CNI International News

ခါတွန်၊ ဇွန်လ ၁၄

ဆူဒန်၏ လူမျိုးစုပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားမှု မြင့်တက်လာခြင်းသည် လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် စိုးရိမ် မှုများကို မြင့်တက်လာစေခဲ့သည်ဟု အယ်ဂျာဇီးလ်ယား သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။ 

ဆူဒန်အစိုးရနှင့် RSF လက်နက်ကိုင်တပ်များ၏ တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်နေသည့် အချိန်တွင် ဖြစ်သည်။ 

တိုက်ခိုက်မှုများ ပြင်းထန်နေသော အယ်လ်ဂျီနီယာနာ (el-Geneina) မြို့သည် RSF အဖွဲ့နှင့် ဆက်စပ်မှုရှိသော မာဆာလစ် (Masalit) လူမျိုးများအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားရာ ပင်မ နေရာတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။

ဆိုးရွားလာသော အကြမ်းဖက်မှုများတွင် ဒေသခံများသည် အိမ်ထဲတွင်သာ ပုန်းအောင်းနေရပြီး အသက်အန္တရာယ် စိုးရိမ်ရမှုကြောင့်  အစားအစာနှင့်ရေကိုပင် အပြင်ထွက် ရှာဖွေနိုင်ခြင်း မရှိပေ။ 

ဆူဒန်နိုင်ငံအတွင်းက တိုက်ပွဲများကြောင့် ကားတစ်စီးမီးလောင်ထားစဉ်

ထိုအကြမ်းဖက်မှုများကြောင့် နိုင်ငံအပြင်ဘက်ရှိ တက်ကြွလှုပ်ရှား သူများနှင့် စောင့်ကြည့် လေ့လာသူများအကြား လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်မှုနှင့် အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာမည့်အပေါ် သတိပေးမှုများ မြင်တက်လာခဲ့သည်။ 

ယခုအတိုင်း ပစ်ထားမည်ဆိုလျှင် လက်ရှိတွင် ပေါ်ပေါက်နေသော အကြမ်းဖက်မှုများသည် လွန်ခဲ့သော နှစ် ၂၀ ဒါဖာ (Darfur) ဒေသမှ အခြေအနေများထက် ပိုမိုဆိုးရွား လာလိမ့်မည်ဟုလည်း တချို့က သတိပေးသည်။ 

ဒါဖာ အရေးအခင်းတွင် ဗဟိုအစိုးရက အာရပ်မဟုတ်သော လူမျိုးစုများကို တိုက်ခိုက်ရန် RSF အဖွဲ့ကို လက်နက် တပ်ဆင်ပေးခဲ့ပြီး လူ ၃ သိန်း သေဆုံးကာ ၂ ဒသမ ၅ သန်း ဘေးလွတ်ရာ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ရသည်။

ဆူဒန်စစ်တပ်နှင့် RSF လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တို့၏ တိုက်ပွဲများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီးနောက် မကြာခင် စတင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော အယ်ဂီနီယာမှ တိုက်ခိုက်မှုများအတွင်း အနည်းဆုံး လူ ၁၁၀၀ ကျော် သေဆုံးကာများစွာ ဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့သည်ဟု ဒေသခံတက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက ပြောသည်။ 

အခြေအနေများကို စောင့်ကြည့်နေသည့် ဒါဖာရှိ ဆရာဝန် အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုကလည်း ဖြစ်ပွားနေသော အကြမ်းဖက်မှုများကို ၁၉၉၄ ခုနှစ် ရဝမ်ဒါလူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်စဉ်နှင့် နှိုင်းယှဉ် ပြောဆိုမှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

Masalit လူမျိုးစုများကိုတွေ့ရစဉ် 

အထူးသဖြင့် ဒါဖာဒေသ အပါအဝင် ပြည်နယ်များသို့ အကူအညီများပေးရန် အခက်အခဲများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်နေရ သည်ဟု ဆူဒန်ကျန်းမာရေးဌာနက ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့က ပြောသည်။

ဒါဖာသည် လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာပေါ်၌ အဆိုးရွားဆုံး ဒေသများမှ တစ်ခုဖြစ်လာသည်ဟု နယ်စည်းမခြား ဆရာဝန်များ အဖွဲ့က ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ပြောသည်။ 

ဒေသခံ ခေါင်းဆောင်များ၊ ရှေ့နေများ၊ ဆရာဝန်များနှင့် သတင်းသမားများသည် ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခြင်း ခံနေ ရကြောင်း၊ များစွာလည်း သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရကြောင်း The Darfur Bar အဖွဲ့က ပြောသည်။ 

ဒါဖာမြောက်ပိုင်းတွင် ဒေသခံအစိုးရက ကူတမ် (Kutum) မြို့အား အန္တရာယ်ဇုန်အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ 

တောင်ပိုင်း ကော်ဒိုဖန် (Kordaofan) ဒေသတွင်လည်း RSF ထောက်ခံသော လက်နက်ကိုင်များက စစ်တပ်နှင့် တိုက်ခိုက်နေပြီး အကြမ်းဖက်မှုများ ပိုမိုဆိုးရွားနေသည်ဟု သတင်းများတွင် ဖော်ပြသည်။

Source: အယ်ဂျာဇီးလ်ယား

CNI International News

ကိယတ်ဗ်၊ ဇွန်လ ၁၄

ရုရှား၏ နယ်စပ်ဒေသများကို ကာကွယ်ရန်အတွက် ယူကရိန်းတွင် နောက်ထပ် နယ်မြေများ ထပ်မံသိမ်းပိုက်ရေး တပ်များကို အမိန့်ပေးဖွယ်ရှိသည်ဟု ရုရှားသမ္မတ ပူတင် (Vladimir Putin) က ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ပြောခဲ့ ကြောင်း အေပီမှ ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ကျူးကျော်ပြီးသား နယ်မြေများကိုပင် အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခြင်း မရှိသောကြောင့် ထိုခြိမ်းခြောက်မှုသည် မေးခွန်းထုတ်ဖွယ် ကောင်းနေသည်။ 

ပူတင်၏ စစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍  သေသေချာချာ ပြောဆိုမှုများတွင် ယူကရိန်းတပ်များသည် တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်မှု အသစ်တွင် ကြီးကြီးမားမား ဆုံးရှုံးမှုများ ရှိနေသည်ဟု ရုရှားခေါင်းဆောင်က ပြောသည်။

ထို့နောက်  ရုရှားပြည်သူများ စိုးရိမ်နေသကဲ့သို့ တပ်သားသစ်များ ထပ်မံ စေလွှတ်ရန် စီစဉ်နေခြင်း မရှိဟုလည်း ၎င်းက ပြောသည်။ 

ယူကရိန်းနယ်မြေထဲက တိုက်ခိုက်ခံရသော အဆောက်အဦများကိုတွေ့ရစဉ်

သို့သော် နောက်ပိုင်း ပြောဆိုမှုများတွင်တော့ နောက်ထပ် တပ်တစ်တပ်ကို ထပ်မံဖွဲ့စည်းရေး ပူတင်က   မငြင်းခဲ့ ပြန်ချေ။ 

ထို့အပြင် ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာပြင် နှစ်ဖက်စလုံးအတွက် ရေကြီးရေလျှံမှုများ ဖြစ်စေခဲ့သော ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ် ယူကရိန်းတောင်ပိုင်း ဆည်ကျိုးပေါက်မှုသည်လည်း ယူကရိန်းတို့၏ လက်ချက်ဖြစ်သည်ဟု ပူတင်က အခိုင်အမာ ထပ်မံ ပြောဆိုခဲ့သည်။

ယူကရိန်းတို့၏ တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်မှု အစပိုင်း ကာလများတွင် ကျေးရွာတစ်ချို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည် ဟု သတင်းများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီးနောက် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ သတင်းသမားများ၊ ဘလော့ဂါများနှင့် တွေ့ဆုံစဉ်တွင် ပူတင်က ထိုသို့ ပြောဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
 
တရားမဝင် ကျူးကျော်ထားသော ဒေသလေးခုမှ ရုရှားတပ်များကို ဖယ်ရှားရန် ယူကရိန်းဘက်က ကြိုးပမ်းနေခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ပူတင်၏ သတင်းသမားများနှင့် တွေ့ဆုံမှုသည် နှစ်နာရီကျော် ကြာမြင့်ခဲ့ရာ ရုရှား၏ ယူကရိန်းအလယ်ပိုင်းသို့ ဒုံးကျည်ဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ယူကရိန်းပြည်သူ အနည်းဆုံး ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့ရပြီးနောက် တွေ့ဆုံခဲ့ ခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ယူကရိန်း၏ တန်ပြန်ထိုးစစ်သည် အောင်မြင်မှုမရှိဟု ပူတင်က ပြောသည်။ 

ထိုစစ်ဆင်ရေး စတင်ပြီးနောက် ယူကရိန်းသည် တင့်ကား ၁၆၀၊ အခြားသော သံကျပ်ကာကား ၃၆၀ ခန့် ဆုံးရှုံးခဲ့ ကာ ရုရှားသည် တင့်ကား ၅၄ စင်းသာ ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်ဟု ပူတင်က ပြောသည်။ သို့သော် ထိုသို့ ဆုံးရှုံးမှုများ အမှန်တကယ် ရှိ/မရှိကိုတော့ အတည် မပြုနိုင်သေးပေ။ 

ယူကရိန်း အရာရှိများသည်လည်း ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ တစ်စုံတစ်ရာ မှတ်ချက်ပြုခြင်း မရှိပေ။ 

ပူတင်၏ ပြောဆိုမှုနှင့်ပတ်သက်၍ အိမ်ဖြူတော်သို့ ဆက်သွယ် မေးမြန်းမှုသည်လည်း ပြန်လည် ဖြေကြားမှုမရှိ သေးပေ။ 

ရုရှား ထိုးစစ်အသစ်များလုပ်ဖို့ ဆွေးနွေးနေကြစဉ်

ပူတင်၏ ပြောဆိုမှုသည် မှန်ကန်ခြင်း မရှိကြောင်း၊ ယင်းသည် ရုရှားပြည်သူများကို အယုံသွင်းခြင်းသာဖြစ် ကြောင်း အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးဌာနနှင့် နီးစပ်သည့် အမည်မဖော်လိုသူ အရာရှိတစ်ဦးက ပြောသည်။ 

သို့သော် ပူတင်၏ ပြောဆိုမှုသည် မည်သို့မည်ပုံ မှားယွင်းနေသည်ကိုတော့ ၎င်းက မရှင်းပြခဲ့ချေ။ 

ယူကရိန်းတို့၏ ရုရှားနယ်စပ် ဒေသများသို့ ရုတ်တရက် ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ အမြောက်ဖြင့် ပစ်ခြင်းတို့နှင့် ပတ်သက်၍ ပြောဆိုရာတွင် ပူတင်က ၎င်းအနေဖြင့် ယူကရိန်းနယ်မြေပေါ်တွင် ကြားခံဇုန်တစ်ခု ဖန်တီးရေး စဉ်းစားနေသည်ဟု ပြောသည်။ 

စစ်ပွဲ၏ ကနဦး ကာလတွင် မြို့တော် ကိယက်ဗ်နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဒေသများကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။

ထို့နောက် ကျူးကျော်ထားသော နေရာများအပြင် ထိန်းချုပ်ထားသည့် နယ်မြေများကိုပါ ဆုံးရှုံးနေရသည့် ရုရှား အနေဖြင့် ကီလိုမီတာ ၁၀၀၀ ကျော် ရှည်လျားသော ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာပြင်၌ တန်ပြန် ထိုးစစ်နှင့်ရင်ဆိုင်ရသည်။

ထိုသို့ ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် နောက်ထပ် နယ်မြေသစ်များ ထပ်မံ သိမ်းပိုက်နိုင်ဦးမည်လား ဆိုခြင်းကိုလည်း ရှင်းရှင်း လင်းလင်း မသိရသေးပေ။ 

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်များအတွင်း ရုရှား၏ နယ်စပ်ဒေသများတွင် တိုက်ခိုက်မှုများ ပိုမိုများပြားလာခဲ့ပြီး ထိုသို့ ရုတ်တရက် ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် ဒရုန်းတိုက်ခိုက်မှုများအတွက် ရုရှားအစိုးရက ယူကရိန်းကို အပြစ်တင် ထားသည်။

Source: AP

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဇွန်လ ၁၄

ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်ခွင့်နှင့် ဆက်စပ်နေသော iTV ရှယ်ယာပိုင်ဆိုင်ခြင်း ကိစ္စအပေါ် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် (EC) ၌ မိမိကိုယ် မိမိ ရှင်းလင်းနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်မှုရှိကြောင်း Move Forward ပါတီ ခေါင်းဆောင် ပီတာလင်ဂျာရိုရန်ရတ်(Pita Limjaroenrat)က ပြောသည်။ 

၎င်းအနေဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်သစ်ဖြစ်ရန် ကိစ္စအပေါ် အတားအဆီးဖြစ်စေသည့် အချက်များကို တိုက်ခိုက်သွားရန် အသင့်ရှိသည်ဟုလည်း ပီတာက ပြောသည်။ 

ပီတာက ၎င်းအနေဖြင့် မေလ ၁၄ ရက်နေ့ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် အရည်အချင်း မပြည့်မှီသည်ကို သိရှိ သည့်တိုင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ခြင်းဖြင့် ပုဒ်မ ၁၅၁ ကို ချိုးဖောက်မှုရှိသလား စုံစမ်းစစ်ဆေးမည့် နိုင်ငံရေးပါတီမှတ်ပုံ တင်ခြင်းဆိုင်ရာ အရာရှိ၏ ကြိုးပမ်းမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဟု မထင်ကြောင်း ပြောသည်။

ဖျက်သိမ်းလိုက်ပြီဖြစ်သော Future Forward ပါတီ ခေါင်းဆောင်ဟောင်း သာနာသွန်း ဂျန်ရွန်ရန်ကစ် (Thanathorn Juangroongruangkit) ၏ ဖြစ်စဉ်ကို ကိုးကား၍ ပီတာက ထိုသို့ ပြောဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ 

Future Forward ပါတီ ခေါင်းဆောင်ဟောင်း သာနာသွန်း ဂျန်ရွန်ရန်ကစ်ကိုတွေ့ရစဉ်

သာနာသွန်းသည် မီဒီယာကုမ္ပဏီတစ်ခုတွင် ရှယ်ယာပိုင်ဆိုင်ခြင်းအတွက် လွှတ်တော်အမတ် တစ်ဦးအဖြစ် လုပ်ဆောင်ခြင်းမပြုရန် ဖွဲ့စည်းပုံ တရားရုံး၏ အမိန့်ချမှတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသူ ဖြစ်သည်။ 

ယခုသီတင်းပတ်တွင် ဧပြီလ ၂၆ ရက်က iTV ရှယ်ယာရှင်များ အစည်းအဝေး၏ လက်ရေး မှတ်တမ်းနှင့် အစည်းအဝေး သဘာပတိမှ ထုတ်ပြန်သည့် မှတ်တမ်တို့အကြား ကွာဟချက်များ ရှိနေသည်ဆိုသည့် အငြင်းပွားဖွယ်ရာ တစ်ခုကို ရုပ်သံအစီအစဉ်တစ်ခုတွင် ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ 

ထိုကိစ္စ မတိုင်ခင် ကတည်းက iTV အား မီဒီယာကုမ္ပဏီတစ်ခုအဖြစ် ပြန်လည် အသက်သွင်းရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို သတိပြုမိထားသည်ဟု ပီတာက ပြောသည်။ 

ထိုအငြင်းပွားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ တစ်စုံတစ်ဦးသည် ၎င်းအား သတင်းတွင် ဖော်ပြသည်များထက် ပိုသော အချက်အလက်များ ပေးခဲ့သည်ဟု ပီတာက ပြောသည်။

ထို့နောက် ပါတီ၏ ဥပဒေအဖွဲ့သည် ထိုကိစ္စကို ကိုင်တွယ် ဆောင်ရွက်နေသည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ မဲထည့်နေကြစဉ်

နိုင်ငံရေးတက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများ၏ ၎င်းအပေါ် တိုင်ကြားချက်များနှင့် ပတ်သက်ရာတွင်လည်း ပီတာက ၎င်းသည် သာနာသွန်း ကဲ့သို့ပင် အရည်အချင်း ပြည့်မှီမှု၊ လွှတ်တော်အမတ်ဖြစ်မှု စသည်တို့အပေါ် ဆုံးဖြတ်ပေးရန် ဖွဲ့စည်းပုံ တရားရုံး၊ ဗဟိုတရားရုံး သို့မဟုတ် ရာဇဝတ်မှု တရားရုံးတို့ထံ လွှတ်တော်အမတ်များ၏ လက်မှတ်ရေးထိုး တောင်းဆိုမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရဖွယ် ရှိသည်ဟု ဝန်ခံသည်။ 

၎င်းအား ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာစေခြင်းကို တားဆီးမည့် မည်သည့် ကိစ္စမျိုးတွင်မဆို ရင်ဆိုင် ဖြေရှင်းသွားနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ချက်ရှိကြောင်း ပီတာက ပြောသည်။ 

ပုဒ်မ ၁၅၁ က ၎င်းအား ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၃၀ ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာခြင်းကို တားဆီးနိုင်မည် မဟုတ်ဟု ပီတာ က ပြောသည်။

လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် လေးနှစ်တာ သက်တမ်း ကုန်ဆုံးချိန်တွင် ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ကြေညာရန် လိုအပ်ချက်နှင့် ပတ်သက်၍လည်း ပီတာက ၎င်းသည် လက်ရှိအချိန်၌ တရားဥပဒေအရ သတ်မှတ်ထားသည့် လိုအပ်သော စာရွက် စာတမ်းများကို ဇွန်လ ၁၈ ရက် မတိုင်ခင်အတွင်း အမျိုးသား အကျင့်ပျက်ခြစားမှု တိုက်ဖြတ်ရေး ကော်မရှင်သို့ တင်သွင်းနိုင်ရန် ပြင်ဆင်မှုများ လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု ပြောသည်။ 

Source: Thai PBS

CNI International News

ပြုံယမ်း၊ ဇွန်လ ၁၃

မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်မ်ဂျုံအန်(Kim Jong Un)က အင်အားကြီး နိုင်ငံတစ်ခု တည်ထောင်ရေးဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်များကို မျှဝေခြင်းနှင့် ပတ်သက်သည့် မဟာဗျူဟာမြောက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို ရုရှားသမ္မတ ပူတင်နှင့် လက်တွဲသွားမည်ဟု ရိုက်တာသတင်းမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ရုရှား၏ အမျိုးသားနေ့အတွက် ပူတင်သို့ ပေးပို့သော သတင်းစကားတွင် ကင်မ်က ထိုကဲ့သို့ ကတိပေးခဲ့ခြင်းဖြစ် သည်။

မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ ရုရှားအလံကိုတွေ့ရစဉ်

ကင်မ်သည် ပူတင်၏ ယူကရိန်း ကျူးကျော်စစ်ကို ကာကွယ်ပြောဆိုခဲ့ပြီး ရုရှားကို အပြည့်အဝ ထောက်ခံကြောင်း၊ တစ်သားတည်း ရှိကြောင်းလည်း ပြသခဲ့သည်။ 

တရားမျှတမှုသည်သာ အနိုင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရုရှားပြည်သူများသည် ၎င်းတို့၏ အောင်မြင်မှု သမိုင်းကြောင်းသို့ ဂုဏ်ကျက်သရေများ ထပ်မံပေါင်းထည့် နိုင်နေဦးမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ကင်မ်က ပြောသည်ဟု နိုင်ငံပိုင် KCNA သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ပူတင်နဲ့ ကင်မ်ဂျုံအန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ရုရှားနှင့်မဟာဗျူဟာမြောက် နီးကပ်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ကင်မ်က တောင်းဆိုခဲ့သည်။

ထို့နောက် အင်အားကြီး နိုင်ငံတစ်ခု ထူထောင်ရေး ရည်မှန်းချက်ကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ရေးအတွက် နှစ်နိုင်ငံပြည်သူ များ၏ တူညီသော သဘောထားအတိုင်း ပူတင်နှင့်လက်တွဲ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟုလည်း ကင်မ်က ပြောသည်။ 

မြောက်ကိုရီးယားသည် ရုရှားနှင့် ပိုမို နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးကို ထူထောင်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကာ ရုရှားတို့ ၏ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ယူကရိန်းအား ကျူးကျော်မှုကို ထောက်ခံခဲ့ရုံမက ထိုကျူးကျော်စစ်သည် အမေရိကန်နှင့် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများ၏ မူဝါဒများနှင့် ဖိအားပေးမှုများကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာရခြင်း ဖြစ်သည်ဟုပင် အပြစ်တင် ထားသည်။

Source: Reuters

CNI International News

စတော့ဟုမ်၊ ဇွန်လ ၁၃

ပထဝီနိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် နိုင်ငံတချို့ အထူးသဖြင့် တရုတ်၏ နျူကလီးယား လက်နက်အင်အားသည် မြင့်တက်လာကာ တိုးချဲ့မှုများ လုပ်နေကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ်မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့နောက် တခြားသော နျူကလီးယားပိုင်ရှင် နိုင်ငံများသည်လည်း ၎င်းတို့၏ လက်နက်များကို အဆက်မြှင့် တင်မှုများ ဆက်လက် ဆောင်ရွက်နေသည်ဟု လေ့လာသူများက ပြောခဲ့သည်။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးရှိ နျူကလီးယား လက်နက်ပမာဏ လျော့ကျခြင်းဆိုင်ရာ ကာလရှည် အနေအထား တစ်ခု အဆုံး သတ်ခြင်း အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိနေပြီ သို့မဟုတ် ရောက်ရှိခဲ့ပြီဟု စတော့ဟုမ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေး လေ့လာမှုအဖွဲ့ (SIPRI)၏ ဒါရိုက်တာ ဒန်စမစ် ( Dan Smith) က ပြောသည်။ 

ဗြိတိန်၊ တရုတ်၊ ပြင်သစ်၊ အိန္ဒိယ၊ အစ္စရေး၊ မြောက်ကိုရီးယား၊ ပါကစ္စတန်၊ ရုရှားနှင့် အမေရိကန်တို့ကဲ့သို့ နျူကလီးယားပိုင်ရှင် ၉ နိုင်ငံ၏ နျူကလီးယားထိပ်ဖူး စုစုပေါင်း အရေအတွက်သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ၁၂၅၁၂ သို့ ရောက်လာကြောင်း၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ၁၂၇၁၀ မှ ကျဆင်းလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း SIPRI က ပြောသည်။ 

စတော့ဟုမ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေး လေ့လာမှုအဖွဲ့ (SIPRI)၏ ဒါရိုက်တာ ဒန်စမစ်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိုအထဲမှ နျူကလီးယားထိပ်ဖူး ၉၅၇၆ သည် စစ်ရေးအရ အသုံးပြုနိုင်ဖွယ် သီးသန့် ဖယ်ထားသည့် အရာများဖြစ် ကြောင်း၊ ယခင်နှစ်ကထက် ၈၆ ခု မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ 

SIPRI က နိုင်ငံများ၏ အသုံးပြု၍ရသော ထိပ်ဖူး အရေအတွက်နှင့် ဖျက်ဆီးရမည့် ထိပ်ဖူးအဟောင်းများ အပါအဝင် လက်နက်တိုက်အတွင်းမှ စုစုပေါင်း အရေအတွက်ကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ခဲ့ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။
 
သီးသန့် သိုလှောင်ထားသည့် နျူကလီးယားထိပ်ဖူး အရေအတွက်မှာ တည်ငြိမ်မှု မရှိကြောင်း၊ ထိုအရေအတွက် သည် ကျဆင်းလာလျက်ရှိကြောင်း စမစ်က ပြောသည်။

ထို့နောက် ယင်းသည် ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်များ၏ ထိပ်ဖူးအရေအတွက်နှင့် ယှဉ်လျှင် များစွာ နည်းပါးနေသေးသည်ဟု လည်း ဆိုသည်။ 

တိုးမြင့်လာမှု အများဆုံးမှာ တရုတ်နိုင်ငံမှဖြစ်ပြီး ထိပ်ဖူး အရေအတွက်မှာ ၃၅၀ မှ ၄၁၀ အထိ မြင့်တက်လာသည်။ 

အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်နှင့် မြောက်ကိုရီးယားတို့သည်လည်း သီးသန့် ဖယ်ထားသည့် ထိပ်ဖူး အရေအတွက်ကို မြှင့်တင် ခဲ့ကာ ရုရှားတွင် မြင့်တက်မှု အနည်းငယ်ရှိကြောင်း၊ ကျန် နျူကလီးယား ပိုင်ရှင်နိုင်ငံများ၏ ပိုင်ဆိုင်မှု အရေ အတွက်မှာ ပြောင်းလဲမှု မရှိကြောင်းလည်း SIPRI က ပြောသည်။ 

ရုရှားနှင့် အမေရိကန်တို့သည် တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ နျူကလီးယား လက်နက် အရေအတွက်၏ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း နီးပါးကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ 

နျူကလီးယား ထိပ်ဖူး အရေအတွက် ကျဆင်းလာသည်ကို နှစ် ၃၀ ကျော်ကြာ မြင်တွေ့ခဲ့ရသော်လည်း ထို အခြေအနေသည် အဆုံးသတ်ဆီသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီဟု စမစ်က ပြောသည်။ 

ရုရှား၏ ယူကရိန်းအပေါ် ကျူးကျော်စစ်ကြောင့် နျူကလီးယား လက်နက် ထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ဖျက်သိမ်းရေးဆိုင်ရာ သံတမန်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များလည်း ကျဆုံးခဲ့ရသည်ဟု စမစ်က ပြောသည်။

နျူကလီးယားလက်နက်ကိုင်များ အခြေအနေကို နှိုင်းယှဉ်ပြထားစဉ်

ကျူးကျော်မှု ပေါ်ပေါက်ပြီးချိန်တွင် အမေရိကန်သည် ရုရှားနှင့် အပြန်အလှန် မဟာဗျူဟာမြောက် တည်ငြိမ်ရေး ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုကို ရပ်တန့်လိုက်ခြင်းက သိသာထင်ရှားဆုံး ဖြစ်သည်။ 

ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ရုရှားဘက်ကလည်း ၎င်းတို့အနေဖြင့် New START ဟုခေါ်သော နျူကလီးယား လက်နက် ထိန်းချုပ်၊ လျှော့ကျရေး ၂၀၁၀ သဘောတူညီချက်တွင် ပါဝင်နေမှုကို ရပ်ဆိုင်းသည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။

သဘောတူညီချက်သည် အမေရိကန်နှင့်ရုရှားတို့၏ နျူကလီးယား လက်နက်အင်အားကို ထိန်းချုပ်ပေးနိုင်သည့် နောက်ဆုံး သဘောတူညီချက်ဖြစ်သည်ဟု SIPRI ကပြောသည်။

သို့သော် တစ်ဖက်တွင်လည်း နျူကလီးယား လက်နက်အင်အား မြင့်တက်လာခြင်းသည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲကြောင့်ဟု ပုံချ၍ မရကြောင်း၊ ထိပ်ဖူးသစ်များ ပြုလုပ်ရန် အချိန်ယူရကြောင်း၊ အင်အား မြင့်တက်လာသည့် နိုင်ငံများတွင် ပဋိပက္ခနှင့် တိုက်ရိုက် ပတ်သတ်ခြင်း မရှိသည့်နိုင်ငံများပါ ပါဝင်နေကြောင်း စမစ်က ပြောသည်။ 

တရုတ်သည် စီးပွားရေးနှင့် လွှမ်းမိုးမှု အင်အား မြင့်တက်လာသည်နှင့်အမျှ စစ်တပ်၏ ကဏ္ဍတိုင်းတွင် အကြီးစား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများစွာ လုပ်ဆောင်ထားသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။ 

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဇွန်လ ၁၃

လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများသည် နိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် ပတ်ထာနီနိုင်ငံ (Patani State) လွတ်လပ်ရေး ကြိုးပမ်းမှု အတွက် ပြည်သူ့ဆန္ဒ ခံယူပွဲကျင်းပရန် တောင်းဆိုခဲ့သည့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ အုပ်စုတစ်ခုနှင့် ပတ်သက်၍ စုံစမ်း စစ်ဆေးမှု လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု ထိုင်းအမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီ (NSC) က ပြောကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ်မှ ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။ 

ဒေသ ၄ ပြည်တွင်း လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဌာနချုပ်နှင့် နယ်မြေ ၉ ဒေသဆိုင်ရာ ရဲတပ်ဖွဲ့တို့သည် ခွဲထွက်ရေးလှုပ် ရှားသည့် အဖွဲ့၏ လုပ်ရှားမှုများနှင့် လူမှုကွန်ယက်မှ လုပ်ဆောင်ချက်များကို စောင့်ကြည့်နေသည်ဟု NSC ၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဆူပို မာလာနီယွမ် (Supoj Malaniyom) က ပြောသည်။

နိုင်ငံတောင်ပိုင်း အခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်၍ စောင့်ကြည့်ရေးဆိုင်ရာ သက်ဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများ၏ ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့ အစည်းအဝေး ပြီးဆုံးချိန်တွင် ထိုသို့ ပြောဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ထိုင်းတောင်ပိုင်းမှာ လုံခြုံရေးနဲ့ ဆွမ်းခံကြွရသည့် ဘုန်းကြီးတစ်ပါး

ထိုအဖွဲ့သည် ခွဲထွက်ရေး လှုပ်ရှားမှုများနှင့် ပတ်သက်မှု ရှိ/မရှိကို စောင့်ကြည့်နေကြောင်း၊ ယင်းသည် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေအပြင် တခြားသော ဆက်စပ်ဥပဒေများကို ချိုးဖောက်မှုဖြစ်ကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆူပိုက ပြော သည်။ 

စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခု လုပ်ဆောင်နေကြောင်း၊ ယင်းကို ပြည်တွင်း လုံခြုံရေးဌာနချုပ်က ဦးဆောင် သွားမည် ဖြစ်ကြောင်းနှင့် အချိန်ယူရမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။ 

ထိုအုပ်စု၏ လှုပ်ရှားမှုများတွင် နိုင်ငံရေးပါတီတချို့ ပါဝင်ပတ်သတ်မှု ရှိ/မရှိ မေးမြန်းခဲ့ရာတွင် အာဏာပိုင်များ သည် ထိုကိစ္စကို စုံစမ်းစစ်ဆေးနေကြောင်း၊ သက်သေများအပေါ် မူတည်၍ လိုအပ်သော လုပ်ဆောင်မှုများ ချမှတ်ဆောင်ရွက် သွားမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆူပိုက ပြောသည်။

လွတ်လပ်သော မူဆလင်နိုင်ငံတစ်ခု တည်ထောင်ရေး ပြည်သူ့ဆန္ဒခံယူပွဲ ကျင်းပရန် တောင်းဆိုမှုမျိုးကို ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ ပိတ်ပင်ထားသည်ဟုလည်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆူပိုက ပြောသည်။ 

မွတ်ဆလင်များ ၀တ်ပြုနေသည်ကို စောင့်ကြည့်နေတဲ့ ထိုင်းလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ 

တပ်မဟာ ၄ ၏ တပ်မှူးဖြစ်သူ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆန်တီ ဆကယ်တာနတ် (Santi Sakultanak) ကလည်း ဆန္ဒခံယူပွဲ ကျင်းပရန် တောင်းဆိုမှုကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ကာ ယင်းသည် ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် မညီကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုနှင့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးတို့အပေါ် ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်ကြောင်း ပြောသည်။ 

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်တွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သော ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုအတွင်း ထိုင်းတောင်ပိုင်း ပြည်နယ် သုံးခုမှ ကျောင်းသားများကို ကိုယ်စားပြုသည့် လူငယ်အဖွဲ့အစည်း Pelajar Bangsa ကို တည်ထောင်ခဲပြီးနောက် ယခု ကဲ့သို့ တုံ့ပြန် ပြောဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ထိုအဖွဲ့သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလတွင် ဖျက်သိမ်းခဲ့သော ပတ်ထာနီကျောင်းသား၊ လူငယ်အဖွဲ့အစည်း နေရာတွင် အစားထိုး ဝင်ရောက်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု အရင်းအမြစ်များက ပြောသည်။ 

ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ခွင့်၊ ပတ်ထာနီ ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုသည့် ခေါင်းဆောင်အောက်တွင် ဆွေးနွေးပွဲကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ထိုဆွေးနွေးပွဲတွင် လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံထားရသူများ၊ ပါတီခေါင်းဆောင်များ ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို ဆွေးနွေးပွဲတွင် ပတ်ထာနီနိုင်ငံ လွှတ်လပ်ရေး ဆန္ဒခံယူပွဲ ကျင်းပခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ မဲပေးရွေးချယ်ပေးရန် လည်း တောင်းဆိုခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI International News

ကိယတ်ဗ်၊ ဇွန်လ ၁၂

နိုင်ငံအရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ ကျေးရွာတစ်ခုကို ပြန်လည် သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်ဟု ယူကရိန်းစစ်တပ်က ဇွန်လ ၁၁ ရက် က ကြေညာခဲ့ပြီး ထိုဧရိယာတွင် ယူကရိန်းတို့၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို တွန်းလှန်နိုင်ခဲ့သည်ဟု ရုရှားဘက်ကလည်း  ကြေညာခဲ့ကြောင်း အေပီမှ ရေးသားခဲ့သည်။

ရုရှားတို့ သိမ်းပိုက်ထားရာ ဧရိယာများမှ ရေဘေးသင့်နေသူများကို ကယ်ဆယ်လာသည့် လှေတစ်စင်းအား ရုရှား တပ်ဖွဲ့များ၏ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် လူ ၆ ဦးဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့သည်ဟုလည်း ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီးက အကြံပေး တစ်ဦးမှ ပြောသည်။ 

ထိုကဲ့သို့ ယူကရိန်း၏ တောင်ပိုင်းနှင့် အရှေ့တောင်ပိုင်း ဒေသများမှ မတည်ငြိမ်မှုများ၊ တိုက်ပွဲများသည် ၁၆ လ အတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီဖြစ်သော ရုရှား၏ ကျူးကျော်စစ်ကာလအတွင်း ထပ်မံ ပေါ်ပေါက်လာသည့် က သောင်းကနင်း ဖြစ်မှုများနှင့် သွေးထွက်သံယိုမှုများကို ဖော်ညွှန်းနေသည်။ 

ဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့သူများကို ခါဆွန် (Kherson) မြို့ရှိ ဆေးရုံသို့ တင်ပို့ခဲ့ရသည်ဟု ယူကရိန်းသမ္မတ၏ အကြံပေး ပုဂ္ဂိုလ် အန်ဒရီ ယာမတ်ခ် (Andriy Yarmak) က ပြောသည်။ 

ထိုမြို့သည် ရေကြီးမှုများ ဖြစ်နေသော ဒီနီပါ (Dnieper) မြစ် အနောက်ဘက်တွင် ရှိသည်။ 

ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့က ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်နေစဉ်

သိမ်းပိုက်ထားသော ဒေသများမှ ရုရှားအရာရှိများသည် ရုရှားပတ်စပို့စ် ပြနိုင်သူများကိုသာ ရေကြီးရာမှ ဘေးလွှတ် ရာ နေရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းပေးသည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။ 

ထို့ကြောင့် မြစ်ကြောတစ်လျှောက်ရှိ ယူကရိန်းထိန်းချုပ်ရာ နေရာများမှ လှေငယ်များသည် အိမ်ခေါင်မိုးများ၊ ထပ်ခိုးများနှင့် မြေအမြင့်ပိုင်း နေရာများတွင် ပိတ်မိနေသူများကို ခေါက်တုန့်ခေါက်ပြန် သွားရောက် ကယ်ဆယ် ခဲ့ရသည်။ 

ယူကရိန်းအရှေ့မြောက်ဘက် ရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်အနီးရှိ ဘလာဟိုဒတ်နီ (Blahodatne) ရွာမှ ရုရှား တပ်ဖွဲ့များကို ရှင်းလင်းနိုင်ခဲ့သည်ဟု ယူကရိန်းစစ်တပ်က ပြောသည်။ ထိုရွာသည် ရုရှားတို့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း သိမ်းပိုက်ထား သည့် ဒွန်းတက်ခ်ဒေသတွင် ရှိသည်။ 

ယူကရိန်း၏ တပ်မ ၆၈ မှ ဗွီဒီယိုဖိုင်တစ်ခု ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထိုဗွီဒီယိုထဲတွင် ကျေးရွာအတွင်းရှိ ပျက်စီးနေသော အဆောက်အဦ တစ်ခုတွင် ယူကရိန်းအလံ လွှင့်တင်နေခြင်းကို ဖော်ပြထားသည်။ 

ထိုသို့ ဘလာဟိုဒတ်နီရွာအား သိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်းကြောင့် ယူကရိန်းတို့၏ တန်ပြန် ထိုးစစ်ဆင်မှု စတင်နေပြီဆို သော ယူဆချက်များလည်း ပိုမိုခိုင်မာလာသည်။

သို့သော် လက်ရှိအချိန်အထိ ယူကရိန်းအရာရှိများက ထိုစစ်ဆင်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ လူသိရှင်ကြား ထုတ်ပြန်မှု တစ်စုံတစ်ရာ လုပ်ဆောင်ခြင်း မရှိသေးပေ။

ဘလာဟိုဒတ်နီရွာတွင် ရုရှားတပ်ဖွဲ့ဝင် ၆၀ ခန့် တပ်စွဲထားကာ တပ်ဖွဲ့ဝင် ခြောက်ဦးကို ဖမ်းမိခဲ့သည်ဟု ယူကရိန်း ၏ တပ်မ ၆၈ မှ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က ပြောသည်။ 

ဘလာဟိုဒတ်နီရွာ ရေလွှမ်းမိုးနေစဉ်

၎င်းတို့သည် နောက်ထပ် ကျေးရွာတစ်ခုကို ဆက်လက် သိမ်းပိုက်ကာ တောင်ပိုင်းသို့ ချီတက်ရန် စီစဉ်ထားသည် ဟုလည်း ပြောသည်။ 

ဘလာဟိုဒတ်နီရွာအား သိမ်းပိုက်နိုင်မှုသည် ယူကရိန်း စစ်တပ်အတွက် အသေးစား အောင်မြင်မှုဖြစ်သော်လည်း ရုရှားတပ်ဖွဲ့အားလုံးကို ရှင်းလင်းရန်ကိစ္စကို အချိန်ယူ ဆောင်ရွက်သွားရန် လိုအပ်သည်ဟု ယူကရိန်းနှင့် အနောက် အုပ်စု အရာရှိများက ပြောသည်။ 

ရုရှားဘက်ကလည်း ယူကရိန်းတို့၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို တွန်းလှန်နိုင်ခဲ့သည်ဟု ကြေညာသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ၂၄ နာရီအတွင်း ဒွန်းတက်ခ် (Donetsk) တောင်ပိုင်းနှင့် ဇာပိုရီဇီယာ (Zaporizhzhia) ဒေသများမှ ယူကရိန်းတို့၏ ထိုး စစ်ဆင်မှုများကို ဟန့်တားနိုင်ခဲ့သည်ဟု ရုရှားကာကွယ်ရေးဌာနက ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ 

Source: AP

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇွန်လ ၁၀

ယူကရိန်းမှ ခေတ်ရှေ့ပြေး တင့်ကားများကို ဖျက်ဆီးနိုင်သည်ဟု ရုရှားစစ်တပ်မှ ထုတ်ပြန်သော ဗွီဒီယိုသက်သေ များမှာ အတုများဖြစ်နိုင်ကြောင်း လက်နက်ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်ဟု အေပီသတင်းမှာ ဖော်ပြထားသည်။

ရုရှားစစ်တပ်က တင့်ကားများကို ဖျက်ဆီးနိုင်ခဲ့ကြောင်း ပြောဆိုမှုကို အတည်ပြု ပေးနိုင်ရန် ယခုသီတင်းပတ်အ တွင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အဖြူအမည်း ဗွီဒီယိုဖိုင်ပါ ယာဉ်သည် တင့်ကားမဟုတ်ဘဲ လယ်ထွန်စက် တစ်စီးသာဖြစ် သည်ဟုလည်း အေပီ၏ ပုံရိပ်သွင်ပြင်ဆိုင်ရာ လေ့လာဆန်းစစ်မှုတွင် တွေ့ခဲ့ရသည်။ 

နေတိုးနိုင်ငံများမှ ယူကရိန်းသို့ ထောက်ပံ့ပေးထားသည့် ခေတ်အမှီဆုံးနှင့် စွမ်းရည်အမြင့်ဆုံး ဂျာမနီလုပ် Leopard တင့်ကားရှစ်စီးကို ရုရှားတပ်များက ဖျက်ဆီးနိုင်ခဲ့သည်ဟု ဝါရှင်တန်ရှိ ရုရှားသံရုံးက တွစ်တာ၌ ကြေညာခဲ့သည်။

Leopard တင့်ကားကိုတွေ့ရစဉ်

ရုရှားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီဌာနကလည်း တယ်လီဂရမ်၌ ဗွီဒီယိုတစ်ခုကို တင်ခဲ့ပြီး Leopard တင့်ကားများ အပါအ ဝင် တခြားနိုင်ငံများ၏ ကျည်ကာယာဉ်များကို ဖျက်ဆီးနိုင်ခဲ့သည်ဟု ရေးသားခဲ့သည်။ 

ထိုဗွီဒီယိုကို KA-51 Alligator တိုက်ခိုက်ရေး ရဟတ်ယာဉ်၏ အပူလှိုင်းသုံး ပုံဖော်စနစ်ဖြင့် ရိုက်ကူးထားခြင်းဟု ဆိုကာ ရုရှားနိုင်ငံပိုင် သတင်းဌာနများတွင် ဖော်ပြကြသည်။ 

ထိုဗွီဒီယိုတွင် ယာဉ်များ၏ အနက်ရောင် အရိပ်ကို မြင်တွေ့ရပြီး ထိုယာဉ်များမှ တစ်စင်းကို ရဟတ်ယာဉ်၏ ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ကာ ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ 

တည့်တည့်ကြီး ထိသည်ဟု ရုရှားဘာသာဖြင့် ပြောဆိုသံကိုလည်း ဗွီဒီယိုဖိုင်တွင် ကြားခဲ့ရသည်။ 

ယူကရိန်းသို့ Leopard 2 တိုက်ခိုက်ရေး တင့်ကား ၁၈ စီး ထောက်ပံ့ပေးမည်ဟု ဂျာမနီက ယခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် ကြေညာခဲ့သည်။ 

ထိုတင့်များသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကောင်းဆုံး တိုက်ခိုက်ရေး တင့်ကားများ ဖြစ်သည်ဟုလည်း ထုတ်လုပ်သူ Krauss-Maffei Wegmann က ပြောသည်။ ယူကရိန်းအရာရှိများက Leopard များကို တိုက်ပွဲတွင် အသုံးပြု နေပြီလားဆိုခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ မေးမြန်းမှုကို ဖြေဆိုရန် ငြင်းပယ်သည်။

ရုရှားဘက်က ထုတ်ပြန်သည့် ဗွီဒီယိုဖိုင် လူမှုကွန်ယက်ပေါ်တွင် ပျံ့နှံ့သွားပြီးနောက်တွင် ရုရှားတို့၏ ရဟတ်ယာဉ် ဖြင့် ပစ်ခတ်မှုသည် Leopard တင့်ကား ဖြစ်နိုင်ချေနည်းသည်ဟု လက်နက်ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် စစ်ဘက် ဘလော့ဂါများက လူမှုကွန်ယက်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ 

ရုရှားထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် တင့်ကားဆိုသော ပုံကို အေပီက စစ်ဆန်းပြထားစဉ်

AP ၏ ပုံရိပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လေ့လာဆန်းစစ်မှုတွင် ညအချိန် ရိုက်ကူးထားသည့် ဗွီဒီယိုဖိုင်ပါ ယာဉ်များသည် လယ်ကွင်း တစ်ခုအတွင်း ရပ်ထားသည့် လယ်ယာသုံး ယာဉ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပုံရသည်ကို တွေ့ခဲ့ရသည်။ 

ပြောင်းနှင့်ဂျုံများကို ရိတ်သိမ်းရာတွင် အသုံးပြုသော ယာဉ်ဖြစ်နိုင်သည်။ ရုရှားဒုံးကျည် ထိမှန်ခဲ့သော ယာဉ်တွင် ဘီးအကြီး လေးလုံးရှိကာ ယင်းသည် အတော်လေးမြင့်သည်။ 

Leopard 2 တင့်ကားသည် နိမ့်ကာ ဘူဒိုဇာကဲ့သို့ ဘီးများသာ ရှိသည်။ ရုရှားသံရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပြင်သစ် ထုတ် AMX-10 တင့်ကားသုံးစီး ဖျက်ဆီးနိုင်ခဲ့သည်ဟုလည်း ပါဝင်သည်။ 

ထိုတင့်ကားများတွင် ဘီးများရှိသည် မှန်သော်လည်း ဘီးခြောက်လုံးဖြစ်ကာ လေးလုံး မဟုတ်ချေ။ 

ရုရှားဘက်က ဖျက်ဆီးနိုင်ခဲ့သည်ဆိုသော ယာဉ်၏ပုံရိပ်များအရ ယာဉ်သည် တင့်ကားထက် ကိုယ်တိုင်သွားလာနိုင် သည့် ခေတ်မီ လယ်ယာသုံး ယာဉ်ဖြစ်ရန် ရာခိုင်နှုန်းများသည်။ 

ရုရှားရဟတ်ယာဉ်တွင် တပ်ဆင်ထားသော အပူလှိုင်းသုံး ပုံရိပ်ဖော်စနစ်သည် ရန်သူ့ယာဉ် ပစ်မှတ်များ၏ အပူ လှိုင်းကို မီးခိုးများ သို့မဟုတ် အလင်းရောင် ဖျော့ဖျော့ အခြေအနေဖြင့် ဖော်ပြပေးသည်။ 

ဗွီဒီယိုပါ ရပ်ထားသော ယာဉ်များသည် အနက်ရောင် ဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရပြီး ယင်းက ထိုအင်ဂျင်များ အေးနေ သည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ 

ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာရှိ တင့်ကားတပ်ဖွဲ့များသည် ၎င်းတို့၏ ယာဉ်များကို ပုန်းကွယ် ရပ်နားထားလေ့ရှိပြီး ရွေ့လျားမှုနှင့် ပစ်ခတ်မှု ပြုလုပ်ရန်သာ ပေါ်လာလေ့ရှိသည်ဟု စစ်သုံးယာဉ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူနှစ်ဦးက ပြောသည်။ 

ရန်သူ၏ တိုက်ခိုက်မှုကို အလွယ်တကူ ခံရနိုင်မှုကြောင့် တင့်ကားများကို ကွင်းပြောင်ပြောင်တွင် ရပ်လေ့မရှိ ကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။ 

 Source: AP

CNI International News

ခါတွန်၊ ဇွန်လ ၁၀

ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့ အစောပိုင်းမှ စတင်ကာ ၂၄ နာရီကြာ တစ်နိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးကို ဆူဒန်ရှိ စစ်ဖြစ် နေသော အဖွဲ့အစည်းများက သဘောတူခဲ့သည်ဟု ကြားဝင်စေ့စပ်သူများဖြစ်သော ဆော်ဒီနှင့် အမေရိကန်တို့က သဘောတူခဲ့သည်ဟု အယ်ဂျာဇီးလ်ယား သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။ 

အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသည် ဒေသစံတော်ချိန် မနက် ၆ နာရီတွင် စတင်မည်ဟု ဆော်ဒီနိုင်ငံရေးခြားဝန်ကြီးဌာနက တွစ်တာ၌ ဇွန်လ ၉ ရက်က ရေးသားထားသည်။

ထိုသဘောတူညီချက်သည် ဆူဒန်စစ်တပ်နှင့် RSF လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များအကြား သီတင်းပတ်များစွာကြာ တိုက်ပွဲများကို အဆုံးသတ်ရေး နောက်ဆုံး ကြိုးပမ်းမှုလည်း ဖြစ်သည်။

ဆော်ဒီနဲ့အမေရိကန် စေ့စပ်ပေးမှုနဲ့ ဆူဒန်အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူလက်မှတ်ထိုးနေစဉ်

ယခင်ရရှိခဲ့သော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးများ ကျိုးပျက်ခဲ့ပြီးနောက် နှစ်ဖက်စလုံးက ၂၄ နာရီအတွင်း စစ်ရေးအရ အသာရရှိအောင် ကြိုးပမ်းခြင်း၊ လှုပ်ရှားမှုများ၊ တိုက်ခိုက်မှုများ၊ လေယာဉ် သို့မဟုတ် ဒရုန်းများ သုံးခြင်း၊ လေ ကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ အမြောက်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခြင်းတို့အပြင် တပ်အင်အား ဖြည့်တင်းခြင်း တို့ ကိုပါ ရပ်တန့်သွားရန် သဘောတူခဲ့သည်ဟု ဆော်ဒီနိုင်ငံရေးခြားဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်မှုတွင် ပါဝင်သည်။

ထို ၂၄ နာရီအတွင်း နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးသို့ လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများ ဖြန့်ဝေရန်၊ နှောင့်ယှက်မှု မလုပ်ဆောင်ရန်လည်း သဘောတူခဲ့သည်ဟု ယင်းက ဆိုသည်။

ယခုတစ်ကြိမ် အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးသည် ကြီးမားသော လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခကို ဖြစ်စေသည့် ဆိုးရွားသော တိုက်ခိုက်မှုများကို ရပ်တန့်ရေး ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်သည်ဟု ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးသူများက ပြောသည်။

ယင်းက ရပ်တန့်ထားရသော ဂျီဒတ် (Jeddah) မြို့မှ ဆွေးနွေးပွဲများကို ပြန်လည် စတင်ရေးအတွက် ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ခြင်းဆိုင်ရာ လုပ်ရပ် တစ်ခုဟုလည်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ထို့နောက် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ချိုးဖောက်ခြင်းက ထိုလုပ်ငန်းစဉ်ကို အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေနိုင်သည်ဟု လည်း ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးသူများက သတိပေးထားသည်။ 

အဆိုပြုသည့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို သဘောတူသည်ဟု ဆူဒန်စစ်တပ်က ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့သော်လည်း RSF ဘက်က အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် တရားဝင် ထုတ်ပြန်မှု တစ်စုံတစ်ရာ လုပ်ဆောင်ခြင်း မရှိသေးပေ။ 

ဆော်ဒီနိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးကိုတွေ့ရစဉ်

သို့သော် ဆူဒန်ပြည်သူများထံတွင်တော့ ယခုတစ်ကြိမ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲမှုကိုလည်း အကောင်းမြင်မှု မရှိကြချေ။ 

ပထမတစ်ကြိမ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးတုန်းက သဘောတူညီမှုများကဲ့သို့ ချိုးဖောက်ခြင်းမရှိဟု ယုံကြည်စရာ အကြောင်းပြချက် မရှိကြောင်း ဆူဒန်မြို့တော် ခါတွန် (Khartoum) မှ ဒေသခံများက ပြောသည်။ 

မြို့ တော်နှင့် တခြား အရပ်များရှိ ပြည်သူများထံတွင် ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲမှုအပေါ် ယုံကြည်မှု အနည်းငယ်သာရှိသည်ဟု ဆူဒန်ရှိ အယ်ဂျာဇီးလ်ယား သတင်းထောက်က ပြောသည်။ 

ဆူဒန်လူဦးရေ၏ တစ်ဝက်ဖြစ်သော ပြည်သူ ၂၅ သန်းခန့်သည် လက်ရှိတွင် လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီ များ လိုအပ်နေသည်ဟုလည်း ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားသည်။ 

Source: အယ်ဂျာဇီးလ်ယား