CNI International News

ဘာလင်၊ စက်တင်ဘာ ၁၃

ဂျာမနီစစ်တပ်၏ ကြည်းတပ်အင်အားကို ၂ ဆကျော် မြှင့်တင်ရမည်ဖြစ်ပြီး လက်ရှိ စစ်မှုထမ်း ၆၂,၀၀၀ ရှိနေသည့် ကြည်းတပ်တွင် နောက်ထပ် စစ်သားအင်အား ၁၀၀,၀၀၀ ကို ထပ်မံစုဆောင်းရန် လိုအပ်သည်ဟု ဂျာမနီ ကြည်းတပ်၏ စစ်ဦးစီးချုပ် အယ်လ်ဖွန်စ် မာ့စ် (Alfons Mais) က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ရုရှား၏ ခြိမ်းခြောက်မှု မြင့်တက်နေသည့်အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများကို မြှင့်တင်နေသည့် နေတိုးအဖွဲ့၏ သတ်မှတ်စစ်အင်အားကို ပြည့်မီစေရန် ကြည်းတပ်အင်အားကို မြှင့်တင်‌ရေး မာ့စ်က ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

" ၂၀၂၉ ခုနှစ်ရောက်ရင် စစ်ပွဲအတွက် အသင့်ဖြစ်စေဖို့နဲ့ ၂၀၃၅ ခုနှစ်မတိုင်ခင် နေတိုးအဖွဲ့ကို ကတိပေးထားတဲ့ ဂျာမနီရဲ့ စစ်အင်အားကို မြှင့်တင်ဖို့အတွက် ကြည်းတပ်အင်အား မြှင့်တင်မှုဟာ မရှိမဖြစ် အရေးကြီးလာပါတယ်" ဟု မာ့စ်က ဂျာမနီစစ်တပ်၏ စစ်ဆေးရေးအရာရှိချုပ် ကာစတန် ဘရောင်ယာ (Carsten Breuer) ကို အစီအရင်ခံ တင်ပြခဲ့သည်။

အရန်တပ်ဖွဲ့အင်အား ၃၇,၀၀၀ အပါအဝင် လက်ရှိ အတည်ပြုထားသည့် စစ်မှုထမ်း အင်အားဖြင့် ထိုရည်မှန်း ချက်များကို ပြည့်မှီအောင် အကောင်အထည်ဖော်ရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်းလည်း မာ့စ်က ပြောသည်။

ဂျာမနီသည် အရှေ့ဥရောပရှိ မဟာမိတ်များကို ကာကွယ်ရေး ကတိကဝတ်များ တိုးမြှင့်ထားပြီး လစ်သူယေးနီး ယားတွင် စစ်သားအင်အား ၅၀၀၀ ရှိသည့် ဂျာမနီတပ်မဟာတစ်ခု ထူထောင်ရေးနှင့် ဘော်လ်တစ်ဒေသတွင် ရေအောက် အဖျက်အမှောင့်များအား တန်ပြန်ရန် ရေတပ်ကင်းလှည့်မှုများ ဖြန့်ကြက်ချထားရေး အစီအစဉ်များ ပါဝင်သည်။

ဂျာမနီစစ်သားတွေကို တွေ့ရစဉ်

၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် တန်းပြည့်စစ်မှု ထမ်းအရေအတွက် ၄၅,၀၀၀ ခန့် တိုးမြှင့်ရန် မာ့စ်က တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

၂၀၂၉ ခုနှစ်တွင် ရုရှားက အနောက်နိုင်ငံ မဟာမိတ်များကို အကြီးစား တိုက်ခိုက်နိုင်စွမ်း ရှိလာလိမ့်မည်ဟု အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် နေတိုးအဖွဲ့က ခန့်မှန်းထားသည်။

ရုရှားကမူ နေတိုးအဖွဲ့နှင့် နေတိုးအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများကို စစ်ပွဲဆင်နွှဲရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိကြောင်း ထပ်တလဲလဲ ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

ဇွန်လက သဘောတူခဲ့သော နေတိုးအဖွဲ့၏ သတ်မှတ်ချက်များကို ပြည့်မီစေရန်နှင့် ယူကရိန်းတွင် ဆင်နွှဲနေသည့် ရုရှား၏ စစ်ပွဲပုံစံအတိုင်း ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိသည့် ပဋိပက္ခအတွက် အရန်တပ်များ ထူထောင်ရန် ၂၀၃၅ ခုနှစ်မတိုင်မီ နောက်ထပ် တန်းပြည့်စစ်မှုထမ်း ၄၅,၀၀၀ ကို စုဆောင်းရန်လိုအပ်သည်ဟု မာ့စ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘာလင်ရှိ ဂျာမနီကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆို ချက်ကို ဖြေကြားရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဂျေရုဆလင်၊ စက်တင်ဘာ ၁၃

ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ ရှိလာလိမ့်မည် မဟုတ်ကြောင်း အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင် နေတန်ယာဟု (Benjamin Netanyahu) က စက်တင်ဘာ ၁၁ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်ဟု DW သတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်၌ ဖော်ပြခဲ့သည်။

နေတန်ယာဟုသည် ဂျော်ဒန်မြစ် အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသ (West Bank) ရှိ Maale Adumim ဂျူးလူနေ ရပ်ကွက်သို့ သွားရောက်သည့် ခရီးစဉ်အတွင်း ထိုကဲ့သို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသတွင် ဂျူးရပ်ကွက်များကို ချဲ့ထွင်မည့် အငြင်းပွားဖွယ် အစီအစဉ်များ၏ တစ်စိတ် တစ်ပိုင်း အနေဖြင့် ထောင်နှင့်ချီသည့် လူနေအိမ်များကို ဆောက်လုပ်ရန် အဆိုပြုချက်အား နေတန်ယာဟုက တရားဝင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။

"ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံရှိလာမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ ကတိစကားကို ကျနော်တို့ ဖြည့်ဆည်းနေပါတယ်။ ဒီနေရာကို ကျနော်တို့ ပိုင်တာပါ။ ကျနော်တို့ရဲ့ အမွေအနှစ်တွေ၊ ကျနော်တို့ရဲ့ မြေနဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ လုံခြုံရေးကို ကာကွယ်သွားမှာပါ" ဟု နေတန်ယာဟုက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေကို ပြသထားစဉ်

အစ္စရေး၏ ဂျူးရပ်ကွက် ထူထောင်မှု အစီအစဉ်တွင် ၁၂ စတုရန်း ကီလိုမီတာ အကျယ်ရှိ မြေနေရာ၌ လူနေအိမ် အသစ် ၃၄၀၀ ခန့်ကို တည်ဆောက်သွားမည်ဖြစ်သည်။

ထိုရပ်ကွက်သည် အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသကို ဖြတ်ပြီး တည်ဆောက်မည်ဖြစ်ကာ အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသနှင့် အရှေ့ဂျေရုဆလင်နှင့် အဆက်ဖြတ်ထားမည်ဖြစ်သည်။

ပါလက်စတိုင်းများကမူ အရှေ့ဂျေရုဆလင်ကို အနာဂတ် ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ၏ မြို့တော်အဖြစ် သတ်မှတ်ထား သည်။

နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကလည်း အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်း ၂ နိုင်ငံ အတူယှဉ်တွဲ နေထိုင်ရေးမူကို ထောက်ခံ ထားသည်။

အစ္စရေးသည် ၁၉၆၇ ခုနှစ်က အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် ဂျူးရပ်ကွက်များ ထူထောင်ခဲ့ ပြီး ထိုကဲ့သို့ ဂျူးရပ်ကွက်များ ထူထောင်မှုသည် နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ တရားမဝင်ကြောင်း သတင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့ သည်။

Source: DW

CNI International News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၂

အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာကြား ကာကွယ်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများနှင့် စစ်တပ်အချင်းချင်း ဆက်ဆံရေးများကို တိုးမြှင့်ရေးတွင် နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေရန် အိန္ဒိယကြည်းတပ်၏ စစ်ဦးစီးချုပ် Upendra Dwivedi နှင့် မြန်မာ့ တပ်မတော်၏ အမှတ် (၁) စစ်ဆင်ရေးအထူးအဖွဲ့မှူး ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးကိုကိုဦးတို့ တွေ့ဆုံခဲ့ကြသည်ဟု The Tribune India သတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

အဆိုပါ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးမှုသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ နယူးဒေလီမြို့မှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့က ဖြစ်သည်။

၎င်းတို့ နှစ်ဦးကြား ဆွေးနွေးမှုများသည် မဟာဗျူဟာမြောက် ဆက်ဆံရေးကို တိုးမြှင့်ရေး၊ ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့် မှုကို ချဲ့ထွင်ရေး၊ ဒေသတွင်းတွင် လက်ရှိ ပထဝီမဟာဗျူဟာ အခင်းအကျင်းကို စိစစ်သုံးသပ်ရေးတို့ကို အာရုံစိုက် ဆွေးနွေးခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။

ထို့ပြင် ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် နှစ်နိုင်ငံကြား မျှဝေထမ်းဆောင်မည့် သန္နိဋ္ဌာန်ကိုလည်း ထပ်လောင်း အတည်ပြုခဲ့ကြသည်ဟု ဆိုသည်။

“မြန်မာ့တပ်မတော်ရဲ့ အမှတ် (၁)  စစ်ဆင်ရေးအထူးအဖွဲ့မှူး ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဦးကိုကိုဦးနဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Upendra Dwivedi တို့ တွေ့ဆုံခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့တွေဟာ ကာကွယ်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ဖို့ ၊ စစ်တပ်အချင်းချင်း ဆက်ဆံရေးကို ချဲ့ထွင်ဖို့နဲ့ ဒေသတွင်း လက်ရှိ ပထဝီမဟာဗျူဟာ အခင်းအကျင်းကို သုံးသပ်ဖို့ အဓိက ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တည်ငြိမ်ရေးအတွက် အပြန်အလှန်ထားရှိတဲ့ သန္နိဋ္ဌာန်တွေကို ထပ်လောင်း အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်”ဟု အိန္ဒိယကြည်းတပ်က X လူမှုမီဒီယာတွင် ရေးသားခဲ့သည်။

စက်တင်ဘာ ၉ ရက်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ နယူးဒေလီမြို့တော်၌ ကျင်းပခဲ့သည့် အိန္ဒိယ-မြန်မာ စစ်တပ်အရာရှိများ ဆွေးနွေးမှုများအပြီးတွင် ယခုအစည်းအဝေး ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဦးကိုကိုဦး ဦးဆောင်သည့် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် နှစ်နိုင်ငံစစ်တပ်ကြား ဘုံရည် မှန်းချက် တစ်ခုအတွက် သတင်းအချက်အလက်များ ဖလှယ်မှုကို တိုးမြှင့်ရေး၊ ကာကွယ်ရေး ဆက်ဆံမှုများကို မြှင့်တင်ရေး၊ ကာကွယ်ရေး မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးကို ချဲ့ထွင်ရေးတို့ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ထို့ပြင် ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးကို ရည်ရွယ်ပြီး အိန္ဒိယ-မြန်မာ ဆက်ဆံရေးအား ခိုင်မာစွာ မြှင့်တင်ရန် ဆက်လက်ပြီး အားထုတ်ကြိုးပမ်းသွားမည်ဟု သဘောတူခဲ့ကြသည်။

ဩဂုတ် ၂၂ ရက်ကလည်း အိန္ဒိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး Upendra Dwivedi သည် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အိန္ဒိယသံအမတ်ကြီး   Abhay Thakur နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့်အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နှင့် အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီတို့ တရုတ်နိုင်ငံ၊ တီယန်ကျင်းမြို့မှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃၁ ရက် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ပြီးနောက် အိန္ဒိယစစ်ဦးစီးချုပ်နှင့် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ကိုကိုဦးတို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးကိုကိုဦးသည် အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ် (စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်း ဒေသကြီး မြောက်ပိုင်း၊ ချင်းပြည်နယ်)၊ မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်(ကချင်ပြည်နယ်)၊ အလယ်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာန ချုပ် (မန္တလေးတိုင်း ဒေသကြီ၊ မကွေးတိုင်းတောင်ပိုင်း)စသည့် စစ်တိုင်း ၃ တိုင်းကို ကိုင်တွယ်သော ကစထ(၁)မှူး ဖြစ်သည်။

ကစထ(၁)၏ လက်အောက်ခံ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များမှာ ကချင်ပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းပြည်နယ်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတို့ ဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်တို့ဖြင့် ထိစပ်လျက်ရှိပြီး အိန္ဒိယကို တိုက်ခိုက်နေသော နာဂ၊ ကသည်း လက်နက်ကိုင်များ အခြေပြု လှုပ်ရှားနေသော နယ်မြေများဖြစ် သည်။

Source: The Tribune India

CNI International News

ဘေကျင်း၊ စက်တင်ဘာ ၁၂

တရုတ်သည် စက်တင်ဘာ ၃ ရက်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားအတွင်း နောက်ဆုံးပေါ် စစ်လက်နက် ပစ္စည်းများကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ရာ ထိုလက်နက်များအနက် Jinglei-1 (JL-1) အမည်ရှိ တာဝေးပစ်ဒုံးကျည်လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်ဟု South China Morning Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

JL-1 ဒုံးကျည်သည် နျူကလီးယား ထိပ်ဖူးတပ်ဆင်နိုင်သည့် ဝေဟင်မှပစ်လွှတ်သည့် ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည် (ALBM) အမျိုးအစားဖြစ်သည်။

ထိုဒုံးကျည်ကို မြေပြင်အခြေစိုက် ပစ်လွှတ်ရသည့် တိုက်ချင်းပစ် ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည် (ICBM) များ၊ ရေငုပ်သင်္ဘောမှ ပစ်လွှတ်ရသည့် ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည် (SLBM) များနှင့်အတူ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် လူသိရှင်ကြား ချပြခဲ့ခြင်းဖြစ် သည်။

ထို့ကြောင့် တရုတ်သည် မြေပြင်၊ ရေပြင်နှင့် ဝေဟင်တို့မှ နျူကလီးယား ထိပ်ဖူးတပ်ဆင်နိုင်သည့် ဒုံးကျည် အမျိုးအစားများကို ပြသခြင်းဖြင့် တရုတ်၏ နျူကလီးယား အဟန့်အတားကို ပိုမိုခိုင်မာ ပေါ်လွင်စေခဲ့ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

JL-1 ဒုံးကျည်သည် အသံထက်မြန်သည့် အလျှင်နှုန်းဖြင့် ကီလိုမီတာ ၈၀၀၀ (မိုင် ၅၀၀၀) အကွာအဝေးအထိ ပျံသန်းနိုင်ကာ ကြားဖြတ်ပစ်ချရန် ခက်ခဲ့ကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံပိုင် မီဒီယာက ဖော်ပြခဲ့သည်။

JL-1 ဒုံးကျည်ကို တွေ့ရစဉ်

JL-1 ဒုံးကျည်ကို လေထဲတွင် ဆီဖြည့်နိုင်သည့် H-6N မဟာဗျူဟာမြောက် ဗုံးကြဲလေယာဉ်ဖြင့် တင်ဆောင်နိုင် သဖြင့် ထိုလေယာဉ်နှင့် စစ်ဆင်ရေး ပြုလုပ်နိုင်သည့် အကွာအဝေးကို ပိုမိုချဲ့ထွင်နိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်သည် H-6 ဗုံးကြဲလယောဉ်ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်က အဆင့်မြှင့်တင် မွမ်းမံမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သဖြင့်  ALBM အမျိုးအစား ဒုံးကျည်များကို သယ်ဆောင် နိုင်လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း မဟာဗျူဟာနှင့် နိုင်ငံတကာလေ့လာရေး စင်တာ (CSIS) ၏ နျူကလီးယားရေးရာ လက်ထောက်ညွှန်ကြားရေးမှူး ဂျိုးဆက် ရော့ဂျာက ပြောကြားခဲ့သည်။

"ပဋိပက္ခတစ်ခု ဖြစ်လာမယ်ဆိုရင် JL-1 ALBM ဒုံးကျည်ကို H-6N ဗုံးကြဲလေယာဉ်တွေပေါ်ကို တင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါ တယ်။ လေထဲ ရောက်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ တရုတ်ဟာ ကြိုတင်လက်ဦးမှု ရယူတိုက်ခိုက်ဖို့ JL-1 ဒုံးကျည်နဲ့ လေကြောင်း တိုက်ခိုက်နိုင်ပါလိမ့်မယ်" ဟု ရော့ဂျာက ပြောကြားခဲ့သည်။

JL-1 ALBM ဒုံးကျည်သည် တရုတ်၏ ဗုံးကြဲလေယာဉ် တပ်ဖွဲ့များအတွက် ကာလကြာရှည် အသုံးပြုဖွယ်ရှိသည့် လက်နက် ဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟုလည်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post

CNI International News

စတော့ဟုမ်း၊ စက်တင်ဘာ ၁၂

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်အတွင်း ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်သည် ဆက်လက်ပြီး အားပျော့နေကြောင်း လေ့လာ တွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု DW သတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

စတော့ဟုမ်းအခြေစိုက် ဒီမိုကရေစီနှင့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ကူညီထောက်ပံ့ရေး နိုင်ငံတကာ အင်စတီကျု (IDEA) က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် "၂၀၂၅ ခုနှစ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဒီမိုကရေစီ အခြေအနေ" အမည်ရှိ လေ့လာချက်တွင်၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း နိုင်ငံပေါင်း ၁၇၃ နိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီ စွမ်းဆောင်ရည်များကို လေ့လာခဲ့သည်။

ထိုလေ့လာချက်တွင် ပါဝင်သည့် နိုင်ငံ စုစုပေါင်း၏ ထက်ဝက်ကျော်ဖြစ်သော နိုင်ငံပေါင်း ၉၄ နိုင်ငံ၌ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ကြား အဓိကကျသည့် ဒီမိုကရေစီ ညွှန်းကိန်းများထဲမှ ညွှန်းကိန်းတစ်ခု လျော့ကျခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရ သည်။

နှိုင်းယှဉ်ချက်အရ လေ့လာမှုတွင် ပါဝင်သည့် နိုင်ငံစုစုပေါင်း၏ ၃ ပုံ ၁ ပုံခန့်သာ ဒီမိုကရေစီ စွမ်းဆောင်ရည်များ မြင့်တက်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

"လက်ရှိ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒီမိုကရေစီစနစ်ရဲ့ အခြေအနေက စိုးရိမ်နေရပါတယ်" ဟု IDEZ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ကီဗင် ကာဆက် ဇမ်မိုရာ (Kevin Casas-Zamora) က ပြောကြားခဲ့သည်။

သတင်းထောက် ၂ ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

အာဖရိကနိုင်ငံများသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒီမိုကရေစီစနစ် ကျဆင်းမှု စုစုပေါင်း၏ ၃၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ပြီး ဥရောပနိုင်ငံ များက ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဒုတိယနေရာ၌ ရှိနေကြောင်း လေ့လာချက်မှာ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အနောက်အာရှသည် ဒီမိုကရေစီ စွမ်းဆောင်ရည် အနိမ့်ကျဆုံးဒေသဖြစ်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ကမ္ဘာ့တိုက်ကြီး ၇ တိုက်တွင်ရှိသည့် နိုင်ငံပေါင်း ၄၃ နိုင်ငံတွင် စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့်များ ကျဆင်းခဲ့ပြီး ထို ၄၃ နိုင်ငံအနက် အာဖရိကနိုင်ငံ ၁၅ နိုင်ငံနှင့် ဥရောပနိုင်ငံ ၁၅ နိုင်ငံ ပါဝင်ခဲ့သည်။

"ဒီမိုကရေစီရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ပြသတဲ့ အဓိကညွှန်းကိန်းတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့်ဟာ အခုလို အခြေအနေမျိုးအထိ ဆိုးရွားနေတာကို တစ်ခါမှ မမြင်ခဲ့ဖူးပါဘူး" ဟု ဇမ်မိုရာက ပြောကြားခဲ့သည်။

စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့် အဆိုးရွားဆုံး နိုင်ငံများစာရင်းတွင် အာဖဂန်နစ္စတန်၊ ဘာကီနာဖာဆို၊ မြန်မာနှင့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့ ပါဝင်ခဲ့သည်။

Source: DW

CNI International News

ဒိုဟာ ၊ စက်တင်ဘာ ၁၂

ကာတာနိုင်ငံ၊ ဒိုဟာမြို့တော်ရှိ ဟားမာ့စ်ခေါင်းဆောင်များကို အစ္စရေးက ဆက်လက် တိုက်ခိုက်လာပါက စစ်ပွဲဖြစ်လာနိုင်လားဆိုကာ နိုင်ငံတကာက လေ့လာစောင့်ကြည့်နေကြသည်။

ကာတာနိုင်ငံ ဒိုဟာမြို့တော်ရှိ အဆောက်အအုံ တစ်ခုကို စက်တင်ဘာ ၉ ရက်က အစ္စရေး၏ လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရာထူးနိမ့် ဟားမာ့စ်ခေါင်းဆောင် ၅ ဦးနှင့် ကာတာလုံခြုံရေး တာဝန်ရှိသူ ၁ ဦးတို့ သေဆုံး ခဲ့ကာ ကာတာက အစ္စရေး၏ ထိုလေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ကြောင်း DW သတင်း ဝက်ဘ်ဆိုက် တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

ကာတာစော်ဘွား ရှိတ် တာမင် ဘင် ဟာမက် အယ် သာနီ(Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani)က ထိုတိုက်ခိုက်မှုကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ပြီး အစ္စရေးအနေဖြင့် ထိုဂယက်ရိုက်မှုများအတွက် တာဝန်ရှိသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒိုဟာမြို့ရှိ ဟားမာ့စ် ခေါင်းဆောင်တွေ နေတဲ့အဆောက်အအုံကို အစ္စရေးဗုံးကြဲလိုက်စဉ်

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟု( Benjamin Netanyahu)ကမူ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က အစ္စရေးကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် ဟားမာ့စ်အဖွဲ၏ တိုက်ခိုက်မှုအား ကြိုးကိုင်ခဲ့သည့် ထိပ်သီး ဟားမာ့စ် ခေါင်းဆောင် များကို ပစ်မှတ်ထားခဲ့ခြင်းဖြစ်သဖြင့် ထိုတိုက်ခိုက်မှုသည် အပြည့်အဝ တရားမျှတမှုရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဟားမာ့စ်အဖွဲ့၏ ထိပ်သီးဆွေးနွေးညှိနှိုင်းသူ ခါလီအယ်ဟေရာ(Khalil al-Hayya)၏ သားဖြစ်သူ ဟီမန် အယ် ဟေရာ (Himam al-Hayya) သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဟားမာ့စ်က အတည်ပြု ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ခါလီအယ်ဟေရာ(Khalil al-Hayya)နှင့် ဟားမာ့စ်ခေါင်းဆောင် ခါလစ်မက်ရှယ်(Khaled Meshaal) တို့နှစ်ဦးလုံး အဆောက်အအုံထဲတွင် ရှိနေခဲ့သော်လည်း အေအက်ဖ်ပီ သတင်းဌာနက ၎င်းတို့ကို ဆက်သွယ်နိုင်ခြင်း မရှိသေး ပေ။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် စစ်ပွဲသည် ပိုမိုပျံ့နှံ့လာနိုင်ကြောင်း ထင်ကြေးပေးမှုများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း ကာတာနှင့် အစ္စရေးကြား တိုက်ရိုက်ပဋိပက္ခကို ဖြစ်ပွားလာနိုင်ခြေ မရှိကြောင်း ကျွမ်းကျင် သူများက လေ့လာသုံးသပ်ထားသည်။

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုကို တွေ့ရစဉ်

ထိုလေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုသည် ဒေသတစ်ခုလုံးကို သတိပေးချက်ဖြစ်ကြောင်း ဗြိတိန်အခြေစိုက် ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်အဖွဲ့ဖြစ်သည့် Chatham House မှ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် မြောက်အာဖရိက စီမံကိန်းညွှန်ကြားရေးမှူး ဆာနမ်ဗာကီလ်(Sanam Vakil)က ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် အမေရိကန်နှင့် ခိုင်မာသော စီးပွားရေးနှင့်လုံခြုံရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကြောင့် ပင်လယ်ကွေ့နိုင်ငံ များ အနေဖြင့် သတိကြီးကြီး ထားနေကြောင်း ၎င်းက သုံးသပ်ထားသည်။

ကာတာက အစ္စရေးကို စစ်ရေးအရ ပြန်လည်တုံ့ပြန် သွားဖွယ် မရှိသော်လည်း စီးပွားရေးဖိအားများ လုပ်ဆောင် နိုင်ကြောင်း နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာ ဥရောပကောင်စီမှ သုတေသီ ဟုချ်လိုဗက်(Hugh Lovatt) က ပြောကြား ခဲ့သည်။

Source: DW

CNI International News

ခတ္တမန္ဒူ၊ စက်တင်ဘာ ၁၂

နီပေါနိုင်ငံတွင် ယာယီဝန်ကြီးချုပ်ကို ရွေးချယ်ရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး နီပေါစစ်တပ်က Gen Z ဆန္ဒပြသူများနှင့် ဆွေးနွေးမှုများ ပြန်လည်စတင်ရန် စီစဉ်ထားကြောင်း နီပေါစစ်တပ် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

 နီပေါတွင် လူပေါင်း ၃၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့ပြီး ဝန်ကြီးချုပ်ကို ရာထူးမှ နုတ်ထွက်စေခဲ့သည့် ဆန္ဒပြမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နောက် စက်တင်ဘာ ၁၀ ရက်၌ စစ်တပ်က လုံခြုံရေး အခြေအနေအား ဝင်ရောက်ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် နီပေါ ယာယီအစိုးရခေါင်းဆောင် ရာထူးနေရာအတွက် တရားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ဆူရှီလာ ကာကီ (Sushila Karki) ကို ရွေးချယ်ဖွယ်ရှိကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသည်။

ကာကီသည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်က တရားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်ပြီး နီပေါနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး အမျိုးသမီး တရားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သူဖြစ်သည်။

“ဆူရှီလာ ကာကီက ရိုးသားပြီး ရဲရင့်တဲ့သူပါ။ သူ့ကိုရွေးချယ်တာက မှန်ကန်တဲ့ ရွေးချယ်မှုပါ။ အမှန်တရားက စကားပြောတတ်မယ်ဆိုရင် ကာကီရဲ့ အသံမျိုး ထွက်လာပါလိမ့်မယ်” ဟု နီပေါတရားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ကာကီကို ထောက်ခံသည့် အသက် ၃၄ နှစ်အရွယ် ဆန္ဒပြသူတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ဆူရှီလာ ကာကီကို တွေ့ရစဉ် 

အသက် ၇၃ နှစ်အရွယ် ကာကီသည် ယာယီအစိုးရအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် တာဝန်ယူရန် သဘောတူထား သော်လည်း ၎င်းအား ရာထူးခန့်အပ်ရန်အတွက် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတစ်ခုကို ရှာဖွေရလိမ့်မည်ဟု သတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ဆန္ဒပြသူများကြား ကာကီကို ယာယီအစိုးရအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ရွေးချယ်ခန့်အပ်ရေးနှင့် ပတ်သက် ပြီး သဘောထား ကွဲလွဲမှုများ ရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း အခြားသတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက ပြောကြားခဲ့သည်။
ထိုအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်ပြီး ကာကီနှင့် နီပေါစစ်တပ်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတို့က မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုကို ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

လတ်တလောတွင် နီပေါနိုင်ငံ ခတ္တမန္ဒူ (Kathmandu) မြို့တော်နှင့် အနီးပတ်ဝန်းကျင် မြို့များတွင် ဈေးဆိုင်များ၊ စာသင်ကျောင်းများနှင့် ကောလိပ်များကို ပိတ်ထားဆဲဖြစ်သော်လည်း အခြေခံ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း သတင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဝါဆော၊ စက်တင်ဘာ ၁၁

ပိုလန်က ၎င်း၏ လေပိုင်နက်အတွင်း ဝင်ရောက်လာသည့် ရုရှားဒရုန်းများကို စက်တင်ဘာ ၁၀ ရက်က ပစ်ချခဲ့ ကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ပိုလန်သည် ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲအတွင်း ရုရှားဒရုန်းများကို ပစ်ချခဲ့သည့် ပထမဆုံး နေတိုးအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။

ယူကရိန်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် ရုရှား၏ အကြီးစား လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း ပိုလန် လေပိုင်နက်အတွင်းသို့ အရာဝတ္ထု ၁၉ ခု ဝင်ရောက်လာသဖြင့် ခြိမ်းခြောက်မှုဟု ယူဆကာ ထိုအရာများအား ပစ်ချခဲ့ကြောင်း ပိုလန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ပိုလန်ဝန်ကြီးချုပ် ဒေါ်နယ်တာ့စ် (Donald Tusk) ကလည်း နေတိုးအဖွဲ့ သဘောတူစာချုပ်၏ အပိုဒ်ခွဲ ၄ ကို အသက်သွင်းခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ 

 ပိုလန်တိုက်လေယာဉ် အုပ်စုကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုအပိုဒ်ခွဲ ၄ ကို ဖွင့်လိုက်ခြင်းဖြင့် ပိုလန်သည် နေတိုးမဟာမိတ် နိုင်ငံများထံမှ ဆွေးနွေး တိုင်ပင်မှုများကို တောင်းဆိုနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

"ကျနော်တို့က အကြီးစား ရန်လိုမှုကို ဖြေရှင်းနေရပါတယ်။ အဲဒီလို ရန်စမှုတွေကို တွန်းလှန်ဖို့ ကျနော်တို့ဘက်က အသင့်ပြင်ထားပါတယ်။ အခြေအနေက စိုးရိမ်ရပါတယ်။ ကျနော်တို့ဟာ ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ စိတ်မှန်းဖြစ်နိုင်ခြေ အားလုံးအတွက် ပြင်ဆင်ထားတယ် ဆိုတာကို ဘယ်သူကမှ သံသယဖြစ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး" ဟု တာ့စ်က ပြောကြား ခဲ့သည်။

ရုရှားဒရုန်းများသည် ပိုလန်လေပိုင်နက်ထဲ ကျူးကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့သည့် စွပ်စွဲချက်များသည် အခြေအမြစ် မရှိကြောင်းနှင့် ပိုလန်သည် ၎င်းတို့ ပစ်ချခဲ့သည့် ဒရုန်းများသည် ရုရှား၏ ဒရုန်းများ ဖြစ်သည်ဆိုသည့် သက်သေ အထောက်အထားများကို ပြသခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း ရုရှားသံတမန်တစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်ကို ရုရှားနိုင်ငံပိုင် RIA သတင်းအေဂျင်စီက ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပိုလန်နိုင်ငံအလံကို တွေ့ရစဉ် 

ဥရောပအရာရှိ အချို့ကမူ ထိုကဲ့သို့ လေပိုင်နက် ချိုးဖောက်မှုသည် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ပြီး ရုရှား၏ စစ်ရေးအရှိန်မြှင့်သည့် လက္ခဏာဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

စက်တင်ဘာ ၉ ရက် ညပိုင်းက ရုရှားဒရုန်းများကို ပစ်ချခဲ့သည့် ပူးတွဲစစ်ဆင်ရေးတွင် ပိုလန်၏ F-16 တိုက်လေယာဉ်များ၊ နယ်သာလန်၏ F-15 တိုက်လေယာဉ်၊ အီတလီ၏ AWACS ထောက်လှမ်းရေး လေယာဉ်များနှင့် နေတိုးအဖွဲ့က ပူးတွဲမောင်းနှင်သည့် လေထဲတွင် ဆီဖြည့်သည့် လေယာဉ်များ ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောကြားခဲ့သည်။

ကနဦး လေ့လာချက်များအရ ဥရောပလေပိုင်နက်ထဲသို့ ရုရှား၏ ဒရုန်းများ ဝင်ရောက်မှုသည် မတော်တဆ မဟုတ်ဘဲ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဝင်ရောက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဥရောပသမဂ္ဂ ထိပ်သီးသံတမန် ကာဂျာ ကဲလက်စ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ခတ္တမန္ဒူ၊ စက်တင်ဘာ ၁၁

နီပေါနိုင်ငံတွင် ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းက ဆန္ဒပြမှုများ၊ ဆူပူအုံကြွမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် စက်တင်ဘာ ၁၀ ရက်၌ နီပေါစစ်သားများက ခတ္တမန္ဒူ (Kathmandu) မြို့တော်၏ လမ်းများပေါ်မှာ လုံခြုံရေးယူကာ အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းခဲ့ကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

နီပေါတွင် သောင်းနှင့်ချီသည့် ဆန္ဒပြသူများက အစိုးရအဆောက်အအုံများကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခြင်း၊ မီးရှို့ခြင်း၊ နိုင်ငံရေးသမားများကို တိုက်ခိုက်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအား ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းရန် အတွက် ပြည်သူများအနေဖြင့် နေအိမ်အတွင်းမှသာ နေထိုင်ကြရန် စစ်တပ်က အမိန့်ထုတ်ထားသည်။

ထို့ပြင် ခတ္တမန္ဒူမြို့တော်၌ ကာဖျူးမိန့် ထုတ်ပြန်ထားသဖြင့် လမ်းပေါ်တွင် သွားလာနေသည့် မော်တော်ယာဉ်များ နှင့် လူများကို စစ်ဆေးမည်ဖြစ်ကြောင်း စစ်သားများက ပြောကြားခဲ့သည်။

စက်တင်ဘာ ၉ ရက်ကလည်း စစ်တပ်သည် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအတွက် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက တာဝန်ယူ သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။

"ဆူပူအုံကြွမှုတွေကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး အချို့အဖွဲ့တွေက သာမန်ပြည်သူတွေနဲ့ အစိုးရရုံး အဆောက်အအုံတွေ ကို ဖျက်ဆီးတာ၊ ပစ္စည်းတွေ ဝင်ရောက် လုယက်တာနဲ့ မီးရှို့တာတွေ ပြုလုပ်နေတဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေကို ရပ်တန်းက ရပ်တန့်ဖို စစ်တပ်က သတိပေးပါတယ်" ဟု နီပေါစစ်တပ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

 နီပေါတွင် ဆန္ဒပြသူများက မီးရှို့နေစဉ်

ဆူပူအုံကြွမှုများအတွင်း ပစ္စည်းများကို ဝင်ရောက် လုယက်သည့် သံသယရှိသူ ၂၇ ဦးကို ဖမ်းဆီးထားကြောင်း လည်း စစ်တပ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

စက်တင်ဘာ ၉ ရက် အစောပိုင်းက ဆန္ဒပြသူများသည် အစိုးရ အဆောက်အအုံများ၊ နိုင်ငံရေးသမားများ၏ နေအိမ်များကို မီးရှို့ခဲ့ပြီးနောက် ဝန်ကြီးချုပ် ကေပီ ရှာမာအိုလီ (KP Sharma Oli) သည် ရာထူးမှ နုတ်ထွက် ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

ထို့ပြင် စက်တင်ဘာ ၉ ရက်က ဆန္ဒပြသူများ၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် ၎င်းတို့၏ စစ်ဆေးရေး ဂိတ်စခန်းများကို စွန်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ပြီးနောက် ခတ္တမန္ဒူမြို့တော်နှင့် အခြားမြို့များရှိ အကျဉ်းထောင် များတွင် ရာနှင့်ချီသည့် အကျဉ်းသားများ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ခဲ့သည်။

နီပေါနိုင်ငံတွင် လူမှုမီဒီယာ ပလက်ဖောင်း ၂၆ မျိုးကို ပိတ်ပင်လိုက်ပြီးနောက် နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ လူငယ်များ ဆန္ဒပြ ခဲ့ကြပြီး လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် အဓိကရုဏ်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

ထို့နောက် ပိတ်ပင်ထားသည့် လူမှုမီဒီယာများကို ပြန်ဖွင့်ပေးခဲ့ကြောင်း ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြေညာခဲ့ သည်။

Source: အေပီ