CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ အောက်တိုဘာ ၁၄

အစ္စရေးသည် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသနှင့် လက်ဘနွန်နိုင်ငံအတွင်း ပြုလုပ်နေသည့် စစ်ဆင်ရေးများအတွင်းမှာ အဖြူရောင် မီးစုံးဗုံး (White Phosphorus munitions) များကို အသုံးပြုခဲ့သဖြင့် အရပ်သားများကို အလွန် ထိခိုက်စေခဲ့သည်ဟု လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ (HRW) က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယားမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အောက်တိုဘာ ၁၀ ရက်နှင့် ၁၁ ရက်တွင် လက်ဘနွန်နှင့် ဂါဇာဒေသတို့တွင် ရိုက်ကူးခဲ့သည့် ဗွီဒီယိုမှတ်တမ်းများ တွင် အစ္စရေးသည် ဂါဇာစီးတီးမြို့ ဆိပ်ကမ်းတွင် အဖြူရောင် မီးစုံးဓာတ်ပါသည့် ခဲယမ်းများကို အမြောက်များဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီး အစ္စရေး-လက်ဘနွန် နယ်စပ်တစ်လျှောက် ကျေးလက်ဒေသ နှစ်ခုတွင်လည်း ထိုခဲယမ်းများ အသုံးပြုခဲ့သည်ကို စိစစ်အတည်ပြုနိုင်ခဲ့သည်ဟု HRW က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ထို့ပြင် ဂါဇာတွင် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်စဉ်တစ်ခုနှင့် ပတ်သက်ပြီး လူနှစ်ဦးကို အင်တာဗျူး ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟုလည်း HRW က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

အဖြူရောင်မီးစုံးဗုံး ကြဲချနေစဉ် 

လူနေထူထပ်သည့် နေရာဒေသများတွင် အဖြူရောင်မီးစုံး လက်နက်ခဲယမ်းများကို အသုံးပြုမှုသည် အရပ်သားများ ထိခိုက်နစ်နာမှုမရှိစေရန် ကြိုတင်ကာကွယ်မှုများ ပြုလုပ်ရမည်ဆိုသည့် နိုင်ငံတကာ ဥပဒေကို အစ္စရေးက ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု HRW က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

"အရပ်သားတွေ အများအပြား နေထိုင်တဲ့ နေရာဒေသတွေ ဘယ်လိုအချိန်မှာမဆို အဖြူရောင်မီးစုံးဗုံးတွေ အသုံးပြုတာဟာ မီးလောင်မှုအန္တရာယ်နဲ့ သေရာပါ ဒဏ်ရာတွေကို ရရှိစေပါတယ်" ဟု အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် မြောက်အာဖရိကဆိုင်ရာ HRW ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူး လာမာ ဖာကစ်ရှ်က အောက်တိုဘာ ၁၁ ရက်တွင် ထုတ်ပြန် ခဲ့သည်။

အစ္စရေးအနေနှင့် လူနေထူထပ်သည့် နေရာဒေသများတွင် အဖြူရောင်မီးစုံး ဓာတ်ပါသည့် ခဲယမ်းများကို အသုံး ပြုမှုကို ခြွင်းချက်မရှိ ပိတ်ပင်သင့်ကြောင်းနှင့် လူ့အသက်အန္တရာယ်ကို ခြိမ်းခြောက်ခြင်း မရှိသော အခြားနည်းလမ်း များကို အသုံးပြုသင့်ကြောင့် ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

အဖြူရောင်မီးစုံးဗုံး ကြဲချနေစဉ် 

အဖြူရောင်မီးစုံး ဓာတ်ပါသည့် လက်နက်များသည် အရိုးထိစွဲအောင် မီးလောင်ကျွမ်းစေနိုင်ပြီး သေဆုံးခြင်း သို့မဟုတ် သေရာပါ ဒဏ်ရာများကို ရရှိစေနိုင်သည်။ 

နိုင်ငံတကာဥပဒေများအရ ထိုလက်နက်ခဲယမ်း အမျိုးအစားကို စစ်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည့် နေရာများတွင် ရန်သူများကို ပစ်မှတ်ထားပြီး တိုက်ခိုက်ခွင့်ရှိသော်လည်း အရပ်သားများ နေထိုင်သော နေရာများအနီးတွင် ထိုလက်နက်ကို အသုံးပြုခွင့် တားမြစ်ပိတ်ပင်ထားသည်။ 

HRW ၏ ဖော်ပြချက်နှင့် ပတ်သက်ပြီး အစ္စရေး ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းဌာန၏ မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုကို ချက်ချင်း တုံ့ပြန်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

Source: အယ်လ်ဂျာဇီးယား

CNI International News

ဂျကာတာ၊ အောက်တိုဘာ ၁၄

အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတ ဂျိုကို ဝီဒိုဒို (Joko Widodo) ၏ သမ္မတသက်တမ်းသည် ကုန်ဆုံးကာနီးအချိန်သို့ နီးစပ်လာ ချိန်တွင် ၎င်း၏ မျိုးဆက်များအား အာဏာလက်ဆင့်ကမ်းရန် ကြိုးပမ်းနေသည်ဆိုသည့် ဝေဖန်ချက်များကို  ငြင်းဆိုခဲ့သည်ဟု ဘန်ကောက်ပို့စ်မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်ပြီး မေးမြန်းခံရချိန်တွင် ဝီဒိုဒိုက နောက်တက်လာမည့် သမ္မတသစ်ကို ပြည်သူ များကသာ ရွေးချယ်သင့်သည်ဟု ဖြေကြားခဲ့သည်။ 

ဝီဒိုဒိုသည် လာမည့်နှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ၎င်း၏ ဒုတိယသက်တမ်း ကုန်ဆုံးမည်ဖြစ်သော်လည်း လာမည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ ၎င်း၏ ဆွေမျိုးများကို များပြားသည့် နိုင်ငံရေး ရာထူးများတွင် ခန့်အပ် ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် လွန်ခဲ့သည့် ၂၅ နှစ်က အာဏာရှင် အုပ်ချုပ်မှုလက်အောက်မှ လွတ်မြောက်ခဲ့သည့် အင်ဒိုနီးရှားတွင် ဝီဒိုဒို၏ လုပ်ဆောင်မှုများအပေါ် မေးခွန်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

 အင်ဒိုနီးရှား ရွေးကောက်ပွဲကို တွေ့ရစဉ်

ဝီဒိုဒို၏ သားအငယ်ဆုံး ကေဆန ပန်ဂါရက် (Kaesang Pangarep) သည် ပြီးခဲ့သည့်လက လူငယ်ပါတီတစ်ခုသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ရက်ပိုင်းအကြာမှာပင် ပါတီခေါင်းဆောင်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။ ထို့ပြင် ဝီဒိုဒို၏ သားမက်သည် မေဒန် (Medan) မြို့တော်ဝန် ဖြစ်သည်။

ဝီဒိုဒို၏ သားအကြီးဆုံး ဂျီဘရန် ရာကာဘူမင် ရာကာ (Gibran Rakabuming Raka) သည်လည်း ဆိုလို (Solo) မြို့တော်ဝန် ဖြစ်သည်။

ရာကာသည် လာမည့် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒုတိယသမ္မတ နေရာအတွက် ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မည် ဖြစ်ပြီး သမ္မတနေရာအတွက် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မည့်် အင်ဒိုနီးရှား အထူးတပ်ဖွဲ့ တပ်မှူး ပရာဘိုဝို ဘင်ဘီယန်တို (Prabowo Subianto) ၏ အကြီးမားဆုံး ပြိုင်ဘက်တစ်ဦးအဖြစ် ယူဆခံထားရသည်။

ထို့ပြင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် အာဏာကို သားစဉ်မြေးဆက် လက်ဆင့်ကမ်းခဲ့သည့် မှတ်တမ်းများရှိခဲ့ဖူးသည်။

ဝီဒိုဒို၏ သားအငယ်ဆုံး ကေဆန ပန်ဂါရက်ကိုတွေ့ရစဉ်

အင်ဒိုနီးရှားတွင် အာဏာရှင် ဆူဟာတို (Suharto) အုပ်ချုပ်ခဲ့သည့် ၃၂ နှစ်တာ ကာလအတွင်း သူ့သမီး အကြီးဆုံး သည် အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးတစ်ဦးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

အင်ဒိုနီးရှား၏ ပထမဆုံး သမ္မတ ဆူကာနို (Sukano) ၏ သမီးဖြစ်သူ မီဂါဝတီ ဆူကာနိုပူထရီ (Megawati Sukarnoputri) သည်လည်း လွှတ်တော်တွင်းရှိ အင်အားအကြီးဆုံး ပါတီဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ 

မီဂါဝတီ၏ သမီးဖြစ်သူသည် အောက်လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့ တတိယအကြီးဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်သည့် အင်ဒိုနီးရှားတွင် လာမည့်နှစ်၌ ပြုလုပ်မည့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပရာဘိုဝို၊ ဗဟိုဂျာဗား (Central Java)ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဂန်ဂျာ ပရာနိုဝို (Ganjar Pranowo)နှင့် ဂျကာ တာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးဟောင်း အန်နီးစ် ဘက်စ်ဝီဒန် (Anies Baswedan) တို့ အဓိကယှဉ်ပြိုင်မည်ဖြစ်သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI International News

ဝါဆော၊ ပိုလန် ၊အောက်တိုဘာ ၁၄

ပိုလန်နိုင်ငံ၏ ကွန်မြူနစ်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သည့် ပြည်သူများသည် ဒီမိုကရေစီအတွက် နောက်တကြိမ် တိုက်ပွဲ ဝင်နေရသည်ဟု ခံစားနေရကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဒီမိုကရေစီအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေရသည်ဟု ခံစားနေရသူများထဲတွင် ၁၉၈၃ ခုနှစ်က ပိုလန်၏ ကွန်မြူနစ် ဆန့်ကျင်ရေး Solidarity လှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သည့် ဒါရီရုစ် စတိုလာ (Dariusz Stola) လည်း ပါဝင်နေပြီး ထိုအချိန်က သူ့အသက်သည် ၁၉ နှစ်အရွယ်သာ ရှိသေးသည်ဟု ဆိုသည်။

သူသည် ကွန်မြူနစ်အစိုးရ၏ ပြင်းထန်သည့် နိုင်ငံရေးနှင့်် ယဉ်ကျေးမှုအပေါ် ဖိနှိပ်မှုများကြောင့် စိုးရိမ်ထိတ်လန့် ခဲ့ရသည်ဟု စတိုလာက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပိုလန်ပြည်သူတွေကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ရွေးကောက်ပွဲ နီးလာသည်နှင့်အမျှ ဒီမိုကရေစီစနစ် ပျက်သုဉ်းသွားမည့်အရေးကို နောက်တစ်ကြိမ် စိုးရိမ်နေရကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ပိုလန်တွင် အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်၌ လွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပမည် ဖြစ်သည်။

"အတိတ်က ဖြစ်ရပ်တွေကို ကြုံတွေ့ ခံစားခဲ့ရပြီးပါပြီ။ ပိုလန်ကို ကွန်မြူနစ်တွေ အုပ်ချုပ်ခဲ့ချိန်က ဖြစ်စဉ်တွေကို ကျနော် မှတ်မိနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်" ဟု စတိုလာက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပိုလန်တွင် လက်ရှိ ပေါ်ပြူလစ် အစိုးရ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များသည် အတိတ်က ကွန်မြူနစ်များ၏ လုပ်ဆောင် ချက်များနှင့် တူညီနေကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ပိရိသည့် လိမ်ညာမှုများကို ဖြန့်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

ပိုလန်နိုင်ငံရေးပါတီ ခေါင်းဆောင်တွေကို တွေ့ရစဉ်

နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်များကို ဆန့်ကျင်သည့် ဝါဒဖြန့်မှုနှင့် ပြည်သူများ၏ အခွန်များကို အသုံးပြုပြီး မီဒီယာများအား ကြိုးကိုင်မှုတို့ ရှိခဲ့သည်ဟု စတိုလာက ပြောသည်။ 

၂၀၁၅ ခုနှစ်က အာဏာရလာခဲ့သည့် Law and Justice (PiS) ပါတီသည် ၎င်းတို့ကိုယ်ကိုယ် မျိုးချစ်စိတ် ပြင်းထန် သည့် ပါတီအဖြစ် ပုံဖော်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး နိုင်ငံအတွင်း ကွန်ဆာဗေးတစ် အစွန်းရောက် သဘောထားများကို ပြသ ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ပြည်သူအများစုက ပိုလန်တွင် ကွန်မြူနစ်ဆန်သည့် အုပ်ချုပ်ပုံမျိုး နောက်တစ်ကြိမ် ပေါ်ထွက်လာ မည်ကို စိုးရိမ်နေကြသည်ဟု စတိုလာက ပြောသည်။

ပိုလန်သည် ဆိုဗီယက်ယူနီယံအဖွဲ့ဝင် မဟုတ်ခဲ့သော်လည်း ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး ၁၉၄၇ ခုနှစ်ကတည်းက ၁၉၈၉ ခုနှစ်အထိ ကွန်မြူနစ်အစိုးရ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။

ထို့နောက် ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်တွင် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အသွင်ကူးပြောင်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

Source: အေပီ

CNI International News

တဲလ်အဗစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၄

အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး လွိုက်အော်စတင် (Lloyd Austin) သည် အစ္စရေးအစိုးရ ထိပ်သီး ခေါင်းဆောင် များနှင့်တွေ့ဆုံရန် တဲလ်အဗစ် (Tel Aviv) မြို့သို့ အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက်တွင် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်ဟု အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် စစ်ပွဲ၏ ပထမသီတင်းပတ်အတွင်း အစ္စရေးကို လျင်မြန်စွာ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည့် အမေရိကန် ၏ လက်နက်များနှင့် လုံခြုံရေး အကူအညီများကို အော်စတင်က လေ့လာကြည့်ရှု သွားမည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီ ဘလင်ကင် (Antony Blinken) သည် အစ္စရေးသို့ အောက်တိုဘာ ၁၀ ရက်က ရောက်ရှိခဲ့ပြီးနောက် အော်စတင်သည် နှစ်ရက်အတွင်း အစ္စရေးသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည့် ထိပ်သီး အမေရိကန်အရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ 

အော်စတင်သည် ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံ၊ ဘရပ်ဆဲလ် (Brussels) မြို့တွင် ပြုလုပ်သည့် နေတိုးကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး များ အစည်းအဝေးကို တက်ရောက်ပြီးနောက် အစ္စရေးသို့ ရောက်ရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

အစ္စရေး ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးနဲ့ အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး လွိုက်အော်စတင် 

ထို့နောက် အော်စတင်သည် အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟု (Benjamin Netanyahu)၊ အစ္စရေး ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ယိုအက်ဖ် ဂဲလန့် (Yoav Gallant) ၊ အစ္စရေးစစ်ပွဲ ကော်မတီ (War Cabinet) တို့နှင့် အစည်းအဝေး ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။ 

အစ္စရေးစစ်တပ်သည် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် မြေပြင် ထိုးစစ်မဆင်မီ ဂါဇာစီးတီးမြို့တွင် နေထိုင်သည့်် ဒေသခံ များကို ဘေးလွတ်ရာ ပြောင်းရွှေ့ရန် ညွှန်ကြားခဲ့ချိန်တွင် အော်စတင်သည် အစ္စရေးသို့ ရောက်ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဂါဇာဒေသကို အုပ်ချုပ်သည့် ဟားမာ့စ် လက်နက်ကိုင်များကမူ ပါလက်စတိုင်းများအနေဖြင့် မိမိအိမ် အတွင်းမှာပင် ဆက်လက် နေထိုင်ရန်နှင့် အစ္စရေးကို ခိုင်မာစွာ ဆန့်ကျင်ကြရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

အစ္စရေးလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့က အရပ်သားတွေကို ရွှေ့ပြောင်းခိုင်းနေစဉ်

အော်စတင်သည် အစ္စရေးကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဂဲလန့်နှင့် နေ့စဉ်နီးပါး ဖုန်းဆက်သွယ် ပြောဆိုခဲ့ပြီး အမေရိကန် သင်္ဘောများ၊ ထောက်လှမ်းရေး အကူအညီများနှင့် အခြားစစ်လက်နက် ပစ္စည်းများကို အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသသို့  လျင်မြန်စွာ ပြောင်းရွှေ့ရန် ညွှန်ကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ လေယာဉ်တင်သင်္ဘော USS Gerald R. Ford ဦးဆောင်သည့် တိုက်ခိုက်ရေး စစ်သင်္ဘောအုပ်စု သည် မြေထဲပင်လယ် အရှေ့ပိုင်းတွင် ဖြန့်ကြက်ထားပြီးဖြစ်ကာ ဒုတိယမြောက် လေယာဉ်တင် သင်္ဘော တစ်စင်း သည်လည်း အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက်တွင် အမေရိကန်မှ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသသို့ ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။

Source: အေပီ

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ အောက်တိုဘာ ၁၃

အစ္စရေးကို ဟားမာ့စ်က တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးကတည်းက X လူမှုမီဒီယာသည် ဟားမာ့စ်အဖွဲ့နှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိသည့် ရာနှင့်ချီသော အကောင့်များကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်ဟု X စီအီးအို လင်ဒါ ယာဆာရီနို (Linda Yaccarino) က အောက်တိုဘာ ၁၂ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ်မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဟားမာ့စ်အဖွဲ့နှင့် ပတ်သက်သည့် အကြောင်းအရာများကို ရေးသားဖော်ပြမှုများကိုလည်း ဖယ်ရှားခဲ့ ကြောင်း လင်ဒါက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘီလျံနာတစ်ဦးဖြစ်သူ အီလွန်မာ့စ် (Elon Musk) ပိုင်ဆိုင်သည့် X လူမှုမီဒီယာပေါ်တွင် သတင်းအမှားများ ပျံ့နှံ့ နေမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး စောဒကတက်မှုများ မြင့်တက်နေချိန်၌ ဟားမာ့စ်အဖွဲ့နှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိသည့် အကောင့်များ ကို ဖယ်ရှားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

အီလွန်မာ့စ်သည် ယခင်က Twitter ဟု လူသိများခဲ့သည့် ထိုလူမှုမီဒီယာကို ဝယ်ယူခဲ့ပြီးနောက် ကုမ္ပဏီ၏ content များကို စိစစ်ပေးရသည့် ဝန်ထမ်းအများအပြားအား ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခဲ့ကာ ကုမ္ပဏီ၏ အမည်ကို X ဟု ပြောင်းလဲခဲ့သည်။

ဟားမာ့စ်အဖွဲ့သည် ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) ၏ အွန်လိုင်း content စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို ချိုးဖောက်ခဲ့သဖြင့် ၂၄ နာရီအတွင်း သတင်းအမှားများ ပျံ့နှံ့နေမှုအား တိုက်ဖျက်ရန် အီလွန်မာ့စ်ကို EU က အောက်တိုဘာ ၁၁ ရက်တွင် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ 

ဟားမာ့စ် အဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

X လူမှုမီဒီယာသည် ဥရောပသမဂ္ဂအတွင်း သတင်းအမှားများ ဖြန့်ရန် အသုံးချခံနေရကြောင်း ဥရောပသမဂ္ဂ၏ အင်တာနက် ဈေးကွက်ရေးရာ အကြီးအကဲ သီယာရီ ဘရက်တန် (Thierry Braton) က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

EU ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ် ဝန်ဆောင်မှု အက်ဥပဒေသစ် (DSA) အရ X နှင့် Facebook အပါအဝင် ကြီးမားသည့်် အွန်လိုင်း ပလက်ဖောင်းများ အနေနှင့် ပြည်သူ့လုံခြုံရေးအတွက် အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သည့် သတင်းအမှားများ ပျံ့နှံ့နေမှုကို တိုက်ဖျက်ရန်နှင့် တရားမဝင် အကြောင်းအရာများအား ဖယ်ရှားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

X လူမှုမီဒီယာသည် သတင်းအမှားများ လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့နေမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် အာရုံစိုက် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း လင်ဒါက ပြောကြားခဲ့သော်လည်း အသေးစိတ် အချက်အလက်များအား ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။ 

"ကျမတို့အနေနဲ့ ကျမတို့ လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေကို နောက်ထပ် တင်ပြသွားမှာဖြစ်ပြီး ဥရောပသမဂ္ဂနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားဖို့ ဆန္ဒရှိပါတယ်"ဟု လင်ဒါက ဘရက်တန်သို့ ပေးပို့သည့် စာတစ်စောင်တွင် ရေးသားခဲ့ ပြီး ထိုပေးစာကို X လူမှုမီဒီယာတွင် တင်ခဲ့သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ အောက်တိုဘာ ၁၃

ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များသည် နိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိ စစ်မြေပြင်တွင် ရုရှား၏ ခံစစ်စည်းများကို ထိုးဖောက်ရန် ကြိုးပမ်း နေကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ်မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များသည် Robotyne ကျေးရွာကို ပြန်လည် သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီး ရုရှား၏ ခံစစ် စည်းကို ထိုးဖောက်ရန် နည်းလမ်းရှာတွေ့ပြီ ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်း၏ တန်ပြန်ထိုးစစ်တွင် သီတင်းပတ် ခြောက်ပတ်ကြာသည်အထိ အောင်မြင်မှု တစ်စုံတစ်ရာ မရခဲ့ဘဲ ယူကရိန်း၏ အမှတ် ၆၅ တပ်မဟာသည် ထိုကျေးရွာကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။ 

သြဂုတ်လက ဇာပိုရီရှား (Zaporizhzhia) ဒေသရှိ ထိုကျေးရွာကို ပြန်လည် သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ခြင်းသည် ယူကရိန်း တပ်ဖွဲ့များ၏ တန်ပြန်ထိုးစစ်တွင် မဟာဗျူဟာမြောက် အောင်မြင်မှုတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲ ရှေ့တန်းတစ်နေရာကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် ခံစစ်ကို အခိုင်အမာ ပြင်ဆင်ထားသည့်် ရုရှားတပ်ဖွဲ့များကို ထိုးဖောက်တိုက်ခိုက်ရာတွင် ထိခိုက်ကျဆုံးမှု များစွာ ရှိခဲ့သည်ဟု တန်ပြန်ထိုးစစ်၌ ပါဝင်တိုက်ခိုက်နေသော ယူကရိန်းစစ်သား ၈ ဦးက အေအက်ဖ်ပီ သတင်း ဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ 

လက်ရှိတွင် ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များသည် စစ်သည်အင်အား၊ လက်နက်ခဲယမ်းနှင့် ဒရုန်းများ လျော့နည်းလာသည်ဟု ထို စစ်သားများက ဆိုသည်။

ယူကရိန်း၏ အမှတ် ၆၅ တပ်မဟာမှ အမှတ် ၁ တပ်ရင်း၏ တပ်မှူးတစ်ဦးဖြစ်သူ အိုင်ဂေါ် ကော်ရိုးလ် (Igor Korol) ကမူ သြဂုတ် ၂၈ ရက်တွင် Robotyne ကျေးရွာကို ပြန်လည် သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ခြင်းသည် မဟာဗျူဟာအရ တန်ဖိုးမရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ 

"ကျနော်တို့က ကြီးမားတဲ့ အောင်ပွဲတွေကိုပဲ ကြေညာချင်တာပါ။ လက်တွေ့ အခြေအနေကတော့ မျှော်မှန်းထား တာနဲ့ ခြားနားနေပါတယ်"ဟု ကော်ရိုးလ်က အေအက်ဖ်ပီ သတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ထိုနေရာနှင့် အနီးတစ်ဝိုက်တွင် ရုရှားတပ်ဖွဲ့များ၏ အဆက်မပြတ် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ယူကရိန်း တပ်ဖွဲ့များသည် စိတ်ချလက်ချ သွားလာနိုင်ခြင်း မရှိကြောင်းလည်း ကော်ရိုးလ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI International News

တီဟီရန် ၊ အောက်တိုဘာ ၁၃

အီရန်သမ္မတ အီဘရာဟင် ရာအီစီ (Ebrahim Raisi) နှင့် ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမက် ဘင် ဆယ်လ်မန် (Mohammed bin Salman) တို့သည် လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသည့် အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ် စစ်ပွဲအပေါ် တယ်လီဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးခဲ့သည်ဟု အယ်လ်ဂျာဇီးယားမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

ယခု ဖုန်းဆက်သွယ် ပြောဆိုမှုသည် ဆော်ဒီနှင့်အီရန်အကြား ဆက်ဆံရေး ပုံမှန်ပြန်လည် ထူထောင်ခဲ့ပြီးနောက် အီရန်သမ္မတနှင့် ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းသားအကြား ပထမဆုံးအကြိမ် ဖုန်းဆက်သွယ် ပြောဆိုမှု ဖြစ်သည်။ 

အောက်တိုဘာ ၁၁ ရက်က နှစ်နိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးသည် ပါလက်စတိုင်းအပေါ် ဆန့်ကျင်သည့် စစ်ရာဇဝတ်မှု များ အဆုံးသတ်စေရန် လိုအပ်သည့် အချက်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်ဟု အီရန်သမ္မတ၏ နိုင်ငံရေးလက်ထောက် မိုဟာမက် ဂျမ်ရှီဒီ (Mohammad Jamshidi) က X လူမှုမီဒီယာတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဒုံးကျည်ဖြင့် ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်နေစဉ်

ခေါင်းဆောင် နှစ်ဦးစလုံးသည် အစ္စလာမ်မစ် စည်းလုံးညီညွတ်မှုအရေးကို အလေးထား ပြောဆိုခဲ့ကြပြီး အစိုးရ တစ်ရပ်၏ ရာဇဝတ်မှုများနှင့် အမေရိကန်၏ လုပ်ဆောင်ချက်များသည် လုံခြုံရေးကို ပျက်စီးစေနိုင်လိမ့်မည်ကို ယုံကြည်ကြောင်း ဂျမ်ရှီဒီက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းသား ဆယ်လ်မန်ကလည်း နိုင်ငံတကာ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေများကို လေးစားလိုက်နာရန် လိုအပ်ကြောင်းနှင့် ဂါဇာဒေသတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် ဆိုးရွားသော  လူသားချင်း စာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အခြေအနေနှင့် အရပ်သားများအပေါ် သက်ရောက်မှုများကို အလွန်စိုးရိမ်ကြောင်း ပြော ကြားခဲ့သည်ဟု ဆော်ဒီနိုင်ငံပိုင် SPA သတင်းအေဂျင်စီက ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့စံ ဆယ်လ်မန်က ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံသည် လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသည့် အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် ပဋိပက္ခကို အဆုံးသတ်ရန် ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့်အတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို တတ်အားသရွေ့ လုပ်ဆောင်နေကြောင်းလည်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟု SPA က ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

ဂါဇာဒေသ ပျက်စီးမှုကိုတွေ့ရစဉ်

ဟားမာ့စ် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့က အောက်တိုဘာ ၇ ရက်တွင် အစ္စရေးနိုင်ငံအား ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးနောက် အစ္စရေးက ဂါဇာဒေသကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နေသည့် လေးရက်မြောက်နေ့တွင် အီရန်နှင့် ဆော်ဒီ ခေါင်းဆောင်များအကြား ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

အစ္စရေး၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဂါဇာတွင် ပါလက်စတိုင်း ၁၂၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး ဟားမာ့စ်၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဂါဇာတွင် လူပေါင်း ၁၃၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်ဟု အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်း အရာရှိ များက ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ဆော်ဒီတွင် လူသိများထင်ရှားသည့် ရှီးယိုက်ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ကွပ်မျက်ခံခဲ့ရပြီးနောက် အီရန်တွင် ဆန္ဒပြ သူများက ဆော်ဒီ သံတမန်အဖွဲ့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့်် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ဆော်ဒီနှင့် အီရန်အကြား သံတမန် ဆက်ဆံရေး ဖြတ်တောက်ခဲ့သည်။

သို့သော် ယခုနှစ်မတ်လတွင် တရုတ်၏ ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးမှုဖြင့် သံတမန် ဆက်ဆံရေးများကို ပုံမှန် ပြန်လည် ထူထောင်ခဲ့သည်။ 

Source: အယ်လ်ဂျာဇီးယား

CNI International News

တိုကျို၊ အောက်တိုဘာ ၁၃

နယ်ချဲ့ဝါဒီများကို တိုက်ခိုက်နေသည့် ရုရှားပြည်သူများ၏ တိုက်ပွဲသည် အောင်မြင်မှု ရရှိလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်မ်ဂျုံအန်(Kim Jong Un)က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု တာ့စ်သတင်းဌာနမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ရုရှားနှင့် ဆက်ဆံရေးကို အဆင့်သစ် တစ်ခုအထိ ပိုမိုမြှင့်တင်နိုင်ရန် ယုံကြည်သည်ဟုလည်း ကင်မ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားနှင့် မြောက်ကိုရီးယားအကြား သံတမန်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်သည့် ၇၅ နှစ်ပြည့် နှစ်ပတ်လည် အခါသမယ တွင် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင် (Vladimir Putin) ထံ ဂုဏ်ပြုကြောင်း ပေးပို့သည့် သဝဏ်လွှာထဲတွင် ကင်မ်က ယခုကဲ့သို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ပူတင် ထောက်ခံသော ရုရှားပြည်သူများကိုတွေ့ရစဉ်

"မကြာသေးခင်က ရုရှားကို သွားရောက်ခဲ့တဲ့ ချစ်ကြည်ရေးခရီးစဉ်အတွက် ကျနော် အရမ်းကို ကျေနပ်အားရမှု ရှိပါတယ်။ ပြီးတော့ ရဲဘော်ကြီး ပူတင်နဲ့အတူ နှစ်နိုင်ငံအကြား ပြည့်စုံကျယ်ပြန့်တဲ့ သဘောထားတွေကို ဖလှယ်ပြီး နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို တိုးမြှင့်နိုင်ခဲ့တာတွေအတွက်လည်း ဝမ်းသာပီတိ ဖြစ်မိပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံအကြား ရာစုနှစ် တစ်စုပြီး တစ်စု ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုတွေ၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေဟာလည်း ပိုမိုခိုင်မာ လာတယ်ဆိုတာကို ယုံကြည်လာပါတယ်။ အနာဂတ်မှာလည်း ဆက်ဆံရေးဟာ ဆက်လက် မြင့်တက်လာမယ် ဆိုတာ ယုံကြည်ပါတယ်"ဟု ကင်မ်က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံပိုင် KCNA သတင်းအေဂျင်စီက ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပူတင် ထောက်ခံသော ရုရှားပြည်သူများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် ပူတင်အနေဖြင့် ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်ပါစေကြောင်းနှင့် အလုပ်တာဝန်များကို အောင်မြင်စွာ ထမ်းဆောင်နိုင်ပါစေကြောင်း ကင်မ်က ဆုတောင်းမေတ္တာပို့သခဲ့သည်။

ရုရှားပြည်သူများ အနေနှင့်လည်း အင်အားကြီးမားသည့် နိုင်ငံကို ထူထောင်ရာတွင် နယ်ချဲ့ဝါဒီများအပေါ် အောင်မြင်စွာ တိုက်ထုတ်နိုင်ပြီး နိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာ၊ ဂုဏ်သိက္ခာ၊ လုံခြုံရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးတို့ကို ကာကွယ်နိုင်လိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း ကင်မ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: တာ့စ်

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ အောက်တိုဘာ ၁၂

လက်ရှိ ဖြစ်ပွားနေသည့် ဟားမာ့စ်-အစ္စရေး ပဋိပက္ခသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ပြုလုပ်မည့် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲတွင် အမေရိကန်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနေသည်ဟု အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အထူးသဖြင့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ပတ်သက်ပြီး ရီပတ်ဘလစ်ကန်ပါတီ ကိုယ်စားပြု ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မည့် ပြိုင်ဘက်များနှင့် ခပ်ကင်းကင်း နေထိုင်ခဲ့သည့် ရီပတ်ဘလစ်ကန်ပါတီဝင် တစ်ဦးဖြစ်သူ နစ်ကီ ဟာလေ (Nikki Haley) အတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်ဟောင်းဖြစ်သည့် ဟာလေသည် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ချိန်က ပြောကြား ခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းများအတွင်း တရုတ်နှင့် ရုရှား၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို အသားပေး ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

လက်ရှိတွင် ဟာလေသည် ရီပတ်ဘလစ်ကန်ပါတီ ကိုယ်စားပြုသည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း နေရာအတွက် သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) လောက် လူကြိုက်မများသော်လည်း မကြာသေးမီက ပြုလုပ် ခဲ့သည့် ပါတီတွင်း စကားရည်လုပွဲနှစ်ခုတွင် အမေရိကန်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ပတ်သက်ပြီး ၎င်း၏ ရပ်တည် ချက်ကို ပြသရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

အစ္စရေးက ဂါဇာဒေသကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ထားစဉ်

ဟာလေသည် အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် စစ်ပွဲကို သူ၏ ကွန်ဆာဗေးတစ် ပြည်တွင်းရေး ဦးစားပေး ကိစ္စရပ်များထဲတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ 

ထို့ပြင် အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန်အနေဖြင့် တစ်စုံတစ်ရာကြောင့် အာရုံလွှဲခံရမည့် အခြေအနေကို ခံနိုင်ရည်ရှိအောင် လုပ်ဆောင်ရန် ဟာလေက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

"အမေရိကန်မှာ သဘောထားတွေ ဘယ်လောက်တောင် ကွဲပြားနေလဲ၊ ဘယ်လိုမျိုး အာရုံအလွှဲခံနေရာတာကို သေချာ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ရှင်တို့ တွေ့ရမှာပါ။ ကျမတို့ရဲ့ ရန်သူတွေက အဲဒါကို သတိထားမိနေပါပြီ။ ဒါဟာ အားနည်းချက် တစ်ခုပါပဲ"ဟု ဟာလေက ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့အတူ အစ္စရေးသည် အာရုံအလွှဲခံ လိုက်ရသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ တိုက်ခိုက် ခံနေရခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ မိမိတို့ အနေနှင့် အစ္စရေးကဲ့သို့ မဖြစ်စေရန် အာရုံအလွှဲခံရမည့် အခြေအနေကို ရှောင်လွှဲသင့်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ထို့ပြင် အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ကီဗင် မက်ကာသီ (Kevin McCarthy) ကို ဖြုတ်ချမှု၊ နိုင်ငံ့ကြွေးမြီ များ မြင့်တက်မှု၊ အမေရိကန်-မက္ကဆီကို နယ်စပ်တွင် ရွှေ့ပြောင်းများ တရားမဝင် ဝင်ရောက်မှုနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါး များ ဖမ်းဆီးရမှုတို့သည် အမေရိကန်ပြည်သူများအတွက် အာရုံအလွှဲခံနေရသည့် ဖြစ်စဉ်များ ဖြစ်သည်ဟု ဟာလေ က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: အေပီ