CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၄

ပြည်တွင်းတွင် ဆန်ဈေးနှုန်း အဆမတန် မြင့်တက်နေရခြင်းသည် နစက၏ လုပ်ရပ်နှင့် မကင်းကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဩဂုတ်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် နေပြည်တော်၌ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် နစက၏ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်မှုကြောင့် ပြည်ပသို့ တင်ပို့နေသည့် မြန်မာ့ဆန်ဈေးနှုန်းလည်း မြင့်တက်မှုကို ကုန်သည်များက မျှော်လင့်နေကြောင်း၊ ပြည်ပတင်ပို့မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ မူဝါဒများကို ပြန်လည်သုံးသပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် နစကအနေဖြင့် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းရေးနှင့် ပတ်သက်၍ ထိရောက်စွာ လုပ်ဆောင်မှု မရှိဘဲ ငြိမ်နေသည့်သဘော ဖြစ်နေသည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“စပါးဈေးတက်အောင် လုပ်နေတာက ရှင်းရှင်းပြောရရင် နစကလက်ချက်လည်း မကင်းဘူး။ ဒီနေ့ သူတို့ဆီက ထွက်လာတဲ့စကားအရ။ သူတို့ မူဝါဒတွေ ပြန်လည်သုံးသပ်မယ်။ သူတို့ Export Earning သိပ်ရချင်တဲ့အခါ ကျတော့ Export က ဆန်စပါးက ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာ ဆန်ဈေးက ဟို market တွေ ပိတ်ပြီ၊ ဒီ market တွေ ပိတ်ပြီဆိုတော့ ဆန်ဈေးက တက်လာဖို့ ရှိတယ်လို့ သူက မျှော်မှန်းပြီးတော့ သူက ဆန်ဈေးကို ဆွဲတင်နေတာ။ ဘာလို့ဆို သူတို့ပြောတဲ့စကားက ပြည်ပပို့ကုန်သမားကို အားပေးအားမြှောက်ပြုမယ်တို့ ဘာတို့ပြောတော့ အဲဒီ စကားတွေရော၊ နောက်ပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ မူဝါဒ ပြန်လည်သုံးသပ်မယ်ဆိုတဲ့ စကားလုံးတွေရော၊ နောက်ပြီး ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာ ဆန်ဈေးက တက်လာနေပြီဆိုတဲ့ ဟာတွေရောဆိုတော့ ဒီလက်ချက်က နစက လက်ချက် လည်း မကင်းဘူး။ ဆန်ဈေးတက်တာတောင် ငြိမ်နေတယ်ဆိုတော့ သွားပြီပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းများသည် စံချိန်တင် မြင့်တက်နေပြီး ရွှေဘိုပေါ်ဆန်း တစ်အိတ်လျှင် ၁၄၈,၀၀၀၊ ဧရာဝတီပေါ်ဆန်း တစ်အိတ်ကို ကျပ် ၁၂၅,၅၀၀၊ ဆင်းသုခ ဆန်တစ်အိတ်ကို ၉၅,၀၀၀ ကျပ်၊ ဧည့်မထ ၂၅ မှတ် ဆန်ကြမ်းသည် ၇၀,၀၀၀ ကျပ် စသဖြင့် အသီးသီး မြင့်တက်လျက်ရှိနေသည်။

နိုင်ငံတကာ ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်မှုကြောင့် ပြည်ပတင်ပို့သည့် ဆန်များ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်သွားကြောင်း၊ ထို့ အတူ ပြည်တွင်းတွင် စားသုံးနေသည့် ဆန်ဈေးနှုန်းများ လိုက်ပါမြင့်တက်သွားခြင်းကြောင့် စားသုံးသူ ပြည်သူများ အနေဖြင့် ဈေးကြီး ဝယ်စားနေကြရသည်ဟု ဦးသက်ဇော်က ဆက်ပြောသည်။

“ဆန်ဈေးတက်နေတာက ဆန်ကုန်သည်တွေက Export မျှော်လင့်ချက်နဲ့ Export တွေက ဈေးနှုန်းတွေ တက်နေ တော့ ဆန်အဝယ်လိုက်အောင်လို့ ဆွဲတင်တာ။ အမှန်မှာ အဲဒါလုပ်တာက လုပ်နည်းကိုင်နည်း မှားနေတယ်။ အစိုးရကလည်း Export ပရိုမိုးရှင်း လုပ်သော်ငြားလည်းပဲ ပြည်တွင်းဖူလုံမှု ပြီးတော့မှ Export ပရိုမိုးရှင်းကို လုပ်သင့်တယ်လို့ အကြံပြုလိုတယ်။ ဆန်ကုန်သည်ကြီးများအသင်းကလည်း ရသလောက် တင်မယ်။ ရသလောက် တင်ဖို့အတွက် ပြည်တွင်းကို ကိစ္စမရှိဘူး။ ပြည်တွင်းကိစ္စကို သူတို့ဂရုမစိုက်ဘဲနဲ့ ရှိသမျှ ဆန်ကို ဝယ်ပြီးတော့ ဈေးကြီး ပေးဝယ်ပြီးတော့ တင်တယ်။ တင်တော့ ပြည်တွင်းဈေးကွက်မှာ ဈေးတွေက ကြီးသွားတယ်။ ကြီးသွား တော့ Export တော့ သွားပါရဲ့ ပြည်တွင်းဈေးကြီးတဲ့ဒဏ်ကို ပြည်ပပို့တဲ့ နှုန်းအတိုင်း လိုက်တက်တော့ ပြည်သူ ပြည်သားတွေ ဒုက္ခရောက်တာပေါ့။ အဲဒီနှုန်းထားအတိုင်း လိုက်ပေးစားနေသလို ဖြစ်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ပြည်တွင်းတွင် ဆန်၊ စပါးဈေးနှုန်းများသည် တရှိန်ထိုး မြင့်တက်နေခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ဈေးနှုန်းကျရန် လုပ်ဆောင်နေပြီး အစိုးရအနေဖြင့် လိုအပ်သည့် မူဝါဒ ထိန်းညှိမှုများကို ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်သည်ဟု နစက သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ပြောသည်။

လာမည့် ၂ လအတွင်း မိုးစပါးများ လှိုင်လှိုင်ပေါ်လာတော့မည် ဖြစ်သည့်အတွက် အစိုးရအနေဖြင့် လက်ရှိ ဆန်ဈေး နှုန်း မြင့်တက်နေမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် သိုလှောင်ထားသည့် အရန်ဆန်များကို သက်သာသောနှုန်းထားများဖြင့် ထုတ် ရောင်းပေးမည်ဆိုပါက ပြည်သူများ၏ စိုးရိမ်စိတ်များကို ထိန်းသိမ်းရာ ရောက်နိုင်သည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အန်ကယ်ပြောချင်တာတော့ အရန်ဆန်ရှိတာကို အခြေခံဝန်ထမ်းနဲ့ အခြေခံ လူတန်းစားတွေ ရှိရာအရပ်မှာ အခြေခံဝန်ထမ်းတွေလည်း ၁ လကို တစ်အိမ်ကို တစ်အိတ်လောက် လုပ်ပေးလို့ ရပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် ၁ တင်းပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့ ထုတ်ပေးလို့ ရပါတယ် တင့်သင့်မျှတတဲ့ ဈေးနဲ့ပေါ့။ နောက်တစ်ခုက ဆင်းရဲသား ရပ်ကွက်တွေ မှာလည်း ၁ အိတ်ကို ၆ သောင်းနှုန်းနဲ့ တစ်မိသားစုကို ဘယ်လောက်ဆိုတဲ့ နှုန်းထားနဲ့ အမြဲတမ်း ကားကြီးနဲ့ ပတ်ပြီးတော့ ရောင်းမယ် အဲဒီလှည့်ပတ်သွားတဲ့ စရိတ်အပါ ဆန်ဖိုးကို နည်းနည်းတင်လည်း ကိစ္စမရှိပါဘူး။ အရန်ဆန်ရှိနေတဲ့အတွက် ဒီနေရာမှာ အသုံးချလို့ ရပါပြီ။ နောက် ၂ လဆိုရင်လည်းပဲ စပါးအသစ်တွေ ပေါ်တော့မှာဆိုတော့ လက်ရှိအရန်ဆန်ကို လှယ်လိုက်ခြင်းအားဖြင့် ပြည်သူတွေရဲ့ စိုးရိမ်စိတ်တွေကိုလည်း ထိန်းသိမ်းပေးရာရောက်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မိုးစပါး ရောင်းဈေးသည် ကျပ် ၉ သိန်းနှင့် ၁၀ သိန်းကျပ် ဝန်းကျင်သာရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ၁၇ သိန်း၊ ၁၈ သိန်း ဝန်းကျင် ပေါက်ဈေးရှိနေပြီး ယခင်က ၅၃၀၀၀၀(ငါးသိန်းသုံးသောင်း) ကျပ်ဝန်းကျင် ပေါက်ဈေးရှိခဲ့သည့် ဧည့်မထဆန်သည် လက်ရှိတွင် ၁၈ သိန်းကျပ် ဝန်းကျင်‌ ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းရှိ ဆန်၊ စပါးဈေးနှုန်းများ ကောင်းမွန်နေသော်လည်း စက်သုံးဆီ၊ ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ ပေါင်းသတ်ဆေး စသည့် သွင်းအားစုစရိတ်များ၊ ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့ခနှုန်းထားများ မြင့်တက်နေခြင်း ကြောင့် တောင်သူလယ်သမား အများစုသည် အကျိုးအမြတ် ရရှိမှု အနည်းငယ်သာ ရှိကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် အရန်ဆန်များကို ထုတ်ရောင်းရာတွင် လက်ရှိအချိန်တွင် ထုတ်ရောင်းသင့် ကြောင်း၊ တောင်သူများ စပါးလှိုင်လှိုင်ပေါ်ချိန်တွင် အရန်ဆန်များကို ထုတ်ရောင်းမည်ဆိုပါက တောင်သူများ ရရှိသည့် စပါးဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းသွားမည်ဖြစ်ပြီး အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်သွားရမည် ဖြစ်ကြောင်း တောင်သူ လယ်သမားများက သုံးသပ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၄

မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာရောက်လည်ပတ်မည့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ခရီးသွားများအား ဆိုက်ရောက်ဗီဇာ (Visa on arrival) ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးအောင်အေးဟန်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းနိုင်ငံသား ခရီးသွားများအား ဆိုက်ရောက်ဗီဇာ စတင်ပေးမည့် အချိန်ကာလအတိအကျအား မသိရှိရသေး သော်လည်း လာမည့်ပွင့်လင်းရာသီ ခရီးသွားကာလတွင် စတင်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်းလည်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးအောင်အေးဟန်က “ဒီဟာကတော့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေလည်းဖြစ်တယ်။ ကမ္ဘာမှာလည်း ပြည်ပကို ခရီးသွားလာမှု အများဆုံး တိုင်းပြည်တွေလည်း ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့၊ နောက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံကို လာရောက်လည်ပတ်တဲ့ ဧည့်သည်တွေထဲမှာ လည်း အများဆုံးဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ကျနော်တို့က ဒီနိုင်ငံတွေကို ပေးဖို့စီစဉ်တာပါ။ လောလောဆယ် တော့ ကျနော်သိထားတာ အဲဒီနှစ်နိုင်ငံပဲ ကျန်တာတွေလည်း ဆက်လက်ပြီးတော့မှ ပေးမယ်ထင်ပါတယ်။ သူတို့ နည်းနည်းလေး ဒီသတင်းလေး စောစောစီးစီး ခွင့်ပြုမိန့်ရပြီးတော့မှ သူတို့ဆီမှာ marketing လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင် တော့ များလာနိုင်ပါတယ် ဒါပေမယ့် ဒီ visa on arrival က ကျနော်တို့ပေးလို့လည်းမရဘူးလေ။ နိုင်ငံခြားရေးတို့ လ.ဝ.က တို့ရဲ့ အစီအမံနဲ့ပဲ သွားရမှာလေ” ဟု ပြောသည်။

 Bagan မှာ တရုတ်ခရီးသွားကို တွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ဆိုက်ရောက်ဗီဇာ (Visa on arrival) ပေးခဲ့ရာ၌ ဇန်နဝါရီလမှ ဧပြီလအထိ လေးလတာ အတွင်း ရန်ကုန်လေဆိပ်မှ အိန္ဒိယနိုင်ငံသားခရီးသွားများ ၁၃,၀၀၀ ကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့ကြောင်း ဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

ထို့အတူ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှ စက်တင်ဘာလအထိ တရုတ်ခရီးသွား ဝင်ရောက်မှုသည် ၅၂၀,၀၀၀  ကျော် အထိ ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဆိုက်ရောက်ဗီဇာ (Visa on arrival) ပေးရာတွင် ဝင်ရောက်လာသည့် နိုင်ငံခြားသားခရီးသွား ရလဒ် အ‌ပေါ်မူတည်ကာ ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ရန် သင့်/မသင့် လုပ်ဆောင်သွားရမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဟိုတယ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (ပုဂံဟိုတယ်ဇုန်) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဝိတ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နိုင်ငံခြား ခရီးသွားများကို လေဆိပ်မှာတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “လောလောဆယ်တော့ အန်ကယ်တို့က လုံးလုံးကို လဲနေတဲ့လူဆိုတော့ ပြန်ထဖို့က အကူအညီလိုတာပေါ့။ အဲဒီ တော့ current situation အရကတော့ ဧည့်သည်ဝင်လာဖို့ကို first variety လုပ်ပြီးတော့ ဒီ plan တွေကို ချနေတာ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ Visa on arrival တွေက ဒီအတိုင်းသွားတာ။ အဲဒီမှာမှ impact တွေကြည့်မှာပေါ့။ အဲဒါ တွေ ဖွင့်ပေးလိုက်ပြီးမှ positive, negative impact တွေကို ကြည့်ပြီးခါမှ ဒါတွေကို ဖြေးဖြေးချင်း တိုးချင်လည်း တိုးမယ်၊ လျှော့ချင်လည်း လျှော့မယ်။ အလုပ်ကတော့ စီးပွားရေးကတော့ ဒီအတိုင်းပဲ သွားကြရမှာပဲ။ နိုင်ငံတော် အနေနဲ့လည်း ဒီအတိုင်းပဲ လုပ်ရမယ်။ Visa on arrival ကို ထပ်ပြီးတော့ ဖွင့်ပေးဦးမလား ဒါမှမဟုတ်ရင် အခြေအ နေက negative impact တွေ များလာတယ်ဆိုရင် ဒါတွေကို ဖြေးဖြေးချင်း လျှော့သွားမလား။ ဒီလမ်းကြောင်းနဲ့ပဲ သွားကြမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ဆိုက်ရောက်ဗီဇာ (Visa on arrival) အား တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနှစ်နိုင်ငံအပြင် ရုရှား၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်နိုင်ငံများလည်း ပါမည်ဟု ကြားသိရကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များထံက သိရသည်။

ထိုသို့ ဆိုက်ရောက်ဗီဇာ (Visa on arrival) ပေးမည်ဆိုပါက နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားဧည့်သည် ဝင်ရောက်မှုမှာ ယခု ထက် ပိုမိုရှိလာနိုင်သဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၌ နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားများအပေါ် ကန့်သတ်ထားမှုအား ဖြေ လျှော့ ပေးစေချင်ကြောင်းလည်း ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကျနော်တို့ ရှမ်းပြည်နယ်‌မြောက်ပိုင်းကိုတော့ သူတို့ လာခွင့်တော့ ‌ပေးလောက်မယ် မထင်ဘူး။ အနေအ ထား ကလည်း ပေးနိုင်တဲ့အနေအထား မရှိသေးဘူးလို့ သူတို့ သုံးသပ်ထားတယ်နဲ့ တူပါတယ်။ တကယ်လို့ Visa on arrival နဲ့ ခွင့်ပြုလို့လာမယ်ဆိုရင် ကျနော်ထင်တယ် ကျနော်တို့ ရှမ်းမြောက်တော့ မပါလောက်သေးဘူးလို့ ထင်ပါ တယ်။ လားရှိုးဆိုရင် နိုင်ငံခြားသား လာခွင့်ရှိတဲ့ မြို့ဖြစ်တယ်။ လေယာဉ်နဲ့လည်း ရောက်တယ်၊ ရထားနဲ့လည်း ရောက်တယ်ပေါ့။ အဓိကကတော့ လေယာဉ်ပေါ့။ လားရှိုးမြို့အထိတော့ ဖွင့်ပေးသင့်တယ်လို့တော့ ထင်မြင်ယူဆမိ တယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည့် နိုင်ငံခြားခရီးသည် အရေအတွက်သည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ၃.၅၅ သန်းခန့်၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ်က ၄ ဒသမ ၅ သန်းကျော်၊ ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ၈၀၀,၀၀၀ ကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ကိုဗစ်အလွန် ကာလ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ၁၂၀,၀၀၀ ကျော်နှင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လအထိ ၃၆၀,၀၀၀ ကျော်အထိ ရှိကြောင်း ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၃

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဒေါ်လာဈေး မြင့်တက်စေရန်အတွက် အကြောင်းပြချက်မျိုးစုံဖြင့် လုပ် ဆောင်နေသူများထဲတွင် ပြည်တွင်းရှိ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များလည်း ပါဝင်နေသည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ပညာရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ဘဏ်စနစ်ပြိုလဲအောင် တိုက်ခိုက်ခံရချိန်တွင် ယခုရှိနေသည့် ဘဏ်များကို အကူအညီပေးခဲ့သော်လည်း ယခု အချိန်မှာတော့ တချို့ဘဏ်များသည် သစ္စာမရှိဟု ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၂ ရက်နေ့က နေပြည်တော်တွင် ပြုလုပ်သည့် နစက၏ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ၌ ပြောကြားခဲ့သည်။ 

အဆိုပါ ပြောဆိုချက်သည် ဗဟိုဘဏ်က ဒေါ်လာများကို ၂၉၀၀ ကျပ်နှုန်းဖြင့် ရောင်းချရမည်ဟု သတ်မှတ်ထား သော်လည်း ပြည်တွင်းရှိ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များသည် အပြင်ပေါက်ဈေးနှင့် ချိန်ညှိ၍ သွယ်ဝိုက်သောနည်းဖြင့် ရောင်းချနေခြင်းကို ပြောဆိုခြင်းဟု နားလည်ကြောင်း Via logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်း ပြောတဲ့အထဲမှာ ပါတာတော့ သူဆိုလိုတာက အစိုးရက ၂၉၀၀ နဲ့ ရောင်းပေးတယ် ပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် ဘဏ်တွေကျတော့ အဲဒီဈေးနဲ့ တရားဝင် ရောင်းပေးရမှာပေါ့လေ။ ၂၉၀၀ နဲ့ ရောင်းပေးရင် ၂၉၀၂ ကျပ်နဲ့ ၂ ကျပ်လောက်ပဲ စားပြီး ရောင်းပေးသင့်တာပေါ့။ အခုက မဟုတ်ဘူး အပြင်ပေါက်ဈေးနဲ့ ချိန်ညှိပြီး တော့ လက်သိပ်ထိုး ရောင်းတယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုး ဆိုလိုတယ်လို့ ကျနော်ကတော့ နားလည်တယ် သူ့ ဗွီဒီယို လည်း ကြည့်တော့လေ။ အဲဒါမျိုးက လက်ရှိအပြင်မှာလည်း ဖြစ်နေတယ်။ တကယ်လည်း သွားဝယ်လို့ မရဘူး။ ဥပမာ ဗဟိုဘဏ် ပေါက်ဈေးက ၂၉၀၀ နဲ့ ရောင်းတယ်ပေါ့လေ။ ကျနော်တို့က ဘဏ်မှာ သွားဝယ်ရင် မရဘူး။ ဘယ်လိုတောင် တွေ့လဲဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံကပိုင်တဲ့ လေကြောင်းလိုင်းလေ MAI တို့တောင်မှ အားလုံးက ဒေါ်လာ ဈေးနဲ့ပဲ အရောင်းအဝယ်လုပ်ရမယ် ဖြစ်နေတဲ့အခါကျတော့ သူတို့ ဒီရောင်းဝယ်ဈေးနဲ့ပဲ လုပ်တယ် ၂၉၀၀ ပေါ့ ဗဟိုဘဏ်ပေါက်ဈေး။ ဒါပေမယ့် ဘေးနားမှာ Service charge ဆိုပြီးတော့မှ ၇၅၀ တို့ ထပ်ပေါင်းတာမျိုး ရှိတယ်။ ဒါကတော့ လေကြောင်းလိုင်းပေါ့လေ”ဟု ပြောသည်။

 ပြည်တွင်း ပုဂ္ဂလိက ဘဏ်လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု

လက်ရှိတွင် ဘဏ်များသည် ကြားခံလူ သုံး၍ အရောင်းအဝယ် လုပ်နေကြောင်း Via logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က ပြောသည်။

၎င်းက “ ဘဏ်တွေမှာကျတော့ အချင်းချင်း account to account transfer တွေ ရှိတာပေါ့။ ဘဏ်တွေမှာ ကျနော်တို့ သွားဝယ်မယ်ဆိုရင် ၂၉၀၀ နဲ့ မရှိတော့ဘူး ကုန်သွားပြီ။ ဒါပေမယ့် သူတို့အချင်းချင်းမှာ ပြန်ဝယ်ရ တယ်။ အဲဒီတော့ ဘယ်လိုလဲဆိုတော့ ဘဏ်ကနေပြီးတော့ လူတစ်ယောက်ကို ထားလိုက်တာပေါ့။ သူတို့ကနေ ရောင်းပေးလိုက်တာပေါ့ သူ့အကောင့်ကနေ။ အဲဒီလိုမျိုးသဘောနဲ့ ရောင်းပေးတာ ရှိတယ်။ ဘဏ်ကတော့ တိုက် ရိုက် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။ ကြားခံတစ်ယောက်ခံပြီးတော့ account transfer နဲ့ ရောင်းပေးတဲ့ သဘောမျိုးတွေ လုပ်တော့ ပိုပြီးတော့ ရောင်းတာမျိုး ဖြစ်နေတာပေါ့။ ဘဏ်ကတော့ မရောင်းဘူး ဒါပေမယ့် ဘဏ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သူတစ်ယောက်က ကိုင်ထားပေးပြီးတော့ သူကတဆင့် အရောင်းအဝယ် လုပ်တာမျိုး။ ကျမဆီမှာတော့ မရှိဘူး သူ့ဆီမှာတော့ ရှိတယ်။ ဝယ်ချင်ရင် သွားဝယ် အဲဒီဈေးနဲ့ပေါ့ အဲဒီလိုမျိုး” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ပြည်တွင်းရှိ ပုဂ္ဂလိက ဘဏ်များက ငွေကြေးဈေးကွက်ကို ကစားနေမှုများ ရှိသကဲ့သို့ ကုန်သည်များ ကလည်း ဒေါ်လာဈေးနှုန်းများကို ကစားနေမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ ဘဏ်တစ်ခုတည်း မဟုတ်ဘဲ ကုန်သည်များ ကိုလည်း ထိန်းချုပ်ရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပုဂ္ဂလိကဘဏ်တွေလည်း သူတို့လည်း ကစားတာပေါ့နော်။ ကစားတဲ့အထဲမှာ ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ဖော် ထုတ်လို့ မကောင်းလို့ မဖော်ထုတ်တာပေါ့နော် ကစားတဲ့အထဲမှာတော့ ပါတယ်။ သူတို့ပြောတဲ့အတိုင်းဆိုရင် ၂၉၀၂ ကျပ်နဲ့ ပြန်ရောင်းပေးတာတောင်မှ ကုန်သည်တွေက အပြင်မှာ ၃၅၀၀ နဲ့ ပြန်ရောင်းပြီးတော့ အလုပ်လုပ်တာ ပေါ့နော်။ အဲဒါတွေကျတော့ ပြည်သူပြည်သား ဒုက္ခရောက်စေတာပေါ့နော်။ မနေ့ကပြောတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ အရ ဆရာတို့ သိရတာပေါ့နော်။ ဘဏ်တစ်ခုတည်းနဲ့တော့ မရဘူး။ အပြင်မှာ ကုန်သည်တွေပါ ထိန်းမှရမှာ။ ကုန်သည်တွေက သွင်းကုန်ထုတ်ကုန်မှာ သူတို့ ၂၉၂၂ ကျပ်နဲ့ လုပ်လို့ရတဲ့ကြားထဲကို ၃၅၀၀ နဲ့ တွက်ပြီး ရောင်းဝယ်နေတာက အဲဒီတစ်ချက်ကို သူတို့ ထိန်းပေးရမှာပေါ့နော်။ အဲဒီဟာကိုတော့ မကိုင်တွယ်နိုင်ရင်တော့ ဒေါ်လာဈေးက ကျမှာ မဟုတ်ဘူးလေ။ အဲဒါကိုတော့ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရမှာပေါ့။ ရွှေဈေးလည်း တူတူပဲ။ တစ်အောင်စကို ၂၉ သိန်းလောက်ပဲ ဖြစ်သင့်တာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် အပြင်မှာ ၃၇ သိန်းလောက် ဖြစ်နေတယ် လောလောဆယ်မှာ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဒီဟာကိုတော့ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်သင့်တယ်လို့ ဆရာတို့ မြင်ပါတယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းသည် ၂၁၀၀ ကျပ်ဖြစ်နေပေမယ့်လည်း ပြင်ပပေါက်ဈေးတွင် တစ်ဒေါ်လာ ၃၈၇၅ ကျပ်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ဒေါ်လာဈေး မြင့်တက်မှုကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ ရွှေအပါအဝင် စက်သုံးဆီ၊ စားသုံးဆီ စသည့် ကုန်ဈေးနှုန်းများသည် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ မြင့်တက်လျက် ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၃

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရီးသွားဒေသများ၌ နယ်မြေလုံခြုံမှုရှိပြီး အေးချမ်းမှသာလျှင် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားကဏ္ဍတွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလိုသူများ ဝင်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာသက်သက်ခိုင်သည် ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားကဏ္ဍ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် တရုတ်နိုင်ငံမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလိုသူများကို ဖိတ်ခေါ် ဆောင်ရွက် သွားမည့်အကြောင်း တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ Chery Holding Group Co.,Ltd Deputy CEO နှင့် Rich Resource International Investment Co.,Ltd Chairman & CEO Mr. Xu Hui ဦးဆောင်သော ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများအား ဖိတ်ခေါ်ရာတွင် ၎င်းတို့ လာရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံချင်အောင် ဆွဲဆောင် ရမည်ဖြစ်ပြီး လက်ရှိ တရုတ်နိုင်ငံမှ လုပ်ငန်းရှင်များသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်မြေ မလုံခြုံမှုအပေါ် စိုးရိမ်စိတ် ရှိနေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ဒေါ်သက်သက်ခိုင်နဲ့ တရုတ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များတွေ့ဆုံစဉ်

“ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ အခုသူတို့က ထင်နေတာက ကျနော်လည်း ကူမင်းကုန်စည်ပြပွဲသွားထားတာ ၃ ရက်လောက် ရှိသေးတယ် ပြန်လာတာ။ သူတို့နဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းလည်း ဆွေးနွေးဖြစ်ပါတယ်။ ဆွေးနွေးဖြစ်တဲ့အခါမှာ သူတို့က လည်း အဓိကကတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံက မတည်ငြိမ်ဘူးပေါ့။ အရင်ဆုံးနိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ် ငြိမ်းချမ်းအောင် တော့ အရင်လုပ်သင့်တယ်ပေါ့၊ သူတို့အဲဒီအချက်တစ်ချက် ဆွေးနွေးလာတာတော့ ရှိတယ်။ သူတို့လာတဲ့ အချိန် မှာ safety ဖြစ်တယ်ဆိုရင်တော့ သူတို့ ကျနော်တို့နိုင်ငံကို လာချင်တဲ့သူ တော်တော်များပါတယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံ ကို invest လုပ်ချင်တဲ့လူတွေရော၊ စီးပွားရေးအနေနဲ့ ကမ်းလှမ်းလာတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေလည်း ကျနော်တို့နဲ့ လာ ဆွေးနွေးဖြစ်တာတွေ များပါတယ်။ ဆိုလိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံကို သူတို့ တော်တော်များများ စိတ်ဝင်စားတယ်။ ကုန်စည်ကူးသန်းမှု export , import ကိစ္စလည်း သူတို့အများကြီး စိတ်ဝင်စားတယ်။ ခရီးသွား လုပ်ငန်းလည်း သူတို့ ဒီဘက်ကိုလာချင်တယ်။ ကျနော်တို့ဆီက ခရီးသွားဧည့်သည်တွေလည်း သူတို့ဆီကို လာစေ ချင်တယ်ပေါ့။ ပိုဆိုးတာက ကျနော်တို့ ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံခြားသားတွေကို လာခွင့်မပေးတော့တာ ပေါ့နော်။ လေယာဉ်လက်မှတ် မရောင်းပေးတာပေါ့ အဲဒါတွေ အားလုံးကလည်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို တော်တော် လေး ထိခိုက်စေတယ်။
 
ဒါလေးကတော့ တကယ့်ကို ကျနော်တို့ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းအတွက် ဘယ်လိုမှ မဖြစ်သင့်တဲ့ ကိစ္စပေါ့။ ဒါလေးကို ဖြေလျှော့ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်ပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

တရုတ် ခရီးသွားများကိုတွေ့ရစဉ်

မကြာသေးခင်က တရုတ်နိုင်ငံ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ တရုတ်နိုင်ငံ သားများကို ပြည်ပသို့ အဖွဲ့လိုက် ခရီးသွားလာမှု ခွင့်ပြုသည့် နိုင်ငံများထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံလည်း ပါဝင်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် ဝင်ရောက်လာသည့် တရုတ်ခရီးသွား ဧည့်သည်များ ငွေကြေးသုံးစွဲမှု၊ လွယ်ကူချောမွေ့စွာသွားလာ လည်ပတ်နိုင်ရေးတို့အတွက် ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ပြည်ပခရီးသွားဧည့်သည်များ ပိုမိုဝင်ရောက်လာရေး အတွက် ဗီဇာ ဖြေလျှော့ပေးရေးလည်း ဆောင်ရွက်နေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီး ဌာနမှ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြောဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခင်က တရုတ်နှင့်ပတ်သက်၍ အကောင်းနှင့်အဆိုး ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သော်လည်း တရုတ်ခရီးသွားများသည် ငွေကြေးသုံးစွဲနိုင်ကြသဖြင့် တရုတ်ခရီးသွား အများအပြား ဝင်ရောက်လာစေရေးကို ဦးစွာလုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ် ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဟိုတယ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (ပုဂံဟိုတယ်ဇုန်) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဝိတ်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။ 

၎င်းက “ဒါပေမယ့် တရုတ်က ဖွံ့ဖြိုးနေတဲ့နိုင်ငံဆိုတော့ more than ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းက သူက spending power ကောင်း တယ်လေ။ Europe သွားတော့လည်း Chinese tourist တွေပဲ အများဆုံး တွေ့နေရတာပဲ။

 အဲဒါကြောင့် မို့လို့ သူတို့ကို welcome လုပ်တဲ့အနေနဲ့ ဂျာမနီတို့၊ ဆွစ်ဇလန်တို့ souvenir ဆိုင်ကြီးတွေ တကယ့်ဆိုင်ကြီးတွေ European အမျိုးသမီးကြီးတွေက Chinese language ကို သေချာကြီး ကောင်းကောင်း သင်ထားပြီးတော့ ဝန်ထမ်းတွေအဖြစ်နဲ့ ခန့်ထားကြတာ။ သူတို့လည်း welcome လုပ်ကြတာပဲ။ အန်ကယ်တို့ဆီမှာလည်း တကယ် သာ တည်ငြိမ်သွားမယ်၊ တရုတ်ကလည်း ဝင်လာမယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ကောင်းတဲ့ဘက်က များပါတယ်။ အဲဒါပြီးခါ မှ နောက်က restaurant တို့၊ souvenir တို့ အဲဒါတွေ ဖြေးဖြေးချင်းဝင်လာမှာ။ သူသွားမယ့် process က ဒီအတိုင်း ပဲ သွားလိမ့်မယ်။ အရင်တုန်းကတော့ အဲဒီလို open to all လုပ်တာမဟုတ်ဘူး။ လာလုပ်တဲ့ investor တွေကို နိုင်ငံတော်ကနေ requite လုပ်နေတာ။ စဉ်းတော့စဉ်းစားကြလိမ့်မယ်ထင်တယ်။ နယ်မြေအခြေအနေက မကောင်း တဲ့ အခါကြတော့။ ဒါကတော့ welcome လုပ်တာကတော့ လုပ်ရမှာပေါ့။ ကိုယ်က invite လုပ်တာပေါ့။ သို့သော် လည်းပဲ ဟိုဘက်က investor တွေကကြတော့ နည်းနည်းစဉ်းစားတော့မယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ နိုင်ငံတကာ ခရီးသွားဧည့်သည် စုစုပေါင်း ၃၆၇,၃၆၈ ဦး ဝင် ရောက်ခဲ့ပြီး ထိုထဲတွင် တရုတ်ခရီးသွား ဧည့်သည် ၄၈,၃၄၂ ဦး ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း ဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်း အချက် အလက်များအရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၂

ဘဏ်များတွင် ပြည်သူလူထုက ငွေများ စုပြုံထုတ်ယူခြင်းဖြင့် ဘဏ်စနစ်ပြိုလဲစေရန် လှုံ့ဆော်မှုများကြောင့် ဘဏ်များ အကျပ်အတည်းဖြင့်သည့်အခါ မိမိတို့အနေဖြင့် ဗဟိုဘဏ်ကနေတဆင့် ထောက်ပံ့ကူညီပေးခဲ့သော် လည်း ယခုအခါမှာ ဘဏ်တချို့သည် သစ္စာမရှိဘူးဟု ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၂ ရက်က နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပသည့် ၂၂ ကြိမ်မြောက် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ ၎င်းက အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက “ဘဏ်ကိစ္စ ဘဏ်တွေမှာ လူတွေက စုပြုံပြီး ငွေထုတ်နေတာတွေ၊ ဘဏ်စနစ်ကို ပြိုလဲ အောင် လုပ်တယ်။ ဘဏ်စနစ်ပြိုလဲပြီးဆိုရင်တော့ တိုင်းပြည်ရဲ့စီးပွားရေးက ပြိုလဲပြီးပေါ့။ ဒါကြောင့်မလို့ ဦးတည် ပြီးတော့ တိုက်ခိုက်ခဲ့တာဖြစ်တယ်။ ဒီဘဏ်စနစ်ကို ပြိုလဲအောင် တိုက်ခိုက်တဲ့အချိန်မှာ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် အနေနဲ့က ဒီဘဏ်စနစ်ပြိုလဲသွားရင် တိုင်းပြည်စီးပွားရေး ပြိုလဲမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကြောင့် ဘဏ်တွေ၊ အခုလက်ရှိ ရှိနေတဲ့ဘဏ်တွေကို ကျနော်တို့အနေနဲ့ အကူအညီပေးခဲ့ရတယ်။ နိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ် အနေနဲ့ အကူအညီပေးနိုင်သမျှ အကူအညီပေးခဲ့တယ်။ ဗဟိုဘဏ်ကနေ ထောက်ပံ့ပြီး ရပ်တည် ပေးထားတယ်။ အခုချိန်မှာ အဲ့ဒီထဲက တချို့သောဘဏ်တွေကလည်း သိပ်ပြီးတော့ သစ္စာတော့မရှိဘူး၊ သစ္စာ တော့ သိပ်မရှိဘူး အဲ့တော့ ခုနပြောတဲ့ တည်ငြိမ်ရေးပေါ့ တည်ငြိမ်ရေးမှာ ဘဏ်ရယ်။ UMFCCI ရယ်၊ ကျနော် တို့ ပူးပေါင်းပြီး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိတယ်။ သူူတို့လုပ်ဆောင်ချက်အပေါ်မှာ ကျနော်တို့ ကြည့်မယ်”ဟု ပြောသည်။

သို့သော် မည်သည့် ဘဏ်ဖြစ်သည်ကိုတော့ ထုတ်ဖော် ပြောမသွားပေ။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ဘဏ်များ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်လည် လည်ပတ်နေသလို အပ်ငွေများလည်း များ ပြားလာကြောင်း ဘဏ်လုပ်ငန်းများအတွင်းမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၂

အိန္ဒိယနိုင်ငံက ပြည်ပဆန်တင်ပို့မှု ကန့်သတ်လိုက်ချိန်တွင် မြန်မာ့ဆန်ကို ပြည်ပနိုင်ငံများက မှာယူမှုများလာ နိုင် ကြောင်း ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့နေသူများက သုံးသပ်နေကြသည်။

ထို့အပြင် အိန္ဒိယက ဆန်တင်ပို့မှု ကန့်သတ်လိုက်သည့်အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံများ၏ ဆန်ဈေးနှုန်း များသည်လည်း မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် ဝယ်လက်များသည် မြန်မာနိုင်ငံဘက်သို့ ဦးတည်လာကြကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာ့ဆန်ကို ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့လျက်ရှိနေပြီး အာဖရိကနိုင်ငံများက ဝယ်ယူမှုတိုးလာနေ သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပြည်ပတော့ ဈေးတော့ နည်းနည်းလေး အဝယ်တော့ များနေကြပါတယ်။ ပြည်တွင်းလည်း အဝယ်များ တယ်၊ ပြည်ပလည်း အဝယ်များတယ်။ အိန္ဒိယကြောင့်လည်း အဝယ်များတာ ပါပါတယ်။ သွားပါတယ် ဖိလစ်ပိုင်တို့ ဘာတို့လည်း သွားပါတယ်။ အာဖရိကလည်း နည်းနည်း အဝယ်လိုက်ပါတယ်။ ပုံမှန်လေး ဝယ်ပါတယ်။ နည်းနည်း ဟိုဘက်နိုင်ငံတွေ ပိတ်တော့ ဒီဘက်ကို နည်းနည်းလေး တိုးဝယ်လာကြပါတယ်။ ထပ်ပြီး ဟိုဘက်နိုင်ငံတွေကို ထွက်နိုင်ပါတယ် ဒီဘက်က။ အရင်ကထက်စာရင်တော့ ပိုရောင်းရနိုင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

တောင်သူတစ်ဦး လယ်ထွန်နေစဉ်

ကမ္ဘာတွင် ဆန်တင်ပို့မှု အများဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည့် အိန္ဒိယသည် လာမယ့်နှစ်အစောပိုင်းတွင် ပြုလုပ်မည့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ ပြည်တွင်းဆန်ဈေး မတက်စေရန် ရည်ရွယ်ပြီး ဆန်ပြည်ပတင်ပို့မှုအပေါ် ကန့်သတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ အိန္ဒိယက ကန့်သတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် မြန်မာ့ဆန်ဝယ်ယူမှု မြင့်တက်လာမည်ဆိုပါက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှိသည့် စပါးစိုက်တောင်သူများအတွက် ကောင်းမွန်သည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အိန္ဒိယရဲ့ နိုင်ငံခြားဆန်တင်ပို့မှုက မနည်းဘူးလေ။ အဲဒီတော့ ဒီကနေပြီးတော့ ဝယ်ယူမှု ပိုများလာမယ် ဆိုရင်တော့ ဒီမှာရှိတဲ့ တောင်သူတွေအတွက်တော့ ပိုပြီးတော့ လုပ်ရတာ ဒီဘက်က တောင်သူတွေက မထုတ်လုပ် နိုင်တာ မဟုတ်ဘူး။ အမှန်တော့လေ ထုတ်ကုန်နဲ့ ထုတ်လုပ်တဲ့စရိတ်နဲ့ မကိုက်လွန်းအားကြီးလို့လေ။ အခု တကယ်လို့သာ ကိုက်လာမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီဘက်က ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုက မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ နောက်ထပ် ၃ ပုံ ၁ ပုံလောက် ထပ်တိုးလို့ရတယ်။ အထွက်နှုန်းတိုးအောင်ရယ်၊ ရာသီအလိုက် ထပ်ပြီးတော့ စိုက်တာရယ်၊ အများ ကြီး လုပ်လို့ရတာပေါ့။ အခု နိုင်ငံတကာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းတွေပေါ့၊ အထည်ချုပ်တို့ ဘာတို့ကို ပိတ်ဆို့မှုတွေ လုပ်နေတဲ့အချိန်မှာ မြန်မာပြည်ရဲ့ အခြေခံစိုက်ပျိုးရေး လယ်ယာသီးနှံကို ဝယ်တဲ့နိုင်ငံ ပိုများလာ မယ်ဆိုရင်တော့ ဒီဘက်က ကိုယ့်ဘက်က ပျက်သွားတဲ့ အလုပ်လည်း ပြန်အစားထိုးလို့ ရမယ်။ အဲဒါက ကောင်းတဲ့ သတင်းပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် နိုင်ငံတကာ ဆန်ဈေးနှုန်းများ ကောင်းမွန်နေသော်လည်း ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်မားမှု မဖြစ် စေရန်အတွက် ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှု လိုင်စင်များကို အစိုးရမှ လာမည့်လတွင် လျှော့ချမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

ထို့နောက် ပြည်ပတင်ပို့ရန်အတွက် ဆန်ဝယ်ယူမှုများသည် ရန်ကုန်ရှိ ဘုရင့်နောင် ဆန်ကုန်စည်ဒိုင်တွင် ဝယ်ယူမှု နည်းပါးနေပြီး စပါးထွက်ရှိရာ နယ်ဒေသများသို့ ကုန်သည်များ တိုက်ရိုက် ဝယ်ယူမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဆန် ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးနေသည်ဟု ဘုရင့်နောင် ဆန်ကုန်စည်ဒိုင် အတွင်းရေးမှူး ဦးသန်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်စက်တစ်ခုကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုလက်ရှိတော့ နိုင်ငံတကာဈေးနှုန်းတွေက ကောင်းပေမယ့်လည်း ပြည်တွင်းမှာ ဆန်ဈေး မြင့်တက်မှု မဖြစ်အောင်လို့တော့ Export လိုင်စင်တွေ လျှော့ချမယ်လို့တော့ အဲဒီလို ပြောနေတယ်။ ဒါပေမယ့် လက်ရှိမှာတော့ ရောင်းထားပြီးသား Exporter တွေကတော့ ဝယ်နေတုန်းပေါ့နော်။ ဝယ်တာကတော့ အရေအတွက်ကတော့ နည်း သွားတယ်။ အရင်ကလောက် မဝယ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ဝယ်ယူနေမှုတော့ ကျန်သေးတယ်။ နယ်တွေမှာ တိုက်ရိုက် ဆင်းဝယ်တာ များပြီးတော့ ကုန်စည်ဒိုင်ကို ဝင်ရောက်မှု နည်းတယ်။ ဒေသတွေမှာ သွားပြီးတော့ စပါးရော၊ ဆန် ရော ဝယ်ကြတာ များတယ်ပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် အတက်ဘက်သို့ ဦးတည်နေပြီး အစိုးရမှ ပြည်ပဆန်တင်ပို့သည့် လိုင်စင်များကို လျှော့ချမည်ဆိုပါက ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ လတ်တလောတွင် ပြည်ပ ဆန် ဈေးနှုန်းသည် တစ်အိတ်လျှင် ၆ သောင်းကျပ်ဝန်းကျင် ဖြစ်နေသည်ဟု သိရသည်။

လာမည့် စက်တင်ဘာလ ၁ လလုံးတွင် ပြည်ပဆန်တင်ပို့မှု လိုင်စင်ချထားပေးမှုများကို အစိုးရက ရပ်နားထား မည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသော်လည်း ဝန်ကြီးဌာနမှ မူဝါဒများနှင့် ကိုက်ညီမှု ရှိမရှိကို စစ်ဆေးနေခြင်းကြောင့် အတည်ပြုချက် မရသေးကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၁

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အမေရိကန် ဒေါ်လာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်း မြင့်မားနေမှုနှင့် ရွှေဈေးနှုန်းများ မြင့်မားနေခြင်းကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် ဗဟိုဘဏ်က မူဝါဒများ အမျိုးမျိုး ချမှတ်ကြောင်း ထုတ် ပြန် လာရာမှာ တိကျသေချာသော ရှင်းလင်းချက်များမဖြစ်နေခြင်းကြောင့် မှောင်ခိုဈေးကွက်ကို တွန်းပို့နေသလို ဖြစ်နေသလား သုံးသပ်ရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ပညာရှင်များက ထောက်ပြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ မှောင်ခိုလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်နေကြသည့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ရွှေ- ဒေါ်လာ အရောင်းအဝယ် လုပ်ကိုင်နေကြသူ အများစုသည် အစိုးရမှ ထုတ်ပြန်လိုက်သည့် ထုတ်ပြန်ချက်အပေါ် မူတည်၍ ဘယ်နည်းလမ်း ဖြင့် မှောင်ခိုလုပ်ငန်းကို ဆက်လက်လုပ်ကိုင်၍ ရနိုင်သလဲ စဉ်းစားကာ လုပ်နေကြောင်း ကားမူဝါဒ လေ့လာသုံး သပ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်လာနဲ့ မြန်မာငွေ လဲလှယ်နေမှုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပြဿနာက မှောင်ခိုလုပ်နေတဲ့ သူတွေမှာ ဘာထူးခြားတဲ့ ဝိဒေသရှိလဲဆိုတော့ အစိုးရရဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ပေါ်မှာ သူတို့ ဘယ်နေရာကနေ ယိုပေါက်တစ်ခုကနေ ဘာလုပ်လို့ရမလဲဆိုတာ သူတို့ အမြဲတမ်း စဉ်းစားနေတာ။ ခက်တာက အစိုးရဘက်ကလည်း ဒီထုတ်ပြန်ချက်တွေ ထုတ်ပြန်တာက တတ်နိုင်သမျှ ထိန်းချုပ် လို့ရနိုင်မလားဆိုတဲ့အတွေး၊ ထိန်းချုပ်မယ်ဆိုတဲ့ အတွေးနဲ့သူတို့ကလည်း အများကြီး ခေါင်းတွေ သုံးပြီးတော့ သူတို့မှာလည်း စီးပွားရေး ပညာရှင်တွေ အများကြီးရှိတယ်။

စီးပွားရေး အကြံပေးတွေ ရှိတယ်။ ဒီအပိုင်းကနေပြီး တော့ သူတို့ နိုင်ငံခြားငွေတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေတာ။ 

တစ်ဖက်ကလည်း ပိုက်ဆံ ဘယ်လိုရှိမလဲဆိုတဲ့ စီးပွားရေးသမားတွေကလည်း အဲဒီမှောင်ခိုလမ်းကြောင်းကနေ ဒေါ်လာကို ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတာ အမြဲတမ်း ကစားနေတာ။ တချို့ဆိုရင် တစ်သက်လုံး အသက် ၆၀/၇၀ ရောက်တဲ့အထိကို ဒေါ်လာပဲ ကစားနေတဲ့ တကယ့် ဝါရင့် ဒေါ်လာအရောင်းအဝယ် လုပ်နေတဲ့သူတွေ အများကြီးပဲ ဈေးကွက်ထဲမှာရှိတော့ ဒီလူတွေက ဒီလိုကြေညာ ချက် ထုတ်လာရင် ဘာလုပ်ရမလဲဆိုတာ သူတို့မှာ plan A, plan B ဆိုတာ ရှိပြီးသားပဲ။ ပြောချင်တာက ဗဟိုဘဏ် ကြေညာချက် ဘယ်လိုပဲထုတ်ထုတ် တစ်ဖက်မှာ ဒေါ်လာမှောင်ခိုလုပ်နေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေက ပိုပြီးကြီးထွားလာနိုင် တယ်။ ပိုပြီး ဖြစ်လာနိုင်တယ်”ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၀ ရက်နေ့က ပြည်တွင်းနေထိုင်သူတစ်ဦးသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ သောင်းအထိကို ၆ လ အတွင်း ကိုင်ဆောင်ခွင့်ရှိကြောင်း၊ ထိုကာလကျော်လွန်ပါက နိုင်ငံခြားသုံးငွေလုပ်ငန်း လိုင်စင်ရရှိသူများနှင့် ဘဏ် စာရင်းသို့ ထည့်သွင်းခြင်းနှင့် ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးများဖြင့် ရောင်းချရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့မဟုတ်ပါက  ခွင့်ပြုချက် မရှိဘဲ နိုင်ငံခြားငွေကိုင်ဆောင်မှုဖြင့် ဖမ်းဆီးအရေးယူမည်ဖြစ်ကြောင်း ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထိုထုတ်ပြန်ချက် မူဝါဒသည် ဒေါ်လာဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခြင်းကို ထိန်းချုပ်ခြင်းဟုဆိုသော်လည်း တစ်ဖက်တွင် မှောင်ခိုဈေးကွက်ကို ပို၍ကြီးထွားလာစေသည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။ 

ဗဟိုဘဏ် ထုတ်ပြန်ချက်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဲဒါကြီးကတော့ နည်းနည်းလေးတော့ များတာပေါ့နော်။ ကိုယ့်လက်ထဲမှာရှိတဲ့ ပိုက်ဆံ ဒေါ်လာ ၁ သောင်းကို ကိုယ်က အဲဒါတောင် ကိုင်လို့မရဘူးဆိုတဲ့ သဘောတော့ ဖြစ်သွားတာပေါ့နော်။ အရမ်းတင်းကြပ် သွားတဲ့သဘော ဖြစ်သွားတော့ မှောင်ခိုဈေးကွက်က ပိုပြီးတော့ ကြီးလာမယ်လို့ မြင်တယ်။ ဘယ်ကိစ္စမဆို ချုပ်ကိုင်ရင်တော့ မှောင်ခိုဆိုတာ အမြဲတမ်း ရှိတယ်လေ။ ဒါကတော့ ငွေကြေး ဈေးကွက်တင် မဟုတ်ဘူး၊ အရင် ကုန်စည်ဈေးကွက်မှာလည်း ချုပ်ကိုင်ရင် ချုပ်ကိုင်သလောက် မြန်မာပြည်မှာ ကုန်စည်ဈေးကွက်မှာလည်း ရှိတယ် မှောင်ခိုဆိုတာ။ အခုကလည်း ဒေါ်လာကို ချုပ်ကိုင်မယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာ နောက်ကွယ်ကနေပြီးတော့ ဒါက ဒေါ်လာ ကစားတဲ့ သူတွေရဲ့ ပြဿနာပဲလေ။ တကယ်ဒေါ်လာ Hungry ဖြစ်တာ ဘယ်လောက်ဖြစ်သလဲ။ ဒါပေမယ့် ကျောင်းသွားတက်တဲ့သူက ဒေါ်လာ ၃၀၀/၄၀၀/၅၀၀ လောက်နဲ့ လုပ်လို့မရဘူးလေ။ အဲဒါကို ရောင်းပေးရမယ် လေ။ ဈေးသွားကုတဲ့သူက ဒေါ်လာ ၃၀၀/၄၀၀/၅၀၀ လောက်နဲ့ မရဘူးလေ။ ဒေါ်လာ သောင်းချီကုန်မှာကိုး။ အဲဒါ ကိုလည်း သူတို့ ရောင်းပေးရမယ်လေ။ ဒါပေမယ့် အထောက်အထား အခိုင်အမာတော့ တင်ပြခိုင်းပေါ့။ ဘယ်ကို သွားကုရမယ် ဘာညာဆိုတာတော့ လိုမှာပေါ့။ ကျောင်းဆိုလည်း ကျောင်းဝင်ခွင့်၊ ကျောင်းလခ အထောက်အထား တွေ ဘာတွေနဲ့ တင်ပြရင် အဲဒါကို ရောင်းပေးဖို့က ဗဟိုဘဏ်က လုပ်ပေးရမယ်လေ။ ကျန်တာတော့ ဘာမှမလုပ် နဲ့၊ မရောင်းနဲ့ဆိုတာမျိုးတော့ လုပ်လို့တော့ မရဘူးပေါ့။ အဲလိုဆိုရင် မှောင်ခိုဈေးကွက်က တအားကြီး ကြီးထွား သွားမယ်လို့ မြင်တယ်လေ” ဟု ပြောသည်။

အစိုးရအနေဖြင့် ဈေးကွက်ကို ဝင်ရောက်ထိန်းကျောင်းရာတွင် ထိရောက်သည့် ထိန်းကျောင်းမှုစနစ် ရှိရန် လိုအပ် ကြောင်း၊ တိုင်းပြည်၏ အခြေခံ စီးပွားရေးသည် စနစ်တကျ လည်ပတ်မှု ရှိခြင်း/မရှိခြင်းကို သိရှိ နားလည်ထားရန် လိုအပ်သည်ဟု ဘဏ်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဦးဋ္ဌေးအောင်ကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အစိုးရက ဝင်ရောက်ထိန်းကျောင်းတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်က ဘာလဲဆိုတော့ ထိန်းကျောင်းမှုသည် စနစ် တကျ တကယ်ဟုတ်/မဟုတ် ဒါက နံပါတ် ၁ အချက်ပေါ့။

စနစ်တကျဆိုတာ micro economic policy rule အရ ထိရောက်တဲ့ ကိရိယာတန်ဆာပလာ Tool နဲ့ လုပ်တာ ဟုတ်/မဟုတ် နံပါတ် ၁ အချက်ပေါ့နော်။ ရိုးရိုးသားသား ပြောရရင် သိပ်ပြီး ကွာလဖိုင်းဖြစ်တယ်လို့ မမြင်ဘူး။ နောက် ၂ အချက်က ဘာလဲဆိုတော့ အခံ တိုင်းပြည်ရဲ့ စီးပွားရေးစနစ်ရဲ့ ကာလအတန်ကြာ စနစ်တကျ လည်ပတ်ခဲ့လား၊ မလည်ပတ်ခဲ့လား အခင်းအကျင်းပေါ့။ အဲဒီ အခင်းအကျင်းကလည်း ပုံမှန် စီးပွားရေး micro economic policy tools တွေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ဟာ အခင်းအကျင်း ရှိနေမှ ၁ အချက်။ ၂ အချက်က government က ဝင်ရောက်ပတ်သက်တဲ့ government interpreting ဆိုတာ သည်လည်း အဲဒီအခင်းအကျင်းပေါ်မှာ တကယ်စနစ်တကျ ရေပတ်မဝင် စဉ်းစားထားတာရှိမှ အကျိုးရှိတာပေါ့။ နံပါတ် ၁ အချက်က အခင်းအကျင်းသည် micro ဘောဂဗေဒ သဘောအရ စနစ်တကျ ရှိနေခဲ့တဲ့ အခင်းအကျင်း ရှိနေခဲ့တာ ဟုတ်/မဟုတ် နံပါတ် ၁ အချက်။ နံပါတ် ၂ အချက်သည် interpreting လုပ်တဲ့ tools သည်လည်း စွမ်းဆောင်ရည် ပြည့်ပြည့်ဝဝ micro economic policy အရ စွမ်းဆောင်ရည် ပြည့်ပြည့်ဝဝ interpreting လုပ်တာ ဟုတ်/မဟုတ် အဲဒီ ၂ ချက်ပဲ စကားပြောမှာ” ဟု ပြောသည်။

ဗဟိုဘဏ်ရုံးချုပ်ကိုတွေ့ရစဉ်

သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရမှ ဌာနဆိုင်များသည် ထုတ်ပြန်ချက် တစ်စောင်ထုတ်သည့် အခါဖြစ်စေ၊ မူဝါဒတစ်ခုကို ထုတ် ပြန် ကြေညာသည့်အခါ ဖြစ်စေ ရှင်းလင်းချက်များ မပါဘဲ ရှုပ်ထွေးပြီး ဝေဝါးစွာ ထုတ်ပြန်နေခြင်းကြောင့်လည်း ရွှေ-ဒေါ်လာ- ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်အောင် တွန်းပို့သလို ဖြစ်နေသည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေး ပညာရှင်များက ထောက်ပြသည်။

ထို့နောက် မှောင်ခိုလုပ်သူများအတွက် အကြိုက်တွေ့စေကာ ဈေးကစားမှုများ ပေါ်ပေါက်လာနေသည်ကိုလည်း သတိပြုသင့်ကြောင်း၊ လက်တလောမှာလည်း သက်ဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်များသည် ရွှေ-ဒေါ်လာ- ကုန်ဈေးနှုန်း ကစားသူများကို ဖမ်းဆီးမည်ဟု ပြောသည့်တိုင် ဖမ်းဆီးမှုများကြောင့် မှောင်ခိုဈေးကွက် ပိုမိုဖြစ်ပေါ်နေသလား ပ ပျောက်သွားသလားဆိုသည်ကိုလည်း သေချာပြန်သုံးသပ်သင့်ကြောင်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ထို့အပြင် မူဝါဒများ ချမှတ်ရာတွင် သရေကွင်းကဲ့သို့ မူဝါဒများ မဖြစ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ မူဝါဒများကို မကြာခဏ ပြောင်းလဲခြင်းများ မလုပ်သင့်ကြောင်း၊ ခိုင်မာပြီး လက်တွေ့ကျသည့် မူဝါဒဖြစ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေး ပညာရှင်များက ပြောသည်။

CNI News 

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၀

အများပြည်သူများအနေဖြင့် ခွင့်ပြုချက်/လိုင်စင်မရှိဘဲ နိုင်ငံခြားငွေများ လက်ဝယ်ကိုင်ဆောင်ထားသည်ကို တွေ့ရှိပါက နိုင်ငံခြားသုံးငွေ စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေအရ အရေးယူမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က သြဂုတ် ၂၀ ရက်နေ့တွင် သတိပေး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

နိုင်ငံခြားသုံးငွေ စီမံခန့်ခွဲမှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၉ အရ နိုင်ငံတော်တွင်  နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ရောင်းဝယ်မှု လုပ်ငန်းများကို နိုင်ငံခြားသုံးငွေများ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသည့် လုပ်ငန်းလိုင်စင်ရရှိသူများကသာ ဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ဝယ်ယူရောင်းချ လဲလှယ်ပေးခွင့် လိုင်စင်ရရှိသူများသည် နိုင်ငံခြားငွေ ငွေသားနှင့် ခရီးသွား ချက် လက်မှတ်များကိုသာ ရောင်းဝယ်ခွင့်ရှိကြောင်း ဗဟိုဘဏ်က ပြောသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့စွဲဖြင့် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အမိန့် ကြော်ငြာစာ အမှတ် ၇/၂၀၁၄ နိုင်ငံခြားသုံးငွေစီမံခန့်ခွဲမှု စည်းမျဉ်းအပိုဒ် ၁၅ တွင် “ပြည်တွင်း၌ နေထိုင်သူ တစ်ဦးသည် တရားဝင် နည်းလမ်းဖြင့် ရရှိထားသည့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၀၀၀၀ (တစ်သောင်း)အထိ သို့မဟုတ် ယင်းနှင့်ညီမျှသော ငွေထက်မပိုသော နိုင်ငံခြားငွေများကို လက်ခံရရှိသည့်နေ့မှ ၆ လအတွင်း ကိုင် ဆောင်ခွင့်ရှိသည်ဟု ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ ၆ လ ကာလကျော်သည်အထိ အသုံးမပြုဘဲရှိနေသည့် နိုင်ငံခြားငွေများအား နိုင်ငံခြားသုံးငွေ လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ခွင့် လိုင်စင်ရရှိသူများထံတွင် ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးဖြင့် ရောင်းချလဲလှယ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဘဏ်စာရင်း သို့ ထည့်သွင်းခြင်း ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ပါ၍ အများပြည်သူများအနေဖြင့် ခွင့်ပြုချက်/ လိုင်စင် မရှိဘဲ နိုင်ငံခြားငွေများ လက်ဝယ်ကိုင်ဆောင်ထား သည်ကို တွေ့ရှိပါက နိုင်ငံခြားသုံးငွေ စီမံခန့်ခွဲမှုဥပဒေအရ အရေးယူမည်ဖြစ်ကြောင်း ဗဟိုဘဏ်က သြဂုတ် ၂၀ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် လူထုသည် မြန်မာငွေ တန်ဖိုး ကျဆင်းနေခြင်းကြောင့် ခိုင်မာသည့် ဒေါ်လာကို လဲလှယ်၍ ကိုင် ထားသည်ကို လိုက်လံစုံစမ်း အရေးယူဖို့ဆိုသည်မှာ မလွယ်ကူကြောင်း၊ နစကအပေါ် ယုံကြည်မှု အားနည်းနေ ခြင်းကြောင့်လည်း ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုအပိုင်းတွင် လူထုပါဝင်မှု အားနည်းနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ထို့အပြင် ဒေါ်လာနှင့် ရွှေဈေးနှုန်းများ ကစားခြင်းနှင့် ဈေးမြင့်တင်သူများသည် ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ချက် ထုတ်လိုက်တိုင်း ဈေးကစားလေ့ရှိကြောင်း၊ နစက-က တင်းကြပ်မှုလုပ်လေ မှောင်ခိုဈေးကွက် ကြီးထွာလေ ဖြစ်နေသည်ကိုလည်း သတိထား သုံးသပ်သင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၉

ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက ဝင်ငွေခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်အနေဖြင့် ၅ နှစ် မှ ၇ နှစ်အထိ ခွင့်ပြုပေးမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်နယ်၏ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍကို အဓိကဦးစားပေး မြှင့်တင်သွားမည် ဖြစ်သည်ဟု ရှမ်းပြည်နယ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီများ ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနထံမှ သိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း ပြောင်းသန့်စင်သည့်လုပ်ငန်း၊ သတ္တုကဏ္ဍနှင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်ရေးကဏ္ဍများ အတွက်လည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ခွင့်ပြုပေးသွားရန်ရှိကြောင်း သိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်သည် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ဆောင်ရန် ကောင်းမွန်သည့် အနေအထားတွင် ရှိခြင်းကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံသည့် တန်ဖိုးမြှင့် စားသောက်ကုန် ထုတ်လုပ်သည့်လုပ်ငန်းများ လာရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်းသည် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခွန်ဆိုတာကလည်း အမျိုးမျိုး ရှိသေးတယ်။ ဒါကတော့ MIC Rule မှာတော့ သတ်မှတ်ထားသော ဥပမာ အားဖြင့် MIC မှာ လျှောက်ထားသော ပစ္စည်းများကို သွင်းကုန်လျှော့ပေါ့မှုတို့၊ သူက ကင်းလွတ်ခွင့်တွေကမျိုးစုံ ရှိတယ်။ ဝင်ငွေခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်တို့ အဲဒါမျိုးတွေပေါ့နော်။ အဲဒါတွေကတော့ သူ့အနေအထားပေါ် မူတည်ပြီးတော့ ပေးတာပေါ့နော်။ လုပ်ငန်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပေါ် မူတည်ပြီးတော့ ပေးတာပေါ့နော်။ နံပါတ် ၁ ကတော့ ရှမ်းပြည်နယ် ကတော့ စိုက်ပျိုးရေးကောင်းတဲ့အတွက်ကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ အခြေခံသော စားသောက်ကုန်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ် တာတော့ ဒါ အကောင်းဆုံးလို့ ဆရာတို့မြင်တယ်။ နောက်တစ်ချက်ကတော့ ဓာတ်သတ္တုတူးဖော်ရေးပေါ့နော်။ နောက်တစ်ချက်ကတော့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်ရေးပေါ့နော်။ ရေအားလျှပ်စစ်တွေ အများကြီး ရှိပါတယ် ရှမ်းပြည်နယ်မှာပေါ့နော်။ အဲဒါတွေက အကောင်းဆုံးလို့ ဆရာတို့ မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံသည့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်ငန်းသည် ရှမ်းပြည်နယ် တွင် ၁၅ ခု ခန့်ရှိပြီး စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင် လုပ်ကိုင်နေသည့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်ငန်းသည် ၈ ခု ရှိသည်ဟု ရှမ်းပြည်နယ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ကုမ္ပဏီများ ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန၏ ဖော်ပြချက်အရ သိရသည်။

ထို့နောက် ရှမ်း(အရှေ့ပိုင်း)ဒေသဖြစ်သည့် ကျိုင်းတုံနှင့် တာချီလိတ်မြို့များကို ယခုနှစ်အတွင်း စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ အပြင် တခြားသောရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်မှုသည် နည်းပါးလျက်ရှိနေသည်။

လက်ရှိ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ကြုံတွေ့နေရသည့် အခြေအနေသည် လုပ်ငန်းရှင်များက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ပတ်သက်သည့် လုပ်ငန်းဆောင်တာ အဆင့်ဆင့်ကို နားမလည်သည့် အခြေအနေများကြောင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကော်မရှင်မှပေးသည့် ခံစားခွင့်များ ဆုံးရှုံးဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု ရှမ်းပြည်နယ် ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွား ဝန်ကြီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးထင်အောင်နိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းကတောင်ယာ စိုက်ခင်းများကိုတွေ့ရစဉ်

“အဓိကကတော့ Local Investor ကလေ MIC ကို တင်ရမယ်ဆိုတဲ့ကိစ္စကို သူတို့ နည်းနည်းလေး နားလည်မှု အားနည်းသေးတယ်လို့ ဆရာတို့ သုံးသပ်ပါတယ်။ များသောအားဖြင့်တော့ အမှန်တော့ မဆောက်ခင်ကတည်းက MIC ဆီကို တင်ပြ၊ တင်ပြပြီးတော့မှ MIC ရဲ့ approve နဲ့ ဆောက်ပြီးတော့မှ ဒီဘက်ကို လိုင်စင်တင်လိုက်ရင် သူတို့ပြောတဲ့ ခံစားခွင့်တွေ ရကြမှာပေါ့နော်။ အဲဒီလို မဟုတ်ဘဲနဲ့ အခု အများစုက ဆရာတို့ တွေ့ရတာပေါ့လေ ခုနက ပြောတာတော့ တင်တာတော့ တင်ပါတယ် ဒါပေမယ့် အနည်းစု ဖြစ်နေတယ်။ အများစုက ဘယ်လိုတွေ့ရ လဲဆို သူတို့သဘောနဲ့ ဆောက်လိုက်တယ်။ ဆောက်ပြီးတော့မှ သက်ဆိုင်ရာ နီးစပ်တဲ့ မြို့နယ်စည်ပင်တို့ ဘာတို့ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ ဆောက်လိုက်တာပေါ့နော်။ ဆောက်ပြီးတော့ ပြီးခါနီးကျမှ သူက ဟိုတယ်လုပ်ချင်တယ်ဆိုပြီး ဟိုတယ်/ခရီးကို လာလျှောက်တာမျိုးတွေ တွေ့ရတယ်။ အဲဒါကျတော့ အဆောက်အအုံး ဆောက်ပြီးသား လိုင်စင် ရပြီးသားမြို့ ဖြစ်တယ်ဆိုရင် MIC ကတော့ သူတို့ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု Pass လုပ်ဖို့ ခက်သွားတာမျိုးတော့ ရှိတယ်။ အဲဒါလေးတွေတော့ ဆရာတို့ စည်ပင်ရယ်၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုရယ်၊ ဆရာတို့ ဟိုတယ်/ခရီးရယ် တဖြည်းဖြည်းချင်း တော့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို တည့်မတ်တာ ရှိပါတယ်။ တချို့ကတော့ ကြိုတင်ဆောက်လုပ်ခွင့် အရင်တင်တဲ့ဟာတွေ ရှိတယ်လေ။ ဆောက်လုပ်ခွင့် ကြိုတင်တင်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်မျိုးဆိုရင် MIC process ကိုသွားဖို့ မှီတယ်။ ပြောပေးလို့ မှီတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီလိုမျိုးမဟုတ်ဘဲနဲ့ သူ့သဘောနဲ့သူ ဆောက်ခဲ့ကြတယ် စည်ပင်ခွင့်ပြုချက်ယူပြီး ဆောက်ကြ တယ်။ ရာနှုန်းပြည့်ပြီးလို့ မှတ်ပုံတင် လိုင်စင်လျှောက်တဲ့အခါကျတော့ နည်းနည်းလေး မမှီတော့ဘူးပေါ့။ ဒါပေမယ့်လည်း များသောအားဖြင့်တော့ လိုင်စင်ကျသွားပြီးရင် MIC ကတော့ များသောအားဖြင့် မပေးတာများ တယ်။ အသစ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကိုဆိုရင် သူတို့က ပေးတာများတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းတွင် ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများထက် ပြည်တွင်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပိုများကြောင်း၊ ဟိုတယ် လုပ်ငန်းများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုသည် တစ်နှစ်လျှင် ၂၀ မှ ၃၀ ခုခန့် ရှိသည်ဟု ရှမ်းပြည်နယ် ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွား ဝန်ကြီးဌာနထံမှ သိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းဒေသများဖြစ်သည့် လားရှိုး၊ မူဆယ်၊ ကွတ်ခိုင်၊ တောင်ပိုင်းဒေသများဖြစ်သည့် တောင်ကြီး၊ ကလော၊ ပင်းတယ၊ ရွာငံ၊ ပင်လောင်းနှင့် အရှေ့ပိုင်းဒေသများဖြစ်သည့် ကျိုင်းတုံနှင့် တာချီလိတ် မြို့နယ်များတွင် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများကို အများဆုံး လာရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၈

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က မြန်မာအစိုးရပိုင် ဘဏ် ၂ ခု၏အကောင့်ကို ပိတ်လိုက်သော်လည်း ရခိုင်- ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်ရေး မထိခိုက်နိုင်ကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံပိုင် ဆိုနာလီ Sonali ဘဏ်က မြန်မာအစိုးရပိုင်သည့် မြန်မာ့နိုင်ငံခြား ကုန်သွယ်မှုဘဏ် (MFTB) နဲ့ မြန်မာ့ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဘဏ် (MICB) နှစ်ခု၏ ငွေစာရင်းများကို ပိတ်လိုက် ကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သတင်းဌာနများ၏ ဖော်ပြချက်များအရ သိရသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဘဏ်ငွေစာရင်းအကောင့် အပိတ်ခံရခြင်းသည် ကုန်သည်များ၏ အကောင့်များကို ပိတ်လိုက်ခြင်း မဟုတ်၍ လက်ရှိတွင် ရခိုင်နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်ရေးကို ထိခိုက်မှုမရှိသေးကြောင်း စစ်တွေကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ ရခိုင် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်နေကြစဉ်

၎င်းက “ဒါက ကျနော်တို့ရဲ့ ကုန်သွယ်မှုမှာတော့ မြန်မာကျပ်ငွေနဲ့ ပေးရတာလည်း ရှိတယ် စစ်တွေကုန်သွယ်ရေး စခန်းက ဆိုရင်လေ။ တချို့ ဒေသထွက် ကုန်တွေဆိုရင် ပို့ရလွယ်အောင်ပေါ့နော် မြန်မာကျပ်ငွေနဲ့ ပို့ပါ အဲဒီလို မျိုးလည်း ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ရခိုင်ရဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး နှစ်ပေါက် ရှိတာပေါ့ မောင်တောရယ်၊ စစ်တွေရယ်။ ကျနော်တို့ကတော့ မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ် တစ်ခုတည်းပဲ လုပ်လို့ရတယ် ကျနော်တို့ နယ်စပ်မှာလေ စစ်တွေကုန်သွယ်ရေးစခန်းရော၊ မောင်တောနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းဘက်ရော။ အသုံးပြုရတာက နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူညီထားတဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ် တစ်ခုပဲ အသုံးပြုလို့ရပါတယ်။ တခြား ဘဏ် သုံးလို့မရပါဘူး။ လောလောဆယ်တော့ ဘာမှ မပြောနိုင်သေးဘူးဗျ။ ဒါပေမယ့် sanctions ပိတ်တယ်ဆို ပြီးတော့ သူတို့လိုက်နာဆောင်ရွက်တဲ့ သဘောပါပဲ။ 

ကုန်သွယ်ရေး စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကိုတော့၊ သဘောတူ ညီချက်တွေကိုတော့ ဖောက်ဖျက်လို့ မရဘူးလေ။ နှစ်နိုင်ငံကြားမှ သဘောတူညီချက် လက်မှတ်ထိုးထားတာက ကုန်သွယ်မှု လုပ်မယ်ဆိုပြီးတော့ လက်မှတ်ထိုးထားကြတယ်လေ။ အဲဒီအပေါ်မှာနေပြီးတော့ ကုန်သွယ်မှု လုံးဝ ပိတ်သွားလောက်တဲ့အထိ ရှိကောင်းမှ ရှိပါလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ဆောင်ရာတွင် မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်နှင့် တဖက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှ ခွင့်ပြုထားသည့်ဘဏ် ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်ရခြင်းကြောင့် လတ်တလောတွင် ကုန်သွယ်ရေး အဆင်ပြေသည့် အခြေအနေ ရှိသည်ဟု ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ ရခိုင် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်နေကြစဉ်

MFTB နှင့် MICB ဘဏ်အကောင့်နှစ်ခုကို ပိတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် လက်တလောတွင် ကုန်သွယ်ရေးအပေါ် သက်ရောက်မှု မရှိသေးသော်လည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်မှ ဒေါ်လာထုတ်ယူမှုများကို ကန့်သတ်မည်ဆိုပါက ကုန်စည် မှာယူမှုများ ကျဆင်းလာနိုင်သည်ဟု မောင်တောကုန်သည် ကိုမင်းဇော်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သက်ရောက်မှုတော့ ရှိလာနိုင်ပါတယ် နောက်ကျရင်။ အခုတော့ လောလောဆယ်တော့ ဘာမှ မသိသေးပါ ဘူး။ နောက်ပိုင်းကျရင်တော့ ကုန်သွယ်စီးဆင်းမှု နည်းနည်း ဖြစ်မှာပေါ့နော်။ ဘယ်လိုကြောင့်လဲဆိုတော့ ဟိုဘက် က ကုန်ပစ္စည်းဝယ်ဖို့ မထုတ်ပေးဘူးဆိုရင် ဒေါ်လာ မထုတ်ပေးဘူးဆိုရင် ဒီဘက်က ကုန်စည်တွေ ပို့ပေးဖို့က အခက်အခဲ ဖြစ်သွားမှာပေါ့လေ။ အဲဒါကတော့လေ သေချာတော့ မသိသေးပါဘူး ဘယ်လိုပိတ်လဲဆိုတာကိုလေ။ လောလောဆယ်တော့ ဘာမှတော့ မဖြစ်သေးပါဘူး။ ပုံမှန်အတိုင်းပဲ။ အခုက အဲဒီကို သွားနေတဲ့ ကုန်တွေကတော့ များတာတော့ ဂျင်းပေါ့နော်။ ဂျင်းနဲ့ ငါးမြစ်ချင်း။ ကျန်တဲ့ပစ္စည်းတွေကတော့ နည်းပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဆိုနာလီဘဏ်တွင် မြန်မာဘဏ်နှစ်ခုမှ အပ်နှံထားသည့် ငွေကြေးပမာဏသည် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁ သန်းကျော် ရှိပြီး ထိုငွေစာရင်းများသည် လွန်ခဲ့သည့် တစ်လကျော်ကတည်းကပင် ပိတ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုနာလီဘဏ် တာဝန်ရှိသူက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သတင်းဌာနတစ်ခုကို ပြောကြားခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၆

ရွှေဗျိုင်းဖြူကုမ္ပဏီအုပ်စုသည် Shwe Byain Phyu Oil & Gas Company Limited ကို ကုမ္ပဏီစာရင်း ရှင်းလင်း ဖျက်သိမ်းကြောင်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၁ ရက်နေ့က ကြေညာခဲ့သည်။

ထိုသို့ ကြေညာခဲ့ရာတွင် ရွှေဗျိုင်းဖြူကုမ္ပဏီအုပ်စုကို ဖျက်သိမ်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ ရွှေဗျိုးဖြူကုမ္ပဏီအုပ်စု၏ ကုမ္ပဏီ အခွဲတစ်ခုကိုသာ ဖျက်သိမ်းခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရွှေဗျိုင်းဖြူကုမ္ပဏီလီမိတက်မှ ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် Shwe Byain Phyu Oil & Gas Company Limited သည် ရွှေဗျိုင်းဖြူကုမ္ပဏီအုပ်စု ၏ ကုမ္ပဏီအခွဲတစ်ခုသာဖြစ်ပြီး ၎င်းကုမ္ပဏီတစ်ခုတည်းကိုသာ စာရင်းရှင်းလင်း ဖျက်သိမ်းကြောင်း ကြေညာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ထို့ကြောင့် အများပြည်သူသို့ စက်သုံးဆီများ ဖြန့်ဖြူးလျက်ရှိသော လုပ်ငန်း အပါအဝင် အခြားစီးပွားရေးလုပ်ငန်း များနှင့် လုံးဝ သက်ဆိုင်ခြင်း မရှိပါဟု ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၆

ထိုင်းတွင် ဇူလိုင်လကုန်၌ အမည်စာရင်းတင်သွင်းထားပြီးသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် အလုပ် ရှင်နှင့် လုပ်ငန်းခွင် တရားဝင် ပြောင်းရွှေ့ခွင့်မရှိသေးကြောင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ၎င်းအမည်စာရင်းတင်သွင်းထားပြီးသူများအား စက်တင်ဘာလကုန်အထိ တရားဝင် နေထိုင် အလုပ် လုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးထားခြင်းဖြစ်ပြီး လူသစ် ဘတ်မရိုက်ပေးခင်အထိ အလုပ်ရှင်နှင့် လုပ်ငန်းခွင် ပြောင်းပိုင်ခွင့်မရှိ ကြောင်းသိရသည်။

Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က “ဥပဒေအရဆိုရင် အခုလက်ရှိ သူလုပ်နေ တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်နဲ့ အလုပ်လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးထားတယ်။

အလုပ်လုပ်လို့ ရတယ်။ ဒါပေမယ့် သူက သတ်မှတ်ထားတဲ့ နယ်မြေကို ကျော်လို့မရဘူး။ နာမည်စာရင်းတင်ထားတဲ့ လူအုပ်စုအနေနဲ့ အဓိကစဉ်းစားရဖို့ဟာက အခု နာမည် စာရင်းတင်ထားတဲ့လူကို ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရကနေ လက်ရှိအစိုးရကနေပြီးတော့ ၉ လပိုင်းအထိ အလိုအလျောက် သက်တမ်းတိုးပေးထားတယ်။ အဲဒါတစ်ချက်။

နောက်တစ်ချက်ကကြတော့ ဒီအုပ်စုတွေအနေနဲ့ အခုလက်ရှိ အခြေ အနေမှာ ကိုယ်သတ်မှတ်ထားတဲ့နယ်မြေကနေ တခြားနယ်မြေတွေကို သွားလာလို့မရဘူး။

နောက်တစ်ခုက ကြတော့ ကိုယ့်မှာ စာရွက်စာတမ်းတွေ ဘယ်လောက်ပဲ ရှိနေပါစေ ဒါပေမယ့် ဒီသူဋ္ဌေးကနေ နောက်သူဋ္ဌေး တစ်ယောက်ကို သူမသွားရသေးဘူး။ ဘာဖြစ်လို့ ဒီဟာတွေကို လုပ်ထားလဲဆိုရင် သူ့မှာ လုပ်ဆောင်ရမယ့် လုပ် ဆောင်ချက်အဆင့်တွေဆီကို မသွားရသေးတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီလိုလုပ်ငန်းစဉ်တွေကို မလုပ်ရသေးတာ။ ဒါ ဥပဒေ လမ်းကြောင်းက ပြောပြတာ။ ဘာဖြစ်လို့ဆိုလို့ရှိရင် သူဋ္ဌေးမတူဘူးလေ။ အလုပ်သမားမှာလည်း အပြစ်ရှိတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်မှာလည်း အပြစ်ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ နယ်စပ်ရှိ အလုပ်သမားကတ်ပြုလုပ်ရန် တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေကြသည့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများ 

သို့သော် ထိုသို့ အလုပ်ရှင်နှင့် လုပ်ငန်းခွင် ပြောင်းလဲလုပ်ကိုင်ရာတွင် ဒေသအပေါ်မူတည်ကာ ‌လုပ်ပိုင်ခွင့် ကွဲလွဲမှု များရှိပြီး အချို့ပြည်နယ်များတွင်မူ ပြောင်းရွှေ့လုပ်ကိုင်ခွင့်ရကြောင်းလည်း သိရသည်။

ဇူလိုင်လကုန်အထိ အမည်စာရင်းတင်သွင်းခိုင်းထားသည့်အခါ၌ အချို့ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများသည် အလုပ်ရှင် သူဋ္ဌေးမရှိသည့်အတွက် ပွဲစားများ၊ အေးဂျင့်များအား အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးအမည်ခံကာ  ပြုလုပ်ထားကြသူများ ရှိ ကြောင်း၊ အမည်စာရင်းတင်သွင်းထားသည့် အလုပ်ရှင်နှင့် လုပ်ငန်းခွင်တူညီပါက ပို၍ကောင်းမွန်ကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် အချို့အလုပ်ရှင်သူဌေးများအနေဖြင့် လုပ်သားလိုအပ်သည့်အခါအတွင် ၎င်းအေးဂျင့်များထံမှ ခေါ်ယူမှု များရှိပြီး မြေပြင်အခြေအနေအတွင် နားလည်မှုအရ လုပ်ငန်းခွင်နှင့် အလုပ်ရှင် ပြောင်းလဲကာ လုပ်ကိုင်နေကြ ခြင်းများ ရှိကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ စက်ရုံအလုပ်ရုံ မြင်ကွင်းတစ်ခု 

၎င်းက "ဒါပေမယ့်အခုဟာတော့ ဘာတွေ များသောအားဖြင့် တွေ့ရသလဲဆိုတော့ ပွဲစား သို့တည်းမဟုတ် အေဂျင်စီတွေကနေပြီးတော့ လုပ်‌ပေးထားတယ်။ လုပ်ပေးထားပြီးတော့ သူတို့ကို အေဂျင်စီတွေနဲ့ ဆက်သွယ် ထားတဲ့ အလုပ်ရှင်တွေကနေပြီးတော့ င့ါအလုပ်မှာတော့ လူဘယ်နှစ်ယောက်လိုတယ်ပေါ့။ အဲဒီတော့ အဲဒါ ရှာထားပေးဆိုရင် အေဂျင်စီက သူကတော့ တဆင့်ခံခေါ်ပေးတဲ့အတွက်ကြောင့် ဝန်ဆောင်ခရတဲ့အတွက်ကြောင့် သူကတော့ ခေါ်ပေးလိုက်မှာပဲလေ။ အဲဒီလိုခေါ်ပေးလိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဒီလူတွေက အလုပ်ကသွားပြီး တော့ လုပ်လို့တော့ရနေတယ်။ နာမည်ကတော့ ဒီ အေဂျင်စီနာမည်နဲ့ဖြစ်မယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ် လုပ်ငန်းလိုလို့ ခေါ်တဲ့ အလုပ်ရှင်တွေဆီမှာ အလုပ်သွားလုပ်နေတာ ဒါမျိုးတွေ ဖြစ်မယ်။ ဒါပေမယ့် အလုပ်ရှင်ပြောင်းတဲ့ဥစ္စာက အခုအချိန်မှာ တရားဝင်ကြီး ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် ပြောင်းလို့ လွှဲလို့ရတဲ့ အနေအထားမျိုးတော့ မရှိသေးဘူး။ မဟုတ် ရင် စစ်တဲ့ဆေးတဲ့ကိစ္စတွေမှာ အဲဒါမျိုးတွေကို တွေ့ရတယ်ဆိုရင် သက်ဆိုင်ရာအာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့က အရေး ယူရင် အရေးယူပိုင်ခွင့်ရှိတယ်" ဟု ပြောသည်။

အမည်စာရင်းတင်သွင်းထားသူများအား စက်တင်ဘာလကုန်အထိ တရားဝင်နေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် ပေးထား သည့်အတွက် စစ်ဆေးအဖမ်းအဆီးခံရပါက ၎င်းအထောက်အထားများ ပြသနိုင်လျှင် အဆင်ပြေသော်လည်း အမည်စာရင်းတင်သွင်းပြီးနောက် အလုပ်ရှင်နှင့်လုပ်ငန်းခွင် ပြောင်းလဲထားသူများအနေဖြင့် ဖမ်းဆီးခံရနိုင် ကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းတွင် အစိုးရသစ် ဖွဲ့စည်းပြီးမှသာ ၎င်း အမည်စာရင်းတင်သွင်းထားပြီးသူများ လူသစ်ဘတ်ရိုက်သည့် လုပ်ငန်း စဉ်များပြုလုပ်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး လက်ရှိအချိန်အထိ အစိုးရသစ် မဖွဲ့စည်းနိုင်သေးမှုကြောင့် အမည်စာရင်း တင်သွင်း ထားပြီးသူများအား ယခုကဲ့သို့ လအလိုက် နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် သက်တမ်းတိုး ပေးသွားနိုင်ဖွယ် ရှိကြောင်း လည်း သုံးသပ်မှုများရှိသည်။