စိုက်ပျိုးရေး မဖြစ်ထွန်းမှု အစ ရှိသည်တို့ကြောင့် လယ်ယာမြေများကို စွန့်ခွာကာ ပြည်ပထွက်ခွာခြင်း၊ လုပ်ငန်းခွင်ပြောင်းလဲခြင်းတို့ ပြုလုပ် လာကြသဖြင့် လက်ရှိတွင် လယ်လုပ်သားရှားပါးမှု ပြဿနာနှင့် အဓိကရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေကြရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍအား လက်မှုလယ်ယာမှ စက်မှုလယ်ယာစနစ်သို့ ပြောင်းလဲထားသော်လည်း စက်ပစ္စည်းများ တွင်ကျယ်စွာ အသုံးမပြုနိုင်ခြင်း၊ ထောက်ပံ့ပေးမှု မရှိသလောက် နည်းပါးခြင်းတို့ကြောင့် လူသား အရင်းအမြစ်များကိုသာ အသုံးပြုနေရခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခုကဲ့သို့ လုပ်သားရှားပါးမှုပြဿနာ၏ အကျိုးဆက်သည် လက်ရှိတွင် မသိသာသော်လည်း ရေရှည်တွင် ဆိုရွားသော အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိကာ ပြည်တွင်းစားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုအထိကိုပါ ခြိမ်းခြောက်လာနိုင်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လုပ်သားရှားပါးလာတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ပုံမှန်ပေါင်းလိုက်ရမယ့် ကိစ္စတွေ၊ မြေဩဇာကျွေးရမယ့် ကိစ္စတွေ၊ လူတွေနဲ့ ကောက်စိုက်ရမယ့်ကိစ္စတွေ ဒါတွေကို မလုပ်နိုင်တော့တဲ့အခါကြတော့ ထုတ်လုပ်မှု စိုက်ပျိုးမှုကို လျှော့ချလိုက်ရတဲ့ အနေအထားတွေရှိတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် အလုပ်သမား လုံလုံလောက်လောက် ရတယ်ဆိုရင် ဧကတစ်ရာ စိုက်နိုင်မယ်ဆိုရင် အလုပ်သမားရှားပါးလာတဲ့အတွက်ကြောင့် ဧက ၅၀ တောင် စိုက်ချင်မှ စိုက်နိုင် တော့မယ့် အနေအထားဖြစ်သွားတာပေါ့။ အခုလက်ရှိ နိုင်ငံရေးအနေအထားနဲ့ရော လူငယ်တွေက ပိုကောင်းတဲ့ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေ၊ ပိုပြီး‌တော့ ကောင်းတဲ့ သက်သောင့်သက်သာနဲ့ ပိုက်ဆံများများရတဲ့ အလုပ် တွေကို ပိုပြီးစိတ်ဝင်စားလာကြတယ်။ ဒါတွေကြောင့်မို့လို့ လယ်ယာပေါ်မှာ ထိခိုက်မှုက production တွေ ကျ လာမယ်၊ ထုတ်လုပ်မှုတွေ ကျလာတဲ့အခါမှာ ပြည်ပကိုတင်ပို့နိုင်မှုတွေ နည်းသွားမယ်။ နည်းသွားရင် နိုင်ငံခြား ဝင်ငွေရရှိမှု နည်းလာမယ်။ နောက်ဆုံး ဘာကို သွားပြီး စိုးရိမ်ရလဲဆိုရင် ပြည်တွင်း စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုအထိပါ ခြိမ်းခြောက်နိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးတွေအထိ impact ဖြစ်သွားနိုင်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့အပြင် တောင်သူများအတွက် လယ်ယာသုံးစက်ကရိယာပစ္စည်းများမှာ ဈေးအဆမတန်ကြီးမြင့်သဖြင့် အသုံး မပြုနိုင်ကြခြင်းကြောင့် ဘဏ်များနှင့်ချိတ်ဆက်၍ အရစ်ကျစနစ်ဖြင့် ဝယ်ယူမည်ဆိုပါကလည်း ယခင်ကာလ များကဲ့သို့ မလွယ်ကူတော့ကြောင်း တောင်သူများထံက သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌ ၎င်းစက်ပစ္စည်းများအား ငှားရမ်းအသုံးပြုနိုင်သည့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများသည်လည်း မရှိ သလောက် နည်းပါးသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ၌ လုပ်သားရှားပါးမှုပြဿနာအား ဖြေရှင်းနိုင်ရန် အစိုးရပိုင်းမှ လယ်ယာသုံး စက်ပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။ 
လက်ရှိတွင် လယ်ယာလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်လိုသူ ရှားပါးလာသဖြင့် လုပ်သားခေါ်ယူရာတွင် ၎င်းတို့ လိုအပ်ချက်များ အား ဖြည့်ဆည်းပေးပြီး ခေါ်ယူနေရကြောင်း ရခိုင်တောင်သူ ဦးအောင်ကျော်မြက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကောက်စိုက်နေကြသူများ

“လယ်ကွက်က သူတို့နေတဲ့နေရာနဲ့ အသွားအလာနီးသလား၊ နီးတဲ့ဟာမှ သူတို့ကသွားမယ်။ နောက်ပြီးတော့ အရင်ဆိုရင် ကျနော်တို့က တစ်နေ့ကို ရှစ်နာရီလောက် အလုပ်ချိန်ပေါ့နော်။ အခုကြတော့ သူတို့က တစ်နေ့ကို ၇ နာရီလောက်ပဲ အလုပ်ခွင်မှာ အလုပ်လုပ်တယ်။ အဲဒါကိုလည်း ကျနော်တို့ဘက်က လက်လျော့ပေးရတယ်။ စက် တွေက ဈေးတက်လာတာနဲ့အမျှ ကျနော်တို့ တောင်သူလယ်သမားတွေက လက်ငင်းစနစ်နဲ့ ပေးဝယ်ဖို့ဆိုတာ ကလည်း တော်တော် မလွယ်ကူတဲ့ ကိစ္စတစ်ခုပဲ။ အဓိကအခြေခံဖြစ်တဲ့ လယ်ယာလုပ်ငန်းမှာ လုပ်သားပြဿနာ ရှားပါးတာကို စိန်ခေါ်ခံနေရတဲ့ အချိန်အခါမျိုးမှာ ကျနော်တို့ အခုလို တောင်သူတွေလက်ထဲကို စက်ယန္တရားတွေ၊ လယ်ယာသုံးစက်ကရိယာတွေ ချောချောမောမော ရောက်နိုင်အောင်၊ ကျနော်တို့ တောင်သူတွေ ဝယ်ယူနိုင်အောင် ပေါ့ နိုင်ငံတော် တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်များက စီစဉ်ပြီးတော့မှ လုပ်ပေးနိုင်ရင်တော့ ပိုပြီး အဆင်ပြေမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ စက်ကရိယာဆိုတာ ရိတ်သိမ်းခြွေလှည့်စက်တွေလိုတယ် အဓိက။ ထွန်စက်တွေ လိုတယ်။ ထွန်စက် အသေးစား ရှိမယ်၊ အကြီးစားရှိမယ်။ ဒီနှစ်ခုက လိုအပ်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ၌ လုပ်သားရှားပါးမှုပြဿနာဖြင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရခြင်းအား သက်ဆိုင်ရာ ဌာနဆိုင်ရာများအနေဖြင့် ကုစားရမည့်နည်းလမ်းများအား ရှာဖွေရန်လိုအပ်ပြီး လုပ်သားများ လယ်ယာမြေ စွန့်ခွာသွားကြခြင်း၏ အကြောင်းအရင်းကိုလည်း အဖြေရှာသင့်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စိုက်ပျိုးရေးမှာက လူလုံးဝမလိုတဲ့ဟာမျိုး လုပ်လို့မရသေးဘူး။ နိုင်ငံခြားမှာဆိုရင် အနီးဆုံး ထိုင်းပေါ့လေ။ ထိုင်းမှာဆိုရင် AI နဲ့တောင် စိုက်ပျိုးရေးမှာစပြီ။ ဥပမာ ဆေးဖြန်းတဲ့ကိစ္စလိုမျိုးပေါ့။ ဆေးဖြန်းမယ်ဆို လူသုံးမယ်ဆို အရမ်းအန္တရယ်များတယ်။ အဲဒီတော့ သူတို့က ဘာလုပ်လဲဆိုတော့ ဒရုန်းတွေနဲ့ ဆေးဖြန်းတာလုပ်တယ်။ နောက် တစ်ခုက စိုက်ပျိုးမှု ဧရိယာတွေကို ဒရုန်းတွေနဲ့ မှတ်တမ်းတင်တယ်။ ဒါ အနီးဆုံး အိမ်နီးချင်း ထိုင်းမှာတောင် အဲဒီလိုလုပ်နေပြီဆိုတဲ့အခါကြတော့ အဲဒီလိုဖြစ်လာမယ်ဆိုရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် လူမလိုဘူး လားဆိုတော့လည်း မဟုတ်ဘူးပေါ့။ လူလုပ်ရမယ့်အပိုင်းလေးတွေလည်း ရှိတော့ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် စက်ပစ္စည်း ကသာ လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ လုပ်သားလိုအပ်ချက်က အရမ်းကြီး မရှိတော့တဲ့အတွက် Production က တိုးလာ နိုင်တဲ့အနေအထားရှိတယ်။ ပိုပြီး မြန်ဆန်လာနိုင်တဲ့အနေအထားရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။
နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း၌ လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်များအား စွန့်ခွာကာ ပြည်ပထွက်ခွာခြင်းနှင့် ဝင်ငွေပိုမိုကောင်းမွန်သည့် လုပ်ငန်းခွင်များ ပြောင်းလဲလုပ်ကိုင်ကြခြင်းတို့မှာ ပို၍ များပြားလာကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာ့စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင် လုပ်သားရှားပါးမှုပြဿနာအပြင် အချို့ဒေသများ၌ နယ်မြေမတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် စိုက်ပျိုးရေး မလုပ်ကိုင်နိုင်ခြင်းတို့ပါ ကြုံတွေ့နေရကာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် စပါးအထွက်နှုန်း နည်းပါးမှုကြောင့် လက်ရှိတွင် ဆန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုဖြင့် ပြည်သူများ တွေ့ကြုံခံစားနေကြရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၈

ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် တဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာနေပြီး ယခု စက်တင်ဘာလ ဒုတိယပတ်တွင် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ငွေကျပ် ၂ သိန်းခန့်အထိ ကျဆင်းသွားခြင်းကြောင့် ဝယ်ယူမှုထက် လာရောက် ရောင်းချမှု များပြားနေသည်ဟု ရန်ကုန်ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

ဘာ ၄ ဘာဟု ဆိုသည့် စက်တင်ဘာလမှစတင်၍ ဒီဇင်ဘာလအထိသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း ရွှေဈေးနှုန်းများ ကျဆင်း သည့် ကာလဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် ကျဆင်းလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၊ ထပ်မံ၍လည်း ရွှေဈေး နှုန်းသည် အကျပိုင်းသို့ ဦးတည်သွားနိုင်သည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အရောင်းပြန်များလာတယ်ဗျ။ အရင်တုန်းက တက်တယ်ဆိုတဲ့သူတွေက လုဝယ်ကြတာ။ အခု ကျမယ်ဆို တော့ အကုန်လုံး စုပြုံ ရောင်းလာကြတယ်။ ရန်ကုန်မှာ ရွှေအိုင်နေတယ်ပေါ့။ အဝယ်မရှိဘူး အရောင်းတွေပဲ လာနေတယ်။ နှစ်စဉ်က ဘာလေးဘာပေါ့၊ ဒီဇင်ဘာ၊ အောက်တိုဘာ၊ နိုဝင်ဘာ ဒီ ၄ လက ကျနော်တို့ ရွှေဈေးကျ တဲ့ ရာသီပဲလေ။ အားလုံးက ဒီဇင်ဘာမှာ လချုပ် ချုပ်တာကိုး။ နှစ်ချုပ်တွေ ချုပ်ကြတာ။ နှစ်ချုပ်တွေ ချုပ်ကြတဲ့ အခါကျတော့ အရောင်းအဝယ်တွေ လျှော့သွားကြပြီးတော့ ရောင်းစရာရှိတဲ့သူတွေက အကုန်လုံး ထုတ်ရောင်းကြ တာပေါ့။ ဒါတစ်ကမ္ဘာလုံး ထုံးစံပေါ့၊ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးကျတာလည်း အဲဒါကြောင့် ကျတာ။ ရွှေအိုင်နေတယ်ဗျာ ရန်ကုန် မှာ။ ဈေးက အရောင်းများတယ်၊ အဝယ်နည်းတယ်၊ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဈေးက အကျပိုင်းကိုပဲ သွားမှာပါပဲ” ဟု ပြော သည်။

လက်ရှိ ပြည်တွင်းရွှေဈေးနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာ ၅ ရက်နေ့တွင် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သား လျှင် ၃၇ သိန်း ၆ သောင်းကျပ် ရှိရာမှ စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့တွင် ၃၆ သိန်း ၆ သောင်းကျပ်သို့ ကျင်းသွားခဲ့ သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ရွှေထည်များကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ယနေ့(စက်တင်ဘာ ၈ ရက်နေ့)ဈေးနှုန်းများအရ ၃၄ သိန်း ၅ သောင်းကျပ် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ရွှေဈေးနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့်လတွင် တစ်ကျပ်သားလျှင် ငွေကျပ် သိန်း ၄၀ ခန့် ရှိရာမှ လက်ရှိတွင် ၃၄ သိန်းကျော် သာ ရှိတော့ခြင်းကြောင့် အကျကြမ်းသည့် အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း၊ ဆက်လက်၍ တစ်ကျပ်သားလျှင် ၃၃ အထိ ကျဆင်းနိုင်ခြေရှိနေကြောင်း ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေလင်းခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။
၎င်းက “အခုလက်ရှိကတော့ ဘယ်လောက်ထိ ကျနိုင်မလဲဆိုတော့ လောလောဆယ်တော့ ၃၆ အောက်အထိကို ရောက်သွားပြီဖြစ်တဲ့အတွက် အများဆုံး ၃၃ နီးပါးလောက်အထိ သွားနိုင်သေးတယ်။ ၃၃ အောက်ကတော့ ရောက် နိုင်ခြေကတော့ နည်းသွားပါပြီ။ တကယ်လို့ ရောက်သွားရင်တော့ ကောင်းတာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဟိုး ၄၀ ဝန်းကျင်ကနေ ဒီလောက်ထိ ကျဖို့က မလွယ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် တစ်ခုရှိတာက အဲဒီဝန်းကျင်လောက် သွားတာက အကျကြမ်းရင် ကျနော်တို့က ရွှေဆိုင်တွေက ဘယ်လောက်အထိ ရောင်းပေးနိုင်မှာမို့လို့တုန်း၊ ဘယ်လောက်ထိ ပြန်ဝယ်နိုင်မှာမို့လို့လဲ၊ သူတို့မှာလည်း အကန့်အသတ်ဆိုတာ ရှိတယ်လေ။ ဝယ်ရောင်းသမားကလည်း ပြန်ဝယ်ရင် ဝယ်မှာ။ အစ်ကိုတို့ တော်ရုံတန်ရုံလူတောင် ၃၅ လောက်ဆို ဝယ်ရင်ဝယ်မှာ။ မနေ့ကဆို အရောင်းသမားတွေ များ တာတောင်မှ တချို့ ဝယ်တဲ့သူတွေလည်း ရှိတယ်။ လောလောဆယ် အရောင်းများနေတာ။ ဒါပေမယ့် အခုလက်ရှိ မှာ ဘာဖြစ်နေလဲဆိုတော့ အကျရော၊ အတက်ရော လှော်တဲ့သူတွေ ရှိတယ်။ တက်ပြီဟေ့၊ ကျပြီဟေ့ဆိုရင် ကျနော်တို့က လှော်တာတော့ မကြိုက်ဘူး။ သူ့ဟာသူ ဖြစ်သင့်တဲ့ ဈေးတန်းလေးကို ပုံမှန်လေး သွားနေတာတော့ ပိုအဆင်ပြေတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရွှေထည်များကို တွေ့ရစဉ်

ရွှေဈေးနှုန်း ပြန်လည်ကျဆင်းခြင်းသည် ကောင်းမွန်သော်လည်း ရွှေဈေးနှုန်း ကျဆင်းခြင်းကို အခွင့်ကောင်းယူ၍ ဈေးနှုန်းကစားရန် စောင့်ဆိုင်းနေသည့် ရွှေကုန်သည်နှင့် ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဈေးနှုန်းများ ထပ်မံ မြင့်တက်သွားမည်ကို ထိန်းညှိရန် လိုအပ်ကြောင်း ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသူများက ပြောသည်။

ရွှေဈေးနှုန်း အတက်မြန်ခြင်းနှင့် အကျမြန်ခြင်းသည် ဈေးကွက်အတွင်းရှိ ရောင်းသူဝယ်သူများအတွက် အခက် တွေ့နေရကြောင်း၊ ရွှေဈေးနှုန်းကို အကြောင်းပြု၍ တခြားသော ကုန်ဈေးနှုန်းများလည်း လိုက်ပါမြင့်တက်နေ မှုများ ရှိခြင်းကြောင့် သတိထားပြီး ရောင်းဝယ်ကြရန် လိုအပ်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသူများက ထောက်ပြ ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၇

ကုန်သည်များနှင့် ဝန်ထမ်းများ မှန်မှန်ကန်ကန် လုပ်ကိုင်ပါက မြန်မာ့စီးပွားရေးတွင် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု ကြီးထွားနေ ခြင်းအား လျှော့ချလာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေး ပညာရှင်များက ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာ့စီးပွားရေး ဈေးကွက်သည် ဈေးကွက် စီးပွားရေးကနေ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုသို့ ပြောင်းလဲသွားခြင်း ကြောင့် အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရသည်။

ထို့နောက် ပို့ကုန်သွင်းကုန် မူဝါဒဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်များ၊ ပြည်တွင်းရှိ အရောင်းအဝယ် ပိုင်းဆိုင်ရာတွင် ထိန်းချုပ်နေမှုများ ရှိလာ၍ ကုန်စည် စီးဆင်းမှု ကျပ်တည်းလာသလို ကုန်ဈေးနှုန်းများလည်း ကြီးမြင့်လာသည့် ဒဏ်ကို လူထုက ကြုံတွေ့နေရသည်။

ကုန်သည်များက အကြံအဖန် လုပ်ဆောင်ခြင်းနှင့် ဌာနဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းများက မှန်ကန်စွာ လုပ်ဆောင်မှု မရှိပါက ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် အားလျော့လာနိုင်ပြီး ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုစနစ် ပို၍ အားကောင်းလာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကုန်စိမ်များကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုစနစ်ကတော့ တိုင်းပြည်ရဲ့ အနေအထားနဲ့ တိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေအနေပေါ်မှာ မူတည်ပြီး တော့မှ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုစနစ်က အားကောင်းလာသလား၊ လျော့သွားသလား၊ လျှော့ပေးသင့်၊ လျှော့ပေးဖို့ ဖြစ်လာ သလားဆိုတာ မူတည်တာပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ ဒီလိုပဲ ကုန်သည်တွေက အကြံအဖန် လုပ်နေပြီးတော့ အဲဒီလိုပဲ လုပ်နေရင်တော့ ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကို မောင်းနှင်ဖို့ တော်တော် အခက်အခဲ ရှိသွားမှာပေါ့နော်။ အဲဒီအခါကျ ရင်တော့ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုကတော့ ပြန်ပြီးတော့ အားကောင်းလာတာ ဖြစ်လာမှာပေါ့နော်။ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု အား လျော့ စေချင်ရင် ကိုယ့်ဘက်ကလူတွေလည်း မှန်မှန်ကန်ကန်လုပ်၊ ဝန်ထမ်းဘက်ကလည်း ကျနော်တို့က တိတိ ကျကျလေး အကောင်အထည် ဖော်ပေးနိုင်တယ်ဆိုရင် ဒါကတော့ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု အားလျော့သွားမယ့် အနေ အထားမှာတော့ မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကို ထောက်ခံသူများက ဈေးနှုန်းကန့်သတ်ခြင်း၊ လိုင်စင်ခွဲဝေ ချထားခြင်းနှင့် လုပ်ငန်း များအပေါ် အစိုးရ၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်အပေါ် မလိုလားကြကြောင်း သိရသည်။ 

သို့သော်လည်း လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသည် ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကို အစိုးရ၏ စွက်ဖက်မှုတချို့နှင့် ရောနှော ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

အခြေခံ လူတန်းစားများကို တွေ့ရစဉ် 

ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းများအပေါ် အစိုးရ၏ ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုတို့သည် စီးပွားရေးညံ့ဖျင်းမှုများဆီသို့ ဦးတည်သွားပြီး လူထုကို ကျပ်တည်းစေလိမ့်မည်ဟု ဈေးကွက်အကြံပေးများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်ကြသည်။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက “တခါတလေကျရင်တော့ ကြိုးနီစနစ်ပေါ့၊ ဗဟိုဦးစီးချုပ်ကိုင်တဲ့စနစ်က အစ်ကိုတို့ကိုယ်တိုင်လည်း မကြိုက်ဘူး။ လူကြီးတစ်ယောက်ဖြစ်နေမှ၊ လူကြီးတစ်ယောက် ပြောလို့ရမှ လုပ်လို့ ရမယ်ဆိုတဲ့ စနစ်မျိုး အစ်ကိုတို့လည်း မကြိုက်ဘူး။ ဒီလိုစနစ်ကို မကြိုက်လို့ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို တွန်းအားပေးခဲ့ တာပေါ့လေ။ ဒီမိုကရေစီ ဖြစ်အောင်လို့လည်း အားလုံးဖော်ဆောင်တာပေါ့ ကြိုးနီစနစ်ကို မကြိုက်လို့။ ဒါပေမယ့် ခက်တာကလည်း အစ်ကိုတို့နိုင်ငံက လူတွေရဲ့ အသိက လူကြီးမသိရင် ဘာမှမလုပ်ရဲဘူး။ တခါတလေ တချို့အရာ တွေက လူကြီးတွေက ငါ့ကိုသိအောင်ပြောပြီးမှ လုပ်ရမယ့်လို့တော့ မှာတာတော့ မဟုတ်ပေမယ့် ကိုယ်ကိုယ်တိုင် တာဝန်ခံ မလုပ်ပေးနိုင်တဲ့ တချို့ အလယ်အလတ်အဆင့် အရာရှိတွေရဲ့ အခြေအနေကြောင့်မို့လို့ မကြန့်ကြာသင့် ဘဲ ကြန့်ကြာနေတာမျိုးတွေ ဖြစ်တာပေါ့။ ခွင့်ပြုပေးလိုက်ရင် ရပါလျက်နဲ့ သိသွားလို့ရှိရင် လူကြီးက ငါ့ကိုပြော မလား မသိဘူးဆိုပြီးတော့ တစ်ခုခုဖြစ်သွားမလား အဲဒီတော့ လူကြီးလာတဲ့အထိစောင့်၊ လူကြီး နိုင်ငံခြားခရီး သွာ ရင် ခရီးကပြန်လာတဲ့အထိစောင့်၊ လူကြီးတရားစခန်းဝင်ရင် တရားစခန်းက ပြန်လာတဲ့အထိစောင့်၊ ဒီလို အခြေ အနေမျိုးတွေက တကယ်ကို ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေ။ အဲဒီတော့ အဲဒီလို အခြေအနေမျိုးတွေ အတွက်ကတော့ တစ်ယောက်ချင်းစီနဲ့ ဆိုင်တာပေါ့။ လူကြီးကတော့ ငါ့မသိဘဲ လုပ်ပါ၊ ငါ့မပြောဘဲနဲ့ လုပ်ပါ မမှာဘူး။ သို့သော် ကိုယ့်ရဲ့ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှု အပြည့်နဲ့ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ အဂတိမှုကင်းကင်းနဲ့ လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ ပိုပြီးကောင်းတာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်များ ဈေးနှုန်းသက်သာစွာ ရောင်းချပေးနေစဉ်

နစက ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က စီးပွားရေးကို ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု တဖြေးဖြေခြင်း လျှော့ချသွားရမည် ဟု ပြောကြားထားသည်။

ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်အရ ဆန်၊ စက်သုံးဆီ၊ စားသုံးဆီကဲ့သို့သော အရေးကြီး ကုန်စည်များကို ထိန်းချုပ်မှု မပြုဘဲ ခွင့်ပြုထားရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ တည်ငြိမ်မှုရှိရန်လိုအပ်သော ကဏ္ဍတချို့ကိုသာ အစိုးရက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု ပြုလုပ်သင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ထို့နောက် ဆန်နှင့် စားသုံးဆီသည် ပြည်တွင်းတွင် ထုတ်လုပ်နိုင်သည့်အတွက် ဈေးနှုန်း မြင့်မားမှု မဖြစ်စေရန် ဆန်နှင့်ဆီကို ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အစိုးရမှ ဆန်စပါးနှင့် ဆီထွက်သီးနှံကဏ္ဍ၌ ပို၍ ထောက်ပံ့မှု ပြုလုပ်ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

လက်ရှိ မြန်မာ့စီးပွားရေး ဈေးကွက်တွင် ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများနှင့် Export/Inport များ၌ ပါမစ် ရရှိရန် ခက်ခဲနေသလို ပြည်ပမှ ကုန်စည်များ တင်သွင်းရမှုများလည်း ခက်ခဲနေကြောင်း၊ ထိုသို့ တရားဝင် ကုန်သွယ်မှုများ ခက်ခဲနေသည့်တိုင် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများမှာလည်း ပိတ်ထားကြောင်း ကုန်သည်များနှင့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်း ရှင်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၇

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂ နှစ်အတွင်း လိုင်စင်ရ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အရေအတွက် ၁၀၀ ကျော်အထိ  များပြား လာခြင်းသည် စီးပွားရေးအဖြစ် လုပ်ကိုင်ရန် ကောင်းမွန်မှုနှင့် ပြည်ပထွက်ခွာမည့် လူဦးရေနှုန်းထား များပြားမှု တို့ကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက သုံးသပ်ကြသည်။

ယခင်က လိုင်စင်ရ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အရေအတွက်သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိ ၃၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်သာ ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လအထိ ၄၀၀ ကျော်အထိ တိုးပွားလာခြင်းဖြစ်သည်။

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် အေဂျင်စီများ လိုင်စင်လျှောက်ထားရာတွင် သတ်မှတ်ချက်နှင့်ညီပါက လိုင်စင်ချပေးခြင်းဖြစ်သော်လည်း ယခုကဲ့သို့ အေဂျင်စီအရေအတွက် ဖောင်းပွလာခြင်းနှင့်အမျှ မသမာသည့် ကိစ္စရပ်များလည်း ပေါများလာနိုင်သဖြင့် သေချာကြပ်မတ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ခြုံပြီးတော့ ရပ်ကွက်စကားနဲ့ပြောရင်တော့ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်ရှာဖွေရေးအေဂျင်စီလုပ်တာက ပိုက်ဆံရှာရ လွယ်တာရယ်၊ တစ်စုံတစ်ရာဖြစ်လာလို့ရှိရင် သက်ဆိုင်ရာဌာနက အဂတိ မကင်းဘူးလေ။ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ရှာဖွေရေးအေဂျင်စီက ပိုပိုများလာတယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာ များလာတဲ့သူတွေက အ.လ.ည နဲ့ ဆက်နွယ်နေတဲ့သူတွေ အေးဂျင့်တွေ လုပ်ကြတာရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ရဲကနေပြီးတော့မှ ထွက်လာတာတွေ၊ နောက်ရဲဌာန အသိုင်း အဝိုင်းထဲကတွေ၊ စစ်တပ်နဲ့ဆက်နွယ်နေတဲ့သူတွေ ဗိုလ်မှူးတွေ ဗိုလ်ကြီးတွေပေါ့။ ဒီလိုဟာတွေနဲ့ ဆက်နွယ်တာ တွေရှိပြီးတော့ လုပ်ကြတာပေါ့။ အဲဒီလိုလုပ်ရင် ဘာအကျိုးရှိလာလဲဆိုတော့ သာမန်အရပ်သားတစ်ယောက် ထက်ကို သူတို့က လုပ်ပိုင်ခွင့်ပိုရှိတယ်။ ဒီအေဂျင်စီ အပိတ်ခံရရင်တော့ ဒီလူရဲ့ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေး မှတ်ပုံတင်နဲ့ တော့ နောက်အေဂျင်စီတစ်ခု သွားလျှောက်လို့မရဘူး။ ဒီကုမ္ပဏီ အပိတ်ခံရရင် နောက်ကုမ္ပဏီတစ်ခု ဖွင့်ခြင်း ဟာလည်း နောက်လူတစ်ယောက်ပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဆက်စပ်မှုတွေက ဘာရှိလဲဆိုတော့ ဒီအပိတ်ခံရတဲ့ အေဂျင်စီက Deposit တွေ ဘာတွေ တင်ရမယ်ဆိုလဲ သူတို့အနေနဲ့ စိုက်ထုတ်ပေးတာတွေ တွေ့ရတယ်။ ဒါကို ဝန်ကြီးဌာနက သိရင်တောင်မှ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနဲ့အညီ ဖြစ်တဲ့အတွက် လိုင်စင်ကို ချပေးတာပဲ။ ဒီနေရာမှာ အပိတ်ခံရတဲ့အေဂျင်စီတွေကို ထိရောက်စွာအရေးမယူနိုင်တဲ့အချက်က အင်မတန် အက္ခရာကျတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့အပြင် စည်းကမ်းမလိုက်နာ၍ လိုင်စင်ပိတ်သိမ်းခံရသည့် အေဂျင်စီများအနေဖြင့် အခြားလုပ်ငန်းရှင် အမည် ပြောင်းလဲကာ အေဂျင်စီအသစ် ပြန်လည်လျှောက်ထားပြီး လိုင်စင်ရကြကြောင်းလည်း သိရသည်။

နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရန် တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေသူများ

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနသို့ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများ လိုင်စင်လျှောက်ထားရာတွင် သတ်မှတ်ချက်နှင့် ကိုက်ညီလျှင် လိုင်စင်ချပေးခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုကဲ့သို့ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများပြားလာခြင်းသည် ပြည် ပ ထွက်ခွာသည့် လူဦးရေ များပြားလာခြင်းကြောင့်ဟု မပြောနိုင်ကြောင်း မြန်မာပြည်ပ အလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့ချုပ်(MOEAF)မှ မလေးရှားလုပ်ငန်းကော်မတီအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဦးဇော်မင်းမင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တင်တိုင်းလည်း လျှောက်တိုင်းလည်းရတာမဟုတ်ဘူး။ တချို့ဆို ၃၊ ၄၊ ၅ လ ၆ လအထိ မရတဲ့သူတွေ ဘာဖြစ်လို့ လဲဆိုတော့ မပြည့်စုံလို့။ ယခင် ယခင် ထွက်ခဲ့တာနဲ့ယှဉ်ရင် အခုက များတယ်လို့ ပြောလို့မရဘူး။ ဘာလို့လဲ ဟိုဘက်တွေမှာလည်း နိုင်ငံတိုင်းစီးပွားကျနေတယ်။ လုပ်သားဝင်ရောက်မှုနှုန်း စင်ကာပူပဲကြည့်ကြည့်၊ မလေးရှားပဲကြည့်ကြည့်၊ ထိုင်းပဲကြည့်ကြည့် အကုန်လုံးလုပ်သားခေါ်ယူမှု ကိန်းဂဏန်းကြည့်ရင် ယခင်ထက် အများကြီးလျော့နည်းနေတာ တွေ့ရတယ်။ များတယ်လို့ ပြောလို့မရဘူး။ သွားချင်တဲ့လူသွားတာ မှန်ပေမယ့် တကယ့် official လမ်းကြောင်းကထွက်ထားတဲ့ OWIC ရုံးတို့ ဘာတို့ ဆက်ကြည့် ကိန်းဂဏန်းအရ အရင်ထက် ယှဉ်ရင် အများကြီးကျနေတယ်။ ဟိုဘက်မှာ အလုပ်တွေမရှိဘူး။ အလုပ်တွေမကောင်းဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အများအပြားအား လိုင်စင်ချပေးခြင်း အစား ပြည်ပထွက်ခွာသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ အရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်သင့် ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက ထောက်ပြ ပြောဆိုကြသည်။

Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က “ကျနော်တို့က ပို့တဲ့နိုင်ငံဆိုတဲ့အခါ ကြတော့ အေဂျင်စီတွေကိုပဲ ဗဟိုပြုပြီးတော့မှ လူတွေကို ပို့တဲ့ပုံစံ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေရဲ့ ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းတဲ့အခါမှာလည်း စနစ်တကျလုပ်ဆောင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်။ နောက် အေဂျင်စီ တစ်ခု တည်းကို အရေးယူတာမျိုးမဟုတ်ဘဲနဲ့ ခံရတဲ့သူတွေရဲ့ နစ်နာကြေးတွေ၊ ခံရတဲ့သူတွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုတွေ၊ ခံရတဲ့သူတွေရဲ့ ဘဝတွေကို ပြန်လည်စဉ်းစားဖို့လိုတယ်။ သူတို့ကို ပြန်ပြီးတော့ ကူညီဆောင်ရွက် ပေးဖို့လိုတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင် ဒါက တရားဝင် လူတွေကို ရောင်းစားတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုလည်းဖြစ်တယ်။ အဲဒီအေဂျင်စီတွေကလည်း နားလည်ဖို့လိုတဲ့ဟာတွေက အလုပ်သမားတွေက ဘယ်နိုင်ငံပဲ ထွက်ထွက် သူတို့မှာ ဘဝနဲ့ရင်းပြီးမှ လာရတဲ့လူတွေ ဖြစ်တယ်။ တချို့တွေဆိုရင် သူတို့ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှု တွေကို အိမ်တွေ လယ်တွေ ရောင်းပြီးမှ လာရတဲ့လူတွေလည်းရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။
အမည်ခံ အေဂျင်စီနှင့် မမှန်မကန် လုပ်ဆောင်နေသည့် အေဂျင်စီများကို တားဆီးကာကွယ်ရေးအတွက် အမှန် တကယ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလုပ်ကိုင်နိုင်သည့် အေဂျင်စီများသာ လိုင်စင်လျှောက်ထားနိုင်ရေး စိစစ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ ကြောင်း ဝန်ကြီးဟောင်း ဒေါက်တာပွင့်ဆန်းက ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။

ထို့အပြင် လိုင်စင်လျှောက်ထားနိုင်ရေး စိစစ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့်အထဲ၌ ပြည်ပနိုင်ငံများတွင် မိမိတို့ စေလွှတ် လိုက်သည့် အလုပ်သမားများ အကြောင်းကိစ္စ ပေါ်ပေါက်လာပါက အေဂျင်စီအနေဖြင့် အပြည့်အဝ ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပေးနိုင်ရေးလည်း ပါဝင်ကြောင်း ၎င်းက ဩဂုတ် ၂ ရက်နေ့က အစည်းအဝေးတွင် ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၆

မလေးရှားဘက်ရှိ တရားမဝင်အေဂျင်စီများမှ အလုပ်ခေါ်စာအတုများကို လိမ်လည်ရောင်းချမှုများ ရှိလာသည့် အတွက် ပြည်တွင်းမှ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီအသစ်များအနေဖြင့် အထူးသတိထားကြရန် လိုအပ်ကြောင်း မြန်မာပြည်ပ အလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့ချုပ်(MOEAF)မှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လိုင်စင်ရအေဂျင်စီများမှ တင်ပြလာသည့် Demand Letter ၌ KSM Approval ပါ လူဦးရေမှာ များပြားလွန်းသဖြင့် မလေးရှားမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးအား စုံစမ်းခိုင်းရာတွင် အတုဖြစ်နေကြောင်း၊ မလေးရှားရှိ တရားမဝင်အေဂျင်စီ ပွဲစားများက Quota (ခွဲတမ်း)အတုများ ပြုလုပ်ပြီး မြန်မာ၊အင်ဒိုနီးရှား၊ဘင်္ဂလားဒေရှ် အေဂျင်စီများထံ Demand လိမ်ရောင်းစားနေကြောင်း Safe Migration က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခုကဲ့သို့ အလိမ်ခံရသည့် လိုင်စင်ရ အေဂျင်စီများတွင် အေဂျင်စီအသစ်များကိုသာ တွေ့ရကြောင်း MOEAF မှ မလေးရှားလုပ်ငန်းကော်မတီ အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဦးဇော်မင်းမင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားရှိ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု

“သူက လူလူချင်း ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ အလိမ်ခံနေရတာ အခုဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာတွေက။ ကျနော် တို့ဘက်မှာ တရားဝင်အေဂျင်စီရှိတယ်။ သူတို့ဘက်မှ တရားဝင်အေဂျင်စီရှိတယ်။ အဲဒီကိုသွားပြီးတော့ လူ ကိုယ်တိုင်သော်လည်းကောင်း သူတို့ရဲ့ permanent address တွေ email တွေ တယ်လီဖုန်းတွေက ဆက်သွယ်ပြီး အလိမ်ခံရတယ်လို့တော့ တစ်ယောက်မှ မတွေ့သေးဘူး။ အလုပ်ခေါ်စာရှာတဲ့လူတွေပေါ့လေ အဓိကကတော့။ သက်ဆိုင်ရာအေဂျင်စီက တာဝန်ပေးထားတဲ့ အလုပ်ခေါ်စာရှာတဲ့လူတွေရဲ့ ပေါ့ဆမှုလို့ပဲ ပြောလို့ရမယ်။ တရားဝင် လိုင်စင် C holder တွေရှိတယ် သူတို့မှာ။ ပြည်ပလုပ်သားခေါ်ယူခွင့်ရှိတဲ့ အေဂျင်စီတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီဟာတွေနဲ့ သာ ချိတ်ဆက်လုပ်။ အလုပ်ရှင်ကို တိုက်ရိုက်ချိတ်ဆက်လုပ် အဲဒီနှစ်ခုကသာ အာမခံချက်ရှိတာ။ ဒီ immigration website တွေထဲ ဝင်စစ်လို့လည်း ရပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက ငွေသွင်းထား၊ မသွင်းထားတို့။ သံအရာရှိတွေ ဆိုလည်း ဒီလိုပဲ စစ်ဆေးတာပဲဟာ။ သူတို့ပြောတဲ့ KDN, KSM အတုလုပ်တယ်ဆိုတာက ကွန်ပျူတာ generated paper ကို အတုလုပ်ပြီးပြတယ်။ ဒါမှမဟုတ် signature ထိုးပြီးသားဟာကို Photoshop နဲ့ပြတယ်။ ဒါအရမ်း သာမန် ကွန်ပျူတာကိုင်တောင် လုပ်လို့ရတဲ့ ပုံပဲ။ ပေါပေါပဲပဲ လိမ်သွားတဲ့ဟာမျိုး” ဟု  ၎င်းက ပြောသည်။ 

အလိမ်ခံရသူများထဲတွင်  ၁၉၉၉ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်း လိုင်စင်ရ ပထမဆုံးအေဂျင်စီများ၊ လုပ်သက် ၁၀ နှစ် အထက်ရှိသည့် အေဂျင်စီများ မပါဝင်ဘဲ ယခုမှ အသစ်ရထားသူများသာဖြစ်ကာ လုပ်ငန်းသဘောသဘာဝအား နားမလည်မှု မကျွမ်းကျင်မှုများကြောင့်ဟု ဦးဇော်မင်းမင်းက ဆက်ပြောသည်။

ထိုအခြေအနေများ‌ကြောင့် အေဂျင်စီများအနေဖြင့် အလုပ်ခေါ်စာရပါက ခေါ်ယူမည့်အလုပ်ရှင်ထံ တိုက်ရိုက် ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်ပါက အ‌ကောင်းဆုံးဖြစ်ကြောင်းလည်း အကြံပြုကြသည်။

MOEAF ဆိုင်းဘုတ်

လုပ်သားစျေးကွက်အပေါ်မူတည်ကာ အမြတ်ထုတ် လိမ်စားသူများသည် ပြည်တွင်း၌သာမက ပြည်ပနိုင်ငံများမှာ ပါ ရှိလာပြီဖြစ်သောကြောင့်  အေဂျင်စီများအနေဖြင့် သတိထားဆောင်ရွက်ကြရန် လိုအပ်ကြောင်းလည်း Safe Migration က သတိပေးထားသည်။

ပြည်ပအေဂျင်စီပွဲစားထံတွင် အလိမ်ခံရသည့် မြန်မာအေဂျင်စီများအနေဖြင့် အလုပ်သမားများထံမှ ဝန်ဆောင်ခ ကြိုတင်ကောက်ယူထားပြီးသော်လည်း ပြန်လည်ပေးဆောင်ခြင်းမရှိသဖြင့် တိုင်ကြားခံရပါက လိုင်စင်ပိတ်ခံရ မည်ဖြစ်ကြောင်း၊  အပြစ်နှင့် ပိတ်ခံရသောအေဂျင်စီအနေဖြင့် အပ်ထားသည့် ငွေများလည်း ဆုံးရှုံးနိုင်ကြောင်း Safe Migration က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

မလေးရှားတွင် မြန်မာများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ မွှားမိုက်ကယ်က “calling ခေါ်စာတွေ ရမယ်ဆိုပြီး တော့ ငွေတွေကို သူတို့က ကြိုတင်ယူပြီးတော့မှ calling ခေါ်စာတွေ ပိတ်သွားတယ်တို့ အဲဒီလိုမျိုးလုပ်လိုက်တဲ့  အတွက် ပိုက်ဆံတွေ ဒီဘက်မှာ နည်းနည်းလေး jam ဖြစ်သွားတယ်ပေါ့။ ပိုက်ဆံတွေ ဒီဘက်မှာ လွန်ထားတဲ့ အတွက် ၃ ပုံ ၂ ပုံလောက်ပြန်ရတယ် ၁ ပုံလောက် ပြန်မရဘူး ကျနော်တို့ ကြားသိတာတော့။ အေဂျင်စီ တော်တော် များများ ထိထားတာ ကျနော်ကြားတယ်။ အေဂျင်စီတွေအနေနဲ့ကတော့ အများစုတွေ့ရတာကတော့ သူတို့ Blacklist ဖြစ်ရင် ဖြစ်ပလေ့စေ အလုပ်သမား တွေ ပိုက်ဆံကို ပြန်မပေးတာ များတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူတို့က အေဂျင်စီအသစ်တွေလေ။ အခုမှအသစ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကတော့ ကျောထောက်နောက်ခံ မရှိတဲ့ အတွက် ဒီပိုက်ဆံကို ပြန်လျော်မှာ မဟုတ်ဘူး။ သူတို့ကုမ္ပဏီပဲ Blacklist အထိခံပြီးတော့ပဲ ဒီကလေးတွေရဲ့ ပိုက်ဆံကို ယူသွားမှာ။ အများစုကတော့ ဒီလိုပဲဖြေရှင်းသွားဖို့ ကျနော်တွေ့နေတာပေါ့ လက်ရှိ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံဘက်၌ စီးပွားရေးကျဆင်းနေသည့်အတွက် မြန်မာလုပ်သားများသာမက အခြား နိုင်ငံများမှ လုပ်သားခေါ်ယူခြင်းများမှာလည်း နည်းပါးလျက်ရှိကြောင်း၊ လုပ်သားခေါ်ယူရာတွင်လည်း လူဦးရေ အနည်းငယ်သာ ခေါ်ယူကြောင်း မြန်မာပြည်ပ အလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အဖွဲ့ချုပ်(MOEAF)မှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၆

မြန်မာ - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုတွင် ရေထွက်ကုန်များကို စစ်တွေနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းတွင်သာ တင်ပို့ခွင့်ပြုခြင်းကြောင့် မောင်တောကုန်သည်များ အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းများ စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်နှင့် ကုန်သွယ်မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်ချက်၍ မြန်မာ - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုတွင် ရေထွက်ကုန်၊ လယ်ယာထွက်ကုန်နှင့် စိုက်ပျိုးရေးထွက်ပစ္စည်း များကို စစ်တွေကုန်သွယ်ရေးစခန်းတွင်သာ တင်ပို့ခွင့်ပြုကြောင်း ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

လယ်ယာထွက်ကုန်နှင့် စိုက်ပျိုးရေးထွက် ပစ္စည်းများဖြစ်သည့် ဆန်၊ ဆန်ကွဲ၊ ပဲမျိုးစုံ၊ နှမ်း၊ မြေပဲ၊ မြေပဲဆံ၊ ကြက် သွန်နီနှင့် ရေချို၊ ရေငန် ငါးမျိုးစုံတို့ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၄ ရက်နေ့မှစတင်၍ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ စစ်တွေ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး စခန်းတွင်သာ တင်ပို့ကြရမည်ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထို့ကြောင့် ရေချိုငါးမြစ်ချင်းများ အဓိက တင်ပို့နေသည့် မောင်တောနယ်စပ် ကုန်သည်များအနေဖြင့် မောင်တောမှ တဆင့် အဆိုပါကုန်စည်များကို တင်ပို့ခွင့် မရရှိခြင်းကြောင့် ကုန်သည်များနှင့် အလုပ်သမားများအတွက် အခက် အခဲ ဖြစ်လာကြောင်း သိရသည်။

စစ်တွေမှ တင်ပို့ရာတွင် အချိန်ကြာမြင့်သည့်အတွက် ရေထွက်ကုန်များသည် အရည်အသွေး ကျဆင်းပြီး ဈေးနှုန်း များလည်း ကျဆင်းသွားသည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောကုန်သည် ဦးသိန်းမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

 ရခိုင်- ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်စည်များကို သယ်နေကြစဉ်

၎င်းက “အခုလောလောဆယ်က ၄ ရက်နေ့ကနေ စပြီးတော့ လိုင်စင်အသစ် မပေးတော့တာပေါ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပါတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကိုလောလောဆယ်တော့ လက်ကျန် ကျန်တဲ့ဟာတွေနဲ့တော့ သွားနေပါတယ်။ အခုပုံစံအရ တော့ သူတို့ထုတ်ပြန်ချက်မှာပါတဲ့ ကုန်တွေကို စစ်တွေဘက်ကပဲ ပို့ရမှာပေါ့။ မောင်တောကနေ ပို့လို့မရတော့ဘူး ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့လေ။ အကျပ်အတည်း ဖြစ်သွားတာပေါ့။ အဓိကက ဒီဘက်က သွားနေတာက ရေထွက်ကုန်။ ရေထွက်ကုန်က အဓိက သွားနေတာပေါ့လေ။ အဲဒီကုန်ပစ္စည်းတွေသာ ပို့လို့မရဘူးဆိုရင် ဒီက အကုန်လုံး အလုပ် သမားတွေရော၊ ကျန်တာတွေရော အကုန်လုံး အကျပ်အတည်း ဖြစ်ကုန်မှာပေါ့။ ငါးတွေက ကုန်စိမ်းဖြစ်တာ ကြောင့် မောင်တောဘက်ကနေဆိုရင် လှေနဲ့သွားရင် ၄၅ မိနစ်၊ ၁ နာရီပဲ ကြာတဲ့ခရီးက ဟိုဘက်က စစ်တွေဘက် က သွားမယ်ဆိုရင် နာရီ ၂၀၊ ၂၅၊ ၁ ရက် နီးပါးလောက် ကြာပါတယ် ဘင်္ဂလားကို သွားရမှာလေ။ ကုန်ချရတာနဲ့ သွားမယ့်အချိန်နဲ့က အဲဒီလောက် ဖြစ်နေတော့ အဲဒီရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းတွေက စစ်တွေဘက်က သွားရင်တော့ ကွာလတီ ကျသွားပြီးတော့ ဈေးတွေ ကမောက်ကမ ဖြစ်ကုန်မှာပေါ့ အဲဒီလို တစ်ခုတော့ ရှိပါတယ်။ စဉ်းစားနေကြ ပါတယ် စစ်တွေဘက်က သွားမယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာကို။ အကောင်းဆုံးကတော့ ရေထွက်ကုန် ပစ္စည်းကတော့ တခြားကုန်ကတော့ အဲဒီလောက် ပြဿနာ မရှိပါဘူး။ ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းပေါ့နော် မောင်တော ဘက်ကနေပြီးတော့ ပြန်ပြီးတော့ သွားလို့ရစေချင်ပါတယ်။ ကုန်သည်တွေ ဆန္ဒကလည်း ဒီဘက်ကပဲ သွားချင်ပါ တယ်။ စစ်တွေဘက်ကဆိုရင်တော့ သိပ်အားမပါကြဘူး။ ဘင်္ဂလား ကုန်သည်တွေကလည်း စစ်တွေဘက်က သွား ရင် ငါးကွာလတီတွေက ကျသွားတဲ့အတွက် ဈေးကောင်းမရဘူး အဲဒီလို အခက်အခဲတော့ ရှိပါတယ်” ဟု ပြော သည်။

လက်ရှိတွင် စစ်တွေနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှတဆင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သို့ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုသည် မရှိသ လောက် နည်းပါးလျက်ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

စစ်တွေမှတဆင့် တင်ပို့ရာတွင် ကုန်ကျစရိတ် မြင့်မားခြင်း၊ အချိန်ကြာမြင့် ခြင်းနှင့် ကုန်ပစ္စည်းများ အရည်အသွေး ကျဆင်းပြီး ဈေးနှုန်းရရှိမှု နည်းပါးခြင်းကြောင့် ကုန်သည်များက တောင်ကုတ်နှင့် မောင်တောနယ်စပ်မှတဆင့် တင်ပို့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်- ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်နေသည်ကို တွေ့ရစဉ်

ရေထွက်ကုန်များကို စစ်တွေကုန်သွယ်ရေး စခန်းမှတဆင့် တင်ပို့ရမည်ဆိုပါက ကုန်သည်များအတွက် အကျိုး အမြတ် မရရှိသည့်အပြင် ဆုံးရှုံးမှုများသာ ရှိသည်ဟု မောင်တောကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် စစ်တွေနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှု များပြားစေရန်အတွက် ရေထွက်ကုန်၊ လယ်ယာနှင့် စိုက်ပျိုးရေးထွက် ကုန်စည်များကို စစ်တွေမှတဆင့် တင်ပို့ရန် ထုတ်ပြန်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ မောင်တောကုန်သည်များအနေဖြင့် ရေထွက်ကုန်ကို မောင်တောနယ်စပ်တွင် တင်ပို့ခွင့်ရရှိရန် သက်ဆိုင်ရာသို့ တင်ပြထားသည်ဟု မောင်တောကုန်သည် ဦးဆန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စစ်တွေမြို့က ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ မြို့တော် ဖြစ်တယ်ပေါ့နော်။ ဆိပ်ကမ်းထဲမှာလည်း စစ်တွေက ကုန်စည် စီးဆင်းမှုက မရှိသလောက် ဖြစ်သွားတယ်။ လယ်ယာထွက် ကုန်ပစ္စည်းဆိုလည်း ဂျင်းတို့ဘာတို့က တောင်ကုတ် ဘက်ကနေ ဆင်းကြတယ်။ တောင်ကုတ်ကနေ ဆင်းလို့ရှိရင် ကားခတွေ တော်တော်သက်သာတာကိုး။ ဆိုတော့ မောင်တောကနေ ဆင်းတယ်။ စစ်တွေက ကုန်စည်စီးဆင်းမှုက မရှိသလောက်ကို ဖြစ်သွားတယ်။ အဲဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြည်နယ်အစိုးရကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဒါမှမဟုတ် စစ်တွေက ထိုင်တဲ့ ကုန်သည်တွေက သော်လည်း ကောင်း သက်ဆိုင်ရာ တစ်ဦးဦးကို တင်ပြလို့ နေမှာပေါ့။ ဒီဘက်က ကုန်သည်တွေ အချင်းချင်းလည်း တိုင်ပင်နေ ကြတယ်လေ။ သက်ဆိုင်ရာဘက်ကို တခြားကုန်တွေထက် ငါးပေါ့ ရေချိုငါး၊ ရေငန်ငါး ပို့တဲ့အဖွဲ့တွေဆိုတော့ ငါး လုပ်ငန်းဦးစီးဌာနနဲ့ Meeting ခေါ်ပြီးတော့ စကားတွေပြောတာတွေ ရှိတယ်။ ကိုယ်တွေမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အခက် အခဲတွေကို တင်ပြတာပေါ့။ နှုတ်နဲ့ တင်ပြတာထက် စာရင်တော့ စာတကြောင်းပေတကြောင်းနဲ့ တင်ပြတာက ပိုကောင်းတယ်ဆိုတော့ စာတင်ပြီးတော့ စာတင်ဖို့ လုပ်နေကြတယ်။ သူကတော့ သူ့ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာအတိုင်း အဆင့်ဆင့် တင်ပြသွားမယ်လို့ ပြောထားတယ်။ ငါးလုပ်ငန်း ဦးစီးဌာနကို အကူအညီတောင်းထားတယ် အစ်ကိုတို့ အဖွဲ့တွေ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မောင်တောနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ကုန်စည်များကို တင်ပို့ရာ၌ ယခင်ရရှိပြီးသည့် လိုင်စင် လက်ကျန်များကိုသာ တင်ပို့လျက်ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၅

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ပြည်တွင်းဝယ်လိုအားကို ဖြည့်တင်းနိုင်ရန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံမှ သကြားကို တင်သွင်းလိုကြောင်း ဆွေးနွေးလာမှုများ ရှိသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် လာမည့်နှစ်မှသာ တင်ပို့နိုင်မည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

လာမည့်နှစ်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သို့ တင်ပို့မည်ဆိုပါက ပြည်တွင်းစားသုံးမှု ပမာဏကို တွက်ချက်၍ ပိုလျှံသည့် ပမာဏကိုသာ တင်ပို့နိုင်မည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းဋ္ဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဆွေးနွေးလည်း လာမယ့်နှစ်မှ ရောင်းနိုင်မှာပါ။ ဒီနှစ်တော့ မရှိဘူး။ ဗီယက်နမ်ကတောင်မှ ထပ်ဝယ်ချင်လို့ ဆိုပြီးတော့ စာတွေဝင်နေတယ်။ ဒီဘက်က မရောင်းပေးနိုင်ဘူး။ ဒီဘက်က ပြည်တွင်းက ဖူလုံဖို့ရယ်၊ ပြည်တွင်း ဈေးကလည်း နည်းနည်းမြင့်နေတာရယ်၊ ဖူလုံဖို့လည်း လိုတယ်။ နောက်တစ်ခုက လာမယ့်နှစ်မှ စက်တွေလည်း တိုးမှာလေ။ ဈေးကိုက်ရင်တော့ သွားနိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ ဈေးကွက်က အများကြီး တိုးပြီးတော့ ရောင်းချနိုင်တယ်။ ပြည်တွင်းလည်း စားသုံးမှု ဖူလုံအောင်တော့ ထိန်းချုပ်ရမှာပေါ့နော်။ ဘယ်လောက် ထုတ်လုပ်တယ်၊ ဘယ်လောက် စားသုံးတယ်၊ ဘယ်လောက် ပိုလျှံတယ်ဆိုတဲ့ ဒေတာတစ်ခုတော့ အခုတော့ တွက်ချက်ရမယ့် အနေအထားတော့ ရှိတာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ပြည်တွင်းက ဘယ်လောက်ထုတ်လုပ်မလဲ၊ ပြည်တွင်းက ဘယ်လောက် စား သုံးမလဲ၊ ဘယ်လောက် တင်ပို့ရောင်းချမလဲ အဲဒီကိုတာပဲ ရောင်းလို့ရမှာပေါ့။ သူတို့ဝယ်မယ့် ပမာဏက ဘယ်လောက်လဲဆိုတာ မသိရသေးဘူးလေ”ဟု ပြောသည်။

သကြားအိတ်များ သယ်နေကြစဉ်

ထို့နောက် ပြည်ပက တစ်လလျှင် တန်ချိန် ၂၀၀၀၀ (တစ်သောင်း)လိုအပ်ပါက ရောင်းချနိုင်ခြေ နည်းကြောင်း ဦးဝင်းဋ္ဌေးက ဆက်ပြောသည်။

၎င်းက “ ဥပမာ သူတို့က ၁ လကို တန် ၁ သောင်းလောက်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့က သိပ်ဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းတာ ပေါ့နော်။ ဥပမာ ဗီယက်နမ်ကလည်း တန် ၁ သောင်းလိုချင်တယ်။ တခြားနိုင်ငံကလည်း တန် ၁ သောင်းလိုချင် တယ်။ ၁ လကို ပြည်ပက တန် ၂ သောင်း လိုအပ်ချက် ရှိတယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ဘက်ကလည်း ပြည်ပကို အဲဒီလောက်ထိ ရောင်းချနိုင်တဲ့ ပမာဏတော့ မရှိသေးဘူးလို့ မြင်ပါတယ်။ ထုတ်လုပ်မှုတွေ များလာမှာပေါ့နော်။ နောက်တစ်ခုကလည်း ကျနော်တို့ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုကလည်း တိုးလာတာလေ။ တိုးလာတဲ့အတွက် ကျနော်တို့က ဒါလည်း ချင့်ချိန်ရမှာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် နှစ်စဉ်ထွက်ရှိသည့် သကြားကို ပြည်တွင်းစားသုံးမှုအား ဖြည့်တင်းပြီးသည့်အခါ ပိုလျှံသော သကြားများကို ဗီယက်နမ်နိုင်ငံနှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ပြည်တွင်း စားသုံးမှုအနေဖြင့် တန်ချိန် ၃ သိန်းခွဲခန့်ရှိပြီး ပြည်ပသို့ တန်ချိန် ၇ သောင်းကျော် တင်ပို့နေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

သကြားအိတ်များ သိုလှောင်ထားစဉ်

ယခုနှစ်တွင် ကြံတစ်တန် ဈေးနှုန်းသည် ၁၁၀,၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် လာမည့်နှစ်တွင် တောင်သူများ အနေဖြင့် ကြံကို ပိုမိုစိုက်ပျိုးလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ သကြားများ ပြည်ပသို့ ပိုမိုတင်ပို့နိုင်မည်ဆိုပါက တောင်သူများ အတွက် ကြံဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်လာမည် ဖြစ်ကြောင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြံစိုက်တောင်သူ ဦးမောင်ဆွေ က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီနှစ် စိုက်ပျိုးမှုတွေ တိုးတယ် ကြံတောင်သူတွေက။ စက်ရုံတွေကလည်း စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေ ချေးပေး တာကိုး။ မနှစ်ကထက် ဒီနှစ် တိုးတာပေါ့။ ပြီးတော့ ကြံတစ်တန်ကလည်း ၁၁၀,၀၀၀ ဆိုတော့ အခု လာမယ့်နှစ်ကို စိုက်မှာက ပိုပြီးတော့ များမယ်။ တော်တော်များတာပေါ့နော် စိုက်ပျိုးဧကပေါ့။ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း လောက် တိုးလာမှာ။ ပြည်တွင်း တကယ်တမ်း ထွက်မယ်ဆိုရင် ပြည်ပထွက်မှ ဖြစ်မှာ။ ဘာလို့လဲဆို ပြည်တွင်း စားသုံးမှုနဲ့ဆိုရင် မြန်မာပြည်ထွက်တဲ့ သကြားက မြန်မာပြည်သုံးတာနဲ့ မကုန်ဘူး။ ပြည်ပထွက်တယ်ဆိုရင် ဈေး ကောင်းပြီလေ။ ဈေးကောင်းတော့ စက်ရုံလည်း တောင်သူကို ပေးတယ်။ စက်ရုံတွေကလည်း ပြည်ပငွေ ရတယ် ဆိုတော့ ဈေးနှုန်း ပေးနိုင်တာပေါ့နော်။ ဈေးနှုန်းပေးနိုင်တော့ တောင်သူတွေအတွက် ပိုကိုက်တာပေါ့” ဟု ပြော သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ အနေဖြင့် မြန်မာ့သကြား ဝယ်ယူလိုခြင်းကြောင့် ပြီးခဲ့သည့် သြဂုတ်လတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းတို့ ဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း သိရ သည်။

ယခုနှစ်တွင် ပြည်ပသို့ သကြားတင်ပို့သည့် ကာလသည် ကုန်ဆုံးနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ လာမည့်နှစ်တွင် ကြံစိုက်ပျိုးမှု တိုးလာနိုင်သလို သကြားထုတ်လုပ်မှုလည်း ယခင်နှစ်များထက် ပမာဏ တိုးလာမည် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပြည်ပသို့ မြန်မာ့သကြား ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ရန် မျှော်မှန်းထားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၅

ထိုင်းရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်အား ရက်ချိန်းယူရန် မလိုအပ်ဘဲ ကိုယ်တိုင်လာရောက် ပြုလုပ်ရာ၌ တစ်ရက်လျှင် လက်ခံဆောင်ရွက်ပေးမည့် လူဦးရေပမာဏအား ထုတ်ပြန်ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရာတွင် ရက်ချိန်းမလိုအပ်တော့ဘဲ ကိုယ်တိုင်လာရောက် ပြုလုပ်နိုင်ခြင်း စနစ်သည် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအတွက် ကောင်းမွန်သော်လည်း အားနည်းချက်၊ အားသာချက်များရှိသည်ဟု ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ထောက်ပြကြသည်။

ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေးကူညီ‌ဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက “ရက်ချိန်းမလိုဘဲနဲ့ ပတ်စပို့လျှောက် လို့ရတယ်ဆိုတာက သိပ်ကောင်းတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီနေရာမှာ လာလျှောက်တဲ့သူတွေကို ရက်ချိန်းမလိုဘူးဆိုပြီးတော့ စာထုတ်လိုက်တဲ့ဌာနက တစ်ချိန်တည်း သူထုတ်ပေးနိုင်လား ရိုက်ပေးနိုင်လားပေါ့။ ဒါကိုရိုက်ပေးပြီးမှ ထုံးစံအတိုင်း နှစ်ပတ် သို့မဟုတ် ၁၅ ရက်နောက်ပိုင်းမှာ စာအုပ်ပြန်လာယူဖို့ စလစ်ထုတ်ပေး နိုင်တဲ့အထိ သူ့ဘက်က ဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်သလားပေါ့။ ဒါကိုလည်း စောင့်ကြည့်ရမှာပေါ့။ ထိုင်းတစ်နိုင်ငံလုံးမှာ မြန်မာနိုင်ငံသား ပတ်စပို့ကိုင်ဆောင်ထားသူက သန်းချီရှိတာလေ။ ဗီဇာသက်တမ်း နိုဝင်ဘာမှာ ပြည့်မယ့်သူဟာ လည်း ခြောက်သိန်းကျော်လောက်ရှိတယ် ၄ နှစ်ပြည့်မယ့်သူတွေ။ ဒီစာအုပ်ကို ကာယကံရှင်ကိုယ်တိုင် လာပြီး တော့ လျှောက်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာ ဘာကြောင့်အရေအတွက် မသတ်မှတ်ပေးတာလည်းပေါ့။ ထုတ်လိုက် တဲ့စာထဲမှာ တစ်ရက်ကို ထိုင်းနိုင်ငံဆိုင်ရာမြန်မာသံရုံးက စာအုပ်ကို အရေအတွက် ဘယ်လောက် ထုတ်ပေးမလဲ ဆိုတဲ့ ကြေညာချက်တွေ ထုတ်ပေးဖို့လိုအပ်တယ်ပေါ့။ ပြီးတော့ ကုန်ကျစရိတ်တွေကို နိုင်ငံတော်က သတ်မှတ် ထားတဲ့ တည်ဆဲဥပဒေက သတ်မှတ်ထားတဲ့ ငွေပမာဏအတိုင်းသွားမှာလား ဒါမျိုးတွေကို စာထုတ်သင့်တာပေါ့” ဟုပြောသည်။

ဘန်ကောက်ရှိ မြန်မာသံရုံးအနေဖြင့် ယခုအခါတွင် ရက်ချိန်းတိုကင် ရယူသူအရေအတွက်မှာ အလွန်နည်းပါး သွားပြီဖြစ်၍ စက်တင်ဘာ ၂ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ရက်ချိန်းတိုကင်ပေးခြင်းကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ မြန်မာသံရုံးရှေ့မြင်ကွင်း

ထို့ကြောင့် PJ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်အသစ် ပြုလုပ်လိုသူများ၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန်လကုန်အထိ သက်တမ်းကုန်ဆုံးမည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် ရက်ချိန်းယူရန် မလိုအပ်ဘဲ ကိုယ်တိုင်လာရောက် ပြုလုပ်နိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်း ဘန်ကောက်ရှိ မြန်မာသံရုံးက ထုတ်ပြန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ရက်ချိန်းမလိုအပ်ဘဲ လူကိုယ်တိုင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်လာရောက် ပြုလုပ်နိုင်ခြင်းတွင် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ နယ် ဒေသများ၌ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအတွက် အနည်းငယ် အခက်အခဲရှိနိုင် ကြောင်း Labour Rights Foundation မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ရက်ချိန်းယူပြီးမှ သတ်မှတ်တဲ့ရက်ကြမှ ပြန်လာထုတ်ဆိုတာကလည်း သူတို့လုပ်ပေးနိုင်တဲ့စွမ်းအား အဲဒီ‌ လောက်ပဲရှိလို့ အဲဒီလိုဖြစ်တာပါ။ အခုလို တိုက်ရိုက်လာပြီး တိုက်ရိုက်လုပ်တာဆိုတာမျိုးကတော့ နယ်မြေတွေ ဝေးတဲ့သူတွေအတွက်တော့ နည်းနည်းခရီးသွားလာရ အခက်အခဲလေး ရှိသွားမှာပေါ့။ သို့သော် ဟိုအရင်တုန်း ကလို ၈ လတို့ ၆ လတို့ ၉ လတို့ အဲဒီလိုကြာနေတာမျိုးထက်စာရင် အခုလို လွယ်လင့်တကူ ဖြစ်အောင် လုပ်ပေး နိုင်ဖို့ဆိုတာက သူတို့ဘက်က တော်တော်လေးကို အားထုတ်ပြင်ဆင်ထားခြင်းလို့ ခန့်မှန်းတွက်ချက်လို့ ရပါတယ်။ နဂိုတုန်းကတော့ ဒီပွဲစားတွေနဲ့ အလုပ်သမားတွေက လျှောက်နေကြတာပေါ့။ အဲဒါ ခက်ခဲတဲ့ကာလပေါ့။ အခု ဟာကတော့ လုပ်သားတွေအတွက် ကောင်းတဲ့လက္ခဏာတစ်ရပ်ပေါ့။ အပိုဝင်ငွေ ပေးဆောင်စရာမလိုတဲ့ အနေ အထားဖြစ်သွားမှာပေါ့။ ပွဲစားတွေပါ ဝင်ပတ်သက်မှုကလည်း အနည်းငယ်လျော့ကျသွားမယ်လို့ ထင်တာပေါ့။ လုံးဝကြီးပပျောက်မှာ‌တော့မဟုတ်ဘူး။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ သန်းနဲ့ချီတဲ့ အလုပ်သမားတွေကြားမှာက ဘယ်အလုပ် ကိုပဲလုပ်လုပ် အကျိုးတော်ဆောင်ဆိုတဲ့ ပွဲစားတွေက ပတ်သက်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် ရှိနေဦးမယ်လို့ သုံးသပ် ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အမည်စာရင်းတင်သွင်းထားပြီးသည့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများအား စက်တင်ဘာ လကုန်အထိ နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးထားပြီး MOU အလုပ်သမားများအနေဖြင့် သက်တမ်းတိုးရေးအတွက် မြဝတီနှင့်ကော့သောင်းမြို့များသို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်စေပြီး One Stop Service စနစ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်ပေးသွား ရန် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၄

မလေးရှားရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်သည့်အခါတွင် ရက်ချိန်းယူရသည့် စနစ်အား ယနေ့ စက်တင်ဘာ ၄ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ပြောင်းလဲလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း ကွာလာလမ်ပူမြို့ရှိ မြန်မာ သံရုံးက သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခင်က နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းတိုး၊ ပျက်စီး၊ အသစ်လျှောက်ထားသည့် လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် လူကိုယ်တိုင် ရက်ချိန်းသွားရောက် ရယူရခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုပြောင်းလဲလိုက်သောစနစ်သည် အွန်လိုင်းမှ QR code ရယူရခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်လိုက်ခြင်းသည် ယခင်လူကိုယ်တိုင်လာရောက် ရက်ချိန်းရယူခြင်းထက် ပို၍ ကောင်းမွန်ပြီး စိတ်ချရကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မချစ်သဲက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“မြန်မာသံရုံးကို လာရတဲ့အခါမှာ တချို့လူတွေကြတော့ နယ်ကနေ လာရတဲ့လူတွေရှိတယ်။ ၄ နာရီကနေ ၆ နာရီ ကားစီးပြီးလာရတဲ့လူတွေအတွက်ကြတော့ အထောက်အထား မပြည့်စုံတော့ လမ်းမှာ အစစ်အဆေး အမေးမြန်း တော့ စိုးရိမ်ပြီးမှ လာရတဲ့အကန့်တွေရှိတယ်ပေါ့။ တကယ်လို့ QR code နဲ့သာ သွားမယ်ဆိုရင် သူတို့နေတဲ့ ရပ်ကွက်၊ နေတဲ့ရွာ၊ မြို့ကနေပြီးတော့မှ register လွယ်လွယ်ကူကူ လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ဒါလေးကတော့ အားသာချက်ပေါ့နော်။ တခါတလေကျတော့ ကိုယ့်စာအုပ်ကို တချို့ပွဲစားတွေပေါ့ နံပါတ်တူအနေနဲ့ ပြန်ပြီး ကူးယူတဲ့ဟာတွေ ရှိတတ်တယ်။ အဲဒီတော့အခါကြတော့ security အနေနဲ့ကြတော့ ပိုပြီးကောင်းသွားတာပေ့ါ။ အခက်အခဲကတော့ အထွေအထူးမရှိဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီဘက်မှာကြတော့ software တွေဆို တချို့ဆို တက္ကစီငှားတဲ့ software တို့၊ ပစ္စည်းပို့တဲ့ software တို့တောင်မှ လွယ်လွယ်ကူကူ သုံးနေကြတာဖြစ်တော့လေ။ ဒီ QR code တွေနဲ့ကလည်း အထွေအထူး မခက်ခဲဘူး။ တချို့စားသောက်ဆိုင်တွေမှာဆို menu ကဒ်တွေ မထား တော့ဘူး။ သူတို့က QR code လေးတစ်ခုပဲ ချထားပေးတယ်။ ဆိုတော့ အထွေအထူးတော့ မရှိလောက်ပါဘူး အဆင်ပြေမှာပါ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရန် တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေသူများ

အွန်လိုင်းမှ QR ရယူရာတွင် www.mekl.org သို့ မိုဘိုင်းဖုန်းဖြင့် ဖြစ်စေ၊ ကွန်ပျူတာဖြင့်ဖြစ်စေ ဝင်ရောက်နိုင်ပြီး ကောင်စစ်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများနှင့်ပတ်သက်၍ ဆောင်ရွက်လိုသည့် ကိစ္စရပ်များအား ဖြည့်သွင်း ဆောင်ရွက် ရမည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ထို့အပြင် QR ရယူပြီးသူများအတွက် သံရုံးသို့ လာရောက်ရမည့်ရက်ကို မှတ်ပုံတင်ထားသည့် ဖုန်းနံပါတ်ဆီ SMS ပေးပို့ အသိပေးမှာဖြစ်ပြီး သံရုံး၏ လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာများမှတဆင့် အချိန်နှင့်တပြေးညီ ထုတ်ပြန်ပေးမည်ဟု ပါရှိသည်။

ယခုကဲ့သို့ စနစ်ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်လိုက်ခြင်းသည် ယခင်ထက် အဆင်ပြေသော်လည်း ထိုသို့ လုပ်ဆောင် ခြင်းကြောင့် ပွဲစားများ၏ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပပျောက်သွားမည်မဟုတ်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“သက်တမ်းအရမ်းနီးတဲ့သူကို အမြန်ပေးပြီးတော့ နည်းနည်းလိုတဲ့လူကို လလေးခြားပေးရင်လည်း အဆင်ပြေ တာပေါ့။ ပွဲစားကတော့ ပပျောက်သွားမှာမဟုတ်ဘူးလေ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကိုယ့်လူမျိုးတွေကလည်း သိတဲ့ အတိုင်းပဲလေ ပွဲစားမပါရင် ဘာမှ အလုပ်မလုပ်တတ်ဘူး။ ကိုယ့်နာမည်တောင်နဲ့ ကိုယ့်အဖေနာမည်တောင် ပွဲစား ဖြည့်ပေးမှ သူတို့က မှန်တယ်ထင်တာလေ။ အဲဒီအတွက် QR ယူရင်လည်း ပွဲစားနဲ့ယူကြမှာပဲ။ တစ်ယောက်ကို ဘယ်လောက်ပေးပြီးတော့။ ဒါကတော့ ပွဲစားက ပပျောက်သွားမှာ မဟုတ်ဘူး။ အရင်တုန်းကလည်း အွန်လိုင်း စနစ်နဲ့ တိုကင်ယူတာ လုပ်ခဲ့ဖူးတယ်။ အဲဒီမှာကြတော့ အရင်တုန်းက ဘယ်လိုတွေဖြစ်လဲဆိုတော့ တိုကင်ယူ လိုက်တိုင်း full တွေချည်းပဲ ဖြစ်နေတယ်။ ပြည့်နေတယ် ပြည့်နေတယ်ဆိုပြီး အဝေးကြီးပဲ ဒိတ်တွေက အဲဒီလို တွေကြတော့လည်း အဆင်မပြေဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခင်က နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရန် လူကိုယ်တိုင် ရက်ချိန်းရယူသည့်အခါနှင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ထုတ်ပေး သည့် အခါများတွင် အချိန်ကာလအားဖြင့် ကြန့်ကြာမှုများရှိသဖြင့်  လအတော်ကြာမှ ရရှိသည့်အတွက် မလေးရှား ရောက် မြန်မာများက ထောက်ပြပြောဆိုမှုများရှိခဲ့သည်။

ထို့အပြင် မလေးရှားရှိ မြန်မာသံရုံးအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပျောက်ဆုံး၊ ပျက်စီးခြင်းကြောင့် အသစ်ပြန် လျှောက်ရာတွင် ပေးရမည့် ဒဏ်ကြေးဖြစ်သည့် ရင်းဂစ် ၃၃၀ အစား ၄၈၀ ရင်းဂစ်ကို ဇူလိုင်လကုန်ပိုင်းမှ စတင်ကာ တိုးမြှင့်သတ်မှတ်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂

သက်ဆိုင်ရာအေဂျင်စီများအနေဖြင့် အလုပ်သမားများကို ပြည်ပနိုင်ငံသို့ အချိန်မီစေလွှတ်နိုင်ခြင်းမရှိပါက စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးသော အလုပ်သမားများစေလွှတ်ပြီးမှသာ အလုပ်ခေါ်စာအသစ်များကို ဝန်ကြီးဌာနမှ လက်ခံ သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးမြင့်နောင်က ပြောသည်။

ထိုအကြောင်းကို ဩဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့မှာ မြန်မာပြည်ပအလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အဖွဲ့ချုပ် (MOEAF) မှ တာဝန်ရှိသူများနှင့်တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

လိုင်စင်ရအေဂျင်စီတစ်ခုအနေဖြင့် ဌာနဆိုင်ရာတို့၏ ညွှန်ကြားချက်များအား အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက် ပေးရမည့် တာဝန်ရှိထားပြီးသားဖြစ်သည့်အတွက် မလွဲမသေလိုက်နာကြရမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် မလိုက်နာပါက ဌာနဆိုင်ရာဘက်မှ အရေးယူမှုများ ရှိလာမည်ဖြစ်ကြောင်း လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်း ဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုက တစ်ကို စာချုပ်ချုပ်တယ်။ နှစ်ကို စာချုပ်ချုပ်တယ်။ သုံးကို စာချုပ်ချုပ်တယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ်တမ်း ကြတော့ တစ်ကို စေလွှတ်ရမှာ တစ်ကိုမစေလွှတ်ဘဲနဲ့ သုံးတွေ လေးတွေကိုစေလွှတ်တယ် နှစ်တွေ စေလွှတ် တယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်တာတွေ ရှိလာတယ်။ အဲဒါမျိုးမဖြစ်အောင်လို့ တစ်ကိုချုပ်ပြီးသွားရင် တစ်ကို စေလွှတ်ဖို့ ဦးစားပေး၊ နောက် နှစ်၊ သုံး အဲဒီလိုသွားဖို့။ သူတို့ဘက်ကအကြံပြုတာပေါ့ ဝန်ကြီးကနေ မှာတာပေါ့။ ရက် ၉၀ အတွင်းစေလွှတ်ရမှာလေ။ အရင်တုန်းကဆို နှစ်လ ရက် ၆၀။ အခုတစ်လတိုးပြီး ရက် ၉၀ ပေးထားတယ်။ အဲဒီရက် ၉၀ အတွင်းမှာမှ မစေလွှတ်နိုင်ဘူး ဆိုရင် ဌာနဆိုင်ရာက မှတ်တမ်းနဲ့ သူတို့ယူထားတယ်။ နောက်တစ်ကြိမ်ဆိုရင် ညွှန်ကြားချက်က ထွက်ပြီးသား လက်မှတ်ထိုးရမယ်”ဟု ၎င်းကပြောသည်။

အေဂျင်စီများအနေဖြင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးသည့် အလုပ်သမားများကို ရက်ပေါင်း ၉၀ အတွင်း စေလွှတ်ရန် လိုအပ် ကြောင်း၊ သတ်မှတ်ရက်အတွင်း စေလွှတ်နိုင်မှုမရှိလျှင် အလုပ်သမားများ၏ တိုင်ကြားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော ကြောင့် ကြိုတင်ကာကွယ်သည့်အနေနှင့် အေဂျင်စီများက အလေးထားဆောင်ရွက်သွားရန် လိုအပ်ကြောင်း ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာပြည်ပအလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အဖွဲ့ချုပ်(MOEAF)

အလုပ်သမားစေလွှတ်သည့်အခါတွင် အလုပ်ရှင်သူဌေးနှင့် လုပ်ငန်းခွင်တူညီပါက ယခုကဲ့သို့ဆောင်ရွက်ခြင်း  သည် ကောင်းမွန်သော်လည်း အလုပ်ရှင်သူဌေးနှင့် လုပ်ငန်းခွင် မတူကြသည့်အပြင် ရက် ၉၀ သတ်မှတ်ချက် များကြောင့် အခက်အခဲအချို့ရှိကြောင်းလည်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီတစ်ခုမှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တစ်ခါတစ်လေကြရင် ကုမ္ပဏီတွေကလည်း ဟိုဘက်မှာမတူကြဘူးလေ။တချို့တွေကြတော့လည်း စက်ရုံ မတူဘူး သို့သော် ဆောက်လုပ်ရေးတူမယ်။ ထိုင်းဘက်က အေးဂျင့်တွေက လုပ်တာမြန်တယ်။ တချို့တွေကြတော့ နောက်ကျတယ်။ အဲဒီလိုတွေဖြစ်တဲ့အခါမှာ တခါတလေကျရင် အနောက်ကလူက အရှေ့ကိုကျော်ပြီးတော့ သူဌေးတွေက တစ်ယောက်တည်းမှမဟုတ်တာ စာချုပ်ချုပ်ရတဲ့အခါ။ ဥပမာ A သူဌေးနဲ့ ချုပ်လိုက်တယ်။ B သူဌေးနဲ့လည်း ချုပ်တယ်။ ချုပ်တဲ့အခါမှာ B သူဌေးကနေ မြန်မြန်ဆန်ဆန်လုပ်ပြီး ခေါ်သွားတာ ရှိတယ်။ အဲဒါမျိုးကို A ပြီးမှ B သွားရမယ်။ B ပြီးမှ C သွားရမယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး သူတို့က ပြောတာပေါ့။ အရှေ့မှာ A,B,C ရှိတယ်။ A က ရက် ၉၀ ကျော်သွားတယ်။ အဲဒီရက် ၉၀ ကျော်သွားတဲ့ ပြဿနာကို ရှင်းပြီးမှသာလျှင် C နဲ့ B ကို လွှတ်လို့ရမယ်ဆိုတဲ့ ပေါ်လစီကို ချထားတာ။ အရှေ့ကတစ်ယောက်က ပိတ်နေရင် နောက်ကလူက သွားလို့ မရဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ယခုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အသေးစိတ် ပြန်လည်ဆွေးနွေးရဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာပြည်ပ အလုပ်အကိုင်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အဖွဲ့ချုပ်(MOEAF) မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးထံမှ သိရသည်။

ထို့အပြင် အေဂျင်စီများအနေဖြင့် မိမိစေလွှတ်လိုက်သည့် အလုပ်သမားများ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံရှိ လုပ်ငန်းခွင် များတွင် အလုပ်ရှင်၊ အလုပ်သမားမပြေလည်မှု၊ လုပ်ငန်းခွင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှု၊ သေဆုံးမှုဖြစ်စဉ်များနှင့် စပ်လျဉ်းပြီး ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း သွားရောက်ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ရန်လိုကြောင်းလည်း ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြောသည်။

သို့သော် အထက်ပါကိစ္စရပ်များဖြစ်ပေါ်ပါက အေဂျင်စီများအနေဖြင့် ရက် ၃၀ အတွင်းမဟုတ်ဘဲ ကြားသိရပြီးချင်း ချက်ချင်းသွားရောက် ဆောင်ရွက်ပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း အေဂျင်စီများက ထောက်ပြသည်။