CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃၀

မုံရွာနှင့် မန္တလေးမှ ကုန်စည်ကိုသာ အဓိကအားထားနေရသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ဟုမ္မလင်းမြို့နယ်တွင် ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရာ လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်၌ နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသည့်အတွက် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ပြတ်တောက်ကာ ကုန်ဈေးနှုန်းများ အဆမတန် မြင့်တက်လာကြောင်း ဟုမ္မလင်းဒေသခံများက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

ကလေးမြို့နယ်မှတဆင့် ဘိလပ်မြေများကို သယ်ဆောင်ရာတွင် သယ်ယူစရိတ် ကြီးမြင့်နေခြင်းကြောင့် ဘိလပ် မြေ တစ်အိတ်လျှင် ယခင်က ၈၀၀၀(ရှစ်ထောင်) ကျပ်မှ ၁၂၀၀၀(တစ်သောင်းနှစ်ထောင်)ကျပ်ခန့်သာ ရှိသော် လည်း လက်ရှိတွင် ၄၀၀၀၀(လေးသောင်း)ကျော်အထိ ဖြစ်နေကြောင်း၊ စက်သုံးဆီများ သယ်ယူခွင့်ကိုလည်း ကန့်သတ်ထားခြင်းကြောင့် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်သွားကာ တစ်ပေပါကို ၇၀၀၀၀၀(ခုနှစ်သိန်း)ကျပ်ထိ ဖြစ်သွားသည်ဟု ဟုမ္မလင်းမြို့နယ်၊ နောင်ပိုအောင်စံပြကျေးရွာဒေသခံ စိုင်းအိုက်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နောင်ပိုအောင်စံပြကျေးရွာမှ ဈေးကိုတွေ့ရစဉ်

စိုင်းအိုက်ကျော်က “ကုန်စည်က ဘယ်လိုရှိလဲဆိုတော့ ကားလမ်းက ပြတ်တောက်လုဖြစ်သွားပြီ ကုန်းလမ်းပို့ ဆောင်ရေးက။ ကုန်းလမ်းပို့ဆောင်မှု ပြတ်တောက်လု ဖြစ်သွားတဲ့အခါကျတော့ စားသောက်ကုန်တွေက ပြတ် လပ်သလို ဖြစ်သွားတာပေါ့။ လယ်ယာသုံးတို့၊ အိမ်ဆောက်ပစ္စည်းဆိုရင် ဈေးတစ်ဝက် ခုန်တက်သွားတာ။ ဘိလပ်မြေဆိုရင် ၄၅၀၀၀ အထိ ပေးသုံးနေရတာမျိုး ရှိတယ်။ အရင်တုန်းကဆိုရင်တော့ ၈၅၀၀၊ ၉၀၀၀၊ ၁၂၀၀၀ အဲဒီလောက်ပဲ ရှိတာ။ ကလေးမှာတောင်မှ သူက ၁၀၀၀၀ ကျော်လောက်ပဲ ရှိတာ။ ကျနော်တို့ ကလေးမြို့နဲ့ ဟုမ္မလင်းမြို့ကိုလေ သယ်ယူစရိတ်က ၂၀၀၀၀ လောက်ကျတယ်။ ဘိလပ်မြေ တစ်အိတ်ကို ၂၀၀၀၀ လောက်ကျ တယ် တန်ဆာခက။ ဟိုမှာက ၁၀၀၀၀ ကျော်ဆိုတော့ ဒီက ၂၀၀၀၀ ဆိုတော့ ၃၀၀၀၀ ကျော်။ ကုန်သည်က အမြတ်တင်တာနဲ့ဆို ၄၀၀၀၀ ဖြစ်သွားတာလေ။ စက်သုံးဆီဆိုလည်း ဟိုတုန်းက ၁၀၀၀၀၀ ကျော်လောက်ပဲ ရှိတာ ပေါ့။ ၁၀၀၀၀၀ ကျော်လောက် ရှိတဲ့အချိန်မှာ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုက လမ်းမှာက အခွန်ဆောင်ရတာတို့၊ သယ်ယူရ ခက်ခဲတာတို့ကြောင့် ၆၀၀၀၀၀ ကျော်၊ ၇၀၀၀၀၀ လောက်အထိ ပေါက်သွားတာ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဟုမ္မလင်းမြို့သို့ ကုန်စည်သယ်ဆောင်ရာ လမ်းကြောင်းများဖြစ်သည့် မန္တလေးဆိပ်ကမ်းနှင့် မုံရွာ ဆိပ်ကမ်းတို့ကို သွားလာခွင့် ကန့်သတ်ထားကြောင်း၊ ထို့နောက် စက်သုံးဆီ သယ်ယူခွင့်ကိုလည်း ကန့်သတ်ထား သည်မှာ ရက်သတ္တပတ် ၂ ပတ်ခန့် ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ယခင်သယ်ယူထားသည့် စက်သုံးဆီများကိုသာ ရှိနေပြီး ၁ လအတွင်း ထပ်မံသယ်ယူခွင့် မရပါက စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်သွားနိုင်သည်ဟု ဟုမ္မလင်းမြို့နယ်၊ နောင်ပကျစ်ကျေးရွာမှ လူမှုကူညီရေးအသင်းအဖွဲ့မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ဟုမ္မလင်းမြို့တွင်း တစ်နေရာကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မန္တလေးဆိပ်ကမ်း၊ မုံရွာဆိပ်ကမ်းမှာ လုံးဝကို သယ်ခွင့်မပြုတာ။ ရက် ၂၀၊ ၂ ပတ် ကျော်ကျော်လောက် တော့ ရှိပြီဗျ သူတို့ပိတ်တာက။ ၂ ပတ်ကျော်ဆိုတော့ အရင်ရောက်တဲ့ဟာတွေပဲ နည်းနည်း အဆင်ပြေသေးတာ ပေါ့လေ လောလောဆယ်တော့။ နောက်ထပ် ၁ လတောင်မှ မရသေးဘူးဆိုရင် ပြတ်တောက်မှုတွေ ဖြစ်နိုင်တယ် သေချာတယ် အဲဒါတော့” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ဒေသတွင်း အခြေခံ စားသောက်ကုန်စည်ဖြစ်သည့် ရှမ်းဆန်ဈေးနှုန်းလည်း မြင့်တက်လာနေကြောင်း၊ တစ်အိတ်လျှင် ၃၀၀၀၀ ကျပ်ခန့်သာရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် ၁၀၀၀၀၀ ကျပ်အထိ ဖြစ်လာကြောင်း၊ ထို့နောက် ခရမ်းချဉ်သီး ၁ ပိဿာလျှင် ၈၀၀၀ ကျပ်နှင့် အာလူး တစ်ပိဿာလျှင် ၈၀၀၀ ကျပ်ခန့် ဖြစ်နေသည်ဟု ဟုမ္မလင်း မြို့နယ်၊ နမ့်တောစံပြကျေးရွာ ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

နမ့်တောစံပြကျေးရွာမှ ကုန်စုံဆိုင်ပိုင်ရှင်တစ်ဦးက “ဝယ်ရတာ ဈေးကြီးတယ်။ စူပါကော်ဖီဆိုရင် တစ်ထုပ်ကို ၁၂၀၀၀၊ တစ်ခါဝယ်လိုက် ဈေးတက်လိုက်နေပြီ။ ရောင်းမြတ်သလား၊ ရောင်းရှုံးသလား မသိတော့ဘူး။ ပစ္စည်းက ပြတ်တဲ့အခါကျတော့ ဈေးတွေက အဆမတန် တက်။ ကားကမရောက်၊ စက်လှေက မရောက်။ စက်လှေရောက်တဲ့ အခါကျ တန်ဆာခက ဈေးကြီး။ ကြက်ဥ ၁ လုံး ၁ ထောင်။ အခုက တစ်လုံးကို ၄၀၀ တောင်မှ ရောင်းရတာ။ ကြက်သား ၁ ပိဿာကို အခုက ၂ သောင်း။ ဒါတောင်မှ CP ကြက်၊ တောကြက် မဟုတ်သေးဘူး။ တအားဈေးကြီး တယ်၊ ဝယ်စားရတာ မလွယ်ဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဟုမ္မလင်းဒေသသို့ စက်သုံးဆီ သယ်ယူခွင့်များကို မကြာခဏ ကန့်သတ်မှုများ ရှိနေသလို ဈေးနှုန်းများလည်း တစ်ပေပါလျှင် ငွေကျပ် ၁၀ သိန်းအထိ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

စက်သုံးဆီသယ်ယူခွင့် ကန့်သတ်ထားခြင်းနှင့် ဈေးနှုန်းများ အဆမတန် မြင့်တက်နေမှုကြောင့် ဟုမ္မလင်းဒေသ အတွင်းရှိ ရွှေတူးဖော်မှုလုပ်ငန်းများ ရပ်နားနေကြရကြောင်း၊ ထို့နောက် လယ်ယာစိုက်ပျိုးမှု အပိုင်းတွင်လည်း လက်ရှိအချိန်ထိ စိုက်မျိုးနိုင်မှုများ မရှိသေးကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃၀

 မြန်မာနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်တစ်ခုဖြစ်သည့် ကွမ်းသီးနုစျေးနှုန်းသည် ပြည်တွင်း ဈေးမငြိမ်၍  ယခင်နှစ် ကထက် စျေးထက်ဝက် ပိုကျသွားကြောင်း ကွမ်းသီးအရောင်းအဝယ်ဒိုင်များက CNl သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကွမ်းသီးနုစျေးသည် စျေးအတက်အကျ မငြိမ်ခြင်းကြောင့် ယခင်နှစ်ကထက် ဈေးထက်ဝက်ကျသွားသလို အရောင်းအဝယ်လည်း ကျဆင်းသွားသည်ဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ မြောင်းမြမြို့၊ ကွမ်းသီးအဝယ်ဒိုင်မှ ရောင်းဝယ်သူ မချင်းချင်းက ပြောသည်။ 

မချင်းချင်းက "စျေးကွက်ကတော့ မငြိမ်ဘူးပေါ့။ စျေးကွက်က ခဏနေ တက်လိုက် ကျလိုက်ပါပဲ။ တရုတ်တွေက သူတို့လိုချင်တဲ့ အချိန်ကျ စျေးပိုပေးတယ်။ မလိုအပ်တဲ့ အချိန်ကျတော့ စျေးလျှော့ချတယ် အဲလိုလေ။ ကွမ်းသီးနု စျေးက မြောင်းမြသီးတို့ မော်ကျွန်းသီးတို့ ကွာသေးတယ်ပေါ့နော်။ မြောင်းမြသီးက စျေးပိုရတယ်။ ပစ္စည်းကောင်း မကောင်းတော့ ကွာသေးတယ်ပေါ့နော်။ အရင်နှစ်ကလောက် စျေးကွက် မကောင်းတော့ဘူး။ မတင်ပို့ရဘူး။ အရင် တုန်းကတော့ ကုန်ချိန်ကတော့ ငါးထောင်ကျော်၊  ခြောက်ထောင်လောက် စျေးရှိတယ်လေ။ အခုက တော်တော် ကျသွားတာပေါ့။ ဒီနှစ်က နှစ်ထောင်ကျော်ကနေ သုံးထောင်ကျော်လေ"ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခုလို စျေးကျခြင်းကြောင့် အရောင်းအဝယ် ပါးသွားသည်ဟု မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး စဉ့်ကူးမြို့နယ်က ကွမ်းသီး အရောင်းဝယ်ဒိုင်မှ ရောင်းဝယ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

၎င်းက "အရောင်းအဝယ်က အခုငြိမ်နေတာပဲ။ အရင်ကဆို လိုင်းပေါ်တင်တာနဲ့ ဖုန်းတွေ တဂွမ်းဂွမ်း ဆက်ကြတာ။ အခု တစ်ယောက်မှ မဆက်ကြဘူး"ဟု ပြောသည်။ 

ကွမ်းသီးနု စျေးကွက် မတည်ငြိမ်ခြင်းသည် အစိုးရက တရားဝင် သတ်မှတ်ထားသည့် စျေးနှုန်းမရှိခြင်းနှင့် တရုတ် ဘက်က သတ်မှတ်ထားသည့် စျေးနှုန်းအတိုင်းသာ ဝယ်ယူတော့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး မြောင်းမြမြို့မှ ကွမ်းသီးရောင်းဝယ်ရေးစက်ရုံ အဝယ်ကိုယ်စားလှယ် ဦးခင်ညွှန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

ကွမ်းသီးနုများကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဒီပစ္စည်းတွေကျတော့ ဒေါ်လာစျေးနဲ့နေ့စဥ် ပြောင်းလဲတာ မဟုတ်ဘူး။ ပစ္စည်းရဲ့ quality နဲ့ပြောင်းလဲ သွားတယ်။ ပစ္စည်း quality မကောင်းလို့ရှိရင် စျေးကျသွားတယ်။ quality ကောင်းရင် စျေးတက်တယ်။ အဲလိုမျိုး သွားတယ်။ ပြောရမယ်ဆိုရင် အစိုးရက တရားဝင် သတ်မှတ်ထားတဲ့ စျေးတန်းတစ်ခု မရှိဘူး။ အရင်နှစ်က အရောင်းအဝယ်က အရမ်းကြီး မခက်ခဲ မကျပ်တည်းကြဘူး။ အရမ်းလွယ်ကူတယ် ရောင်းရဝယ်ရတာ။ ဒီနှစ်က အရမ်းခက်ခဲတာ။ စျေးကလည်း တစ်ဝက်စျေး ပေါက်နေတယ်။ တရုတ်ကတော့ သူတို့လုပ်နေကျအတိုင်း ပုံမှန် ဝယ်တာပဲ။ ဒါပေမယ့် တစ်ခုရှိတာက သူတို့လိုချင်တဲ့ ဥစ္စာ သူတို့ဝယ်ချင်တဲ့ စျေးပဲ သူတို့ဝယ်တယ်။ သူတို့လို ချင်တဲ့ စျေးဝယ်ချင်တဲ့ စျေးမရရင် မဝယ်ဘူး။ ကျနော်တို့ဘက်က မြန်မာနိုင်ငံသားတွေက သူတို့လိုချင်တဲ့ စျေးဝယ်ချင်တဲ့စျေး လိုက်ကိုက်အောင် ရောင်းနေရတာ။ လိုက်ရှာပေးနေရတာ"ဟု ပြောသည်။

ထိုသို့ စျေးကွက် မငြိမ်သက်ခြင်းကြောင့် ကွမ်းသီးအရောင်းအဝယ် လုပ်သည့်ဒိုင်များမှာ အရှုံးပေါ်မှုများရှိကြောင်း ကွမ်းသီး အရောင်းဝယ်လုပ်သည့် ဒိုင်များက ပြောသည်။ 

ကွမ်းသီးကို တနင်္လာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် မွန်ပြည်နယ်တို့မှာ အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြပြီး ထွက်ရှိ သည့် ကွမ်းသီးနုနှင့် ကွမ်းသီးမှည့်များကို တရုတ်ပြည်သို့ အများဆုံး တင်ပို့ကြကြောင်း ကွမ်းသီးစိုက်တောင်သူများ က ပြောသည်။ 

လက်ရှိ ကွမ်းသီးနု တစ်ပိသာကို အမြင့်ဆုံးစျေး ၃၃၀၀ ဝန်းကျင်ကနေ အနိမ့်ဆုံးစျေး ၂၈၀၀ အတွင်းရှိကြောင်း၊ ယခင်နှစ်ကထက် စျေးထက်ဝက်ခန့် ကျသွားကြောင်း ကွမ်းသီး ရောင်းဝယ်သူများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၈

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူငယ်များ ပြည်ပထွက်ခွာမှု များလာခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းများ၌ ကျွမ်းကျင်လုပ်သား ရှားပါးမှု အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရသည်ဟု ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရ သည်။ 

ကျွမ်းကျင်လုပ်သား ရှားပါးမှုကြောင့် ရှိနေသည့်လုပ်သားများကို ကျွမ်းကျင်လုပ်သား ဖြစ်လာစေရန် သင်တန်းများ ပေးနေရကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ထိုလုပ်သားများသည် ကျွမ်းကျင်လုပ်သား ဖြစ်သွားချိန်တွင် ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာ သွားကြကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများကြောင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ လည်ပတ်မှု လျော့ကျသွားသည်ဟု ဆောက်လုပ် ရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘယ်လိုမှ လုပ်လို့မရဘူး။ ကျွမ်းကျင်တဲ့သူတွေကို မွေးထားပြီးတော့ သင်တန်းတွေပေး။ သင်တန်းတွေ ပေးပြီးတော့ မရရအောင် လုပ်ခိုင်း။ ရှိတဲ့သူတွေကိုလည်း သူတို့ မပျောက်မရှအောင် လုပ်ရတာပေါ့ ထိန်းနေရတာ ပေါ့။ ရာခိုင်နှုန်း ၄၀ လောက် ထိခိုက်တာပေါ့။ ၃၀ မကတော့ဘူး။ အရင်တုန်းကတော့ ၃၀ လောက် ထိခိုက်တယ်။ အခုကတော့ ၄၀ လောက် ထိခိုက်တာပေါ့။ ဘာလို့ဆို နိုင်ငံခြားထွက်တဲ့သူက များနေတယ်။ ဟိုမှာရတဲ့ ပိုက်ဆံနဲ့ ဒီပိုက်ဆံနဲ့ဆိုတော့ ကွာသွားတဲ့အခါကျတော့ အကုန်လုံး ပြေးကြတာပဲ။ လုပ်နေရင်းနဲ့ ပတ်စ်ပို့တွေ လုပ်ကြပြုကြ နဲ့ ထွက်သွားကြတာပဲ ဘာမှ လုပ်လို့မရဘူး။ အလုပ်တွေ တော်တော် လျှော့ထားပါတယ်။ အရင်တုန်းက အန်ကယ် တို့ဆိုရင် အလုံး ၁၀ လုံး၊ ၁၅ လုံး တပြိုင်တည်း ဆောက်နိုင်တယ်။ အခုတော့ ၄၊ ၅ လုံး မဆောက်နိုင်တော့ဘူး။ ၃ လုံးလောက်ဆို လည်နေပြီ။ အမျိုးမျိုးပဲ အခက်အခဲတွေက” ဟု ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင် တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ဆောက်လုပ်ရေး ကျွမ်းကျင်လုပ်သား ရှားပါးနေမှုကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်နှင့် အခြေခံလုပ်ခလစာများ ကောင်းမွန်ရန် လိုအပ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

၎င်းက “ကျွမ်းကျင်လုပ်သား မရှားပါးအောင် လုပ်လို့ရတဲ့ အပိုင်းကတော့ နိုင်ငံစီးပွား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရမယ်။ မဟုတ်ရင်တော့ ရမှာမဟုတ်ဘူး။ သင်တန်းတွေ ဘယ်လောက်ပဲပေးပေး ကျနော်တို့ ဝန်ထမ်းတွေကတော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကိုယ့်ဆီမှာ အခြေခံရတဲ့ လစာတွေ စသဖြင့်ပေါ့နော်။ ဒါတောင်မှ ဆောက်လုပ်ရေး လောကမှာ ရှိတဲ့ အခြေခံလစာ မြင့်တဲ့အတွက် အဲဒီလောက် အခြေအနေ မဆိုးတာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့်လည်း တကယ့်ပညာ ရှင်လောက်အထိ ဖြစ်သွားတဲ့သူတွေကျတော့ ဒီမှာ မလုပ်တော့ဘူး။ ထွက်ကြတာပေါ့။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အဓိကက နိုင်ငံစီးပွားရေးကောင်းမယ်။ အခြေခံလစာတွေ များများပေးနိုင်မယ်၊ အခြေခံလုပ်ခတွေ များများပေးနိုင်မယ်ဆိုရင် တော့ မထွက်ပါဘူး။ ဘယ်သူပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ့်တိုင်းပြည်မှာ ကိုယ်လုပ်ချင်ကြမှာပဲ။ ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ စီးပွား ရေး ကောင်းရမယ်။ စီးပွားရေး ကောင်းရင်တော့ ကျွဲကူးရေပါ ပါလာမယ်။ ကျန်တဲ့သင်တန်းတွေပေးလည်း နည်းနည်းတတ်သွားရင် ပြီးလို့ရှိရင် ဟိုဘက်လစာ ပိုကောင်းတယ်ဆိုရင် နိုင်ငံခြားတော့ မဟုတ်ဘူး ဟိုဘက် ကုမ္ပဏီနဲ့ယှဉ်ရင် ဟိုဘက်ကုမ္ပဏီ လစာပိုကောင်းတယ်ဆိုရင် ကောက်ထွက်သွားတာပဲလေ။ အဓိကအားဖြင့်တော့ စီးပွားရေးကောင်းဖို့ပဲ။ စီးပွားရေးကောင်းမယ်၊ နိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်မယ်ဆိုရင်တော့ ဒါတွေက ကျွဲကူးရေပါ ဖြစ်သွား မှာပေါ့။ ကျန်တဲ့ဟာတွေကတော့ မထွက်ပါနဲ့လို့လည်း တားလို့မရဘူးလေ ဒါတော့ ရှိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင် တစ်ခုတွင် အလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် ကျွမ်းကျင်လုပ်သား ရှားပါးမှုကြောင့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ရာ၌ ယခင်ကထက် အချိန်ပို၍ ပေးရကြောင်း၊ ၁ နှစ်ဖြင့် ပြီးဆုံးရမည့် အဆောက်အအုံကို ၂ နှစ်ခန့် လုပ်ဆောင်နေရကြောင်း ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကြုံတွေ့နေရသည့် ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်မားမှုဒဏ်ကို ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ကိုင်သူများ လည်း ကြုံတွေ့နေရကြောင်း၊ ဆောက်လုပ်ရေးသုံး သံများ၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုကြောင့် ယခင် က ဆောက်လုပ်ရေးတစ်ခု လုပ်ရာတွင် ကုန်ကျသည့် ကုန်ကျငွေနှင့် ယခု ကုန်ကျငွေသည် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် မြင့်မားသွားကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၇

ထိုင်းအာဏာပိုင်များသည် ငွေကြေးကောက်ခံ၊ တောင်းယူမှုများအား အခြားနိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား များထက် မြန်မာနိုင်ငံသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုသာ အဓိကထား၍ လုပ်ဆောင်နေကြောင်း မြန်မာရွှေ့ ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများထံမှ သိရသည်။

ထိုသို့ မြန်မာနိုင်ငံသားများအား ငွေကြေးကောက်ခံခြင်းသည် ယခင်ကတည်းက ရှိနေခြင်းဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိ တွင် ပိုမိုများပြားလာခြင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ၎င်းတို့ ငွေကြေးတောင်းခံချိန်တိုင်း ပေးနေမြဲ ပေးနေ ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများနှင့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတို့က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ၎င်းတို့နိုင်ငံ၏ ဥပဒေအတိုင်းလာရောက်၊ နေထိုင်၊ အလုပ်လုပ်ကိုင်ပါက ထိုသို့ ငွေကြေးပေးစရာမလိုကြောင်း၊ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် ယခုနောက်ပိုင်း တရားမဝင် အထောက်အထား မဲ့များ ပိုမိုများပြားလာခြင်းကြောင့် ထိုင်းအာဏာပိုင်များအတွက် လုပ်ကွက်ခွင်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် ကိုမိုးလေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အဓိက တရားမဝင်ဘဲ ဝင်လာတဲ့ အလုပ်သမားတွေအတွက် တော်တော်လေး အခက်အခဲရှိတာပေါ့။ သူတို့က တရားမဝင်ဘဲ ဝင်လာတယ်ဆိုတော့ ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက နားလည်မှုနဲ့ တစ်ယောက်ကို ၅၀၀ အဲဒီလို။ အထောက်အထားမရှိတဲ့ အလုပ်သမားတွေပေါ့ အဲဒီလိုဟာတွေရှိတယ်။ ပြီးတော့ ဈေးရောင်းတာတို့၊ ကိုယ်ပိုင် အလုပ်တို့လုပ်တဲ့ဟာတွေဆို ပလိပ်(ရဲ)တွေ ဘာတွေကို ပေးရတာရှိတယ်။ အဓိကကတော့ ကိုယ်တို့ကတော့ သူတို့နိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေအတိုင်းကို မှန်မှန်ကန်ကန်ဆိုရင်တော့ ကိုယ်လည်း ပေးစရာမလိုပါဘူး။ ကိုယ်တွေ ကိုယ်တိုင် က မမှန်ကန်ဘူးဆိုတော့ ဘာမှလုပ်လို့မရဘူးလေ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းက လမ်းဘေးအရက်ဆိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများထဲတွင် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့သူများ အနေဖြင့် အဖမ်းအဆီး မခံရစေရန် လစဉ်ကြေးအဖြစ် ဘတ်ငွေ ၃၀၀ မှ ၁၀၀၀ ခန့်အထိ သက်ဆိုင်ရာနယ်မြေရှိ ထိုင်းအာဏာပိုင်များအား ပေးထားကြရကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် လမ်းဘေးဈေးရောင်းချခြင်း၊ စားသောက်ဆိုင်များ၊ ဆံပင်ညှပ်ဆိုင်များ၊ အရက်ဘားများ စသဖြင့် လုပ်ငန်းအပေါ်မူတည်၍ ထိုင်းအာဏာပိုင်များအား ငွေကြေးပေးဆောင်နေရကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းတွင် အခြားနိုင်ငံသားများထက် မြန်မာနိုင်ငံသားများ ပိုများသည့်အတွက် ထိုင်းအာဏာပိုင်များ၏ အကျင့် ပျက် လာဘ်စားမှုဒဏ်အား မြန်မာနိုင်ငံသားများက အဓိကခံရကြောင်း မြန်မာ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက သုံးသပ်သည်။

ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံသားများသည်လည်း ဖမ်းဆီးခံရသည့် အခါမျိုးတွင်ဖြစ်စေ၊ အခြား အခြေအနေများဖြင့် ကြုံတွေ့သည့် အခါမျိုးတွင်ဖြစ်စေ ထိုင်းအာဏာပိုင်များအား ငွေကြေးတစ်စုံတစ်ရာပေး၍ ဖြေရှင်းခြင်း နည်းလမ်းများအားလည်း လျှော့ချသင့်ကြောင်း ၎င်းတို့က ထောက်ပြသည်။

ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှ မြန်မာနိုင်ငံသားများအား အဓိကထား၍ ငွေကြေးတောင်းခံနေခြင်းများ လျော့နည်း သွားစေရန် နှစ်နိုင်ငံအစိုးရ၊ ဌာနဆိုင်ရာများတွင် တာဝန်ရှိကြောင်း ၎င်းတို့က ထောက်ပြကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း လမ်းဘေး ဈေးရောင်းချ၍ ဖမ်းဆီးနေစဉ်

Labour Right Foundation (LRF) မှ ဦးအောင်ကျော်က “ဒီလိုအခြေအနေမျိုးတွေ ပပျောက်သွားဖို့ဆိုတော့ တစ် အလုပ်သမားတွေ ထွက်ခွာလာခဲ့တဲ့ တိုင်းပြည်ရဲ့ ပကတိအခြေအနေက တည်ငြိမ် အေးချမ်းဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။ ဥပမာ မြန်မာ၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ ဗီယက်နမ် ဆိုလို့ရှိရင် အဲဒီတိုင်းပြည်တွေမှာ စီးပွားရေးတွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရမယ်။ တိုင်းပြည်က ပြည်သူလူထုနဲ့ အစိုးရနဲ့ တစ်သားတည်း တစ်ထပ်တည်း ကျရမယ်။ အလုပ်အကိုင် အခွင့် အလမ်းတွေ ပေါများရမယ်။ ဝင်ငွေတွေ ပုံမှန် ရှိနေရမယ်။ အဲဒီအခြေအနေ၊ နောက်စစ်မက်ရေးရာတွေ မဖြစ်ပွား ရဘူး။ တိုင်းပြည်က လုံးဝတည်ငြိမ် နေရမယ်။ နှစ် လက်ခံရာနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရကလည်း သူ့ရဲ့ နိုင်ငံဝန်ထမ်းတွေ အားလုံးကို ဥပဒေနဲ့အညီ သင့်တင့်လာဘ်စားမှုတွေ၊ အဂတိလိုက်စားမှုတွေ ထိထိရောက် ရောက် နှိမ်နင်းနိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိရမယ်။ 

ထွက်ခွာရာနိုင်ငံရော၊ ဆိုက်ရောက်ရာ နိုင်ငံရော အားလုံးက နှစ်ဖက်စလုံး က အစိုးရတွေက ပြုပြင်ပြောင်းလဲနိုင်မှ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှ၊ နောက် ဒီမိုကရေစီနဲ့ တရားမျှတမှုရှိမှ၊ ဥပဒေ လေးစားလိုက်နာမှုရှိမှ ဒါတွေ လျော့နည်းပပျောက်သွားမယ်လို့ အဲဒီလို မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား သန်းနှင့်ချီရှိသည့်အနက် မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် တရားဝင် အထောက်အထား ပြည့်စုံသူ ၂ သန်းခန့်နှင့် တရားမဝင် ၇ သိန်း ဝန်းကျင်ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းအာဏာပိုင်များက အထောက်အထားမဲ့သူများအား လိုက်လံရှာဖွေ ဖမ်းဆီးနေသကဲ့သို့ ဈေးရောင်းချနေသည့် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုလည်း စီမံချက်ဖြင့် ဖမ်းဆီးနေကြောင်း ထိုင်းသတင်းများတွင် ဖော်ပြလျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၇

မြန်မာနိုင်ငံတွင်  အအောင်မြင်ဆုံးဖြစ်သည့် အသေးစားချေးငွေ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ခဲ့သော Pact Myanmar (ပက်မြန်မာ) မြန်မာနိုင်ငံကနေ ထွက်ခွာတော့မည်ဟု ကြေညာလိုက်ခြင်းကြောင့်  ဝန်ထမ်းများနှင့် အောက်ခြေ လူတန်းစားများ အခက်တွေ့နိုင်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ပက်မြန်မာသည် ဇွန်လကုန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ခွာတော့မည်ဖြစ်ပြီး ချေးငွေများကို အတိုးနှင့်အရင်းပါ တောင်းခံတော့မည် မဟုတ်ကြောင်း Pact Myanmar က ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

လုပ်ငန်းပိတ်သိမ်းပြီး ထွက်ခွာမှုကြောင့် ဝန်ထမ်းများနှင့် အောက်ခြေလူတန်းစားများ အခက်တွေ့လာနိုင်ကြောင်း၊ ချေးငွေဖြင့် လုပ်ငန်းလည်ပတ်နေရသည့် စားသောက်ဆိုင်များ၊ တောင်သူများလည်း အဆင်မပြေ ဖြစ်လာနိုင်သည် ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ဝန်ထမ်းများက ပြောသည်။

Pact Myanmar ၏ ထုတ်ပြန်ချက်

စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က “သက်ရောက်မှုတွေ ရှိလာနိုင်သလားဆိုတော့ ချေးငွေ ချေးတဲ့သူ အတွက်ကတော့ နည်းနည်းတော့ အခက်အခဲ ရှိမှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် သူထွက်သွားလည်း နောက် Microfinance တွေ ရှိနေတာပဲလေ။ နောက် Microfinance တွေ အစားထိုးနိုင်တာပေါ့။ ဒါတော့ ပြဿနာ မရှိပါဘူး။ ခက်တာက ပြဿနာက နှစ်ဦးနှစ်ဖက်မှာ ရှိနေတယ်။ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်မှာ ရှိတယ်ဆိုတာက ချေးငွေ ချေးပြီးတော့ ပြန်မဆပ်ကြ တာ။ ပြန်မဆပ်ကြတော့ ဘယ်သူမှ ခံနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ မြန်မာလူမျိုးတွေကလည်း ချေးတုန်းကချေးတယ်။ ပြန်ဆပ်ဖို့ လုံးဝ တာဝန်မယူဘူး။ ဒါက လက်တွေ့ မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ ပြောလို့ရတယ်။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်တော့ ဒါတော့ Image မကောင်းဘူးပေါ့လေ မြန်မာပြည်အတွက်ကတော့။ ရပ်သွားရင်တော့ ဝန်ထမ်းတွေက ဒုက္ခ ရောက်တာပေါ့။ နစ်နာကြေးရလည်း နစ်နာကြေး ၃ လစာ ဘယ်လောက် ထိုင်စားနိုင်မှာလဲ” ဟု CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

Pact Myanmar သည် ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် UNDP အစီအစဉ်ဖြင့် ကျေးလက်ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက်  ဝင်ရောက်လာ ခြင်းဖြစ်ပြီး ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် အသေးစား ချေးငွေလုပ်ငန်းအဖြစ် ပြောင်းလဲ၍ ကျေးလက်ဒေသကို အတိုးနှုန်းနည်း ချေးငွေများ ထုတ်ချေးပေးနေခြင်း ဖြစ်သည်။ 

လက်ရှိတွင် တချို့သော တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်တို့တွင် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်းကြောင့် ချေးငွေများ ကောက်ခံရန် အခက်အခဲရှိနေကြောင်း၊ ထိုသို့ ချေးငွေများ ကောက်ခံ၍ မရသည့်အတွက် လုပ်ငန်းများ ဆက်လုပ် ရန်အတွက် အဆင်မပြေကြောင်း၊ ချေးငွေဆပ်သူ နည်းပါးသွားခြင်းကြောင့် လည်ပတ်ရန် အခက်အခဲ ဖြစ်သွား သည်ဟု Pact Myanmar မှ ဝန်ထမ်းဟောင်းတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘာလို့တုန်းဆိုလို့ကျတော့ မကွေးတိုင်းနဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းနဲ့က ဒီလုပ်ငန်းတွေ လည်ပတ်ဖို့ အဆင်မပြေဘူး လေ။ ပြီးတဲ့အခါကျတော့ လူတွေက အလုပ်အကိုင်တွေလည်း မရှိကြဘူးလေ။ ပြီးတော့ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေကလည်း တက်တာနဲ့ သူတို့ရတဲ့ ဝင်ငွေနဲ့ ထွက်ငွေနဲ့က မညီမျှဘူးလေ။ အဲဒါကြောင့် ဘယ်လိုမှ မလည်ပတ်နိုင်ဘူး။ သွား တောင်းလို့ရှိရင်လည်း သူတို့က ပေးမယ်ပေါ့၊ မပေးဘူးလို့လည်း မပြောဘူး၊ ပေးမယ်။ ဘယ်အချိန်ကာလမှာ ပေး မယ်တော့ မသေချာဘူးလေ။ အခုက ပြောရလို့ရှိရင် ရွာတစ်ရွာကို ငွေသွားကောက်တယ်၊ ဒီရွာက မဆပ်ဘူး၊ အဆင်မပြေလို့ မဆပ်ဘူး။ အဲဒါဆိုလို့ရှိရင် အဲဒီသတင်းက နောက်တစ်ရွာကို ကူးသွားတာ။ နောက်တစ်ရွာက လည်း မဆပ်ဘူး။ နောက်တစ်ရွာကလည်း မဆပ်ဘူး။ အဲဒါနဲ့ တစ်နိုင်ငံလုံး အခက်အခဲဖြစ်တာ။ ဒါပေမယ့် သူတို့ လည်ပတ်တယ်ဆိုရင်လည်း ပိုက်ဆံပေးမယ့်သူက မရှိတော့ဘူး။ အချိန်ကုန်တာပဲ ရှိတယ်။ ဝန်ထမ်းတွေမှာ လစာ တွေ တိုးလာတယ်။ ရုံးငှားတဲ့ စရိတ်တွေ တိုးလာတယ်။ အဲလိုမျိုးတွေ များလာတယ်။ income က နည်းသွားပြီ။ အဲဒါဆို သူတို့က မလည်ပတ်တော့ဘူး။ အဲဒီအချိန်မှာ သူတို့က ရပ်လိုက်တာ”ဟု ပြောသည်။

Pact Myanmar မှ ကျန်းမာရေး အသိပညာပေးလုပ်ငန်းများ လုပ်နေစဉ်

ပက်မြန်မာကို အမေရိကန် အပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးမှ အဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၅၀ ကျော်၏ ထောက်ပံ့ငွေဖြင့် လည်ပတ်နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာပြည်တွင်လည်း အကျိုးအမြတ် မယူသော အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် နိုင်ငံတစ်ဝန်း တွင် ဝန်ထမ်းပေါင်း ၄၀၀၀ ကျော်နှင့် လည်ပတ်နေကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာ့စျေးကွက်မှ Pact Myanmar ထွက်ခွာမည့် ရုံးတွင်းစာတွင်လည်း Pact Myanmar (PGMF) အား ဇွန်လ ၃၀ ရက်မှ စတင်ကာ အသေးစားငွေရေးကြေးရေး အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် မှတ်ပုံတင်ရန် မဖြစ်နိုင်တော့ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဆက်လက် လုပ်ဆောင်ပါက တရားမဝင် လုပ်ရမည်ဖြစ်၍ ဝန်ထမ်းများအတွက် အန္တရာယ်ရှိကြောင်း၊ ချေးငွေ လက်ကျန်များကို ခုနှိမ်ပေးမည်ဖြစ်၍ မည်သူမျှ ထိုချေးငွေကို ပြန်လည်ပေးဆပ်ရန် တာဝန်မရှိတော့ ကြောင်း ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၇

မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေပုဒ်မ ၉၇ ပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်အရ ပြီးခဲ့သည့် မေလနှင့် ဇွန်လအတွင်းမှာ  နှစ်စဉ် အစီအရင်ခံစာ တင်ပြမှု ပျက်ကွက်သည့် ကုမ္ပဏီ ၁၀၀၀ ဝန်းကျင်ကို မှတ်ပုံတင် စာရင်းကနေ ပယ်ဖျက်လိုက် ကြောင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ကုမ္ပဏီညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

မှတ်ပုံတင် ပယ်ဖျက်မခံရစေရန် ကုမ္ပဏီများအ‌နေဖြင့် Report ပုံမှန် တင်ပေးသင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံး သပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးသက်ဇော်က “ကုမ္ပဏီတွေက လွယ်လွယ်ကူကူ မှတ်ပုံတင်လို့ရတယ်။ လွယ်လွယ်ကူကူ ဖျက်နေတယ်။ အဲလို မျိုးတော့ ရှိတာပေါ့။ ဒါကတော့ အကျိုးဆက်တွေတော့ရှိမှာပေါ့။ Annual ရီပို့စ်ကတော့ မတင်လို့မရဘူးလေ။ အခွန်ရှင်းရမယ်။ ရီပို့စ်တင်ရမယ်။ ကုမ္ပဏီတာဝန်နဲ့ ကုမ္ပဏီစည်းကမ်းနဲ့အညီ ဆောင်ရွက်ရမယ့်ဟာတွေ ရှိတာကို ဗျာ”ဟု ပြောသည်။

မှတ်ပုံတင် စာရင်း ပယ်ဖျက်ခံရသည့် ကုမ္ပဏီအများစုမှာ ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွား လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သော ကုမ္ပဏီများ အပြင် ဆောက်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီများနှင့် ကျောက်မျက်ရတနာကုမ္ပဏီများ ပါဝင်သည်။

သတ်မှတ်ထားသည့် ကုမ္ပဏီစည်းကမ်းအတိုင်း မလိုက်နာပါက သက်ဆိုင်ရာ Dica ၏ အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုကို ခံရနိုင်ကြောင်း၊ ထိုသို့ အရေးယူခံရပါက နစ်နာမှုများ ရှိလာနိုင်ကြောင်း ဦးသက်ဇော်က ပြောသည်။

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “နစ်နာမှုတွေက ဘာတွေရှိလာနိုင်လဲဆိုတော့ ပိတ်သိမ်းခံရရင်တော့ ကုမ္ပဏီဖျက်ရမှာပေါ့။ ကုမ္ပဏီ စည်းကမ်းက ဒါတွေဒါတွေ လုပ်ရမယ်ဆိုလို့ရှိရင် အိမ်တစ်အိမ်မှာ အိမ်စည်းကမ်း ရှိတယ်လေ။ ကျောင်းဆိုလည်း ကျောင်းစည်းကမ်း ရှိတယ်။ ကုမ္ပဏီဆိုလည်း ကုမ္ပဏီစည်းကမ်းရှိတယ်။ ကုမ္ပဏီစည်းကမ်း မလိုက်နာဘူးဆိုရင် တော့ သက်ဆိုင်ရာ Dica က အရေးယူ ဆောင်ရွက်သည့်အတိုင်း ခံရမှာပေါ့ဗျာ။ အဲတိုင်းမဖြစ်ရင်တော့ ကျနော်တို့ လည်း ကုမ္ပဏီရှိတာပဲဗျာ။ နှစ်စဥ် Annual ရီပို့စ်တက်ရတယ်။ အခွန်တွေကိစ္စ ရှင်းရတယ်။ ဒါကတော့ လုပ်ရမယ်။ ဒါကတော့ ကုမ္ပဏီထောင်ရင်တော့ ကုမ္ပဏီထောင်ရတဲ့ လုပ်ငန်းရဲ့တာဝန်။ အဲဒါကို ပစ်ပယ်ရင်တော့ ကုမ္ပဏီမ ထောင်နဲ့ပေါ့ဗျာ”ဟု ပြောသည်။

ပယ်ဖျက်ခံရသည့် ကုမ္ပဏီအများစုသည် ၂၀၁၀ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း မှတ်ပုံတင်ထားသည့် ကုမ္ပဏီများဖြစ်ကြောင်း၊ ပယ်ဖျက် ခံရပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ပိတ်သိမ်းသွားကြကြောင်း ရတနာဆိုင် အသိုင်းအဝိုင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နှစ်စဥ် အစီအရင်ခံစာ (AnnualreturnAR)ဆိုသည်မှာ မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေ(၂၀၁၇)အရ ဖွဲ့စည်း တည်ထောင်ထားသည့် ကုမ္ပဏီအားလုံးသည် ဥပဒေပုဒ်မ ၉၇ အရ Myanmar Companiesonline (Myco)တွင် နှစ်စဥ် အစီအရင်ခံစာ(AnnualreturnAR)ကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်သည့်နေ့မှ နှစ်လအတွင်း နှစ်စဥ်အနည်းဆုံး တစ်ကြိမ် တင်ပြရမည်ဖြစ်ကြောင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီညွှန်ကြားမှူး ဦးစီးဌာနက ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီများညွန်ကြားမှုဦးစီးဌာန ရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

အဆိုပါ အစီအရင်ခံစာ မတင်ပြပါက နောက်ကျကြေး ဒဏ်ငွေပေးဆောင်ရသလို ကုမ္ပဏီတစ်ခုလုံး ပယ်ချခံရ သည့် စာရင်းတွင် ပါသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ပြန်လည်ထူထောင်၍ မရတော့ကြောင်း  Company Registration Service CRS Consultant မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ မတင်ဘူးဆိုလို့ရှိရင် ဘယ်လို အနေအထား ဖြစ်လဲဆိုလို့ရှိရင် သတိပေးလွှာပေါ့နော်။ ဒီရဲ့ဖောင်ကို တင်ပါ ဆိုပြီး website ကနေ အစ်မတို့ကို mail ပို့ထားမယ်။ ကုမ္ပဏီမှာ gmail ဆိုတာရှိတယ်။ log in၊ ID password ဆိုတာရှိတယ်။ အဲကနေ ဝင်ကြည့်လိုက်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကုမ္ပဏီ mail ကို သူတို့ရုံးကနေပို့တာ တင်ပါဆိုတဲ့ သတိ ပေးစာတွေ ပို့လာတယ်။ အဲစာထဲမှာ ကိုယ်ကမတင်ဘဲ ဆက်ထားမယ်ဆိုလို့ရှိရင် သူတို့က ဖြုတ်ချချင်တဲ့ အချိန် ကျလို့ရှိရင် သူတို့က blacklist ထဲသွင်းလိုက်တာ။ သွင်းတဲ့အခါ ဘာဖြစ်သွားလဲဆိုတော့ ဆိုးကျိုးက အဲဒီကုမ္ပဏီ နာမည်နဲ့ နောက်ထပ် ဆက်လျှောက်လို့လည်း မရတဲ့အပြင်ကို အဲထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ကန်ထရိုက်တာတွေကလည်း ကုမ္ပဏီနာမည်နဲ့ နောက်ထပ် ထူထောင်ခွင့် မရှိတော့ဘူး။ ဆိုကျိုးတွေကတော့ အဲတာပါပဲ”ဟု ပြောသည်။

ယခုနောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ကုမ္ပဏီအများစုသည် နှစ်စဥ်အစီအရင်ခံစာ မတင်ပြနိုင်ခြင်းကြောင့် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီညွှန်ကြားမှူးဦးစီးဌာန(Dica)၏ မှတ်ပုံတင်စာရင်းကနေ ပယ်ဖျက်ခံရခြင်းများ တဖြည်းဖြည်း များလာခဲ့သလို ကုမ္ပဏီများ ပိတ်သိမ်းသွားခြင်းများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၆

မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတွင် စိုက်ပျိုးသည့် စိန်တစ်လုံး သရက်သီးများသည် အထွက်နှုန်းကျသော်လည်း ယခင်နှစ် ကထက် ဈေးကောင်းပိုရခဲ့ကြောင်း သရက်သီးအသင်းက တာဝန်ရှိသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခုနှစ် စိန်တစ်လုံး သရက်သီး၏ အထွက်နှုန်းသည် ယခင်နှစ်ကထက် အထွက်နှုန်း သိသိသာသာ လျော့ကျသွား ခြင်းကြောင့် ပစ္စည်းရှားပြီး သရက်သီးဈေးကောင်းရခဲ့သည်ဟု မန္တလေးသရက်သီးအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်သန်းသန်းဆွေ က ပြောသည်။

“ဈေးကွက်က ကောင်းပါတယ်။ ပစ္စည်းတွေ ရှားတယ်လေ။ အရည်အသွေး ကောင်းတာတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ မနှစ်ကထက် သုံးပုံတစ်ပုံလောက်ပဲ နည်းသွားတာပါ။ တောင်သူတွေက စိုက်ကြပါတယ်။ ရာသီဥတုကြောင့်လေ။ အထွက်နှုန်း လျော့သွားတာပါ။ အထွက်နှုန်းတွေ အများကြီး လျော့ကျသွားတာပါ။ ပေါ်ဦးပေါ်ဖျားတုန်းက တစ်ထောင်လောက်ကျတယ်။ အခု နောက်ပိုင်းကျတော့ ငါးရာ၊ ခြောက်ရာ၊ ရှစ်ရာလောက် ပေးရပါတယ်။ အရင် က သုံးရာလောက်ပဲ ပေးရတယ်”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့သရက်သီးကိုတွေ့ရစဉ်

အထွက်နှုန်း ကျဆင်းသွားသော်လည်း ယခုနှစ်မှာ တောင်သူများအတွက် ဈေးကောင်းရခဲ့ခြင်းကြောင့် အကျိုးရှိ ကြောင်း မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးက သဇင်နွယ်သရက်ခြံမန်နေဂျာ ဦးဋ္ဌေးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “ဈေးကွက် ကောင်းတယ်ဆိုတာ တောင်သူတွေရဲ့ သွင်းအားစုက များတော့လေ စိန်တစ်လုံး သရက်သီး ကလေ ရှားတယ်။ ရှားတော့ နည်းနည်းဈေးကောင်း ရကြတယ် တောင်သူတွေ။ သရက်သီးရာသီက မန္တလေးတိုင်း ကဆိုရင် ငါးလပိုင်း တစ်လပိုင်းပဲ။ မန္တလေးတိုင်းက သင်္ကြန်အပြီး ဧပြီလ တတိယပတ်ကနေပြီးတော့ မေလကုန် ထိပဲထွက်တာ။ အခုနောက်ပိုင်း သရက်သီးတွေက မထွက်တော့ဘူး။ ကုန်သွားပြီ။ ခူးပြီးတော့ အကုန်ရောင်းလိုက် ကုန်ပြီ”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စိန်တစ်လုံး သရက်သီးကို မန္တ‌လေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းတို့တွင် စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် စင်္ကာပူနိုင်ငံကိုလည်း တင်ပို့ရပြီး ဈေးကွက်တွင် ကျယ် နေသည်ဟု သရက်စိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၆

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ မြဝတီနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ပြောင်းတင်ပို့ရာတွင် လိုင်စင်လျှောက်ထားရာ၌ ငွေပေးချေ ထားသည့် ကုမ္ပဏီနာမည်နှင့် ဝယ်ယူမည့်ကုမ္ပဏီနာမည် မတူညီခြင်းနှင့် ပို့ကုန်တင်ပို့ခွင့်ပါမစ် မထုတ်ပေးခြင်းတို့ ကြောင့် ပြောင်းကားအစီးရေ ၅၀၀ ကျော် ရောင်းချခွင့် မရဖြစ်နေသည်ဟု ပြောင်းကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပြောင်းကား အစီးရေ ၅၀၀ ကျော်ကို ပြန်လည် တင်ပို့ခွင့်ပြုကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး က နှုတ်အားဖြင့် သဘောတူထားပြီ ဖြစ်သော်လည်း မူဝါဒအရ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း အပိုင်းတွင် ကြန့်ကြာနေမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် လက်ရှိအချိန်ထိ တင်ပို့ခွင့် မရသေးကြောင်း မြဝတီပြောင်းကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုက လုပ်ပေးမယ်လို့ ပြောတယ်။ လက်ရှိက မူဝါဒအရ ဖြေလျှော့ပေးပေမယ့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ ကြန့်ကြာနေတာ။ ဖြေလျှော့သော်လည်း လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ မပြီးဘူးဖြစ်နေတယ်။ သွားလို့မရတော့ အဲဒီအစီး ၅၀၀ လုံးက မြဝတီမှာ အကုန်လုံး တိုင်ပတ်နေကြတယ်။ တုံ့ဆိုင်းနေကြတယ်။ တွေ့တဲ့ဂိုဒေါင်တွေမှာ လိုက်ချပေါ့။ ချပြီး စောင့်နေရတာပေါ့။ အစီးရေ ၅၀၀ ဆိုတော့ တန်ချိန် ၁၆၀၀၀ လောက် ရှိမှာပေါ့။ လက်ရှိကာလပေါက်ဈေး ဆို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅ ဒသမ ၃ သန်းလောက် ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံကို ပြောင်းတင်ပို့ရန် ပို့ကုန်ပါမစ် မထုတ်ပေးသည့်အတွက် ဇွန်လ ၁၆ ရက်နေ့မှ ယနေ့ အချိန်ထိ ပြောင်းတင်ပို့မှု ရပ်တန့်နေရကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်လိုင်စင် မူဝါဒအရ ပြည်ပမှ ဝယ်ယူမည့် ကုန်သည်က ကုန်စည်တန်ဖိုး၏ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ငွေကြိုလွှဲပြီးမှ ပို့ကုန်တင်ပို့သည့် စနစ်ဖြစ်သော်လည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံမှ ကုန်သည်များက လိုင်စင်မရသေးသည့် ကုန်စည်အတွက် ငွေကြိုလွှဲပေးခြင်း မရှိကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

မြန်မာ့ပြောင်းဖူးကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် မြန်မာပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်များက ငွေအရင်စိုက်ထုတ်၍ လိုင်စင်ရရှိရေး လုပ်ဆောင်ရခြင်းကြောင့် ငွေလွှဲထားသည့် ကုမ္ပဏီနှင့် ကုန်စည်ဝယ်ယူမည့် ကုမ္ပဏီနာမည် လွဲမှားသွားခြင်း ဖြစ်သွားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပို့ကုန်မူဝါဒအရ တစ်ဖက်နိုင်ငံကနေ ဝယ်မယ့်သူကနေပြီးတော့ ပိုက်ဆံပေးပြီးတော့ ပိုက်ဆံရပြီဆိုတော့မှ ဒီဘက်ကနေ ကုန်ရောင်းရတယ်။ ဒါပေမယ့် မြေပြင်မှာက ဘယ်သူမှ အဲဒီလို ဝယ်တာမျိုးက ရှားတယ်။ မြန်မာ နိုင်ငံက ကုန်တော်တော်များများက တစ်ဖက်နိုင်ငံက ကြိုတင်ငွေ ပေးပြီးတော့ ဝယ်ယူတာမျိုးက မရှိသလောက်ပဲ။ အဲဒီတော့ ဘာလုပ်ရလဲဆိုတော့ ကိုယ့်ပစ္စည်း ရောင်းချတဲ့အတွက်ကြောင့် ဟိုဘက်မှာရှိတဲ့ ထိုင်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တရုတ် ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တခြားနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံပဲဖြစ်ဖြစ် အဓိကတော့ နယ်စပ်ဆိုတော့ ထိုင်းနဲ့ တရုတ်နဲ့ပေါ့နော်။ 

အဲဒီဘက်မှာ ရှိတဲ့ အဆင်ပြေတဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကနေပြီးတော့ ဒီဘက်က ရောင်းချင်တဲ့ကုန်သည်က ကိုယ့်ပိုက်ဆံနဲ့ကိုယ် နိုင်ငံတော်က သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဒေါ်လာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘတ်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ယွမ်ပဲဖြစ်ဖြစ်ကို လဲ။ လဲပြီးတော့ အဲဒီဘက် ကနေ ဒီဘက်အကောင့်ထဲကို ဟိုဘက်က ကုမ္ပဏီကို ထည့်ခိုင်းလိုက်တာ။ ထည့်ခိုင်းလိုက်တာ လိုင်စင်ရရှိရေးကို။ ထည့်ခိုင်းပြီးတော့ လိုင်စင်ရပြီဆိုတော့မှ ပစ္စည်းပို့၊ ပို့ပြီးတော့မှ ဟိုဘက်ရောက်တဲ့ အခါကျတော့ ကိုယ်အဆင်ပြေ တဲ့ တခြားကုမ္ပဏီတစ်ခုပေါ့ တကယ်တမ်း ပြောင်းဝယ်ကြတဲ့ ကုမ္ပဏီပေါ့နော်။ အဲဒါကို ရောင်းကြတာပေါ့။ အဲဒါ ကို ဟိုဘက်က ငွေသွင်းပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီကိုပဲ ရောင်းချခွင့် ပြုမယ် အဲဒီလို ဖြစ်လာတာ ပြဿနာ။ ဒီဘက်ကို ပိုက်ဆံ ထည့်ထားတာ ဒီကုမ္ပဏီဖြစ်လို့ ဒီကုမ္ပဏီကိုပဲ ရောင်းရမယ်လောက်ထိကျတော့ လုပ်ရကိုင်ရတာ နည်းနည်း ခက် သွားတာ။ ဒါပေမယ့် အဲဒါကို ဖြေလျှော့တယ်လို့လည်း ပြောတယ်။ တရားဝင်တော့ စာထုတ်မလား မသိသေးဘူး” ဟု ပြောသည်။

ပြောင်းဖူး၀ယ်နေစဉ်

ငွေကြိုလွှဲထားသည့် ကုမ္ပဏီကိုသာ ပြောင်းကို ရောင်းချရမည် ဖြစ်သည့်အတွက် ယင်းကုမ္ပဏီမှ ပြောင်းဈေးကို လျှော့ချနေမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ ထို့နောက် ပြောင်းဈေးသည် ထပ်မံ၍ တက်လာနိုင်ခြေ နည်းပါးကြောင်း ပြောင်းကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် ပြောင်းတင်ပို့ခွင့် သတ်မှတ်ထားသည့် ကာလသည် ဩဂုတ် ၃၁ ရက်နေ့ အထိသာ ဖြစ်သည့်အတွက် ယင်းကာလအတွင်း လိုင်စင်ပြန်လည် လျှောက်ထားမှုများ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ရရှိရန် လိုအပ်သည်ဟု ပြောင်းကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၄

မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှ ကုမ္ပဏီများက ဂျင်းတစ်မျိုးထဲသာ ဝယ်ယူ တော့ခြင်းကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၌ ကုန်သွယ်မှုကျဆင်းနေကြောင်း မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန် သည်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့နယ် ရွှေမင်းဂံ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းနှင့် မောင်တောမြို့နယ် ကညင်ချောင်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်က မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်သည့် ကုန်များအနက် ဂျင်း တစ်မျိုးထဲကို သာ ဝယ်ယူတော့သည့်အတွက် ကုန်သွယ်မှုကျဆင်းသွားကြောင်း မောင်တောမြို့မှ ကုန်သည် ဦးအောင်နိုင်လင်း က ပြောသည်။

၎င်းက “ ကျနော်တို့ တစ်လကျော်ရှိပြီပေါ့ ဘာမှပို့လို့ မရတာ။ ပထမ သူတို့မှာ ဒေါ်လာ မရှိဘူး။ ဒေါ်လာ ပြတ်လပ် သွားတယ်ပေါ့။ ဒေါ်လာ မရှိဘူးဆိုပြီးတော့ ဒေါ်လာပြဿနာ တတ်တယ်တဲ့။ သွင်းကုန်ကို ဆိုတော့ သူတို့ပေးလို့ မရဘူးပေါ့ ဆိုပြီးတော့ ပိတ်လိုက်တယ်။ အရင်က ကုန်ပို့လို့ရတယ် သူတို့ ဝယ်တယ်။ အခုလောလောဆယ် တစ်လ ရှိပြီ သူတို့ မဝယ်ဘူး။ သူတို့ ဒေါ်လာမရှိဘူးတဲ့။ အခု သူတို့အလိုရှိတယ်ဆိုပြီးတော့ ဂျင်းတစ်မျိုးကိုပဲ သူတို့ အစိုးရ က ခွင့်ပြုထားတယ်တဲ့။ 

ဂျင်းသွင်းလာရင်တော့ ဒေါ်လာရောင်းပေးပေါ့ ညွှန်ကြားထားတယ်ပေါ့။ အစိုးရ ဘဏ်က ဂျင်းသွင်းမယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာရောင်းပေးတယ်။ ကျန်တဲ့ ကုန်သွင်းမယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာ မရောင်းပေးဘူး။ အဲဒါ ကြောင့် သွင်းလို့မရဘူး။ ဘယ်သွင်းကုန်မှ သွင်းလို့မရဘူး။ လောလောဆယ် ကျနော်တို့ ဒီဘက်ကနေ ပို့ထားတာ အများကြီးရှိတယ်။ ဆိပ်ကမ်းမှာ လှောင်ထားတယ်။ ပုံထားတယ်ပေါ့နော်”ဟု ပြောသည်။

 ကုန်သွယ်ရေး အမှတ်တံဆိပ်

ကုန်သွယ်မှု ကျဆင်းရခြင်းမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရပိုင် ဘဏ်များက မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ရာတွင် ပေးချေရမည့် ဒေါ်လာ(ဒေါ်လာ လိုအပ်ချက်ဖြစ်နေ)ကို မရောင်းချပေးနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု မောင်တောမြို့နယ် မေယုတော်ဝင် ကုမ္ပဏီမန်နေဂျာ ဦးယဥ်ဆန်းက ပြောသည်။

ဦးယဥ်ဆန်းက “ကုန်ပစ္စည်း တင်ပို့နိုင်မှု အချိန်က မနှစ်ကထက်စာရင် ဘာမှကို မဆိုင်တာပါ။ မနှစ်က ဒီအချိန်မှာ ဆိုရင် ရာသီဥတု ဘယ်လောက် ကြမ်းနေပါစေ။ ငါးတွေ ၊ ကြက်သွန်တွေ၊ ဂျင်းတွေနဲ့ တခြား တခြားသော စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်တွေရော ရေထွက်ကုန်တွေရော တင်ပို့နိုင်တယ်။ ဒီနှစ်မှာတော့ အဲဒီ အခြေအနေမျိုး မရှိ ဘူး။ စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်တွေနဲ့ ကြက်သွန်ရယ်။ ကြက်သွန်တောင် အဲလောက်မပါဘူး။ ဂျင်းပဲ အဓိက တင်ပို့နိုင် တယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ လတွေက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဘက်မှာရှိတဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ မိတ်ဖက်ကုန်သည်တွေ သူတို့တွေဆီကတဆင့် သတင်းတွေ စုံစမ်းကြည့်တယ်။ စုံစမ်းကြည့်တဲ့ အချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရပိုင် တဲ့ တိုနာလီဘဏ်၊ အေဘီဘဏ်နဲ့ နောက် ဘဏ်တစ်ခုပေါ့နော် အဲဒီဘဏ်တွေမှာ မြန်မာပြည်နဲ့ ကုန်သွယ်မှုလုပ် တဲ့ အချိန်ပဲ ငွေကြေး ပေးချေရတဲ့ ဒေါ်လာတွေ မရောင်းပေးနိုင်လို့ ဆိုလို့ ကုန်တွေ မသွားနိုင်ဘူး ဖြစ်နေရတာ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ ဂျင်းကို တွေ့ရစဉ်

ဂျင်းတစ်မျိုးသာ တင်ပို့နေရသည့်အတွက် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို မှီခို လုပ်ကိုင် စားသောက်နေကြရသည့် လက်လုပ်လက်စား သမားများသည် အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း မောင်တောမြို့နယ်က အလုပ်သမား ခေါင်းဆောင် မာမတ်အာယစ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မာမတ်အာယစ်က “ပစ္စည်းက တစ်ခုထဲပဲ ချလို့ရတယ်။ နောက်ကုန်တို့ ဘာတို့ချလို့ မသေးဘူး။ ကျနော်တို့မှာ အခက်အခဲ ရှိနေတယ်”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလမှ ဒီဇင်ဘာလအထိ မြန်မာနိုင်ငံက ပို့ကုန်အနေဖြင့် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၅.၅၈ သန်း ကုန်သွယ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့နောက် သွင်းကုန်ပမာဏ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၀.၁၂ သန်းဖိုး တင်သွင်းမှု ရှိခဲ့ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၃

အိန္ဒိယနိုင်ငံ မိုရေးမြို့တွင် လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်း ဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် မေလဆန်းပိုင်းမှ စတင်၍ မိုရေးမြို့ဘက် သို့ အဝင်/အထွက်ကို ပိတ်ထားသည့်အတွက် တမူးမြို့မှ ကုန်သည်များသည် တခြားသော လမ်းကြောင်းများ အသုံးပြု၍ ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေကြရသည်ဟု တမူးမြို့မှ ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ယခင်က တမူးမြို့မှ ကုန်သည်များသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် မိုရေး-တမူး နန့်ဖာလုံဈေးမှတဆင့် ကုန်သွယ်ကြရကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် တမူးမြို့နှင့် အလှမ်းဝေးသည့် နာဂလန်းပြည်နယ် ဘက်သို့သွား၍ ကုန်သွယ် ကြရကြောင်း၊ ထိုလမ်းကြောင်းသည် မြန်မာဘက်မှ တရားဝင် အခွန်ဆောင်၍ သွားသော်လည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက် တွင် တရားမဝင်သဘောမျိုး ဖြစ်နေသည်ဟု တမူးကုန်သည် ဦးခင်မောင်ဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူက Nagaland နယ်ထဲ ရောက်သွားမယ်။ အဲဒါတော့ သူတို့အဆက်အသွယ်နဲ့ သူတို့မှ သွားလို့ရတယ် လူတိုင်းတော့ သွားလို့မရဘူး။ ကုန်သည်နဲ့လည်း အချိတ်အဆက် ရှိရမယ်။ ပြီးတော့ ဟိုဘက် ကုန်သည်က ဟိုဘက် ကယ်ရီရှိမှ သွားလို့ရတယ်။ အဲဒီလမ်းကြောင်းက ကယ်ရီသပ်သပ်။ သူတို့ကိုယ်တိုင်လည်း မသယ်ရဲဘူး ကုန်သည်က။ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ ဂျူတီဆောင် သွားကြပါတယ်။ သူတို့ဘက်ကတော့ အဖမ်းအဆီး ရှိတာ ပေါ့။ ဟိုဘက်ကတော့ မှောင်ခိုပါပဲ။
 
ဒီမှာရှိတဲ့ဟာတွေ တချို့ နည်းနည်း သွားကြတယ်။ အခက်အခဲတော့ အဲ လောက်ထိတော့ မရှိပါဘူး အဲဒီဘက် လမ်းကြောင်းက။ လမ်းတော့ နည်းနည်း ဆိုးတယ်။ ကုန်ကျမှုအပိုင်းကတော့ များတော့များတယ်။ ကျနော်ကတော့ အဲဒီဘက်လမ်းက ကုန်ကျမှုတော့ မပြောတတ်ဘူး။ များတာတော့ များ တယ်” ဟု ပြောသည်။

တမူးမြို့ နန့်ဖာလုံဈေးကိုတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် မိုရေး-တမူး နန့်ဖာလုံဈေးမှတဆင့် ကုန်သွယ်မှုရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် ကုန်ကျစရိတ် များ မရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် မဖြစ်မနေ တင်ပို့ရမည့် ကုန်ပစ္စည်းတချို့ကို တခြားသော လမ်းကြောင်းများမှ ကုန်သွယ်နေရခြင်းကြောင့် ကုန်ကျစရိတ်များ ကြီးမြင့်နေသည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

တချို့သော ကုန်သည်များသည် တမူး - မိုရေး လမ်းကြောင်းသာ ကုန်သွယ်သည့်အတွက် လက်ရှိတွင် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများ ရပ်နားထားရသည်ဟု ကလေး - တမူး - ကလေးဝ နယ်စပ်ကုန်သည်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးလှမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒါက အိန္ဒိယက ရွာပဲ ရှိတာလေ မြို့မရှိဘူး။ အိန္ဒိယ မဏိပူရ် ပြည်နယ်ထဲ သွားဖို့ဆိုတာ အဝေးကြီး သွားရတာ ကျန်သေးတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ official မဟုတ်ဘူးလေ။ ဒါကျတော့ ပိုက်ဆံမရှိ ရှာကြမှာပေါ့ တခြားအလုပ်။ 

အဆင်ပြေတဲ့နေရာ လုပ်ကြမှာပေါ့။ အဆင်ပြေတဲ့နေရာ နေကြမှာပဲလေ။ အဲဒါတွေ မသိဘူးဗျ ကျနော်တို့က တမူးနဲ့ မိုရေးကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘာမှလုပ်မရလို့ စိတ်ညစ်နေရတာပဲ ရှိတယ်” ဟု ပြော သည်။

တမူး-မိုရေး နယ်စပ်မျဉ်းကိုတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယ - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါ ထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေး အကြောင်းပြချက်ဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်က ၂၀၂၀ မတ်လမှစတင်၍ ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်ကို ပိတ်ထားခဲ့ပြီး မြန်မာကုန်သည်များအနေဖြင့် တရားဝင် အခွန်ပေးဆောင်၍ ကုန်စည်များ တင်ပို့သော်လည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံတွင် တရားမဝင် သဘော ဖြစ်နေ သည်ဟု သိရသည်။

လက်ရှိတွင်လည်း မဏိပူရ်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းကြောင့် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

အိန္ဒိယ - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် ကိုဗစ် မတိုင်ခင်ကာလ ၂၀၁၉ - ၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် တမူးနယ်စပ်မှ တဆင့် ပို့ကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၀ ဒသမ ၇၃၁ သန်း၊ သွင်းကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၄၄၃ သန်းနှင့် စုစုပေါင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၂ ဒသမ ၁၇၄ သန်း ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ထားနိုင်ခဲ့ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၂

နစက ထံသို့ နိုင်ငံခြားငွေ ဝင်ရောက်မှုကို ကန့်သတ်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် မြန်မာ့နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုဘဏ် (MFTB) နှင့် မြန်မာ့ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဘဏ်(MICB) တို့ကို အမေရိကန်အစိုးရက စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ ကန့်သတ်မှု လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် နစကထက် ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းရှင်များအား ပိုထိခိုက်နိုင်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် လေ့လာသူများက ပြောသည်။

ပြည်တွင်းရှိ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်း၊ လေကြောင်းလိုင်းများ၊ ခရီးသွား လုပ်ငန်းများနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ လုပ် ငန်းများ၊ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများသည် ငွေပေးချေခြင်းနှင့် အခွန်ပေးဆောင်မှုများ လုပ်ဆောင်ရာ တွင် MICB ဘဏ်နှင့် MFTB ဘဏ်များဖြင့်သာ ချိတ်ဆက် ကြရသည့်အတွက် ပြည်တွင်း လုပ်ငန်းများ ထိခိုက်မှု ရှိနိုင်သည် ဟု Via Logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုက ပိတ်လိုက်တော့ အမေရိကန်ကတော့ sanction ဆိုတော့ ပိတ်လိုက်တယ်ဆိုပေမယ့် အခု ထိခိုက် တာက MOGE နဲ့ ရေနံထွက်တွေ တပ်ရဲ့ ထောင့်တိုင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ဦးတည်တာ မှန်ပေမယ့် ဒီဘက်က စီးပွားရေးလုပ်ငန်း အင်အားစုတွေကို ပိုပြီး သက်ရောက်မှုက ရှိသွားတာပေါ့နော်။ ဘာလို့ဆို လောလောဆယ် ကျနော်တို့ဆီမှာ တရားဝင် လုပ်ဖို့ဆိုတာက အစိုးရဘဏ်တွေနဲ့ သွားမှပဲ အဆင်ပြေတာလေ။ KBZ ဘဏ်တို့ AYA ဘဏ်တွေတော့ ရှိသေးတာပေါ့နော်။ အဲဒီဘဏ်တွေနဲ့တော့ လုပ်လို့ရလားဆိုတော့ Trade နဲ့ကျတော့ အဲဒီဘဏ် တွေကတော့ သွားနေတာပဲ။ ဒါပေမယ့် အားက ဒီလောက် မကြီးဘူးပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် နိုင်ငံခြားဘဏ်ခွဲများ ရှိသော်လည်း အစိုးရက ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ဘဏ်များနှင့်ယှဉ်ပါက အခက်အခဲ ဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ဦးသီဟပိုင်က ပြောသည်။

 မြန်မာ့နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုဘဏ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကျနော်တို့ဆီမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံခြားကနေ လာ ဖွင့်တဲ့ ဘဏ်ခွဲတွေ ရှိတယ်၊ နိုင်ငံခြားဘဏ်တွေလည်း ရှိတယ်။ အဲဒီကနေလည်း Project to Project တော့ သွားနေတာ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် သူက သူ့အလုပ်ပေါ့နော်။ အစိုးရနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး လုပ်ရတဲ့ အခွန်ငွေပေးသွင်းရတဲ့ နိုင်ငံခြား ကော်ပိုရေးရှင်း လုပ်ငန်းတွေကျတော့ နည်းနည်း ခက် သွားတယ်ဗျ သက်ရောက်မှု တော်တော်ရှိတယ်။ ကဏ္ဍတွေကတော့ အစုံပေါ့လေ။ Oil and Gas ကဏ္ဍတွေ၊ စွမ်းအင်ကဏ္ဍတို့၊ လျှပ်စစ်ရောင်းဝယ်ရေးကဏ္ဍတို့၊ ပြီးရင် Travel and Tour၊ လေကြောင်းလိုင်းကဏ္ဍတို့၊ ပြီးရင် သတ္တုတူးဖော်ရေးတို့၊ ပြီးတော့ တကယ့်ကို အစိုးရနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီးတော့မှ သွားရတဲ့ Project လုပ်ငန်းတွေ၊ CMP လုပ်ငန်းတွေ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းတွေ အကုန်ထိသွားတာ” ဟု ပြောသည်။

အမေရိကန်သည် မြန်မာအစိုးရ၏ ဘဏ်နှစ်ခုကို ပိတ်ဆို့မှု လုပ်ဆောင်ပြီးနောက် ပြည်တွင်းရှိ အမေရိကန်ဒေါ်လာ တန်ဖိုး မြင့်တက်လာနိုင်သည်ဟု သုံးသပ်ကြခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ နိုင်ငံခြားငွေကြေး လဲလှယ်သည့် ဝန်ဆောင် မှု လုပ်ငန်းများ ယာယီရပ်ဆိုင်းသွားကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် MFTB နှင့် MICB ဘဏ်တို့ကို ပိတ်ဆို့ခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းအများစု သည် တခြားသော ဘဏ်များကို ပြောင်းလဲသုံးစွဲကြရမည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနဲ့ နစကဥက္ကဋ္ဌ တွေ့ဆုံစဉ်

၎င်းက “ဒီပြင်ဘဏ် ဘဏ်တွေ ပြောင်းသုံးရမှာပေါ့။ ဒီပြင်ဘဏ်တွေ ပြောင်းသုံးရင် အစိုးရက ပြောင်းလဲပေးမှ ရ မယ်။ အခုက MFTB ပဲ အကုန်လုံး ချိန်းတာလေ။ ကုန်သွယ်ရေး ကိစ္စတွေကျတော့ MFTB ဖြတ်မှ ရတာကိုး။ MFTB မှ ဖြတ်လို့မရတဲ့ကိစ္စကို MFTB က သူက ဘယ်ဘဏ်တွေ official သုံးလို့ရပါတယ်၊ သူမလွှဲပေးရင်တော့ မလွယ် ဘူးလေ။ MFTB ကိုင်တွယ်လိုက်တော့ MFTB မှာ pass လုပ်လို့ မရဘူးပေါ့။ ဒီပြင်ဘဏ်ကိုပဲ လုပ်ရမှာပေါ့။ ကိုဇော်မင်းထွန်းလည်း ပြောသွားတာပဲ။ ဒီပြင်ဘဏ်တွေ သုံးလို့ရပါတယ်။ သုံးလို့ရအောင်လည်း ဗဟိုဘဏ်က ခွင့်ပြုပေးမှ ရမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

နစက၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကတော့ အမေရိကန်၏ ပိတ်ဆို့မှု သတင်းများကြောင့် မြန်မာ့ ဘဏ်လုပ်ငန်း စိုးရိမ်စရာမရှိကြောင်း၊ ပုံမှန်အတိုင်း နိုင်ငံခြားငွေ လွှဲ-လဲ-အပ် လုပ်ငန်းများ လည်ပတ်နေကြောင်း၊ အမေရိကန်သည် မြန်မာကို စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းဖြစ်အောင်လုပ်နေကြောင်း ပြောသည်။

ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းများကို ပြည်တွင်းရှိ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များနှင့် ချိတ်ဆက်၍ လုပ်ဆောင်မှုများရှိသော်လည်း ဘဏ်များတွင် နိုင်ငံခြားငွေ အမြောက်အများ ရှိမှသာ အဆင်ပြေနိုင်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များသည် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများတွင် အားနည်းနေခြင်းကြောင့် တရား မဝင် ငွေကြေးလွှဲပြောင်းခြင်း ဟွန်ဒီစနစ် ဖြစ်သွားမည်ကို လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန် ၂၂

MOU သမားများ၏ ဗီဇာကြေးအား ဘတ် ၁၅၀၀ ခန့်အထိ လျှော့ချနိုင်ရန်အပြင် မိခင်နိုင်ငံသို့ သက်တမ်း ပြန်တိုးသည့် MOU သမားများအတွက် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်ရမည့် အချိန်အား လျှော့ချနိုင်ရေး ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း ထိုင်းသတင်း များ၏ ဖော်ပြချက်အရ သိရသည်။

ဗီဇာကြေးသည် ဘတ် ၂၀၀၀ ပေးသွင်းရခြင်းအစား ဘတ် ၅၀၀ သာ ပေးသွင်းနိုင်ရန် (ဘတ် ၁၅၀၀ လျှော့ချပေးနိုင်ရန်)နှင့် သက်တမ်း ၄ နှစ်ပြည့်သူများ မိခင်နိုင်ငံသို့ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးပြီး ရက်ပေါင်း ၃၀ နေထိုင်ရန် မလိုဘဲ ထိုင်းသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုရန် နှစ်နိုင်ငံတာဝန်ရှိသူများ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဗီဇာကြေး လျှော့ချရန်မှာ ယခင်ကတည်းက ဆွေးနွေးနေကြခြင်း ဖြစ်သည့်အပြင် ယခုအခါ ထပ်မံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြခြင်းဖြစ် ကြောင်း၊ အလုပ်သမားများအနေဖြင့် ဗီဇာကြေး သက်သာသော်လည်း အေဂျင်စီများနှင့် အခြားသော ကုန်ကျစရိတ်မှာ လျော့ နည်းမသွားကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒီ amount လောက်ပဲ လျော့သွားတာပါ။ ၅၀၀ ကို လျှော့ပေးလိုက်တယ်ဆိုရင် ၁၀၀၀၊ ၁၅၀၀ သက်သာသွားတဲ့ ဟာ။ ကျန်တဲ့ Process တွေက အတူတူပဲ။ ၁၀၀၀၊ ၁၅၀၀ ပဲ သက်သာတာပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် နည်းတော့လည်း မနည်းပါဘူး ဒီလောက်ကြတော့လည်း။ တကယ့်တကယ်က တစ်ယောက်ချင်း ကြည့်ရင်တော့လည်း ဘာမှမဟုတ်ဘူးဆိုပေမယ့် အများနဲ့ ဆိုရင်တော့လည်း တော်တော်လေးကို လျော့သွားတာပဲ။ အခုထိုင်းနိုင်ငံမှာ တရားဝင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား မြန်မာချည်းပဲ ၁.၉ သန်း ဝန်းကျင်ရှိတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီလူတွေရဲ့ ဗီဇာခကို ဗီဇာနှုန်းကို တွက်ကြည့်လိုက်ပေါ့။ ကိုဗစ်ကြောင့် ပြဿနာ တက် သွားတာလေ။ ဒီဘက်ကို ကူးလာပြီးကတည်းက MOU အလုပ်သမားတွေကို သူတို့ Camp သွင်းပြီးတော့ ရောဂါ စစ် ဆေးတာတို့ ဘာတို့လုပ်ရတယ် ကွာရန်တင်း ကာလတွေ အဲဒါတွေပါတဲ့ အခါကြတော့ ဘယ်လိုမှ တစ်လနဲ့က မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ပြီးတော့ စက်ရုံကိုရောက်ပြီး ၁၅ ရက်အတွင်းမှာ Work Permit တွေဘာညာ လုပ်တဲ့ကိစ္စတွေပေါ့။ လုပ်ငန်းနဲ့ ပတ်သက်တာ တွေကို သင်ကြားမယ်။ ပြီးတဲ့အခါကြမှ အဲဒီကြား ကာလမှာ ပါမစ်တွေကို လုပ်တဲ့ကိစ္စဆိုတော့ အဲဒီမှာ အချိန်က ပေးရတာ ပေါ့။ အခုကြတော့ ဒီဟာတွေ ကဏ္ဍတွေကို အတတ်နိုင်ဆုံး ချုံ့ပြီးတော့ တစ်လ အတောအတွင်း ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးမယ်ဆို တာ ဒါ ကိုဗစ်ကာလ မတိုင်ခင်ကလို ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် အလုပ်ရှင်နှင့် အလုပ်သမား အလုပ်ခန့်ထားရေး နှစ်ဦးသဘောတူ စာချုပ် ချုပ်ဆိုပြီးသော်လည်း အလုပ်သမားများ အား အလုပ်နေရာသို့ ခေါ်ဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိသည့် အလုပ်ရှင်များကို ထိရောက်သည့် အရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်ရန်နှင့် အလုပ်ခန့်ထားရေး စာချုပ်များအား သက်တမ်းတိုးခြင်းနှင့် လုပ်ငန်းခွင်များကို MOU စနစ်အတိုင်း ပြုလုပ်ရန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြ ကြောင်း သိရသည်။

ကိုဗစ် ကာလပြီးနောက် မြန်မာ MOU လုပ်သားများအား စတင်စေလွှတ်ရာတွင် စာချုပ်ပါအတိုင်း လုပ်ငန်းခွင် မဟုတ်သဖြင့် မြန်မာလုပ်သားများ အခက်အခဲ ဒုက္ခရောက် ခဲ့ရသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ ထိုအချက်အား နှစ်နိုင်ငံ ဆွေးနွေးခဲ့ခြင်းသည် ကောင်းမွန်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက သုံးသပ်သည်။

ယခုဆွေးနွေးခဲ့သည့် အချက်များအား သက်ဆိုင်ရာများမှ အတည်ပြု ထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသေးကြောင်းနှင့် အမြန်ဆုံး အတည်ပြု ထုတ်ပြန်စေလိုကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် MOU သက်တမ်း ပြည့်သူများအား နေရပ်သို့ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးခြင်း ပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် ဇူလိုင်လကုန်အထိ ယာယီနေထိုင်ခွင့် ပြုထားခြင်း ဖြစ်သော်လည်း အချို့လုပ်ထုံး လုပ်နည်းများကြောင့် သက်တမ်းပြည့် MOU သမား အများစု သည် နေရပ်ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးရန်မှာ အဆင်မပြေကြကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က “တကယ်တမ်း တွက်ကြည့်မယ် ဆိုရင်တော့ ဗီဇာ ကြေးတွေ ဟိုကြေး ဒီကြေးတွေ လျှော့ချတာကတော့ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ လက်ခံပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လုပ်နည်းလုပ်ဟန်တွေ မှာ တချို့ဟာတွေက ပြောစရာတွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုရင် ဥပမာ နံပါတ်တစ် သူတို့မှာ အထောက်အထား မရှိဘူး။ အထောက်အထားတွေက သေနေတယ်။ သေတဲ့အခါကြတော့ နယ်စပ်ကို ဘယ်လိုသွားမလဲ။ နယ်စပ်ကို သွားတဲ့အခါ ကိုယ် လာတဲ့ အေဂျင်စီကနေ လာမခေါ်ဘူးလား ကိုယ့်ဘာသာ သွားရမှာလား။ အဲဒီသွားတဲ့ အခါမှာလည်း သက်တမ်းက သေနေတဲ့ အခါကြတော့ သံရုံးထောက်ခံချက်ကို အလုပ်သမားတွေ ကိုယ်တိုင်က သွားယူရမလား၊ အေဂျင်စီက ယူရမှာလား။ အဲဒီ တစ်ခု ချင်း တစ်ခုချင်းစီရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ကို ကြည့်တဲ့အခါကြတော့ ပွဲစားကို ဗဟိုပြုတာ တွေ့ရတယ်။ တချို့ လုပ်ဆောင်ချက် တွေကို ပြန်ကြည့်ဖို့ လိုတယ်။ တတ်နိုင်ရင်တော့ အဲဒီလိုပုံစံမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ သံရုံးကနေ တစ်ခါတည်း လုပ်ပေးလိုက်လို့ရတဲ့ ကိစ္စတွေကို။ သံရုံးကနေ တိုက်ရိုက်မလုပ်ဘဲ မြန်မာပြည် ပြန်ခိုင်းတဲ့ ကိစ္စတွေက တချို့ဟာတွေက သွားလို့ ရတယ်ဆိုပေမယ့် တချို့ဟာတွေက ငွေကြေးဆိုင်ရာ အခက်အခဲကြောင့်။ ကျနော့်အထင် သွားမယ့်အုပ်စုတွေက ၁၀၀ မှာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ဖြစ်မယ်မထင်ဘူး”ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ MOU သက်တမ်းပြည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများသာမက ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသည့် အဖွဲ့အစည်းများ အနေဖြင့် နေရပ်သို့ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးခိုင်းခြင်းအစား ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း၌သာ သက်တမ်းတိုး ပြုလုပ်ရန် ထုတ်ပြန်စေလိုနေကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း၌ လုပ်သား လိုအပ်ချက်များ ရှိနေသည့်အတွက် အလုပ်သမား အရေးကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အချိန်နှင့်အမျှ ထုတ်ပြန်ချက်များ၊ ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်နေသောကြောင့် MOU သက်တမ်းပြည့်သူများအပြင် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းရှိ အထောက်အထားမဲ့ လုပ်သားများနှင့်ပတ်သက်၍လည်း တစ်စုံတစ်ရာ ထူးခြားလာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက သုံးသပ်သည်။