CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၇

မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေပုဒ်မ ၉၇ ပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်အရ ပြီးခဲ့သည့် မေလနှင့် ဇွန်လအတွင်းမှာ  နှစ်စဉ် အစီအရင်ခံစာ တင်ပြမှု ပျက်ကွက်သည့် ကုမ္ပဏီ ၁၀၀၀ ဝန်းကျင်ကို မှတ်ပုံတင် စာရင်းကနေ ပယ်ဖျက်လိုက် ကြောင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ကုမ္ပဏီညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

မှတ်ပုံတင် ပယ်ဖျက်မခံရစေရန် ကုမ္ပဏီများအ‌နေဖြင့် Report ပုံမှန် တင်ပေးသင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံး သပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးသက်ဇော်က “ကုမ္ပဏီတွေက လွယ်လွယ်ကူကူ မှတ်ပုံတင်လို့ရတယ်။ လွယ်လွယ်ကူကူ ဖျက်နေတယ်။ အဲလို မျိုးတော့ ရှိတာပေါ့။ ဒါကတော့ အကျိုးဆက်တွေတော့ရှိမှာပေါ့။ Annual ရီပို့စ်ကတော့ မတင်လို့မရဘူးလေ။ အခွန်ရှင်းရမယ်။ ရီပို့စ်တင်ရမယ်။ ကုမ္ပဏီတာဝန်နဲ့ ကုမ္ပဏီစည်းကမ်းနဲ့အညီ ဆောင်ရွက်ရမယ့်ဟာတွေ ရှိတာကို ဗျာ”ဟု ပြောသည်။

မှတ်ပုံတင် စာရင်း ပယ်ဖျက်ခံရသည့် ကုမ္ပဏီအများစုမှာ ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွား လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သော ကုမ္ပဏီများ အပြင် ဆောက်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီများနှင့် ကျောက်မျက်ရတနာကုမ္ပဏီများ ပါဝင်သည်။

သတ်မှတ်ထားသည့် ကုမ္ပဏီစည်းကမ်းအတိုင်း မလိုက်နာပါက သက်ဆိုင်ရာ Dica ၏ အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုကို ခံရနိုင်ကြောင်း၊ ထိုသို့ အရေးယူခံရပါက နစ်နာမှုများ ရှိလာနိုင်ကြောင်း ဦးသက်ဇော်က ပြောသည်။

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “နစ်နာမှုတွေက ဘာတွေရှိလာနိုင်လဲဆိုတော့ ပိတ်သိမ်းခံရရင်တော့ ကုမ္ပဏီဖျက်ရမှာပေါ့။ ကုမ္ပဏီ စည်းကမ်းက ဒါတွေဒါတွေ လုပ်ရမယ်ဆိုလို့ရှိရင် အိမ်တစ်အိမ်မှာ အိမ်စည်းကမ်း ရှိတယ်လေ။ ကျောင်းဆိုလည်း ကျောင်းစည်းကမ်း ရှိတယ်။ ကုမ္ပဏီဆိုလည်း ကုမ္ပဏီစည်းကမ်းရှိတယ်။ ကုမ္ပဏီစည်းကမ်း မလိုက်နာဘူးဆိုရင် တော့ သက်ဆိုင်ရာ Dica က အရေးယူ ဆောင်ရွက်သည့်အတိုင်း ခံရမှာပေါ့ဗျာ။ အဲတိုင်းမဖြစ်ရင်တော့ ကျနော်တို့ လည်း ကုမ္ပဏီရှိတာပဲဗျာ။ နှစ်စဥ် Annual ရီပို့စ်တက်ရတယ်။ အခွန်တွေကိစ္စ ရှင်းရတယ်။ ဒါကတော့ လုပ်ရမယ်။ ဒါကတော့ ကုမ္ပဏီထောင်ရင်တော့ ကုမ္ပဏီထောင်ရတဲ့ လုပ်ငန်းရဲ့တာဝန်။ အဲဒါကို ပစ်ပယ်ရင်တော့ ကုမ္ပဏီမ ထောင်နဲ့ပေါ့ဗျာ”ဟု ပြောသည်။

ပယ်ဖျက်ခံရသည့် ကုမ္ပဏီအများစုသည် ၂၀၁၀ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း မှတ်ပုံတင်ထားသည့် ကုမ္ပဏီများဖြစ်ကြောင်း၊ ပယ်ဖျက် ခံရပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ပိတ်သိမ်းသွားကြကြောင်း ရတနာဆိုင် အသိုင်းအဝိုင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နှစ်စဥ် အစီအရင်ခံစာ (AnnualreturnAR)ဆိုသည်မှာ မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေ(၂၀၁၇)အရ ဖွဲ့စည်း တည်ထောင်ထားသည့် ကုမ္ပဏီအားလုံးသည် ဥပဒေပုဒ်မ ၉၇ အရ Myanmar Companiesonline (Myco)တွင် နှစ်စဥ် အစီအရင်ခံစာ(AnnualreturnAR)ကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်သည့်နေ့မှ နှစ်လအတွင်း နှစ်စဥ်အနည်းဆုံး တစ်ကြိမ် တင်ပြရမည်ဖြစ်ကြောင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီညွှန်ကြားမှူး ဦးစီးဌာနက ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီများညွန်ကြားမှုဦးစီးဌာန ရုံးကိုတွေ့ရစဉ်

အဆိုပါ အစီအရင်ခံစာ မတင်ပြပါက နောက်ကျကြေး ဒဏ်ငွေပေးဆောင်ရသလို ကုမ္ပဏီတစ်ခုလုံး ပယ်ချခံရ သည့် စာရင်းတွင် ပါသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ပြန်လည်ထူထောင်၍ မရတော့ကြောင်း  Company Registration Service CRS Consultant မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ မတင်ဘူးဆိုလို့ရှိရင် ဘယ်လို အနေအထား ဖြစ်လဲဆိုလို့ရှိရင် သတိပေးလွှာပေါ့နော်။ ဒီရဲ့ဖောင်ကို တင်ပါ ဆိုပြီး website ကနေ အစ်မတို့ကို mail ပို့ထားမယ်။ ကုမ္ပဏီမှာ gmail ဆိုတာရှိတယ်။ log in၊ ID password ဆိုတာရှိတယ်။ အဲကနေ ဝင်ကြည့်လိုက်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကုမ္ပဏီ mail ကို သူတို့ရုံးကနေပို့တာ တင်ပါဆိုတဲ့ သတိ ပေးစာတွေ ပို့လာတယ်။ အဲစာထဲမှာ ကိုယ်ကမတင်ဘဲ ဆက်ထားမယ်ဆိုလို့ရှိရင် သူတို့က ဖြုတ်ချချင်တဲ့ အချိန် ကျလို့ရှိရင် သူတို့က blacklist ထဲသွင်းလိုက်တာ။ သွင်းတဲ့အခါ ဘာဖြစ်သွားလဲဆိုတော့ ဆိုးကျိုးက အဲဒီကုမ္ပဏီ နာမည်နဲ့ နောက်ထပ် ဆက်လျှောက်လို့လည်း မရတဲ့အပြင်ကို အဲထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ကန်ထရိုက်တာတွေကလည်း ကုမ္ပဏီနာမည်နဲ့ နောက်ထပ် ထူထောင်ခွင့် မရှိတော့ဘူး။ ဆိုကျိုးတွေကတော့ အဲတာပါပဲ”ဟု ပြောသည်။

ယခုနောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ကုမ္ပဏီအများစုသည် နှစ်စဥ်အစီအရင်ခံစာ မတင်ပြနိုင်ခြင်းကြောင့် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီညွှန်ကြားမှူးဦးစီးဌာန(Dica)၏ မှတ်ပုံတင်စာရင်းကနေ ပယ်ဖျက်ခံရခြင်းများ တဖြည်းဖြည်း များလာခဲ့သလို ကုမ္ပဏီများ ပိတ်သိမ်းသွားခြင်းများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၆

မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတွင် စိုက်ပျိုးသည့် စိန်တစ်လုံး သရက်သီးများသည် အထွက်နှုန်းကျသော်လည်း ယခင်နှစ် ကထက် ဈေးကောင်းပိုရခဲ့ကြောင်း သရက်သီးအသင်းက တာဝန်ရှိသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခုနှစ် စိန်တစ်လုံး သရက်သီး၏ အထွက်နှုန်းသည် ယခင်နှစ်ကထက် အထွက်နှုန်း သိသိသာသာ လျော့ကျသွား ခြင်းကြောင့် ပစ္စည်းရှားပြီး သရက်သီးဈေးကောင်းရခဲ့သည်ဟု မန္တလေးသရက်သီးအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်သန်းသန်းဆွေ က ပြောသည်။

“ဈေးကွက်က ကောင်းပါတယ်။ ပစ္စည်းတွေ ရှားတယ်လေ။ အရည်အသွေး ကောင်းတာတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ မနှစ်ကထက် သုံးပုံတစ်ပုံလောက်ပဲ နည်းသွားတာပါ။ တောင်သူတွေက စိုက်ကြပါတယ်။ ရာသီဥတုကြောင့်လေ။ အထွက်နှုန်း လျော့သွားတာပါ။ အထွက်နှုန်းတွေ အများကြီး လျော့ကျသွားတာပါ။ ပေါ်ဦးပေါ်ဖျားတုန်းက တစ်ထောင်လောက်ကျတယ်။ အခု နောက်ပိုင်းကျတော့ ငါးရာ၊ ခြောက်ရာ၊ ရှစ်ရာလောက် ပေးရပါတယ်။ အရင် က သုံးရာလောက်ပဲ ပေးရတယ်”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့သရက်သီးကိုတွေ့ရစဉ်

အထွက်နှုန်း ကျဆင်းသွားသော်လည်း ယခုနှစ်မှာ တောင်သူများအတွက် ဈေးကောင်းရခဲ့ခြင်းကြောင့် အကျိုးရှိ ကြောင်း မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးက သဇင်နွယ်သရက်ခြံမန်နေဂျာ ဦးဋ္ဌေးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “ဈေးကွက် ကောင်းတယ်ဆိုတာ တောင်သူတွေရဲ့ သွင်းအားစုက များတော့လေ စိန်တစ်လုံး သရက်သီး ကလေ ရှားတယ်။ ရှားတော့ နည်းနည်းဈေးကောင်း ရကြတယ် တောင်သူတွေ။ သရက်သီးရာသီက မန္တလေးတိုင်း ကဆိုရင် ငါးလပိုင်း တစ်လပိုင်းပဲ။ မန္တလေးတိုင်းက သင်္ကြန်အပြီး ဧပြီလ တတိယပတ်ကနေပြီးတော့ မေလကုန် ထိပဲထွက်တာ။ အခုနောက်ပိုင်း သရက်သီးတွေက မထွက်တော့ဘူး။ ကုန်သွားပြီ။ ခူးပြီးတော့ အကုန်ရောင်းလိုက် ကုန်ပြီ”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စိန်တစ်လုံး သရက်သီးကို မန္တ‌လေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းတို့တွင် စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် စင်္ကာပူနိုင်ငံကိုလည်း တင်ပို့ရပြီး ဈေးကွက်တွင် ကျယ် နေသည်ဟု သရက်စိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၆

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ မြဝတီနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ပြောင်းတင်ပို့ရာတွင် လိုင်စင်လျှောက်ထားရာ၌ ငွေပေးချေ ထားသည့် ကုမ္ပဏီနာမည်နှင့် ဝယ်ယူမည့်ကုမ္ပဏီနာမည် မတူညီခြင်းနှင့် ပို့ကုန်တင်ပို့ခွင့်ပါမစ် မထုတ်ပေးခြင်းတို့ ကြောင့် ပြောင်းကားအစီးရေ ၅၀၀ ကျော် ရောင်းချခွင့် မရဖြစ်နေသည်ဟု ပြောင်းကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပြောင်းကား အစီးရေ ၅၀၀ ကျော်ကို ပြန်လည် တင်ပို့ခွင့်ပြုကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး က နှုတ်အားဖြင့် သဘောတူထားပြီ ဖြစ်သော်လည်း မူဝါဒအရ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း အပိုင်းတွင် ကြန့်ကြာနေမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် လက်ရှိအချိန်ထိ တင်ပို့ခွင့် မရသေးကြောင်း မြဝတီပြောင်းကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုက လုပ်ပေးမယ်လို့ ပြောတယ်။ လက်ရှိက မူဝါဒအရ ဖြေလျှော့ပေးပေမယ့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ ကြန့်ကြာနေတာ။ ဖြေလျှော့သော်လည်း လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ မပြီးဘူးဖြစ်နေတယ်။ သွားလို့မရတော့ အဲဒီအစီး ၅၀၀ လုံးက မြဝတီမှာ အကုန်လုံး တိုင်ပတ်နေကြတယ်။ တုံ့ဆိုင်းနေကြတယ်။ တွေ့တဲ့ဂိုဒေါင်တွေမှာ လိုက်ချပေါ့။ ချပြီး စောင့်နေရတာပေါ့။ အစီးရေ ၅၀၀ ဆိုတော့ တန်ချိန် ၁၆၀၀၀ လောက် ရှိမှာပေါ့။ လက်ရှိကာလပေါက်ဈေး ဆို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅ ဒသမ ၃ သန်းလောက် ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံကို ပြောင်းတင်ပို့ရန် ပို့ကုန်ပါမစ် မထုတ်ပေးသည့်အတွက် ဇွန်လ ၁၆ ရက်နေ့မှ ယနေ့ အချိန်ထိ ပြောင်းတင်ပို့မှု ရပ်တန့်နေရကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်လိုင်စင် မူဝါဒအရ ပြည်ပမှ ဝယ်ယူမည့် ကုန်သည်က ကုန်စည်တန်ဖိုး၏ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ငွေကြိုလွှဲပြီးမှ ပို့ကုန်တင်ပို့သည့် စနစ်ဖြစ်သော်လည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံမှ ကုန်သည်များက လိုင်စင်မရသေးသည့် ကုန်စည်အတွက် ငွေကြိုလွှဲပေးခြင်း မရှိကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

မြန်မာ့ပြောင်းဖူးကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် မြန်မာပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်များက ငွေအရင်စိုက်ထုတ်၍ လိုင်စင်ရရှိရေး လုပ်ဆောင်ရခြင်းကြောင့် ငွေလွှဲထားသည့် ကုမ္ပဏီနှင့် ကုန်စည်ဝယ်ယူမည့် ကုမ္ပဏီနာမည် လွဲမှားသွားခြင်း ဖြစ်သွားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပို့ကုန်မူဝါဒအရ တစ်ဖက်နိုင်ငံကနေ ဝယ်မယ့်သူကနေပြီးတော့ ပိုက်ဆံပေးပြီးတော့ ပိုက်ဆံရပြီဆိုတော့မှ ဒီဘက်ကနေ ကုန်ရောင်းရတယ်။ ဒါပေမယ့် မြေပြင်မှာက ဘယ်သူမှ အဲဒီလို ဝယ်တာမျိုးက ရှားတယ်။ မြန်မာ နိုင်ငံက ကုန်တော်တော်များများက တစ်ဖက်နိုင်ငံက ကြိုတင်ငွေ ပေးပြီးတော့ ဝယ်ယူတာမျိုးက မရှိသလောက်ပဲ။ အဲဒီတော့ ဘာလုပ်ရလဲဆိုတော့ ကိုယ့်ပစ္စည်း ရောင်းချတဲ့အတွက်ကြောင့် ဟိုဘက်မှာရှိတဲ့ ထိုင်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တရုတ် ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တခြားနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံပဲဖြစ်ဖြစ် အဓိကတော့ နယ်စပ်ဆိုတော့ ထိုင်းနဲ့ တရုတ်နဲ့ပေါ့နော်။ 

အဲဒီဘက်မှာ ရှိတဲ့ အဆင်ပြေတဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကနေပြီးတော့ ဒီဘက်က ရောင်းချင်တဲ့ကုန်သည်က ကိုယ့်ပိုက်ဆံနဲ့ကိုယ် နိုင်ငံတော်က သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဒေါ်လာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘတ်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ယွမ်ပဲဖြစ်ဖြစ်ကို လဲ။ လဲပြီးတော့ အဲဒီဘက် ကနေ ဒီဘက်အကောင့်ထဲကို ဟိုဘက်က ကုမ္ပဏီကို ထည့်ခိုင်းလိုက်တာ။ ထည့်ခိုင်းလိုက်တာ လိုင်စင်ရရှိရေးကို။ ထည့်ခိုင်းပြီးတော့ လိုင်စင်ရပြီဆိုတော့မှ ပစ္စည်းပို့၊ ပို့ပြီးတော့မှ ဟိုဘက်ရောက်တဲ့ အခါကျတော့ ကိုယ်အဆင်ပြေ တဲ့ တခြားကုမ္ပဏီတစ်ခုပေါ့ တကယ်တမ်း ပြောင်းဝယ်ကြတဲ့ ကုမ္ပဏီပေါ့နော်။ အဲဒါကို ရောင်းကြတာပေါ့။ အဲဒါ ကို ဟိုဘက်က ငွေသွင်းပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီကိုပဲ ရောင်းချခွင့် ပြုမယ် အဲဒီလို ဖြစ်လာတာ ပြဿနာ။ ဒီဘက်ကို ပိုက်ဆံ ထည့်ထားတာ ဒီကုမ္ပဏီဖြစ်လို့ ဒီကုမ္ပဏီကိုပဲ ရောင်းရမယ်လောက်ထိကျတော့ လုပ်ရကိုင်ရတာ နည်းနည်း ခက် သွားတာ။ ဒါပေမယ့် အဲဒါကို ဖြေလျှော့တယ်လို့လည်း ပြောတယ်။ တရားဝင်တော့ စာထုတ်မလား မသိသေးဘူး” ဟု ပြောသည်။

ပြောင်းဖူး၀ယ်နေစဉ်

ငွေကြိုလွှဲထားသည့် ကုမ္ပဏီကိုသာ ပြောင်းကို ရောင်းချရမည် ဖြစ်သည့်အတွက် ယင်းကုမ္ပဏီမှ ပြောင်းဈေးကို လျှော့ချနေမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ ထို့နောက် ပြောင်းဈေးသည် ထပ်မံ၍ တက်လာနိုင်ခြေ နည်းပါးကြောင်း ပြောင်းကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် ပြောင်းတင်ပို့ခွင့် သတ်မှတ်ထားသည့် ကာလသည် ဩဂုတ် ၃၁ ရက်နေ့ အထိသာ ဖြစ်သည့်အတွက် ယင်းကာလအတွင်း လိုင်စင်ပြန်လည် လျှောက်ထားမှုများ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ရရှိရန် လိုအပ်သည်ဟု ပြောင်းကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၄

မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှ ကုမ္ပဏီများက ဂျင်းတစ်မျိုးထဲသာ ဝယ်ယူ တော့ခြင်းကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၌ ကုန်သွယ်မှုကျဆင်းနေကြောင်း မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန် သည်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့နယ် ရွှေမင်းဂံ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းနှင့် မောင်တောမြို့နယ် ကညင်ချောင်း နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်က မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်သည့် ကုန်များအနက် ဂျင်း တစ်မျိုးထဲကို သာ ဝယ်ယူတော့သည့်အတွက် ကုန်သွယ်မှုကျဆင်းသွားကြောင်း မောင်တောမြို့မှ ကုန်သည် ဦးအောင်နိုင်လင်း က ပြောသည်။

၎င်းက “ ကျနော်တို့ တစ်လကျော်ရှိပြီပေါ့ ဘာမှပို့လို့ မရတာ။ ပထမ သူတို့မှာ ဒေါ်လာ မရှိဘူး။ ဒေါ်လာ ပြတ်လပ် သွားတယ်ပေါ့။ ဒေါ်လာ မရှိဘူးဆိုပြီးတော့ ဒေါ်လာပြဿနာ တတ်တယ်တဲ့။ သွင်းကုန်ကို ဆိုတော့ သူတို့ပေးလို့ မရဘူးပေါ့ ဆိုပြီးတော့ ပိတ်လိုက်တယ်။ အရင်က ကုန်ပို့လို့ရတယ် သူတို့ ဝယ်တယ်။ အခုလောလောဆယ် တစ်လ ရှိပြီ သူတို့ မဝယ်ဘူး။ သူတို့ ဒေါ်လာမရှိဘူးတဲ့။ အခု သူတို့အလိုရှိတယ်ဆိုပြီးတော့ ဂျင်းတစ်မျိုးကိုပဲ သူတို့ အစိုးရ က ခွင့်ပြုထားတယ်တဲ့။ 

ဂျင်းသွင်းလာရင်တော့ ဒေါ်လာရောင်းပေးပေါ့ ညွှန်ကြားထားတယ်ပေါ့။ အစိုးရ ဘဏ်က ဂျင်းသွင်းမယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာရောင်းပေးတယ်။ ကျန်တဲ့ ကုန်သွင်းမယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာ မရောင်းပေးဘူး။ အဲဒါ ကြောင့် သွင်းလို့မရဘူး။ ဘယ်သွင်းကုန်မှ သွင်းလို့မရဘူး။ လောလောဆယ် ကျနော်တို့ ဒီဘက်ကနေ ပို့ထားတာ အများကြီးရှိတယ်။ ဆိပ်ကမ်းမှာ လှောင်ထားတယ်။ ပုံထားတယ်ပေါ့နော်”ဟု ပြောသည်။

 ကုန်သွယ်ရေး အမှတ်တံဆိပ်

ကုန်သွယ်မှု ကျဆင်းရခြင်းမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရပိုင် ဘဏ်များက မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ရာတွင် ပေးချေရမည့် ဒေါ်လာ(ဒေါ်လာ လိုအပ်ချက်ဖြစ်နေ)ကို မရောင်းချပေးနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု မောင်တောမြို့နယ် မေယုတော်ဝင် ကုမ္ပဏီမန်နေဂျာ ဦးယဥ်ဆန်းက ပြောသည်။

ဦးယဥ်ဆန်းက “ကုန်ပစ္စည်း တင်ပို့နိုင်မှု အချိန်က မနှစ်ကထက်စာရင် ဘာမှကို မဆိုင်တာပါ။ မနှစ်က ဒီအချိန်မှာ ဆိုရင် ရာသီဥတု ဘယ်လောက် ကြမ်းနေပါစေ။ ငါးတွေ ၊ ကြက်သွန်တွေ၊ ဂျင်းတွေနဲ့ တခြား တခြားသော စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်တွေရော ရေထွက်ကုန်တွေရော တင်ပို့နိုင်တယ်။ ဒီနှစ်မှာတော့ အဲဒီ အခြေအနေမျိုး မရှိ ဘူး။ စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်တွေနဲ့ ကြက်သွန်ရယ်။ ကြက်သွန်တောင် အဲလောက်မပါဘူး။ ဂျင်းပဲ အဓိက တင်ပို့နိုင် တယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ လတွေက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဘက်မှာရှိတဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ မိတ်ဖက်ကုန်သည်တွေ သူတို့တွေဆီကတဆင့် သတင်းတွေ စုံစမ်းကြည့်တယ်။ စုံစမ်းကြည့်တဲ့ အချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရပိုင် တဲ့ တိုနာလီဘဏ်၊ အေဘီဘဏ်နဲ့ နောက် ဘဏ်တစ်ခုပေါ့နော် အဲဒီဘဏ်တွေမှာ မြန်မာပြည်နဲ့ ကုန်သွယ်မှုလုပ် တဲ့ အချိန်ပဲ ငွေကြေး ပေးချေရတဲ့ ဒေါ်လာတွေ မရောင်းပေးနိုင်လို့ ဆိုလို့ ကုန်တွေ မသွားနိုင်ဘူး ဖြစ်နေရတာ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ ဂျင်းကို တွေ့ရစဉ်

ဂျင်းတစ်မျိုးသာ တင်ပို့နေရသည့်အတွက် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို မှီခို လုပ်ကိုင် စားသောက်နေကြရသည့် လက်လုပ်လက်စား သမားများသည် အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း မောင်တောမြို့နယ်က အလုပ်သမား ခေါင်းဆောင် မာမတ်အာယစ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မာမတ်အာယစ်က “ပစ္စည်းက တစ်ခုထဲပဲ ချလို့ရတယ်။ နောက်ကုန်တို့ ဘာတို့ချလို့ မသေးဘူး။ ကျနော်တို့မှာ အခက်အခဲ ရှိနေတယ်”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလမှ ဒီဇင်ဘာလအထိ မြန်မာနိုင်ငံက ပို့ကုန်အနေဖြင့် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၅.၅၈ သန်း ကုန်သွယ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့နောက် သွင်းကုန်ပမာဏ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၀.၁၂ သန်းဖိုး တင်သွင်းမှု ရှိခဲ့ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၃

အိန္ဒိယနိုင်ငံ မိုရေးမြို့တွင် လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်း ဖြစ်ပွားနေမှုကြောင့် မေလဆန်းပိုင်းမှ စတင်၍ မိုရေးမြို့ဘက် သို့ အဝင်/အထွက်ကို ပိတ်ထားသည့်အတွက် တမူးမြို့မှ ကုန်သည်များသည် တခြားသော လမ်းကြောင်းများ အသုံးပြု၍ ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေကြရသည်ဟု တမူးမြို့မှ ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ယခင်က တမူးမြို့မှ ကုန်သည်များသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် မိုရေး-တမူး နန့်ဖာလုံဈေးမှတဆင့် ကုန်သွယ်ကြရကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် တမူးမြို့နှင့် အလှမ်းဝေးသည့် နာဂလန်းပြည်နယ် ဘက်သို့သွား၍ ကုန်သွယ် ကြရကြောင်း၊ ထိုလမ်းကြောင်းသည် မြန်မာဘက်မှ တရားဝင် အခွန်ဆောင်၍ သွားသော်လည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက် တွင် တရားမဝင်သဘောမျိုး ဖြစ်နေသည်ဟု တမူးကုန်သည် ဦးခင်မောင်ဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူက Nagaland နယ်ထဲ ရောက်သွားမယ်။ အဲဒါတော့ သူတို့အဆက်အသွယ်နဲ့ သူတို့မှ သွားလို့ရတယ် လူတိုင်းတော့ သွားလို့မရဘူး။ ကုန်သည်နဲ့လည်း အချိတ်အဆက် ရှိရမယ်။ ပြီးတော့ ဟိုဘက် ကုန်သည်က ဟိုဘက် ကယ်ရီရှိမှ သွားလို့ရတယ်။ အဲဒီလမ်းကြောင်းက ကယ်ရီသပ်သပ်။ သူတို့ကိုယ်တိုင်လည်း မသယ်ရဲဘူး ကုန်သည်က။ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ ဂျူတီဆောင် သွားကြပါတယ်။ သူတို့ဘက်ကတော့ အဖမ်းအဆီး ရှိတာ ပေါ့။ ဟိုဘက်ကတော့ မှောင်ခိုပါပဲ။
 
ဒီမှာရှိတဲ့ဟာတွေ တချို့ နည်းနည်း သွားကြတယ်။ အခက်အခဲတော့ အဲ လောက်ထိတော့ မရှိပါဘူး အဲဒီဘက် လမ်းကြောင်းက။ လမ်းတော့ နည်းနည်း ဆိုးတယ်။ ကုန်ကျမှုအပိုင်းကတော့ များတော့များတယ်။ ကျနော်ကတော့ အဲဒီဘက်လမ်းက ကုန်ကျမှုတော့ မပြောတတ်ဘူး။ များတာတော့ များ တယ်” ဟု ပြောသည်။

တမူးမြို့ နန့်ဖာလုံဈေးကိုတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် မိုရေး-တမူး နန့်ဖာလုံဈေးမှတဆင့် ကုန်သွယ်မှုရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် ကုန်ကျစရိတ် များ မရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် မဖြစ်မနေ တင်ပို့ရမည့် ကုန်ပစ္စည်းတချို့ကို တခြားသော လမ်းကြောင်းများမှ ကုန်သွယ်နေရခြင်းကြောင့် ကုန်ကျစရိတ်များ ကြီးမြင့်နေသည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

တချို့သော ကုန်သည်များသည် တမူး - မိုရေး လမ်းကြောင်းသာ ကုန်သွယ်သည့်အတွက် လက်ရှိတွင် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများ ရပ်နားထားရသည်ဟု ကလေး - တမူး - ကလေးဝ နယ်စပ်ကုန်သည်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးလှမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒါက အိန္ဒိယက ရွာပဲ ရှိတာလေ မြို့မရှိဘူး။ အိန္ဒိယ မဏိပူရ် ပြည်နယ်ထဲ သွားဖို့ဆိုတာ အဝေးကြီး သွားရတာ ကျန်သေးတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ official မဟုတ်ဘူးလေ။ ဒါကျတော့ ပိုက်ဆံမရှိ ရှာကြမှာပေါ့ တခြားအလုပ်။ 

အဆင်ပြေတဲ့နေရာ လုပ်ကြမှာပေါ့။ အဆင်ပြေတဲ့နေရာ နေကြမှာပဲလေ။ အဲဒါတွေ မသိဘူးဗျ ကျနော်တို့က တမူးနဲ့ မိုရေးကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘာမှလုပ်မရလို့ စိတ်ညစ်နေရတာပဲ ရှိတယ်” ဟု ပြော သည်။

တမူး-မိုရေး နယ်စပ်မျဉ်းကိုတွေ့ရစဉ်

အိန္ဒိယ - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါ ထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေး အကြောင်းပြချက်ဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်က ၂၀၂၀ မတ်လမှစတင်၍ ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်ကို ပိတ်ထားခဲ့ပြီး မြန်မာကုန်သည်များအနေဖြင့် တရားဝင် အခွန်ပေးဆောင်၍ ကုန်စည်များ တင်ပို့သော်လည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံတွင် တရားမဝင် သဘော ဖြစ်နေ သည်ဟု သိရသည်။

လက်ရှိတွင်လည်း မဏိပူရ်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းကြောင့် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

အိန္ဒိယ - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးသည် ကိုဗစ် မတိုင်ခင်ကာလ ၂၀၁၉ - ၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် တမူးနယ်စပ်မှ တဆင့် ပို့ကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၀ ဒသမ ၇၃၁ သန်း၊ သွင်းကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၄၄၃ သန်းနှင့် စုစုပေါင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၂ ဒသမ ၁၇၄ သန်း ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ထားနိုင်ခဲ့ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၂

နစက ထံသို့ နိုင်ငံခြားငွေ ဝင်ရောက်မှုကို ကန့်သတ်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် မြန်မာ့နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုဘဏ် (MFTB) နှင့် မြန်မာ့ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဘဏ်(MICB) တို့ကို အမေရိကန်အစိုးရက စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ ကန့်သတ်မှု လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် နစကထက် ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းရှင်များအား ပိုထိခိုက်နိုင်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် လေ့လာသူများက ပြောသည်။

ပြည်တွင်းရှိ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်း၊ လေကြောင်းလိုင်းများ၊ ခရီးသွား လုပ်ငန်းများနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ လုပ် ငန်းများ၊ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများသည် ငွေပေးချေခြင်းနှင့် အခွန်ပေးဆောင်မှုများ လုပ်ဆောင်ရာ တွင် MICB ဘဏ်နှင့် MFTB ဘဏ်များဖြင့်သာ ချိတ်ဆက် ကြရသည့်အတွက် ပြည်တွင်း လုပ်ငန်းများ ထိခိုက်မှု ရှိနိုင်သည် ဟု Via Logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုက ပိတ်လိုက်တော့ အမေရိကန်ကတော့ sanction ဆိုတော့ ပိတ်လိုက်တယ်ဆိုပေမယ့် အခု ထိခိုက် တာက MOGE နဲ့ ရေနံထွက်တွေ တပ်ရဲ့ ထောင့်တိုင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ဦးတည်တာ မှန်ပေမယ့် ဒီဘက်က စီးပွားရေးလုပ်ငန်း အင်အားစုတွေကို ပိုပြီး သက်ရောက်မှုက ရှိသွားတာပေါ့နော်။ ဘာလို့ဆို လောလောဆယ် ကျနော်တို့ဆီမှာ တရားဝင် လုပ်ဖို့ဆိုတာက အစိုးရဘဏ်တွေနဲ့ သွားမှပဲ အဆင်ပြေတာလေ။ KBZ ဘဏ်တို့ AYA ဘဏ်တွေတော့ ရှိသေးတာပေါ့နော်။ အဲဒီဘဏ်တွေနဲ့တော့ လုပ်လို့ရလားဆိုတော့ Trade နဲ့ကျတော့ အဲဒီဘဏ် တွေကတော့ သွားနေတာပဲ။ ဒါပေမယ့် အားက ဒီလောက် မကြီးဘူးပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် နိုင်ငံခြားဘဏ်ခွဲများ ရှိသော်လည်း အစိုးရက ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ဘဏ်များနှင့်ယှဉ်ပါက အခက်အခဲ ဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ဦးသီဟပိုင်က ပြောသည်။

 မြန်မာ့နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုဘဏ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကျနော်တို့ဆီမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံခြားကနေ လာ ဖွင့်တဲ့ ဘဏ်ခွဲတွေ ရှိတယ်၊ နိုင်ငံခြားဘဏ်တွေလည်း ရှိတယ်။ အဲဒီကနေလည်း Project to Project တော့ သွားနေတာ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် သူက သူ့အလုပ်ပေါ့နော်။ အစိုးရနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး လုပ်ရတဲ့ အခွန်ငွေပေးသွင်းရတဲ့ နိုင်ငံခြား ကော်ပိုရေးရှင်း လုပ်ငန်းတွေကျတော့ နည်းနည်း ခက် သွားတယ်ဗျ သက်ရောက်မှု တော်တော်ရှိတယ်။ ကဏ္ဍတွေကတော့ အစုံပေါ့လေ။ Oil and Gas ကဏ္ဍတွေ၊ စွမ်းအင်ကဏ္ဍတို့၊ လျှပ်စစ်ရောင်းဝယ်ရေးကဏ္ဍတို့၊ ပြီးရင် Travel and Tour၊ လေကြောင်းလိုင်းကဏ္ဍတို့၊ ပြီးရင် သတ္တုတူးဖော်ရေးတို့၊ ပြီးတော့ တကယ့်ကို အစိုးရနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီးတော့မှ သွားရတဲ့ Project လုပ်ငန်းတွေ၊ CMP လုပ်ငန်းတွေ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းတွေ အကုန်ထိသွားတာ” ဟု ပြောသည်။

အမေရိကန်သည် မြန်မာအစိုးရ၏ ဘဏ်နှစ်ခုကို ပိတ်ဆို့မှု လုပ်ဆောင်ပြီးနောက် ပြည်တွင်းရှိ အမေရိကန်ဒေါ်လာ တန်ဖိုး မြင့်တက်လာနိုင်သည်ဟု သုံးသပ်ကြခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ နိုင်ငံခြားငွေကြေး လဲလှယ်သည့် ဝန်ဆောင် မှု လုပ်ငန်းများ ယာယီရပ်ဆိုင်းသွားကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် MFTB နှင့် MICB ဘဏ်တို့ကို ပိတ်ဆို့ခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းအများစု သည် တခြားသော ဘဏ်များကို ပြောင်းလဲသုံးစွဲကြရမည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနဲ့ နစကဥက္ကဋ္ဌ တွေ့ဆုံစဉ်

၎င်းက “ဒီပြင်ဘဏ် ဘဏ်တွေ ပြောင်းသုံးရမှာပေါ့။ ဒီပြင်ဘဏ်တွေ ပြောင်းသုံးရင် အစိုးရက ပြောင်းလဲပေးမှ ရ မယ်။ အခုက MFTB ပဲ အကုန်လုံး ချိန်းတာလေ။ ကုန်သွယ်ရေး ကိစ္စတွေကျတော့ MFTB ဖြတ်မှ ရတာကိုး။ MFTB မှ ဖြတ်လို့မရတဲ့ကိစ္စကို MFTB က သူက ဘယ်ဘဏ်တွေ official သုံးလို့ရပါတယ်၊ သူမလွှဲပေးရင်တော့ မလွယ် ဘူးလေ။ MFTB ကိုင်တွယ်လိုက်တော့ MFTB မှာ pass လုပ်လို့ မရဘူးပေါ့။ ဒီပြင်ဘဏ်ကိုပဲ လုပ်ရမှာပေါ့။ ကိုဇော်မင်းထွန်းလည်း ပြောသွားတာပဲ။ ဒီပြင်ဘဏ်တွေ သုံးလို့ရပါတယ်။ သုံးလို့ရအောင်လည်း ဗဟိုဘဏ်က ခွင့်ပြုပေးမှ ရမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

နစက၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကတော့ အမေရိကန်၏ ပိတ်ဆို့မှု သတင်းများကြောင့် မြန်မာ့ ဘဏ်လုပ်ငန်း စိုးရိမ်စရာမရှိကြောင်း၊ ပုံမှန်အတိုင်း နိုင်ငံခြားငွေ လွှဲ-လဲ-အပ် လုပ်ငန်းများ လည်ပတ်နေကြောင်း၊ အမေရိကန်သည် မြန်မာကို စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းဖြစ်အောင်လုပ်နေကြောင်း ပြောသည်။

ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းများကို ပြည်တွင်းရှိ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များနှင့် ချိတ်ဆက်၍ လုပ်ဆောင်မှုများရှိသော်လည်း ဘဏ်များတွင် နိုင်ငံခြားငွေ အမြောက်အများ ရှိမှသာ အဆင်ပြေနိုင်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များသည် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများတွင် အားနည်းနေခြင်းကြောင့် တရား မဝင် ငွေကြေးလွှဲပြောင်းခြင်း ဟွန်ဒီစနစ် ဖြစ်သွားမည်ကို လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန် ၂၂

MOU သမားများ၏ ဗီဇာကြေးအား ဘတ် ၁၅၀၀ ခန့်အထိ လျှော့ချနိုင်ရန်အပြင် မိခင်နိုင်ငံသို့ သက်တမ်း ပြန်တိုးသည့် MOU သမားများအတွက် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်ရမည့် အချိန်အား လျှော့ချနိုင်ရေး ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း ထိုင်းသတင်း များ၏ ဖော်ပြချက်အရ သိရသည်။

ဗီဇာကြေးသည် ဘတ် ၂၀၀၀ ပေးသွင်းရခြင်းအစား ဘတ် ၅၀၀ သာ ပေးသွင်းနိုင်ရန် (ဘတ် ၁၅၀၀ လျှော့ချပေးနိုင်ရန်)နှင့် သက်တမ်း ၄ နှစ်ပြည့်သူများ မိခင်နိုင်ငံသို့ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးပြီး ရက်ပေါင်း ၃၀ နေထိုင်ရန် မလိုဘဲ ထိုင်းသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုရန် နှစ်နိုင်ငံတာဝန်ရှိသူများ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဗီဇာကြေး လျှော့ချရန်မှာ ယခင်ကတည်းက ဆွေးနွေးနေကြခြင်း ဖြစ်သည့်အပြင် ယခုအခါ ထပ်မံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြခြင်းဖြစ် ကြောင်း၊ အလုပ်သမားများအနေဖြင့် ဗီဇာကြေး သက်သာသော်လည်း အေဂျင်စီများနှင့် အခြားသော ကုန်ကျစရိတ်မှာ လျော့ နည်းမသွားကြောင်း FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒီ amount လောက်ပဲ လျော့သွားတာပါ။ ၅၀၀ ကို လျှော့ပေးလိုက်တယ်ဆိုရင် ၁၀၀၀၊ ၁၅၀၀ သက်သာသွားတဲ့ ဟာ။ ကျန်တဲ့ Process တွေက အတူတူပဲ။ ၁၀၀၀၊ ၁၅၀၀ ပဲ သက်သာတာပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် နည်းတော့လည်း မနည်းပါဘူး ဒီလောက်ကြတော့လည်း။ တကယ့်တကယ်က တစ်ယောက်ချင်း ကြည့်ရင်တော့လည်း ဘာမှမဟုတ်ဘူးဆိုပေမယ့် အများနဲ့ ဆိုရင်တော့လည်း တော်တော်လေးကို လျော့သွားတာပဲ။ အခုထိုင်းနိုင်ငံမှာ တရားဝင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား မြန်မာချည်းပဲ ၁.၉ သန်း ဝန်းကျင်ရှိတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီလူတွေရဲ့ ဗီဇာခကို ဗီဇာနှုန်းကို တွက်ကြည့်လိုက်ပေါ့။ ကိုဗစ်ကြောင့် ပြဿနာ တက် သွားတာလေ။ ဒီဘက်ကို ကူးလာပြီးကတည်းက MOU အလုပ်သမားတွေကို သူတို့ Camp သွင်းပြီးတော့ ရောဂါ စစ် ဆေးတာတို့ ဘာတို့လုပ်ရတယ် ကွာရန်တင်း ကာလတွေ အဲဒါတွေပါတဲ့ အခါကြတော့ ဘယ်လိုမှ တစ်လနဲ့က မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ပြီးတော့ စက်ရုံကိုရောက်ပြီး ၁၅ ရက်အတွင်းမှာ Work Permit တွေဘာညာ လုပ်တဲ့ကိစ္စတွေပေါ့။ လုပ်ငန်းနဲ့ ပတ်သက်တာ တွေကို သင်ကြားမယ်။ ပြီးတဲ့အခါကြမှ အဲဒီကြား ကာလမှာ ပါမစ်တွေကို လုပ်တဲ့ကိစ္စဆိုတော့ အဲဒီမှာ အချိန်က ပေးရတာ ပေါ့။ အခုကြတော့ ဒီဟာတွေ ကဏ္ဍတွေကို အတတ်နိုင်ဆုံး ချုံ့ပြီးတော့ တစ်လ အတောအတွင်း ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးမယ်ဆို တာ ဒါ ကိုဗစ်ကာလ မတိုင်ခင်ကလို ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် အလုပ်ရှင်နှင့် အလုပ်သမား အလုပ်ခန့်ထားရေး နှစ်ဦးသဘောတူ စာချုပ် ချုပ်ဆိုပြီးသော်လည်း အလုပ်သမားများ အား အလုပ်နေရာသို့ ခေါ်ဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိသည့် အလုပ်ရှင်များကို ထိရောက်သည့် အရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်ရန်နှင့် အလုပ်ခန့်ထားရေး စာချုပ်များအား သက်တမ်းတိုးခြင်းနှင့် လုပ်ငန်းခွင်များကို MOU စနစ်အတိုင်း ပြုလုပ်ရန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြ ကြောင်း သိရသည်။

ကိုဗစ် ကာလပြီးနောက် မြန်မာ MOU လုပ်သားများအား စတင်စေလွှတ်ရာတွင် စာချုပ်ပါအတိုင်း လုပ်ငန်းခွင် မဟုတ်သဖြင့် မြန်မာလုပ်သားများ အခက်အခဲ ဒုက္ခရောက် ခဲ့ရသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ ထိုအချက်အား နှစ်နိုင်ငံ ဆွေးနွေးခဲ့ခြင်းသည် ကောင်းမွန်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက သုံးသပ်သည်။

ယခုဆွေးနွေးခဲ့သည့် အချက်များအား သက်ဆိုင်ရာများမှ အတည်ပြု ထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသေးကြောင်းနှင့် အမြန်ဆုံး အတည်ပြု ထုတ်ပြန်စေလိုကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် MOU သက်တမ်း ပြည့်သူများအား နေရပ်သို့ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးခြင်း ပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် ဇူလိုင်လကုန်အထိ ယာယီနေထိုင်ခွင့် ပြုထားခြင်း ဖြစ်သော်လည်း အချို့လုပ်ထုံး လုပ်နည်းများကြောင့် သက်တမ်းပြည့် MOU သမား အများစု သည် နေရပ်ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးရန်မှာ အဆင်မပြေကြကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကိုတွေ့ရစဉ်

Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က “တကယ်တမ်း တွက်ကြည့်မယ် ဆိုရင်တော့ ဗီဇာ ကြေးတွေ ဟိုကြေး ဒီကြေးတွေ လျှော့ချတာကတော့ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ လက်ခံပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လုပ်နည်းလုပ်ဟန်တွေ မှာ တချို့ဟာတွေက ပြောစရာတွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုရင် ဥပမာ နံပါတ်တစ် သူတို့မှာ အထောက်အထား မရှိဘူး။ အထောက်အထားတွေက သေနေတယ်။ သေတဲ့အခါကြတော့ နယ်စပ်ကို ဘယ်လိုသွားမလဲ။ နယ်စပ်ကို သွားတဲ့အခါ ကိုယ် လာတဲ့ အေဂျင်စီကနေ လာမခေါ်ဘူးလား ကိုယ့်ဘာသာ သွားရမှာလား။ အဲဒီသွားတဲ့ အခါမှာလည်း သက်တမ်းက သေနေတဲ့ အခါကြတော့ သံရုံးထောက်ခံချက်ကို အလုပ်သမားတွေ ကိုယ်တိုင်က သွားယူရမလား၊ အေဂျင်စီက ယူရမှာလား။ အဲဒီ တစ်ခု ချင်း တစ်ခုချင်းစီရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ကို ကြည့်တဲ့အခါကြတော့ ပွဲစားကို ဗဟိုပြုတာ တွေ့ရတယ်။ တချို့ လုပ်ဆောင်ချက် တွေကို ပြန်ကြည့်ဖို့ လိုတယ်။ တတ်နိုင်ရင်တော့ အဲဒီလိုပုံစံမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ သံရုံးကနေ တစ်ခါတည်း လုပ်ပေးလိုက်လို့ရတဲ့ ကိစ္စတွေကို။ သံရုံးကနေ တိုက်ရိုက်မလုပ်ဘဲ မြန်မာပြည် ပြန်ခိုင်းတဲ့ ကိစ္စတွေက တချို့ဟာတွေက သွားလို့ ရတယ်ဆိုပေမယ့် တချို့ဟာတွေက ငွေကြေးဆိုင်ရာ အခက်အခဲကြောင့်။ ကျနော့်အထင် သွားမယ့်အုပ်စုတွေက ၁၀၀ မှာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ဖြစ်မယ်မထင်ဘူး”ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ MOU သက်တမ်းပြည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများသာမက ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသည့် အဖွဲ့အစည်းများ အနေဖြင့် နေရပ်သို့ပြန်၍ သက်တမ်းတိုးခိုင်းခြင်းအစား ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း၌သာ သက်တမ်းတိုး ပြုလုပ်ရန် ထုတ်ပြန်စေလိုနေကြသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း၌ လုပ်သား လိုအပ်ချက်များ ရှိနေသည့်အတွက် အလုပ်သမား အရေးကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အချိန်နှင့်အမျှ ထုတ်ပြန်ချက်များ၊ ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်နေသောကြောင့် MOU သက်တမ်းပြည့်သူများအပြင် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းရှိ အထောက်အထားမဲ့ လုပ်သားများနှင့်ပတ်သက်၍လည်း တစ်စုံတစ်ရာ ထူးခြားလာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက သုံးသပ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၂

မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က ပို့ကုန်ရငွေ၏ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းကို မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် လဲလှယ်ဆောင်ရွက်ရန် ထုတ် ပြန်ထားမှုကြောင့် တရုတ်သို့ ဆန်ကွဲတင်ပို့မှု ကျဆင်းသွားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး ဦးနေလင်းဇင်က “ အရင်ကထက် စာရင် ကျသွားတယ်။ ၆၅/၃၅ မူဝါဒကြောင့်ပေါ့နော်။ ၆၅/၃၅ ကြောင့် တော်တော်များများ မလုပ်နိုင်ကြတော့ဘူး။ စာချုပ်ချုပ်ပြီးသား လူတွေက လွှဲလို့ ကျန်နေတဲ့ ဥစ္စာတချို့ကလွှဲလို့ နောက်ထပ် အသစ်သွားမယ့် သူတွေ ၆၅/၃၅ မူဝါဒနဲ့ ဖြစ်သွားကြတယ်။ ၆၅/၃၅ မူဝါဒပြင်မှပဲ ပုံမှန်အတိုင်း သွားနိုင်မယ် ထင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်း ဆန်နှင့်ဆန်ကွဲဈေး မြင့်တက်နေမှုနှင့် ငွေလဲလှယ်နှုန်း မကိုက်ညီခြင်းတို့ကြောင့် တင်ပို့မှုများ နည်းနေ ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးအောင်မြင့်က ပြောသည်။

စပါးကြမ်းကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တရုတ်ကို ဆန်ကွဲ ရောင်းထားတာတွေတော့ ရှိတယ်။ မူဆယ်ဘက်ကတော့ ဈေးသိပ်မကိုက်လို့ သိပ် ထပ် မရောင်းရဘူးလို့ ကြားတယ်။ ဈေးနှုန်းက ပြည်တွင်း ဈေးက နည်းနည်းမြင့်နေတယ်။ ဟိုမှာ ရောင်းရမယ့်ဈေး၊ ငွေလဲနှုန်းနဲ့ဆိုရင် သိပ်မကိုက်ကြတော့ တင်တာတော့ နည်းနည်း နည်းနေတယ်။ အခု ဈေးနဲ့ ငွေလဲနှုန်းနဲ့ မကိုက် တော့ သွားတာ နည်းတယ်။ ဈေးကွက်ကတော့ ပြည်တွင်းဈေး နည်းနည်းကျရမယ်။ ငွေလဲနှုန်းနဲ့ နောက် ကျနော် တို့က ပြည်တွင်းဈေး တက်တိုင်း လိုက်ခေါ်ရောင်းလို့လည်း မရဘူးလေ။ သူ့ရဲ့ နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်ရှိတယ်ဗျ။ နိုင်ငံတကာ ဈေးနဲ့ ကိုက်မှ ကျနော်တို့က ရောင်းလို့ရမှာ”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကုန်ပစ္စည်း ပြန်လည် တင်ပို့နိုင်ရန်နှင့် လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ၆၅/၃၅ မူဝါဒကို ဖြေလျှော့ပေးရန် လိုသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်မှ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး ဦးနေလင်းဇင်က ပြောသည်။

ဆန်အိတ်များ သယ်နေကြစဉ်

၎င်းက “နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ကလည်း စက်မှုဇုန် လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ တွေ့တဲ့အချိန်က သူကိုယ်တိုင် ပြောသွားပါ တယ်။ ဒေါ်လာဈေးကို ထိန်းဖို့အတွက် တည်ငြိမ်တဲ့ အချိန်တစ်ခုရတဲ့ အချိန်မှာ ၆၅/၃၅ မူဝါဒကို အကုန်လုံး ဖြေလျှော့ပေးမယ်ဆိုတာကို ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ကိုယ်တိုင် ပြောသွားတာ ဘယ်အချိန်ကျရင် ဒီဟာကို ဖြေလျှော့ မလဲပေါ့နော်။ အဲဒီချိန်တစ်ခုကို ကျနော်တို့ စောင့်နေကြတာ။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံက နိုင်ငံတကာရဲ့ ဖိအားကို ရောက် နေတာပေါ့နော်။ အဲဒီအချိန်မှာ ကျနော်တို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ အနေနဲ့ လုပ်သာကိုင်ရှိဖို့ဆိုတာ အခွင့်အလမ်းရှိဖို့လို ပါတယ်။ လုပ်နိုင်ကိုင်နိုင် အခွင့်အလမ်းရှိဖို့ဆိုတာ လက်ရှိ တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ မူဝါဒ လမ်းညွှန်မှုတွေနဲ့ ဆိုင်ပါတယ်။ ဒီဟာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လိုအပ်ချက်ရှိတယ်။ ဒီဟာနဲ့ပတ်သက်ပြီး သတ်မှတ်ပေးဖို့ အချိန် ပြန်လည် ဖြေလျှော့ ပေးဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၀-၂၀၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ဆန်ကွဲ တင်ပို့မှု တန်ချိန် ၉၄၇၈၂ ရှိပြီး တန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၁၁.၈၅၉ သန်းသာ တင်ပို့နိုင် ခဲ့သည်ဟု ဆန်ကုန်သည် အသိုင်းအဝိုင်းမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁

မွန်ပြည်နယ်အတွင်း ယခုနှစ် မိုးစပါး စိုက်ပျိုးချိန်တွင် ကောက်စိုက်ရာ၌ အလုပ်သမားများသည်  ယခင်နှစ်များက ထက် အငှားကောက်စိုက်ခများ(ဈေးနှုန်း) ပိုမိုရရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

စပါးဈေးနှုန်းများ ကောင်းမွန်နေခြင်းနှင့် ကောက်စိုက်သမားများ ရှားပါးနေခြင်းကြောင့် လက်ရှိ ကောက်စိုက်ချိန် တွင် ကောက်စိုက်သမားများသည် တစ်ရက်လျှင် ၁၂၀၀၀ အထိ ရရှိနေသည်ဟု မွန်ပြည်နယ် ဇင်းကျိုက်မြို့မှ ဒေသခံ ဒေါ်မြမြစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကောက်စိုက်တာက နေ့စားသမားဆိုရင် ၁၂၀၀၀၊ ချိုင့်ဆွဲ ကိုယ့် ထမင်းချိုင့်နဲ့ ကိုယ်ဆိုရင် ၁ သောင်းခွဲ၊ ပဲခူးတို့၊ ဝေါတို့ ဘက်ကလာရင် နားနီး၊ နားဝေး ရှိတယ်ဆိုရင် ၇၀၀၀။ ဈေးကောင်းတာပေါ့ စပါးဈေးတွေလည်း ကောင်းတာဆိုတော့ ကောက်စိုက်သမား ဈေးတွေလည်း ကောင်းသွားတာပေါ့။ အများကြီး ပိုသွားတယ်။ ခါတိုင်း နှစ်က ၉ ထောင်၊ ၁ သောင်းပဲ။ ဒီနှစ်က ၁ သောင်း ကျော်သွားတယ်။ လူတွေကလည်း မရှိဘူးလေ တစ်ဖက်နိုင်ငံကို သွားကုန်ကြပြီလေ”ဟု ပြောသည်။

လယ်ထွန်နေကြသည်ကိုတွေ့ရစဉ်

စပါးစိုက်ပျိုးချိန်တွင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ခရမ်းမြို့နယ်နှင့် သုံးခွမြို့နယ်တို့မှ အလုပ်သမားများ အပြင် ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတို့မှ အလုပ်သမားများသည် မွန်ပြည်နယ်သို့ လာရောက်၍ ကောက်စိုက်ကြသည်ဟု သိရသည်။

ယခင်က လယ် ၁ ဧကလျှင် ကောက်စိုက်သမား ၈ ယောက်ဖြင့် လုပ်ကြသော်လည်း ယခုအခါ ၁၅ ယောက်ခန့် သုံးစွဲနေရကြောင်း မွန်ပြည်နယ်၊ ချောင်းဆုံမြို့နယ်မှ တောင်သူ နိုင်မောင်လေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အလုပ်သမားခ များတယ်၊ နည်းတယ်ဆိုတာ သူ့သတ်မှတ်ချက် ရှိတယ်။ အခုက သူတို့ အလုပ်လုပ်တာ ၈ နာရီ မပြည့်ဘူး။ အလုပ်လုပ်ချိန်မှာလည်း အလုပ်နဲ့တူအောင် လုပ်တာ သိပ်မရှိဘူး။ မတန်ဘူးလို့တောင် လယ် သမား တွေက ပြောတယ်။ ဥပမာ လယ်သမားက နေ့စားကို တစ်နေ့ ၇၀၀၀၊ ၇၀၀၀ ဆိုတာက မနက်မိုးလင်း ၆ နာရီအချိန် လယ်ကွက်ထဲ ရောက်ပြီ။ ည ၅ နာရီထိုးမှ တက်မယ်။ သူတို့ကျတော့ အဲဒီလိုမျိုး မဟုတ်ဘူး။ ၇ နာရီ ထိုးမှ လယ်ကွက်ထဲ ရောက်တယ်။ ၄ နာရီထိုးတာနဲ့ တက်ပြီ။ အဲဒီကြားမှာ သူတို့ အလုပ်လုပ်တာက သိပ်မရှိဘူး။ ဖုန်းပြော၊ ဟိုသွားဒီသွားနဲ့ အချိန်တွေ ပြည့်သွားတာ။ လုပ်ကွက်တွေက နည်းတယ်။ အများကြီး ကွာဟတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်၊ ၁၅ နှစ်ဆိုရင် လယ် ၁ ဧကကို လူ ၈ ယောက်၊ ၉ ယောက် အဲဒီလောက်ဆို ပြီးသွားတယ်။ လယ် ၁ ဧက။ အခုဆိုရင် ၁၅ ယောက် မပြီးဘူး။ မပြီးဆိုတာ ဈေးက များတယ်ပြောတာ ဈေးက မများဘူး။ ကုန်ကျ စရိတ်က လုပ်အားခ လုပ်ရတာနဲ့ လုပ်ကွက် နည်းတဲ့အတွက် ကုန်ကျစရိတ်က များသွားလို့ လယ်သမားက ညည်း တာ။ လယ်သမားတွေက စိုက်ဖို့အတွက်ကို ငြီးငွေ့ပြီးတော့ ကြဲခင်းတွေ ကြဲတာ များတယ်” ဟု ပြောသည်။

 ကောက်စိုက်နေကြစဉ်

ထို့နောက် မွန်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ကောက်စိုက်ကျွမ်းကျင် လုပ်သားအများစုသည် လက်ရှိတွင် ရှားပါးနေကြောင်း၊ အမျိုးသားများမှာ ပို၍ ရှားပါးသည်ဟု မွန်ပြည်နယ်၊ ပေါင်မြို့နယ်မှ တောင်သူ ဒေါ်ဋ္ဌေးရီက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘယ်လိုမျိုး ဖြစ်နေလဲဆိုတော့ ရှာလို့မရတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ အခု တစ်နေ့ကို ၁၂၀၀၀ ပေါ့ မတတ်တဲ့ သူတွေကိုပါပေါ့။ တကယ် တတ်တဲ့သူတွေက မရှိတော့ဘူး။ အခု ယောကျာ်းလေးတွေက ပိုရှားသွားတာပေါ့ မျိုး နုတ်။ အဲဒါက နုတ်နုတ် စိုက်စိုက် သမားပေါ့။ ယောကျာ်းလေးတွေဆို ၁ သောင်းခွဲ၊ သူတို့ဟာသူတို့ နုတ်၊ သူတို့ဟာ သူတို့ စိုက်။ မိန်းကလေးတွေဆို ၁၂၀၀၀။ အလုပ်သမားတွေကတော့ ရှားတယ်၊ ယောကျာ်းလေးတွေက ပိုရှား တယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ကြုံတွေ့နေရသည့် အလုပ်သမား ရှားပါးမှုနှင့် အလုပ်သမားစရိတ် ကြီးမြင့်ခြင်းတို့ကြောင့် မွန်ပြည်နယ် အတွင်းရှိ လယ်သမားအများစုသည် မျိုးစပါးစိုက်ပျိုးခြင်းကို မလုပ်ဆောင်ကြတော့ကြောင်း၊ ကြဲခင်းစနစ်ကို လုပ် ဆောင်လာကြကြောင်း သိရသည်။

မျိုးကြဲ၍ စိုက်ပျိုးခြင်းသည် စပါးအထွက်နှုန်း ကျဆင်းသော်လည်း ဓာတ်မြေဩဇာ အများအပြား သုံးစွဲမည်ဆိုပါက အထွက်နှုန်း ကောင်းမွန်နိုင်ကြောင်း၊ သို့သော်လည်း မိုးအများအပြား ရွာသွန်းပါက အပင်များ ရေမြုပ်၍ ပျက်စီး သွားမည်ကို တောင်သူများက စိုးရိမ်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁ 

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဓာတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်းများ ကျနေသော်လည်း စိုက်ပျိုးရေးကုန်ကျစရိတ်များသည် ယခင် အတိုင်း မြင့်တက်နေဆဲ ဖြစ်သည်ဟု တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဓာတ်မြေဩဇာဈေး ကျသော်လည်း လယ်ယာသုံးစက်ပစ္စည်းများ၏ ဈေးနှုန်းများမှာ တက်နေဆဲဖြစ်သည့်အတွက် အခြေခံစိုက်ပျိုးရေး တောင်သူများအနေဖြင့် အခက်အခဲရှိနေနိုင်သေးကြောင်း ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ လယ် သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က ပြောသည်။

၎င်းက “ စက်နဲ့သုံးရတဲ့ ပစ္စည်းတွေ အားလုံး ဈေးတက်တယ်။ ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းတွေကတော့ ဈေးတက်သွားပါ တယ်။ ကျန်တဲ့ သွင်းအားစုဖြစ်တဲ့ မြေဩဇာဈေးနှုန်းက မနှစ်ကထက်စာရင် ဒီနှစ်က နှစ်သောင်းဝန်းကျင် နှစ်သောင်းခွဲလောက် သက်သာပါတယ်။ အစောကြီး ကတည်းက အကြွေးနည်းတဲ့ တောင်သူ၊ လည်ပတ်ပြီးသား တောင်သူ အဖို့တော့ သိပ်အခက်အခဲမရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အနှစ်နှစ် အလလ ကြွေးက မပြုတ်သေး (အကြွေးက မကျေသေး)။ တောင်သူတွေ ကျတော့ ခါတိုင်းက မြေဩဇာစက်ခ ဘာညာ အားလုံး ဥပမာ တစ်ဧကကို ကောက် မရိတ်ခင် ဘာညာ လေးသိန်းကုန်တယ်၊ အခုဥစ္စာကျတော့ ဥပမာ ၃ သိန်းလောက် ကုန်မယ်ဆိုရင် ခုလောလော ဆယ်မှာ  ၅ သိန်း၊ ၆ သိန်း ကုန်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် အဲဒီအတွက် ငွေပိုရှာရတာပေါ့။ ငွေပိုရှာရတဲ့အတွက် အတန်(အ တော်)တော့ ခက်ခဲပါတယ်။ အစိုးရဘက်က ပံ့ပိုးကူညီပေး။ ကူညီပေးနိုင်တဲ့ အရာတွေကို ၁ နှစ်၊ ၂ နှစ်လောက် ဆက်ပြီး ကူညီပေး လိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ တောင်သူ ရာခိုင်နှုန်း တော်တော်များများ အဆင်ပြေသွားမှာပါ ”ဟု ပြောသည်။

လယ်သမားများ လယ်ယာသုံးစက်ပစ္စည်းနဲ့ လယ်ထွန်နေစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိမှာ သွင်းအားစုထဲက ဓာတ်မြေဩဇာဈေးများ ကျနေသော်လည်း စိုက်ပျိုးရေး ရာသီရောက် လာပါက ဈေးပြန်တက်နိုင်သည်ဟု ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “လောလောဆယ်မှာတော့ ဈေးက မနှစ်က ဝန်းကျင်လောက်ပဲ ရှိသေးတယ်။ လက်ရှိ အခြေအနေထိပေါ့။ တက်လာနိုင်ချေရှိတယ်လို့ ကျနော်တို့ သုံးသပ်ထားတာ ရှိတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဲဒီ ရာသီရောက်လာရင် အခုကတော့ လောလောဆယ် စုဆောင်းတဲ့ ကာလ စုဆောင်းတဲ့ အချိန်မို့လို့ ဈေးကတော့ သိပ်မကြီးသေးဘူး ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။ တကယ်သုံးရမယ့် ရာသီရောက်လာရင်တော့ အခုကြိုပြီး ဝယ်နေတဲ့သူတွေက ပိုက်ဆံရှိတဲ့ လယ်သမား အဲလောက်ပဲ ဝယ်နိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဈေးက သိပ်မြင့်နိုင်တဲ့ အနေအထားမရှိဘူး။ မဖြစ်မနေ ဝယ် ရမယ့် အချိန်ရောက်ရင် ဈေးက ပိုလာလိမ့်မယ်။ မနှစ်က ကြိုပြီးတော့ ရောက်တဲ့ရာသီနဲ့ ယှဥ်ရင်တော့ ဈေးက နည်းနည်းလောက်ပေါ့ ထောင်ဂဏန်းပါ။ သိပ်များများ စားစားတော့ မဟုတ်ဘူး ထောင်ဂဏန်း ကျနော်တို့ ကွာ ခြားနေတာရှိတယ်”ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဓာတ်မြေဩဇာဈေး ထောင်ဂဏန်းလောက်သာ ဈေးကျသည့်အတွက် ယခင်အတိုင်း အမြတ် အစွန်း နည်းသည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် ကျောက်တော်မြို့နယ် ဘုရားပေါင်းကျေးရွာက ဟင်းသီးဟင်းရွက်စိုက်ပျိုးသူ  ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးသိန်းအောင်က “တစ်အိတ်ကို တစ်သိန်းခွဲလောက် ဝယ်ရတဲ့ အခါမျိုးရှိတော့ ဟင်းသီးဟင်းရွက် ရောင်းရတာက အဲလောက်ထိ မရတဲ့ဟာမျိုးတော့ ရှိပါတယ်။ အခုဈေးကျတယ် ပြောပေမယ့် တစ်သိန်း ပတ်ဝန်းကျင်ပဲ ရှိတယ်။ အရင်အတိုင်းပါပဲ”ဟု ပြောသည်။

တောင်သူတစ်ဦး လယ်ထွန်နေစဉ်

မြန်မာ့စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းမှာ ကုန်ကျစရိတ် သက်သာရန် တောင်သူများအတွက် အစိုးရဘက်မှ ချေးငွေ ထုတ် ပေးခြင်းနှင့် စိုက်ပျိုးရေးသုံး စက်ပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း တောင်သူလယ်သမားများက ပြော သည်။

နစကသည် တောင်သူများ စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်နိုင်ရန်အတွက် ချေးငွေများ ထုတ်ပေးနေသလို စိုက် ပျိုးရေးသုံး စက်ပစ္စည်းများ ဝယ်ယူနိုင်ရေးအတွက်ကိုလည်း ချေးငွေများ ပေးနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

မူဆယ် - ရွှေလီ ဂိတ်ပေါက်တွင် အဝင်အထွက်လုပ်ရန်အတွက် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် စာအုပ်အနီကို မူဆယ်နှင့် နမ့်ခမ်း အိမ်ထောင်စုဇယား ရှိသူများကိုသာ ထုတ်ပေးသဖြင့် အခြားသော ဒေသမှ လာရောက်သည့် ကုန်သည်များ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေသည့် မြန်မာကုန်သည် အများစုမှာ မူဆယ်နှင့်နမ့်ခမ်း အိမ်ထောင်စုဇယား မရှိသည့်အတွက် စာအုပ်အနီ ပြုလုပ်ရန် အခက်တွေ့နေကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်ပြီး မူဆယ်- နမ့်ခမ်း ကုန်သည်ကြီးများအသင်းမှ ဦးဆောင်၍ ကုန်သည် ၂၀၀ ကျော်အတွက် စာအုပ်အနီ ထုတ်ပေးရန် သက်ဆိုင်ရာ ခရိုင်မှတဆင့် နေပြည်တော်သို့ တင်ပြထားကြောင်း၊ လက်ရှိ အချိန်ထိ ထုတ်ပေးခြင်း မရှိသေးကြောင်း မူဆယ်ဆန်ကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မူဆယ် - နမ့်ခမ်း ကုန်သည်ကြီးများအသင်းက ဦးဆောင်ပြီးတော့ စာအုပ်အနီ တင်ထားတာ အခုထိ မရ သေးဘူး။ သူက နေပြည်တော် တင်ထားတယ် ပြောတာပဲ။ နေပြည်တော်က မကျသေးလို့ မထုတ်ပေးတာလို့ ပြော တယ်။ မူဆယ် - နမ့်ခမ်း ကုန်သည်ကြီးများ လက်အောက်မှာရှိတဲ့ မူဆယ်ဆန်စပါးအသင်း၊ ပဲ၊ ပြောင်း၊ နှမ်းအသင်း၊ ရော်ဘာအသင်း၊ ရေထွက်ပစ္စည်းအသင်း အသင်းမျိုးစုံကနေ လုပ်ထားတာ စာအုပ် ၂၀၀ ကျော်လောက် ရှိတယ်။ စာအုပ် ၂၀၀ ကျော်ကို စိစစ်ပြီးတော့ တရုတ်နိုင်ငံကို ဝင်ထွက်ဖို့က အိမ်ထောင်စုဇယားလည်း မရှိဘူး။ မူဆယ်မှာ လာလုပ်စားနေရတာ၊ တရုတ်နိုင်ငံကို အဝင်အထွက် ရှိတဲ့အတွက် စာအုပ်အနီ လုပ်ပေးပါဆိုပြီးတော့ မူဆယ် - နမ့်ခမ်း ကုန်သည်ကြီးများ အသင်းကတဆင့် လုပ်တာ ဒီကနေ့အထိ မရသေးဘူး။ အဲဒါ ဘယ်သူ့ကို တင်ရလဲဆို တော့ ခရိုင် လ.ဝ.ကကို တင်ရတယ်။ ခရိုင် လ.ဝ.က ကနေပြီးတော့ နေပြည်တော်ကို တင်ထားတယ် ပြောပေမယ့် အခုထိတော့ မကျသေးဘူး” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်ပေါက်ကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာ - တရုတ် နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ်ပေါက်တစ်ခုဖြစ်သည့် မူဆယ် - ကျယ်ဂေါင် - ရွှေလီအား ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့မှ စတင်၍ လူ အဝင်/အထွက်နှင့် တရားဝင် ကုန်သွယ်ခွင့်ကို ခွင့်ပြုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

မူဆယ်မြို့မှ ကုန်သည်တစ်ဦးက “ဝင်လို့မရဘူးလေ။ အမှန်တကယ် တရုတ်နိုင်ငံကို ဝင်ထွက် သွားလာ လုပ်ကိုင် စားသောက်နေတဲ့ ကုန်သည်ကြီး များ အစစ်အမှန်၊ နောက်ပြီးတော့ သူက မူဆယ် အိမ်ထောင်စု မရှိဘူး။ မူဆယ် အိမ်ထောင်စုဇယား မရှိတဲ့အတွက် ဝင်လို့မရဘူး။ ဝင်လို့မရတဲ့အတွက် တစ်ဗန်းရှုံးသွားပြီ။ တရုတ်နိုင်ငံကို ဝင်လို့ မရဘူး။ ဖုန်းနဲ့ပဲ ပြောနေတာ။ တရုတ်နိုင်ငံကို ဝင်မယ်၊ ထွက်မယ်၊ ပစ္စည်းတွေ သွားကြည့်မယ်၊ နမူနာ သွားကြည့် ပြီး လုပ်ရတာကိုး။ ဝင်ထွက် သွားလာတာ မရတဲ့အတွက် ကုန်သည်ကြီးတွေအနေနဲ့ အများကြီး နစ်နာနေတယ် စာအုပ်အနီ မထုတ်ပေးတာက” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် စာအုပ်အနီကို လက်ရှိတွင် မူဆယ်နှင့် နမ့်ခမ်း အိမ်ထောင်စုဇယား ရှိသည့် နေထိုင်သူများကိုသာ လုပ်ဆောင်ပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ တခြားသော ဒေသမှ လာရောက် လုပ်ကိုင်သူများ ကို ပွဲစားများက စာအုပ်အနီ လုပ်ပေးမည်ဟု ပြော၍ ငွေကြေး လိမ်လည်မှုများ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်ကိုတွေ့ရစဉ်

မူဆယ်-နမ့်ခမ်းကုန်သည်အသင်းမှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက “အရင်တုန်းက စာအုပ်အနီဆိုတာက Border Pass ပေါ့နော် BP လို့ ခေါ်တယ်။ ပြီးရင် ခရီးသွားဗီဇာကို အလည်ဗီဇာလို့ ခေါ်တယ်။ Traveling Border Pass ဆိုတာ ရှိတယ် TBP လို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒါက ၆ ညအိပ်၊ ၇ ရက်ကို ပေးတယ်။ အခုလာရင် မူဆယ်အိမ်ထောင်စု မဟုတ်ဘူး၊ စာအုပ်အနီ မလုပ်ချင်ဘူး၊ မူဆယ်ကလူလည်း စာအုပ်အနီ မလုပ်ချင်ဘူးဆိုရင် TBP ကို ဓာတ်ပုံတွေ ပေးလိုက်တာ နဲ့ နန်းတော်ပေါက်မှာ မကဖ ကနေပြီးတော့ ထုတ်ပေးလိုက်တယ်။ အဲဒါဆိုရင် ၆ ညအိပ် ၇ ရက်နဲ့ ဝင်သွားလို့ရပြီ။ Traveling Border Pass ကို ပေးဖို့အတွက်ကို စာအုပ်အနီကတော့ ဟုတ်တယ် ဥပဒေနဲ့ မညီဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံက မပေးနဲ့ ရတယ်။ အဓိကကတော့ အစ်ကိုတို့ကတော့ စာအုပ်အနီ မပေးနိုင်ရင် ပြည်သူတွေ လွယ်လွယ်ကူကူ သွား ပြီးတော့ အရင်လိုပဲ ပုံမှန်သွားလာနိုင်အောင်လို့ Traveling Border Pass ကို ပေးစေချင်တယ်။ ပြီးလို့ရှိရင် တကယ် ကုန်သည်ကြီးများအသင်းက တကယ့် အမှန်အကန် တကယ့်ကို လိုအပ်နေတဲ့ ၁၀၅ မိုင်၊ မူဆယ် - နမ့်ခမ်း ကုန်စည်ဒိုင် သူတို့အပါ၊ ပြီးရင် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင်၊ ပဲ၊ ပြောင်း၊ နှမ်း၊ သစ်သီးဝလံ၊ ကားအသင်းတွေ အမှန်အကန် ပေးသင့်တယ်လို့ တောင်းဆိုချင်တာပေါ့လေ” ဟု ပြောသည်။

စာအုပ်အနီ လုပ်ရာတွင် မြန်မာကျပ်ငွေ သိန်း ၂၀ မှ သိန်း ၅၀ အထိ ဈေးနှုန်းများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် Work Permit ရှိ အမည်ခံ အလုပ်ရှင်၏ လုပ်ငန်းခွင်တွင် မလုပ်ဘဲ အခြားသော အလုပ်ရှင်၏ လုပ်ငန်းခွင်များတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်မှု ယခင်ကထက် ပိုမိုများပြားလာ ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းဥပဒေအရ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် Work Permit ထဲမှ အလုပ်ရှင်ထံတွင်သာ အလုပ်လုပ်ကိုင် ရခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော် ၎င်းအလုပ်ရှင်ဘက်မှ တရားဝင် အလုပ်ထွက်စာမပေးသဖြင့် အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးအသစ် ပြောင်းလဲရန်မှာ မလွယ်ကူသောကြောင့် ယခုကဲ့သို့ အလုပ်ရှင်မတူဘဲ အလုပ်လုပ်ကိုင်မှု များလာခြင်း ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးအဟောင်းကနေ တရားဝင် အလုပ်ထွက်စာ မပေးတာတွေပေါ့။ အဲဒီလိုမပေးတဲ့အခါဆို တစ်ဖက် အလုပ်ရှင်အသစ်သူဋ္ဌေးဆီကို အလုပ်သမားကနေ Work Permit ဟိုဘက် အသစ်သူဋ္ဌေးနာမည်နဲ့ ပြောင်းလို့မရဘူး။ မရတဲ့အခါကျတော့ ဒီအတိုင်းပဲ အလုပ်လုပ်နေရတာပေါ့။ အဲဒီမှာ ကောင်းတာတစ်ခုက ရှိသလို ဆိုးတာလည်း ရှိတယ်။ ကောင်းတာတစ်ခုက ဘာလဲဆိုတော့ အလုပ်တော့ လုပ်နေရတယ် သူဋ္ဌေး မပြောင်းလိုက် ရဘူးပေါ့။ အထူးသဖြင့် အဲဒီလိုပြဿနာတွေက MOU စနစ်နဲ့ လာတဲ့အလုပ်သမားတွေ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကို ရှိတာ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တရားဝင် အလုပ်ထွက်စာပေါ့ သူဋ္ဌေးဟောင်းဆီကနေ အဲဒီလို မထုတ်ပေးဘူး။ မထုတ်ပေးဘူးဆိုတာက တော်တော်များများ မြန်မာအေဂျင်စီတွေက အဲဒီလို တရားဝင်ထွက်စာတောင်းပြီးဆိုရင် အလုပ်သမားတွေဆီကနေ မတရား ပိုက်ဆံပြောင်းတယ်။ လူတစ်ယောက်ကို ဘတ်လေးထောင်၊ ငါးထောင် တောင်းမှ ထုတ်ပေးတယ်ပေါ့။ တချို့တွေဆိုရင် အလုပ်စမတ်ခဆိုတဲ့ အလုပ်လျှောက်ခ တွေကို ပေးရတယ်။ Work Permit တွေ မပြောင်းထား ပေးဘူး။ မပြောင်းထားပေးလို့ လွန်ခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ မှာ Work Permit တော်တော် များများ သက်တမ်းမတိုးထားရဘူး။ ဒါကို ဘတ်အသစ်ဖွင့်တဲ့အခါမှ ဘတ်ပြန် လျှောက်ပေးမယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံနဲ့ ဆက်ပြီးတော့ စည်းရုံးတယ်ပေါ့။ မသိနားမလည်တဲ့ တောသူတောင်သား အများစုကတော့ ဒီလိုဒဏ်ကို ခံနေရ တယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု(ဓါတ်ပုံ-Getty Imgaes)

ယခုကဲ့သို့ Work Permit ထဲမှ အလုပ်ရှင်နှင့် မတူသည့်လုပ်ငန်းခွင်များတွင် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ လုပ်ကိုင်နေရခြင်းသည် တရားဝင်ဖြစ်စေရန် ကြိုးစားကြသော်လည်း အထောက်အထားလက်မှတ်များ ပြုလုပ် ရသည့် လုပ်ငန်းစဉ်များမှာ ၎င်းတို့အတွက် ရှုပ်ထွေးကြန့်ကြာမှုများနှင့် ကုန်ကျစရိတ် များပြားမှုများကြောင့် ယခုကဲ့သို့ တရားမဝင်ပုံစံအဖြစ်သို့ ရောက်သွားကြခြင်းဖြစ်ကြောင်းလည်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်နေသူများက သုံးသပ်သည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် Work Permit ထဲမှ အလုပ်ရှင်နှင့်မတူသည့် လုပ်ငန်းခွင်များတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်ရနေခြင်းသည် ၎င်းတို့အား လက်ခံခန့်အပ်သည့် လုပ်ငန်းရှင်သူဌေးများကြောင့် ဖြစ်သည့် အတွက် ၎င်းတို့၌လည်း တာဝန်ရှိကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံရှိ Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အထောက်အထားရှိသည် ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ၊ သူဌေးတူသည်ဖြစ်စေ၊ မတူသည်ဖြစ်စေ တကယ်တမ်း ပြောမယ်ဆိုရင် လက်ခံတဲ့လူမရှိရင်တော့ ဘာမှလုပ်လို့မရဘူးလေ။ ဆိုလိုတဲ့အဓိပ္ပါယ်ကတော့ ထိုလုပ်ငန်းရှင် များလည်း အလုပ်သမားလိုအပ်မှုတွေရှိနေတယ်။ အလုပ်သမားလည်း အလုပ်လိုအပ်မှုတွေ ရှိနေတယ်။ နှစ်ယောက်စလုံးမှာ အပြစ်ရှိနေတာကို။ သူဋ္ဌေးမတူဘဲခိုင်းတဲ့သူ သူဋ္ဌေးမှာ ပိုအပြစ်များတယ်လေ။ အဲဒီမှာ သူ့ကို လုပ်ခလစာ အပြည့် ပေးလား၊ မပေးလား အဲဒီဟာလည်း ပြန်ကြည့်ရဦးမယ်။ သူဋ္ဌေးက ပိုအပြစ်ကြီးတယ်။ အလုပ်သမားတွေကရော သူဋ္ဌေးမတူဘဲနဲ့ ဘာလို့သွားလုပ်လဲ။ မလုပ်ရင် ထမင်းငတ်မှာပေါ့။ အဓိကက သူတို့ နှစ်ယောက်မှာ အခက်အခဲက တူနေတယ်” ဟု ၎င်းက သုံးသပ်သည်။

ထိုင်းဥပဒေအရ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့် Work Permit ထဲမှ အလုပ်ရှင်ထံတွင်သာ အလုပ်လုပ်ကိုင်ရ မည်ဖြစ်သောကြောင့် ယခုကဲ့သို့ အလုပ်ရှင်သူဋ္ဌေးမတူညီပါက တိုင်ကြားချက်ကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဝင်ရောက်စီးနင်းခြင်းခံရသည့်အခါတွင်လည်းကောင်း ဖမ်းမိခဲ့ပါက ဥပဒေအရ အရေးယူခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း Labour Right Foundation (LRF) မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် အလုပ်အကိုင်ရှားပါးခြင်းမျိုးမရှိဘဲ ပေါများလွန်းသောကြောင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ လုပ်သား များအား ခေါ်ယူနေရခြင်းဖြစ်သောကြောင့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ကြခြင်းသည် လွယ်လင့်တကူ ဆုံးဖြတ်ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

“အလုပ်အကိုင်ကတော့ ပုံမှန်ရှိနေတာပဲ။ သို့သော် လုပ်သားတွေကိုယ်တိုင်က လွယ်လင့်တကူ ဆုံးဖြတ်တာ။ ဥပဒေဆိုတာကို ထည့်မစဉ်းစားတော့ဘဲနဲ့ ချက်ချင်းပဲ ဒီနေ့အလုပ်လုပ်နေရင်းမှ ငါ ဒီမှာအလုပ် မလုပ်ချင်တော့ ဘူး။ ငါ့သူငယ်ချင်းက ဘယ်မှာရှိတယ်။ ငါ့ရပ်ဆွေ ရပ်မျိုးက ဘယ်မှာရှိတယ်။ အဲဒီမှာ ငါသွားပြီး အတူနေချင်တယ် ဆိုပြီး ကောက်ခါငင်ခါ ထွက်သွားတာတွေရှိတယ်။ ဥပဒေအရ ပြောရမယ်ဆိုရင် အလုပ်သမားဟာ စက်ရုံကနေမှ အလုပ်ကနေ ထွက်ခွာချင်ပါတယ်ဆိုရင် အနိမ့်ဆုံး ၁၅ ရက် ကြိုတင်အကြောင်းကြားရတယ်။ အလုပ်ရှင်ကလည်း ဒီလုပ်သားကို မလိုချင်တော့ပါဘူးဆိုရင် နောင် ၁၅ ရက်နေရင် အလုပ်ကနေ အနားပေးတော့မယ်ဆိုတာမျိုး အပြန်အလှန် အလုပ်ရှင်၊ အလုပ်သမားဘက်ကနေ သတိပေးရတာတွေ အကြောင်းကြားရတာတွေရှိတယ်။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအဖြစ် လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေစဉ်ကာလမှာ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ အလုပ်သမားဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ဥပဒေတွေအားလုံး သိအောင်ကြိုးစားပြီးမှ စနစ်တကျ နေထိုင်လုပ်ကိုင် ကြဖို့ အကြံပြုချင်ပါတယ်” ဟု ၎င်းကပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းကလည်း ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုတွင် အလုပ်ရှင်မတူဘဲ အလုပ် လုပ်ကိုင်နေသည်ဟု တိုင်ကြားချက်ကြောင့် ထိုသို့လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာလုပ်သား ၈ ဦး နှင့် ကမ္ဘောဒီးယား လုပ်သား ၉ ဦး စုစုပေါင်း ၁၇ ဦးတို့အပြင် ထိုင်း ကန်ထရိုက်တာနှစ်ဦးကိုပါ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းလိုက်ကြောင်း သိရသည်။