CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၇

မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသည့် ပြောင်းဆံများကို ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှ ဩဂုတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ တင်ပို့လျက်ရှိရာ တရုတ်နိုင်ငံကိုပါ ပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ် ရေး လမ်းကြောင်းမှတဆင့် တင်ပို့ရန် တရုတ်ကုန်သည်များနှင့် မြန်မာကုန်သည်များ ဈေးနှုန်းညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများ လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု သိရသည်။

တရုတ်သို့ တင်ပို့မည့်အချိန်မှာ ထိုင်းသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် ပြောင်းတင်ပို့နေမှု ကုန်ဆုံးသည့် ကာလတွင် ဆောင်ရွက်မည် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ကာလ ကုန်ဆုံးပြီးချိန်တွင် ပြည်တွင်းရှိ ပြောင်းဆံ လက်ကျန်များကို ပင်လယ်ရေ ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း အစာစက်ရုံများနှင့် ဘိန်းအစားထိုး သီးနှံအဖြစ် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဆက်လက် တင်ပို့လျက်ရှိ သည်ဟု ပြောင်းကုန်သည်များက ပြောသည်။

ယခုလအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံတွင် ကျင်းပမည့် ကုန်စည်ပြပွဲတွင် မြန်မာမှ ဌာနဆိုင်ရာများနှင့် ကုန်သည်များကို ဖိတ်ခေါ်ထားသည့်အတွက် ထိုပြပွဲတွင် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပြောင်းဆံများကို ပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် နယ်စပ် ကုန် သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းများမှဆင့် တင်ပို့နိုင်ရန် အခွင့်အလမ်း ရရှိနိုင်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာ့ပြောင်းဆံကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ထိုင်းဘက်ကတော့ သူတို့ ဒီလကုန်ပြီးရင်တော့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးထားတဲ့အချိန်ကတော့ ပြီးသွားပြီ ပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့်လည်း ပင်လယ်ရေကြောင်းကနေ သွားတာရှိမယ်။ ပြည်တွင်း အစာစက်တွေ ရှိမယ်။ တခြား နေရာတွေမျာ သုံးဖို့အတွက်ပေါ့ ဥပမာ တရုတ်နယ်စပ်မှာ ဘိန်းအစားထိုးတို့ ဘာတို့ပေါ့နော်။ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး အ တွက် အဲဒီလို ခွင့်ပြုတာရှိတယ်။ အဲဒီဟာတွေ ဆက်သွားကြမှာပေါ့။ အလားအလာကတော့ ဒီဘက်ကတော့ ထိုင်း ပြီးသွားရင်တော့ ပင်လယ်ရေကြောင်းက သွားတာတွေ၊ ပြည်တွင်း အစာစက်တွေ၊ ၃ နေရာလောက်ကို သွားဖို့ တော့ ရှိပါတယ်။ အခု တရုတ်ပြည်မှာလည်း ဒီလထဲမှာတင်ပဲ ကုန်စည်ပြပွဲတစ်ခုကို ဖိတ်ထားတာ ရှိတယ်လေ။ အဲဒီမှာလည်း တကယ်လို့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ပေးတဲ့ဈေးနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဈေးချင်းကိုက်ညီတယ်ဆိုရင် တရုတ်ကို လည်း ပင်လယ်ရေကြောင်းကနေ သွားလို့ ရကောင်းရနိုင်တယ်။ နယ်စပ်ဂိတ်ကလည်း သွားကောင်းသွားနိုင်တယ် ပေါ့။ အဲဒါလေးတစ်ခုတော့ ရှိတယ်။ ဒီလထဲတင်ပဲ တရုတ်ပြည်မှာ ကုန်စည်ပြပွဲကို မြန်မာပြည်က ကုန်သည်တွေနဲ့ တိုင်းရင်းသား ပြည်နယ် ၅ ခုက ဌာနဆိုင်ရာတွေနဲ့ ကုန်သည်တွေနဲ့ ဖိတ်ကြားထားတာ ရှိတယ်လေ။ အဲဒီမှာလည်း တကယ်လို့ ပြောင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အခန်းကဏ္ဍတွေ ပါလာလို့၊ ဈေးနှုန်းကိုက်ညီလို့ ရောင်းလို့ရတယ်ဆိုရင်တော့ လည်း ဈေးကွက်အသစ်ပေါ့နော်၊ တရုတ်က ဈေးကွက်အသစ်ရယ်လို့ မဟုတ်ဘူး။ တရုတ်နဲ့က အရောင်းအဝယ် မလုပ်တာ နည်းနည်းလေးကြာတော့ ပြန်ပြီးတော့ အရောင်းအဝယ် ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်ပေါ့နော်” ဟု ပြော သည်။

မြန်မာ့ပြောင်းဆံကို တွေ့ရစဉ်

တရုတ်နိုင်ငံသို့ မြန်မာ့ပြောင်းတင်ပို့မှုသည် တရုတ် - မြန်မာ နယ်စပ်ဒေသတွင် ဘိန်းအစားထိုး သီးနှံအဖြစ် စိုက်ပျိုးထားသည့် ပြောင်းများကိုသာ တင်ပို့မှု ရှိနေကြောင်း၊ တခြားဒေသမှ ထွက်ရှိသည့် ပြောင်းများကို တင်ပို့မှု မရှိသည်မှာ ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ဘိန်းအစားထိုးသီးနှံအဖြစ် တင်ပို့ခွင့် ရရှိသည့် ကာလသည်လည်း ၃ လ ခန့်သာရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

ပြည်တွင်းရှိ ပြောင်းကုန်သည်များအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပြောင်းတင်ပို့မှုများ ပြုလုပ်လိုသော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံ မှ ဝယ်ယူသည့် ဈေးနှုန်းနည်းပါးခြင်းနှင့် တင်ပို့ရာတွင် ကုန်ကျစရိတ်များ ကြီးမြင့်ခြင်းများကြောင့် ပြောင်းတင်ပို့မှု များကို ရပ်နားလာကြကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြောင်းကို အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ကာလဖြင့် တင်ပို့မှုသည် ကုန်ဆုံးတော့မည် ဖြစ်သည့် အတွက် တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာ့ပြောင်းကို ဝယ်ယူပြီး ဈေးနှုန်းအဆင်ပြေမည်ဆိုပါက ကုန်သည်များအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပြန်လည်တင်ပို့ကြမည်ဖြစ်သည်ဟု တာချီလိတ်မြို့နယ်မှ ပြောင်းကုန်သည် ကိုစိုင်းခမ်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘယ်နှလ ခွင့်ပြုမယ်ဆိုတာ ဒါပေမယ့် ခါတိုင်း လုပ်နေကျကတော့ ခွင့်ပြုနေကျကတော့ ဘိန်းအစားထိုး ကို ၂ လဖြစ်ဖြစ်၊ ၃ လဖြစ်ဖြစ်ပဲ ခွင့်ပြုပေးတာ။ သူ့နယ်စပ်မှာ ဘိန်းတွေ စိုက်ပျိုးတဲ့ဟာကို ပပျောက်အောင်ဆို ပြီးတော့ ဘိန်းအစားထိုးကို ပြောင်းစိုက်ထည့်၊ စိုက်ထည့်ပြီးတော့ တရုတ်အစိုးရက တာဝန်ယူပြီးတော့ လာဝယ် ပေးမယ်။ တရုတ်က ၁ လ၊ ၂ လပဲ ပြီးရင် အလုပ်ကောင်းတဲ့အချိန်၊ နည်းနည်း စီးပွားရေး မြိုင်လာတဲ့အချိန် သူပိတ် ပြီ။ တရုတ်က ပိတ်သွားလို့ အခု မပို့တာ။ တကယ်လို့ တရုတ်က ညှိနှိုင်းလို့ ဖွင့်ပေးရင် ကျနော်တို့ တာချီလိတ်က တော့ အလုပ်မဖြစ်တော့ဘူး တရုတ်ကိုပဲ ရောင်းရတော့မှာ။ တကယ်လို့ အဆင်ပြေရင် ကျနော်တို့ အဲဒီဘက် လှည့် ရင် လှည့်ရမှာ နောက်နောင် ရှေးရေးအတွက်ကိုလေ” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံကို အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် မြန်မာ့ပြောင်းတင်ပို့ရာတွင် ယခု ၂၀၂၃ ခုနှစ်သည် ပြောင်းကုန်သည်များ၊ သိုလှောင်သမားများအနေဖြင့် ပြောင်းဈေး အတက်အကျ မမှန်ခြင်းနှင့် ပို့ကုန်မူဝါဒ အပြောင်းအလဲများကြောင့် ဆုံးရှုံးမှုများခဲ့ကြောင်း ပြောင်းကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၅

ယခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြောင်းစိုက်ပျိုးမှုနှုန်းအနေဖြင့် ယခင်နှစ်များထက် လျော့ကျနေပြီး ပြောင်းသီးနှံနေရာတွင် တခြားသော သီးနှံများဖြစ်သည့် ကြံ၊ ဂျင်း၊ ငရုတ်နှင့် ပဲများကို အစားထိုး စိုက်ပျိုးလာကြသည်ဟု ပြောင်းစိုက် တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိ ပြည်တွင်း ပြောင်းဈေးနှုန်းရရှိမှုသည် နည်းပါးနေကြောင်း၊ ပြောင်းစိုက်ပျိုးသော တောင်သူများက ပြောင်းထက် အကျိုးအမြတ် ပို၍ရရှိသည့် သီးနှံများကို ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာကြကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်း လုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုကတော့ မိုးပြောင်းကတော့ ရှမ်းတောင်၊ ရှမ်းမြောက်၊ ကယားပေါ့နော် တောင်ပေါ်ပြောင်းတွေ ကတော့ အကုန်လုံး စိုက်ပြီးလို့ အပင်တွေတောင် တော်တော်ကြီးနေပါတယ်။ ဒီနေရာတွေကတော့ ပြောင်းစိုက်မှ ဖြစ်မယ့် နေရာတွေကတော့ ပြောင်းပဲ စိုက်ကြတာပေါ့။ ပြောင်းမှမဟုတ်ဘူး တခြားသီးနှံ ပြောင်းစိုက်လို့ရတဲ့ နေရာတွေဆိုရင် တောင်ပေါ်မှာလည်း ကြံတို့၊ ဂျင်းတို့ပေါ့နော် တခြားသီးနှံတွေ ပြောင်းစိုက်လာကြသလို ဧရာဝတီ တို့ ဆောင်းသီးနှံအတွက်ဆိုရင် ဧရာဝတီမှာလည်း ပြောင်းဈေးက လက်ရှိ တစ်ပိဿာကို ၁၂၅၀ ပေါ့နော်။ တစ် အိတ်ကို ၃၆၀၀၀၊ ၃၇၅၀၀ လောက်ပဲ ရှိတဲ့ အနေအထားပေါ့ ပိဿာ ၃၀ တစ်အိတ်ကိုပေါ့နော်။ ကိုက်လားဆိုတော့ သိပ်မကိုက်ချင်သေးဘူးပေါ့နော်။ မကိုက်တော့ ပြောင်းစိုက်တောင်သူတွေကတော့ ဧရာဝတီမှာက ငရုတ်တို့၊ ပဲတို့ ဘက်ကို ရောက်တာများတယ်။ မနှစ်ကထက်စာရင် ပိုတောင် များသွားနိုင်တဲ့ အနေအထား ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပြောင်း တစ်ဧကစိုက်တဲ့ ကုန်ကျစရိတ်က ၁၅ သိန်းလောက် ရှိတယ်။ ပြောင်းတစ်ဧက အထွက် နှုန်းနဲ့ ပြန်ပြီးတော့ ဒါတောင်မှ ပိုးမွှားတို့၊ ရာသီဥတုတို့ မဖျက်ဆီးဘူး ပုံမှန်ထွက်မယ်ဆိုရင်တော့ သိန်း ၂၀ နဲ့ ၂၅ သိန်းကြားမှာ ရနိုင်တယ်။ အဲဒီတော့ တစ်ဧက ၁ ရာသီပဲ စိုက်ရတယ်။ သူတို့ဆီမှာ ၂ သီး ၃ သီးလည်း မလွယ်ဘူး။ အခုချိန်မှာ လုံးဝစိုက်လို့ မရဘူး မြစ်ရေတက်လာတာမျိုးတို့ပေါ့နော်။ ရာသီဥတု မိုးတွင်းဖြစ်လို့ဆိုပြီးတော့ စိုက်လို့ မရဘူး။ မရတဲ့အတွက်ကြောင့် ဆောင်းသီးနှံ တစ်မျိုးပဲ စိုက်ရတဲ့အခါကျတော့ တစ်ဧကကို ၁၀ သိန်းနဲ့ ၅ သိန်း လောက် ကျန်တာနဲ့ဆိုတော့ ခေတ်ကာလ အနေအထားအရ မကိုက်ဘူးပေါ့နော်။ မကိုက်တော့ တခြား တန်ဖိုး နည်းနည်း ပိုရတဲ့ ငရုတ်တို့ဟာမျိုး၊ ပဲလိုဟာမျိုးဘက်ကို တောင်သူကလည်း လှည့်သွားတယ်ပေါ့။ အခုချိန်က ပြောင်းဈေးနဲ့ ဆန်ကွဲဈေးနဲ့ဆို ဆန်ကွဲဈေးကတောင် တော်တော်ကြီးကို အပေါ်မှာ ရောက်နေတာပေါ့နော်။ ပြည် တွင်း ဈေးနှုန်းနဲ့ဆိုရင်တောင်မှ တောင်သူက ပြောင်းစိုက်ဖို့ဆို တော်တော်လေး စဉ်းစားရမယ့် အနေအထား ရောက်သွားပြီ” ဟု ပြောသည်။

ပြောင်းစိုက်ပျိုးရာတွင် ကုန်ကျစရိတ်သည် ၁ ဧကလျှင် ၁၀ သိန်းခန့်ရှိပြီး လက်ရှိပြောင်းဈေးနှုန်းအရ ၁ ဧကလျှင် သိန်း ၂၀ ခန့် ရရှိသည့်အတွက် အကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် စိုက်ပျိုးမှု ကုန်ကျစရိတ်၏ ထက်ဝက်ခန့်သာ ရရှိသည်ဟု သိရသည်။

ပြောင်းဖူးဆံကိုတွေ့ရစဉ်

ပြောင်းနေရာတွင် အစားထိုးစိုက်ပျိုးသည့် ငရုတ်သည် ၁ ဧကလျှင် သိန်း ၅၀ ခန့် ကုန်ကျသော်လည်း ရရှိသော အကျိုးအမြတ်သည် ငွေကျပ် သိန်း ၄၀ နှင့် သိန်း ၅၀ ကြားတွင် ရှိသည့်အတွက် တောင်သူများက အကျိုးအမြတ် ပိုမိုရရှိသည့် သီးနှံများကို ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာကြခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြောင်းစိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

ယခင်က ၁၀ ဧကတွင် ပြောင်းကို ၇ ဧကခန့် စိုက်ပျိုးပြီး ကျန်ရှိသည့် ၃ ဧကကို တခြားသီးနှံ စိုက်ပျိုးကြသော် လည်း ယခုနှစ်တွင် ပြောင်းကို ၅ ဧကခန့်သာ စိုက်ပျိုးကြောင်း၊ ကျန်ရှိသည့် ၅ ဧကကို တခြားသီးနှံ အစားထိုး စိုက်ပျိုးကြသည်ဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ ပြောင်းစိုက်တောင်သူ ကိုမင်းခိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “ဒီနှစ်ကတော့ ပြောင်းကတော့ ပထမနှစ်တွေနဲ့စာရင် စိုက်အားကတော့ လျော့မှာ။ ကျနော်တို့ဘက်မှာ လည်း စိုက်အားလျော့ဖို့ သေချာသလောက်ရှိတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ငရုတ်တွေကလည်း ငရုတ်တော်တော် များများ အစားထိုးတယ်၊ ပဲဝင်တယ်ပေါ့။ သူက စိုက်ပျိုးမှု ကုန်ကျစရိတ်က များတယ်။ ရရှိလာတဲ့ ကုန်ဈေးနဲ့ကျ တော့ ရှုံးတာတော့ မဟုတ်ဘူး မြတ်တာတော့ မြတ်တယ်။ အမြတ်နည်းတာပေါ့။ ကျန်တဲ့သီးနှံတွေထက်စာရင် အမြတ်နည်းတဲ့နေရာမှာ ရှိနေတော့ နည်းနည်းလျှော့ကျတာပေါ့ ကိုင်းသမားတွေက။ ငရုတ်က ၁ ဧကမှာ သူက သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့ ဈေးနှုန်းနဲ့ သွားရင်တောင်မှ သိန်း ၁၀၀ လောက် ဝင်ငွေရှိတယ်ဆိုတော့ အများဆုံး သိန်း ၅၀ လောက် ကုန်ကျစရိတ်ချ။ ၄၀/၅၀ လောက် သူကသွားကျန်။ ပြောင်းမှာကျတော့ ၁ ဧကကို ပျမ်းမျှခြင်း ၁၀၀ နဲ့ အခုဈေး ၂ သောင်းကျော်ပေါ့ တောင်သူတွေဈေး ၁ ပိဿာကို ၁ ထောင်ပေါ့။ သူကလည်း စရိတ်က ၁၀ သိန်း လောက်သွားကျ။ အဲလောက်သွားကျတော့ ၁၀ သိန်းကျော်ကျော်လောက်ပဲ သူကကျန်။ အဲဒီတော့ တောင်သူက ငရုတ်ဘက်ကို အများဆုံးလှည့်တယ်။ ပဲဆိုလည်း ဒီအတိုင်းပဲ။ ပြောင်းလောက် လက်မရှုပ်ဘူးလေ။ ရတဲ့ အမြတ် အစွန်းမှာလည်း ပြောင်းလောက်ကို သွားရတော့ တချို့ကလည်း လက်လွှတ်တယ် ပဲကိုပဲ ပြန်လုပ်ကြတယ်။ ပြောင်းကို ၁၀ ဧကရှိလို့ရှိရင် ပထမနှစ်တုန်းက ၇ ဧကကို ပြောင်းကိုစိုက်တယ်။ ၃ ဧကကို ငရုတ်တို့၊ ပဲတို့ပေါ့လေ။ ဒီနှစ်မှာဆိုရင် အဲဒီလို မဟုတ်တော့ဘူး။ ၁၀ ဧကရှိလို့ရှိရင် ၅ ဧကလောက်က ဒီ့ပြင် သီးနှံစိုက်ပြီး ၅ ဧက လောက်တော့ ပြောင်းစိုက်။ ၃ ပုံ ၁ ပုံလောက် လျော့သွားမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြောင်းစိုက်တောင်သူ တစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြောင်းကို ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းနှင့် မြောက်ပိုင်း၊ ကယားပြည်နယ်၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ တစ်နှစ်လျှင် ပြောင်းထွက်ရှိမှုနှုန်းသည် တန်ချိန် ၂၁ သန်းခန့်ရှိကြောင်း သိရသည်။

ပြောင်းထွက်ရှိမှုနှုန်း၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ပြည်တွင်းရှိ အစာစက်ရုံများက သုံးစွဲပြီး ကျန်ရှိသည့် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့လျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၄

အမည်ခံ အေဂျင်စီနှင့် မမှန်မကန် လုပ်ဆောင်နေသည့် အေဂျင်စီများကို တားဆီးကာကွယ်ရေးအတွက် အမှန် တကယ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလုပ်ကိုင်နိုင်သည့် အေဂျင်စီများသာ လိုင်စင်လျှောက်ထားနိုင်ရေး စိစစ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန၏ ဩဂုတ် ၂ ရက်နေ့ လုပ်ငန်း ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေးမှ သိရသည်။

ထို့အပြင် လိုင်စင်လျှောက်ထားနိုင်ရေး စိစစ်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည့်အထဲ၌ ပြည်ပနိုင်ငံများတွင် မိမိတို့ စေလွှတ် လိုက်သည့် အလုပ်သမားများ အကြောင်းကိစ္စ ပေါ်ပေါက်လာပါက အေဂျင်စီအနေဖြင့် အပြည့်အဝ ကာကွယ် စောင့်ရှောက် ပေးနိုင်ရေးလည်း ပါဝင်ကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ သိရသည်။

သို့သော် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများအား လိုင်စင်အသစ် ချထားပေးရာတွင် ဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် အဂတိ ကင်းရှင်းရန် အဓိကလိုအပ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား အခွင့်အရေးကွန်ရက် MWRN မှ အလုပ်သမား တာဝန်ခံ ဦးဘရီက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

OWIC ရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဓိက အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန ကနေပြီးတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောမယ်ဆိုရင် လာဘ်ပေးလာဘ်ယူ မှု တွေပေါ့။ ဒီလာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုတွေကို ရှောင်ရှားပြီးတော့ တိကျမှန်ကန်တဲ့ အနေအထားနဲ့ပေါ့ အရေးယူသင့် တာကို ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူပေးဖို့ အေဂျင်စီတွေကို။ နောက်ပြီးတော့ မဖြစ်သင့်တာတွေကို မဖြစ်ရ အောင် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန ကိုယ်တိုင်က MOU လုပ်သားတွေကို ပြည်ပအတွက် ဖော်ဆောင်တဲ့ အခါမှာ သူတို့ ကိုယ်တိုင်က ကြပ်မတ်ပေးဖို့၊ အေဂျင်စီတွေ အပေါ်မှာနေပြီးတော့ ထိရောက်တဲ့ အရေးယူမှုတွေကို ဆောင် ရွက်ပေးဖို့ အဓိကတော့ လိုအပ်ပါတယ်။ အေဂျင်စီတွေအပေါ်မှာ ထိရောက်တဲ့ အရေးယူမှုတွေကို မလုပ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် အေဂျင်စီတွေက နာမည်တစ်မျိုးပြီးတစ်မျိုး ပြောင်းလဲပြီးတော့ လုပ်တဲ့ အနေအထားကတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ဆယ်စုနှစ်ကတည်းက ဒီပြဿနာတွေက ကြုံတွေ့နေရတာကို ကျနော်တို့ သိရတယ်။ အဲဒီ အတွက်ကြောင့် အဓိကကတော့ ပြည်တွင်းက အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနကနေ ပြီးတော့ အဓိက အကျင့်ပျက်ခြ စားမှုတွေကို ရှောင်ရှားပြီးတော့ ပြည်သူ့အကျိုးအတွက်၊ အခြေခံ အလုပ်သမား လူတန်းစားအတွက် အကျိုးကို ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ပေးတဲ့အနေနဲ့ အေဂျင်စီတွေကို အဓိက ကြပ်ကြပ်မတ်မတ် လုပ်ကိုင်မယ်ဆိုရင် ဒီပြဿနာတွေက လျော့နည်းသွားမယ်လို့ ယူဆပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများထဲကမှ အချို့အား အရေးယူ ဆောင်ရွက် မှုများ ပြုလုပ်လျက်ရှိပြီး ဇူလိုင်လ နောက်ဆုံးအပတ်တွင် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ အလုပ်သမား ပို့ဆောင်နေသော အလုပ်အကိုင် ရှာဖွေရေးအင်ဂျင်စီ (၂၅)ခုကို စည်းကမ်း ဖောက်ဖျက်သဖြင့် လုပ်ငန်းလိုင်စင်အား ရာသက်ပန် ပိတ်သိမ်းလိုက်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

အလုပ်သမားရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုသို့ ရာသက်ပန် လုပ်ငန်းလိုင်စင် ပိတ်သိမ်းခြင်း လုပ်ဆောင်သော်လည်း အခြား လုပ်ငန်းရှင်နှင့် အေဂျင်စီ နာမည် ပြောင်းလဲ လိုင်စင်အသစ် ပြန်လည်လျှောက်ထား

သည်များလည်း ရှိသောကြောင့် အလုပ်သမားဝန်ကြီး ဌာန အနေဖြင့် သေချာစိစစ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက အကြံပြုသည်။

FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “တကယ်ရော အရေးယူသလားပေါ့။ ပုံမှန်တော့ တွေ့တော့ တွေ့နေ ရတာပဲ။ သုံးလတစ်ခါလောက်လား ခြောက်လ တစ်ခါလောက်လားမသိဘူး။ Blacklist တင်တဲ့ အေဂျင်စီတွေ ပေါ်တယ် အေဂျင်စီစာရင်းကို ထုတ်ပြန်တယ်။ အဲဒီအေဂျင်စီတွေက Blacklist ထဲဝင်သွားပြီ ဒါနဲ့မလုပ်နဲ့ပေါ့။ ဒါပေမယ့် နှစ်တော်တော်ကြာကြာတည်းက ခုနကလို ဒီနာမည်နဲ့ အေဂျင်စီတစ်ခုက Blacklist ဝင်သွားတယ်ဆို နောက်နာမည်နဲ့ ပြောင်းပြီးတော့ ဒီလိုပဲ တင်တာပဲ။ ဒါတွေကိုလည်း သက်ဆိုင်ရာအာဏာပိုင်တွေက သိနေတာပဲ။ သိရဲ့သားနဲ့လည်း ဒီအတိုင်းဒါကို ဆက်ပြီးတော့ လုပ်နေတာပဲ။ အဓိကကတော့ တာဝန်မဲ့တဲ့ ပျက်ကွက်တဲ့၊ ချိုး ဖောက်တဲ့ အေဂျင်စီတွေဆိုရင် တကယ်ကို ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူပြီးတော့ နာမည်ပြောင်းပြီး ပြန်တင်တဲ့ ဟာမျိုးကို မဖြစ်အောင် စိစစ်ပြီးတော့ တကယ်အရေးယူ အပြစ်ပေးရင်တော့ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ အေဂျင်စီတွေ အနေနဲ့ ပိုပြီးတော့ ကောင်းတဲ့ အေဂျင်စီတွေပေါ့နော် တာဝန်ယူနိုင်တဲ့ အေဂျင်စီတွေ ဖြစ်လာမှာပါ” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများသည် အလုပ်သမားနှင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုရာတွင် စာချုပ်ပါအတိုင်း လုပ်ငန်းခွင်၊ အလုပ်အကိုင်၊ တည်နေရာ မှန်ကန်မှုရှိစေရန် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် သေချာစိစစ် သင့်ကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ပြည်ပနိုင်ငံသို့ စေလွှတ်ရာတွင် တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုရှိသည့် အေဂျင်စီများ ရှိသကဲ့သို့ တာဝန်ယူမှု မရှိသော အေဂျင်စီများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

တာဝန်ယူမှုရှိသည့် အေဂျင်စီဖြင့် ပြည်ပထွက်ခွာရသည့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများသည် လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း အကြောင်းကိစ္စ တစ်စုံတစ်ရာ အဆင်မပြေဖြစ်ပါက သေချာဖြေရှင်း ဆောင်ရွက်ပေးပြီး တာဝန်ယူမှုမရှိသည့် အေဂျင်စီများမှာ ပြည်ပသို့ အလုပ်သမားပို့ဆောင်ပြီးပါက မည်သည့်ကိစ္စမှ ဖြေရှင်းပေးခြင်း မပြုလုပ်ပေးကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၄

ယခုနှစ် ကြံစိုက်ပျိုးသည့်ရာသီတွင် ကြံ ၁ တန်ကို ၁ သိန်း ၁ သောင်းကျပ်ဖြင့် ဝယ်ယူမည်ဟု ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းရှိ ငွေရည်ပုလဲ သကြားစက်ရုံက ဈေးစတင်ဖွင့်လှစ်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ကြံစိုက်ရာသီတွင် ကြံ ၁ တန်၏ ဈေးနှုန်းသည် ၉ သောင်းခွဲခန့်သာ ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် သကြားဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၃ ထောင်ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် သကြားစက်ရုံများက ကြံ ၁ တန် ဈေးနှုန်းကို တိုးမြှင့်ဝယ်ယူလာခြင်းဖြစ်သည်ဟု ကြံစိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

သို့သော်လည်း စိုက်ပျိုးရေးစရိတ်၊ ကြံခုတ်ခ၊ စက်သုံးဆီ၊ အလုပ်သမားစရိတ် စသည့် ကုန်ကျစရိတ်များ မြင့်တက် လာနေခြင်းကြောင့် ယခုနှစ် ကြံရာသီအတွက် ကြံ ၁ တန်၏ ဈေးနှုန်းသည် ၁ သိန်း ၂ သောင်းကျပ် အထက် ရရှိရန် တောင်သူများက မျှော်မှန်းနေကြသည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြံစိုက်တောင်သူ ဦးမောင်ဆွေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြံရည် ရောင်းနေသူ တစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

“ငွေရည်ပုလဲကတော့ ဖွင့်သွားပြီ။ ၁ တန်ကို ၁ သိန်း ၁ သောင်း။ တောင်သူတွေရဲ့ သဘောထားကတော့ အခု သကြားဈေးက ၃ ထောင်ကျော်နေတာကိုး။ ၃ ထောင်ကျော်နေတာဆိုတော့ ဒီသကြားဈေးနဲ့ဆိုရင် ၁ သိန်း ၂ သောင်းခွဲလောက်ပေါ့ ရသင့်တယ်လို့ပဲ မြင်နေကြတယ်ပေါ့ အခုက ၁ သိန်း ၁ သောင်းဆိုတော့။ အခုက အကုန်လုံး အစစအရာရာ ဈေးတွေက တက်နေတာဆိုတော့ စက်ခုတ်ခတွေ၊ ဒီဇယ်ဖိုးတွေ၊ ဘာတွေညာတွေပေါ့ အကုန်လုံး ကတော့ တက်နေတာကိုး။ ဘာပဲပြောပြော အလုပ်သမားခလည်း တက်မှာပဲလေ။ အဲဒီအခါကျတော့ တောင်သူ တွေက ၁ သိန်း ၂ သောင်းအထက်ပေါ့ ၁ သိန်း ၂ သောင်းခွဲလောက်တော့ အနည်းဆုံး မှန်းတာပေါ့နော်” ဟု ပြော သည်။

လက်ရှိ ပြည်တွင်း သကြားဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၃၃၀၀ ကျပ်မှ ၄၀၀၀ ကျပ်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း၊ ယခု သတ်မှတ်ထားသည့် ကြံ ၁ တန် ၁၁၀,၀၀၀ ကျပ်သည် စက်ရုံအရောက် ဈေးနှုန်းဖြစ်ကြောင်း၊ ကြံရာသီ တစ်လျောက် အမြင့်ဆုံး ဈေးနှုန်းဖြစ်သည်ဟု တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

ကြံများကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိ ကြံဈေးနှုန်းသည် သကြားစက်ရုံများက စတင်ဖွင့်လှစ်သည့် သဘောအနေဖြင့် ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ခြင်း ဖြစ်ပြီး ဈေးနှုန်းများကို ထပ်မံတိုးမြှင့်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင် များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းဋ္ဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“၁ သိန်း ၂ သောင်းတော့ ရနိုင်ချေ ရှိပါတယ်။ သူတို့လည်း တက်ပေးမယ်နဲ့ တူပါတယ်။ သူတို့ကတော့ ထုံးစံ ကတော့ တက်ပေးတာပေါ့။ သူတို့ကတော့ ပထမတော့ စပေးမယ့်ပုံစံမျိုး၊ နောက်ကျတော့ တက်ပေးတာ များပါတယ်။ တချို့ အသံတွေ ကြားနေရတာလည်း တချို့စက်တွေက ၁ သိန်း ၃ သောင်းအထိ ပေးမယ်လို့ အသံ ထွက်နေတာပဲ။ ဒါက ဖိုင်နယ်ဆုံးဖြတ်ချက်တော့ မဟုတ်လောက်သေးပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်းတွင် ထုတ်လုပ်သည့် သကြားများကို ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအား အဓိက တင်ပို့လျက် ရှိနေကြောင်း၊ ပြည်တွင်း စားသုံးမှုသည်လည်း များပြားလျက်ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

မြန်မာ တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ကြံစိုက်ဧက ၄ သိန်းခွဲကျော်ရှိပြီး ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်း၊  စစ်ကိုင်း တိုင်းအထက်ပိုင်း ၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူတိုင်းဒေသကြီ၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရန်ကုန်းတိုင်းဒေသကြီး ဥက္ကံမြို့နယ်တွင် စိုက်ပျိုးကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃

မြန်မာနိုင်ငံ၏ GDP (ပြည်တွင်းအသားတင် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု)သည် ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံ၏ GDP တိုးတက်တိုင်း တိုင်းပြည်တိုးတက်နေခြင်း မဟုတ်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည့် ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးတွင် ၂၀၂၂ - ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်၌ GDP သည် ၃ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ယခု ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ် တွင် ၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးတက်လာမည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု၊ ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုများနှင့် ပြည်သူတစ်ဦးချင်းစီ ၏ လုပ်ခလစာများနှင့် ချိန်ထိုးရန် လိုအပ်သည့်အတွက် GDP တိုးတက်နေသော်လည်း တိုင်းပြည်တိုးတက် နေ သည်ဟု ပြော၍မရကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “GDP ကိုတော့ ဘယ်နည်းနဲ့တွက်တယ် တွက်နည်းတွေ အများကြီးရှိတယ်။ နောက်တစ်ချက် ရှိတာက တော့ Trade value ကတော့ တက်ကောင်းတက်နိုင်လိမ့်မယ်။ Trade ကတော့ တရုတ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးဂိတ် တွေ ပြန်ဖွင့်လာတယ်။ မြဝတီဘက်ကို ပြောင်းတွေ ထွက်တယ်ဆိုတော့ Trade value က တက်ပေမယ့် ပြည်တွင်း မှာရှိတဲ့ inflation (ငွေကြေးဖောင်းပွမှု) ပေါ့နော် အဲဒါတွေလည်း ပြန်ချိန်ရမယ်။ နောက်တစ်ခုက ကုန်ဈေးနှုန်းပေါ့ နော် အဲဒါတွေ အစစအရာရာ ချိန်ပြီးတော့မှ GDP effect က ဘယ်လောက်ရှိတယ်ဆိုတာ ပြန်တွက်ရမယ်။ GDP တိုးတက်တိုင်း တိုင်းပြည်တိုးတက်တာ မဟုတ်ဘူး။ တိုင်းပြည်ရဲ့ သိပ်သည်းဆကို ပြန်တွက်ရတယ်။ အဲဒီ သိပ် သည်းဆတွေ မတွက်ဘဲနဲ့ဆိုရင်တော့ GDP တိုးတက်တယ် တိုင်းပြည်တိုးတက်တယ်လို့ ပြောလို့မရပါဘူး။ ဒါကြောင့်မို့လို့ တိုင်းပြည်စီးပွားရေးက ကျနိုင် ကျနေနိုင်တယ်ပေါ့နော်။ inflation တွေ ရှိမယ်၊ အထဲမှာရှိတဲ့ ကုန် ဈေးနှုန်း မတည်ငြိမ်မှုတွေ ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒါကို စားသုံးသူ တစ်ယောက်ချင်းစီရဲ့ တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ ဝင်ငွေထွက် ငွေကိုပါ ပြန်တွက်ရမှာလေ။ ဝင်ငွေထွက်ငွေနဲ့ ပြန်တွက်ရင်တော့ အများကြီး difference (ကွာခြားချက်) တွေ ဖြစ်နေတယ်ပေါ့နော် မြန်မာနိုင်ငံက။ ဆိုတော့ အဲဒါကို သေချာနည်းလည်ဖို့ လိုမယ်ပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

 ရန်ကုန်မြို့က ဗိုလ်ချုပ်ဈေးအတွင်းက တစ်နေရာကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ကိုဗစ် - ၁၉ ကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု၊ နိုင်ငံတွင်း မတည်ငြိမ်မှုနှင့် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ဖိအားများကြောင့် ယခင်နှစ်များက သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ GDP တိုးတက် မှုနှုန်းအနေဖြင့် အနုတ် ၅ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့သည်ဟု အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် (ADB) ၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ GDP သည် နှစ်စဉ် ၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၇ ရာခိုင်နှုန်းအကြားတွင် ရှိသင့်သော်လည်း လက်ရှိ မြန်မာ နိုင်ငံ၏ အခြေအနေသည် တည်ငြိမ်သည့် အနေအထား၌ မရှိသေးခြင်းကြောင့် GDP ကျမသွားဘဲ တိုးတက်မှု ရှိနေခြင်းမှာ ကောင်းမွန်သည့် အနေအထားတစ်ခု ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပုံမှန်ပေါ့ GDP တိုးတာက တချို့တိုင်းပြည်ဆို ဖွံ့ဖြိုးပြီးသား နိုင်ငံတွေဆိုရင် GDP တိုးတာ နှစ်စဉ် တချို့ ကြောက်စရာကောင်းအောင် တိုးတာတွေ ရှိတယ်။ အရမ်းကို GDP တိုးတက်နှုန်း မြင့်သွားတာ ရှိတယ်။ GDP က တန့်နေတာမျိုးလည်း ရှိတယ်။ ပုံမှန်ကလေ တိုင်းပြည်တစ်ပြည်က ၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက် တက်နေတယ်ဆိုရင် တော်တော်လေး အဆင်ပြေတယ်။ ပုံမှန် နှစ်စဉ် ၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းဆို တော်တော်လေး အဆင်ပြေတယ်။ အဲဒီလောက်ထိ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် မတိုးရင်တောင် ၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ၅ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ကြားထဲမှာ ပုံမှန်လေး တိုးတက်နေတယ်၊ GDP မကျသွားဘူးဆိုရင်ကို တိုင်းပြည် အခြေအနေ ကောင်းနေတယ်။ GDP ကို ၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက်အထိ တိုးအောင်လုပ်ပေးနိုင်ရင် ကောင်းတယ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် GDP တိုးတိုင်း၊ GDP ကျတိုင်းလည်း လူတစ်ဦးချင်း ဝင်ငွေပေါ့နော်၊ တိုင်းပြည်က ချမ်းသာလာသလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းကလည်း ရှိတယ်။ အမြင်အားဖြင့်တော့ GDP တိုးတယ်ပြောလိုက်ရင် တိုင်းပြည်ကောင်းတယ်လို့ ထင်ပေမယ့် တကယ့် တကယ် တိုးလာတာက GDP က Export မဟုတ်ဘဲနဲ့ Import အပိုင်းမှာ အရမ်းတွေ ဆောက်လုပ်ရေးတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ တိုးလာလို့ နိုင်ငံခြားအရံငွေ ထုတ်သုံးလာရင်လည်း GDP မှာ အပေါင်းဖြစ်သွားတာပဲ။ ဒါမျိုးဆိုရင်တော့လည်း တိုင်းပြည်ထဲမှာ နိုင်ငံခြားအရံငွေ အလုံအလောက်ရှိရင်တော့ တစ်မျိုးပေါ့။ မရှိလို့ရှိရင် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း တက်တာ တွေ ဖြစ်လာမယ်။ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ GDP က တိုးတိုင်းလည်း ကောင်းတာမဟုတ်ဘူး။ ပုံမှန်အားဖြင့် Export နဲ့ Import နဲ့ မျှနေပြီးတော့ ကွာခြားပေါ့ ပို့ကုန်သွင်းကုန် ကွာခြားချက်ကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သ၍တော့ တိုင်းပြည် GDP က ၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၇ ရာခိုင်နှုန်းကြားလေးမှာ သွားနေရင် ဘာပဲပြောပြော အဆင်ပြေနိုင်တယ်ပေါ့ အစ်ကို ကတော့ အဲဒီလိုမျိုးပဲ မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းကိုတွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံ၏ GDP တိုးတက်မှုကို တွက်ရာတွင် လယ်ယာကဏ္ဍ၊ စက်မှုကဏ္ဍ၊ ဝန်ဆောင်မှု ကဏ္ဍများအလိုက် ရာခိုင်နှုန်း များ တိုးတက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ပို့ကုန်နှင့် သွင်းကုန် အပြင် ပြည်တွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှုများ တိုးတက် မှုနှုန်းကိုလည်း ထည့်သွင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ပြည်သူများ၏ လုပ်ခလစာများနှင့် အခြေခံ စားသောက်ကုန် ဈေး နှုန်းနှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု အချိုးအစားများကိုလည်း တွက်ချက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသူများက ပြောသည်။

ပို့ကုန်ထက် သွင်းကုန်ပမာဏ များပြားနေပြီး ပြည်တွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှု စွမ်းအားများ ကျဆင်းနေမည်ဆိုပါက တိုင်းပြည်၏ နိုင်ငံခြားအရံငွေများ ထိခိုက်နိုင်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ပြည်တွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှု စွမ်းအားများ ပိုမို တိုးတက်လာစေဖို့ နိုင်ငံတော်မှ ပံ့ပိုးကူညီရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃

ထိုင်းတွင် မြန်မာအပါအဝင် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများထဲမှ ဇူလိုင်လကုန်အထိ အမည်စာရင်း တင်သွင်း ထားပြီးသူများအား ဩဂုတ်လကုန်အထိ နေထိုင်ခွင့်ပြုထားကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၌ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာ အပါအဝင် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား များအား အထောက်အထား လက်မှတ်ပြုလုပ်ပေးရန်အတွက် ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်‌နေ့အထိ နောက်ဆုံးထား၍ အမည်စာရင်း တင်သွင်းရန် ထိုင်းပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “သူတို့နောက်ထပ်တစ်လပေါ့။ တစ်လဆိုတာက ဩဂုတ်လကုန်အထိ အဲဒီ Name List တင်ထားတဲ့ လူတွေက တရားဝင်နေထိုင် လုပ်ကိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ အဲဒီဟာပဲ ထုတ်ပြန်ချက် ထပ်ပြီး တော့ ထွက်လာတယ်။ ကျန်တာကတော့ ဟိုဒင်းမဖြစ်သေးဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီအစိုးရအသစ်ဖွဲ့ ဖို့က အဆင်မပြေ ဖြစ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် မို့လို့လေ။ အဲဒါပြီးတော့မှပဲ ဆက်လက်ပြီးတော့ နောက်တက်လာတဲ့ အစိုးရကနေပြီးတော့ ထုတ်ပြန်ချက် ထပ်လုပ်မှာပေါ့။ ပြောရမယ်ဆိုရင် ထုတ်ပြန်ချက်တွေ ထွက်လာတဲ့ အခါကျ ရင် လိုအပ်တဲ့ လုပ်ရမယ့်ဟာတွေ လက်ဗွေ နှိပ်တာ၊ ဆေးစစ်တာတို့ အဲဒီဟာတွေ ဆက်ပြီးလုပ်ပြီးတော့ ပုံမှန် အတိုင်းဖြစ်တဲ့ တစ်နှစ် ဒါမှမဟုတ် နှစ်နှစ်ဆိုတဲ့ Work Permit နဲ့ နေထိုင်ခွင့်ကို ဆက်ရပြီးတော့ နေထိုင်ခွင့် ပေးသွားမှာပေါ့။ အတောအတွင်းမှာတော့ ဒီဟာနဲ့ပဲ လောလောဆယ်နေဦး၊ နေရမယ်ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။ ဩဂုတ် လ အတွင်းမှာက ဒီအတိုင်းပဲ နေရဦးမယ်။ ဘာလို့ဆို ထုတ်ပြန်ချက်ကို စောင့်ရမှာပေါ့။ ဘယ်အချိန်မှာ ဘာစလုပ် ရမယ်ဆိုတာက အခုဆိုရင် ဒီ ၈ လပိုင်းကုန်မှပဲ သိရမယ့်သဘောရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်း မြန်မာများကို ထိုင်းနိုင်ငံမှာ တွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် ယခု ဇူလိုင်လကုန်အထိ အမည်စာရင်း တင်သွင်းခိုင်းရာတွင် စာရင်း မတင်နိုင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများပြားရှိပြီး ၎င်းတို့သည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အမည်စာရင်း တင်သွင်းခြင်းအား မပြုလုပ်လိုကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

၎င်း အမည်စာရင်း တင်သွင်းခြင်း မပြုလုပ်ကြသူများထဲတွင် နယ်စပ်ဒေသရှိ မြန်မာနိုင်ငံသား အများဆုံးဖြစ် ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

“ဒီမဲဆောက်ဘက်ကများတယ်။ နောက် မယ်ဆိုင်-တာချီလိတ်ဘက်ကလည်း ရှိတယ်။ တချို့ကလည်း တတိယ နိုင်ငံကိုသွားဖို့ တတိယနိုင်ငံနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ Refugees အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ လက်အောက်ခံအဖြစ် လက်မှတ်တွေ ယူထားတာရှိတယ်။ ဒီလက်မှတ်တွေ လုပ်ထားရင်လည်း တကယ်တမ်းကြ ရဲဖမ်းမယ်ဆိုရင် ဖမ်းခွင့်ရှိတယ်လေ။ သူက သွားလာခွင့်မပြုထားဘူး။ သူသတ်မှတ်ထားတဲ့ ဧရိယာထဲမှာနေရတာမျိုး၊ ကမ့်တစ်ခုလိုမျိုး အဆောင် တစ်ခု လိုမျိုး နေရာတာမျိုး။ အဲဒီတော့ ခိုလှုံနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေက တချို့ကြတော့လည်း လက်ဗွေတွေ သွားပြီး ငြိမှာစိုးလို့ပေါ့။ ဒါကြောင့်မို့လို့ တတိယနိုင်ငံကို သွားရန်အတွက် ဒီဘတ် (ပန်းရောက်ကဒ်) ကို မလုပ်တဲ့ သူဟာ မှားတယ်ပေါ့။ အဲဒီတော့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ထုတ်ပေးတဲ့ တရားဝင် အထောက်အထားကိုသာ အရင်ကိုင်ထား။ တတိယ နိုင်ငံ သွားတဲ့အခါကျရင် အမှန်တကယ် Refugees ကမ့်ကနေ ခေါ်တဲ့အခါကြမှ သွားတယ်ဆိုရင် ဒီဟာကို ဖျက် သိမ်းလို့ ရတယ်လေ။ ကျနော်တို့ ထိုင်း labour မှာ တာဝန်ရှိသူတွေ မေးတဲ့အခါကြတော့ သူတို့က အစိုးရသစ် ပြောင်းလဲသွားမှပဲ လုပ်ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ အကြံပြုကြတယ်။ ကျနော်ထင်တယ် တရားမဝင် နိုင်ငံခြားသားရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေပေါ့ အားလုံးဟာ ဒီ Name List တစ်ခု တည်းနဲ့ နှစ်လ၊ သုံးလလောက် အထိ ဒီအတိုင်းနေရမယ် လို့ ထင်တယ်။ အစိုးရအသစ်က ဘယ်အချိန်မှာမှ တာဝန်ယူဖြစ်မလဲဆိုတာ သေချာမသိဘူး” ဟု ၎င်းက ပြော သည်။

 ရွှေ့ပြောင်း မြန်မာများကို ထိုင်းနိုင်ငံမှာ တွေ့ရစဉ်

ထိုင်း၌ အစိုးရဖွဲ့စည်းပြီးမှသာလျှင် အမည်စာရင်း တင်သွင်းထားသူများ အနေဖြင့် ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ရမည့် လုပ်ငန်းစဉ်များအား သိရှိမည်ဖြစ်သောကြောင့် လာမည့် ဩဂုတ် ၄ ရက်နေ့၌ ပြုလုပ်မည့် ဝန်ကြီးချုပ် ရွေးချယ် ရေးအတွက် လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်း အစည်းအဝေးအပေါ်တွင် မူတည်နေကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မြန်မာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများထဲကမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ တရားဝင် အလုပ်သမား ၂ သန်းကျော်ရှိရာ ဇွန်လကုန်၌ သက်တမ်းတိုးထားသူ ဦးရေမှာ ၁ သန်းကျော်သာ ရှိ ကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂

ပြည်သူလူထု စားဝတ်နေရေး ပြေလည်စေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အခြေခံစားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်း အပါအဝင် ကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရေး ဆောင်ရွက်ချက်ဖြင့် ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ပြည်ထောင်စု ကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်ရေးကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်ဟု သိရသည်။

ယင်းကော်မတီသည် အမှန်တကယ် ကုန်ဈေးနှုန်းကို တည်ငြိမ်လာစေရန် လုပ်ဆောင်နိုင်ပါ့မလားဆိုသည့် အမြင်ယူဆချက်များ ရှိနေကြောင်း၊ ယင်းကော်မတီအနေဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုကို တည်ငြိမ်ရေး ဆောင်ရွက် ရာတွင် လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် အရေးယူဆောင်ရွက်မှုကဏ္ဍများကို အများပြည်သူသိရှိရန်အတွက် ချပြသင့် သည်ဟု Via Logistics တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တိုင်ဖို့ကတော့ ကျနော်တို့တာဝန်၊ အရေးယူတဲ့အပိုင်းကတော့ သူတို့ကိစ္စပေါ့။ မထိန်းတာထက်စာရင် ထိန်းတာ ကောင်းတယ်။ အောင်မြင်တယ် မအောင်မြင်ဘူးဆိုတာတော့ သူတို့ရဲ့ မူဝါဒက အခုတော့ ဖွဲ့လိုက်ပြီ ကုန်ဈေးနှုန်း အဖွဲ့အစည်း ဘာညာဖွဲ့လိုက်ပြီ။ အခု ဒီနေ့ဖွဲ့တယ် ဘယ်တော့ အရေးယူမှာလဲ ဒါတွေအကုန်လုံးကို ပြည်သူကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြ။ ဘယ်သူ့ကို အရေးယူလိုက်ပြီ။ ဘယ်သူ့ကိုတိုင်တယ်ပြရင် လူထုက လက်ခံမှာပဲ။ မဟုတ်ရင် တော့ လျှိုဝှက်ပြီး ကိုယ့်ဟာကိုယ် လုပ်နေရင်တော့ ထင်မှာပဲလေ ဘာမှလည်း ဖမ်းတာမဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ဟာ သူတို့ ဂွင်ရှာတာပါ အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်သွားမှာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ထောင်စု ကုန်ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်ရေးကော်မတီကို စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး ဦးအောင်နိုင်ဦးက ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဦးဆောင်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းချုပ်အပါအဝင် အဖွဲ့ဝင် ၁၉ ဦး ပါဝင်သည်ကို တွေ့ရသည်။

ဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူများသာ ပါဝင်ပြီး စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပညာရှင်များမပါဝင်သည့်အတွက် အခြေခံ ပြည်သူများတွင် အမှန်တကယ်ကြုံတွေ့နေရသည့် ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်နေသည့် အချက်အလက်များကို အမှန်တကယ် ရရှိနိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ ပြည်သူလူထုနှင့် နီးကပ်သည့် ပညာရှင်များကို ထည့်သွင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ကော်မတီတွင် ပါဝင်သူများက ဈေးကွက်အတွင်း ကိုယ်တိုင်ကွင်းဆင်း လေ့လာ သင့်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ လမ်းဘေးဈေးတန်းတစ်ခု(ဓါတ်ပုံ-CNI)

“သူတို့ ဘယ်လောက်ဆောင်ရွက်နိုင်မလဲဆိုတာ ကြည့်ရမှာပေါ့။ အဖွဲ့အစည်းကတော့ အစိုးရဌာနဝန်ကြီးဌာနက လူတွေပဲ ဖွဲ့စည်းတယ်၊ ကုန်သည်အသင်းချုပ်က တစ်ယောက်ပါတယ်။ ကျန်တာပညာရှင်တွေ ပါတာမတွေ့ဘူး။ ပညာရှင်တွေပါတာ မတွေ့တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ သူတို့ ဘယ်လောက်လုပ်ဆောင်နိုင်မလဲ အတိုင်းအတာတော့ ဆရာတို့ စောင့်ကြည့်ရမယ်။ ဘယ်လောက်အရေးယူ ဆောင်ရွက်နိုင်မလဲဆိုတာ ကြည့်ရမယ်။ 

လောလောဆယ် ပြောလိုတာကတော့ စားသုံးဆီပေါ့ ၄၂၉၅ ကျပ်နဲ့ရောင်းတဲ့ စားသုံးဆီ ပြင်ပမှာ ၁ သောင်းဖြစ်နေတဲ့ဈေးကို သူတို့ ဘယ်လိုလျှော့ချနိုင်မလဲဆိုတာ အရင်ဆုံး စောင့်ကြည့်ရမယ်။ အောက်ခြေလူတန်းစားတွေရဲ့ သက်ရောက်မှုတွေ ကို မေးတယ်၊ ဖမ်းတယ် အဲဒီလို သူတို့ လုပ်နိုင်ပါ့မလား။ သူတို့က ရုံးပေါ်မှာ ထိုင်ပြီးတော့ပဲ ကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရေး လုပ်လို့ကတော့ တစ်သက်လုံး ကုန်ဈေးနှုန်းက ကျမှာမဟုတ်ဘူး။ အောက်ခြေလူတန်းစားရဲ့ အနေအထားကို ဘယ်လောက်ထိ စုံစမ်းနိုင်မလဲဆိုတာကို ကြည့်မယ်။ အောက်က ဝန်ထမ်းကို ခိုင်းလို့လည်း ဘာမှဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ဆင်းမှ ရမယ်။ ဝန်ထမ်းကလည်း ဝန်ထမ်းအလျောက်ခိုင်းရင် သူ့ဟာသူပဲ ကောင်းတာပဲ သူသတင်းတင်မယ်လေ။ တကယ်တမ်းကျ သတင်းမှန်ရမှာ မဟုတ်ဘူး။ သတင်း မှန်ရချင် ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ဆင်းမှရမှာ။ အဲဒီမှာပါတဲ့ အဖွဲ့အားလုံး ညွှန်မှူးတွေ၊ ဝန်ကြီးတွေ အကုန်လုံးဆင်း၊ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ရုပ်ဖျက်ပြီး လေ့လာရမှာ အောက်ခြေမှာ ဖြစ်နေတာတွေ အကုန်လုံး သိရလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ကော်မတီအနေဖြင့် အခြေခံစားသောက်ကုန်စည်များဖြစ်သည့် ဆန်၊ ဆီနှင့် မီးဖိုချောင်သုံး ကုန်စည်များ၏ ဈေးနှုန်းများကို တည်ငြိမ်စေရန် ဦးစားပေးအဆင့်အနေဖြင့် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ပြီး ဒေသများအလိုက် ကုန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရန် လိုအပ်သည့် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှုများအတွက် အဖွဲ့အစည်းများကို တာဝန်ပေးရေး၊ ကုန်ပစ္စည်းထွက်ရှိရာဒေသများမှ စားသုံးသည့် ဒေသများဆီ ကုန်ပစ္စည်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရာတွင် ကုန်ကျစရိတ် ကြီးမြင့်နေခြင်း၊ ကြားခံအဆင့်များပြားခြင်း၊ သယ်ယူသည့် လမ်းခရီးတွင် မလိုအပ်သည့် ထိန်းချုပ်မှုများ မဖြစ် စေရေး ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရန် စသည့် ၁၀ ချက်ကို ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

သို့သော်လည်း ကော်မတီအတွင်း ပါဝင်သူများနှင့် စီးပွားရေးသမားများအကြားတွင် အဂတိလိုက်စားမှု ကင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ သို့မှသာ ထိရောက်သည့် အရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေးလေ့လာသူများက သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂

မလေးရှားရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် ပတ်စပို့နှင့် Work Permit များအား ပွဲစားများဖြင့် လျှောက်ထားရာ၌ အလိမ်ခံရမှုများ လတ်တလောတွင် များပြားလာကြောင်း မလေးရှားရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ အလိမ်ခံရစဉ် ငွေကြေးလိမ်လည် ခံရခြင်းသာမက နိုင်ငံသားစိစစ်ရေး မှတ်ပုံတင်ကဒ်များပါ ဆုံးရှုံးသွားကြ ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီး က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာတင် ပြောပြရမယ်ဆိုရင် အားလုံးသိအောင်ပေါ့နော်။ ဒီရက်ပိုင်း အတောအတွင်းမှာ ပါမစ်လုပ်ဖို့ ပွဲစားတွေနဲ့ အပ်တယ်။ နောက်ဆုံး ငွေလဲဆုံး၊ မှတ်ပုံတင်ပါ ပြန်မရတဲ့ ကလေးတွေလည်း အများကြီး ရှိပါတယ်။ အဲဒီတော့ အမှန်မှန်ကတော့ ဒီစာအုပ်ထုတ်ပေးတဲ့ ဌာနက ကောင်းကောင်း မွန်မွန်နဲ့ စည်းကမ်းတကျ လုပ်မယ်ဆိုရင် မဖြေရှင်းနိုင်စရာ အကြောင်းမရှိဘူးလို့ ကျနော်ထင်တယ်။ အထက်ကလည်း မထူးမခြားနားဆို တော့ ကျနော်တို့လည်း ဘာမှလုပ်လို့ မရဘူးပေါ့၊ တင်ပြလည်း အလကားပဲဆိုတော့။ အခုလက်ရှိ ဒီမှာရှိနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေက သူတို့က အမှန်လိုချင်ကြလို့ သူတို့မှာ တရားမဝင် ဖြစ်နေတော့ အမှန်ဖြစ်ချင်လို့ အဲဒီလို ပွဲစားတွေ ကိုယ့်မြန်မာနိုင်ငံသား ပွဲစားတွေကို အားကိုးပြီးတော့ ပါမစ်တွေလုပ်ကြ ဘာလုပ်ကြနဲ့ ပိုက်ဆံငွေကြေး လေး၊ ငါး၊ ခြောက်ထောင် (ရင်းဂစ်ငွေ) အဲဒီလိုမျိုး ပေးပြီးတော့ လုပ်ကြတယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း လိမ်တဲ့ကောင် ကတော့ လိမ်သွားတာပဲ။ ဘာကြောင့်လိမ်ရလဲဆိုတော့ အခုအလိမ်ခံရတဲ့ ကလေးတွေက သူတို့တိုင်စရာ နေရာ မရှိဘူး။ သူတို့သွားတိုင်ရင် သူတို့အရင်ဆုံး ဒုက္ခရောက်မယ်။ ရဲစခန်းမှာသွား ဖွင့်မယ်ဆိုရင် သူတို့မှာ ဘာ အထောက်အထားမှ မရှိဘဲနဲ့ Overstay အမှုနဲ့ သူတို့အဖမ်းခံရပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီတော့ ဒီပွဲစား မြန်မာ ပွဲစားတွေက ဒီအားနည်းချက်တွေကို သူတို့သိနေလို့ သူတို့လုပ်နေကြတာ။ ပြီးတော့သူတို့ ဒီပိုက်ဆံတွေနဲ့ပဲ ပိုင်ရာဆိုင်ရာတွေနဲ့ ပေါင်းပြီးတော့ လူမိုက်လိုလို၊ သူဋ္ဌေးလိုလို၊ ဂိုဏ်းစတားလိုလို အဲဒီလိုလုပ်နေကြတာပါ” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံကိုတွေ့ရစဉ်

အလုပ်လုပ်ခွင့်ပါမစ် အထောက်အထားများ ပြုလုပ်ရာတွင် သက်ဆိုင်ရာ အလုပ်ရှင် သူဋ္ဌေးရှိရန်လိုအပ်ကြောင်း၊ ၎င်း(သူဋ္ဌေး)၏ အာမခံ၊ လိုင်စင်၊ ဘဏ်အကောင့်၊ ငွေအဝင်/အထွက် စသည့် အထောက်အထား ပြည့်စုံမှသာ ရရှိခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် အချို့အလုပ်ရှင်များသည် ၎င်းတို့အတွက် အလုပ်ပိုစေသောကြောင့် လိုက်လံ၍ လုပ်ဆောင်ပေးခြင်း မရှိ သဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများမှာ ပွဲစားများကိုသာ အပ်နှံပြီး လုပ်ဆောင်ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ထို့အပြင် အထောက်အထားများ ပြုလုပ်ရာတွင်လည်း နိုင်ငံသားစိစစ်ရေး မှတ်ပုံတင်ကဒ် အပါအဝင် အခြား စာရွက်စာတမ်းများအား မူရင်းသာ အသုံးပြုရသောကြောင့် ပွဲစားများဖြင့် အပ်မည်ဆိုပါက သေချာ စုံစမ်းပြီးမှ အပ်သင့်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

 ပတ်စပို့ လျှောက်နေတဲ့ မြန်မာများကိုတွေ့ရစဉ်

“ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အများကြီး။ အခုကနည်းနည်းလေး စကားတတ်တယ်၊ နည်းနည်းလေး လည်ဝယ်လာရင် အေးဂျင့်လုပ်ဖို့ များနေတာလေ ကိုယ့်မြန်မာတွေက။ ကိုယ့်မြန်မာတွေကလည်း အေဂျင်စီ မပါဘဲနဲ့ ဘာအလုပ် တစ်ခုကိုမှ ပြီးမြောက်အောင် လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာ မရှိတဲ့အတွက် အဲဒီအေးဂျင့်တွေအတွက် အခွင့်အရေးတစ်ခု ရသလို ဖြစ်နေတာပေါ့။ အဲဒီအတွက် ကိုယ့်မြန်မာတွေကို အထူးသတိပေးချင်တာက ပါမစ်တို့၊ ပတ်စပို့တို့ လုပ် တော့မယ်ဆိုရင် ဒီအေဂျင်စီရဲ့ သမိုင်းကြောင်းပေါ့။ ပြီးသွားရင် သူကရော တကယ်လုပ်ပေးတာလား၊ ဈေး ပေါ ပေါနဲ့ လုပ်ပေးတာလား။ တိတိကျကျ မှန်မှန်ကန်ကန်နဲ့ ကျသင့်ငွေယူပြီး လုပ်ပေးတာလား သေချာလေး စုံစမ်းပြီး တော့မှ လုပ်စေချင်တယ်ပေါ့။ ပွဲစား မသုံးချင်ဘူးဆိုရင် မိမိကိုယ်တိုင် လက်ရှိလုပ်နေတဲ့ သူဋ္ဌေးကိုယ်တိုင် တာဝန် ယူမှု တာဝန်ခံမှု ရှိရှိနဲ့ လ.ဝ.ကအထိ လိုက်လုပ်ပေးမယ်ဆိုရင် ပွဲစား၊ အေးဂျင့်မလိုဘူး။ သူဋ္ဌေးနဲ့ အလုပ်သမားနဲ့ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အဆင်ပြေရင် ဒီပါမစ်က ထွက်လာတာ။ အခုက ကြားထဲက သူဋ္ဌေးတွေကလည်း အဲဒီလောက်ထိ အောင် ခေါင်းရှုပ်မခံဘဲနဲ့ လ.ဝ.က ကို မသွားချင်တာမျိုးတို့ အဲဒီလိုမျိုး ကြရင်သာ အေးဂျင့်၊ ပွဲစားတို့က ကြားခံဝင် ရတာ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ အထောက်အထားမရှိသည့် သူများအား အလုပ်ခန့်အပ်ခြင်း မပြုကြတော့သဖြင့် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှုနှင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

အလုပ်လုပ်ခွင့်ပါမစ် မရှိသော်လည်း နိုင်ငံကူးလက်မှတ်စာအုပ် ရှိမှသာလျှင် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများမှ အလုပ်ပေး ကြသည့်အတွက်ကြောင့် အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်းများအား မဖြစ်မနေ ပြုလုပ်နေရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း လည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုအပြင် အခြေခံကုန်ဈေးနှုန်း ပိုမိုကြီးမြင့်သည့် အကျပ်အတည်းများအား လာမည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အထိ ရင်ဆိုင်နေရဦးမည်ဆိုပါက ပြည်ပထွက်ခွာမှုနှုန်း ပိုမိုများပြား လာနိုင်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကြောင့် နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်း တိုးမြင့်လာကာ အခြေခံ ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာလည်း ကျသွားခြင်းမရှိဘဲ မြင့်တက်သည့် အနေအထားသာ ဖြစ်နေသောကြောင့် လာမည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် စားဝတ်နေ ရေးအတွက် တရားဝင်သာမက တရားမဝင် လမ်းကြောင်းဖြင့်ပါ ပြည်ပထွက်ခွာမှုနှုန်းထား ပိုမို များလာနိုင်သည်ဟု ၎င်းတို့က သုံးသပ်ကြသည်။

 ရန်ကုန်မြို့တွင်း တစ်နေရာကို တွေ့ရစဉ်

ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက “ထိုင်းနိုင်ငံ အပါအဝင် တခြားနိုင်ငံ တွေဆိုတဲ့နေရာမှာ ထိုင်းနိုင်ငံမှာကြတော့ ပညာအရည်အချင်း မလိုအပ်ဘဲနဲ့ တစ်စုံတစ်ရာ သင်တန်းမတက်ရင် လည်း ခိုးဝင်လာပြီးတော့ ထိုင်းမှာ မှီခိုပြီးတော့ အလုပ်လုပ်လို့ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် တခြားနိုင်ငံတွေကို သွားတဲ့ နေရာမှာတော့ တစ်စုံတစ်ရာ ဘာသာစကားကို သင်တန်းတက်တာမျိုးတွေ၊ လုပ်ငန်းပိုင်းဆိုင်ရာတွေ သင်တန်း တက်တာမျိုးတွေ ဒါမျိုးတွေလုပ်ပြီးတော့မှ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ရှိမှ သွားလို့ ရတာမျိုးတွေရှိတယ်။ ဥပမာ ဂျပန်တို့၊ ကိုရီးယားတို့၊ ဒူဘိုင်းတို့ ဆိုလို့ရှိရင် ခိုးဝင်လို့ မလွယ်ဘူး။ ထိုင်းနဲ့ မလေးရှားဆိုရင် ခိုးဝင်လို့ရတယ်။ မလေးရှား ဆိုရင်တော့ ခိုးဝင်ရတာ ခက်သေးတယ်။ အဲဒီတော့ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာကြ ခိုးဝင်လို့ကလည်း ရတာဖြစ်တဲ့အတွက် အများစုကတော့ ဒီ ၂၀၂၃ နှစ်ကုန်ခါစနဲ့ ၂၀၂၄ အထိကိုတော့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာ ဆက်လက်ပြီး တော့ ပိုမိုခိုးဝင်လာနိုင်စရာ အကြောင်းရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။
ပြည်တွင်း၌ အခြေခံ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုအပြင် အလုပ်အကိုင်ရှားပါးခြင်း၊ လုပ်ခလစာဝင်ငွေ နည်းပါးခြင်းတို့ ကြောင့် ပြည်ပထွက်ခွာသူဦးရေ များပြားလာသည်နှင့်အမျှ ပြည်တွင်း၌လည်း လုပ်သားရှားပါးမှု ပြဿနာအား တစ်ချိန်ချိန်တွင် ကြုံတွေ့လာနိုင်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက သုံးသပ်ကြ သည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ အပါအဝင် အခြားသော ပြည်ပနိုင်ငံများ၌ မြန်မာလုပ်သားများအား တရားဝင် ခေါ်ယူလျက် ရှိသော်လည်း မလေးရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာလုပ်သားအသစ် ခေါ်ယူမှုများမရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ တရားဝင်လုပ်သား ခေါ်ယူမှုမရှိသည့် ပြဿနာအား လက်ရှိအုပ်ချုပ်နေသော သက်ဆိုင်ရာဌာနများမှ တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် သွားရောက်ညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးခြင်းမျိုး တစ်စုံတစ်ရာ မတွေ့ရကြောင်း သိရသည်။

 ထိုင်းမှာ တွေ့ရသည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ

ထို့ကြောင့် တရားမဝင် ခိုးဝင်မှုများသည် ယခုကာလတွင်လည်း အများအပြားရှိနေပြီး နောင်တွင်လည်း ပို၍ များပြားလာနိုင်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေးကူညီပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လက်ရှိ အခြေအနေ အရဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ မြန်မာပြည်ကြီးက ကျနော့်အမြင်မှာဆို ပိုပြီးခက်ခဲသွားဖို့ ပဲ ရှိတယ်။ ခက်ခဲလာမှုနဲ့အတူ လုပ်စားကိုင်စားလို့ မရတာတွေ၊ နေထိုင်လို့ မရတော့တာတွေကြောင့် လာကြမှာပဲ။ သူတို့ကတော့ နောက်ဆုံး တရားဝင် သွားလို့မရတော့ မဖြစ်မနေ ဒီအောက်လမ်းကနေပဲ အနီးစပ်ဆုံး ထိုင်း၊ မလေးရှား ဒါတွေပဲ သူတို့လာကြမှာပဲ။ ဒီအခြေအနေမျိုးမှာ ပြောင်းလဲမှု မရှိလို့ရှိရင်တော့ ဆက်ရှိနေဦးမှာပဲ။ အစိုးရလား မစိုးရလားတော့မသိဘူး သူတို့အုပ်ချုပ်နေသရွေ့ကတော့ ၂ နှစ်ကျော်ခဲ့ပြီ။ သူတို့ထိန်းချုပ်မှု ဆိုတာ လည်း ဘာမှ လုပ်မနေ(ပေး)နိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ဘယ်လိုလုပ်ပြီးတော့ လျော့ကျမှာလဲ။ ပြောင်းလဲမှုတစ်ခု ကတော့ ရှိရမှာပဲ။ မရှိလို့ကတော့ အခုဆိုရင် ကျနော်အမြင်ပေါ့နော် တချို့နေရာဒေသတွေမှာ ကြားနေရတာပဲ။ တောင်ယာတို့၊ လယ်တို့ လုပ်စားဖို့တောင် အဆင်မပြေတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ မကြာပါဘူး ကျနော်တို့နိုင်ငံ။ စိတ်ထဲတော့ မကောင်းပါဘူး ပြောရတာ။ ဒါပေမယ့် မဖြစ်ချင်ပေမယ့် ဖြစ်လာမှာကိုတော့ ကြိုမြင်နေရတယ် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုတွေ ဖြစ်လာမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ အခြေခံကုန်ဈေးနှုန်း အပါအဝင် အရာအားလုံးမှာ ဈေးမြင့်တက်လျက်ရှိ နေရာမှ ယနေ့ (ဇူလိုင် ၃၁ ရက်)တွင် ငွေစက္ကူ နှစ်သောင်းကျပ်တန် ထုတ်ဝေမည့် ကိစ္စကြောင့် အခြေခံကုန် ဈေးနှုန်းများပါ ပိုမိုဈေးမြင့်တက် သွားခြင်းအား မြင်တွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် အခြေခံကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်ခြင်းအား သက်ဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်သူများမှ မထိန်းချုပ်နိုင်ပါက ပြည်ပ ထွက်ခွာမှု များပြားလာခြင်းသာမက ပြည်တွင်း၌ ခိုးဆိုးလုယက်မှုများလည်း ပေါများလာနိုင်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီ ဆောင်ရွက်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁

ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ရွှေဆိုင်များသည် ဆိုင်တွင်ရှိသည့် ရွှေများကို ရောင်းချမပေးဘဲ ဆိုင်သို့ ပြန်လည်ရောင်းချထားသည့် ရွှေထည်များကိုသာ ရောင်းချပေးသည့်ပုံစံဖြင့် အရောင်းအဝယ် လုပ်ဆောင် နေကြသည်ဟု ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

ရွှေဆိုင်များသည် အရောင်းကို ပိတ်ထားသည်မှာ ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ရွှေရောင်းချသူတချို့ကို ဖမ်းဆီး အရေးယူမှုများ ရှိနေခြင်းနှင့် လက်ရှိ ရွှေဈေးနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်၏ အမြင့်ဆုံးဈေးနှုန်းကို ရောက်ရှိနေခြင်း ကြောင့် ထိန်း၍ ရောင်းချနေကြသည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေလင်းခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့ ထုတ်မည့် ၂၀၀၀၀ တန် ဒီဇိုင်းကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူတို့က အရောင်းပိတ်ထားတာ ကြာပြီ။ နောက်တစ်ခုကကျတော့ အရောင်းအဝယ်လုပ်ရတာ အခု တလော တော်တော် မလွယ်ဘူး။ အရင်ကတည်းက လုပ်တာပါ ပစ္စည်းမရှိဘူး လာရောင်းပေးတဲ့သူရှိရင် အဲဒါကိုပဲ ပြန်ရောင်းပေးတဲ့ပုံစံ။ သူတို့ဆီ လာရောင်းရင်တော့ လက်ခံတယ်။ သူတို့က ရောင်းမပေးဘူး။ ရွှေဈေးက အခု ၃၆ သိန်းလောက် ဖြစ်သွားပြီလေ။ မနှစ်က အမြင့်ဆုံးဈေးဆိုတော့ အမြင့်ဆုံးဈေးကို နောက်တစ်ခေါက် ပြန်ရောက် လာမှာလို့ ပြောကြတယ် အခုတကယ်လည်း ရောက်လာတယ်။ ရောက်လာတဲ့အလျှောက် သူတို့ကလည်း လိုက် ထိန်းမှာပဲလေ။ အခုက အရောင်းအဝယ်က တော်တော်မလွယ်ပါဘူး။ ဆိုင်တွေလည်း မတင်ရဲဘူး။ လိုင်းပေါ်မှာ လည်း ဈေးတွေက မရမ်းပတာတွေ ပွစိထနေတာ” ဟု ပြောသည်။ 

ရန်ကုန်ရွှေစျေးကွက်အတွင်းရှိ ရွှေဆိုင်အချို့သည် လက်ခနှင့် အလျော့တွက်ကို ပို၍ တောင်းယူမှုများ ရှိနေခြင်း ကြောင့် တင့်သင့်မျှတသည့် နှုန်းထားဖြင့်သာ ရောင်းချကြရန် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (YGEA)က မေတ္တာရပ်ခံထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

ရွှေဆိုင်တစ်ဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဈေးမြှင့်တင် ရောင်းချနေမှုများကို ဖမ်းဆီးအရေးယူမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ရွှေရောင်းချသူများက ရောင်းဝယ်မှု များ ရပ်နားထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ရွှေဈေးကွက်ကို ထိန်းချုပ်မှု မပြုဘဲ ရောင်းလိုအားနှင့် ဝယ်လိုအား ညီမျှသွား သည့်အချိန် ရွှေဈေးနှုန်း ပြန်လည်ကျဆင်းလာမည်ဟု ရွှေလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပုံမှန်အားဖြင့် ပြောရရင်တော့ သူ့ဟာနဲ့သူ လွှတ်ပေးထားရင် ပိုကောင်းတယ်။ အရမ်းကြီး ထိန်းစရာ မလို ဘူး။ ဘာနဲ့တူလဲဆိုတော့ ဖိလေ ဖိလေ သူက ဖိအားများရင် ကွဲတဲ့အခါမှာ ပိုပြီးတော့ ကွဲတယ်။ ပေါက်ကွဲအား ပိုပြင်းတာပေါ့။ သူ့ရဲ့ ဈေးကွက်အတိုင်း ရောင်းအားနဲ့ ဝယ်အားအတိုင်း လွှတ်ပေးထားရင် တချိန်မဟုတ် တချိန်က တော့ ပြန်ကျလာမှာပဲ။ ဘာလို့ဆို ရောင်းလိုအားနဲ့ ဝယ်လိုအားက သူ့ဟာနဲ့သူ ဈေးကွက်က ထိန်းသွားမှာ။ အရမ်း ကြီး လိုက်ထိန်းစရာ မလိုဘူး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရွှေဆိုင်များ အမှန်တကယ် အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်နေသည့် ဈေးနှုန်းသည် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် သိန်း ၃၀ ဝန်းကျင်သာရှိကြောင်း YGEA က ပြောဆိုထားသော်လည်း ပြင်ပတွင် ရွှေဈေးနှုန်း သည် တစ်ကျပ်သား ၃၆ သိန်းအထိ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့နောက် ရွှေဈေးနှုန်းကို တစ်ကျပ်သားလျှင် သိန်း ၄၀ အထိ ဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းနေမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ သို့သော် ငွေစက္ကူ ၂၀၀၀၀ တန် ထုတ်ဝေသည့် ပမာဏနှင့် အရေအတွက်ပေါ် မူတည်၍လည်း ရွှေဈေးနှုန်းများ အပြောင်းအလဲ ထပ်မံဖြစ်သွားနိုင်ကြောင်း ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၉

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွှေဈေးနှင့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းများမြင့်တက်မှုကို အခြေခံ၍ နေ့စဉ် စားသောက်နေရသည့် အခြေခံ စားသောက်ကုန် ဈေးနှုန်းများကို ဈေးနှုန်းမြှင့်တင် ရောင်းချနေမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်အောင် လုပ်နေသူများအား ထိရောက်စွာ အရေးယူသင့်သည်ဟု လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေး လေ့လာ သုံးသပ်သူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရွှေနှင့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း ကစားသူတချို့ကို ဖမ်းဆီးနေမှုများ ရှိသော်လည်း အသေးစား လုပ်ကိုင်နေ ကြသည့် သူများကိုသာ ဖမ်းဆီး အရေးယူနေခြင်းကြောင့် ထိရောက်မှု မရှိကြောင်း၊ အကြီးစား ချုပ်ကိုင်နေကြ သည့် လုပ်ငန်းရှင်များကို ထိရောက်စွာ ဖမ်းဆီးအရေးယူ ဆောင်ရွက်သင့်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဝိသမလောဘသားတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီကောင်တွေကို အရေးယူရမှာ။ ဘယ်သူလုပ်တယ် လုပ်တဲ့သူကို အရေးယူရမှာ။ အရေးမယူရဲဘူးလားလို့ မေးချင်တယ်။ ဘာတွေ ပတ်သက်မှုရှိလို့ အရေးမယူရဲတာလဲ။ ဒေါ်လာ ဈေးပေါ် မူတည်ပြီးတော့ ကျန်တာတွေ အကုန်လိုက်တက်မယ် ဖြစ်နေတာ။ စက်သုံးဆီတင် မဟုတ်ဘူး သောက် တဲ့ ဆေးတွေကအစ၊ စားအုန်းဆီတွေ၊ အခု စားအုန်းဆီ အပြင်မှာ ၁၀၀၀၀ ဖြစ်နေပြီ ၁ ပိဿာကို။ ဒါကို ဒီအတိုင်းပဲ ထိုင်ကြည့်နေမှာလား။ ထိုင်ကြည့်နေရင် ပြည်သူတွေက သည်းခံနိုင်စွမ်း ကုန်သွားရင် စိတ်ဓာတ်ရေးရာအရ အား နည်းမှုတွေ ဖြစ်လာရင် ဘာတွေဖြစ်လာနိုင်မလဲဆိုတာ အကျိုးဆက်ကို နည်းနည်း စဉ်းစားကြည့်ပေါ့လေ။ အခု ဖမ်းဆီးတဲ့ပုံစံက ထိရောက်တဲ့ အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုတွေ မဖြစ်သေးဘူး။ ရွှေကလည်း တကယ် လက်ကြီးတွေကို မိသလားဆို လက်ကြီးတွေ မမိပါဘူး။ အခု လက်သေးသမားတွေ ကောက်ဖမ်းတာ။ နောက်ဆုံး စားသုံးသူ ရေးရာ ရှိတယ် ဈေးတွေမှာ။ ဈေးတင်ရောင်း ရောင်းတဲ့ကောင်ဖမ်း၊ ၁၄/၁၅ ယောက် မဖမ်းရဘူး အကုန်ကျသွားလိမ့်မယ်။ ဘာလို့ဆို မြန်မာလူမျိုးက အကြောက်တရားလည်းရှိတယ် ဖမ်းပြီဟေ့ဆို ကျသွားမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

စက်သုံးဆီဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ပိုက်ဆံချမ်းသာသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် ကျပ်ငွေထက် အိမ်ခြံမြေ၊ ဒေါ်လာ၊ ရွှေတို့ကို ဝယ်၍ ကိုင်ထားမှု များလာကြောင်း၊ ထို့နောက် ကုန်ဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်လာကြောင်း၊ ထိုအခြေအနေကို ထိန်းနိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံတော်မှ အရန်ရွှေနှင့် မြေကွက်များကို ထုတ်ရောင်းခြင်းများ လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း မြန်မာ့စီးပွားရေး လေ့ လာနေသူများက ပြောသည်။ 

ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်စေရန် လုပ်ဆောင်နေသည့် ရွှေ၊ ဒေါ်လာနှင့် စက်သုံးဆီ ရောင်းဝယ်သော အကြီးစား လုပ်ငန်းရှင်တချို့ကို ဖမ်းဆီးအရေးယူ ဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက တိုင်းပြည်၏ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု စွမ်းအားကို ထိခိုက် သွားနိုင်ခြင်းကြောင့် ပြန်လည်စဉ်းစားရမည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက ပြောသည်။

၎င်းက “လက်ကြီးသမားတွေ ၁၀ ယောက်၊ ၁၀ ယောက်စီ ရွှေက ၁၀ ယောက်၊ ဒေါ်လာက ၁၀ ယောက်၊ စက်သုံး ဆီက ၁၀ ယောက် စသည်အားဖြင့် ၁၀ ယောက်၊ ၁၀ ယောက်စီကို ဖမ်းပြီးတော့ အထဲထည့်ထားပြီဆိုတာနဲ့ တိုင်းပြည် GDP က ထက်ဝက်လောက် ကျသွားမယ့်အကြောင်းကိုလည်း ပြန်စဉ်းစားရမှာကိုး။ ပုံမှန်ကတော့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုက နိုင်ငံတိုင်းမှာ ဖြစ်နေတာ။ အစ်ကိုတို့လို့ ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့နိုင်ငံမျိုးမှာ အင်မတန်ဖြစ်တဲ့ အခြေ အနေရှိတယ်။ အစ်ကိုတို့နိုင်ငံရဲ့ ငွေကြေးကျဆင်းတဲ့ ဒဏ်ကလေ အရမ်းမြန်လွန်းတယ်ပေါ့နော်။ အောက်ကို မြှား က တအားစိုက်တာ မြန်လွန်းတဲ့အခါမှာ ဘာသွားတွေ့လဲဆိုတော့ မြန်မာငွေ ကိုင်တာထက် လူတွေက ဒေါ်လာ ကိုင်တယ်၊ ရွှေကိုင်တယ်၊ အဲဒီလိုကိုင်လေ ရွှေဈေး၊ ဒေါ်လာဈေးက တက်လေပဲ။ လူတွေရဲ့ လက်ထဲမှာ ပိုက်ဆံ မကိုင်ချင်တော့တဲ့ အချိန်မှာ ဒီလိုကုန်ဈေးနှုန်းတွေ တက်လာတာ။ လူတွေရဲ့ လက်ထဲမှာ ငွေတွေ ပြန်ကိုင်လာ အောင် အစိုးရက ပေါ်လစီတွေ ပြန်ချပေးဖို့ လိုတာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်ဆိုင် တစ်ဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ပြည်တွင်းတွင် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ ပိုမိုထုတ်လုပ်ရန်အတွက် အစိုးရမှ ကိုဗစ်ကာလ၌ ထုတ်ချေး ပေးသည့် ချေးငွေမျိုး ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ကဏ္ဍအလိုက် ချေးငွေများ ထုတ်ချေးပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ သို့မှသာ ပြည်တွင်းတွင် ကုန်ထုတ်စွမ်းအားများ မြင့်တက်ပြီး ပြည်သူများ၏ အခြေခံလုပ်ခလစာများလည်း မြင့်တက်လာ မည်ဖြစ်ကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ပြည်တွင်းရှိ အခြေခံလုပ်ခလစာသည် တစ်ရက်လျှင် မြန်မာကျပ်ငွေ ၄၈၀၀ နှုန်း သတ်မှတ်ထားသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဆန်တစ်ပြည်၏ ဈေးနှုန်းနှင့် ညီမျှနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၈

ငွေကျပ် နှစ်သောင်းတန် ငွေစက္ကူ ထုတ်ဝေမည်ကို အကြောင်းပြ၍ စီးပွားရေးသမားများသည် စားသောက်ကုန် ဈေးနှုန်း များအပေါ် ဈေးကစားခြင်းကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာနေသော်လည်း လာမည့် ၂ လအတွင်း ဈေးပြန် ကျလာမည်ဟု စပါးစိုက်တောင်သူများနှင့် ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ပုံမှန်အချိန်တွင် ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် ဇူလိုင်နှင့် ဩဂုတ်လများတွင် ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာလေ့ရှိ သော်လည်း ငွေကျပ် နှစ်သောင်းတန် ထုတ်မည့်သတင်းကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းမှာ ပိုမို၍ ဈေးမြင့်တက်လာသွားခဲ့ သည်။ 

လက်ရှိတွင် မြန်မာကျပ်ငွေ နှစ်သောင်းတန် ငွေစက္ကူကို ထုတ်ဝေမှုကြောင့် ပြည်တွင်း၌ ဆန် အပါအဝင် ကုန်ဈေး နှုန်းများ မြင့်တက်လာနေကြောင်း၊ ဆန်ဈေးနှုန်းသည် မိုးစပါးများပေါ်ချိန် အောက်တိုဘာလတွင် ပြန်လည် ကျဆင်းသွားမည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်ရောင်းချနေသည်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ခါတိုင်းကတော့ နည်းနည်း တက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခု ဆန်ဈေးတက်တာကတော့ စီးပွားရေးသမား များရဲ့ အကြောင်းပြချက်တစ်ခုနဲ့ ဆွဲတင်တဲ့သဘောပါပဲ။ ၂ သောင်းတန် ထုတ်မယ် ဘာညာဆိုတာကို အကြောင်း ပြုပြီးတော့ ဆီဈေး၊ ဆန်ဈေး အကုန်လုံး တက်တာပေါ့။ သပ်သပ်မဲ့ ရိုးမယ်ဖွဲ့တာပေါ့။ အကယ်၍ ၂ သောင်းတန် မရိုက်ဘဲနဲ့ ၁ သောင်းတန် အရွက်ရေ ၁ ဘီလီယံ ရိုက်ရင်ရော ဘယ်သူသိမလဲ။ ဘာမှမဟုတ်တဲ့ ငွေစက္ကူ ရိုက်နှိပ်မှု အပေါ်မှာ အကြောင်းပြပြီးတော့ အခုလိုဖြစ်နေတဲ့ အပေါ်မှာတော့ စီးပွားရေးသမားတွေရဲ့ လုပ်ချက်ပဲလေ။ သူတို့ က ဒီဟာကို အခွင့်အရေးယူပြီးတော့ တက်တာပါ။ သူတို့ တက်လည်း ၂ လပေါ့။ အခုဆိုရင် ဇူလိုင်။ ဩဂုတ်၊ စက်တင်ဘာ ၂ လပေါ့။ အောက်တိုဘာဆိုရင် အန်ကယ်တို့ဆီက စပါးတွေပေါ်ရင် ဒါတွေက သူတို့ ဘယ်လိုပဲ ပြော ပြော အန်ကယ်တို့ စပါးပေါ်လာတဲ့ အချိန်ကျရင် သူတို့ အဲဒီတုန်းက ငွေတွေရှားလို့ ဘာတို့ဆိုပြီး ဈေးချတာပါပဲ။ အဲဒီတော့ အန်ကယ်တို့ ဈေးပေါ်လာတဲ့ အချိန်ဆိုရင်တော့ မလွဲမသွေ ဈေးကျမှာပါ” ဟု ပြောသည်။

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးတွင် မိုးစပါးစိုက်ဧက ၃၇ သန်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးတွင် စိုက်ဧက ၂ သန်းနှင့် ပဲခူးတိုင်း ဒေသကြီးတွင် စိုက်ဧက ၃၅ သန်းရှိကြောင်း၊ အောက်တိုဘာ၊ နိုဝင်ဘာနှင့် ဒီဇင်ဘာလတွင် မိုးစပါးများ ပေါများစွာ ထွက်ပေါ်လာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုကာလတွင် ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း တောင် သူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းစားသုံးနေသည့် ဆန်ဈေးနှုန်းသည် တစ်အိတ်လျှင် ၂၀၀၀ နှင့် ၃၀၀၀ အထိ မြင့်တက်လျှက် ရှိနေပြီး ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းသည် တစ်အိတ်လျှင် ၅၀၀၀ နှင့် ၆၀၀၀ ကြား မြင့်တက်နေသည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီးရှိ ဝါးတန်းကုန်စည်ဒိုင်မှ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး ဦးဇော်ခိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်ရောင်းချနေသည်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပြည်တွင်းဆန်တော့ တစ်အိတ်ကို ၂၀၀၀ နဲ့ ၃၀၀၀ ကြား တက်လို့ကတော့ ကျနော်တို့က အခြေခံ ၁ ပြည် မှာ ၁၀၀ နှုန်းလောက်ပဲ ပြောင်းလဲမှု ရှိတာပေါ့နော်။ ဆန် ၁ အိတ်ကို ၁ ပြည်ကို ၁၀၀ နှုန်းပေါ့။ ၁ အိတ်ကို ၂၄ ပြည် ဆိုတော့ ၂၀၀၀ ကျော် တက်တာပေါ့နော်။ အမှန်တော့ ပုံမှန်လလည်း စကူးမက်ကူးလလည်းဖြစ်သလို ငွေကြေးရဲ့ လူတွေရဲ့ စိတ်ထင်ပေါ့နော် ဖောင်းပွတယ်ထင်ပေမယ့် အယူအဆအရတော့ ဒါက ပုံမှန် ဒါက ထုတ်လုပ်တယ် ဆိုပေမယ့် အကန့်အသတ်နဲ့ ဖြစ်တဲ့အတွက် လူတွေရဲ့ စိုးရိမ်စိတ်ကြောင့်လည်း ပါပါတယ်။ ပုံမှန်လည်း ဒီအချိန်မှာ ဆန်ဈေးက ၁ အိတ်ကို ၁၅၀၀၊ ၂၀၀၀ လောက် တက်မှာပေါ့။ လောလောဆယ် လကုန်ရက် ဆန် ၁ အိတ်ကိုတော့ ၂၀၀၀ နဲ့ ၃၀၀၀ ကြား တက်တယ်ပေါ့။ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းတော့ ၅၀၀၀ နဲ့ ၆၀၀၀ ကြားတော့ တက်သွားတယ် လတ်တလော အခြေအနေမှာတော့” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးနှုန်းသည် ပြည်ပဆန်တင်ပို့မှု အပေါ်တွင်လည်း သက်ရောက်မှု ရှိကြောင်း၊  လက်ရှိ တွင် ပို့ကုန်ရငွေ မူဝါဒ ဖြေလျှော့ပေးထားခြင်းကြောင့် ပြည်ပတင်ပို့ရန် ဆန်ဝယ်ယူမှု မြင့်တက်နေကြောင်း၊ ထို အခြေအနေများကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းများ လိုက်ပါမြင့်တက်သွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဘုရင့်နောင် ဆန်စပါးကုန်စည် ဒိုင် အတွင်းရေးမှူး ဦးသန်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “၅၃၀၀၀ လောက်ရှိတယ်။ အခု ၅၈၀၀၀ လောက် ရောက်သွားတယ်။ Exporter မဝယ်ရင် ဈေးက ကျသွား တယ်။ အခု Exporter ဝယ်တော့ ဈေးက တက်သွားတယ်။ ၅၀ / ၅၀ လည်းပါတယ်။ ငွေကိစ္စလည်း ပါတာပေါ့။ အလားအလာကတော့ Exporter မဝယ်ရင် ဈေးက မတက်ဘူးပေါ့။ Exporter ဝယ်ရင် ပြည်တွင်းစားသုံးမှုနဲ့ Exporter ဈေးကွက်ယှဉ်ပြီးတော့ အဝယ်လိုက်တော့ ဈေးနှုန်းက နည်းနည်းလေး လှုပ်တယ်။ Exporter တွေ ကလည်း အရေအတွက် များများလိုချင်လို့ ဝယ်ပေမယ့် ၈ လပိုင်း၊ ၉ လပိုင်းက ဆန်အထွက် ပါးမယ်ဆိုတော့ လှောင်ထားတဲ့သူတွေက မရောင်းဘဲနဲ့ ၉ လပိုင်းအကုန် အသစ်တွေ ပေါ်လာပြီဆိုတော့မှ ချပြီး ရောင်းကြမယ်။ ၈ လပိုင်း၊ ၉ လပိုင်းက ထိန်းရောင်းကြတာပေါ့နော်။ ဆန်ဈေး နည်းနည်းဆွဲတင်ပြီး ရောင်းကြတာပေါ့နော်။ အဲဒါ တော့ ဝယ်သူနဲ့ ရောင်းသူနဲ့ ဝယ်လိုအား ရောင်းလိုအား ကြည့်ပြီးတော့ ဈေးကတော့ ကျစရာတော့ သိပ်မရှိဘူး။ ရသလောက်တော့ ရောင်းကြမှာပေါ့။ ဒါကတော့ ပြည်တွင်းဈေးကွက်ကို ပြောတာလေ။ Exporter ကတော့ Exporter မဝယ်ဘူးဆိုရင်တော့ ဈေးကွက်က ပြန်အေးသွားရော” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပသို့ တင်ပို့သည့် ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် ယခင်က တစ်အိတ်လျှင် ၅၃၀၀၀ ကျပ်ခန့်သာ ရှိသော်လည်း လက်ရှိ တွင် ဝယ်လိုအား မြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် ဆန် ၁ အိတ်လျှင် ၅၀၀၀ ကျပ်ခန့် မြင့်တက်လာကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် တစ်အိတ်လျှင် ၆၀၀၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင် ဆန်များ ဝယ်ယူမှု များပြားနေကြောင်း ဘုရင့်နောင်ကုန်စည် ဒိုင်ထံမှ သိရသည်။