CNI International News

တီဟီရန်၊ မတ် - ၄

နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးရှိ ကျောင်းသူမိန်းကလေးများ အဆိပ်ခတ်ခံရမှုနှင့်ပတ်သက်၍ အီရန်၏ ရန်ဘက် နိုင်ငံခြား တိုင်းပြည်များကို သမ္မတ အီဗရာဟင် ရိုင်ဆီ(Ebrahim Raisi)က အပြစ်တင်ခဲ့ကြောင်း အယ်ဂျာဇီးယား သတင်းတွင် ဖော်ပြထား သည်။

နိုဝင်ဘာလ အီရန်နိုင်ငံရှိ ရှီးအိုက် မူဆလင်များ အထွဋ်အမြတ်ထားရာ ကွမ် (Qom) မြို့မှ စတင်ခဲ့သော ဖြစ်ရပ် များတွင် အနည်းဆုံး မြို့လေးမြို့မှ ကျောင်းပေါင်း ၃၀ ကျော်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ယင်းကို လက်ရှိအချိန်အထိ ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။

အဆိပ်သင့်မှုများကြောင့် ကျောင်းသားမိဘများအနေဖြင့် ကလေးများအား ကျောင်းထုတ်မှုများလည်း ဖြစ်စေခဲ့သည်။

မတူညီသော ကျောင်းများမှ ကျောင်းသူ မိန်းကလေး ရာပေါင်းများစွာ အဆိပ်သင့်ခဲ့သည်ဟု အီရန် ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးက အင်္ဂါနေ့တွင် ပြောခဲ့ပြီး မိန်းကလေးများ ကျောင်းတက်ခြင်းကို ဆန့်ကျင်သည့် ဘာသာရေး အုပ်စုများက ထိုသို့ ပြုလုပ်ခြင်းဟု နိုင်ငံရေးသမားများက ပြောသည်။

အီရန်က ကျောင်းသူတွေ အဆိပ်သင့်လို့ ဆေးကုသမှုခံနေကြစဉ် (GETTY IMAGES)

သောကြာနေ့က နိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော ရုပ်သံမိန့်ခွန်းတွင် အဆိပ်သင့်မှုများအတွက် အီရန်၏ ရန်ဘက် နိုင်ငံများကို ရိုင်ဆီက အပြစ်တင်ခဲ့သည်။

ယင်းသည် ကျောင်းသားများ၊ မိဘများကြားတွင် မလုံခြုံမှုနှင့် စိုးရိမ်မှုများပေးရေး နိုင်ငံတွင်း မတည်ငြိမ်မှုများ လုပ်ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်သည့် ရန်သူများ၏ လုပ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟု သမ္မတက ပြောသည်။

မည်သည့် ရန်သူကို ညွှန်းဆိုကြောင်း အတိအကျ မရှင်းပြခဲ့သော်လည်း ပုံမှန်အားဖြင့် အီရန်သမ္မတသည် အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေးတို့ကြား ရန်ဘက်နိုင်ငံများအဖြစ် စွပ်စွဲပြောဆိုလေ့ ရှိသည်။

မြို့တော် တီဟီရန် (Tehran) ဆင်ခြေဖုံး အရပ်ရှိ ကျောင်းတစ်ခုဘေးတွင် တွေ့ခဲ့ရသော လောင်စာဆီ ကားတစ်စီး သည် အဆိပ်ခတ်မှုများတွင် ပါဝင်မှု ရှိနေကြောင်း အီရန်ထိပ်သီး အရာရှိတစ်ဦးက သီးခြားပြောဆိုသည်။

ထိုသို့သော ကားများကို တခြားမြို့များတွင်လည်း မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။

အရေးပေါ်ကားနဲ့ ကျောင်းသူတွေကို ခေါ်ထုတ်သွားစဉ် (GETTY IMAGES)

အာဏာပိုင်များက ထိုကားကို သိမ်းဆည်းကာ ယာဉ်မောင်းကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်ဟု ပါဒစ်ဒေသလက်ထောက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ကာရီမီ ဆာလတ်(Karimi Saleh) ကပြောသည်။

အဆိပ်မိများနှင့် ပတ်သက်သည့် ဖမ်းဆီးမှုများအပေါ် ပထမဆုံး ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

ထိုကားကို အီရန်အနောက်ပိုင်း လော်ရီ စတန် (Lorestan) ပြည်နယ်ရှိ ဘိုရူဂျာ့ (Borujerd) မြို့နှင့် ကွမ်(Qom)မြို့ တို့တွင်လည်း တွေ့ခဲ့ရသည်ဟု ဆာလတ်က ပြောသည်။

ဘိုရူဂျာ့တွင်လည်း ကျောင်းသူများစွာ အဆိပ်သင့် ခဲ့ကြပြီး ထိုဖြစ်စဉ်များကို ဆာလတ်က တိတိကျကျ ရှင်းပြခြင်း တော့ မရှိပေ။ ကားရပ်ထားကာ ပါကင်ရှိ ဝန်ထမ်းများပင် အဆိပ်သင့်မှုများ ဖြစ်ခဲ့သည်ဟုလည်း ၎င်းက ပြော သည်။

Source: အယ်ဂျာဇီးယား

CNI International News

အိုမန်ပင်လယ်ကွေ့၊ မတ်လ ၃

အီရန်မှ ထွက်လာကာ ယီမင်ဘက်သို့ သွားဖွယ်ရှိသည့် လှေငယ်တစ်စီးအတွင်း တင့်ဖျက်ဒုံးကျည်များနှင့် ပဲ့ထိန်း ဒုံးကျည် အစိတ်အပိုင်းများစွာကို ဗြိတိန်ရေတပ်က သိမ်းဆည်းနိုင်ခဲ့သည်ဟု Aljazeera သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

အိုမင်ပင်လယ်ကွေ့အတွင်း နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်မံသိမ်းဆည်း ရမိမှု ဖြစ်သည်။

ကြာသပတေးနေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် တော်ဝင်ရေတပ်၏ သိမ်းဆည်းရမိမှု မတိုင်ခင် ပြင်သစ်နှင့် အမေရိကန် တပ်ဖွဲ့များသည်လည်း ထိုသို့ သိမ်းဆည်းရမိမှု ရှိခဲ့သည်။

အီရန်သည် လက်နက်တွင် အသုံးပြု၍ ရလောက်သည်အထိ အနီးစပ်ဆုံး ယူရေနီယမ် သန့်စင်မှုကို လုပ်ဆောင် နိုင်ခဲ့ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂမှ တွေ့ရှိခဲ့ပြီးနောက် အီရန်အပေါ် အနောက်အုပ်စု၏ ဖိအားများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

ထို့အပြင် လက်နက် ဖမ်းဆီးရမိမှုများသည် ဒေသတွင်းနှင့် ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံများက ကာလရှည် ယီမင်စစ်ပွဲ ကို အဆုံးသတ်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းနေချိန်တွင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

ရေတပ်က ယီမင်သို့ သွားမည့် လက်နက်မှောင်ခို စက်လှေကို တားဆီးစဉ်

ယခုတစ်ချိန် သိမ်းဆည်းမှုသည် ဖေဖော်ဝေါရီ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ခဲ့သည်။

အီရန်မှ ထွက်ခွာလာသော လှေငယ်တစ်စီးကို အမေရိကန် လေယာဉ်တစ်စီးက သတိပြုမိခဲ့ပြီး တော်ဝင်ရေတပ်၏ HMS Lancaster စစ်သင်္ဘောထံမှ ရဟတ်ယာဉ်တစ်စင်းက လှေနောက်လိုက်ခဲ့သည်ဟု ဗြိတိန်ကာကွယ်ရေးဌာန က ပြောသည်။

လှေသည် အီရန်ပိုင်နက်အတွင်းသို့ ပြန်ဝင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း ၎င်းကို ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

လှေပေါ်တွင် Dehlavieh ဟုခေါ်သော ရုရှားလုပ် 9M133 Kornet တင့်ဖျက် ဒုံးကျည်များကို တွေ့ခဲ့သည်ဟု အမေရိကန်နှင့် ဗြိတိန်ရေတပ်တို့က ပြောသည်။

အီရန်မှ ယီမင်သို့ သွားမည်ဟု သံသယရှိရသော တခြားသော ဖမ်းဆီးမှုများတွင်လည်း ယင်းလက်နက်များကို တွေ့ခဲ့ရဖူးသည်။ ယခုဖမ်းဆီးမှုတွင် တာလတ်ပစ် ပဲ့ထိန်းဒုံး အစိတ်အပိုင်းများလည်း ပါဝင်သည်။

အီရန်သည် ယီမင်ရှိ ဟူသီသူပုန်များအား ဒုံးကျည်များ ထောက်ပံ့ပေးလျက်ရှိသည်။ ဟူသီများသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ဆော်ဒီထောက်ခံသည့် အစိုးရထံမှ မြို့တော် ဆာနားကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂက အီရန်၏ မဟာမိတ် ဟူသီများထံ လက်နက်ရောင်းချခွင့်ကို ပိတ်ပင်ထားသည်။ သက်သေ အခိုင်အမာနှင့် တွေ့ရှိ ခဲ့ရသော်လည်း အီရန်သည် ဟူသီများသို့ လက်နက် ထောက်ပံ့ခြင်းမရှိဟု ငြင်းဆိုထားသည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

နယူးဒေလီ၊မတ်လ ၃

ယခုသီတင်းပတ် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ကျင်းပသည့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့အင်အား အကြီးဆုံး နိုင်ငံများနှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံများမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးတွင် ရုရှား၏ ယူကရိန်း ကျူးကျော်စစ်ကြောင့် ဖြစ်သော အရှေ့နှင့်အနောက် ဆက်ဆံရေးပြိုကွဲမှုက လွှမ်းမိုးသွားခဲ့ကြောင်း အေပီမှ ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့နောက် တရုတ်၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လွှမ်းမိုးမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်လာခြင်း အကြောင်းအရာကလည်း အစည်းအဝေးမှာ ထိပ်ဆုံးက ဆွေးနွေးစရာ အရေးဖြစ်လာခဲ့သည်။

အမေရိကန်နှင့် ရုရှားကြားလည်းကောင်း၊ အမေရိကန်၏ မဟာမိတ်နိုင်ငံများနှင့် ရုရှားကြားလည်းကောင်း ဆက်ဆံရေး ဆိုးရွားနေမှု အခြေအနေများ အပါအဝင် တရုတ်အရေးတို့သည် အိန္ဒိယတွင် ကျင်းပသည့် G-20 အစည်းအဝေးတွင် ခေါင်းကြီးပိုင်းမှာ နေရာယူထားသည်။

ထိုအစည်းအဝေးကို အမေရိကန်၊ တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့မှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အားလုံး တက်ရောက်သွားမည်ဖြစ်ကာ မည်သည့်ဘက်မှ မလိုက်သော တခြား အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများထံမှ ထောက်ခံမှု ရရှိရေး ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယ G-20 အစည်းအဝေးကို တွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

ပြိုင်ဘက်နိုင်ငံသုံးခုမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်မည် ဖြစ်သော်လည်း ၎င်းတို့ကြားတွင် သီးသန့်တွေ့ဆုံမှု ရှိလာနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

တရုတ်၊ ရုရှားတို့မှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများနှင့် သီးသန့် တွေ့ဆုံသွားရန် မရှိကြောင်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီ ဘလင်ကင်(Antony Blinken)က ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်မှ စတင်ကာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သော နိုင်ငံတကာအခမ်းအနား အများစုတွင် ယူကရိန်းစစ်ပွဲနှင့် စစ်ပွဲကြောင့်ဖြစ်သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စွမ်းအင်နှင့် အစားအစာ လုံခြုံရေး အကြောင်းအရာများက ထိပ်သီးပိုင်း ခေါင်းစဉ်များအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။

သို့သော် ယူကရိန်းပဋိပက္ခ တစ်နှစ်ကျော်လာချိန်တွင် ကွဲပြားမှုများ ပိုမိုကြီးထွားလာခဲ့ပြီး ယခင်ကတည်းက ဆိုးရွားခဲ့ပြီးဖြစ်သော အမေရိကန်-တရုတ် ဆက်ဆံရေး အပေါ်တွင်လည်း ဆိုးကျိုးများစွာ ပေါ်ပေါက်လာမည့် အခြေအနေမျိုး ခြိမ်းခြောက်မှု ရှိလာသည်။

ရုရှားက သဘောတူသော်လည်း အနောက်အုပ်စုမှ ပယ်ချခဲ့သော ယူကရိန်းအရေးအတွက် တရုတ်၏ ငြိမ်းချမ်းရေး အဆိုပြုချက်မှာ တိုးတက်မှု တစ်စုံတစ်ရာ မရှိခဲ့ပေ။

တရုတ်-ရုရှား- အိန္ဒိယ ခေါင်းဆောင်များကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

တရုတ်သည် ယူကရိန်းအရေးတွင် ရုရှားအား ထောက်ပံ့ကူညီမှုများ လုပ်ဆောင်ရန် စဉ်းစားနေသည်ဟု အမေရိကန်ဘက်မှ ထပ်ဖန်တလဲလဲ စွပ်စွဲမှုကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထိုစွပ်စွဲမှုများက ထိုင်ဝမ်အရေး၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ ဟောင်ကောင်အရေးတို့အပြင် တောင်တရုတ်ပင်လယ် အရေးတို့ ကြောင့် ဆိုးရွားလျက်ရှိသော အမေရိကန်-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံကြား ဆက်ဆံရေးကို ထပ်မံဆိုးရွားစေခဲ့ရုံမက တရုတ်၏ မိုးပျံပူဖောင်းတစ်လုံးကို အမေရိကန်ဘက်မှ ပစ်ချလိုက်ခြင်းက အားလုံးမျှော်လင့်ထားသော ဘကင်ကင်၏ တရုတ်ခရီးစဉ်ကိုပါ ရွေ့ဆိုင်းမှု ဖြစ်စေခဲ့သည်။

Source: AP

CNI International News

ထိုင်ဝမ်၊ မတ်လ ၃

အမေရိကန်သည် ၎င်း၏ F-16 တိုက်လေယာဉ်များအတွက် ဒုံးကျည်များအပါအဝင် ထိုင်ဝမ်သို့ ဒေါ်လာ ၆၁၉ သန်းတန်ဖိုးရှိ လက်နက်သစ်များ ရောင်းချရန် အတည်ပြုလိုက်ပြီဟု AP သတင်းတွင် ဖော်ပြသည်။

ထိုင်ဝမ်အားလက်နက်ရောင်းချခြင်းသည် တရားမဝင်ဟု ရှုမြင်ထားသော တရုတ်သည် ထိုသို့ လက်နက်သဘောတူညီချက်မျိုးကို ရပ်တန့်ရန် ထပ်ခါတလဲလဲတောင်းဆိုထားပြီး လက်နက်ရောင်းချမှုများက ပျက်စီးနေသော အမေရိကန်-တရုတ်ဆက်ဆံရေးကို ပို၍ ဆိုးရွားလာစေနိုင်သည်။

အဆင်မြင့်တာလတ်အမျိုးအစား ဝေဟင်မှ ဝေဟင်ရှိ လေယာဉ်ပစ်လက်နက် (AMRAAM) ၂၀၀ နှင့် မြေပြင်အခြေစိုက်ရေဒါများကိုရှောင်လွှဲနိုင်သော AGM-88B HARM ဒုံးကျည် ၁၀၀ တို့ အပါအဝင် ထိုင်ဝမ်သို့ စစ်လက်နက်နှင့်စပ်ဆက်ပစ္စည်းများ ရောင်းချနိုင်ခြေရှိမှုကို အမေရိကန်ုနိုင်ငံခြားရေးဌာနက အတည်ပြုပေးခဲ့သည်ဟု ပင်တဂွန်က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ရောင်းချခွင့်အဆိုပြုချက်သည် အဝယ်နိုင်ငံ၏ လေကြောင်းကာကွယ်ရေးစွမ်းရည်၊ ဒေသတွင်းလုံခြုံရေးနှင့် အမေရိကန်နှင့်ပူးတွဲဆောင်ရွက်နိုင်မှုတို့ကို ထောက်ပံ့ပေးမည်ဟုလည်း ပင်တဂွန်၏ ကြေညာချက်တစ်စောင်တွင် ဖော်ပြသည်။ အသစ်ဝယ်မည့်လက်နက်များသည် ကွန်မြူနစ်စစ်တပ်၏ ရန်လိုမှု၊ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ဖြေရှင်းရေးနှင့်လေပိုင်နက်ကာကွယ်မှုအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေရုံသာမက ကာကွယ်ရေးအင်အားကိုလည်း မြှင့်တင်ပေးမည်ဟု ထိုင်ဝမ်ကာကွယ်ရေးဌာနက ပြောသည်။

ယခု ရောင်းချမှုတွင် Raytheon Technologies (RTX.N) နှင့် Lockheed Martin (LMT.N) တို့သည် ပင်မကန်ထရိုက်တာများဖြစ်ပြီး ထိုင်ဝမ်အားလက်နက်ရောင်းချမှုအတွက် တရုတ်ဘက်က အဆိုပါ ကုမ္ပဏီနှစ်ခုစလုံးကို အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ လုပ်ဆောင်ထားသည်။

ထိုင်ဝမ်စစ်သားများကို တွေ့ရစဉ်

လက်နက်ရောင်းချရန်စီစဉ်ထားမှုကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကန့်ကွက်ကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပြီး အမေရိကန်အနေဖြင့် ထိုင်ဝမ်အား လက်နက်ရောင်းချမှု၊ စစ်ရေးအရ အဆက်အဆံပြုလုပ်မှုတို့ကို ရပ်တန့်သင့်သည်ဟုဆိုသည်။ အမေရိကန်သည် ဥပဒေအရ ထိုင်ဝမ်အား ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ လက်နက်များ ရောင်းချခွင့် ရှိသော်ငြားလည်း တရုတ်ကသာ ထိုင်ဝမ်ကို ကျူးကျော်လာခဲ့မည်ဆိုလျှင် မည်သို့တုန့်ပြန်မည်လဲဆိုခြင်းအတွက် အဓိပ္ပါယ်နှစ်မျိုးထွက်သော မူဝါဒကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။

တရုတ်နှင့်ဆက်ဆံရေးစတင်ချိန် ၁၉၇၉ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ အမေရိကန်သည် ဘေဂျင်းအစိုးရအား တစ်ခုတည်း သော တရုတ်အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထားခဲ့ပြီး တစ်ဖက်တွင်လည်း ထိုင်ဝမ်နှင့် တရားမဝင်ဆက်ဆံရေးကို ကိုင်ဆွဲထားသည်။

ထိုင်ဝမ်ကျွန်းသည် ၎င်းတို့ပိုင်ဖြစ်သည်ဟု တရုတ်ဘက်က ကြေညာထားရုံသာမက လိုအပ်လျှင် ထိုင်ဝမ်နှင့် ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးအတွက် အင်အားသုံးသွားမည်ဟု တရုတ်သမ္မတက ပြောခဲ့သည်။

တရုတ်အစိုးရသည် ၎င်းတို့ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ကြေညာချက်ကို ပိုသေချာခိုင်မာစေရေးအတွက် ထိုင်ဝမ်အနီးတွင် စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကို မကြာခဏဆိုသလိုပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။

Source:Reuters

CNI International News

ဂျီနီဗာ၊ မတ်လ ၃

ယူကရိန်းအပေါ် အနောက်အုပ်စုမှ တိုးမြှင့်ထောက်ပံ့ပေးခြင်းက နျူကလီးယားနိုင်ငံများအကြား ဆိုးရွားသော ပဋိပက္ခများ ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု ရုရှားထိပ်သီး သံတမန်တစ်ဦးက ကြာသပတေးနေ့တွင် သတိပေးခဲ့သည်ဟု အေပီ သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

လက်နက်ဖျက်သိမ်းရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂညီလာခံ တစ်ခု၌ စကားပြောဆိုခဲ့ရာတွင် ရုရှား၏ ဒုတိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျီ ရတ်ဘ်ကော့ဗ် (Sergei Ryabkov)က စစ်ပွဲအတွင်း ရုရှားအား ချေမှုန်းရန် ရည်ရွယ်ချက်ကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည့် အမေရိကန်နှင့်မဟာမိတ်များကို ဝေဖန်ခဲ့သည်။

ထို ရည်ရွယ်ချက်များက နိုင်ငံတကာသဘောတူညီချက်များကို ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ယူကရိန်းပဋိပက္ခကို ထိန်းချုပ်၍ မရသော အခြေအနေအထိ ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဘိုင်ဒန်နဲ့ဇာလန်းစကီးကိုတွေ့ရစဉ်(GETTY IMAGES)

အမေရိကန်နှင့် နေတိုးအဖွဲ့တို့၏ မူဝါဒသည် ယူကရိန်းပဋိပက္ခအတွက် လောင်စာဖြစ်စေကြောင်း၊ စစ်ရေးအရ ထိပ်တိုက် တွေ့ဆုံမှုတွင် ၎င်းတို့ ပါဝင်နေခြင်းက ဆိုးရွားသော အကျိုးဆက်များ ထွက်ပေါ်လာမည့် နျူကလီးယား နိုင်ငံခြင်း တိုက်ရိုက်စစ်ပွဲကို ဖြစ်စေသည်ဟု ရတ်ဘ်ကော့ဗ်က သတိပေးခဲ့သည်။

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်၏ ၂၀၁၀ ခုနှစ် New START သဘောတူညီချက်တွင် ပါဝင်မှု ရပ်ဆိုင်းခဲ့ခြင်းက ယူကရိန်း အရေးနှင့် ပတ်သက်နေသည့် အမေရိကန်နှင့် နေတိုးတို့၏ လုပ်ရပ်များကို တုန့်ပြန်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ၎င်းက အခိုင်အမာ ပြောသည်။

New START တွင် ပါဝင်နေမှုကို ရပ်ဆိုင်းကြောင်း ပူတင်က ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ် နိုင်ငံတော် မိန့်ခွန်းတွင် ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းတွင် ရုရှားရှုံးနိမ့်မည်ကို မြင်လိုကြောင်း အမေရိကန်နှင့် နေတိုးမဟာမိတ်များက ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ထုတ်ပြောထားချိန်၌ ၎င်းတို့အနေဖြင့် စာချုပ်အတိုင်း အမေရိကန်ဘက်မှ ရုရှား နျူကလီးယား စက်ရုံများအပေါ် လာရောက် စစ်ဆေးခြင်းကို လက်မခံနိုင်ဟု ပူတင်က ပြောသည်။

New START သဘောတူညီချက်ကို အမေရိကန်နဲ့ရုရှား သမ္မတဟောင်းများ လက်မှတ်ထိုးနေစဉ်

သို့သော် စာချုပ်မှ အပြီးသတ် နုတ်ထွက်ခြင်း မဟုတ်ကြောင်း ပူတင်က ပြောခဲ့သည်။

စာချုပ်တွင် ပါဝင်သော နျူကလီးယား လက်နက်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို လေးစား လက်ခံသွားမည်ဟုလည်း ရတ်ဘ်ကော့ဗ်က အခိုင်အမာပြောသည်။

အမေရိကန်သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ နျူကလီးယား လက်နက် အသုံးပြုမှု ပိတ်ပင်ရေး သဘောတူ ညီချက်ကို အတည်ပြုချက်ယူရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သည်ဟု ရတ်ဘ်ကော့ဗ်က အပြစ်တင်ခဲ့ပြီး ထိုသို့ ဖြစ်နေမည်ဆိုလျှင် နျူကလီးယားစမ်းသပ်မှုများကို ပြန်လည် ပြုလုပ်သွားမည်ဆိုသည့် ပူတင်၏ သတိပေးမှုကိုလည်း ထပ်မံပြော ဆိုခဲ့သည်။

Source: AP

CNI International News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁

ဂရိနိုင်ငံမှ ရထားနှစ်စင်း တိုက်မိ၍ အနည်းဆုံး ခရီးသည် ၃၂ ဦးသေဆုံးကာ လူဒါဇင်ချီ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

မီးရထားတစ်စီးမှာ ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရန် မောင်းနှင်ပြီး နောက်တစ်စီးမှာ ခရီးသည် ၃၅၀ ဦး တင်ဆောင်လာ သော ရထားဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ညသန်းခေါင်ယံ အချိန်မှာ ရထားလမ်းချော်၍ နှစ်စင်း တိုက်မိခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း မီးသတ်တပ်ဖွဲ့မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက အတည်ပြုပြောကြားသည်။

Source: AFP

CNI International News

ပေကျင်း၊မတ်လ ၁

ဘယ်လာရုစ်သမ္မတ အလက်ဇန္ဒား လူကာရှန်ကို (Alexander Lukashenko) သည် ကမ္ဘာ့ရေးရာကိစ္စရပ်များတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ချီးကျူးကာ ယင်း၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို မည်သူမှ တားဆီးနိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ တရုတ်၏ အကူအညီမပါဘဲ ကမ္ဘာကြီး၏ မည်သည့် ပြဿနာကိုမှ ဖြေရှင်းနိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း ပြောခဲ့သည်။

တရုတ်၏ မိုးပျံပူဖောင်းများကို ပစ်ချသည့် အမေရိကန်၏ လုပ်ရပ်သည်လည်း ရှိုးလုပ်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ၎င်းက စွပ်စွဲသည်။

ယနေ့ အချိန်တွင် မည်သူမှ တရုတ်နိုင်ငံအား တားဆီးရန် သို့မဟုတ် တရုတ်နိုင်ငံ၏ တိုးတက်မှုအား ရပ်တန့်ရန် စွမ်းနိုင်မည် မဟုတ်ဟု ဘယ်လာရုစ်သမ္မတက ပြောသည်။

လူကာရှန်ကိုသည် ဘေဂျင်းမြို့သို့ မရောက်ခင် Xinhua သတင်းသို့ ပြောခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

လူကာရှန်ကို၏ သုံးရက်ကြာ ခရီးစဉ်သည် တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး ဆိုးရွားနေချိန်၊ ယူကရိန်းရေးအတွက် ပထဝီနိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ တင်းမာမှုများ ရှိနေချိန်တွင် ပေါ်ထွက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

လူကာရှန်ကို တရုတ်ကို ရောက်လာစဉ်

ယူကရိန်းအရေးတွင် တရုတ်သည် ရုရှားအား ကူညီမှုများ လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု အမေရိကန်ဘက်က စွပ်စွဲထား သလို ထိုကူညီမှုသည် ဆိုးရွားသော နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးများကို ဖြစ်စေမည်ဟု အမေရိကန်က သတိပေးထား သည်။

သို့သော် တရုတ်ဘက်က အမေရိကန်၏ စွပ်စွဲမှုသည် သိက္ခာချခြင်းသာဖြစ်ပြီး တရုတ်သည် ရုရှား-ယူကရိန်း နှစ်နိုင်ငံကြား ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများ ပေါ်ပေါက်လာစေရန် ဆောင်ရွက်နေသည်ဟု တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

လူကာရှန်ကိုသည် ပူတင်၏ မဟာမိတ်များမှ တစ်ဦးဖြစ်ကာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ရုရှားကျူးကျော်စစ် အစောပိုင်း ကာလ များတွင် ရုရှားတပ်ဖွဲ့များအား ဘယ်လာရုစ် နယ်မြေကို အသုံးပြုရန် ခွင့်ပြုပေးခဲ့သည်။

ယူကရိန်းအရေးတွင် တရုတ်အနေဖြင့် ကြားနေမူဝါဒအား လက်ကိုင်ထားသည်ဟု တရုတ်ဘက်က ပြောသော် လည်း ရုရှားနှင့်အဆုံးမရှိသော ဆက်ဆံရေးရှိကြောင်း တရုတ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့အပြင် ရုရှား၏ ယူကရိန်း ကျူးကျော်စစ်ကို ဝေဖန်ရန်လည်း ငြင်းဆိုထားသည်။

လူကာရှန်ကိုနဲ့ ပူတင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဘယ်လာရုစ်သည် တရုတ်၏ ညီနောင်နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ကာ လူကာရှန်ကို၏ ခရီးစဉ်ကို အနောက်အုပ်စု မီဒီယာများ က ဘက်လိုက်သော ရှုထောင့်မှ ရှုမြင်နေသည်ဟု တရုတ်နိုင်ငံပိုင် Global Times သတင်းတွင် အင်္ဂါနေ့က ဖော်ပြ သည်။

ဘက်လိုက်သော သတင်းများက ဘယ်လာရုစ်သည် ရုရှား၏ မဟာမိတ် ဖြစ်သည်ဆိုသည့် ဖော်ပြချက် အများများ ကို ဖြစ်စေကာ တရုတ်၏ လွှမ်းမိုးမှု တိုးချဲ့ခြင်းသည် စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်စေသည်ဟု ဖော်ပြနေကြောင်းလည်း တရုတ် မီဒီယာ၏ အယ်ဒီတာအာ့ဘော်တွင် ရေးသားထားသည်။

ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခတွင် အမေရိကန်နှင့် နေတိုးအဖွဲ့တို့၏ ရန်စမှုများ ပါဝင်နေသည်ဟု တရုတ်ဘက်က စွပ်စွဲထားကာ ရုရှားအပေးအရေးယူ ပိတ်ဆို့မှုများကိုလည်း ရှုတ်ချခဲ့သည်။ တရုတ်သည် ဘယ်လာရုစ်သမ္မတ လူကာရှန်ကိုနှင့် ခိုင်မာသော ဆက်ဆံရေးကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။

Source: အယ်ဂျာဇီးယား

CNI International News

နယူးဒေလီ၊ မတ်လ ၁

ပြီးခဲ့သည့် နှစ်အတွင်း နိုင်ငံပေါင်း ၃၅ နိုင်ငံမှ အစိုးရများသည် အင်တာနက် ဖြတ်တောက်မှုပေါင်း ၁၈၇ ကြိမ် လုပ်ဆောင်ခဲ့ရာ အိန္ဒိယသည် ဖြတ်တောက်မှု အကြိမ်အရေအတွက် အများဆုံးအဖြစ် ၈၄ ကြိမ် လုပ်ဆောင်ခဲ့ ကြောင်း အယ်ဂျာဇီးယား သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

အိန္ဒိယအစိုးရသည် ၎င်း အုပ်ချုပ်နေသည့် ကတ်ရှ်မီးယားဒေသတွင် ၄၉ ကြိမ်အထိ အင်တာနက် ဖြတ်တောက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထိုအချက်များကို ဒစ်ဂျယ်တယ် အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်မှုအဖွဲ့ Access Now နှင့် #KeepItOn ညွှန့်ပေါင်းအဖွဲ့တို့ ၏ အင်္ဂါနေ့က ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

အိန္ဒိယသည် ကမ္ဘာတွင်း အကြီးမားဆုံး ချိုးဖောက်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရပြီး ထိုစာရင်းတွင် ငါးနှစ်ဆက်တိုက် ထိပ်ဆုံးမှ ပါဝင်နေသည်။

သို့သော် ယခုနှစ်သည် ၂၀၁၇ နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအဖြစ် အိန္ဒိယတွင် အင်တာနက်ဖြတ်မှု ၁၀၀ အောက် ရောက်ရှိ နေခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အင်တာနက်ဖြတ်တောက်မှု စာရင်းထုတ်ပြန်ချက်ကိုတွေ့ရစဉ် 

အိန္ဒိယ တာဝန်ရှိသူများသည် ကတ်ရှ်မီးယား ဒေသအတွင်းမှ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှု၊ အကြမ်းဖက်မှုများကြောင့် အင်တာနက် ဖြတ်တောက်မှု အနည်းဆုံး ၄၉ ကြိမ် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း အိန္ဒိယမှ အင်တာနက် ဖြတ်တောက်မှုများ၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အငြင်းပွား ဟိမဝန္တာဒေသတွင် ဖြစ်သော်လည်း ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ၅၈ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိတော့သည်ဟုလည်း သိရသည်။

ကတ်ရှ်မီးယားဒေသကို အိန္ဒိယနှင့်ပါကစ္စတန် နှစ်နိုင်ငံလုံးက ၎င်းတို့ပိုင်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။ အိန္ဒိယဘက် အခြမ်း အစိုးရအပေါ် ကာလရှည် ပုန်ကန်မှုများကြောင့်လည်း ယင်းသည် ကမ္ဘာ့လုံခြုံရေး အတင်းကြပ်ဆုံး ဒေသ များမှ တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း ခံထားရသည်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ မိုဒီ ဦးဆောင်သည့် လက်ယာယိမ်း အစိုးရသည် ကတ်ရှ်မီးယား၏ အထူးအခြေအနေကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး ဒေသခံများအပေါ် နှိမ်နင်းမှု၊ ဥပဒေနှင့်မူဝါဒအသစ် ချမှတ်မှုများ ရှိခဲ့သည်။

မူဆလင် အများစု နေထိုင်ရာ နိုင်ငံ၏ တစ်ခုတည်းသော ဒေသအား ဖိနှိပ်ခြင်းဟုလည်း ဝေဖန်သူများက ထောက်ပြခဲ့သည်။

အိန္ဒိယမှာ အင်တာနက်ဖြတ်တောက်ထားမှုကိုတွေ့ရစဉ်

Access Now ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် အနောက်ဘန်ဂေါ (West Bengal) နှင့် ရာဂျက်စတန် (Rajathan) ပြည်နယ် တို့တွင်လည်း ဖြတ်တောက်မှု ၇ ကြိမ်နှင့် ၉ ကြိမ်စီ အသီးသီး ရှိခဲ့သည်ဟု ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထိုပြည်နယ် နှစ်ခုစလုံးကို မိုဒီ၏ အတိုက်အခံ ပါတီများက အုပ်ချုပ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။ ဆန္ဒပြမှု၊ အကြမ်းဖက်မှုနှင့် အငြင်းပွားဖွယ် စာမေးပွဲများကို ထိန်းချုပ်ရန် အာဏာပိုင်များက အင်တာနက် ဖြတ်တောက်မှု လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်ပြီး ယင်းက ပြည်သူသန်းပေါင်းများစွာ၏ နေ့စဉ်ဘဝကို ထိခိုက်စေသည်ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထား သည်။

အင်တာနက် ဖြတ်တောက်မှု အများဆုံး စာရင်းတွင် ပါဝင်သော နိုင်ငံများမှာ အီရန်၊ မြန်မာ၊ ရုရှားနှင့် အီသီယိုးပီး ယား တို့ ဖြစ်သည်ဟုလည်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

Source: အယ်ဂျာဇီးယား

CNI International News

ဒီဟန်ဂရီ၊ မတ်လ ၁

အငြင်းပွားနေသော ကတ်ရှ်မီးယားဒေသ(Kashmir)ရှိ ဒီဟန်ဂရီ (Dhangri) ရွာတွင် ဇန်နဝါရီလ အစောပိုင်းက ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ခိုက်မှုနှစ်ခုကြောင့် ဟိန္ဒူလူမျိုး ၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် ဒေသခံများကို အိန္ဒိယအစိုးရမှ လက်နက်များတပ်ဆင်ပေးနေကြောင်း သိရသည်။

အိန္ဒိယစစ်သားဟောင်း တစ်ဦးဖြစ်သူ ဆာတစ် ကူးမား (Satish Kumar)က ၎င်းတို့၏ တောင်တန်းဒေသတွင် စိုးရိမ်မှုများ ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်လာပြီဟု ပြောကြောင်း အေပီသတင်းတွင် ဖော်ပြသည်။

ရာဂျိုရီ (Rajouri) ခရိုင်နှင့် နယ်စပ်ရှိ ကျေးရွာတွင် အကြမ်းဖက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ရက်အနည်းငယ်အကြာတွင် ဟိန္ဒူအများစု နေထိုင်ရာ ဂျမ်မူး (Jammu)ဒေသတွင် ဒေသခံထောင်ချီက ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။

ထို့ကြောင့် အိန္ဒိယအစိုးရ တာဝန်ရှိသူများက ဆယ်ကျော်သက်များ အပါအဝင် ဒေသခံ ထောင်ပေါင်းများစွာကို လက်နက် ပြန်လည် တပ်ဆင်ပေးခြင်း၊ လေ့ကျင့်ပေးခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ကူးမားသည် ထိုသို့သော လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အတွင်း ဝင်ရောက်ခဲ့သူများမှ တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အာဏာပိုင်များက ၎င်းအား ဆီမီးအော်တို သေနတ်တစ်လက်နှင့် ကျည်အတောင့် ၁၀၀ ပေးခဲ့သည်။

စစ်သားတစ်ဦးအဖြစ် ပြန်လည် ခံစားရသည်ဟု အသက် ၄၀ အရွယ် ကူးမားက ပြောသည်။

အိန္ဒိယအမျိုးသမီးများ ရပ်ရွာကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းစဉ် (AP)

၎င်းသည် ၂၀၁၈ တွင် စစ်တပ်မှ အနားယူခဲ့သူဖြစ်ကာ ကုန်စုံဆိုင်တစ်ခုကို ဖွင့်လှစ်ထားသည်။

ကူးမား ကဲ့သို့ ဒေသခံ လက်နက်ကိုင်များကို ရပ်ရွာကာကွယ်ရေး အုပ်စုများဟု ခေါ်သည်။ အစိုးရ တပ်ဖွဲ့များ လျင်လျင်မြန်မြန် ရောက်မလာနိုင်သည့် ဟိမဝန္တာ ကျေးရွာများတွင် သူပုန်ထမှုကို ဦးစွာ ရင်ဆိုင်နိုင်ရေးအတွက် ထိုအဖွဲ့များကို ၁၉၉၀ နှစ်များတွင် ဦးစွာဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။

သို့သော် ပုန်ကန်မှု နည်းပါးလာချိန် ထိုတပ်သား တစ်ချို့၏ ရက်စက်မှု၊ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကြောင့် ဝေဖန်မှုများ ရှိလာခြင်းကြောင့် အဆိုပါအဖွဲ့ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။

ဇန်နဝါရီလ တိုက်ခိုက်မှုများက ရာဂျိုရီတွင် ထိုတပ်ဖွဲ့များ ပြန်လည် ပေါ်ပေါက်လာရန် တွန်းအားဖြစ်စေသည်။

အဆိုပါ ဒေသတွင် အိန္ဒိယနှင့်ပါကစ္စတန်ကြား ကတ်ရှ်မီးယား ဒေသကို ပိုင်းခြားထားသည့် ထိန်းချုပ်ရေးမျဉ်းအနီး တွင် ရှိသည်။

ထိုနေရာတွင် အိန္ဒိယစစ်သားများနှင့် သူပုန်များကြား တိုက်ပွဲများ မကြာခဏရှိသည်။ မိသားစုအား အကြမ်းဖက်မှု ရန်မှ ကာကွယ်ရန် တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ရပ်ရွာကာကွယ်ရေး အဖွဲ့အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ခြင်းဟု ကူးမားက ပြောသည်။

အကြမ်းဖက်မှုများကြောင့် ထိတ်လန့်နေရကြောင်းလည်း ၎င်းက ပြောသည်။

လုံခြုံရေး စောင့်နေသော အရပ်သားတစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်(AP)

ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်တွင် သေနတ်သမားနှစ်ဦး၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သားအဖနှစ်ဦး အပါအဝင် လေးဦးသေဆုံးကာ အနည်းဆုံး ငါးဦးဒဏ်ရာ ရခဲ့သည်။

နောက်တစ်ရက် ပေါက်ကွဲမှုတစ်ခုတွင် ကလေးငယ် နှစ်ဦးသေဆုံးကာ အနည်းဆုံး ၁၀ ဦး ဒဏ်ရာခဲ့သည်။ လက်ရှိ အချိန်အထိ ပေါက်ကွဲမှုသည် သေနတ်သမားများထားသည့် ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းကြောင့်လား ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပေ။

နောက်တစ်ပတ်အကြာ ဒဏ်ရာရသူတစ်ဦး သေဆုံးမှုကြောင့် သေဆုံးသူ အရေအတွက်မှာ ၇ ဦး အထိ မြင့်တက် ခဲ့သည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုများကို ကတ်ရှ်မီးယားရှိ စစ်သွေးကြွများက လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟု အိန္ဒိယရဲတပ်ဖွဲ့က အပြစ်တင်ခဲ့ သော်လည်း နှစ်လကြာသည်အထိ သံသယရှိသူများကို ဖမ်းဆီးနိုင်ခြင်း၊ ဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

ထိုအခြေအနေက လူဦးရေ ၅၀၀၀ ထည့်ပြီး ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ဟိန္ဒူများဖြစ်သော ကျေးရွာအတွင်း စိုးရိမ်မှုနှင့် အမျက်ဒေါသတို့ကို မြင့်တက်လာစေခဲ့သည်။

Source: AP