CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၃

မြန်မာငွေ ၂၀၀၀၀ ကျပ်တန်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့တွင် စတင် ထုတ်ဝေမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၃ ရက်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် မာရဝိဇယဗုဒ္ဓရုပ်ပွါးတော်မြတ်ကြီး တည်ဆောက်ပြီးစီးမှု အထိမ်းအမှတ်နှင့် ရဋ္ဌနန္ဒက၏ တစ်နှစ်မြောက်မွေးနေ့ အထိမ်းအမှတ်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်မှ နှစ်သောင်းကျပ်တန် ငွေစက္ကူ အမျိုးအစားအသစ်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့မှစ၍ ထုတ်ဝေမည်ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ 

အဆိုပါ ငွေစက္ကူကို အကုန့်အသတ်ဖြင့်သာ ထုတ်ဝေသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဗဟိုဘဏ်က ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၁ 

ထိုင်းတွင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် စာအုပ်အသစ် ပြုလုပ်မည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ ရက်ချိန်းတိုကင် ထုတ်ယူရာတွင် မျက်နှာဖြင့် တိုက်ဆိုင် စစ်ဆေးပြီးမှသာ ရက်ချိန်းတိုကင်ကို ပေးအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဘန်ကောက်မြို့ရှိ မြန်မာ သံရုံးက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

PJ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ကိုင်ဆောင်ထားသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများထဲကမှ  ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ သက်တမ်းကုန်ဆုံးမည့် သူများအား ရက်ချိန်းတိုကင်များကို ဇူလိုင် ၂၉ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ စနေနေ့တိုင်း နံနက် ၈ နာရီမှ ၁၂ နာရီအထိ ပေးအပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပါရှိသည်။

သို့သော် လာရောက် ထုတ်ယူသူများသည် မိမိကိုင်ဆောင်သော နိုင်ငံကူးလက်မှတ် စာအုပ်ကို ယူဆောင်လာ ရမည်ဖြစ်ပြီး မျက်နှာဖြင့် တိုက်ဆိုင် စစ်ဆေးပြီးမှသာ ရက်ချိန်းတိုကင်ကို ပေးအပ်မှာဖြစ်ကြောင်း၊ ကိုယ်စားလှယ် များဖြင့် ထုတ်ယူခြင်းအား လုံးဝ (လုံးဝ) ပေးအပ်မည်မဟုတ်ကြောင်း ၎င်းထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ယခင်က ရက်ချိန်းတိုကင် ယူရာ၌ မျက်နှာဖြင့် တိုက်ဆိုင် စစ်ဆေးခြင်းမျိုး မရှိခဲ့သည့်အတွက် လက်ရှိတွင် ထိုသို့ လုပ်ဆောင်လာခြင်းသည် ပွဲစားများအား ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့ အခြား အကြောင်းအရာများလည်း ရှိနိုင်ကြောင်း Labour Rights Foundation မှ တာဝန်ရှိသူ ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒါကတော့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ အရင်တုန်းက တော်တော်များများက ကိုယ်တိုင်သွားတာမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ အကျိုးတော်ဆောင်တွေနဲ့ပဲ လုပ်ကြတာလေ။ ကိုယ်တိုင်သွားမယ်ဆို အလုပ်သမားတွေက တချို့တွေက မသွား တတ်တာ၊ မလာတတ်တာနဲ့ အဲဒီလိုလုပ်ထားရင်းကနေ အခုဟာက အကျိုးတော်ဆောင်တွေနဲ့ ငွေကြေး ကုန်ကျ ချက်တွေ တအားများတယ်လို့ အော်ဟစ်သံတွေကို ကြားလို့များ လူကိုယ်တိုင်လာရမယ်လို့ အချက်ကို ထည့်လိုက် တာလားဆိုတာလည်း တစ်ချက် စဉ်းစားစရာရှိတာပေါ့။ နောက်တစ်ချက်ကတော့ တချို့လုပ်သားတွေက နွေဦး တော်လှန်ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးမှ ထဲထဲဝင်ဝင် ထောက်ပံ့ရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်နေတော့ အဲဒီအချက်အလက်တွေနဲ့ တိုက်ဆိုင် စစ်ဆေးချင်တာလားပေါ့၊ ကျနော့်အမြင်ကတော့ အဲဒီနှစ်ချက်ကို သွားမြင်မိတယ်။ တချို့ ကိုယ့် အကြောင်း ကိုယ်သိတဲ့ လူငယ်တွေကတော့ သွားဖို့လာဖို့ အခက်အခဲ ဖြစ်သွားနိုင်တာပေါ့။ အဟန့်အတား ဖြစ် သွားနိုင်တာပေါ့။ ဥပမာဆိုပါစို့ တအားစိတ်ဓာတ်တွေ တက်ကြွတယ် နိုးကြွားတယ်၊ ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေ လုပ်ဆောင် နေတယ်ဆိုတဲ့ လူတွေကြတော့ အဲဒီအချက်ကို သွားပြေးပြီးမှ ငါကိုယ်တိုင်သွားရင် မသင့်လျော်ဘူး ဆိုတာမျိုး လည်း တွေးကောင်းတွေးသွားနိုင်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းရောက် ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာများကိုတွေ့ရစဉ်

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ PJ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် စာအုပ် သက်တမ်းကုန်မည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအား ဩဂုတ် ၂ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ နိုင်ငံကူး လက်မှတ်စာအုပ်အသစ် ထုတ်ပေးသွားမည် ဖြစ်သည်။

ကိုယ်စားလှယ်များဖြင့် ရက်ချိန်းတိုကင် ထုတ်ယူပါက ပေးမည် မဟုတ်ကြောင်း ပါရှိသည့်အတွက် ပွဲစားများ၏ အခန်းကဏ္ဍအား ထိန်းချုပ်သည့်အနေဖြင့် ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သော်လည်း နိုင်ငံကူးလက်မှတ် လုပ် ဆောင်ရာ၌ ပွဲစားများ၏ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်နေဦးမည် ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမား အရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက သုံးသပ်ကြသည်။

ထို့အပြင် ကိုယ်စားလှယ်များဖြင့် ရက်ချိန်းထုတ်ယူခွင့် မရှိခြင်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ နယ်မြို့များတွင် နေထိုင် အလုပ် လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသော မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် အခက်အခဲဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း FED မှ အလုပ်သမား တာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီလိုနည်းလမ်းကို သုံးမယ်ဆိုတာမှန်တယ်။ ဒီနည်းလမ်း သုံးခြင်းအားဖြင့် ဘယ်သူတွေအတွက်က သွားပြီး အကျိုးသက်ရောက်မှုက အဆိုးအကောင်း ဘယ်ဟာပိုများလဲဆိုတာကို ချင့်ချိန်ရမယ်။ ဒီဟာနဲ့ ဖြေရှင်းစရာ တစ်ခု လုပ်မယ်ဆိုရင် ဒီဥစ္စာသည် အားလုံးအတွက် ကောင်းတဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိသလား။ အနည်းစု အတွက်ပဲ အခက်အခဲဖြစ်မယ်။ ဒါဆိုရင် ချ လုပ်ပေါ့နော်။ ပတ်စပို့က ဘန်ကောက်မှာ နေတဲ့လူတွေပဲ ကိုင်ထားတာ မဟုတ် ဘူး။ နယ်မှာ အများကြီးရှိတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီသက်တမ်း ကုန်တဲ့သူတွေ ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ အဲဒီ ခရီးသွားရဖို့နဲ့ အချိန်တွေပေးဖို့ သူတို့ သူဌေးတွေ ဘာတွေကလည်း မပေးဘူး။ ကျနော်တို့ အမြဲတမ်း အကြံဉာဏ် ပြုပါတယ်။ နယ်ကလူတွေကို ဘယ်လိုစဉ်းစားမလဲ။ နယ်ဆိုတာ ဝေးတဲ့ လူတွေအတွက်ကြတော့ ဒုက္ခရောက်တယ်လေ။ အထူးသဖြင့် တောင်ပိုင်းကလူတွေဆို အရမ်းဒုက္ခရောက်ကြတယ် သွားဖို့အတွက်က။ အဲဒီမှာတင်ပဲ ပွဲစားခက ပတ်စပို့စာအုပ်က တကယ့်တကယ်က OWIC ကဒ် အပါအဝင် ၁၀၀၀ ကျော်(ဘတ်ငွေ) ကျမယ့်ဟာက ခုနှစ် ထောင်၊ ရှစ်ထောင်၊ ကိုးထောင်၊ တစ်သောင်း ဒီလိုပေးပြီးလုပ်နေရတာ ပတ်စပို့ရအောင်လို့” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းရောက် ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာများကိုတွေ့ရစဉ်

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ သက်တမ်းကုန် PJ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ကိုင်ဆောင်သူ အရေအတွက်မှာ အနည်းငယ်သာ ရှိသည့်အတွက် ညအချိန်မှစ၍ နေရာယူ တန်းစီရန် မလိုအပ်ကြောင်း မြန်မာသံရုံးက ထုတ်ပြန် ထားသည်။

လက်ရှိ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် အသစ်ထုတ်ပေးမည့် လုပ်ငန်းစဉ်တွင် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ သက်တမ်းကုန်မည့် သူများကိုသာ ပြောထားသည့်အတွက် ဧပြီလမှ စတင်ကာ သက်တမ်း ကုန်မည့်သူများနှင့် ပတ်သက်၍ မည်သို့ လုပ်ဆောင်ပေးမည်ကို မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမား အရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများ အကြား မေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၀

တရုတ်နိုင်ငံ၏ ယွမ်ငွေသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် တဖြည်းဖြည်း ကြီးစိုးလာနေပြီး ရုရှား၊ အာဂျင်တီးနား၊ ဘရာဇီး၊ အီရတ် စသည့် နိုင်ငံများက တရုတ်သွင်းကုန် အရောင်းအဝယ်အတွက် ယွမ်ငွေကြေးကို လက်ခံ လာနေကြသည်ကို တွေ့နေရခြင်းကြောင့် တရုတ်ယွမ်ငွေသည် ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေးဖြစ်သည့် အမေရိကန်ဒေါ်လာနှင့် ယှဉ်ပြိုင်လာနိုင်ပြီလားဆိုတာကို စီးပွားရေးလေ့လာသူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များ ကြားတွင် သုံးသပ်နေမှုများ ရှိနေသည်။

လက်ရှိတွင် အမေရိကန်၏ စီးပွားရေးအခြေအနေနှင့် အကြွေးပမာဏများကြောင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာကို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးက လျှော့ချသုံးစွဲနိုင်ရေးအတွက် လုပ်ဆောင်နေမှုများရှိနေကြောင်း၊ အမေရိကန် သည် တခြားသောနိုင်ငံများကို စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်လာနေခြင်းကြောင့် တခြားသောနိုင်ငံများ က အမေရိကန်ဒေါ်လာအစား တရုတ်ယွမ်ငွေနှင့်လည်းကောင်း၊ ရွှေနှင့်လည်းကောင်း၊ အိန္ဒိယ ရူပီးနှင့် လည်းကောင်း ဒေါ်လာနေရာကို အစားထိုးမှုများ လုပ်ဆောင်လာနေသည်ဟု နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဖြည်းဖြည်းချင်းတော့ ဒေါ်လာနေရာကို အစားထိုးမှာတော့ သေချာတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အမေရိ ကန်ရဲ့ စီးပွားရေး၊ အမေရိကန်ရဲ့ အကြွေးပမာဏတွေက သိပ်များနေပြီလေ။ ဒါ့အပြင် သူက သူ့နိုင်ငံငွေ ကြေးကို ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေး ဖြစ်နေတာကို အခွင့်ကောင်းယူပြီးတော့ တခြားနိုင်ငံတွေကို sanctions အရေးယူ ချမှတ်တာတွေ ဘာတွေ လုပ်လာတော့ အဲဒီအပေါ်မှာ တခြားနိုင်ငံတွေက မလုံမခြုံ ဖြစ်လာ တာပေါ့။ ဒါ့ကြောင့်မို့လို့ သူ့ဟာကိုတော့ သုံးလို့မဖြစ်တော့ဘူးဆိုတဲ့ အမြင်ပေါ့ အမြင်အယူအဆ ဖြစ်လာ တော့ အဲဒီဟာကို ဂရိလိုနိုင်ငံတွေကအစ အမေရိကန်ဒေါ်လာကို အစားထိုးဖို့ စဉ်းစားလာကြတာပေါ့။ စဉ်းစားလာတဲ့အခါမှာ ငွေတစ်ခုတည်းနဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ ငွေကြေးတစ်ခုတည်းနဲ့ အစားထိုးတာမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဝင်ရိုးစုံ ယွမ်နဲ့ အရောင်းအဝယ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံတွေရှိသလို ရွှေနဲ့ အရောင်းအဝယ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံ တွေ ရှိမယ်။ တစ်ခါ ရူဘယ်နဲ့ လုပ်တာရှိသလို ရူပီးနဲ့ လုပ်တာရှိမယ်။ စီးပွားရေး နည်းနည်းအင်အားကြီး တဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ ငွေကြေးတွေမှာ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်အရ ဥပမာ ကျနော်တို့နိုင်ငံက တရုတ်နဲ့ ကုန်သွယ်မှု အများဆုံးလုပ်တယ်ဆိုရင် ယွမ်ကို ကျနော်တို့က အမေရိကန်ဒေါ်လာအစား သုံးလာတာဖြစ်သလို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကျတော့ အိန္ဒိယနဲ့ ကုန်သွယ်တာများတယ်ဆိုရင် ရူပီးကို သူက ဒေါ်လာအစားထိုးလာတာမျိုး အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်လာတယ်လို့ ထင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်ယွမ်ငွေကြေးတွင် အကြီးဆုံး ၁၀၀ တန်

တရုတ်ယွမ်ငွေသည် လက်ရှိတွင် ဒေါ်လာအနောက်တွင် ရှိနေကြောင်း၊ ဒေါ်လာနေရာတွင် အစားထိုး သုံးစွဲနိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံအများစုတွင် သဘောတူညီချက် မရသေးသော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေး ကြီးမားကျယ်ပြန့်လာသည်နှင့်အမျှ တရုတ်ယွမ်ငွေကို ပို၍ သုံးစွဲလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံအများစုသည် နိုင်ငံအရန်ငွေကို ဒေါ်လာအဖြစ် သတ်မှတ်ရာကနေ လျှော့ချလာနေကြ ပြီ ဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။

လက်ရှိတွင် တရုတ်ယွမ်ငွေကို နိုင်ငံပေါင်း ၄၉ နိုင်ငံတွင် အသုံးပြုနေကြောင်း၊ နောက်ပိုင်းတွင် ယွမ်ငွေ သည် အဓိကကျသည့် ငွေကြေးတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆရာတို့ သိသလောက်ဆိုရင် ၄၉ နိုင်ငံလောက် သုံးနေပြီ။ ယွမ်ကို အဓိကထား သုံးနိုင်အောင်လို့ လုပ်နေတာလေ။ နောက်ပိုင်းကျရင်လည်း နိုင်ငံတွေက အဓိကထား သုံးလာနိုင်မယ့် သဘောတော့ ရှိတာပေါ့နော်။ နောက်ပိုင်းကျရင်တော့ ယွမ်က အဓိကကျတဲ့ ငွေကြေးဖြစ်လာမယ်လို့ မျှော်မှန်းပါတယ်။ အဓိကကတော့ sanctions မိနေတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်နေတော့ ဒေါ်လာပဲ အားထားလို့မရဘူး။ ဒါ့ကြောင့်မို့လို့ ဒေါ်လာနဲ့ ကျပ်၊ ရူပီးနဲ့ ကျပ်၊ ဘတ်နဲ့ ကျပ် ဒီလိုမျိုး Trade တွေကတော့ သက်ဆိုင်ရာတွေနဲ့ ချိတ်ဆက် ပြီးတော့ ပေးချေမှု ဆောင်ရွက်ရမှာပဲလေ။ နောက်ဆုံး MOGE ကလည်း သူ sanctions မိနေတဲ့အခါ ကျတော့ MOGE ရဲ့ ပိုက်ဆံတွေလည်း ဒီလိုပဲ ရွှေ့ရမှာပဲလေ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာကို လျှော့ချသုံးစွဲနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်နေမှုများ ရှိသော်လည်း နိုင်ငံ တကာချေးငွေများ ဆပ်ရန်၊ လက်နက်ခဲယမ်းများ ဝယ်ယူရန်နှင့် စက်သုံးဆီများ ဝယ်ယူရာတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာဖြင့် ပေးချေရသည့်အတွက် လက်ရှိတွင် ဒေါ်လာလိုအပ်ချက် ရှိနေသည်ကို တွေ့ရသည်။

Citigroup နှင့် Goldman Sachs ကဲ့သို့သော ငွေကြေးအဖွဲ့အစည်းကြီးများသည် 2030 ခုနှစ်တွင် ယွမ်သည် နိုင်ငံတကာငွေပေးချေမှုတွင် တတိယအသုံးအများဆုံးငွေကြေးဖြစ်လာမည်ဟု ခန့်မှန်း ထားသည်။

ဒါ့အပြင် ရုရှား - ယူကရိန်းစစ်ပွဲစတင်ကတည်းက ရုရှားတွင် ရောင်းဝယ်မှုအများဆုံးငွေကြေးအဖြစ် တရုတ်ယွမ်သည် အမေရိကန် ဒေါ်လာနေရာကို အစာထိုးဝင်ရောက်နိုင်ခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံက အိန္ဒိယနိုင်ငံကို ရေနံစိမ်းရောင်းချရာတွင် ယွမ်ငွေဖြင့် လက်ခံခဲ့ကြောင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံသည် နျူကလီးယားစက်ရုံအတွက် ယွမ်ငွေဖြင့် ရုရှားကို ပေးချေရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့နောက် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား နိုင်ငံသည်လည်း တရုတ်နိုင်ငံကို ရေနံစိမ်းရောင်းချရာတွင် ယွမ်ငွေဖြင့်သာ လက်ခံခဲ့ကြောင်း နိုင်ငံတကာသတင်းမီဒီယာများ၏ ဖော်ပြချက်များတွင် တွေ့ရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၈

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကြောင့် မြန်မာငွေကို လက်ဝယ်မထားရှိဘဲ မော်တော်ကာများ ဝယ်ယူ ကာ ခိုင်မာအောင် လုပ်ဆောင်လာနေသည့်အတွက် ကားဈေးနှုန်းများသည် အဆမတန် မြင့်တက်လာနေကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာငွေ တန်ဖိုး ကျဆင်းလာခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ လုပ်ငန်းရှင်များသည် အိမ်ခြံမြေ၊ ရွှေဈေးကွက်နှင့် ကား ဈေးကွက်များတွင် ဝင်ရောက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ပြုလုပ်လာကြသည်။

ထိုအထဲတွင် ရောင်းရလွယ်ကူသည့် ကားဈေးကွက် အတွင်း၌ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ယခင်ကထက် ပိုများလာပြီး ရောင်းဝယ်မှု များပြားနေခြင်းကြောင့် ကားဈေးနှုန်းများ ပို၍ မြင့်တက်လာနေကြောင်း မော်တော်ကား ရောင်းဝယ်သူများထံမှ သိရသည်။

တချို့သော လုပ်ငန်းရှင်များသည် မြန်မာကျပ်ငွေကို လက်ဝယ်မထားရှိလိုသည့်အတွက် လိုအပ်သည့် ကားအစီးရေ ထက် ပို၍ ဝယ်ယူမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ မြန်မာကျပ်ငွေ ထားရှိမည့်အစား အိမ်ခြံမြေ၊ မော်တော်ကား စသည့် ပစ္စည်း များကိုသာ လက်ဝယ်ထားရှိမှု များပြားလာနေသည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး မော်တော်ယာဉ် ထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းမင်းမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဝယ်လိုက်တယ်ဆိုတာက တချို့လူတွေကျတော့ မြေဈေးကလည်း တအားတက်တယ်။ ရွှေကလည်း အရောင်းအဝယ်လုပ်ဖို့ နည်းနည်းလေး ခက်ခဲတဲ့အခါကျတော့ ဝယ်ရလွယ်ကူတဲ့ ကားတွေကို ဥပမာ အိမ်မှာ ၁ စီးလိုရင် ၂ စီး၊ ၃ စီး ထည့်ထားလိုက်တယ်။ ၂ စီးလိုတဲ့သူက ၄/၅ စီး ထည့်ထားလိုက်တယ်။ အဲဒီလိုမျိုး ဝယ်ရင်း ဝယ်ရင်းနဲ့ကို လိုအပ်ချက်က မြင့်လာတာကိုး။ လိုအပ်ချက်က မြင့်လာတယ် နောက်ပြီး ဒီလုပ်ငန်းထဲကို ဝင်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတဲ့သူက များလာတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဝယ်လိုအား များတယ်ပေါ့နော်။ အကုန်လုံးက အရင်တုန်း က အရောင်းအဝယ်လုပ်တဲ့သူက အယောက် ၁၀၀ လောက် ရှိတယ်ဆိုရင် အယောက် ၂၀၀၀ လောက် ဖြစ်သွား တယ်။ အဲဒီလိုမျိုးလေးတွေ ကွာတာပေါ့။ အပြင်လိုအပ်ချက် လိုတဲ့သူတွေကလည်း ၁ စီးလိုရင် ၃ စီးလောက် ဝယ်  တယ်။ ၃ စီးလောက်လိုရင် ၅ စီးလောက် ဝယ်ထားတယ်။ အဲဒီပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတယ်။ ဈေးတက်လာပြီဆို ပြန် ရောင်းကြတယ်။ အဲဒီလို ကစားနေတဲ့အခါကျတော့ လိုအပ်ချက် မြင့်လာတာပေါ့။ အဲဒါကြောင့် ဈေးတက်တာပေါ့။ အဓိကတော့ မြန်မာငွေကြေးက တည်ငြိမ်သလား၊ မတည်ငြိမ်သလားဆိုတာ ပြောဖို့ခက်တာပေါ့။ နောက်တစ်ခုက ငွေဈေးက ၃၂ တွေ ဖြစ်ပြီးတော့ အခုက နည်းနည်းလေး ၃၀၀၀ တစ်ပတ်လည်မှာတော့ ဖြစ်သွားတယ်။ ဒါပေမယ့် လူတွေရဲ့ လက်ထဲမှာက မြန်မာငွေ ထားမယ့်အစား ပစ္စည်းထားချင်တဲ့ လူတန်းစားတစ်ရပ်က များတော့ အဲဒါ ကြောင့်မို့လို့ အိမ်ခြံမြေတွေမှာ ဝင်ရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြတယ်။ အိမ်ခြံမြေကျတော့ အရင်းအနှီးနည်းတော့ မြေ တွေ ဘာတွေမှာလည်း ရင်းကြတာပေါ့။ ကားကလည်း ထိုနည်းလည်းကောင်းပဲပေါ့။ အဲဒါကြောင့်မို့ ကျန်တာတော့ ဘာမဖြစ်ပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

ကားအရောင်းစင်တာကိုတွေ့ရစဉ်

မော်တော်ကား ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်နေမှုကို အစိုးရအနေဖြင့် ထိန်းချုပ်၍ မရသော်လည်း ၂ နှစ်ကျော်ကြာ ပိတ်ထားသည့် ကားတင်သွင်းခွင့် မူဝါဒကို ပြန်လည်ခွင့်ပြုပေးမည်ဆိုပါက ကားဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာမည်ဟု ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် ရောင်းချသူများက ပြောသည်။

ကားတင်သွင်းခွင့်နှင့် ပြည်တွင်းတွင် တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်မှုများကို ခွင့်ပြုရန်အတွက် အစိုးရတွင် နိုင်ငံခြားအရံငွေ အလုံအလောက် ရှိမှသာ အဆင်ပြေနိုင်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

လက်ရှိတွင် နိုင်ငံခြားငွေ အကျပ်အတည်းကြောင့် ကားတင်သွင်း ခွင့်ကို အစိုးရက ခွင့်ပြုပေးမည် မဟုတ်ခြင်း ကြောင့် မော်တော်ကားဈေးနှုန်းများသည် ဆက်လက် မြင့်တက်နေမည်ဟု ကားမူဝါဒ လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကားဈေးနှုန်းကို ကျစေချင်ရင် ကားတွေ ပေါပေါများများ သွင်းနိုင်အောင် အစိုးရက လုပ်ပေးမလား၊ သို့မဟုတ်ရင် ကားထုတ်လုပ်ခွင့်တွေ ပိုပြီးတော့ ခွင့်ပြုမလား၊ ဒါပေမယ့် သွင်းနိုင်အောင် လုပ်ပေးတာရော၊ ပြည်တွင်းမှာ ထုတ်လုပ်ခွင့် လုပ်ပေးတာရော၊ ၂ ပိုင်းလုံးအတွက် အစိုးရက ဒေါ်လာတွေ အသုံးပြုရတော့မယ်။ ပြည်တွင်းမှာ ထုတ်လုပ်မယ်ဆိုလည်း ပြည်ပကနေ ပစ္စည်းတွေဝယ်ရင် နိုင်ငံခြားငွေ ထုတ်သုံးရတော့မယ်။ တင်သွင်းခွင့် ပြုမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံခြားငွေတွေ ပြည်ပကို အမြောက်အများ ထွက်သွားတော့မယ်။ အဲဒီထွက်မယ့် အမြောက်အများကို အစိုးရအနေနဲ့ ပေးဖို့အတွက် ဗဟိုဘဏ်မှာ နိုင်ငံခြားငွေ အရံသင့် ရှိသလားဆိုတာက ဆက်ပြီးတော့ မေးရမယ်။ သုံးသပ်မိသလောက်တော့ အဲဒီလောက်ထိ ကားဈေးနှုန်း ကျသွားလောက်အောင် အစိုးရအနေနဲ့ မလုပ်နိုင်ဘူးလားဆိုတော့ လုပ်နိုင်တယ်။ Mark II တစ်စီးကို သိန်း ၁ ထောင်လောက် ဖြစ်နေတယ် ၂၀၀၈၊ ၂၀၀၉။ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် တက်လာတယ် ၂၀၁၀၊ ၁၁ မှာ သိန်း ၂၀၀ လောက် ကျသွားတယ်။ ဒါက ကား တင်သွင်းခွင့်တွေ ပြုလိုက်တယ်။ ပေါ်လစီတွေ ပြောင်းလိုက်တယ်။ အဲဒီကာလမှာ နိုင်ငံခြားအရံငွေ အများကြီး ထုတ်သုံးတယ်။ ပြီးတော့ ပြည်ပကနေ ကြွေးမြီတွေ လျှော့ချလိုက်တယ်။ ဒီပမာဏ ဖြစ်သွားတယ်။ လက်ရှိ ကာလမှာတော့ ပြည်ပကလည်း sanctions ပိတ်လိုက်တယ်။ ကြွေးမြီတွေ လျှော့ချဖို့ မပြောနဲ့ ဖိအားပေးမှုတွေ အစိုးရက ခံနေရတဲ့အခါမှာ နိုင်ငံခြားငွေကတော့ ကားတင်သွင်းခွင့်ရော၊ ကားပိုမို ထုတ်လုပ်ခွင့်ရော အစိုးရက ယာယီခွင့်ပြုပေးမှာ မဟုတ်သေးဘူး။ မဟုတ်သေးတဲ့အတွက် ကားဈေးနှုန်းကတော့ တက်တဲ့အပိုင်းမှာ ရှိမယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းရောက်ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် နိုင်ငံခြားငွေ လိုအပ်ချက် အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ဝန်ထမ်းပါမစ် အပါအဝင် ပြည်ပမှ မော်တော်ကား တင်သွင်းခွင့် အားလုံးကို ပိတ်ထားသည်မှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ကတည်းကပင် ဖြစ်ကြောင်း သိရ သည်။

ထို့နောက် ပြည်တွင်းတွင် SKD စနစ်ဖြင့် တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်နေသည့် မော်တော်ကားများ ရှိသော်လည်း လိုအပ် သည့် အစိတ်အပိုင်း တင်သွင်းခွင့် မရသည့်အတွက် ထုတ်လုပ်မှု မတွင်ကျယ်ဘဲ ဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်ပမှ ကားတင်သွင်းခွင့် အနေဖြင့် EV လျှပ်စစ်ကား တစ်မျိုးတည်းသာ တင်သွင်းခွင့် ပြုထားသည် ကို တွေ့ရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၈

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရှေးဟောင်းသမိုင်းဝင်ဘုရားများရှိရာ ဒေသတစ်ခုဖြစ်သည့် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ဦးမြို့နယ်တွင် ဆောက်လုပ်ပြီး ရပ်နားထားရသည့် လေယာဥ်ကွင်းစီမံကိန်းမှာ ၈ နှစ်ခန့်ကြာနေပြီသော်လည်း ဆက်လက် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခြင်းများ မရှိကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

အဆိုပါ စီမံကိန်းကို  ၂၀၁၅ ခုနှစ်က စတင်ဆောက်လုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော်အစိုးရမှ ဘတ်ဂျက် မချပေးသည့် အတွက် ရပ်နားထားရခြင်းဖြစ်ကြောင်း မြောက်ဦးမြို့နယ်မှ မြို့မိမြို့ဖတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးထွန်းလှိုင်က CNI သတင်း ဌာနကို ပြောသည်။

“NLD ငါးနှစ်အုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့အချိန်က စပြီးတော့ လုံးဝထောက်ပံ့မှုကို ရပ်ဆိုင်းသွားတယ်။ အဲ့ဒီနေရာ လျော်ကြေး တွေလည်း ပေးပြီးသား။ စနစ်တကျ ခြံစည်းရိုးတွေလည်း ခတ်ပြီးသား။ လုပ်ငန်းစတင်ဖို့ဆိုပြီး လုပ်ထားတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒီလုပ်ငန်းစတင်ဖို့အတွက် နိုင်ငံတော်က ပံ့ပိုးမှုကို လုံးဝရပ်ဆိုင်းလိုက်တော့ အဲ့လေယာဥ်ကွင်းဟာ လည်း ဒီအတိုင်း မြက်တောကြီးဖြစ်နေတယ်။ နိုင်ငံတော်အထောက်အပံ့နဲ့မှ ဆောက်လို့ရမယ့်ဥစ္စာ ဒီအတိုင်း သာမာန်အရင်းအနှီးနဲ့ သီအိုရီစနစ်နဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကိုပေးလို့လည်း တော်ရုံတန်ရုံ ကုမ္ပဏီက လုပ်နိုင်မှာမှ မဟုတ်တာ”ဟု ပြောသည်။

မြောက်ဦး လေယာဥ်ကွင်းစီမံကိန်းကို ပြန်လည်လည်ပတ်ရန် ငွေကြေးလိုအပ်သလို အဆိုပါ စီမံကိန်း အောင်မြင် ပြီးစီးပါက ဒေသအတွင်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးကောင်းမွန်ပြီး အဆင်ပြေနိုင်ကြောင်း မြောက်ဦးမြို့နယ် ညောင်ပင်ဈေး အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးမြသာထွန်းက CNI ကို ပြောသည်။

“ပြန်လို့ထူထောင်မယ်ဆိုရင် ငွေကြေးက တအားအများကြီးကုန်မယ်လို့ ထင်တယ်။လေယာဉ်ကွင်းရရင်တော့ ပြည်သူလူထုအတွက် ပိုပြီးတော့ အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိမယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ ပြန်ပြီးတော့လိုချင်တယ်။ ဒီလေယာဥ်ကွင်းရှိရင် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးတွေ ပိုကောင်းမွန်လာမယ်။ခရီးသွားတွေလည်း မြန်ဆန်မယ် ကျန်းမာရေးကိစ္စတွေလည်း တအားအဆင်ပြေမယ်”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မြောက်ဦးမြို့အဝင်ဆိုင်းဘုတ်(ဓါတ်ပုံ-RFA)

ယခုလို စီမံကိန်းအား အကောင်ထည်ဖော်မဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းသည် ဒေသအတွင်းလုံခြုံရေးနှင့်လည်း သက်ဆိုင်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ပြည်နယ်ဥပဒေချုပ် ဦးလှသိန်းက CNI သတင်းဌာနကို ပြောသည်။

“အဲဒီလိုလည်း မဟုတ်ဘူး။အဲ့လောက်လည်းမဟုတ်ပြန်ဘူး။အဲ့လိုလည်းမလွယ်ကူသေးဘူး။အဓိက လုံခြုံရေးဘာတို့ညာတို့နဲ့လည်း ဆိုင်တယ်”ဟု ပြောသည်။

ရပ်တန့်နေသော မြောက်ဦးလေယာဉ်ကွင်းကို ဆက်လက်ပြီး အကောင်အထည်ဖော်တည်ဆောက်နိုင်ရေးအတွက် ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့က ကျင်းပသော ဒုတိယအကြိမ် ရခိုင်ပြည်နယ်လွှတ်တော် စတုတ္ထပုံမှန် အစည်းအဝေး (ပထမ)နေ့တွင် မြောက်ဦးမြို့နယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးထွန်းသာစိန်က အဆိုတစ်ရပ်တင်းသွင်းခဲ့ကြောင်းသိရသည်။

အဆိုပါလေယာဉ်ကွင်းကို ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက် နောက်ဆုံးဘဏ္ဍာရေးနှစ်ဖြစ်သော ၂၀၁၅-၂၀၁၆ နှစ်တွင် ရခိုင်ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့မှ ကျပ်သန်းပေါင်း ၂၀၀၀ နှင့် ၂၀၁၆- ၂၀၁၇ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် ကျပ်သန်းပေါင်း ၂၀၀၀ စုစုပေါင်း ကျပ်သန်းပေါင်း ၄၀၀၀ တို့ဖြင့် ဆုထူးဇံကုမ္ပဏီမှ တာဝန်ယူတည်ဆောက်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၁၇- ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွက် ပြည်ထောင်စုအစိုးရဆီမှ ချပေးသော ရန်ပုံငွေမှာ အလွန်နည်းပါးသောကြောင့် မြောက်ဦးလေယာဉ်ကွင်း တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများအား ဆက်လက်တည်ဆောက်ခြင်းမပြုလုပ်ဘဲ တစ်ဝက် တစ်ပျက်ဖြင့် ရပ်ဆိုင်းထားလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

မြောက်ဦးလေယာဉ်ကွင်း စီမံကိန်းအတွက် ခန့်မှန်းကုန်ကျငွေမှာ ကျပ် ၂၅ ဒသမ ၆၁ ဘီလီယံဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၇

လာမည့် သြဂုတ် ၁ ရက်နေ့တွင် နစကသည် အရေးပေါ်ကာလ သက်တမ်း ၆ လ တိုးရေး/မတိုးရေးကို ဆုံးဖြတ်ရ တော့မည်ဖြစ်၍ အကယ်၍ သက်တမ်းတိုးပါက နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အခြေအနေများသည် မည်ကဲ့သို့ ဖြစ် ပေါ်လာနိုင်သလဲ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကြား သုံးသပ် ဆွေးနွေးနေကြသည်။

ယခုလ(ဇူလိုင်လ) ၃၁ ရက်နေ့တွင် အရေးပေါ်ကာလ သက်တမ်း ၆ လ တိုးထားမှု ပြည့်မည်ဖြစ်၍ နောက်ထပ် ၆ လ သက်တမ်း တိုး/မတိုးကို နစက-က အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေး ကျင်းပ၍ ဆုံး ဖြတ်ရမည် ဖြစ်သည်။ 

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးနိုင်ငံဟု ယူဆပြီး စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ကာ ထွက်ခွာသွားကြသည့် နိုင်ငံ တကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများရှိ သကဲ့သို့ ဆက်လက်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနေကြသည့် နိုင်ငံများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အခြေအနေသည် အုပ်ချုပ်နေသည့် အုပ်ချုပ်သူအပေါ်  ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်မည့် နိုင်ငံ များက ကြိုက်ခြင်း/မကြိုက်ခြင်းနှင့်လည်း သက်ဆိုင်သည်ဟု Via Logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အစိုးရပြောင်းသွားလည်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေး၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ် ဖြစ်နေသေးရင် မယုံကြည်ဘူးဆိုရင် အနောက်နိုင်ငံတွေကတော့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့က မလွယ်ဘူး။ မသေချာဘူးပေါ့နော် အဲဒီလိုတော့ ကျနော်တို့ ခန့်မှန်း ရတာပေါ့။ အစိုးရက ပြောင်းလဲသွားတယ်ဆိုရင် ဥပမာ ပြည်သူ့အစိုးရကို သွားမယ်ဆိုရင်တောင်မှ သူတို့လိုချင်တဲ့ ဟာလေးတွေ ရှိသေးတယ်လေ။ အရင်တုန်းကလည်း သမ္မတဦးသိန်းစိန် လက်ထက် ရှိတယ်။ ဟိုဘက်မှာလည်း နအဖဆိုတဲ့ အဖွဲ့တွေ ရှိတယ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် အဲဒီတုန်းကလည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လာလားဆိုတော့ သူ့ဟာနဲ့သူတော့ လာချင်တဲ့ဟာ လာတာပဲ။ စီးပွားရေးအရ သူတို့ ဖြစ်တန်နိုင်စွမ်းက အဆင်ပြေတယ်ဆိုရင် သူတို့လာရင်းနှီးမြှုပ်နှံ တယ်။ ဥပမာ အခု ဒီအစိုးရကို အဆင်ပြေတဲ့ အစိုးရရှိတယ်။ အဆင်မပြေတဲ့ နိုင်ငံတကာ အစိုးရတွေ ရှိတယ်လေ။ တရုတ်တို့ ဘာတို့က တောက်လျောက် ထွက်မသွားဘူးလေ။ လုပ်နေကြတာပဲ။ ဂျပန်တွေလည်း ထွက်မသွားဘူး လုပ်တာပဲ။ ကိုရီးယားတွေလည်း သူ့ဟာနဲ့သူ ရှိနေတာပဲ။ ထိုင်းလည်း သူ့ဟာနဲ့သူ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေက ရှိနေတာ ပဲ။ ထပ်တိုးပြီးလာတဲ့ အနောက်နိုင်ငံအုပ်စု ဥပမာ ဥရောပတို့၊ အမေရိကန်တို့ စတဲ့ဟာတွေရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုက တော့ ရှားမှာပေါ့နော်။ ဒါကတော့ သူတို့ရဲ့ ဒီအစိုးရကို ကြိုက်ခြင်း မကြိုက်ခြင်းနဲ့ ဆိုင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

PEPSI လုပ်ငန်းစုကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ဖိတ်ခေါ်မည်ဆိုပါက မည်သည့်ကဏ္ဍအတွက် ဦးစားပေး ဖိတ်ခေါ် မလဲ တွက်ဆရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ လက်ရှိကမ္ဘာတွင် စားနပ်ရိက္ခာ အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် မြန်မာ နိုင်ငံအနေဖြင့် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် ပတ်သက်သည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ပို၍ ဖိတ်ခေါ်သင့်ကြောင်း၊ ထိုသို့ ဖိတ်ခေါ်ရာ တွင် တချို့သော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ မူဝါဒများကို ဖြေလျှော့ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း ဦးသီဟပိုင်က ဆက်ပြော သည်။

၎င်းက “ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုက ဘယ်ဘက်ကို ဦးတည်မှာလဲဆိုပြီး တံခါးတွေကတော့ အကုန်လုံး ဖွင့်ထားဖို့ လိုတယ်။ ဥပမာ အနောက်နိုင်ငံတွေကိုလည်း ဦးမတည်တော့ဘူး၊ မရဘူး ဘာဖြစ်လဲ ဖွင့်ထားလိုက်၊ သူ့ဟာသူ လာချင်တဲ့သူ လာမှာပဲလေ။ ဘယ်နိုင်ငံမှလာ ဘယ်နိုင်ငံမှ မလာပါနဲ့ဟာမျိုးကို။ ဥပဒေကတော့ အကုန်လုံး လက်ခံတယ်ဆို ပေမယ့် မြေပြင်မှာလည်း လက်ခံချင်မှ လက်ခံတာလည်း ရှိတယ်လေ။ အဲဒါတွေ အကုန်လုံးကို ဖွင့်ထားပေးရမယ် နံပါတ် ၁။ နံပါတ် ၂ ကတော့ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာလည်း နိုင်ငံရေးအခြေအနေက အဆင်မပြေဘူး။ ကမ္ဘာကြီးမှာလည်း ခက်ခဲနေတယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာမှာ အခုလိုအပ်နေတာက ဘာလဲ။ စားနပ်ရိက္ခာဆိုင်ရာတွေက မကြာခင် တက်လာ တော့မှာ။ အဲဒါဆိုရင် စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ဖွင့်ပေးရမယ်။ ဖွင့်ပေးတဲ့နေရာမှာ ကျနော် တို့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေက ဖွင့်ပေးလိုက်တယ် ဒီဘက်မှာ ဥပဒေ နည်းဥပဒေ ဥပမာ လယ်ယာမြေ အသုံးချရေးတို့၊ စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာတို့ အဲဒီမှာ ဖြေလျှော့ရမယ့် အပိုင်းတွေ ရှိတယ်။ အဲဒါတွေကို တတ်နိုင်သလောက် ဖြေလျှော့ ပေးဖို့ လိုတယ်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ နိုင်ငံရေး အခြေအနေအရ နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများသည် ဝင်ရောက်ရန် မလွယ်ကူသေးကြောင်း၊ သို့သော်လည်း နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းပေါ် မူတည်သည့်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲကဲ့သို့ နိုင်ငံရေးမျှော်လင့်ချက်များ ပေးရန်လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ရန်ကုန်ရှိ ဟိုတယ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အရပ်သားအစိုးရ မလာခင်တော့ ပြဿနာ အရင်းခံတော့ ရှိနေမှာပေါ့။ အရပ်သား အစိုးရ ဖြစ်လာပြီးနောက်ပိုင်းမှ FDI ဆိုတာ မျှော်လင့်လို့ ရမှာလေ။ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မျှော်လင့်ချက် ပေးရမှာ ပေါ့။ နိုင်ငံရေးနည်းအရပဲ ဖြေရှင်းလို့ ရမှာလေ။ အဲဒါတွေ ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့က နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းက အဓိက ကျ တယ်လေ။ ကြားထဲမှာတော့ နည်းနည်းတော့ မျှော်လင့်ရသလောက်တော့ ဝင်လာမယ်လို့တော့ မမြင်သေးဘူး။ ဒါပေမယ့် ကြိုးတော့ ကြိုးစားရမယ့် အပိုင်းတော့ ရှိတယ်။ အကောင်းဆုံးကတော့ နိုင်ငံရေးမျှော်လင့်ချက်တွေ ပေးနိုင်ရင်တော့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုက ဝင်လာမယ်လို့တော့ မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံကို အမေရိကန်နှင့် ဥရောပနိုင်ငံများက စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှုများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ နိုင်ငံ တကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းတချို့ ထွက်ခွာသွားမှုများ ရှိသော်လည်း တခြား တစ်ဖက်တွင် စင်္ကာပူ၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ကိုရီးယား၊ ဂျပန်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့မှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်လျက်ရှိနေကြောင်း၊ ထပ်မံဝင်ရောက်ရန် အတွက် လေ့လာနေမှုများလည်း ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၇ 

မြန်မာနိုင်ငံအထက်ပိုင်း ဖားကန့်မြို့နယ် ရှမ်းနီစာပေနှင့်ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီ၏ ကြီးကြပ်မှုဖြင့် ရှမ်းနီနာမည်နှင့် အုတ်ထုတ်လုပ် ရောင်းချလာကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ အုတ်သည် ဝိတ်ပေါ့အုတ်(Cellular Lightweight Concrete-CLC)ဖြစ်ကြောင်း၊ ရိုးရိုးမီးဖုတ်အုတ်ထက် အရွယ်ပမာဏ ၃ နှင့် ၆ ဆကြီးသည့် အုတ် အမျိုးအစားကို ထုတ်လုပ်နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို ရှမ်းနီအုတ်ကို မီးဖုတ်အုတ် ဈေးနှင့်တွက်ချက် ရောင်းချမည်ဖြစ်ကြောင်း Shan Ni Waves က ဖော်ပြထားသည်။

ရှမ်းနီနာမည်ဖြင့် ထုတ်လုပ်သည့်ဝိတ်ပေါ့အုတ်သည် ပေါ့ပါးပြီး အသံလုံသလို ကြံ့ခိုင်မှုကောင်းကာ အပူချိန်ကို ထိန်းညှိပေးနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

ရှမ်းနီလူမျိုးများကိုတွေ့ရစဉ်

ရှမ်းနီလူမျိုးများ၏ သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာနှင့် ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုများကို သိရှိနားလည်စေရန်အတွက် ရှမ်းနီ လူမျိုး နာမည်ဖြင့် အုတ်ထုတ်လာခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ရှမ်းနီလူမျိုးများသည် ကိုယ့်ထီးကိုယ့်နန်းဖြစ် အုပ်ချုပ်ခဲ့ကြသော်လည်း ၁၉၄၈ ခုနှစ် မြန်မာပြည် လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက်ပိုင်း ကချင်ပြည်နယ်နှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးဆိုကာ ပိုင်းခြားရေး သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့်  ရှမ်းနီ လူမျိုးများ၏ သီးသီးသန့်သန့် နယ်မြေများ ပျောက်ဆုံးသွားသလို လူမျိုးများလည်း ဒေသနှစ်ခုခြား ပိုင်းခြား ခံလိုက်ရသည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ် ပင်လုံစာချုပ်နှင့်အတူ လွတ်လပ်ရေး ရရှိလာသော မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းက 

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၅

ပို့ကုန်ရငွေအပေါ် ကျပ်ငွေလဲလှယ်ရန် ညွှန်ကြားချက်ကို ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းအစား ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းဟု ဗဟိုဘဏ်က ပြင်ဆင် သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ပို့ကုန်တင်ပို့သည့် ကုန်စည်များ ဈေးနှုန်းအနည်းငယ် မြင့်တက်လာနိုင် သည်ဟု ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ယခင်က ပို့ကုန်ရငွေ၏ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ဗဟိုဘဏ် သတ်မှတ်ဈေးနှုန်း အမေရိကန် ၁ ဒေါ်လာလျှင် ၂၁၀၀ ကျပ် ဖြင့် လဲလှယ်ရမည်ဟု သတ်မှတ်ထားသလို ကျန်ရှိသည့် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ၂၉၂၀ ကျပ်ဖြင့် လဲလှယ်ရမည်ဟု သတ်မှတ်ထားသည်။

လက်ရှိတွင် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ၂၁၀၀ ကျပ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကျန်ရှိသည့် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ၂၉၂၀ ကျပ်ဖြင့် လည်းကောင်း လဲလှယ်ကြရမည်ဟု ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ရရှိသည့်နှုန်းထား မြင့်တက်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “၅၀ သည် ၂၁၀၀ ဝန်းကျင်၊ ၅၀ သည် ၂၉၂၀ ဝန်းကျင်၊ အဲတော့ အဲဒီ ၂ ခု ပေါင်းလိုက်တော့ ၂၅၀၀ နဲ့ သိမ်းတဲ့သဘော ဖြစ်သွားတာပေါ့နော်။ ၂၁၀၀ နဲ့က ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ သိမ်းမယ်လေ။ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းက ၂၉၁၀ နဲ့ ရောင်းရမယ်ဆိုတော့ အဲဒီ ၂ ခု ပေါင်းပြီးတော့ ၂ နဲ့ စားလိုက်လို့ရှိရင် ၁ ဒေါ်လာကို အစိုးရက ၂၅၀၀ သတ်မှတ်သ လို ဖြစ်နေတယ်။ ကောင်းလား မကောင်းဘူးလားဆိုတော့ ဈေးတော့ နည်းနည်း ပြောင်းသွားတာပေါ့။ ၆၅ / ၃၅ ရှိနေစဉ်ကာလမှာပဲ ၂၁၀၀ ရယ်၊ ၂၉၀၀ ရယ် ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ဈေးနည်းနည်းလေး အောက်ဆင်းတာပေါ့။ အခု ၅၀ / ၅၀ ဆိုတော့ ဈေနည်းနည်းလေး အပေါ်ပြန်တက်လာမှာပေါ့ ဒီလောက်ပါပဲ။ အရင်လည်း ၆၅ / ၃၅ နဲ့ သွားနေကြတာပဲလေ။ အခု ၅၀ / ၅၀ ဆိုတော့ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ပိုလာတာပေါ့ ကိုယ့်ဘက်ကို။ အဲတော့ ဈေး နည်းနည်း ရနိုင်တယ်ပေါ့။ ၃၅ / ၆၅ ကနေ နည်းနည်း ဖြေလျှော့လိုက်တော့ ဈေးနှုန်း အနည်းငယ် အပြောင်းအလဲ ဖြစ်တာပေါ့ အတက်ဘက်ကို ဖြစ်တာကိုး” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ပြောင်းကိုတွေ့ရစဉ်

၆၅ ရာခိုင်နှုန်းအစား ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချလိုက်ခြင်းကြောင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုလာသည့်အတွက် အကျိုးအမြတ်နည်း၍ ရပ်နားထားသည့် ပို့ကုန်တင်ပို့မှုလုပ်ငန်းများ ပြန်လည် လုပ်ဆောင် လာနိုင်သည်ဟု ကုန်သည်တချို့က သုံးသပ်ကြသည်။

သို့သော်လည်း တရုတ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ဆန်တင်ပို့မှုအပိုင်းတွင် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက် နေခြင်းကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှု အပြောင်းအလဲ ရှိလာမည် မဟုတ်ကြောင်း မူဆယ် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးမင်းသိန်းက “အရင်တခါတုန်းက ၆၅ / ၃၅။ အခုကျတော့ ၅၀ / ၅၀ ဆိုပြီးတော့ ထုတ်ထားတယ်။ ဒီ ၅၀ / ၅၀ ကလည်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှာတော့ ဘာမှ ကြီးကြီးမားမား ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ၅၀ / ၅၀ ကတော့ Over Sea ကသွားတဲ့ Normal Trade ကတော့ ၅၀ / ၅၀ ကတော့ ပိုပြီးတော့ အဆင်ပြေနိုင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အဆင်ပြေတယ်ဆိုတာ နည်းနည်းလေး တိုးတက်လာတာပေါ့။ နယ်စပ်ဒေသကတော့  ကြီးကြီးမားမား ပြောင်းလဲမှု မရှိဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း အပြည့်အဝ ရမှသာလျှင် နယ်စပ် ဒေသက အကျိုးခံစားခွင့်ရှိပြီး စီးပွားရေး တိုးတက်လာမှာ။ ၅၀ / ၅၀ က အရင်ကထက် စာရင်တော့ နည်းနည်း လေးတော့ အသက်ရှူ ချောင်လာတာပေါ့။ နည်းနည်းလေး တိုးတက်လာတဲ့ လမ်းကြောင်းလေးတော့ ပြနေပြီ။ ဒါပေသည့် ကြီးကြီးမားမား ပြောင်းလဲမှု မရှိဘူး။ ဒါကြောင့် ဆန်သယ်ယူမှုကိစ္စမှာတော့ ပြည်တွင်းမှာလည်း ဆန်ဈေးမြင့်တက်နေတာဆိုတော့ ၅၀ / ၅၀ ပြောင်းလဲလိုက်ပေမယ့်လည်း နယ်စပ်ဒေသမှတဆင့် ဆန်တင်ပို့မှု မှာတော့ သိပ်ပြီးတော့ ကြီးကြီးမားမား တိုးတက်လာမယ်လို့တော့ မမြင်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ဆန်ကို တင်ပို့ရန်ပြင်ဆင်နေကြစဉ်

ယခင်က တရုတ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ဆန်နှင့်ဆန်ကွဲ တင်ပို့မှုသည် နေ့စဉ် အစီးရေ ၃၀ နှင့် ၄၀ ကြား တင်ပို့မှုရှိသော်လည်း ပို့ကုန်ရငွေ သတ်မှတ်ချက်နှင့် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုကြောင့် အစီးရေ ၄ စီးခန့်သာ ရှိကြောင်း သိရသည်။

ထိုတင်ပို့မှုများကလည်း လိုင်စင်လက်ကျန် ကျန်ရှိနေသည့် ကုန်သည်များသာ တင်ပို့မှုများ ဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာ ပြည်တွင် ဆန်နှင့်ဆန်ကွဲ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်သော်လည်း တရုတ်ဘက်က ဝယ်ယူသည့် ဈေးနှုန်းမှာ အပြောင်းအလဲ မရှိ၍ အဆင်မပြေကြောင်း မူဆယ်နယ်စပ်ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၄

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကုန်ဈေးနှုန်းသည် ၂၀၂၂ နှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တို့၌ မြင့်တက်လာခဲ့ခြင်းသည် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် စားသုံးမှုမမျှတခြင်းနှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုစရိတ် ကြီးမြင့်ခြင်းတို့ကြောင့် မြင့်တက်လာရခြင်း ဖြစ်သည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် စားသုံးမှုမမျှတခြင်းကို ဆောင်ရွက်ရန်အတွက် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ရပ်နားထားရသည့် အစိုးရပိုင်စက်ရုံများနှင့် ပုဂ္ဂလိက ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ အပြည့်အဝ လည်ပတ်ရန် လိုအပ်သည်ဟုလည်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ဆိုသည်။

ထိုသို့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ လည်ပတ်ရန်အတွက် တိုက်ပွဲများ ရပ်တန့်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ အားကောင်းမှသာ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် တခြားသောထုတ်ကုန်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်မည် ဖြစ်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဈေးဝယ်ကုန်တိုက်တစ်ခုမှ ပုဇွန်ထုတ်အရောင်းနေရာတစ်ခု

“တိုက်ပွဲတွေ ရပ်ပေးပါ အဲဒီလိုပဲ အော်ရမှာပေါ့နော်။ ငြိမ်းချမ်းကြပါစေပေါ့။ ငြိမ်းချမ်းမှပဲ သေချာစိုက်လို့ရမှာကို။ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသဆိုလည်း အများကြီး ထွက်တာလေ။ တခြားနယ်ဘက်ဒေသတွေလည်း အများကြီး ထွက်တာရှိတယ်။ အခုက ကျသွားတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့က ငြိမ်းချမ်းပေးပါ။ ကျနော်တို့က နှစ်ဖွဲ့လုံး၊ နှစ်ဖက်လုံးကို တောင်းဆိုနေရတာပေါ့။ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေ အားကောင်းအောင် ကျနော်တို့ တွန်းအားပေးရမှာပေါ့။ အခြေအနေတည်ငြိမ်မှ ကျနော်တို့က အေးအေးဆေးဆေး ကုန်ထုတ်လို့ရမှာ။ မတည်ငြိမ်သေးရင် ဘယ်လိုမှ ထုတ်လို့မရဘူး။ ဒီပုံစံအတိုင်း ဆက်သွားရင် ကျနော်တို့ မကြာခင် အငတ်ဘေး စိုက်သွားလိမ့်မယ်။ အဲဒါက ကျနော်တို့ မှန်းထားတာ မဟုတ်ဘူးနော်။ ဆက်သွားရင်ပြောတာ၊ ဒီပုံစံအတိုင်း ဆက်မသွားရင် မငတ်ဘူး။ ပိုပိုဆိုးလာမှာလေ။ အခု ကမ္ဘာမှာလည်း အငတ်ဘေး စိုက်တော့မယ်ဆိုပြီးတော့ ပြောနေကြတာ” ဟု ပြောသည်။

ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ရခြင်းသည့် စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အသုံးပြုသည့် ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ ပေါင်းသတ်ဆေး၊ စက်ကိရိယာ၊ စက်သုံးဆီ စသည့် ဈေးနှုန်းများသည် မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ပြည်တွင်းတွင် ထုတ်လုပ်သည့် စိုက်ပျိုးသီးနှံများသည်လည်း မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သည့် တောင်သူများက ပြောသည်။

ကုန်ထုတ်လုပ်မှုစရိတ် မြင့်တက်သော်လည်း ထုတ်ကုန်များက ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှု မရှိဘဲ စိုက်ပျိုးနိုင်မှုနှင့် မွေးမြူမှုနှုန်းများ ကျဆင်းသွားမည်ဆိုပါက ကုန်ဈေးနှုန်းများ ပို၍ ကြီးမြင့်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများနှင့် အထောက်အပံ့များပေးအပ်ရန်လည်း လိုအပ်သည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

ကုန်ဈေးတန်းတစ်ခုမြင်ကွင်း

လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က “ဘယ်အရာပဲမဆို သွင်းအားစုစရိတ်၊ လုပ်အားခ အဲဒါတွေနဲ့ ထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ်ပေါ့။ အကုန်လုံးက သွင်းအားစု ကုန်ကျစရိတ်တွေပါပဲ။ အဲဒါ သွင်းအားစု ကုန်ကျစရိတ်၊ ထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ်တွေ အားလုံးက သူ့ဟာနဲ့သူ Level မြင့်တက်လာတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ထုတ်တဲ့ထုတ်ကုန်ကလည်း အတိုင်းအတာတစ်ခုတော့ မြင့်နေမှာပဲ။ အမှန်အတိုင်း ပြောရရင် အခုဆိုရင် ဒီဈေးနှုန်းက ဥပမာ နွားမွေးတဲ့သူတွေ၊ ကြက်မွေးတဲ့သူတွေဆို သိပ်တောင် မကိုက်ရှာပါဘူး။ ဘာလို့ဆိုတော့ အခုလက်ရှိက အသားဈေးကလည်း ကျနေတယ်လေ။ အဲဒီလိုဖြစ်တဲ့အတွက် အရှုံးများကြတယ်။ ကြက်မွေးတဲ့ သူလည်း ရှုံးတယ်။ နွားမွေးတဲ့သူဆိုလည်း ဘယ်လိုမှ တွက်ခြေမကိုက်ဘူး။ အဲဒါ Level မမျှသေးတာပေါ့။ ကုန်ထုတ်တဲ့သူ တွက်ခြေမကိုက်ရင် အဲဒီကုန်က ခဏပဲ တော်ကြာရှားသွားမှာ ” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်းကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများအတွက် အသုံးပြုနေရသည့် ကုန်ကြမ်းများ၊ စက်သုံးဆီနှင့် စက်ကိရိယာများသည် ပြည်ပမှ တင်သွင်းနေရခြင်းကြောင့် နိုင်ငံတကာဈေးနှုန်း မြင့်တက်ပါက ပြည်တွင်းတွင်လည်း မြင့်တက်နေမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုးနှင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာဈေးနှုန်းတို့အပေါ်တွင်လည်း အခြေခံသည့် အတွက် ပြည်တွင်းကုန်ဈေးနှုန်းသည် ယခုထက်ပို၍ ကျဆင်းရန်အတွက် မဖြစ်နိုင်တော့ကြောင်း တောင်သူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်သည်။

လယ်ယာမြေများကို စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အသုံးမပြုဘဲ အဆောက်အအုံများ ဆောက်လုပ်နေမှုများ ရှိနေခြင်း ကြောင့် နိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းကို ထိခိုက်နစ်နာစေသည့်အတွက် ဥပဒေနှင့်အညီ စိစစ်ကြပ်မတ် ဆောင်ရွက်ပြီး စိုက်ပျိုးမြေများတွင် အပြည့်အဝစိုက်ပျိုးရန် လိုအပ်သည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၄

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် စက်တင်ဘာလမှ စတင်ကာ မြန်မာအပါအဝင် နိုင်ငံခြားသားလုပ်သားများအား ဒေသ ကျော်လွန် လုပ်ကိုင်ခွင့် ကန့်သတ်သည့် မူဝါဒအား ကျင့်သုံးမည်ဖြစ်ကြောင်း တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအရေး ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများထံက သိရသည်။

ယခင်က တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရှိ နိုင်ငံခြားသားလုပ်သားများအနေဖြင့် အချက်အလက်များ ကိုက်ညီပါက ဒေသမရွေး အလုပ်အကိုင်နှင့် လုပ်ငန်းခွင်ပြောင်းရွှေ့လုပ်ကိုင်ခွင့် ရရှိကြခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် လုပ်သားအများစုသည် မြို့ကြီးများတွင်သာ အလုပ်ထပ်မံရှာဖွေလုပ်ကိုင်ကြပြီး ဝေးလံခေါင်ဖျားသည့် ဒေသမှ အလုပ်ရုံများတွင် လုပ်သားမလုံလောက်မှုအခက်အခဲများ ကြုံတွေ့ရသောကြောင့် ယခုကဲ့သို့ ကန့်သတ် လိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ စက်တင်ဘာလတွင် စတင်မည့် ဒေသကျော်လွန် လုပ်ကိုင်ခွင့် ကန့်သတ်ခြင်းသည် မြန်မာအပါ နိုင်ငံခြား သားလုပ်သားများအတွက် အခက်အခဲဖြစ်စေကြောင်း ဘူဆန်မြို့ရှိ အလုပ်သမား ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ ကူညီထောက်ပံ့ရေးစင်တာမှ တာဝန်ခံ ကိုခန့်နေကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆိုးလ်မြို့က လူစည်ကားတဲ့ မြေအောက်ဘူတာရုံတစ်ရုံ

“အလုပ်ပြောင်းရွှေ့တဲ့အခါမှာ အရင်တုန်းကဆိုရင်တော့ စက်ရုံပြောင်းရွှေ့တဲ့ကိစ္စ ကန့်သတ်ထားတယ် ဆိုပေမယ့် အချက်အလက်နဲ့ကိုက်ညီရင် ပြောင်းရွှေ့ခွင့်ရှိတယ်။နောက် အလုပ်ရှင်က ခွင့်ပြုရင် အလုပ်ပြောင်းခွင့်ရှိတယ် ၃ နှစ်အတွင်းမှာ ၃ ကြိမ်။ ဒီလိုမျိုး ဥပဒေကနေ အခုကြတော့ အလုပ်ပြောင်းခွင့်ရလို့ ပြောင်းမယ်ဆိုရင်တောင်မှ မိမိတို့လုပ်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီရှိတဲ့ဒေသရဲ့ အပြင်ဘက်ကို ထွက်လို့မရဘူးဆိုတဲ့ ဥပဒေ။ ဗမာပြည်မှာဆို ဥပမာ ရန်ကုန် ဆို ရန်ကုန်ပဲပေါ့။ ပဲခူးဆို ပဲခူးမှာပဲပေါ့ အဲဒီသဘောမျိုးပေါ့။ ရွေးချယ်ခွင့်တွေ အရမ်းနည်းသွားတာပေါ့နော်။ ထွက်ဖို့တွေလည်း မလွယ်တော့ဘူးပေါ့။ ရနေတဲ့ နေရာလေးမှာပဲ အဆင်ပြေသည်ဖြစ်စေ၊ မပြေသည်ဖြစ်စေ သည်းခံပြီးတော့ လုပ်ရတော့မယ်ဆိုတဲ့ အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ ပိုပြီး ဖြစ်လာနိုင်တာပေါ့။ ယခင် ကတည်း ကပဲ အခွင့်အရေးချိုးဖောက်လို့ပဲ ပြောင်းကြရွှေ့ကြ ပြောင်းချင်ကြတဲ့ သဘောမျိုးပေါ့။ ဒီကြားထဲမှာ လောဘ ကြောင့်ပေါ့ လစာပိုကောင်းချင်လို့ ပိုကောင်းတဲ့နေရာမှာ လုပ်ချင်လို့ ထွက်တဲ့သူတွေ ရှိသလို တကယ်ကို နစ်နာ နေလို့ တကယ်ကို အခက်အခဲရှိလို့ ထွက်ရတဲ့လူတွေအတွက်ကြတော့ ပိုပြီးတော့ နစ်နာသွားတာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ 

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသို့ ထွက်ခွာမည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ

ယခင်က အလုပ်ခွင်ပြောင်းရသည့် အကြောင်းပြချက်အား တစ်ဖက် အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးအသစ်ထံသို့ လျှို့ဝှက် ပေးထားသော်လည်း ယခုဒေသကျော်လွန် လုပ်ကိုင်ခွင့် ကန့်သတ်မည့်အထဲ၌ မိမိလုပ်ကိုင်သည့်ဒေသ၌ပင် လုပ်ငန်းခွင်ပြောင်းရွှေ့ပါက အကြောင်းပြချက်အား အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးအသစ်ထံသို့ အသိပေးမည် ဖြစ်ကြောင်း လည်း သိရသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး မတည်မငြိမ်ဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ပြည်သူများအနေဖြင့် ပြည်ပသို့ထွက်ခွာကာ ကျောင်းတက်ရောက်ခြင်း၊ အလုပ်လုပ်ကိုင်ခြင်းများ ပိုမိုပြုလုပ်လာကြပြီး ၎င်းထဲတွင် ကိုရီးယားသို့ သွားရောက် လိုသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အရေအတွက်မှာလည်း များပြားလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများ ကိုရီးယားစာသင်ကြားမှုသည် ကိုဗစ်မတိုင်ခင်ကာလများထက် ပိုမိုများပြားလာသလို အလုပ်သွားရောက်လုပ်ကိုင်မည့် လုပ်သားနှင့် ကျောင်းတက်ရောက်ရင်း အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြမည့်သူများလည်း များပြားလာကြောင်း သိရသည်။

Royal Korea Language Center မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “လက်ရှိမှာတော့ ဒီမှာ ကျောင်းတက်မယ့်ဘက်ကို အရင်ကထက်ပိုပြီး တော်တော်လေး စိတ်ဝင်စားလာတာတွေရှိတယ်။ ပြီးရင် EPS ကလည်း ပြန်ပြီး လူခေါ်များ လာတော့ တက်ကြတာတွေတော့ များပါတယ်။ အရင်ကထက် ပိုများလာတယ်လို့တော့ ပြောရမှာပေါ့။ အဓိက ကတော့ ဒီမှာ ကျောင်းမတက်တဲ့ ကလေးတွေကရော၊ ပြီးတော့ အစကတည်းက နိုင်ငံခြားမှာ ကျောင်းတက်ဖို့ အစီအစဉ်ရှိတဲ့ကလေးတွေရော အဲဒီမှာ တက်ဖို့အတွက် အဓိက အဲဒါတွေပဲပေါ့။ အရင်တုန်းကလိုသာဆိုရင် ဒီမှာ တက္ကသိုလ်တွေ ကောင်းကောင်းမွန်မွန်တက်ရမယ်ဆိုရင် လူတွေ သွားဖြစ်ချင်မှ သွားဖြစ်မှာပေါ့။ အခုကျတော့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေတွေရှိတော့ အဲဒီလိုပိုပြီးတော့ သွားချင်တဲ့လူတွေ  များလာတယ်။ ကိုဗစ်မတိုင်ခင်ကနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် အခု ၂၀၂၁ နောက်ပိုင်းလောက်မှာ ပိုများလာတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အလုပ်လုပ်ကိုင်မှုသည် အေဂျင်စီများဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ မိမိ အစီအစဉ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း လာရောက် လုပ်ကိုင်နေကြခြင်းဖြစ်ပြီး ဆိုးလ်၊ အင်ချွန်း၊ ဘူဆန် အစရှိသည့် ဒေသများတွင် မြန်မာအများဆုံးဖြစ်ကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၃

မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများ ပြန်လည် လည်ပတ်နေသော်လည်း    ဒေါ်လာရောင်းဝယ်မှု ကန့်သတ်ထားဆဲဖြစ်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး စခန်းတစ်ခုဖြစ်သည့် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက ကုန်စည်လည်ပတ်ရန်အတွက် ဒေါ်လာများ ပြန်ရောင်းချနေသော်လည်း အကန့်အသတ်ဖြင့် သာ ရောင်းဝယ်နေကြောင်း မောင်တောကုန်သည် ဦးအောင်နိုင်လင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်နိုင်လင်းက “ပြီးခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကနေစပြီး ကုန်စုံတင်လို့ရအောင် သူတို့ဘဏ်က ဒေါ်လာ ရောင်းပေး တယ်လို့ ကြားတယ်။ လောလောဆယ် သွားလို့ရတယ်။ အရင်လို မသေချာဘူးပေါ့။ လောလောဆယ် အကန့် အသတ်နဲ့ပဲ ပေးတဲ့ပုံစံပဲ။ အရင်ကဆို မြန်မာကနေ သွင်းကုန်ပစ္စည်းအတွက် ဘယ်ကုန်နေနေ ဘဏ်ကနေ ဝယ်လို့ရတယ်။ အခုကတော့ အကန့်အသတ်နဲ့ပေါ့။ ဝယ်လို့မရတာ မဟုတ်ဘူး၊ အရင်လို လွတ်လွတ်လပ်လပ်နဲ့ မရတာ အကန့်အသတ်နဲ့” ဟု ပြောသည်။

ယခုလို ကန့်သတ်ထားခြင်းကြောင့် ကုန်သွယ်ရေး လည်ပတ်မှု ကျဆင်းကြောင်း၊ ရေရှည်မှာ လုပ်ငန်းရှင်များ ရပ်တည်ရန်ခက်ခဲနိုင်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလုပ်နေကြစဉ်

၎င်းက “လက်ရှိလည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်က သူတို့လိုချင်တဲ့ item တွေကိုပဲ ရွေးပြီးတော့ ဝယ်နေတဲ့ သဘောပေါ့ လေ။ ကုန်သွယ်မှုကတော့ ပြီးခဲ့တာ တစ်လနှစ်လက အတိုင်းပါပဲ။ သိပ်ပြီးတော့ အပြောင်းအလဲ မရှိဘူး၊ အရင်နှစ် တွေကထက် စာရင်တော့ ကုန်သွယ်မှုက တော်တော်ကျဆင်းသွားတဲ့ အနေအထားတွေ ရှိတယ်။ အဓိက ကျနော် တို့ဘက်က တင်ပို့တာဟာ ရေချိုငါး အများဆုံး ဖြစ်တယ်။ အခုက ရေချိုငါးက လုံးဝနီးပါးလောက် ပိတ်ထားတယ် ဆိုတဲ့ အ‌နေအထားရှိပါတယ်။ ဒီအတိုင်း ရေရှည်ဖြစ်နေမယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ ဒီဘက်က ကုန်သည် နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးကို အမြဲတမ်း လုပ်နေတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေဘက်ကလည်း တော်တော်လေးကို အခက်ခဲ ရှိနိုင်ပါတယ်။ ရှိလည်း ရှိနေကြပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက သွင်းကုန်များအတွက် ဒေါ်လာ ရောင်းချမပေးမှုများ ရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် ကုန်သွယ်မှု ပမာဏ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ကျဆင်းသွားကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက ပြောသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလုပ်နေကြစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် တစ်လကျော်အတွင်းမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက ဂျင်းတစ်မျိူးထဲ အတွက်သာ ဒေါ်လာ ရောင်းပေးသော် လည်း ယခုအခါမှာတော့ တခြားသော ရေထွက်ပစ္စည်းများနှင့် လယ်ယာထွက်ပစ္စည်းများပါ ပြန်လည် ဝယ်ယူလာ ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုတွင် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလမှ ဒီဇင်ဘာလအထိ (၃) လတာအတွင်း ပို့ကုန်ပမာဏ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၅.၅၈ သန်းဖိုး တင်ပို့ခဲ့ကြောင်း၊ သွင်းကုန် ပမာဏ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၀.၁၂ သန်းဖိုး တင်သွင်းမှု ရှိခဲ့ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း(RSCCI)၏ စာရင်းအရ သိရသည်။ 

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၃

ပြည်ပဝယ်ယူမှု များသည့်အချိန် ပြီးခဲ့သည့် မေလနှင့် ဇွန်လများတွင် ပြည်တွင်းကြက်သွန်နီ ဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၂၃၀၀ အထိ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိမှာတော့ တစ်ပိဿာ ၁၅၀၀ မှ ၁၈၀၀ အထိသာ ရှိတော့ကြောင်း ပခုက္ကူနှင့် မြင်းခြံကြက်သွန်ကုန်စည်ဒိုင်ဈေးကွက်များမှ သိရသည်။

ပြည်ပတင်ပို့မည့် ကုန်သည်များသည် ပုံမှန်ဝယ်ယူနေသည့် ဈေးနှုန်းထက် တစ်ပိဿာ ၁၀၀ ကျပ်ခန့် ဈေးလျှော့၍ ဝယ်ယူနေခြင်းကြောင့် ဈေးနှုန်းကျဆင်းသွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု အခြေအနေကို စိုးရိမ်သည့်အတွက် မုံရွာမှ ကြက်သွန်တောင်သူများက လှောင်ထား သည့် ကြက်သွန်များကို လာရောက်ရောင်းချသည့်အတွက် ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းကျဆင်းခြင်းဖြစ်ကြောင်း မြင်းခြံ မြို့နယ်မှ ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးအောင်မြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်မြင့်က “၁၀၀၊ ၁၂၀ လောက် ကျသွားတယ်ဗျ။ ဘယ်လိုကြောင့်လဲဆိုတော့ သူတို့လမ်းကြောင်းတွေက မကောင်းလို့လား၊ ဒါမှမဟုတ် ဟိုဘက်က ဈေးကွက်ပဲ သူတို့ အကိုက်နည်းလို့လား မသိဘူး။ ပြည်ပဝယ်လက်က လည်း ဈေးနည်းနည်း ချဝယ်တယ်လေ။ ပြည်ပဝယ်လက်က အခုလည်း ဝယ်ပါတယ်။ မဝယ်တာ မဟုတ်ဘူး။ သူတို့ ဈေးချဝယ်တော့ ချပေးရတာပေါ့။ သူတို့ပေးဝယ်တာက ပုံမှန်ဝယ်နေကျဈေးက ၂၁၀၀၊ ၂၀၅၀ ပေါ့။ အဲဒါကို အခု ၁၉ ခွဲ၊ ၂၀၀၀ ပြန်စစ်နေတာပေါ့။ အဓိက မုံရွာတောင်သူတွေ တအားရောင်းနေတာလည်း ပါတာပေါ့။ မုံရွာက ခါတိုင်း ဒီအချိန်ဆို မရောင်းဘူး။ အခုဟာက သူတို့ နယ်မြေအခြေအနေအရ မဖြစ်တော့ ရောင်းကြတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ကုန်စည်ဒိုင်သို့ ရောက်ရှိလာသည့် ကြက်သွန်အိတ်များ

ကြက်သွန်ကုန်စည်ဒိုင်များတွင် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ဈေးနှုန်းအနည်းငယ် ပြန်လည်ကျဆင်းလာသော်လည်း ရပ်ကွက်အတွင်း ရောင်းချနေသည့် လက်လီဈေးကွက်တွင် ကျဆင်းမှု မရှိကြောင်း၊ ထိုသို့ ကျဆင်းမှုမရှိခြင်းသည် ရောင်းချသူများက ဈေးတက်ချိန်တွင် ဝယ်ယူထားသည့် ကြက်သွန်များ ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ရန်ကုန်ရှိ ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်၏ ကြက်သွန်နီဈေးသည် ယခင်က တစ်ပိဿာလျှင် ၂၀၀၀ ကျပ်အထက် ရှိခဲ့ သော်လည်း လက်ရှိတွင် ၁၅၀၀ ကျပ်မှ ၁၈၀၀ ဝန်းကျင်သာ ရှိတော့ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော်လည်း ဇူလိုင်လမှ စတင်၍ အောက်တိုဘာလအထိသည် ပြည်ပဝယ်ယူမှု များပြားသည့်အချိန် ဖြစ်သည့် အတွက် ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းသည် ပြန်လည်မြင့်တက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ယခုနှစ်တွင် ကုန်သည်များ အနေဖြင့် ကြက်သွန်သိုလှောင်ထားမှု နည်းပါးနေပြီး တောင်သူများထံတွင်သာ ကြက်သွန်များ ရှိနေခြင်းကြောင့် တောင်သူများက ထိန်း၍ ရောင်းချမည်ဆိုပါက အကျိုးရှိနိုင်သည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပုံမှန်အတိုင်း သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ၇၊ ၈၊ ၉ တွေက ဈေးကွက် မြူးတဲ့လတွေပေါ့။ ဈေးကွက် တက်မယ့်လ တွေ ပေါ့။ မနှစ်ကလည်း ၈ လ၊ ၉ လ၊ ၁၀ လတွေမှာ ဈေးက တက်သွားတာပဲလေ။ အဲဒီလတွေမှာ မနှစ်က ဗီယက်နမ် ကလည်း လိုက်ဝယ်တာပဲ။ ဗီယက်နမ်ကလည်း ၂၀၀၀ ကျော်တွေ၊ ၃၀၀၀ ကျော်တောင် လိုက်ဝယ်သွားတာလေ။ အဲဒီလိုမျိုးဆိုတော့ ဒီလတွေက ပုံမှန်အတိုင်း သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ဈေးကောင်းမယ့် လတွေပေါ့။ ဒါပေမယ့် Export နဲ့ ဆက်နွယ်နေတာဆိုတော့ Export ထွက်တဲ့လမ်းကြောင်းတွေ၊ နောက်တခါ ငွေကြေးဈေးကွက်တွေ အဲဒါတွေအပေါ်မှာလည်း အများကြီး မူတည်တာပေါ့။ ဒီနှစ်က အရင်းတွေ တအားကြီးသွားတယ်။ မြို့ပေါ် ကုန်သည်တွေက ဂိုဒေါင်တွေက လှောင်တော့မယ့်အချိန်မှာ ကြက်သွန်ဈေးက ၁၅၀၀၊ ၁၆၀၀၊ ၁၇၀၀၊ ၁၈၀၀၊ ၂၀၀၀ ဆိုပြီး ဖြစ်သွားတယ်။ ဖြစ်သွားတော့ မြို့ပေါ်ဂိုဒေါင်တွေမှာ ကြက်သွန်မရှိကြဘူး။ မရှိကြတော့ ဒီနှစ်က တောင်သူတွေ ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းနဲ့ ရောင်းတတ်မယ်၊ လိမ်မာပါးနပ်စွာ ရောင်းတတ်မယ်ဆိုရင် တောင်သူဈေး ရမှာပါ” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်လက်ကျန်များသည် လက်ရှိတွင် မြစ်သားနှင့် တောင်တွင်းကြက်သွန်များ ကုန်သလောက် ဖြစ်နေပြီး မုံရွာ၊ ပခုက္ကူ၊ မြင်းခြံ စသည့် ကြက်သွန်များသာ ကျန်ရှိတော့ကြောင်း၊ ထို့နောက် ကြက်သွန်ကုန်သည်များထံတွင် ကြက်သွန်သည် ၃ ပုံ ၁ ပုံခန့်သာ ရှိပြီး ကျန်ရှိသည့် ၂ ပုံသည် တောင်သူများလက်ထဲတွင် ရှိသည်ဟု ကုန်သည်များ ထံမှ သိရသည်။