CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၆

ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့ကနေ  အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇိုရန်ပြည်နယ်ထိ တည်ဆောက်ထားသည့် ကုလားတန်မြစ် ဘက်စုံစီမံကိန်း အတွက် ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ရန် သင်္ဘောများ လိုအပ်နေသည်ဟု  ရခိုင်ပြည်နယ် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အဆိုပါ ကုလားတန်မြစ် ဘက်စုံစီမံကိန်းသည် စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်းကနေ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ကာလကတ္တားသို့ သင်္ဘောများဖြင့် ပြေးဆွဲ၍ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်မည့် စီမံကိန်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် လက်ရှိမှာ ပြေးဆွဲမည့် သင်္ဘောများ မရှိခြင်းကြောင့် ကုန်သွယ်ရေး မလုပ်နိုင်သေးကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အိန္ဒိယ ကုလားတန် ဘက်စုံစီမံကိန်းက စစ်တွေဆိပ်ကမ်းကတော့ ဖွင့်ပွဲကတော့ လုပ်ပြီးသွားပါပြီ။ အခု လက်ရှိ အခြေအနေကတော့ ဖွင့်ပွဲလုပ်ပြီးသွားပေမယ့် ကုန်သွယ်မှုကတော့ မစနိုင်သေးဘူး ဖြစ်နေပါတယ်။ မစနိုင်သေးဘူးဆိုတာက ကုန်သွယ်မှုရဲ့ အခြေအနေက အိန္ဒိယရဲ့ ကာလကတ္တားနဲ့ စစ်တွေနဲ့ကို အပြန်အလှန် သင်္ဘောတွေ ပြေးဆွဲပြီးမှဘဲ ကုန်သွယ်မှုက စတင်ပြီး ဖြစ်လာမယ့် အနေအထားပါ။ အခုကတော့ ဆိပ်ကမ်းကို operate လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီကလည်း သူတို့အဆင်သင့် ဖြစ်ပါပြီ ဆိုတဲ့ဟာကို သူတို့လုပ်သွားပြီပေါ့လေ။ ဆိပ်ကမ်းကတော့ ဖွင့်ပြီးသွားပေမယ့် လက်ရှိမှာတော့ ကုန်သွယ်မှုကတော့ မလည်ပတ် နိုင်ဘူး ဖြစ်နေပါတယ်။ ကုန်သွယ်မှု လည်ပတ်ဖို့ အချိန်ကို ပြောဖို့ခက်ပါတယ်။ လည်ပတ်ဖို့ကလည်း အဓိက သင်္ဘောလိုင်းတွေ ရှိဖို့ အရေးကြီးတယ်။ သင်္ဘောလိုင်း မရှိပဲနဲ့ဆိုရင်  ဘယ်ကုန်ကို ဘယ်သူက ပို့မှာလဲဆိုတဲ့ ဟာကအစ နည်းနည်း ပြောရဆိုရ ခက်ပါတယ်။ အခုလက်ရှိ အချိန်ထိ အိန္ဒိယရဲ့ ကုလားတန် ဘက်စုံစီမံကိန်း ဆိပ်ကမ်းကို အသုံးပြုပြီး ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်တာ မတွေ့မိသေးဘူးပေါ့နော်။ အဓိကတော့ ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ဖို့ဆိုရင် ကာလကတ္တား ဆိပ်ကမ်းနဲ့ စစ်တွေနဲ့ဖြစ်ဖြစ် ရှဲဂျူး သင်္ဘော ပြေးဆွဲဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ရှဲဂျူး ဆိုတာက တစ်ပတ်မှာ တစ်ကြိမ်လား၊ တစ်လမှာနှစ်ကြိမ်လား၊ သုံးကြိမ်လား အဲလိုမျိုး သင်္ဘော တွေ ထွက်ပြီးမှလည်း စပြီး ကုန်စည်တွေ လည်ပတ်နိုင်မယ့် အခြေအနေပါ။ အဓိကတော့ သင်္ဘော အေဂျင့်တွေကလည်း သင်္ဘောလိုင်းကို ဘယ်လို ဆွဲမလဲဆိုတာကို ပြန်လည်ပြီးတော့ လုပ်ဆောင်ရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

ပလက်ဝမြို့ မျက်နှာချင်းဆိုင်မှာ တည်ဆောက်ထားတဲ့ ဆိပ်ကမ်းတံတားကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိအချိန်တွင် ကုန်သွယ်မှု မပြုလုပ်နိုင်သေးသော်လည်း ပြီးခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီလ အစောပိုင်းက စစ်တွေဆိပ်ကမ်းကနေ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သို့ ဆန်တန်ချိန် ၂၅၀၀ ကျော်ကို ပထမ အသုတ်အနေဖြင့် တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်ဟု ဦးတင်အောင်ဦးက ပြောသည်။

လက်ရှိမှာ ထိုစီမံကိန်းအတွင်း ပါဝင်သည့် စစ်တွေ ရေနက်ဆိပ်ကမ်းနှင့် ပလက်ဝ ရေနက်ဆိပ်ကမ်းများ ဆောက်လုပ် ပြီးစီးနေသော်လည်း ပလက်ဝကနေ အိန္ဒိယသို့ ဖောက်လုပ်မည့် လမ်းတံတားများ မပြီးသေးသည့်အတွက်  ကုန်သွယ်ရေး မလည်ပတ်နိုင်သေးကြောင်း ပလက်ဝမြို့နယ် ကုန်သည်ကြီးများအသင်းက ဦးခင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ပလက်ဝမြို့နယ်ကနေ အိန္ဒိယကို သွားလာလို့ရမည့် ကုလားတန်မြစ်ကူးတံတား တည်ဆောက်ရေး ဆိုင်းဘုတ်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကုန်သွယ်မှုကတော့ မလည်ပတ်သေးဘူးလေ။ စစ်တွေမှာတော့ မပြောတတ်ဘူး။ ကျနော်တို့ ပလက်ဝမှာတော့ မလည်ပတ်သေးဘူး။ လမ်းကြောင်းတွေလည်း မရှိသေးဘူး။ လည်ပတ်ရအောင်လည်း အိန္ဒိယ-မြန်မာနဲ့ ကားလမ်း မရှိသေး ဘူးလေ။ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ လမ်းမရှိသေးတော့ သင်္ဘောတွေလည်း သွားလို့ မရဘူးလေ။ ဘယ်ဟာမှ သွားလို့ မရဘူး။ အစိုးရက ချပေးတဲ့ သင်္ဘော တစ်ပတ်ကို စနေနေ့ တက်တယ် တနင်္ဂနွေနေ့ ပြန်လာတယ် ဒါပဲရှိတယ်လေ။ ကျန်တဲ့ဟာတွေ ဘာမှ အသွားအလာတွေမှ မရှိတာ။ အဓိကတော့ လမ်းကြောင်း အခြေအနေက နိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်သွားရင် လည်ပတ်သွားမှာပဲလေ။ နိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်ရင် ဒီလမ်းကလည်း တစ်နှစ် နှစ်နှစ်အတွင်းမှာ ပြီးသွားမှာပဲလေ။ တံတား တစ်စင်း နှစ်စင်း ပြီးသွားရင် လမ်းကတော့ ပြီးသလောက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကတော့ အကြမ်းအားဖြင့်ပေါ့။ နည်းနည်းပါးပါး လည်ပတ်လို့ ရသေးတယ်။ ခုဟာက နိုင်ငံရေး အခြေအနေကမှ မတည်ငြိမ်တာ ဘယ်လို လည်ပတ်လို့ ရမှာလဲ။ လမ်းကလည်း မပြီးဘူး။ လမ်းကလည်း  အိန္ဒိယနိုင်ငံကို သွားလို့မှ မရတာ။ အိန္ဒိယကုလားတန် လမ်းကြောင်းကို ဘယ်လောက်ထိ ရည်မှန်းထားလဲဆိုတော့  အများကြီးကို မျှော်မှန်းတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကုန်စည်တွေက ပလက်ဝထိဘဲ ရောက်မယ်လေ။ ပလက်ဝမှာ လုပ်စားတဲ့ လူတွေလည်း အလုပ်ရမယ်။ နောက်ပြီးတော့ အောက်ခြေ လူတန်းစားတွေ၊ မော်တော်ယာဥ်ကနေအစ ဧည့်သည်တွေကအစ ခရီးသွားတွေလည်း အရမ်းကောင်းသွားမှာ။  ဒါပေမယ့် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်တော့ ခရီးလည်းသွားလို့ မရ လမ်းလည်း လုပ်လို့ မရဘူးဆိုတော့”ဟု ပြောသည်။

အိန္ဒိယ-မြန်မာ ကုလားတန် ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးရေး စီမံကိန်းကို ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၁ ခုနှစ်ကနေ စတင် တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊  ထို့နောက် စစ်တွေဆိပ်ကမ်းကိုတော့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ဆောက်လုပ် ပြီးစီးခဲ့ရာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၉ ရက်နေ့မှာ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါတယ်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၅

ရွှေလီနှင့် ဝမ်တိန် ဂိုဒေါင်များရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများ ပိုင်ဆိုင်သည့် ပဲတီစိမ်း တန်ချိန် ၂ သိန်းခန့်ကို တရုတ်အစိုးရမှ သိမ်းဆည်းလိုက်ပြီးနောက် မူဆယ်မှတဆင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပဲတင်ပို့မှုများ ရပ်ဆိုင်းနေသည်ဟု မူဆယ် ကုန်သည် များထံမှ သိရသည်။

ယခင်က တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပဲမျိုးစုံ တင်ပို့မှု အနေဖြင့် နေ့စဉ် ကုန်တင်ကား အစီးရေ ၃၀ ခန့် ဝင်ရောက်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ကုန်သည်များက တင်ပို့မှုများကို ရပ်ဆိုင်းထားသည်။

ထို့နောက် တရုတ်နိုင်ငံက သိမ်းဆည်းထားသည့် ပဲတီစိမ်းများကို လေလံတင်မည် ဖြစ်သည့်အတွက် ထို အခြေအနေ အဆင်ပြေမှသာ ကုန်သည်များက တင်ပို့မှုများကို ထပ်မံပြုလုပ် ကြမည်ဟု မူဆယ်ကုန်သွယ်ရေး စင်တာမှ ကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကြိုပြီးတော့ မကြေညာဘဲနဲ့ ဒီဟာတွေကို ဟိုဟာဖြစ်တယ်၊ ဒီဟာဖြစ်တယ် လုပ်တော့ သူတို့ဘက်မှာ လည်း အခင်းအကျင်း တစ်ခုရှိလား၊ မရှိလား မသိဘူးပေါ့နော်။ အဲဒီနောက်ပိုင်းတော့ အခုချိန်ထိ မရှိသလောက် ပါပဲ။ လောလောဆယ်တော့ ခဏ ရပ်နေတဲ့ သဘောပေါ့။ ဒီဟာလေး နည်းနည်း အဆင်ပြေမှ ထပ်သွားမယ့် သဘောရှိမယ်။ ဒါလေး ပြီးသွားရင်တော့ ပြန်ပြီး ပုံမှန် ပြန်ဖြစ်မှာပါ။ ဒါကလည်း ကျနော်တို့ ဒီဘက်က ဘာမှ အမှား မရှိဘူးလေ။ ပုံမှန်ပို့တယ်၊ ပုံမှန်မှာတယ်၊ ဒီအတိုင်းပို့တာ။ ဟိုဘက်မှာ တစ်ခုခု ဒီဘက်ကိုလည်း မပြောပြ နိုင်တဲ့ ပြဿနာတွေ ရှိမှာပေါ့။ ဒီဟာ ပြတ်သွားရင်တော့ ပုံမှန် ပြန်ဖြစ်သွားမှာ။ တစ်နေ့ကို အရင်တုန်းက ၃၀၊ ၄၀ တော့ အနိမ့်ဆုံး ရှိတယ်။ ကားကတော့ အစားစားပေါ့နော်။ ၆ ဘီးနဲ့ ၁၂ ဘီးနဲ့ တွဲကားနဲ့၊ တွဲကားကတော့ နည်းတာ ပေါ့။ ဟိုဘက် ကျင်စန်းကျော့ အပေါက်ကနေ ထွက်တာ” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်က ပဲမျိုးစုံသိုလှောင်ထားသည့် ဂိုဒေါင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့က တရုတ်နိုင်ငံ ဝမ်တိန်နှင့် ရွှေလီမြို့ရှိ ဂိုဒေါင်များမှ သိမ်းဆည်းထားသည့် ပဲတီစိမ်း များကို တရုတ်နိုင်ငံ ဗဟိုအစိုးရအဖွဲ့က လေလံတင်မည်ဟု ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့်တိုင် ကျင်းပခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း သိရ သည်။

ထို့နောက် ဇွန်လ ၁၄ ရက်နေ့သို့ ရွှေဆိုင်းလိုက်သော်လည်း ထိုနေ့မှာလည်း လေလံပွဲ ကျင်းပခဲ့ခြင်း မရှိခဲ့ကြောင်း မူဆယ်ရှိကုန်သည်များက ပြောသည်။

သိမ်းဆည်းထားသည့် ပဲများ၏ တန်ဖိုးသည် မြန်မာကျပ်ငွေ သိန်းပေါင်း ၂ သိန်းကျော် ရှိသည့်အတွက် မြန်မာကုန် သည်များအတွက် ဆုံးရှုံးမှုကြီးသည်။

ထို့ကြောင့် ဆုံးရှုံးမှု မဖြစ်ပေါ်စေရန် လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပဲကုန်သည်များနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များက တရုတ်နိုင်ငံ ၏ ဗဟိုအစိုးရနှင့် ယူနန်ပြည်နယ် အစိုးရထံသို့ တင်ပြထားကြောင်း မန္တလေးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးညွန့်ဝေ က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လတ်တလောတော့ သူတို့ ၁၄၊ ၁၅ မှာ လုပ်မယ်လို့ ပြောပေမယ့် မလုပ်ဖြစ်သေးဘူးလို့ လတ်တလော သိရပါသေးတယ် ခင်ဗျ။ ခန့်မှန်းခြေ သိန်းပေါင်း ၂ သိန်းအထက်မှာ ရှိပါတယ်။ မြန်မာငွေ သိန်းပေါင်း ၂ သိန်း အထက်မှာ ရှိပါတယ်။ လေလံပစ်လို့ရတဲ့ ငွေကိုတော့ လက်ရှိအနေနဲ့ နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာအနေနဲ့ သိမ်းမှာတော့ မဟုတ်သေးဘူးလို့ပဲ အခြေခံအနေနဲ့ သိရပါတယ်။ အခုက ပြည်နယ်အနေနဲ့ ပြောရရင်တော့ ယူနန်ပြည်နယ်ပိုင် အနေနဲ့ မဟုတ်ဘူး။ ဗဟိုအစိုးရရဲ့ Authority နဲ့ လုပ်တာဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့ကသာပင် သိတယ်။ ပြည်နယ်အနေ နဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့် မရှိဘူးလို့ ပြည်နယ်အနေနဲ့ ငြင်းထားတယ်။ ဒီဘက်ကတော့ ပြည်နယ်ကိုလည်း တင်ထားတယ်။ ဗဟိုအစိုးရကိုလည်း စီးပွားရေး သံအနေနဲ့ရော၊ စီးပွားရေးဝန်ကြီးဌာန အနေနဲ့ရော တင်ပေးထားတာတော့ ရှိတာ ပေါ့နော်။ ဒီဘက်မှာလည်း ကျနော်တို့ ထပ်ပြီးတော့ တင်ထားတာ ရှိပါတယ်။ ဟိုဘက် အေးဂျင့်ရဲ့ မှားယွင်းမှုတွေ၊ ဒီဘက်က အမှန်အကန်အနေနဲ့ တင်ထားတဲ့ အကြောင်းလေးတော့ တင်ထားပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

သိမ်းဆည်းထားသည့် ပဲများကို လေလံတင်ရာတွင် တရုတ်နိုင်ငံသားများသာ ဝင်ရောက်၍ လေလံဆွဲခွင့်ရှိကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံသားများ ဝင်ရောက်၍ လေလံဆွဲခွင့် မရကြောင်း မြန်မာကုန်သည်များက ပြောသည်။

ယူနန်ပြည်နယ် တာဝန်ရှိသူများနှင့် မြန်မာ့ကုန်သွယ်ရေးမှ တာဝန်ရှိသူများသည် မေလ ၃၁ ရက်က တွေ့ဆုံခဲ့ရာ တရုတ်နိုင်ငံက ထိုကိစ္စနှင့် ပတ်သက်ပြီး လျှော့ပေါ့ စဉ်းစားပေးမည်ဟု ပြောဆိုခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံက သိမ်း ဆည်းလိုက်သည့် ကုန်စည်များတွင် ပဲတိမ်းစိမ်း အပါအဝင် မတ်ပဲနှင့် နှမ်းနက်၊ နှမ်းညိုများလည်း ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်နိုင်ငံက သိမ်းဆည်းလိုက်သည့် ပဲများသည် မြန်မာနိုင်ငံသားများ ပိုင်ဆိုင်သည့် ပဲများဖြစ်ပြီး နယ်စပ်မှ တဆင့် အခွန်ဆောင်ထားကြောင်း၊ ထို့နောက် ဝမ်တိန် ဂိုဒေါင်များတွင် သိုလှောင်ပြီး ဝယ်လက်ကို စောင့်ဆိုင်း သည့် ပုံစံအား လွန်ခဲ့သည့် ၅ နှစ် ကတည်းကပင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၄

မလေးရှားနိုင်ငံရောက် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်လုပ်ခြင်းနှင့် ပါမစ် သက်တမ်းကုန်ဆုံး၍ သက်တမ်းတိုး လုပ်ဆောင်ရာတွင် အချိန်ကာလ ကြန့်ကြာမှုများကြောင့် အခက်တွေ့နေကြရ ကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်အလုပ်လုပ် ကိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားရှိ မြန်မာသံရုံး၌ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်အသစ် သွားလျှောက်မည်ဆိုပါက ၇ လ၊ ၈ လခန့် အကြာမှ ထုတ်ပေးကြောင်း၊ ပါမစ် သက်တမ်း ကုန်ဆုံးတော့မည့်သူများ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် သက်တမ်းသွားတိုးရာ တွင်လည်း ပါမစ်သက်တမ်းထက် ကျော်လွန်သည့် ရက်ချိန်းများ ပေးနေကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများကြောင့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအနေဖြင့် အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာလုပ်သားများအား ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာသံရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပါမစ်ကလည်း ဒီတစ်ပတ်အတွင်း သေတော့မယ်ဆို သွားတိုးရင် အမှန်မှန်က ထုတ်ပေးသင့်တာပေါ့။ ဒါပေမယ့် သူတို့ ဘယ်လို အခက်အခဲကြောင့်လဲတော့ မသိဘူး။ ပါမစ်သက်တမ်းတိုးဖို့ မမီတော့ဘူး တစ်ပတ်ပဲ ပါမစ် သေတော့မယ်ဆိုတော့ နောက် ၂ လလောက် ပြန်ချိန်းတဲ့ ရက်ချိန်းမျိုးတွေ ပြန်ပေးနေတဲ့အတွက် အများစု က Special Pass ယူပြီးနေတဲ့ လူတွေအတွက်ကြတော့ ပိုက်ဆံပိုကုန်မယ်၊ နေထိုင်ခွင့်တော့ ရမယ်။ တချို့တွေ ကြတော့လည်း Overstay ဖြစ်ကုန်ကြတယ်။ ဒါကတော့ သံရုံးအနေအထားနဲ့ ကျနော်တို့ကတော့ မဝေဖန်ချင် ဘူး။ ထုတ်ပေးသင့်တယ်လို့တော့ ကျနော်တို့ထင်တယ်။ ဒီ Work Permit သမားတွေအတွက်။ အမှန်ကနေ ပြီး တော့ Overstay ဖြစ်တယ်ဆိုတော့ အရမ်းဒုက္ခရောက်တာပေါ့။ Overstay ဖြစ်သွားတယ်ဆိုပြီးတော့  ဒီ Work Permit ပြန်ရဖို့ကလည်း မလွယ်ဘူးလေ။ နည်းတဲ့ပိုက်ဆံ မဟုတ်ဘူး အောက်ထစ် ခြောက်ထောင်ကျော် ခုနှစ် ထောင်(ရင်းဂစ်ငွေ) ကုန်မှသာလျှင် ဒီ Work Permit ပြန်ရတာဆိုတော့ သိပ်အဆင်မပြေဘူးပေါ့ နေရထိုင်ရတာ။ ကျနော်တို့ တောင်းဆိုချင်တာကတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံသားတွေ ပါမစ်တွေ လုပ်ခွင့်ရဖို့အတွက် ဒီစာအုပ်တွေကို ပတ်စပို့စ် စာအုပ်တွေကို မြန်မြန်လေး ထုတ်ပေးစေချင်တယ်။ ဥပမာ အခုက ၂၅၀ ရင်းဂစ်နဲ့ ထုတ်ပေးနေရင် ရ တယ် ၁၀၀၀ ရင်းဂစ် တိုးလိုက်လည်း လုပ်မယ့် လူတွေချည်းပဲ။ ဈေးနှုန်းမြင့်ရင် မြင့်ပါစေ ပတ်စပို့စ်တွေကိုတော့ ကျနော်တို့ကို မြန်မြန်နဲ့ လွယ်လွယ်ကူကူလေး ထုတ်ပေးစေချင်တယ်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားမှာ ဖမ်းခံရတဲ့ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

ယခုကဲ့သို့ သံရုံးဘက်မှ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ထုတ်ပေးခြင်း ကြန့်ကြာခြင်းသည် လူအင်အား မလောက်ငှခြင်းထက် စာရွက်စာတမ်းကိစ္စများ၊ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် မလုံလောက်မှုများကြောင့် မထုတ်ပေးနိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု အကြောင်းပြန်လာကြောင်း သိရသည်။
ထိုသို့ ပါမစ်သက်တမ်းများ မကုန်ခင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ်အား မရရှိပါက လက်ရှိတွင် အော်ပရာစီ အဖမ်းအဆီး များမှာ နေ့စဉ်ရှိနေသဖြင့် အဖမ်းခံရပါက မြန်မာနိုင်ငံသားများသာ ထိခိုက်မည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားရှိ စက်ရုံ တစ်ရုံတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူ ခွန်လှကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သက်တမ်းကုန်လို့ သုံးလို့မရရင် ဒီအချိန်မှာ အော်ပရာစီ(အဖမ်းအဆီး) ကလည်း ကြမ်းတယ်ဆိုတော့ နေ့တိုင်း လိုလိုဝင်ဖမ်းတယ်ဆိုတော့  ကိုယ်မိ ကိုယ်ခံပေါ့။ ဒီအချိန်မှာ စက်ရုံတိုင်းလိုလို Overstay သမားတွေ အကုန်လုံး ထုတ်ပစ်တယ်ဆိုတော့ အိုသမားတွေ အလုပ်ရှာရခက်တယ် ဒီအချိန်မှာ စက်ရုံတိုင်းလိုလိုပါပဲ။ သူတို့က ခေါ်တာ အများဆုံးက တခြားနိုင်ငံက ခေါ်တာဆိုတော့ ဒီအချိန်မှာ ကိုယ်တွေ မြန်မာ Overstay သမားတွေ အလုပ် တော်တော် ရှားတယ်။ အမှန်သမား တွေဆိုလည်း နှစ်ပြည့်သမားတွေဆို ဒီအချိန်မှာ OT တွေရှားနေတယ် ဆိုတော့ သူတို့က မလိုတဲ့ လူဆိုရင် အကုန်လုံး ပြန်ပို့တယ်။ ကျနော့် စက်ရုံဆိုရင် အဲဒီလိုပါပဲ။ ပို့ခံရတဲ့လူလည်း မနည်း တော့ဘူး။ OT လည်းမရှိ ပုံမှန် ၈ နာရီဆိုတော့ အဲဒီတစ်ခု ခက်ခဲတာပေါ့။ OT နည်းနည်း ပါးပါးရရင် ကိုယ်တွေ လည်း စားဖို့သောက်ဖို့ နည်းနည်းလောက် ကျန်မှာပေါ့။ အိမ်လည်းပို့လို့ရမှာ” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားမှာ ဖမ်းခံရတဲ့ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် ဒီဇင်ဘာလကုန်အထိ ရီကာလီဘရာစီပါမစ် RTK အား လျှောက်ခွင့် ပြုထားသော်လည်း ၎င်း ပါမစ်အား လျှောက်မည်ဆိုပါက နိုင်ငံကူးလက်မှတ်နှင့် အလုပ်ရှင်သူဌေး ရှိရမည် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မလေးရှားနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများစုကို ထိုပါမစ်အား လျှောက်ထား နိုင်ရန် အတွက် နိုင်ငံကူး လက်မှတ် စာအုပ်များနှင့် သက်တမ်းတိုးခြင်းများအား အမြန်ဆုံးရရှိအောင် မြန်မာသံရုံး အနေ ဖြင့် လုပ်ဆောင် ပေးနိုင်မည်ဆိုပါက မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် အဆင်ပြေမည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာများက တောင်းဆိုကြသည်။ 

မွှားမိုက်ကယ်က “စာအုပ်လုပ်တာကတော့ ဘာမှမခက်ခဲဘူး အဲဒီ မထုတ်ပေးတာလေး တစ်ခုပဲ။ Register ကာလ မှာ မှတ်ပုံတင် မူရင်းယူသွားရတယ်။ အိမ်ထောင်စု အရှေ့အနောက် မိတ္တူလေးနဲ့ Register လုပ်တယ်။ အဲဒါလေး မှန်ကန်တယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ တစ်ပတ်ဆို တစ်ပတ်၊ နှစ်ပတ်ဆို နှစ်ပတ်အတွင်းမှာ ပတ်စပို့စ်လေးကို ထုတ်ပေး စေချင်တာပေါ့။ အဆင်ပြေတာပေါ့ လူတိုင်းမှာ စာအုပ်ရှိရင်။ ဒီလောက် ငွေကြေးလေးနဲ့ လူတိုင်းက စာအုပ်သွား လုပ်မှာပေါ့။ စာအုပ်လေးက လွယ်လွယ်ကူကူလေးနဲ့ တစ်ရက်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တစ်ပတ်ပဲဖြစ်ဖြစ် ရမယ်ဆိုရင် ကျနော် တို့ Register လေး လုပ်ထားရင် အဖမ်းအဆီးက ကင်းလွတ်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ အလုပ်အကိုင် ရှားပါးနေသော်လည်း ရရှိသည့် အလုပ်အကိုင်များအား မလုပ်ကိုင်ချင် ကြသဖြင့် ပို၍ အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရကြောင်း သိရသည်။

အထောက်အထားမဲ့များအား ဖမ်းဆီးမှုများသည်လည်း ယခင်ကာလများနှင့်မတူဘဲ ဖမ်းဆီးမှုပုံစံ ပြောင်းလဲကာ ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်ပြီး နေ့စဉ်နှင့်အမျှ အဖမ်းအဆီး များပြားလျက် ရှိသည့်အတွက် သတိထား နေထိုင်သင့် ကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာများက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၄

ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲကို ပြည်ပသို့ ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် မြန်မာ့ဆန် အပါအဝင် လယ်ယာထွက်ကုန်များကို ဝယ်ယူ နေသည့် ဖိလစ်ပိုင်ကုမ္ပဏီ ၈ ခုနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ် (MRF)တို့ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ ကုန် သွယ်ရေးနှင့် စက်မှုဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်ရှိ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်ရေး ကော်ပိုရေးရှင်းနှင့် MoU ရေးထိုးခဲ့ ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆန်ဈေးနှုန်းသည် နိုင်ငံတကာ ဆန်ဈေးနှုန်းများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဈေးနှုန်းမြင့်မားနေခြင်း ကြောင့် လတ်တလောတွင် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရန် အဆင်မပြေ သေးကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာ ဆန်ဈေးနှုန်းနှင့် မြန်မာ့ဆန်ဈေးနှုန်း ယှဉ်၍ ရောင်းနိုင်သည့် အချိန်မှသာ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့နိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်ဆိုင်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကျနော်တို့ PITC ပေါ့ Philippines International Trade Cooperation အဲဒါနဲ့တော့ MoU တစ်ခု ထိုးခဲ့ ပါတယ်။ ဈေးကွက်ကတော့ ဈေးကွက်အသစ်တစ်ခု ထပ်ရတာပေါ့ ကျနော်တို့ ရောင်းနိုင်ရင်တော့။ တင်ပို့လို့ရတဲ့ အနေအထားတော့ ရှိပါတယ်။ ဟိုဘက်က Importer တွေနဲ့လည်း ဆွေးနွေးခဲ့တာတွေ ရှိပါတယ်။ အခု ဒီလက်ရှိ ပေါက်ဈေးနဲ့တော့ ရောင်းလို့မရဘူး။ အခုကတော့ ကျနော်တို့ဈေးတွေက ဗီယက်နမ်ဈေးတို့၊ ထိုင်းဈေးတို့ ထက် စာရင် ကျနော်တို့ ရောင်းတဲ့ဈေးတွေက မြင့်နေတော့ သူတို့အနေနဲ့လည်း မဝယ်နိုင်သေးဘူး။ ကျနော်တို့ ပြည်တွင်း ဈေးကလည်း နိုင်ငံတကာဈေးနဲ့ ပြန်ယှဉ်ရောင်းနိုင်တဲ့ အခြေအနေကျရင် ရောင်းလို့ရပါတယ် အဲဒီဘက် ကို” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် လက်ရှိ ၂၀၂၃-၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ် ဧပြီလနှင့် မေလတို့တွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် နယ်စပ် လမ်း ကြောင်းများမှ ဆန်နှင့်ဆန်ကွဲ တန်ချိန်ပေါင်း ၁၁၀,၀၀၀ ကို တင်ပို့ထားနိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ပြည်ပသို့  ဆန်နှင့်ဆန်ကွဲ လက်ရှိ တင်ပို့နေသည့် တန်ချိန်ထက် ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ အပါအဝင် လုပ်ငန်းရှင်၊ ကုန်သည်များ ပါဝင်သည့် မြန်မာကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့သည် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ ဇွန်လ ၆ ရက်မှ ၉ ရက်နေ့အထိ သွားရောက်၍ ကုန်သွယ်မှုကိစ္စရပ်များ ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ ဆန်တင်ပို့ရန် မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ် အနေဖြင့် MoU ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် သွင်းအားစုစရိတ်များ မြင့်တက်နေချိန် ဈေးကွက်အသစ် ရရှိလာခြင်းကို ကြိုဆိုကြောင်း လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

ဆန်သိုလှောင် ဂိုဒေါင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သူတို့လည်းပဲ ဟိုမှာ MoU ထိုးပြီးတဲ့အတွက် သူတို့တင်ပို့ဖို့ ဒီမှာ ရှိနေပြီဆိုတော့ အန်ကယ်တို့ဆီကနေ သူတို့ မဖြစ်မနေ ဝယ်ကြမှာပဲလေ။ အဲဒီတော့ ဝယ်လိုအား များလာတဲ့အတွက် အန်ကယ်တို့ အတွက်တော့ အခု သွင်းအားစုတွေ ဈေးကြီးတွေ၊ လယ်ယာလုပ်သားခတွေ အစစအရာရာပေါ့ အားလုံး သွင်းအားစုတွေရော အကုန် လုံး ဈေးကြီးနေတဲ့အချိန်မှာ ဈေးမြင့်တက်လာတဲ့ အချိန်မှာ တစ်ဖက်ကလည်း ဈေးကွက်က ပွင့်လာတယ်ဆိုရင် ထုတ်လုပ်သူတွေအတွက် ပိုပြီးတော့ အဆင်ပြေပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အန်ကယ်တို့က ထောက်ခံ တယ်၊ ကြိုဆိုပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်မားနေခြင်းကြောင့် ပြည်ပသို့ ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲ တင်ပို့ရာ၌ အကျိုးအမြတ် ရရှိမှု မရှိဖြစ်နေကြောင်း၊ ထို့အတွက်ကြောင့် ကုန်သည် အများစုသည် ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲ တင်ပို့ မှုများကို ရပ်နားထားကြောင်း၊ ယခင်ရှိထားပြီးသား အမှာစာများကိုသာ တင်ပို့နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးကုန်သည်များက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲများကို ပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် နယ်စပ်လမ်းကြောင်းမှတဆင့် တရုတ်၊ မလေးရှား၊ စပိန်၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ ပြင်သစ်၊ နယ်သာလန်နှင့် ဘူလ်ဂေးရီးယားနိုင်ငံ အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၂၅ နိုင်ငံကို တင်ပို့ လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၃

အ‌ခြေခံစားသောက်ကုန်စျေးနှုန်း မြင့်တက်နေခြင်းကို လျှော့ချနိုင်ရေးနှင့် ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် နစက-က ကုန်ပစ္စည်းများကို တိုက်ရိုက် ရောင်းချမှုများ ပြုလုပ်ပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု စားသုံးသူရေးရာသမဂ္ဂက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မိမိတို့ ကိုယ်ကျိုးအတွက် ကုန်ဈေးနှုန်းများကို ထိုက်သင့်သည်ထက် ကြီးမြင့်အောင် လုပ်ဆောင်နေသည့် ဝိသမ လောဘသားများကို ဖော်ထုတ်၍ ထိရောက်စွာ အရေးယူနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်သည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့က အခြေခံစားသုံးကုန်ပစ္စည်းများ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်ရေး အစည်းအဝေးတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

စျေးကွက်အတွင်းက ကုန်ပစ္စည်းများကို ကုန်သည်များ အနေဖြင့် စျေးကစားခြင်း ပြုလုပ်ခြင်းများ  မလုပ်နိုင် အောင်နှင့် စျေးနှုန်း မြင့်တက်နေမှုများကို အတတ်နိုင်ဆုံး လျှော့ချရန် နစကအနေဖြင့် ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ဆောင်သင့်သည်ဟု စားသုံးသူရေးရာသမဂ္ဂမှ ဦးဗအုပ်ခိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့ အခြေခံကုန်ဈေးနှုန်းထိန်းချုပ်ရေး နစက အစည်းအဝေးကျင်းပနေစဉ်

ဦးဗအုပ်ခိုင်က " စျေးကွက်အတွင်း စျေးကစားတာတွေ၊ ဆန်တွေဆိုလည်း သိုလှောင်ပြီး စျေးတင်ရောင်းတာတွေ ကို ကျနော်တို့ အနေနဲ့ မလုပ်ဆောင်ဖို့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ သတိပေးတာတွေ ရှိတာပေါ့နော်။ ဒီလိုစျေးကွက် အတွင်းမှာ စျေးနှုန်းမြင့်တင်‌ ရောင်းချတာတွေ လျှော့ချနိုင်ဖို့ဆိုရင် အစိုးရမှာ တာဝန်ရှိတယ်လေ။ သူတို့က ပစ္စည်း တွေကို စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်တဲ့သူတွေဆီ တိုက်ရိုက်ဝယ်ယူပြီး သူတို့ကနေတဆင့် ပြည်သူတွေကို တိုက်ရိုက် ပြန် လည် ဖြန့်ဖြူးတာမျိုးပေါ့။ သမဝါယမ ဆိုင်လိုမျိုးပေါ့။ အဲလိုမျိုးဆိုမှ စျေးနှုန်းတွေကို ထိန်းချုပ်လို့ရမယ်။ ဒါမှ ကုန်သည်ပွဲစားတွေ စျေးကစားချင်တိုင်း ကစားလို့မရဘူး"ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှ အခြေခံ စားသောက်ကုန် ဈေးနှုန်းများသည် မြန်မာ့တပ်မတော်က NLD အစိုးရကို ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ မဲစာရင်း အငြင်းပွားမှုအား မဖြေရှင်းဘဲ အစိုးရဖွဲ့စည်းရေး ကြိုးပမ်းသည်ဟုဆိုကာ ဖြုတ်ချခဲ့ပြီးနောက် မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

ထို့နောက် တချို့ပြည်နယ်များတွင် နေရာဒေသလိုက်ပြီး စျေးနှုန်း မြင့်တက်မှုများရှိကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောမြို့နယ်မှ ကုန်စုံဆိုင်ပိုင်ရှင် ဦးကျော်ဇံမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အခြေခံ လူတန်းစားများ လုပ်ငန်းခွင်မှ အိမ်ပြန်ရန် လုပ်နေကြစဉ်

၎င်းက "စျေးနှုန်းက နိုင်ငံရေး မတည်မငြိမ်မှုတွေမှာ ပိုမြင့်လာတာဆိုပေမယ့် ကျနော်တို့ဆို မိုခါမုန်တိုင်း တိုက်ပြီး တဲ့နောက်မှာ ‌ပုံမှန်စျေးနှုန်းထက် တစ်ဆလောက် မြင့်တက်သွားတယ်။ အဲဒါက လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးတွေ ကြောင့် ကုန်ပစ္စည်းကို စျေးကစားတာတွေပေါ့။ ပစ္စည်းရှားရင် စျေးတက်တယ်ဆိုတဲ့ သဘော။ ကျနော်တို့ဘက်မှာ တော့ စျေးတင်ရောင်းရင် အရေးယူမယ်လို့‌ ပြောတာတွေ မရှိသေးဘူး"ဟု ပြောသည်။

စားသောက်ကုန်များ စျေးမြင့်တက်ခြင်းကြောင့် လက်လုပ်လက်စားများနှင့် ဝန်ထမ်းများအတွက် စားဝတ်နေရေး လုံလောက်မှု မရှိဘူးဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး တာမွေမြို့နယ်က အိမ်ထောင်ရှင်မ တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက "ဘဲဥတစ်လုံးတောင် သုံးရာပေးရတဲ့ခေတ် ဖြစ်နေပြီ။ အရင်က စျေးဖိုး ၁၀၀၀၀ ဆိုရင် အခု ၁၀၀၀၀ နဲ့ မလောက်တော့ဘူး။ တစ်နေ့တစ်နေ့ စျေးတက်မလားပဲ စောင့်နေရတယ်။ ဝင်ငွေနဲ့ ထွက်ငွေက လုံးဝ လုံလောက်မှု မရှိတော့ဘူး။ 

သားသမီးတွေ ပညာရေးတွေကလည်း ရှိသေးတယ်။ ဖြစ်နိုင်ရင် သက်ဆိုင်ရာတွေက နည်းနည်း လျှော့ပေါ့ လုပ်ဆောင်ပေးသင့်တယ် ထင်တယ်"ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စားသောက်ကုန် ဈေးနှုန်းများသည် တစ်နေ့ထက် တစ်နေ့ ပိုမို မြင့်တက်လာနေကြောင်း၊ ထိုသို့ ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာခြင်းနှင့်အတူ စားဝတ်နေရေး ခက်ခဲသူများ ပိုများလာကာ ခိုးဆိုးလုနှိုက်မှုများ လည်း ပိုမို များပြားလာနေကြောင်း ပြည်သူလူထုများက ပြောကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၃

ထိုင်းရှိ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၌ သက်သေခံလက်မှတ် CI စာအုပ်နှင့် Work Permit သက်တမ်းတိုး ခြင်းပြုလုပ်ရန် မမီလိုက်သူ အများအပြားရှိသောကြောင့် ၎င်းတို့အတွက် ၂ နှစ် သက်တမ်းတိုးခွင့်ပြုပေးစေချင် ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

သတ်မှတ်ကာလဖြစ်သည့် မေလအား ကျော်လွန်သွားပြီဖြစ်သော်လည်း ၎င်းကာလအတွင်း သက်တမ်းတိုးရန် စာရင်းသွင်းထားပြီးဖြစ်သည့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ဇူလိုင်လကုန်အထိ ကျန်ရှိသော သက်တမ်းတိုး လုပ်ငန်းစဉ်များ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ထိုင်းအာဏာပိုင်များမှ ယာယီနေထိုင်ခွင့်ပြုပေးထားကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် စာရင်းမသွင်းလိုက်ရသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား အများအပြား ရှိသောကြောင့် ၎င်းတို့အား ထိုင်းဘက်မှ သက်တမ်း ၂ နှစ် တိုးခွင့်ပြုမည်ဆိုပါက ပို၍ ကောင်းမွန်မည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လူတိုင်းလူတိုင်းက ပတ်စပို့ကိုလုပ်ဖို့ အခက်အခဲရှိတယ်။ ပတ်စပို့မရှိဘဲနဲ့ စာအုပ်သက်တမ်းတွေ မတိုးရသေး ဘဲနဲ့ ယာယီအလုပ်သမားလက်မှတ် ၂ နှစ်ကို ဘယ်ပုံ ဘယ်နည်း ပေးမလဲဆိုတာကိုတော့ ကျနော်တို့ မသိသေး ဘူး။ CI တစ်အုပ်ကို Work Permit အပါအဝင် ဘတ် တစ်သောင်းခွဲကနေ နှစ်သောင်းကျော်ကျော်အထိ အကုန်အကျခံတဲ့ အလုပ်သမားတွေလည်း ရှိတာဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီကြားဖြတ်အစိုးရကနေပြီးတော့ နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားတွေ အပေါ်မှာ အမှန်တကယ် ကူညီလိုတဲ့ဆန္ဒနဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံကောင်းပီသစွာနဲ့ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေ ကို စာနာစိတ်အပြည့်နဲ့ အားလုံးကို ယာယီအလုပ်သမားလက်မှတ် သက်တမ်း ၂ နှစ်တိုးပေးမယ်ဆိုရင် ပိုပြီးတော့မှ ကောင်းမယ်လို့ ပြောချင်တယ်။ အလုပ်သမားလက်မှတ်ဆိုတာက သူ့နိုင်ငံ သူ့ဥပဒေ။ သူ့ရဲ့ ဩဇာအာဏာအပြည့် စူပါပါဝါရှိတယ်။ သူလုပ်ပေးပိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ ပတ်စပို့မလိုဘဲနဲ့လည်း ယာယီအလုပ်သမား လက်မှတ်တစ်ခုတည်းနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာ လွတ်လပ်စွာအလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ အစီအစဉ်ပါ ပါခဲ့ရင် ပိုပြီးတော့ ကောင်းတယ်လို့ ပြောချင်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအရေးဆောင်ရွက်နေသူများနှင့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့်လည်း  ၂ နှစ်သက်တမ်းတိုး ခွင့်ပြုပေးရန်ကို မျှော်လင့်နေကြကြောင်းလည်း သိရသည်။

ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ထိုသို့ သက်တမ်း ၂ နှစ်တိုးခွင့်ပြုခဲ့သည်ရှိသော် ပေးသွင်းရသည့် ကုန်ကျစရိတ် ပမာဏမှာ မပြောင်းလဲနိုင်သော်လည်း ပွဲစားများ၏ နှုန်းထားများမှာ ပိုများလာနိုင်ကြောင်း FED မှ အလုပ်သမား တာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပျမ်းမျှအားဖြင့်ကတော့ ဘယ်လောက်ကျမလဲဆိုရင် သူတို့ရဲ့ ကိုင်ထားတဲ့ ကျန်းမာရေးအာမခံပေါ့ အမျိုးအစား ပေါ်မူတည်ပြီးတော့ လူမှုဖူလုံရေးအသင်းဝင်ဆိုရင် သူကတော့ ဈေးနှုန်းတစ်မျိုးဖြစ်မယ်။ ဒါလည်း သိပ်မကွာ ပါဘူး။ ပျမ်းမျှ ကျနော်တို့ပြောလို့ရတာ ၅၀၀၀ (ဘတ်ငွေ) ဝန်းကျင်ပဲ ရှိတယ်လေ။ တရားဝင် ကုန်ကျစရိတ်က။ ဒါပေမယ့် ဒီဟာတွေအကုန်လုံးပြဿနာက ဘာလဲဆိုတော့ အလုပ်သမားတွေက သူတို့ကိုယ်တိုင် လုပ်လို့မရဘူး။ ပွဲစားတွေကိုပဲ မှီရတဲ့အခါကြတော့ ပွဲစားများလေ များလာလေ။ သူတို့က နှစ်ဆ၊ သုံးဆ ပေးရတာမျိုးတွေ ဖြစ်ကုန် တာ။ ပွဲစားကလည်း ယူမှာပဲလေ သူ့ဝန်ဆောင်ခအတွက်။ ပွဲစားမပါဘဲလုပ်လို့မှ မဖြစ်ဘူး အပ်လို့မဖြစ်တာ ဖြစ်နေ တာပေါ့။ အသစ်အစိုးရကနေ ဖြေလျော့မယ့် ပြဋ္ဌာန်းချက်တစ်ခုကို စောင့်နေကြတာပေါ့” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အောက်ခြေလုပ်သားတစ်ဦး(ဓါတ်ပုံ-Getty Images)

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ အစိုးရသစ်တစ်ရပ်အား မဖွဲ့စည်းနိုင်သေးသော်လည်း အစိုးရဖွဲ့စည်းပြီးချိန်တွင် ထိုသို့ နေထိုင်အလုပ်လုပ်ခွင့်သက်တမ်းနှင့်ပတ်သက်၍ တစ်စုံတစ်ရာ ထုတ်ပြန်လာနိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု ရွှေ့ပြောင်း အလုပ် သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက သုံးသပ်ထားကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံထဲတွင် ဘတ်ပန်းရောင်ကတ်များဖြင့် နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်သူများအား ပုံမှန်သက်တမ်းအပြည့်မှာ  ၂ နှစ်စီသာပေးကြောင်း၊ ထို ၂ နှစ်ပေးသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ဖြေလျှော့မှုများကြောင့် သက်တမ်းအပြည့် ၂ နှစ်ပေးခြင်းအား တစ်နှစ်စီ ခွဲကာ သက်တမ်းတိုးပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 “ပုံမှန်ကတော့ ဒီမှာ ၂ နှစ်စီပဲ ပေးတာ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေနဲ့ ပတ်သက်တာကို ပြောတာပေါ့။ ကျနော်တို့ ရိုးရိုး Ordinary လို့ခေါ်တဲ့ စာအုပ်ကြီးသမား၊ သာမန်နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကိုင်တဲ့ အုပ်စုတွေပေါ့ ကျနော်တို့လိုမျိုး တွေပေါ့။ အဲဒါမျိုးတွေဆိုရင်သာ ကျနော်တို့က ၁ နှစ်ပဲရတာ။ ၁ နှစ်တောင်မှ အခုဆို ၁ နှစ်တောင်မရတော့ဘူး။ ၃ လပဲ ကျနော်တို့က ရတော့တယ်။ အဲဒီပြဿနာကိုကြတော့ ဘယ်သူမှ မဖြေရှင်းနိုင်ကြသေးဘူး ပြောရမယ်ဆိုရင်။ ကျနော်တို့ကတော့ ပိုပြီးတော့ခက်ခဲတယ် နေထိုင်ခွင့်နဲ့ပတ်သက်ရင်။ အရင်တုန်းက ၁ နှစ်ကို ၅၈၀၀ (ဘတ်ငွေ) သွင်းရတယ်။ Work Permit ရော ဗီဇာရောဆိုပြီး သွင်းရတာပါ့။ ပြီးတော့ စာရွက်စာတမ်း လုပ်ရတာမှာလည်း ရိုးရိုးရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေလုပ်ရတဲ့ စာရွက်စာတမ်းထက် ပိုပြီးတော့ခက်တယ်။ ကျနော်တို့ ခေါ်တာက တော့ ဒီမှာကတော့ Non-O လို့ ခေါ်တာပေါ့နော်။ Non Immigrant O Volunteer ဗီဇာပေါ့ အဲဒါက ခက်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် သက်သေခံလက်မှတ် CI စာအုပ်၏ သက်တမ်းတိုးကာလသည် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ကုန်ဆုံး သွားခဲ့ပြီး Work Permit သက်တမ်းတိုးကာလသည်လည်း မေလတွင် ပြီးဆုံးသွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းရှိ MOU သက်တမ်း ပြည့်သူများအား ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ နေထိုင်ခွင့် သက်တမ်းတိုး ပေးထားသော်လည်း ၎င်းသည် MOU ဥပဒေအရ ထို နောက်ဆုံးရက် မတိုင်ခင် နေရပ်ပြန်၍ စာချုပ်အသစ် သက်တမ်းတိုး လုပ်ဆောင်ရမည့် အဓိပ္ပါယ်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူများထံက သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၃

ပြည်တွင်းတွင် တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်နေသည့် SKD ကားများနှင့် အလုံးစုံ တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်သည့် CKD ကားများကို အခွန်လျှော့ချ သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ SKD ကားအမျိုးအစား ထုတ်လုပ်မှု မြင့်တက်လာပါက ပြည်တွင်းကားဈေးကွက်အပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်သည်ဟု ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် ကားဈေးကွက် လေ့လာသူများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်း ကားဈေးနှုန်းသည် အမြင့်ဆုံး၌ ရောက်ရှိနေပြီး အခွန်လျှော့ပေါ့ပေးမှုကြောင့် ပြည်တွင်းမှာ SKD စနစ်ဖြင့် တပ်ဆင်ထုတ်လုပ်နေသည့် ကားအမျိုးအစားများ ပြန်လည် ထုတ်လုပ်မည်ဆိုပါက ကားဈေးကွက် အပြောင်းအလဲ ရှိလာနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် နိုင်ငံတကာ ဈေးနှုန်းနှင့်အညီ ရောင်းချသည့် ဆူဇူကီး ကားအမျိုးအစား ပြန်လည် ထုတ်လုပ်မည်ဆိုပါ က ကားဈေးကွက်အပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ကြောင်း ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး မော်တင်ယာဥ်ထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဖြန့်ဖြူး‌‌ရောင်းချရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းမင်းမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

SKD ကားများ ထုတ်လုပ်တပ်ဆင်နေကြစဉ်

၎င်းက “သူတို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ပေါ် မူတည်တယ်။ SKD ကို အခွန်လျှော့ ပေးတယ်ဆိုတာ လောလောဆယ်မှာ SKD ကို အရေအတွက် များများ ရောင်းချင်တာလား၊ ထုတ်လုပ်ချင်တာလား တစ်ချက်။ နောက်ပြီး SKD က Brand ပေါင်းဆုံက ပြန်ထုတ်မှာလား တစ်ချက်။ အဲဒီ ၂ ချက်ပေါ် မူတည်ပြီး သက်ရောက်မှု ရှိမှာလေ။ အဲဒါက သူတို့ရဲ့ SKD Brand ပေါင်းဆုံ ထွက်မထွက်ကလည်း သက်ဆိုင်ရာ လိုင်းတွေက ဆုံးဖြတ်မှာ။ နောက် SKD အရေအတွက် ကလည်း ဒီနှစ် ဘတ်ဂျက်မှာ ဘယ်လောက်ချမလဲဆိုတာ နိုင်ငံတော်က ဆုံးဖြတ်မှာ။ ဒီအပေါ်မှာ အစ်ကိုတို့က ကြည့်ပြီး ဆုံးဖြတ်ရမှာတော့ စောသေးတယ်။ ကားဈေးကတော့ အမြင့်ဆုံး အခြေအနေကို ရောက်နေတာပဲ။ သက် ရောက်လား၊ မသက်ရောက်လားဆိုတာက အပေါ်မှာပြောတဲ့ ၂ ချက်အပေါ်မှာပဲ မူတည်တာလေ။ အဓိက ကတော့ Brand ပေါင်းဆုံ ထုတ်မလား၊ အဓိကပြောရရင်တော့ ဆူဇူကီး ပြန်ထုတ်မလား။ ဆူဇူကီး ပြန်ထုတ် မယ်ဆိုရင် သက်ရောက်မှု ရှိတာပေါ့။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဆူဇူကီးက ဂျပန် Brand Original ဖြစ်တယ်။ ရောင်းတဲ့အခါမှာ International Price နဲ့ ရောင်းမှာလေ။ တခြားနိုင်ငံမှာရောင်းတဲ့ ဈေးဝန်းကျင် နီးနီးစပ်စပ်လောက် ရောင်းမှာ ဆိုတော့ သူက အရေအတွက် များများ ထုတ်မယ်ဆိုရင်တော့ သက်ရောက်မှု ရှိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်းမှာ ထုတ်လုပ်နေသည့် SKD စနစ်နှင့် CKD စနစ် တင်သွင်းခြင်းအတွက် အကောက်ခွန်နှုန်းထားကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ဖြေလျှော့ပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ SKD စနစ်ဖြင့် 2000 CC၊ 2001 CC အထက် လူစီးမော်တော်ကားအတွက် ယခင်ကောက်ခံနှုန်းထား ၇ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ၅ ရာခိုင် နှုန်း အဖြစ်နှင့် CKD စနစ်ဖြင့် 2000 CC နှင့် 2001 CC အထက် လူစီးမော်တော်ကားကို ၅ ရာခိုင်နှုန်းအစား ၃ ရာခိုင် နှုန်းအဖြစ် လျှော့ချလိုက်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ မော်တော်ယာဉ် တင်သွင်းခွင့် မူဝါဒအရ လုပ်ငန်းသုံး မော်တော်ယာဉ်များသာ ပြည်ပမှ တင်သွင်းခွင့် ပေးအပ်ထားပြီး လူသီးသန့်စီး အိမ်စီးကားများကို SKD နှင့် CKD စနစ်ဖြင့်သာ ထုတ်လုပ်ရောင်းချခွင့် ပြုထား ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အခွန်ဖြေလျှော့ ပေးမည့်အစား ကားတင်သွင်းခွင့် ပါမစ်ကို ပြန်လည် ခွင့်ပြုပေးမှသာ ပြည်တွင်း ကားဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာမည် ဖြစ်ကြောင်း ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကားဈေး ကျနိုင်ဖို့အတွက် SKD၊ CKD တွေအပေါ်မှာ အခွန်လျှော့တာမျိုးက အဓိက မဟုတ်ဘူး။ ကား လုပ်ငန်း ကျွမ်းကျင်တဲ့သူ၊ ပညာရှင်တွေရဲ့ အမြင်အရဆိုရင် ကားဈေးကျဖို့အတွက် တစ်ခုတည်းသော ရည်ရွယ် ချက်က ကားတင်သွင်းခွင့် ပြန်ပေးဖို့ပဲ ဖြစ်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အစ်ကိုတို့နိုင်ငံမှာ သုံးနေတဲ့ မော်တော် ယာဉ် စီးနင်းနေတဲ့ ရာခိုင်နှုန်းတစ်ခုကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် လူဦးရေ ၁၂ သန်းလောက်က ကားစီးနေကြတယ်။ အဲဒီ တော့ နှစ်စဉ် ကားလိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတဲ့အခါမှာ ကားတင်သွင်းခွင့် မပေးဘူးဆိုရင် သေချာတာတစ်ခုက ကား ဈေးကျမှာ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ပြည်တွင်းမှာ ထုတ်နေတဲ့ ကားကလည်း အစီးရေ ဆူဇူကီးလိုဟာမျိုးတောင် အများဆုံး ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့တဲ့နှစ်က ၃၅၀၀ နဲ့ ၄၀၀၀ ကြားပဲ ထုတ်ခဲ့တာ။ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ ကားဝယ်စီးတဲ့ လိုအပ်ချက် Demand နဲ့ ကားထုတ်လုပ်ပေးနိုင်တဲ့ Supply အများကြီး ကွာဟချက်တွေ ရှိနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ကားတင်သွင်း ခွင့် မူဝါဒတစ်ခု ပြန်ပေးမှပဲ ကားဈေးက ကျနိုင်တယ်။ အဲဒီလိုမှ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဒီလို အခွန်လျှော့ရုံလောက်နဲ့တော့ ကားဈေးနှုန်းက သိသိသာသာ ကျစရာမရှိဘူးလို့ပဲ သုံးသပ်လို့ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ကားအရောင်းပြခန်းကိုတွေ့ရစဉ်

သို့သော်လည်း SKD စနစ်ဖြင့် ကားထုတ်လုပ်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး နှစ်စဉ် ဧပြီလနောက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံတော်မှ အမျိုးအစား တစ်ခုချင်းအလိုက် တစ်နှစ်လျှင် အစီးရေ မည်မျှ ထုတ်လုပ်ရမည်ကို ခွင့်ပြုကြောင်း ထုတ်ပြန်လေ့ ရှိကြောင်း၊ သို့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ထုတ်ပြန်လာခြင်း မရှိသေးကြောင်း၊ ထုတ်ပြန်ချက်အပေါ် စောင့်ကြည့် ရမည် ဖြစ်ကြောင်း ကားလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

လက်ရှိမှာ SKD၊ CKD စနစ် ကားအသစ်များ ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် ပြည်ပမှ ကားအစိတ်အပိုင်း အားလုံး တင်သွင်း ခွင့်ကို ပိတ်ထားခြင်းကြောင့် တပ်ဆင် ထုတ်လုပ်မှုအပိုင်းတွင် ရပ်တန့်နေရကြောင်း၊ ယခင်က တပ်ဆင်ထားသည့် ကားများကိုသာ အရောင်းအဝယ် လုပ်နေကြရခြင်းကြောင့် ဈေးနှုန်းများ မြင့်မားလျက် ရှိနေသည်ဟု ရန်ကုန် မော်တော်ကား ရောင်းဝယ်ရေးအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်သန်းဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “SKD နဲ့ တင်သွင်းတဲ့ကားတွေ အခွန်လျှော့တာက ဘာမှတော့ သိပ်ပြီးတော့ ထိရောက်မှုတော့ မရှိပါဘူး။ ဘာလို့ဆိုတော့ ရာခိုင်နှုန်းက နဂိုကတည်းက ကောက်တာက နည်းနည်းလေးလေ။ ကျနော်တို့ အပြင်ကနေ ပြီးတော့ ဝန်ထမ်း ပါမစ်တွေနဲ့ သွင်းသလိုမျိုး ကောက်တာ မဟုတ်ဘူးလေ။ SKD တောင်မှ အခုက ကားက ထုတ်လို့မှ မရတာကြီးကို။ သူတို့က ပါမစ်ကို ချမှမပေးတာကြီးကို။ ကားဘယ်နှစီး ထုတ်ရမလဲ၊ တစ်နှစ် ဘယ်နှစီး ထုတ်ရမလဲ၊ တစ်လ ဘယ်လောက် ထုတ်ရမလဲ ချမပေးတဲ့အတွက် အခုလက်ရှိ ရှိတာက SKD ကားတွေက ဈေး တွေ မတရားကြီး ခေါင်ခိုက်နေတာ။ အခုဟာက အာတီဂါ တိုက်ဖိုးဆိုရင် အခုလက်ရှိ ၂၀၂၂ - ၂၀၂၃ တိုက်ဖိုးဆိုရင် ၃၅၀ - ၄၀၀ တစ်ပတ်လည်လောက်ရှိတယ်။ ဒေါ်လာဈေးနဲ့ ပြန်တွက်ရင် ၁ ထောင်ကျော်နေပြီ” ဟု ပြောသည်။

ပြည်ပမှ အစိတ်အပိုင်းများကို တင်သွင်းပြီး ပြည်တွင်းတွင် SKD နှင့် CKD စနစ်ဖြင့် ကားထုတ်လုပ်မှုများသည် ယာဥ်အပိုပစ္စည်း တင်သွင်းခွင့် အခက်အခဲများကြောင့် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် ရပ်နားခဲ့ရမှုများရှိခဲ့ ကြောင်း၊ သို့သော် လက်ရှိတွင် SKD စနစ်ဖြင့် ထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေသည့် ဆူဇူကီး နှင့် KIA ကားသစ်များ ရှိနေ သော်လည်း အပြည့်အဝ ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၂

မိမိတို့ ကိုယ်ကျိုးအတွက် ကုန်ဈေးနှုန်းများကို ထိုက်သင့်သည်ထက် ကြီးမြင့်အောင် လုပ်ဆောင်နေသည့် ဝိသမ လောဘသားများကို ဖော်ထုတ်၍ ထိရောက်စွာ အရေးယူနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်သည် အခြေအနေများ အပေါ် နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နှင့် ဝန်ကြီးများအဖွဲ့က ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့သည့် အခြေခံစားသုံးကုန်ပစ္စည်းများ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်ရေး အစည်းအဝေးတွင် ဆွေးနွေးခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ပြည်တွင်းမှ ထုတ်လုပ်သည့် စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်ဈေးနှုန်းများကို ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်သည့် ဈေးနှုန်းများ ဖြစ်စေ ရေး ကြပ်မတ်ဆောင်ရွက်ရန်နှင့် ပြည်ပမှ တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများကိုလည်း ထိုက်သင့်သည့် ဈေးနှုန်းများ ဖြစ်စေရေး ဝိုင်းဝန်းကြပ်မတ်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်မှု၊ နိုင်ငံတော်အစိုးရနှင့် သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများ အလိုက် ထုတ်ပြန်သည့် အခြေခံ ကုန်ဈေးနှုန်းများကို အများပြည်သူ သိရှိစေရေး ထုတ်ပြန်ပေးလျက်ရှိမှု၊ မိမိတို့ ကိုယ်ကျိုးအတွက် ကုန်ဈေးနှုန်းများကို ထိုက်သင့်သည်ထက် ကြီးမြင့်အောင် လုပ်ဆောင်နေသည့် ဝိသမ လောဘသားများကို ဖော်ထုတ်၍ ထိရောက်စွာအရေးယူနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်မှုများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က “ မိမိတို့နိုင်ငံမှာ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ အလိုက် သွင်းအားစုများ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာသဖြင့် ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ်များ မြင့် တက်လာခြင်းများ ရှိကြောင်း၊ ဝိသမလောဘသားများ၏ ငွေကြေးကစားမှုနှင့် နိုင်ငံရေးအရ အမြတ်ထုတ်လိုမှု များကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာ ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်သည့်ဈေးထက် ဈေးနှုန်းမြင့်မားနေသည်ဟု ယူဆရတယ်”ဟု ပြောသည်။

နစက-က နိုင်ငံတော်တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ပြည်တွင်းမှ သဘောထားကွဲလွဲသည့် အဖွဲ့အစည်းများက စီးပွားရေးကဏ္ဍ ထိခိုက်အောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းများရှိသကဲ့သို့ ပြည်မမှလည်း အကြောင်း အမျိုးမျိုးပြပြီး စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ခြင်းများ၊ ထောက်ပံ့မှုများကို ရပ်ဆိုင်းခြင်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ ရပ်ဆိုင်းခြင်းများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့အပြင် ကုန်သွယ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဆောင်ရွက်ရာတွင်လည်း ရရှိသည့် ငွေများကို ကန့်သတ်မှုများ ဆောင် ရွက်ခြင်းကြောင့် နိုင်ငံခြားငွေများကို အသုံးပြုရာတွင် ကန့်သတ်ချက်များ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ကြောင်း၊ ငွေကြေးကွာ ဟချက်များအပေါ် မူတည်၍ ကုန်သွယ်ရေးတွင် ငွေကြေးကစားသူများက အဆိုပါ အခြေအနေကို ကိုယ်ကျိုး အတွက် အမြတ်ထုတ်ရန် အသုံးချလာသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းများ ထိခိုက်အောင်လည်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များအလိုက် အခြေခံစားကုန်များကို လုံလောက်စွာ ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းဖြင့် ကုန်ဈေး နှုန်း တည်ငြိမ်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ကုန်ထုတ်လုပ်သူများအနေဖြင့် အများပြည်သူများ အတွက် အဖြစ်သင့်ဆုံး ဈေးနှုန်းဖြင့် ထိန်းညှိရောင်းချပေးရန်လိုကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၂

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း မိုခါမုန်တိုင်း တိုက်ခတ်မှုကြောင့် မျိုးစပါးများ ပျက်စီးသွားသည့် လယ်သမားများကို မျိုးစပါး ကူညီထောက်ပံ့နိုင်ရန် ရခိုင်ပြည်နယ် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနက စီစဉ်နေမှုများရှိသော်လည်း မျိုးစပါးတစ်ခုတည်း ထောက်ပံ့ရုံဖြင့် အဆင်မပြေနိုင်ကြောင်း၊ ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး စသည့် သွင်းအားစုများနှင့် လယ်ယာသုံး စက်ကိရိယာများကိုလည်း ထောက်ပံ့ပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု ရခိုင်တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

မျိုးစပါးများသည် မုန်တိုင်းကြောင့် ပျက်စီးသွားသည့်အပြင် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင်လည်း မျိုးစပါး အလုံအလောက် သိုလှောင်ထားနိုင်ခြင်း မရှိသည့်အတွက် မျိုးစပါးသည် အရေးကြီးကြောင်း၊ ထို့အပြင် တချို့သော ဒေသများရှိ တစ်နိုင်တပိုင် စိုက်ပျိုးနေကြသည့် တောင်သူလယ်သမားများ၏ ကျွဲနွားများသည် မုန်တိုင်းကြောင့် သေကြေခဲ့ရ သည့်အတွက် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး လုပ်ရန် စက်ကိရိယာများလည်း လိုအပ်သည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မိုခါမုန်တိုင်းကြောင့် ပျက်စီးနေမှုကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “၁ အချက်က မျိုးစပါး အရေးကြီးတယ်ဗျ။ မနှစ်ကတည်းက ကျနော်တို့ဆီမှာ လုံလောက်တဲ့ မျိုးစပါး သိုလှောင်သိမ်းဆည်းနိုင်တဲ့ အနေအထား မရှိခဲ့ဘူး။ မရှိခဲ့တဲ့အပြင် မုန်တိုင်းဒဏ်ကြောင့် အကုန်လုံး ပျက်စီးသွား ကြတယ်ဆိုတော့လေ မျိုးစပါးကတော့ အရေးကြီးတယ်ဗျ။ ဒါပေမယ့် မျိုးစပါးနဲ့ လုံလောက်သလားဆိုရင် မလုံ လောက်နိုင်ဘူး။ မျိုးစပါးအပြင် တခြား လိုအပ်တဲ့ သွင်းအားစုတွေပေါ့နော် သွင်းအားစုရယ်၊ ဓာတ်မြေဩဇာရယ်၊ ပိုးသတ်ဆေးရယ် အဲဒါတွေကလည်း အရေးကြီးတယ်။ အဲဒါတွေ မကဘူး ဒီနှစ်မှာဆိုရင် တစ်နိုင်တပိုင် လုပ်နေကြ တဲ့ ကျွဲနွားတွေ တော်တော်လေးကို ဆုံးရှုံးသွားတယ်၊ သေဆုံးသွားကြတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီအတွက်ကလည်း ကျနော်တို့ စက်ကိရိယာတွေ အထောက်အပံ့ ကျနော်တို့ လိုအပ်မယ်။ လိုအပ်ချက်တွေကတော့ လယ်သမားတွေ အတွက် အများကြီးဗျ။ စိန်ခေါ်မှုတွေကတော့ အများကြီးဗျ။ အဓိကကတော့ မုန်တိုင်းဒဏ် ခံခဲ့ရတဲ့ မြို့နယ်တွေက တော့ တော်တော်များများ မလွယ်လောက်ဘူး။ ဒါပေမယ့်လို့ မြောက်ဦးကတော့ တစ်စိတ်တဒေသလောက် ပါသွား တာ ရှိတယ်။ ပြီးတော့ မြောက်ဦးက စိုက်ပျိုးဒေသ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် မြောက်ဦးတို့၊ ကျောက်တော်တို့ဆိုရင် တော့ သူတို့က မဖြစ်မနေ စိုက်ပျိုးကြလိမ့်မယ်။ အခက်အခဲကတော့ ရှိတယ်ပေါ့။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အခက်အခဲက တော့ ရှိမယ်။ ဒါပေမယ့် မဖြစ်မနေတော့ စိုက်ပျိုးကြလိမ့်မယ်။ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့်တော့ လျော့ကျသွားလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

မုန်တိုင်း မတိုက်ခင် ကာလတွင် တောင်သူများနေအိမ်တွင် သိမ်းဆည်းထားသည့် မျိုးစပါးများနှင့် စပါးရောင်းချ ပြီးနောက် ဝယ်ယူထားသည့် ဓာတ်မြေဩဇာများလည်း ပျက်စီးသွားကြောင်း၊ ရေစိုပျက်စီးသွားသည့် မျိုးစပါးများ ကို နေပူလှန်းကြသော်လည်း အသုံးပြုရန် အဆင်မပြေ ဖြစ်နေကြကြောင်း၊ အရန်မျိုးစပါးလည်း ရှားပါးနေသည့် အတွက် လယ်သမားများမှာ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြသည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

ထို့အပြင် လယ်ယာများထဲသို့ ဆားငန်ရေများ ဝင်ရောက်သွားခြင်းကြောင့် လယ်ယာမြေများ ပျက်စီးသွားမှု များလည်း ရှိသည့်အတွက် ဆားငန်ဓာတ်များ ကုန်ဆုံးသွားသည်အထိ မိုးရွာသွန်းပြီးမှသာ စပါးများကို စတင် စိုက်ပျိုး၍ ရမည်ဟု မြောက်ဦးမြို့နယ်၊ ဓညဝတီ တောင်သူလယ်သမားအသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးမောင်သိန်း လှက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 စပါးများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အကုန်လုံး ပျက်စီးသွားတဲ့ မြို့နယ်တွေက ရသေ့တောင်တို့၊ ဘူးသီးတောင်တို့၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းတို့၊ ပေါက် တော တို့ဆိုရင် တစ်ဝက်တပျက်တောင်မက ပျက်စီးသွားတာ ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ မြောက်ဦးကျတော့ နည်း နည်း သက်သာတာပေါ့နော်။ ရေစိုတယ်၊ တင်း ၅၀ ထားထားတဲ့ နေရာမှာ ရေစိုလို့ ၁၀ တင်း ပျက်တယ်။ တင်း ၅၀ ပျက်တယ် အဲဒီလိုမျိုး ရှိတယ်။ လယ်ယာတွေကလည်း အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ ထိခိုက်မှု ရှိပါတယ်။ ဆားက ဝင်ပြီဆိုရင် ဆားအကြွင်းအကျန်က ရှိနေတာပေါ့။ ရှိနေတော့ တော်ရုံတန်ရုံနဲ့ မိုးများများစားစား ရွာပြီးမှပဲ အဲဒီဆား ရေက အထိုက်အလျောက် မျောပါသွားမယ့် သဘောရှိပါတယ်။ ပြောမယ်ဆိုရင် မြေကြီးပေါ်မှာ ဆားအငန်ဓာတ် ကုန်လောက်ပြီဆိုမှ စတင်စိုက်ရမယ့် သဘောပါ” ဟု ပြောသည်။

မျိုးစပါး ထောက်ပံ့မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး တချို့သော မြို့နယ်များတွင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများမှတဆင့် စာရင်းကောက် ယူမှုများရှိသော်လည်း အခမဲ့ ထောက်ပံ့ပေးခြင်းမျိုး မဟုတ်ကြောင်း၊ သက်သာသော နှုန်းထားဖြင့် ရောင်းချပေး ခြင်းသာ ဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မျိုးစပါးထောက်ပံ့ မည်ဟုဆိုသော်လည်း တောင်သူများထံသို့ ရောက်ရှိခြင်း မရှိသည့်အတွက် စိုက်ပျိုးရေး ပြုလုပ်ချိန် အမှီရရှိရန် လိုအပ်သည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

မိုခါမုန်တိုင်းကြောင့် ရခိုင်ပြည်အတွင်း စစ်တွေ၊ ရသေ့တောင်၊ မောင်တော၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ ကျောက်တော်၊ မြောက် ဦး၊ မင်းပြား၊ ပေါက်တော မြို့နယ်တို့တွင် မျိုးစပါးတင်းပေါင်း ၇၀၀၀၀ ကျော် ပျက်စီးဆုံးရှုံးပြီး ကျွဲ၊ နွား သေဆုံးမှု အကောင်ရေ စုစုပေါင်း ၁၁၇၉၉ အထိရှိကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ကောင်စီ၏ ထုတ်ပြန်သည့် စာရင်းများအရ သိရ သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၀

ဝိသမလောဘသားများအနေဖြင့် စားသုံးကုန်းဈေးနှုန်းများကို ထိုက်သင့်သည့်ဈေးထက် ပိုမိုဈေးတင်ရောင်းချ နေမှုအပေါ် တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် စိစစ်အရေးယူရန် လိုကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင် လှိုင်က ပြောသည်။

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ကျောက်တန်းမြို့နယ်၊ ရန်ကုန်မြစ်နှင့် မှော်ဝန်းချောင်းကြားရှိ သီလဝါဘက်စုံ စိုက်ပျိုး မွေးမြူရေးဇုန် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နေမှု အခြေအနေများကို ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့က သွားရောက် ကြည့်ရှုစဉ် အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရန်ကုန်မြို့တွင် လူဦးရေ ၈ သန်းခန့်ရှိပြီး နေ့စဉ် အသား၊ ငါး၊ ဥအမျိုးမျိုးနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက် လိုအပ်ချက်များ စွာ ရှိသဖြင့် တတ်နိုင်သမျှဖြည့်ဆည်း ဆောင်ရွက်ပေးရန်လိုကြောင်း၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်တို့ အပါအဝင် အခြားတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များကလည်း ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးသို့ အသား၊ ငါးနှင့် ဥများကို တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း၊ အခြားဒေသမှ လာရောက် ရောင်းချခြင်းဖြင့် ထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျ စရိတ်အပြင် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ကုန်ကျစရိတ်များကြောင့် စားသောက်ကုန်များကို ဈေးနှုန်းမြင့်မားစွာဖြင့် ဝယ်ယူစားသုံးရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးဇုန်များကို အောင်မြင်အောင် အကောင်အထည် ဖော် ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ရန်ကုန်မြို့၏ နေ့စဉ် စားရေးလိုအပ်ချက်ကို ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး အတွင်းမှ ထုတ်လုပ်ရောင်းချနိုင်မည်ဆိုပါက မြို့နေ ပြည်သူများအနေဖြင့် အသားငါးများကို ဈေးနှုန်းသက်သာစွာဖြင့် ပေါများစွာ ဝယ်ယူစားသုံးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်သူလူထုအနေဖြင့် အခြေခံစားသောက်ကုန်ပစ္စည်း များကို နေ့စဉ် မဖြစ်မနေ ဝယ်ယူစားသုံးနေရသောကြောင့် အခြေခံစားကုန်များ ဈေးနှုန်းကြီးမားမှု မရှိစေရေး မိမိတို့ အနေဖြင့် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌက “ အစိုးရအနေဖြင့် နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်ရေးကို အလေးထား အားပေးဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံတော် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို မလိုလားသူများ အနေဖြင့် မိမိတို့ စတင် တာဝန်ယူ စဉ်ကပင် စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ခြင်း၊ ကုန်ပစ္စည်းများ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်အောင် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ငွေကြေး လည်ပတ်မှု အခက်အခဲဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းများဖြင့် နိုင်ငံရေး အခက်အခဲ အကြပ်အတည်းများဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက် ခဲ့ကြောင်း၊ မိမိတို့ အနေဖြင့် ယင်းအခက်အခဲများ ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ စားသောက် ကုန်များ ဈေးနှုန်းကြီး မြင့်မှု မရှိစေရေးအတွက် စိုက်ပျိုးမေါးမြူရေး လုပ်ငန်းများကို တိုးတက်အောင်မြင်အောင် ဆောင်ရွက်ရန် လို တယ်” ဟု ပြောသည်။

သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်း ထိန်းသိမ်း ကြပ်မတ်ရေးအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်း၍ ကုန်သည်များနှင့် ဈေးဆိုင်များကို ထိန်းသိမ်းကြပ်မတ်ပေးမည်ဆိုပါက ကုန်ဈေးနှုန်း တိုးမြင့်ရောင်းချနေခြင်းများကို ထိန်းသိမ်းနိုင် မည်ဟု မြင်မိကြောင်း ရန်ကုန်မြို့နေ ကိုရန်နိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ အမှန်က ကုန်ဈေးနှုန်း ထိန်းသိမ်းကြပ်မတ်ရေးအဖွဲ့လိုမျိုး ဖွဲ့ပြီးတော့ ကုန်သည်တွေနဲ့ ဈေးဆိုင်တွေကို စိစစ်ပေးနေရင် အဆင်ပြေမယ်။ ပြည်သူလူထုက ဘယ်ပစ္စည်း၊ ဘယ် အသား-ငါး-ဥတွေကို ဘယ်လိုဈေးနဲ့ ဘယ် ဆိုင်၊ ဘယ်ကုန်သည်က ရောင်းနေတယ်လို့ လှမ်းတိုင်လို့ရမယ်ဆိုရင် အဲဒီလို တိုင်ကြားမှု လက်ခံရရှိတာနဲ့ သက်ဆိုင်ရာက ရှောင်တခင် ဝင်စစ်ဆေးပြီး အရေးယူပြရင် ဘယ်သူမှ မလုပ်ရဲပါဘူး။ အခုက သူတို့က စစ်မယ် ဆိုရင်လည်း ယူနီဖောင်ကြီးတွေနဲ့ ခန့်ခန့်ကြီးနဲ့လာတော့ စစ်ခံရမယ့် ဆိုင်က သိတာပေါ့ ကြိုပြင်ဆင်လို့ရတယ်။ တချို့ကျတော့လည်း ပိုက်ဆံပေးထားတော့ လာစစ်မယ်ဆိုရင် အဲဆိုင်က ကြိုသိနေတော့ ပြင်ဆင်စရာရှိတာ ကြိုတင် ပြင်ဆင်ထားလိုက်တယ်။ တချို့ကျတော့လည်း လာစစ်တဲ့ အဖွဲ့ သို့မဟုတ် လူကို ပိုက်ဆံပေးလိုက်ရင် မသိချင်ယောင် ဆောင်သွားတာ။ အဲလိုနဲ့ ကျနော်တို့ လူထုက ကုန်ဈေးနှုန်းလည်ပင် နစ်လာတယ်”ဟု ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့တော်သို့ ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း) အေးသာယာမှ ကြက်ဥများ၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီးတို့မှ ဘဲဥများကို များစွာတင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း၊ ထိုသို့ ပို့ဆောင်သဖြင့် ကျသင့်နိုင်သည့် သယ်ယူ ပို့ဆောင်ခများထက် ရောင်းချသည့် ဈေးနှုန်းများမှာ များစွာကွာခြားလျက်ရှိပြီး ပိုမိုဈေးတင်ထားသည်ကို တွေ့ရှိ ရကြောင်း၊ ထိုသို့ ဝိသမလောဘသားများ အနေဖြင့် စားသုံးကုန်ဈေးနှုန်းများကို ထိုက်သင့်သည့် ဈေးထက် ပိုမို ဈေးတင်ရောင်းချနေမှုအပေါ် တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့် စိစစ်ရန်လိုကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

၎င်းက “ အဓိကအားဖြင့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးရှိ ပြည်သူများ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုဒဏ် မခံရစေရေး ဒေသအတွင်းရှိ ကုန်ထုတ်လုပ်စွမ်းအားဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန်နှင့် ပြင်ပမှ တင်သွင်းမှုများကို သက်သာသော ဈေး နှုန်းများဖြင့် ရရှိရေး ဆောင်ရွက်ရန်လိုတယ်”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ပြည်သူများ စားရေးအတွက် တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရမှ ဆောင်ရွက် ရန်လိုသကဲ့သို့ တပ်မတော်မှလည်း ကူညီဆောင်ရွက်ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာ တွင် အမှန်တကယ် အကျိုးရှိသည့် လုပ်ငန်းများ ဖြစ်စေရေး ကြပ်မတ် ဆောင်ရွက်ရန် လိုကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၀

ထိုင်းရှိ MOU သက်တမ်း ပြည့်သူများအား ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ နေထိုင်ခွင့် သက်တမ်း တိုးပေးထားခြင်း သည် MOU ဥပဒေအရ ၎င်းတို့ နောက်ဆုံးရက် မတိုင်ခင် နေရပ်ပြန်၍ စာချုပ်အသစ် သက်တမ်းတိုး လုပ်ဆောင်ရ မည့် အဓိပ္ပါယ်ဖြစ်ကြောင်း MWRN မှအကြံပေး ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

ထိုသက်တမ်း ကာလအတွင်း သက်ဆိုင်ရာ အလုပ်ရှင် သူဌေးအနေဖြင့် မိမိတို့ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံရှိ သက်တမ်း ပြည့် MOU လုပ်သားများနှင့် ပတ်သက်၍ ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနသို့ အလုပ်ခေါ်စာ (Demand Letter) များ လျှောက်၍ နေရပ်ပြန်ပို့ကာ စာချုပ် ထပ်မံချုပ်ဆိုပြီး ပြန်လည် ခေါ်ယူခိုင်းခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဦးအောင်ကျော်က “တွေးပူရတာက ဒီကြားမှာ သက်တမ်းကုန်နေရင် ထိုင်းဥပဒေအရ ဖမ်းဆီးတာတွေ အရေးယူ ခံရ နိုင်တယ်လေ။ သို့သော် ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ယာယီဖြေလျှော့ပြီးမှ သက်တမ်းကုန်နေတဲ့ အလုပ်သမား တွေကို နေထိုင်ခွင့်ပြုတယ်၊ အလုပ်လုပ်ခွင့် ပြုတယ်ဆိုတော့ အခိုက်အတန့်တော့ ကျေနပ်အားရစရာ ရှိပါတယ်။ အလုပ်လည်း လုပ်နေလို့ရတယ်။ ဝင်ငွေလည်း ရမယ်။ အဖမ်းအဆီးလည်း မခံရဘူး။ နေထိုင်ခွင့်လည်း ရတယ်။ သို့ သော် အဲဒီကြားကာလမှာ လုပ်ငန်းရှင်ကနေ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတော်အစိုးရ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနကို တင်ပြ တောင်းဆိုပြီး ဒီအလုပ်သမားတွေကို နောက်တစ်ကြိမ် မြန်မာနိုင်ငံကနေ ပြန်လည် စာချုပ်ချုပ်ပြီး ခေါ်ယူ ခွင့်ပြုပါ ဆိုတာကို တင်ခိုင်းလိုက်တာ။ ဒါက အခိုက်အတန့်အားဖြင့် ကောင်းသလား ဆိုရင်တော့ ကောင်းတယ်။ နှစ်လ လောက် ကိုယ့်ကို ဘယ်သူမှ ဖမ်းလို့ မရတော့ဘူး။ သို့သော် အမှန်တကယ်လိုချင်တဲ့ Target က ထိုင်းနိုင်ငံမှာ သိန်း နဲ့ သန်းနဲ့ချီရှိတဲ့ အလုပ်သမားတွေ လိုချင်နေတာက ပြည်တော်မပြန်ရရေး၊ ဒီနိုင်ငံမှာပဲ ထိုင်း အစိုးရ၊ တာဝန်ရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက နေပြီးမှ ဘယ်လိုပုံသဏ္ဍာန်မျိုးနဲ့ နေထိုင်အလုပ်လုပ်ခွင့်ရအောင် စီစဉ်ပေးမှာ လဲ ဆိုတာကို တောင်း ဆိုတာ။ သူတို့ပေးလိုက်တာက နှစ်လ ခဏ ယာယီနေထိုင်ခွင့်ပြုမယ်။ ပြီးရင် အိမ်ကိုပြန်ပါ လုပ်ငန်းရှင်နဲ့ အသစ် စာချုပ် ချုပ်ပြီး ပြန်လာပါလို့ပဲပြောတာ။ ဒါက နဂိုမူလဥပဒေပဲ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာများကို ထိုင်းဘက်သို့ မသွားခင်တွေ့ရစဉ်

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဥပဒေအရ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့ နောက်ပိုင်းတွင် MOU သက်တမ်း ပြည့်သူများအား ဖမ်းဆီးလာနိုင်ဖွယ် ရှိကြောင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

အလုပ်ရှင်သူဌေးများသည် အလုပ်သမားအသစ် ခေါ်ယူခြင်းထက် မိမိ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ၌ လုပ်ငန်းပိုင်း ကျွမ်းကျင် နေပြီဖြစ်သည့် အလုပ်သမား အဟောင်းများကိုသာ MOU ဖြင့် ပြန်လည် စာချုပ်ချုပ်ဆိုမှု များပြားကြောင်း သိရ သည်။

ထို့ကြောင့် MOU သက်တမ်းပြည့်သည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအနေဖြင့် နေရပ်ပြန်ရသော်လည်း အလုပ် အကိုင်ပိုင်းတွင် စိုးရိမ်ဖွယ် မလိုကြောင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူများ က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများ အရေးကိစ္စအား ထုတ်ပြန်ရာတွင် သက်တမ်းကာလ ကျော်လွန်သော အခါမျိုး၊ အချိန်နီးကပ်သည့် အခါမျိုးတွင်သာ ထုတ်ပြန်လေ့ရှိသည့်အတွက် ယခုနေထိုင်ခွင့် သက်တမ်းတိုး ပေးထားသည့် ဇူလိုင်လကုန်ပြီးနောက်တွင် တစ်စုံတစ်ရာ ထပ်မံ ထုတ်ပြန် လာနိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းရ ကြောင်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းမြန်မာများကိုတွေ့ရစဉ်

FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “အလုပ်သမားတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မူဝါဒတွေက အမြဲတမ်း ပြောင်းနေ တာဆိုတော့ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ရဲ့ စည်းမျဉ်း စည်းကမ်း အသစ်တစ်ခု ထွက်လာမယ်ဆိုရင်တော့ အလုပ်သမားအသစ် မှတ်ပုံတင်တဲ့ဟာပေါ့။ အသစ်တွေချည်းပဲ မဟုတ်ဘူး။ ကျန်ခဲ့တဲ့ လူတွေ အကြောင်းကြောင်းကြောင့်။ ဒါမျိုးတွေ ကို လုပ်နေတာ ကျနော်တို့ ကြားနေတာရှိတယ်။ ဒါလည်း ကြာလှပြီ ကြားနေတာ။ အဲဒီကောင်က ဖြစ်လာနိုင် တယ်။ အဲဒီဟာ ဖြစ်လာခဲ့လို့ရှိရင် MOU အလုပ်သမား အများစုက အဲဒီအလုပ်သမား မှတ်ပုံတင်တာကို ရောက် သွား လိမ့်မယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့အနေနဲ့ ပြန်ပြီးတော့ လုပ်ရင် သူတို့အတွက် ငွေကုန်ကြေးကျ အချိန်ရော ဘာရော ခက်တယ်လေ။ နောက်အလုပ်ရှင်တွေက ဒီလူတွေ ဒီမှာလုပ်နေပြီး MOU နဲ့ သက်တမ်းတိုးဖို့ ပြန်ပို့ရတဲ့ အခါမှာ အဲဒီလူတွေ ပြန်လုပ်တဲ့ကာလ အဲဒီလောက်အကြာကြီးမှာ သူတို့လုပ်ငန်းတွေ ပျက်မှာကို မစောင့်နိုင်ဘူး။ ဆိုတော့ အဲဒီအလုပ်သမားတွေကို ဘယ်လို ဆက်ပြီးတော့ လုပ်ခိုင်းလို့ ရမလဲဆိုရင် ခုနက ပြောတဲ့ လူသစ်တွေ ခေါ်လာရင် ဆွဲထည့်လို့ရတယ်။ ဆိုလိုတာက အဲဒီသူတွေက MOU ပြန်လုပ်ဖို့ နည်းသွား လိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။ 

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ MOU သက်တမ်းပြည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ဇူလိုင်လ ကုန်ပြီးနောက်တွင် မည်ကဲ့သို့ ဖြစ်ပေါ် လာနိုင်မည်ကို မသိရှိကြသဖြင့် ဝေခွဲမရ ဖြစ်နေကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ထိုင်းအာဏာပိုင်များအနေဖြင့် အလုပ်သမားအရေး ထုတ်ပြန်ချက်များအား အချိန်နီးကပ်မှ ထုတ်ပြန် ခြင်းထက် အလုပ်သမားများ ကြိုတင်ပြင်ဆင်နိုင်စေရန် စောစီးစွာ ထုတ်ပြန်ချက်များအား ထုတ်ပြန် စေလို ကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၀

မလေးရှားတွင် မြန်မာ အပါအဝင် နိုင်ငံခြားသား တရားမဝင်များအား အော်ပရီစီဖြင့် ဖမ်းဆီးရာတွင် အထူးရဲတပ်ဖွဲ့ ဝင် အင်အားများအသုံးပြု၍ ဖမ်းဆီးလာနေကြောင်း မလေးရှား၌ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားနှင့် ဒုက္ခသည်အရေး ကူညီ ဆောင်ရွက် ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ အထူးရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် အင်အားများ အသုံးပြု၍ ဖမ်းဆီးလာခြင်းသည် မလေးရှားရဲချုပ်အသစ် ပြောင်းလဲပြီး နောက်တွင် စတင်လာခြင်းဖြစ်ကာ ယခုလက်ရှိတွင် အဖမ်းအဆီးများမှာ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ဆက်တိုက်ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် သွားရောက် ဖမ်းဆီးမည့် ပစ်မှတ်အား အရာရှိကြီးများမှ စနစ်တကျ ကြိုတင်ပြင်ဆင် ပြီးမှ သာ အော်ပရီစီ ဝင်ဖမ်းခြင်းဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိပြီး မြန်မာများအား ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူ မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှား လုံခြုံရေးအဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မူဝါဒအပြောင်းအလဲ ရယ်ကြောင့်လို့တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ လူဦးရေ အရမ်းများလာတယ်ပေါ့။ လာတဲ့ လူတွေရော၊ ပြီးရင် အလုပ်မဲ့ အကိုင်မဲ့တွေလည်း တော်တော်များလာတယ်။ နောက်ပိုင်းတွေမှာ တွေ့လာရတာက မြန်မာလူမျိုးတွေချည်းပဲ တော်တော် လမ်းဘေးမှာလည်း သူတို့ပဲတွေ့ရတယ်။ မြန်မာတွေက လုပ်ငန်းကိုင်ငန်း တွေ တော်တော်လေး ခက်ခဲတဲ့ အချိန်မျိုးလည်း ရောက်လာတယ်။ မြန်မာပြည်ထဲက ရှိသမျှ လူတွေကလည်း မလေးဘဲ ဝင်လာကြတော့ လုပ်ငန်းတွေက တအားရှားသွားပြီ။ ရှားသွားတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ဒီလူဦးရေ တအား များလာတယ် အဲဒါကြောင့်ပဲ ဖမ်းဆီးနေတာ ဖြစ်တယ်။ အဖမ်းအဆီးတွေ တော်တော် စိပ်နေတယ်။ လူနေ အဆောင်တွေ၊ လူနေအိမ်တွေ အထိတောင် လိုက်ပြီးတော့ ဖမ်းနေတာတွေ တွေ့ရတယ်။ အရင်တုန်းက ဆိုရင် သူတို့အောက်ကလူတွေကြီးပဲ ဖမ်းတာ immigration ပေါ့၊ လ.ဝ.ကတွေချည်းပဲ ဖမ်းတဲ့အခါကျရင် Overstay ကို ကိုင်ထားတဲ့ ပွဲစားတွေရှိတယ်။ လခတွေလည်း သူတို့လက်ကနေပဲ run တာလေ ပေးတာဆိုတော့ သူတို့နဲ့ လ.ဝ.ကနဲ့ ညှိပြီးတော့ ပြန်ထွက်တာတွေ ရှိတယ်။ ပြန်ထွက်တာတွေ ရှိတဲ့အတွက် လာဘ်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဆိုပြီးတော့ အထူးကွန်မန်ဒိုအဖွဲ့က သူတို့ကိုယ်တိုင် ဆင်းပြီးတော့ ဦးစီးပြီးတော့မှ ဒါကို ဖမ်းတာ ဖြစ်တယ်။ အခု က RTK register လုပ်ထားတဲ့ လူတွေကြတော့ ဖမ်းမသွားဘူးလေ။ အခုမှ လာတဲ့လူတွေ၊ စာအုပ် လက်ဝယ် မရှိ ဘဲနဲ့ register လုပ်ထားတဲ့ လူတွေလောက်ပဲ တွေ့ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဖမ်းဆီးမှုအနေဖြင့် မနက်ခင်း အချိန်များတွင် အရပ်ဝတ်များဖြင့် နိုင်ငံခြားသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ ရှိတတ်သည့် နေရာများသို့ လိုက်လံကြည့်ရှု၍ ညဘက်၌ ဝင်ရောက်စီးနင်းခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ဖမ်းဆီးမှု မတူညီသော်လည်း ပြစ်ဒဏ်ကျခံရမှုမှာ ယခင်အတိုင်း ပြစ်ဒဏ်အပေါ် မူတည်ကာ ၆ လ သို့မဟုတ် ၄ လသာ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိ၌ ဒုက္ခသည်အရေး ကိစ္စများနှင့်ပတ်သက်၍လည်း UNHCR နှင့် မလေးရှားအစိုးရတို့ ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်ပြီး မူဝါဒတစ်ခု ချမှတ်နိုင်ရန်အတွက် တောင်းဆိုမှုများရှိကြောင်း ရခိုင်ဒုက္ခသည်များဗဟို (CAR)မှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးညီညီလွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်းများကို မလေးရှားအာဏာပိုင်များ ဖမ်းဆီးနေစဉ်

၎င်းက “ဒီအစိုးရက တရားမဝင် ဝင်ရောက်တဲ့ လူတွေကို ပြန်ပြီးတော့ လက်ခံတာ တရားဝင်လုပ်ပေးတဲ့ ပါမစ်တွေ လျှောက်ခိုင်းတယ်။ အဲဒီပါမစ်တွေကလည်း မေလ ၃၁ ရက်မှာ ပိတ်သွားပြီဆိုတော့ အဲဒါတွေလည်း ပါမယ်နဲ့တူ တယ်။ တရားမဝင်တွေကို သိပ်ပြီးတော့ ရဲချုပ် အပါအဝင် ဝန်ကြီးဌာနက သိပ်ပြီး သဘောမကျဘူးနဲ့ တူတယ်။ UNHCR ကိုလည်း ကျနော်တို့က ချည်းကပ်ပြောဆိုတာရှိတယ်။ ဒီအစိုးရနဲ့ ဘယ်လို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လို့ ရမလဲ ပေါ့။ UNHCR ကလည်း UNHCR၊ မလေးရှား အစိုးရကလည်း မလေးရှားအစိုးရ ဘယ်လိုပြောရမလဲ ဆိုတော့ တံတားတစ်လမ်း၊ သံတစ်လမ်း သွားနေလို့ မဖြစ်ဘူး။ 

နောက်တစ်ခုက UNHCR ကို အသိအမှတ် ပြုပြီးတော့ UNHCR ကတ် ကိုင်ထားတဲ့လူတွေကို အလုပ်လုပ်ခွင့်တို့၊ သွားလာနေထိုင်ခွင့်တို့၊ တချို့ဆို မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်လို့ မရတဲ့ လူတွေ အများကြီး ရှိတယ်လေ နိုင်ငံရေးကြောင့်ပေါ့။ ဒါပေမယ့်လည်း ချထားတဲ့ မူဝါဒက ထွက်မလာသေး ဘူး။ ဒီကြားထဲမှာ ဘယ်လို ဖြစ်လာမလဲဆိုတာကတော့ ခန့်မှန်းရခက်တယ်။ ဒီကြားထဲမှာတော့ အဖမ်းအဆီးတွေ၊ နေရပ်ပြန်ပို့တာတွေ ရှိနေဦးမယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံသား Overstay သမား အများအပြား ရှိသောကြောင့် မလေးရှားလေဆိပ်သို့ အလည်ဗီဇာဖြင့် တိုက်ရိုက် ဝင်ရောက် လာကြသူများထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအား ပိုမို စစ်ဆေးလာနေ ကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် မလေးရှားနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အနေဖြင့် မိမိနေထိုင်ရာ ဒေသတွင် တစ်စုံ တစ်ရာ ပြဿနာမရှာကြရန်နှင့် အသွား၊ အလာများကိုလည်း ယခင်ကထက် ပိုမိုဂရုစိုက်ကြရန် မလေးရှားတွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားနှင့် ဒုက္ခသည်အရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူများက အကြံပြုသည်။