CNI International News

ဘန်ကောက်၊ မေလ ၃၀

မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်သည့် အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများ အောင်မြင်မှုရှိကြောင်းနှင့် အစိုးရ၏ မူဝါဒများကို ကြေညာရန် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်(Paetongtarn Shinawatra) သည် မေလ ၂၉ ရက်က အစည်းအဝေး တစ်ခု ခေါ်ယူခဲ့သည်ဟု The Nation မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပေတုန်တန်နှင့်အတူ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ဖွမ်သမ် ဝီချာယာချိုင်း (Phumtham Wechayachai)၊ တရားရေးဝန်ကြီး တာဝီ ဆွတ်ဆောင် (Tawee Sodsong) နှင့် အမျိုးသားရဲတပ်ဖွဲ့အကြီးအကဲ ကီထရတ် ဖန်ဖတ် (Kitrat Phanphet) တို့လည်း အစည်းအဝေး တက်ရောက်ခဲ့သည်။

ဧပြီ ၁ ရက်မှစပြီး ပြီးခဲ့သည့် ၂ လအတွင်း ထိုင်းမူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေးဗျူရိုသည် SEAL-STOP-SAFE အမည်ရှိ စစ်ဆင်ရေးဖြင့် အာဏာပိုင်များသည် သံသယရှိသည့် နေရာများကို စီးနင်းခြင်း၊ မူးယစ်ဆေးဝါး ကွန်ရက်များမှ ပိုင်ဆိုင်မှုများကို သိမ်းယူခြင်း၊ သံသယရှိသူ ၃၄ ဦးကို ဖမ်းဆီးခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

သိမ်းဆည်းရမိသည့် မူးယစ်ဆေးဝါးများထဲတွင် မက်သာဖီတမင်းဆေးပြား ၂၉ ဒသမ ၉၃ သန်း၊ ဘိန်း ၁၂၆ ကီလိုဂရမ်၊ စိတ်ကြွရူးသွပ်ဆေးနဲ့ ကီတမင်း ၄၄၄၃ ကီလိုဂရမ်နှင့် ဘတ် ၁ ဒသမ ၉ ဘီလျံတန်ဖိုးရှိ ပိုင်ဆိုင်မှု များကို သိမ်းဆည်းနိုင်ခဲ့သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိုစစ်ဆင်ရေးကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က စတင် အကောင်အထည် ဖော်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုင်းတော်ဝင်ရဲတပ်ဖွဲ့ (RTP) သည် မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးသည့် ကွန်ရက်များကို ကြားဖြတ်ဟန့်တားခြင်း၊ စီးနင်းခြင်းတို့ကို အရှိန်မြှင့် လုပ်ဆေင်ခဲ့သည်ဟု အမျိုးသားရဲတပ်ဖွဲ့အကြီးအကဲ ကီထရစ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

စီးနင်းမှုများအတွင်း တန်ဖိုးကြီး ဇိမ်ခံကားများ၊ အိမ်များ၊ ငွေသားများ၊ ရွှေနှင့် လက်ဝတ်ရတနာများလည်း ပါဝင်ကြောင်း ရဲတပ်ဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုစစ်ဆင်ရေးကို မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးသူမျာအား ဖမ်းဆီးရုံသာမက ငွေကြေးစီးဆင်းသည့် လမ်းကြောင်း များကို ဖြတ်တောက်ခြင်း၊ တရားမဝင် ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ တရားဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူခြင်း အစရှိသည့် အစိုးရ၏ မူဝါဒနှင့်အညီ လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟုပြောသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်က ကာလတူနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဖမ်းဆီးခံရသူ အရေအတွက်နှင့် သိမ်းဆည်းရမိမှု ပမာဏသည် ပိုမိုများပြားခဲ့ကြောင်း ကီထရက်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: The Nation

CNI International News

ဒါကာ၊ မေလ ၃၀

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရသည် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သံအမတ် မိုနိုဝါ ဟော့စိန် (Monowar Hossain) ကို ချက်ချင်း ပြန်လာရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက မေလ ၂၇ ရက်တွင် အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း Bangla News 24 သတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လကတည်းက နေပြည်တော်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သံအမတ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည့် ဟော့စိန်သည် နှစ်နိုင်ငံကြား သံတမန်ဆက်ဆံရေး တင်းမာမှုများ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သို့ ပြန်ရန် ညွှန်ကြားခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အရာရှိများနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လှုပ်ရှားနေသည့် AA ကြား ဆက်သွယ်မှုများ ရှိနေသော သတင်းများကြောင့် မြန်မာ့တပ်မတော်က ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခဲ့ပြီးနောက် ယခုကဲ့သို့ သံအမတ်ကို ပြန်လည် ခေါ်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သံတမန်သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောကြားခဲ့သည်။

AA နှင့် ဆက်သွယ်မှုများရှိကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် ခါလီလာ ရာမန် (Khalilur Rahman) က လူသိရှင်ကြား ဝန်ခံခဲ့ပြီးနောက် ထိုကိစ္စသည် ထင်ရှားလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

AA က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ငါးဖမ်းစက်လှေကို ပြန်လွှတ်ပေးနေစဉ်

ထိုဖြစ်ရပ်ကို တုံ့ပြန်သည့် အနေဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် ဦးဆောင်သည့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ(နစက)က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို မကျေနပ်ကြောင်း ဖော်ပြရန် သံတမန်ပေးစာတစ်စောင် ပေးပို့ခဲ့သည်။

ယခုလ အစောပိုင်းကလည်း ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သံရုံးတွင် အကြံပေးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဗိုလ်မှူးချုပ် အက်ဖ်တက် ဟော့စိန် (Aftab Hossain) ကိုလည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက အရေးပေါ် ကိစ္စဖြင့် ပြန်လည်ခေါ်ယူခဲ့သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရှိ အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးပါတီ တစ်ခုကလည်း မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို သီးခြားလွတ်လပ် သည့် နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ရေးနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ ဘင်္ဂါလီများအတွက် လွတ်လပ်သည့် နယ်မြေသတ်မှတ် ပေးရေး တရုတ်က ထောက်ခံတိုက်တွန်းပေးရန် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်များဖြင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၇ ရက်က တောင်းဆိုဆွေးနွေးခဲ့သည်။

ထို့နောက် မြန်မာနှင့်ဘင်္ဂလား‌ဒေ့ရှ် နိုင်ငံကြား ဆက်ဆံရေး တင်းမာမှုများ ရှိခဲ့သေးသည်။

Source: Bangla News 24

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ မေလ ၂၉

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) က ရုရှားသမ္မတ ပူတင် (Vladimir Putin) ကို မီးနှင့်ကစား နေသည်ဟု သတိပေးခဲ့ပြီး ရုရှားကလည်း ယူကရိန်းနယ်စပ်အနီးသို့ စစ်သား ၅၀,၀၀၀ စေလွှတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် အမေရိကန်နှင့်ရုရှားကြား လူသိရှင်ကြား သဘောထားကွဲလွဲမှု မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နောက်ပိုင်း ဥရောပတွင် လူသေဆုံးမှု အများဆုံးဖြစ်သည့် ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် ငြိမ်းချမ်းရေး အလားအလာအတွက် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆာင်များက မျှော်လင့်နေကြချိန်တွင် ယူကရိန်းနှင့် ရုရှားသည် ဒရုန်းများအား အုပ်လိုက်လွှတ်တင်ပြီး တိုက်ခိုက်နေကြသည်။

ရုရှားက စစ်မြေပြင်၏ အဓိကနေရာများကို ချီတက် ဝင်ရောက်နေသည်။

ထရမ့်၏ သံတမန် ကိတ်ကဲလော့ဂ်ကို တွေ့ရစဉ်

ပူတင်သည် မီးနှင့်ကစားနေသူဖြစ်ပြီး ရုရှားအတွက် အမှန်တကယ် ဆိုးရွားသည့်အရာများ ဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟု ထရမ့်က Truth Social လူမှုမီဒီယာတွင် ရေးသားခဲ့သည်။

“ပူတင် နားမလည်တာက ကျနော်က ဘာမှဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာပါပဲ။ ရုရှားမှာ အမှန်တကယ် ဆိုးရွားတဲ့ အရာတွေ အများကြီး ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။ သူက မီးနဲ့ကစားနေတာပါ”ဟု ထရမ့်က မေလ ၂၇ ရက်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။

ရုရှားထိပ်သီး လုံခြုံရေးအရာရှိဖြစ်သည့် ရုရှားသမ္မတဟောင်း ဒီမီထရီ မက်ဗီးဒက်ဗ် (Dmitry Medvedev) ကမူ ထရမ့်၏ ဝေဖန်မှုများကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

“ပူတင်ကို မီးနဲ့ ကစားနေတယ်ဆိုတဲ့ စကားနဲ့ ရုရှားမှာ အမှန်တကယ် ဆိုးတာတွေ ဖြစ်နေတယ်ဆိုတဲ့ ထရမ့်ရဲ့ စကားလုံးတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြောရမယ်ဆိုရင် အမှန်တကယ် ဆိုးရွားတဲ့အရာက တတိယကမ္ဘာစစ်ဆိုတာကိုပဲ ကျနော်သိပါတယ်။ ထရမ့် နားလည်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု မက်ဗီးဒက်ဗ်က X လူမှုမီဒီယာတွင် ရေးသားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်သားကို တွေ့ရစဉ်

ထရမ့်၏ သံတမန် ကိတ် ကဲလော့ဂ် (Keith Kellogg) ကမူ မက်ဗီဒက်ဗ်၏ ပို့စ်သည် ဆင်ခြင်မှု ကင်းမဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“တတိယကမ္ဘာစစ်ရဲ့ အကြောက်တရားတွေကို ဆွပေးတာဟာ မထင်မှတ်ထားတဲ့ အဆင်အခြင်ကင်းမဲ့တဲ့ မှတ်ချက်စကားဖြစ်သလို အင်အားကြီးနိုင်ငံဆိုတဲ့ ဂုဏ်ပုဒ်နဲ့ မညီပါဘူး”ဟု ကဲလော့ဂ်က X လူမှုမီဒီယာတွင် ရေးသားခဲ့သည်။

မေလ ၁၉ ရက်က ထရမ့်နှင့် ပူတင်တို့သည် ဖုန်းဆက်ပြီး ၂ နာရီကျော်ကြား ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

ထို့နောက် ပူတင်က သူသည် ယူကရိန်းနှင့် သဘောတူစာချုပ် မူကြမ်းအတွက် ယူကရိန်းနှင့်အတူ လုပ်ဆောင်ရန် သဘောတူကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ကဲလော့ဂ်ကမူ အမေရိကန်သည် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူ စာချုပ်အတွက် ရုရှားဘက်က ရေးဆွဲထားသည့် မူကြမ်းကို စောင့်ဆိုင်းနေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ မေလ ၂၉

ထိုင်းနှင့်ကမ္ဘောဒီးယား စစ်သားများ အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု The Nation မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အဆိုပါ ပစ်ခတ်မှုတွင် ထိုင်းစစ်သားများသည် မိမိကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ရန်နှင့် ထိုင်း၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ကာကွယ်ရန်အတွက် ပြန်လည်ပစ်ခတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဖွမ်သမ် ဝိချာယာချိုင်း (Phumtham Wechayachai) က ပြောကြားခဲ့သည်။

မေလ ၂၈ ရက် နံနက်အစောပိုင်းက အူဘွန် ရတ်ချသာနီ (Ubon Ratchathani) မြို့ ချွန်ဘော့ (Chong Bok) နယ်စပ်ဂိတ်တွင် ထိုင်းနှင့်ကမ္ဘောဒီးယား စစ်သားများ အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖွမ်သမ်က အတည်ပြုခဲ့သည်။

ထိုနယ်စပ်ဒေသသည် နှစ်နိုင်ငံကြား ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားနေသည့် ဇုန်တစ်ခုဖြစ်ပြီး ကမ္ဘောဒီးယားသည် ယခင်က ချွန်ဘော့နယ်စပ်၏ Hill 745 ဒေသတွင် ကတုတ်ကျင်းတစ်ခု တူးခဲ့ကြောင်း၊ ယခုဖြစ်စဉ်သည် အငြင်းပွားနေသည့် ဒေသကို ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ကြေညာထားသည့် ကမ္ဘောဒီးယားက စစ်သားများကို ဖြန့်ကြက်ချထားမှု  ဒုတိယ အကြိမ်မြောက် ဖြစ်စဉ်ဟု ဖွမ်သမ်က ရှင်းပြခဲ့သည်။

ထိုအချိန်အတောအတွင်း ထိုင်းစစ်သားများက ထိုဒေသကို ကင်းလှည့်ချိန်တွင် ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ကမ္ဘောဒီးယားဘက်က အရင်စတင် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

ထိုင်းကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဖွမ်သမ် ဝိချာယာချိုင်းကို တွေ့ရစဉ်

ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ကမ္ဘောဒီးယားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်ကြီး တီးဆိုင်ဟာ (Tea Seiha) ၏ လက်ထောက်က ထိုင်းကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုဝန်ကြီး နက်သာပွန်း နက်ပါနစ်ချ် (Natthapon Nakpanich) ကို ဖုန်းခေါ်ခဲ့ပြီး နှစ်ဘက်စလုံးက တင်းမာမှုများကို လျှော့ချရန် ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုဖြစ်စဉ်တွင် ထိုင်းတပ်ဖွဲ့ဝင်များဘက်မှ ထိခိုက်သေဆုံးခဲ့သည့် သတင်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနှင့်ကမ္ဘောဒီးယား တပ်ဖွဲ့များသည် ထိုနယ်စပ်ဒေသတွင် တပ်ဖြန့်ထားဆဲဖြစ်သည်။

“ထိုင်းရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာနဲ့ မိမိကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ဖို့ မဖြစ်မနေ ပြန်လည် ပစ်ခတ်ခဲ့ရတယ်ဆိုတဲ့  သတင်း ကို ကျနော်ရခဲ့ပါတယ်။ သတိရှိဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲသွားပေမယ့် နှစ်နိုင်ငံစလုံးက ရင်ဆိုင် နေတဲ့ အနေအထားမှာ ရှိနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဘွန်ဆင် ပက်ကလန် (Boonsin Padklang) ကိုလည်း အဲဒီနေရာမှာ တပ်စွဲခိုင်းထားပါတယ်”ဟု ဖွမ်သမ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘောဒီးယားစစ်သားများသည် ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်က ချုပ်ဆိုခဲ့သည့် နားလည်မှု စာချွန်လွှာကို ချိုးဖောက်ပြီး ထိုဒေသသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ခြင်း ရှိ/မရှိ မေးမြန်းခံရချိန်တွင် ဖွမ်သမ်က ထိုဒေသအား တရားဝင် နယ်စပ်စည်း မဆွဲရသေးဘဲ ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း သဘောတူညီချက်လည်း မရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ 

Source: The Nation

CNI International News

ဟောင်ကောင်၊ မေ ၂၉

တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (PLA) သည် မကြာခင်အချိန်အတွင်း တိုက်ခိုက်ဖွယ် မရှိကြောင်း ဗြိတိန်အခြေစိုက် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့က သတိပေးခဲ့သည်ဟု South China Morning Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း တိုက်ခိုက်နိုင်ခြေမရှိဟု သုံးသပ်၍မရကြောင်း ထိုပညာရှင်အဖွဲ့က ပြောသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် ( Donald Trump) လက်ထက်တွင် အမေရိကန်နှင့် နားလည်မှုလွဲမှားခြင်း၊ အဆက်အသွယ်ပြတ်ခြင်း စသည်တို့သည် အန္တရာယ်များကြောင်း၊ တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ကို မကြာခင် အချိန် အတွင်း တိုက်ခိုက်ဖွယ်မရှိဟု လန်ဒန်အခြေစိုက် နိုင်ငံတကာမဟာဗျူဟာလေ့လာရေးအင်စတီကျု (IISS) က သတိပေးခဲ့သည်။

အမေရိကန်-တရုတ် ဆက်ဆံရေးသည် ၂၁ ရာစုအတွင်း အတင်းမာဆုံး အခြေအနေ ရောက်ရှိနေသည်ဟုလည်း IISS က မေလ ၂၈ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည့် အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးခန့်မှန်းချက်၌ ဖော်ပြခဲ့သည်။

စင်္ကာပူနိုင်ငံတွင် စင်္ကာပူနှင့် IISS တို့ ပူးတွဲကျင်းပသည့် အာရှ၏ နှစ်ပတ်လည် ကာကွယ်ရေးညီလာခံဖြစ်သော Shangri-La Dialogue ညီလာခံမတိုင်မီ ထိုထုတ်ပြန်ချက် ထွက်ပေါ်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုင်ဝမ် အလံကိုတွေ့ရစဉ်

အမေရိကန်နှင့် တရုတ်ကြား ကုန်သွယ်ရေး၊ နည်းပညာနှင့် ထိုင်ဝမ်အရေးကဲ့သို့ အရေးကိစ္စများနှင့် ပတ်သက်ပြီး တင်းမာမှုများသည် အပြန်အလှန် ယုံကြည်မှုမရှိခြင်း၊ ဆွေးနွေးပွဲ ယန္တရားများ အားနည်းခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည် ဟုလည်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

ယခင် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) အစိုးရလက်ထက်က အမေရိကန်နှင့် တရုတ်ကြား စစ်တပ် အချင်းချင်း ဆွေးနွေးမှုများ ပြန်လည်ပြုလုပ်မှု၊ နျူကလီးယားဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်မှုတွင် AI နည်းပညာကို ထည့်သွင်းခြင်းမပြုရန် သဘောတူညီမှု ရရှိခြင်းတို့ အပါအဝင်  နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး အနည်းငယ် တိုးတက်ခဲ့ သည်ဟု ဆိုသည်။

သို့သော် ထရမ့်၏ ဒုတိယသက်တမ်းအတွင်း အင်အားကြီး နှစ်နိုင်ငံကြား မဟာဗျူဟာမြောက် ဦးတည်ချက်သည် သိသိသာသာ ပြောင်းလဲသွားဖွယ်မရှိကြောင်း IISS က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ထရမ့်ရဲ့ ပထမသက်တမ်းဖြစ်တဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကြား အမေရိကန်ဟာ သူ့ရဲ့ ပထမဆုံး အင်ဒို-ပစိဖိတ် မဟာဗျူဟာကို ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ စတင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဟာ အမေရိကန်ရဲ့ ဦးစား ပေးဒေသ ဖြစ်လာတယ်ဆိုတာ ရှင်းလင်းစွာ ပြသခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဒေသမှာ တရုတ်ရဲ့ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုက အမေရိကန်နှင့် ဒေသတွင်း အခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ အကျိုးစီးပွားတွေကို လျော့ကျစေတာကို အသိအမှတ်ပြုတဲ့ အနေနဲ့ အဲဒီမဟာဗျူဟာကို ကျင့်သုံးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်” ဟု IISS ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post

CNI International News

နယူးဒေလီ၊ မေလ ၂၉

တရုတ်၏ ဆန်းပြားရှုပ်ထွေးသည့် ထောက်လှမ်းရေး စွမ်းဆောင်ရည်များကို သတိထားသည့်အနေဖြင့် အိန္ဒိယက CCTV  ကင်မရာထုတ်လုပ်သည့် ကုမ္ပဏီများကို မကြာသေးမီက လုံခြုံရေးစည်းကမ်းအသစ်များ ချမှတ်ခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အိန္ဒိယစည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့က အစိုးရ ဓာတ်ခွဲခန်းများ၊ တရားဝင် မှတ်တမ်းများနှင့် ကုမ္ပဏီ အီးမေးလ် များကို လေ့လာကြည့်ရှုခွင့်ရရန်အတွက် ဟာ့ဒ်ဝဲ၊ ဆော့ဖ်ဝဲနှင့် ကုဒ်များတင်သွင်းရန် CCTV ကင်မရာ ထုတ်လုပ် သည့် ကုမ္ပဏီများအား မကြာသေးမီက လုံခြုံရေးစည်းကမ်းအသစ်များ ချမှတ်ခဲ့သည်။

ထိုကဲ့သို့ လုံခြုံရေးမူဝါဒ ချမှတ်ခဲ့မှုကြောင့် CCTV ကင်မရာ ထုတ်လုပ်သည့် လုပ်ငန်းတွင် ထောက်ပံ့မှု ပြတ်တောက်နိုင်သော သတိပေးချက်များ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် စည်းကမ်းထုတ်ပြန်မှုများ၊ ပြည်တွင်းစျေးကွက်ကို ပြည်ပယှဉ်ပြိုင်မှုမှ ကာကွယ်သည့် မူဝါဒ ချမှတ်မှုများ ပြုလုပ်နေသည့် အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ (Narendra Modi) ၏ အစိုးရအဖွဲ့နှင့် ပြည်ပကုမ္ပဏီများ အကြား အငြင်းပွားမှုများ ပိုမိုမြင့်တက်စေခဲ့သည်။

CCTV ကင်မရာများကို တွေ့ရစဉ် 

တရုတ်၏ ထောက်လှမ်းရေး စွမ်းဆောင်ရည်များကို သတိထားသည့် အနေဖြင့် အိန္ဒိယက ထိုကဲ့သို့ လုံခြုံရေး စည်းကမ်းများ တိုးမြှင့်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု မူဝါဒချမှတ်မှုတွင် ပါဝင်သော အိန္ဒိယအရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြား ခဲ့သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်က မိုဒီ၏ နည်းပညာဝန်ကြီးတစ်ဦးက အိန္ဒိယအစိုးရဌာနများတွင် တပ်ဆင်ထားသည့် ကင်မရာ ၁ သန်း ခန့်သည် တရုတ်ကုမ္ပဏီများမှ ထုတ်လုပ်သော ကင်မရာများဖြစ်ကြောင်း၊ ဗွီဒီယိုဒေတာများကို ပြည်ပဆာဗာ များသို့ လွှဲပြောင်းပို့ဆောင်ခဲ့ပြီး လုံခြုံရေးအားနည်းချက်များရှိခဲ့ကြောင်း လွှတ်တော်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဧပြီလတွင် ချမှတ်ခဲ့သည့် စည်းကမ်းချက် အသစ်များအရ တရုတ်၏  Hikvision၊ Xiaomi(ဟစ်ရှ်ဗစ်ရှင်း ရှောင်မီ) နှင့် Dahua(ဒါဟွာ) ကုမ္ပဏီများ၊ တောင်ကိုရီးယား၏ Hanwha(ဟန်ဝါ)ကုမ္ပဏီ၊ အမေရိကန်၏ Motorola Solutions ကုမ္ပဏီများကဲ့သို့ CCTV ထုတ်လုပ်သည့်ကု မ္ပဏီများသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံကို CCTV ကင်မရာများ မရောင်းချမီ အိန္ဒိယအစိုးရထံ ကင်မရာများ စမ်းသပ်မှု အချက်အလက်များကို တင်သွင်းရမည်ဖြစ်သည်။

ထိုမူဝါဒကို ဧပြီ ၉ ရက် ကတည်းက အင်တာနက်နှင့် ချိတ်ဆက်ထားသည့် CCTV ကင်မရာများ ပြုလုပ်မှု သို့မဟုတ် တင်သွင်းဝယ်ယူမှု အားလုံးအပေါ် ချမှတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

CCTV ကင်မရာများကို တွေ့ရစဉ် 

“သူလျှိုလုပ်ခံရမယ့် အန္တရာယ်ကတော့ အမြဲတမ်းရှိနေပါတယ်။ ရန်သူတွေဟာ အင်တာနက်နဲ့ ချိတ်ဆက်ထားတဲ့ CCTV ကင်မရာတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပါတယ်။ လုံခြုံရေးကို တင်းကြပ်ဖို့လိုပါတယ်” ဟု ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အထိ အိန္ဒိယ၏ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး အကြီးအကဲအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည့် ဂူလ်ရှန် ရိုင် (Gulshan Rai) က ပြောကြားခဲ့သည်။

အိန္ဒိယအရာရှိများသည် ဧပြီ ၃ ရက်က  Hanwha၊ Motorola၊ Bosch၊ Honeywell နှင့် Xiaomi ကုမ္ပဏီတို့ အပါအဝင် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ လုံခြုံရေးကင်မရာ ထုတ်လုပ်သည့် ကုမ္ပဏီများ၏ အလုပ်အမှုဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

ထိုတွေ့ဆုံမှုတွင် ကုမ္ပဏီအများစုက ၎င်းတို့သည် စည်းကမ်းအသစ်များကို လိုက်နာရန် အသင့်မဖြစ်သေးကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး အချိန်ဆွဲပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။

သို့သော် အိန္ဒိယအရာရှိများက ထိုတောင်းဆိုချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး အစိုးရ၏ မူဝါဒသည် စစ်မှန်သည့် လုံခြုံရေး ပြဿနာကို ဖြေရှင်းမှုဖြစ်ကြောင်းနှင့် စည်းကမ်းအသစ်များကို လိုက်နာရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟု အစည်းအဝေးမှတ်တမ်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဂျာကာတာ၊ မေလ ၂၈

အမေရိကန်၏ ကုန်သွယ်ခွန်တိုးမြှင့်မှုနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ငွေတိုက်စာချုပ် စျေးကွက်အခြေအနေ ကမောက်ကမ ဖြစ်မှုတို့က အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတ ပရာဘိုဝို ဆူဘီယန်တို (Prabowo Subianto) ၏ အသုံးစရိတ် အစီအစဉ်များကို ထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်း Nikkei Asia မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ ဘဏ္ဍာရေး အခြေအနေသည် တည်ငြိမ်မှုရှိနေချိန်တွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖိအားများက အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရအတွက် ငွေကြေးသုံးစွဲမှုကို လျှော့ချခြင်း သို့မဟုတ် ချေးငွေရယူမှုများအား လျှော့ချခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ရသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိသွားစေနိုင်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က အမေရိကန်-တရုတ် ကုန်သွယ်ရေး တင်းမာမှုလျှော့ချခြင်းသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စျေးကွက်အတွက် အသက်ရှူချောင်စေခဲ့ပြီး အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရသည်လည်း အမေရိကန်နှင့် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ် ၍ အခွန်ကိစ္စကို သဘောတူညီမှု ရယူနိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းအား ရရှိစေခဲ့သည်။

သို့သော် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ၏ မခန့်မှန်းနိုင်သည့် ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒများ ကြောင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ငွေတိုက်စာချုပ် စျေးကွက်များ ကမောက်ကမ ဖြစ်နေမှုနှင့်အတူ မရေရာမှုများလည်း ရှိနေသည်။

စတော့ဈေးကွက်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုအချိန်မျိုးတွင် နှစ်စဉ် ဒေါ်လာ ၃၀ ဘီလျံ ကုန်ကျမည့် မူလတန်း ကျောင်းသားများနှင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိခင်များကို နေ့လည်စာ အခမဲ့ကျွေးမွေးသည့် အစီအစဉ် အပါအဝင် အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရ၏ လူမှုသက်သာချောင်ချိ ရေး အစီအစဉ်များသည် ၂၀၂၄ ဘတ်ဂျက်၏ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းကို အသုံးပြုခဲ့ရသည်။

ထိုစီမံကိန်းများအတွက် ငွေကြေး ပိုမိုသုံးစွဲနိုင်ရန် အစိုးရအဖွဲ့သည် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ အခြေခံ အဆောက်အအုံကဲ့သို့ မတူကွဲပြားသည့် ကဏ္ဍများတွင် ဘတ်ဂျက်များကို လျှော့ချခဲ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် နိုင်ငံအတွင်း ဆန္ဒပြမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများကလည်း အစိုးရအဖွဲ့၏ ငွေကြေးမူဝါဒနှင့် စီးပွားရေး တည်ငြိမ်မှုအပေါ် စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။

အင်ဒိုနီးရှား၏ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ် ကာလတွင် စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ကာလတူနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၄ ဒသမ ၈၇ ရာခိုင်နှုန်း နှေးကွေးခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ငွေကြေးတန်ဖိုး တည်ငြိမ်စေရန်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို လှုံ့ဆော်ရန် ဗဟိုဘဏ်သည် မေလအတွင်းက အတိုးနှုန်းများကို လျှော့ချခဲ့သည်။

ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ခဲ့သော်လည်း ဂျာကာတာ စတော့အိတ်ချိန်းတွင် စျေးကွက်တန်ဖိုး ၇ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ကျခဲ့ပြီး ရှယ်ယာရောင်းဝယ်မှုများ ယာယီရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။

Source: Nikkei Asia

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ မေလ ၂၈

မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းက “ဝ”ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော်(UWSA)၏ မူးယစ်ဆေးဝါး ဖြန့်ဖြူးမှုကို တိုက်ဖျက်မည့် မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေးစစ်ပွဲကို ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၇ ရက်တွင် ကြေညာခဲ့သည်ဟု The Nation မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင် (Thaksin Shinawatra) က မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေးစစ်ပွဲ အသစ်တစ်ခု ကြေညာခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံတစ်ဝန်း မူးယစ်မှောင်ခိုကွန်ရက်ကို တိုက်ဖျက်ရန်နှင့် မူးယစ်ဆေး ရောင်းဝယ်သူများအား ရှာဖွေရန် သန္နိဋ္ဌာန်ချခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သက်ဆင်သည် မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေးဘုတ်အဖွဲ့ရုံးတွင် "မူးယစ်ဆေးဝါး၊ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်မှုများ၊ ရေရှည်ဖြေရှင်းနည်းများအတွက် သဘောထားများနှင့် စိန်ခေါ်မှုများ" အမည်ရှိ ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ပြုလုပ်သည့် အခမ်းအနားတွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားချိန်အတွင်း မူးယစ်စစ်ပွဲအသစ် ကြေညာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

စိတ်ကြွဆေး ထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် ရှေ့ပြေးဓာတုပစ္စည်းများ မှောင်ခိုတင်သွင်းမှုကို ရပ်တန့်ရန် ပျက်ကွက်သည့်အတွက် အကျင့်ပျက် အကောက်ခွန် အရာရှိများကို သက်ဆင်က အပြစ်တင်ခဲ့သည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးတွေကို ဖျက်ဆီးဖို့လုပ်နေတဲ့ UWSA ကိုတွေ့ရစဉ်

အဆိုပါ ဓာတုပစ္စည်းများကို 'ဝ'ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော် (UWSA) ထိန်းချုပ်ထားသည့် မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းပြည်နယ်သို့ ပို့ဆောင်ပေးသည်။

UWSA သည် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းသို့ မူးယစ်ဆေးဝါးများ ဝင်ရောက်လာမှုအတွက် တာဝန်ရှိသည်ဟု ၎င်းက စွပ်စွဲခဲ့ သည်။

သက်ဆင်သည် မြန်မာအစိုးရခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နှင့် လာအိုဝန်ကြီးချုပ်တို့ဖြင့် ဆက်ဆံ ရေး ကောင်းမွန်ကြောင်း ကြွားဝါခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံသို့ မူးယစ်ဆေးဝါး တင်ပို့မှု ရပ်တန့်ရန် ၎င်းတို့၏ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုကို ရှာဖွေနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံသည် မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေးကို လွတ်လပ်စွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ ရှမ်းပြည်နယ်သည် အစိုးရ၏ ထိန်းချုပ်မှု ကင်းမဲ့နေကြောင်း သက်ဆင်က ထောက်ပြသည်။

“မူးယစ်ဆေး ထုတ်လုပ်သူတွေကို အမြန်ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ နိုင်ငံတကာက လက်ခံနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေရှိရမယ်” ဟု သက်ဆင်က ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးသည် UWSA ကို နှိမ်နှင်းရန် မြန်မာနှင့် မကြာမီ အစီအမံများ ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

သက်ဆင်သည် ၂၀၀၃ ခုနှစ်ကလည်း မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေးစစ်ပွဲ ကြေညာခဲ့ဖူးသည်။

 UWSA တပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုစစ်ဆင်ရေးအတွင်း ဥပဒေမဲ့သတ်ဖြတ်မှု ၂၈၀၀ ကျော်ရှိခဲ့ကာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၇ ရက်တွင်လည်း မူးယစ်စစ်ပွဲသစ် ထပ်မံကြေညာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုတစ်ကြိမ်တွင်လည်း မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်သူများကို ရှာဖွေရန်အတွက် ရပ်ကွက်အလိုက်၊ မြို့နယ် အလိုက် အသေးစိတ် စစ်ဆေးကြရန် သက်ဆင်က ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့အကြီးအကဲကိုယ်စား ပြောကြားခဲ့သည်။

သက်ဆင်က မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်သူများကို ရှာဖွေရန်အတွက် လူအုပ်စုလိုက် စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခွင့် ရရှိရန် ၎င်း၏သမီးဖြစ်သူ ပေတုန်တန်(Paetongtarn Shinawatra) ထံမှ ခွင့်ပြုချက်ရရှိရန် ကြိုးပမ်းသွားမည် ဟုဆိုသည်။

လေ့လာတွေ့ရှိချက်များကို ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် အမျိုးသားရဲတပ်ဖွဲ့ အကြီးအကဲတို့ထံ တင်ပြသွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ထို့ပြင် သက်ဆင်သည် ၂၀၀၃ ခုနှစ်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် မူးယစ်စစ်ပွဲတွင်လည်း အောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးမှုများကို တစ်လက်မ မကျန် စေ့စေ့စပ်စပ် စုံစမ်းစစ်ဆေးခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။

Source: The Nation

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၈

နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး သူ၏ သဘောထားများကို ထုတ်ဖော် ပြောကြားထားသည်။

အဆိုပါ ပြောစကားများအနက် တချို့သော စကားများကို စုစည်း၍ အပိုင်းလိုက် CNI သတင်းဌာနက ထုတ်နုတ် ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။