CNI International News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၇

အစ္စရေး၏ ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခံနေရသော အီရန်နိုင်ငံ၊ တီဟီရန်မှာ နေထိုင်ကြသူများအားလုံး ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ခွာကြရန် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က သူ၏ လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာမှာ ရေးသား ၍ သတိပေးခဲ့သည်။

သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က “အီရန်အနေနဲ့ သဘောတူညီချက်မှာ လက်မှတ်ထိုးခဲ့သင့်တယ်။ လက်မှတ်ထိုးဖို့လည်း ကျနော် သူတို့ကို ပြောခဲ့ပါ တယ်။ ဘယ်လောက်တောင်ရှက်ဖို့ကောင်းလဲ။ လူ့အသက်တွေလည်း ဆုံးရှုံးနေတယ်။ အရင်က ပြောခဲ့သလိုပါပဲ။ အီရန်အနေနဲ့ နျူကလီးယားလက်နက် ပိုင်ဆိုင်လို့ မရနိုင်ပါဘူး။ ကျနော် ဒါကို ထပ်ခါ တလဲလဲ ပြောခဲ့ပါတယ်။ တီဟီရန်မှာ နေထိုင်တဲ့လူတွေအားလုံး ဘေးလွတ်ရာရွှေ့ပြောင်းသင့်ပါတယ်”ဟု ပြော သည်။

အစ္စရေးသည် အီရန်နိုင်ငံကို ဇွန်လ ၁၂ ရက်က စတင်၍ ဒုံးကျည်များ ပစ်လွှတ်၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် အီရန် စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ၃ ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။

တီဟီရန်က ထွက်ခွာကြဖို့ သမ္မတထရမ့် ပြောတဲ့စာကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် အစ္စရေးသည် အီရန်နိုင်ငံပိုင် သတင်းဌာနကိုလည်း ဇွန်လ ၁၆ ရက်က တိုက်ခိုက်ခဲ့သလို အီရန်ဘာသာ ရေး ခေါင်းဆောင် ခါမေလီကိုလည်း သတ်ဖြတ်ရန် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ထံသို့ အစီအစဉ် တင်ပြခဲ့ သည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများကြား အီရန်ဘက်ကလည်း အစ္စရေးနိုင်ငံကို ဒရုန်း အစင်း ၁၀၀ ကျော်ဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက် ခိုက်ခဲ့သည်။

အစ္စရေးနှင့်အီရန်ကြား ဖြစ်ပွားနေသော စစ်ပွဲကို ရပ်တန့်ရန်နှင့် ဆွေးနွေးကြရန် G-7 ခေါင်းဆောင်များက တိုက်တွန်းလျက်ရှိသည်။ 

အစ္စရေးနှင့် အီရန်ကြား ဖြစ်ပွားနေသော စစ်ပွဲအရှိန် မြင့်တက်လာသည့်အတွက် အစ္စရေးနိုင်ငံအတွင်းမှာရှိသည့် တရုတ်နိုင်ငံသားများ အမြန်ဆုံးထွက်ခွာကြရန် အစ္စရေးနိုင်ငံဆိုင်ရာတရုတ်သံရုံးက ထုတ်ပြန်ကြေညာထားသည်။

CNI International News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၇

အီရန်နှင့် ဖြစ်ပွားနေသော စစ်ပွဲအရှိန်မြင့်တတ်လာနေခြင်းကြောင့် အစ္စရေးနိုင်ငံအတွင်းကနေ တရုတ်နိုင်ငံသား များ ထွက်ခွာကြရန် အစ္စရေးနိုင်ငံဆိုင်ရာတရုတ်သံရုံးက ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသားများ အနေဖြင့် အစ္စရေး နိုင်ငံအတွင်းကနေ တတ်နိုင်သမျှ အမြန်ဆုံး ထွက်ခွာကြရန်နှင့် ကုန်းလမ်းခရီးကို အသုံးပြု၍ ထွက်ခွာကြရန်လည်း တရုတ်သံရုံးက တိုက်တွန်းထားသည်။

အစ္စရေးသည် အီရန်နိုင်ငံကို ဇွန်လ ၁၂ ရက်က စတင်၍ ဒုံးကျည်များ ပစ်လွှတ်၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် အီရန် စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ၃ ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။

အစ္စရေးနိုင်ငံကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် အစ္စရေးသည် အီရန်နိုင်ငံပိုင် သတင်းဌာနကိုလည်း ဇွန်လ ၁၆ ရက်က တိုက်ခိုက်ခဲ့သလို အီရန်ဘာသာ ရေး ခေါင်းဆောင် ခါမေလီကိုလည်း သတ်ဖြတ်ရန် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ထံသို့ အစီအစဉ် တင်ပြခဲ့ သည်။

အဆိုပါ အခြေအနေများကြား အီရန်ဘက်ကလည်း အစ္စရေးနိုင်ငံကို ဒရုန်း အစင်း ၁၀၀ ကျော်ဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက် ခိုက်ခဲ့သည်။

အစ္စရေးနှင့်အီရန်ကြား ဖြစ်ပွားနေသော စစ်ပွဲကို ရပ်တန့်ရန်နှင့် ဆွေးနွေးကြရန် G-7 ခေါင်းဆောင်များက တိုက်တွန်းလျက်ရှိသည်။ 

CNI International News

တိုင်ပေ၊ ဇွန်လ ၁၇

အမေရိကန်သည် ထိုင်ဝမ်အရေးကို အာရုံသိပ် မစိုက်တော့ဘဲ ပြည်တွင်းတွင် ဒရုန်းများ ထုတ်လုပ်မှုကိုသာ ပိုမို အာရုံစိုက်လာသဖြင့် ထိုင်ဝမ်သည် ချောင်ထိုးခံရမည့် အခြေအနေနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ဇွန်လ ၁၆ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း Nikkei Asia မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

တိုင်ပေအခြေစိုက်  Research Institute for Democracy, Society and Emerging Technology (DSET) အမည်ရှိ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် အမေရိကန်ပြည်တွင်း၌  ဒရုန်းအများအပြား ထုတ်လုပ် ရေးကို ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်ရန် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) က သမ္မတအုပ်ချုပ်ရေး အမိန့်ကို လက်မှတ်ထိုး ထုတ်ပြန်ခဲ့မှုအပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် ကိုယ်ပိုင် ဒရုန်းနည်းပညာများကို မြှင့်တင်ရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်နေပြီး ပြည်ပနိုင်ငံများ၊ အထူးသဖြင့် တရုတ်အပေါ် မှီခိုအားထားမှုကို လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။

ဒရုန်းထုတ်လုပ်နေစဉ် 

အမေရိကန်၏ အစီအစဉ်တွင် ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်၏ Replicator စီမံကိန်းလည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။

ထိုစီမံကိန်းသည် တရုတ်၏ မြင့်တက်လာသည့် စစ်အင်အားကို တန်ပြန်ရန် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသအနှံ့ AI နည်းပညာသုံး ဒရုန်းများအား စျေးနှုန်းသက်သာစွာဖြင့် အများအပြား ထုတ်လုပ်ပြီး ဖြန့်ကြက်ချထားမည့် အစီအစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

ထိုကဲ့သို့ ပြည်တွင်း စီမံကိန်းသည် ဒရုန်းထုတ်လုပ်မှုတွင် အဓိက မိတ်ဖက် ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိသည့် ထိုင်ဝမ်အတွက် အလားအလာ မကောင်းကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ယူဆခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်သည် ၂၀၂၈ ခုနှစ်ရောက်လျှင် တစ်လကို ဒရုန်းအစင်းရေး ၁၅,၀၀၀ အထိ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် မျှော်မှန်းထား ပြီး ထိုပမာဏသည် လက်ရှိ ထုတ်လုပ်နေသည့် ပမာဏထက် ၃ ဆခန့် ပိုမိုများပြားသည်။

ထိုင်ဝမ်ထုတ် ဒရုန်းကို တွေ့ရစဉ်

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အမေရိကန်က နိုင်ငံတကာ မိတ်ဖက်များထက် ကျော်လွန်ပြီး ပြည်တွင်းတွင် ကိုယ်ပိုင် ဒရုန်း စီမံကိန်းကို ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်မည်ဆိုပါက ထိုင်ဝမ်၏ ပေါ်ထွန်းစ ဒရုန်းလုပ်ငန်းသည် ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ၏ နည်းပညာဆိုင်ရာ စံသတ်မှတ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိစေရန် ရုန်းကန်ရမည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်အနေဖြင့် ဒရုန်းစွမ်းဆောင်ရည်များကို တိုးမြှင့်ရန် ဦးစားပေးနေသော်လည်း ပြည်တွင်း ထုတ်လုပ်မှုနှင့် နိုင်ငံတကာနှင့် ပူးပေါင်းထုတ်လုပ်မှုတို့ကြား ဟန်ချက်ညီစွာ ထိန်းညှိဆောင်ရွက်ရမည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်၏ အခန်းကဏ္ဍကို မျက်ကွယ်ပြုခဲ့မည်ဆိုပါက အမေရိကန်အတွက် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် မဟာဗျူဟာ မြောက် ကာကွယ်ရေး မိတ်ဖက်ဆက်ဆံမှုများကို အားနည်းသွားစေနိုင်သည်ဟုလည်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Nikkei Asia

CNI International News

ဘေဂျင်း၊ ဇွန်လ ၁၇

တောင်တရုတ်ပင်လယ်၏ ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားနေသည့် ရေပြင်များအတွင်း ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ဂျပန်က ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်နေချိန်တွင် တရုတ်စစ်တပ်သည် ဇွန်လ ၁၄ ရက်တွင် တောင်တရုတ်ပင်လယ်၌ ကင်းလှည့် မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း South China Morning Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

တရုတ်၏ တောင်ပိုင်းစစ်ဌာနချုပ်နှင့် တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (PLA) တို့က ပူးပေါင်းပြီး ဝေဟင်နှင့်ရေပြင် ကင်းလှည့်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု  တောင်ပိုင်းစစ်ဌာနချုပ်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးကြီး တီအန်ကျူလင် (Tian Junli) က ဇွန်လ ၁၅ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ဖိလစ်ပိုင်နှင့်ဂျပန် ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများကို တုန့်ပြန်သည့် အနေဖြင့် PLA က ကင်းလှည့်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ ခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုသည် ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးကို ခြိမ်းခြောက်ရာ ရောက်ကြောင်း တီအန် က ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်စစ်သင်္ဘောကို တွေ့ရစဉ်

“ဖိလစ်ပိုင်က ဒေသပြင်ပက နိုင်ငံတွေကို အားကိုးပြီး ပူးတွဲကင်းလှည့်မှုတွေကို ပြုလုပ်ခဲ့တာကြောင့် တောင် တရုတ်ပင်လယ်မှာ လုံခြုံရေး အန္တရာယ်တွေကို မြင့်တက်စေခဲ့ပြီး ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တည်ငြိမ်ရေးကို လျော့ပါးစေပါတယ်”  ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

PLA ၏ တောင်ပိုင်းစစ်ဌာနချုပ် စစ်သားများသည် တရုတ်၏ အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင် နယ်နိမိတ်နှင့် ပင်လယ် ရေကြောင်းဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ရန် တပ်လှန့်နှိုးဆော်မှုကို မြှင့်တင်ထားကြောင်း တီအန်က ပြောသည်။

“တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း ပြဿနာဖြစ်စေနိုင်တဲ့ ဘယ်လို စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှု မျိုးကိုမဆို တရုတ်က အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post

CNI International News

ဟနွိုင်း၊ ဇွန်လ ၁၇

အမေရိကန်လေယာဉ်တင်သင်္ဘော USS Nimitz (ယူအက်စ်အက်စ် နီမစ်)သည် ဇွန်လ ၁၆ ရက် နံနက်ပိုင်းက တောင်တရုတ်ပင်လယ်မှ ထွက်ခွာပြီး အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသသို့ ဦးတည်မောင်းနှင်သွားကြောင်း သင်္ဘော လမ်းကြောင်းများကို ခြေရာခံသည့် ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုလေယာဉ်တင်သင်္ဘောသည် ဗီယက်နမ်အလယ်ပိုင်းရှိ ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုတွင် ဆိုက်ကပ်မည့် အစီအစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီးနောက် အနောက်ဘက်သို့ ထွက်ခွာသွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

Marine Traffic(မရိန်း ဒါဗစ်) ဝက်ဘ်ဆိုက်၏ အချက်အလက်များသည် Nimitz(နီမစ်)လေယာဉ်တင်သင်္ဘောသည် တောင်တရုတ်ပင်လယ်၏ အနောက်ဘက်ရှိ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသသို့ ဦးတည်မောင်းနှင်သွားကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ သည်။

USS Nimitz (ယူအက်စ်အက်စ် နီမစ်)သည်  ယခုသီတင်းပတ် ကုန်ပိုင်းတွင် ဗီယက်နမ်၏ ဒါနန်းမြို့ (Danang City) သို့ သွားရောက်ရန် စီစဉ်ခဲ့သော်လည်း သတင်းရင်းမြစ် နှစ်ခုကမူ ဇွန်လ ၂၀ ရက်၌ ဆိုက်ကပ်မည့် ထိုအစီအစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်လေယာဉ်တင်သင်္ဘော USS Nimitz ကို တွေ့ရစဉ်

ဟနွိုင်း (Hanoi) မြို့တော်ရှိ အမေရိကန်သံရုံးက စစ်ဆင်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာ အရေးပေါ် လိုအပ်ချက်ကြောင့် ထိုအစီအစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု သတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်ပြီး ရိုက်တာသတင်းဌာန၏ မှတ်ချက်စကား တောင်းဆိုမှုကို အမေရိကန်သံရုံးက ချက်ချင်း အတည်မပြုခဲ့ပေ။

Nimitz (နီမစ်) လေယာဉ်တင်သင်္ဘော ဦးဆောင်သည့် တိုက်ခိုက်ရေး စစ်သင်္ဘော အုပ်စုသည်  အင်ဒို-ပစိဖိတ် ဒေသတွင် အမေရိကန်ရေတပ် တည်ရှိမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အနေဖြင့် ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ပင်လယ်ရေကြောင်းဆိုင်ရာ လုံခြုံရေး စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်၏ ပစိဖိတ်စစ်သင်္ဘောအုပ်စုမှ တပ်မှူး၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI Internatonal News

ဘန်ကောက်၊ ဇွန်လ ၁၇

ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် နယ်စပ်ဒေသစစ်ဆေးရေးဂိတ်များကို ၂၄ နာရီအတွင်း အပြည့်အဝ ပြန်ဖွင့်ပေးရန် ကမ္ဘောဒီးယား ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဟွန်ဆန် (Hun Sen) က သတိပေးခဲ့ပြီးနောက် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို အလျှော့ပေးမည် မဟုတ်ကြောင်း ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန်(Paetongtarn Shinawatra) က ပြောကြားခဲ့ သည်ဟု The Nation မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား နယ်စပ်ရေးရာပူးတွဲကော်မတီ (JBC) အစည်းအဝေး၏ ရလဒ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့သည့် ၂ နာရီကြာ အစည်းအဝေးအပြီးတွင် ပေတုန်တန်က ထိုကဲ့သို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

JBC အစည်းအဝေးသည် အောင်မြင်မှုရှိပြီး နှစ်ဖက်စလုံးက ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု မူဘောင်နှင့်ပတ်သက်ပြီး သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့သည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

ဆွေးနွေးမှုများကို လုပ်ငန်းလည်ပတ်ရေးအဆင့်မှ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးအဆင့်အထိ အလွှာပေါင်းစုံတွင် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ထိုင်းဘက်မှ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး နက်တာပို နက်ပါနစ် (Nattapol Nakpanit) ဦးဆောင်သည့် လုပ်ငန်းရေးရာအဖွဲ့သစ် တစ်ခုကို ထူထောင်ခဲ့သည်ဟု ပေတုန်တန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

JBC အစည်းအဝေး တက်ရောက်ကို တွေ့ရစဉ်

မေလ ၂၈ ရက်က ကမ္ဘောဒီးယား၊ ထိုင်းနှင့် လာအိုနယ်စပ်များ ထိတွေ့သည့် မြတြိဂံ (Emerald Triangle) ဟု လူသိများသည့် နယ်စပ်ဒေသတွင် ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား စစ်သားများ အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့သဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယားစစ်သားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် နှစ်နိုင်ငံကြား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဟွန်ဆန်ကမူ ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် နယ်စပ်ဒေသ ဖြတ်သန်းသွားလာမှုတွင် တားမြစ်ကန့်သတ်ချက်များကို ရုပ်သိမ်းရန်  ဇွန်လ ၁၆ ရက်က ပြောကြားခဲ့သလို ရုပ်သိမ်းခြင်း မပြုပါက ထိုင်းနိုင်ငံမှ တင်ပို့သည့် အသီးအနှံနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များကို  တင်ပို့ခွင့် ပိတ်ပင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရာဇသံ ပေးခဲ့သည်။

“ထိုင်းဘက်က နယ်စပ်ဖြတ်သန်းသွား လာမှုတွေကို ဒီနေ့မှာ ပုံမှန်အနေအထားအတိုင်း ပြန်ဖွင့်မပေးဘူး ဆိုရင်တော့ မနက်ဖြန်မှာ ကမ္ဘောဒီးယားကို တင်ပို့နေတဲ့ ထိုင်းအသီးအနှံတွေနဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေကို တားမြစ်ပိတ်ပင်သွားမှာပါ” ဟု ဟွန်ဆန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

ပေတုန်တန်ကမူ ထိုင်းသည် နယ်စပ်ဒေသ ဖြတ်သန်းသွားလာရေး ဂိတ်များကို မည်သည့် အခါကမျှ တရားဝင် ပိတ်ပင်ခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ အဆိုပါ စစ်ဆေးရေး ဂိတ်များတွင် ဝင်ခွင့်၊ထွက်ခွင့် အချိန်များနှင့် စည်းကမ်းချက်များကို ချိန်ညှိလုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် နယ်စပ်ဒေသတွင် မြေပြင် အခြေအနေများကို လေ့လာရန်နှင့် သင့်တော်သလို ဆောင်ရွက်ရန် အမျိုးသား လုံခြုံရေးကောင်စီ(NSC)ကိုလည်း လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးထားကြောင်း ပေတုန်တန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: The Nation

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇွန်လ ၁၆

ရုရှားသမ္မတ ပူတင် (Vladimir Putin) နှင့် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) တို့သည် ဇွန်လ ၁၄ ရက်က မိနစ် ၅၀ ကြာ ဖုန်းပြောခဲ့ပြီး အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေသည့် အခြေအနေနှင့် ယူကရိန်းငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများအကြောင်းကို ဆွေးနွေးခဲ့သည်ဟု ပူတင်၏ နိုင်ငံခြားရေးရာ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် ယူရီ အူရှာကော့ဗ် (Yuri Ushakov) က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း South China Morning Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဖုန်းပြောဆိုမှုအတွင်း ပူတင်က သူသည် မကြာသေးမီက အီရန်၊ အစ္စရေး ခေါင်းဆောင်များနှင့် ဖုန်းဆက်သွယ် ပြောဆိုခဲ့ကြောင်း၊ အီရန်နျူကလီးယားပြဿနာကို အပြန်အလှန် လက်သင့်ခံနိုင်သည့် နည်းလမ်းများဖြင့် ဖြေရှင်း ရန် ရုရှား၏ အဆိုပြုချက်ကို ထရမ့်အား ပြောကြားခဲ့သည်။

“အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသက အန္တရာယ်တွေ မြင့်တက်လာတဲ့ အခြေအနေဟာ အပြန်အလှန် ထားရှိတဲ့ သဘော ထားတွေကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်”ဟု အူရှာကော့ဗ်က သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့ သည်။

အီရန်ထောက်ခံသူများကို တွေ့ရစဉ်

“ဗလာဒီမာပူတင်ဟာ အီရန်ကို စစ်ဆင်ရေး ပြုလုပ်တာကို ရှုတ်ချခဲ့ပြီး ပဋိပက္ခ မြင့်တက်လာနိုင်တဲ့ အလားအလာ ကို အရမ်းစိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသက အခြေအနေ အလုံးစုံအတွက် မမျှော်မှန်းနိုင် တဲ့ ဆိုးကျိုးတွေ ရှိလာနိုင်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

ရုရှားသည် ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးရန် အသင့်ရှိကြောင်း၊ အမေရိကန်-အီရန် နျူကလီးယား ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ အတွင်း အပြန်အလှန် လက်ခံနိုင်လောက်သည့် သဘောတူညီချက်များကို ရယူရန် အဆိုပြုကြောင်း ပူတင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ပြဿနာတွေ ဖြေရှင်းဖို့အတွက် ရုရှားရဲ့ အခြေခံကျတဲ့ ချဉ်းကပ်လုပ်ဆောင်ပုံဟာ မပြောင်းလဲဘဲ တစ်သမတ် တည်း တည်ရှိနေပါတယ်” ဟု အူရှာကော့ဗ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post

CNI International News

ဘာမာကို၊ ဇွန်လ ၁၆

မာလီနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးများကောင်စီက စစ်အစိုးရအဖွဲ့ အကြီးအကဲကို နောက်ထပ် အာဏာ ၅ နှစ်သက်တမ်း ထပ်တိုးပေးထားသည့် အငြင်းပွားဖွယ် ဥပဒေမူကြမ်းကို ဇွန်လ ၁၁ ရက်က အတည်ပြုပေးခဲ့ကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နှင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်က အာဏာသိမ်းမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အနောက်အာဖရိကနိုင်ငံဖြစ်သော မာလီကို ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အက်စီမီ ဂွိုက်တာ (Assimi Goita) က ဦးဆောင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

အစိုးရ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ထိုဥပဒေကြမ်းသည် နိုင်ငံ့အကြီးအကဲအား ၂၀၂၅ ခုနှစ်မှ စတင်ပြီး ၅ နှစ် သက်တမ်း တိုးနိုင်သည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ ပေးအပ်ထားပြီး အသွင်ကူးပြောင်းရေးပဋိဉာဉ်ကို ပြန်လည်ပြုပြင်ရေးဆွဲခွင့် ရရှိလိမ့် မည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ထိုဥပဒေမူကြမ်းကို ဧပြီလအတွင်းက စစ်အစိုးရက ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် အမျိုးသားဆွေးနွေးပွဲ အတိုင်ပင်ခံအဖွဲ့၏ အတည်ပြု ထောက်ခံချက်များဖြင့် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

မာလီစစ်သည်တွေကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ထိုဥပဒေမူကြမ်းသည် အသွင်းကူးပြောင်းရေးကို ကြီးကြပ်နေသည့် လွှတ်တော်ပုံစံကဲ့သို့ တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်နေသော အမျိုးသားအသွင်ကူးပြောင်းရေးကောင်စီ၏ အတည်ပြုချက်ကိုသာ လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

မေလအစောပိုင်းက ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဂွိုက်တာသည် နိုင်ငံရေးပါတီများ ဖျက်သိမ်းရန် အမိန့်ကို လက်မှတ်ရေးထိုး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထိုအမိန့် ထုတ်ပြန်ချိန်က ဘာမာကို (Bamako) မြို့တော်အတွင်း ဒီမိုကရေစီလိုလားသည့် ဆန္ဒပြသူများ ပြန်ပေးဆွဲ ဖမ်းဆီးခံနေရသည့် အချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်နေသဖြင့် စစ်အစိုးရအပေါ် မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ကြသည်။

ဆာဟယ် (Sahel) ဒေသ၏ ကုန်းတွင်းပိတ် နိုင်ငံဖြစ်သော မာလီတွင် လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်အတွင်း နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် အနောက်အာဖရိကနှင့် ဗဟိုအာဖရိကဒေသများကိုပါ ဂယက်ရိုက်ခတ်ခဲ့သည်။

မာလီတွင် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်ကစပြီး အယ်ကေဒါနှင့် အိုင်အက်စ်အဖွဲ့တို့နှင့် ဆက်နွှယ်နေသည့် ဂျီဟတ်အဖွဲ့များ၏ သောင်းကျန်းမှုများ မြင့်တက်ခဲ့သဖြင့် အာဏာသိမ်းမှု ၂ ကြိမ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

စစ်အစိုးရက ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် အရပ်ဖက်အုပ်ချုပ်ရေးသို့ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းပေးမည်ဟု ကတိပြုခဲ့ သော်လည်း နောက်ပိုင်း၌ ရွေးကောက်ပွဲများကို ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့ကာ ရွေးကောက်ပွဲ ပြုလုပ်မည့်ရက်ကိုလည်း ယခု အချိန်အထိ သတ်မှတ်ရခြင်းမရှိသေးပေ။

Source: အေပီ

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇွန်လ ၁၆

အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုများ နိုင်ငံအနှံ့ဖြစ်ပွား နေစဉ်မှာပဲ ဇွန်လ ၁၄ ရက်က သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်(Donald Trump)သည် အမေရိကန်စစ်တပ် ထူထောင်သည့် နှစ်ပေါင်း ၂၅၀ ပြည့် နှစ်ပတ်လည်အဖြစ် ဝါရှင်တန်မြို့တော်၌ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားအား ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း CNA မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

စစ်ရေးပြ အခမ်းအနား ပြုလုပ်သည့် နေ့သည် ထရမ့်၏ အသက် ၇၉ နှစ်ပြည့် မွေးနေ့နှင့်လည်း တိုက်ဆိုင်ခဲ့သည်။

စစ်ရေးပြ အခမ်းအနား မပြုလုပ်မီ နယူးယောက်၊ ဖီလာဒဲဖီးယား၊ ဟောက်စတန်နှင့် အတ္တလန္တာမြို့များ အပါအဝင် အမေရိကန်၏ မြို့များတွင် ဆန္ဒပြမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ထရမ့်သည် အာဏာရှင်ကဲ့သို့ ပြုမူနေကြောင်း ဆန္ဒပြသူများ က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုနေ့ အစောပိုင်းကလည်း မင်နီဆိုးတားပြည်နယ်တွင် သေနတ်သမားတစ်ဦးသည် ဒီမိုကရက်တစ် လွှတ်တော် အမတ်တစ်ဦးကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး အခြားတစ်ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။
သို့သော် သေနတ်သမားသည် လွတ်မြောက်နေဆဲ ဖြစ်သည်။

ယခုပြုလုပ်သည့် စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားအတွက် ဒေါ်လာ ၄၅ သန်း ကုန်ကျခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်စစ်တပ်က ပြောကြားခဲ့ပြီး ထိုစစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များ ၂၅၀,၀၀၀ ကျော် တက်ရောက်ခဲ့သည်ဟု အိမ်ဖြူတော်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။    

အမေရိကန်ရဲ့ စစ်ရေးပြအခမ်းအနားကို တွေ့ရစဉ်

“ကမ္ဘာပေါ်က အခြားနိုင်ငံတွေဟာ သူတို့ရဲ့ အောင်ပွဲတွေအတွက် စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားတွေ ပြုလုပ်ကြပါတယ်။ ဒီအချိန်ကတော့ အမေရိကန်က စစ်ရေးပြ အခမ်းအနား ပြုလုပ်ရမယ့် အချိန်ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ထရမ့်က ပြောကြား ခဲ့သည်။

ထရမ့်သည် ၎င်း၏ ပထမသက်တမ်း ကတည်းက ကြီးကျယ်ခမ်းနားသည့် စစ်ရေးပြ အခမ်းအနား ပြုလုပ်လို ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ထိုကဲ့သို့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားများသည် ရုရှားနှင့် မြောက်ကိုရီးယားတို့တွင် နှစ်စဉ် ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။

အမေရိကန်တွင် နောက်ဆုံးအကြိမ် စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို ၁၉၉၁ ခုနှစ် ပင်လယ်ကွေ့ စစ်ပွဲအပြီး၌ ပြုလုပ်ခဲ့ ခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုစစ်ရေးပြ အခမ်းအနားသည် နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ် စစ်ရေးပြ အခမ်းအနား ဖြစ်သည်။

ထရမ့်သည် ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ စင်မြင့်ထက်တွင် ၎င်းဩဇာအာဏာကို အခိုင်အမာ တည်ဆောက်နေချိန်၌ ထိုကဲ့သို့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနား ပြုလုပ်ပြီး အင်အားပြခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။

Source: CAN